PODDAWANIE SIĘ TRANSFUZJI INFORMACJE DLA PACJENTÓW I KREWNYCH

Transkrypt

1 Poddawanie się transfuzji Informacje dla pacjentów i krewnych

2 PODDAWANIE SIĘ TRANSFUZJI INFORMACJE DLA PACJENTÓW I KREWNYCH Podczas pobierania krwi od dawcy wyodrębnia się z niej czerwone krwinki, płytki krwi oraz osocze (świeżo mrożone osocze lub krioprecypitat). Używane są one w leczeniu wielu schorzeń, a celem tej broszury jest wyjaśnienie powodów, dla których możesz potrzebować transfuzji krwi. Jak wszystkie medyczne zabiegi, transfuzja krwi powinna mieć miejsce w uzasadnionych przypadkach. Decyzja o poddaniu pacjenta temu zabiegowi powinna być podejmowana po dokładnym zbadaniu przypadku. Lekarz, podczas podejmowania decyzji, będzie musiał równoważyć ryzyko poddania cię zabiegowi transfuzji krwi i ryzyko nie przeprowadzania tego zabiegu. Jeżeli będziesz wymagał transfuzji lekarz wyjaśni ci, dlaczego jest ona konieczna, przedstawi możliwe alternatywy, oraz to, że masz możliwość odmowy. Jeśli nikt ci tego nie wyjaśnił, porozmawiaj z pielęgniarką. Jeśli konieczne było przetoczenie ci krwi w wyniku nagłego wypadku bez możliwości zapytania cię o zdanie, po zabiegu powinny ci zostać wyjaśnione powody transfuzji i dostarczona informacja na piśmie. Podnoszenie standardów medycznych: Transfuzja krwi wymaga, aby wszyscy pracownicy biorący udział w zabiegu zostali specjalnie przeszkoleni w przebiegu procesu transfuzji. CZY BĘDĘ POTRZEBOWAŁ TRANSFUZJI KRWI? Dlaczego mógłbym potrzebować transfuzji krwi? Większość ludzi może sobie poradzić z utratą niewielkiej ilości krwi bez konieczności wykonania transfuzji krwi. Twój organizm wytworzy nowe czerwone krwinki w ciągu następnych kilku tygodni. Jednakże gdy stracisz większą ilość krwi, transfuzja może być jedynym sposobem na szybkie uzupełnienie jej utraty. Transfuzja krwi może być potrzebna podczas dużego krwawienia, na przykład podczas lub po operacji, porodzie, lub podczas poważnego wypadku. Transfuzja może zostać przeprowadzona w przypadku leczenia ostrej anemii (brak czerwonych komórek krwi). Może być również potrzebna, gdy poddawany jesteś chemoterapii, która może osłabiać zdolność organizmu do produkcji nowych czerwonych komórek krwi w trakcie leczenia. 2 CPIL2006(1)

3 CO MOGĘ ZROBIĆ, ABY ZMNIEJSZYĆ KONIECZNOŚĆ PRZEPROWADZENIA TRANSFUZJI? Czy w najbliższym czasie czeka cię operacja? Pomogłoby przyjmowanie żelaza w ciągu kilku tygodni przed operacją- zapytaj lekarza pierwszego kontaktu lub doradcy, zwłaszcza, jeśli wiesz, że w przeszłości cierpiałeś na niski poziom żelaza. Jeśli przyjmujesz warfarynę, klopidogrel lub aspirynę, zapytaj lekarz pierwszego kontaktu lub doradcy czy masz zaprzestać ich przyjmowania przed operacją. Zmniejszy to obfitość krwawienia jednak ta decyzja może zostać podjęta jedynie przez twojego lekarza. Czasami jedynym sposobem na zwiększenie liczby płytek krwi lub polepszenie krzepliwości krwi jest podanie płytek krwi lub transfuzja osocza. CZY TRANSFUZJA KRWI JEST DLA MNIE JEDYNYM WYJŚCIEM? Transfuzja krwi jest potrzebna u niewielkiej liczby pacjentów. Czasami to twoja własna krew może zostać ponownie użyta w trakcie operacji. Zapytaj czy jest to możliwe w twoim przypadku. Wiele przypadków anemii (mała liczba płytek) leczonych jest innymi sposobami niż przeprowadzaniem transfuzji. CZY ZABIEG TRANSFUZJI JEST BEZPIECZNY? Transfuzja krwi może uratować życie, ale jak każdy zabieg medyczny nie jest pozbawiona ryzyka. Największym ryzykiem przy transfuzji czerwonych krwinek jest otrzymanie krwi o złej grupie. Aby upewnić się, że otrzymasz odpowiednią grupę, pracownicy szpitala sprawdzą twoje dane. Zapytają cię o twoje imię i nazwisko, oraz datę urodzenia. Następnie sprawdzą dane na opasce na ręku, aby upewnić się, że dostaniesz odpowiednią krew przy transfuzji. Krew dawców zostanie specjalnie wybrana, aby zgadzała się z twoją własną grupą krwi. Pacjenci mogą wytworzyć przeciwciała wobec podanej krwi, i muszą mieć dokładnie dopasowaną grupę krwi. Jeśli w karcie masz zapisane, że potrzebujesz dokładnej zgodności krwi pokaż ją lekarzowi i poproś, aby poinformował o tym szpitalne laboratorium. Przeciwciała nie powodują żadnych innych zdrowotnych problemów. 3 CPIL2006(1)

4 ŚRODKI PODJĘTE PRZEZ SPECJALISTÓW OD TRANSFUZJI POPRAWIŁY BEZPIECZEŃSTWO KRWI Ryzyko zachorowania na zapalenie wątroby w wyniku transfuzji wynosi 1 na 500,000 przypadków, i jest niższe niż zagrożenie dla zdrowia w wyniku codziennych czynności jak palenie czy prowadzenie samochodu. Szansa zakażeniem wirusem HIV w wyniku transfuzji krwi jest niezwykle rzadka, wynosi 1 na 4 miliony. Eksperci doradzają zabiegi transfuzji informując, że szansa na zarażenie się odmianą choroby Creutzfeldt- Jakoba (vcjd) w wyniku zabiegu jest niewielka. Wykluczamy dawców, którzy mogli być wystawieni na kontakt z vcjd. Bakterie (zarazki) mogą zanieczyścić czerwone krwinki i płytki krwi. Najczęściej przy transfuzji płytek krwi w 1 na 2000 transfuzji, raz na rok w Wielkiej Brytanii kończy się to śmiercią. Transfuzje powodują reakcje uczuleniowe, w postaci wysypki na skórze, gorączki lub problemów z oddychaniem. Zespół przeprowadzający zabieg zgodnie z polityką szpitala będzie monitorować przebieg transfuzji i będzie pytał o twoje samopoczucie, aby szybko wychwycić wszelkie skutki uboczne. Ostre reakcje na transfuzję krwi są bardzo rzadkie, ale nasz zespół jest przeszkolony w ich wykrywaniu. Jeśli źle się poczujesz w trakcie zabiegu, natychmiast powiedz o tym pielęgniarce, która się tobą zajmuje. JAK PRZEBIEGA PROCES TRANSFUZJI? Krew spływa do żyły przez sterylną igłę i rurkęzazwyczaj do żyły na ręku. Przyjmowanie jednej torebki krwi (jednostki) trwa około 2 godzin (może być podawana szybciej, jeśli jest to konieczne). Transfuzja płytek krwi lub osocza (jasny żółty płyn) zajmuje od 30 minut do godziny. Czasami transfuzja płytek krwi lub osocza potrzebna jest przez pewien czas codziennie lub, co drugi dzień twój lekarz cię o tym powiadomi. 4 CPIL2006(1)

5 JAK BĘDĘ SIĘ CZUĆ W CZASIE TRWANIA TRANSFUZJI? Większość ludzi nie odczuwa żadnej różnicy w trakcie zabiegu. U niektórych pojawiają się niewielka gorączka, dreszcze lub wysypka zazwyczaj w wyniku łagodnej reakcji układu odpornościowego lub alergii, które łatwo wyleczyć na przykład poprzez podawanie paracetamolu (Panadolu) lub zmniejszenie tempa transfuzji. Pielęgniarki opiekujące się tobą będą regularnie sprawdzały przebieg zabiegu i pytały o samopoczucie. Jeśli poczujesz się źle, natychmiast im o tym powiedz. CO JEŚLI BĘDĘ MIEĆ INNE OBAWY W ZWIĄZKU Z TRANSFUZJĄ? Możesz bać się igieł, martwić się omdleniem na widok krwi lub mieć złe doświadczenia w przeszłości związane z transfuzją. Powiedz swojej pielęgniarce lub lekarzowi o wszelkich obawach, jakie masz. Nie pomyślą oni o nich jako o głupich czy nieważnych. SZCZEGÓŁOWE INFORMACJE O RÓŻNYCH ASPEKTACH TRANSFUZJI Dlaczego mogę potrzebować transfuzji czerwonych krwinek? Aby uzupełnić utratę krwi powstałą w wyniku operacji lub wypadków. Aby leczyć anemię(niedobór czerwonych krwinek). W trakcie leczenia raka lub białaczki. Jeśli cierpisz na anemię, twój organizm nie produkuje czerwonych krwinek w wystarczającej ilości do przenoszenia tlenu, którego potrzebujesz. Możesz czuć się zmęczony, lub mieć problemy z oddychaniem lub być blady. Większość ludzi radzi sobie z utratą niewielkiej ilości krwi(np. 1-1,5 z całych 4-5litrów). Utrata płynów może być uzupełniona roztworem soli. W ciągu kolejnych kilku tygodni twój organizm wytworzy nowe czerwone krwinki. CPIL2006(1) 5

6 Jednak, jeśli nastąpiła utrata większej ilości krwi, aby nie pojawiła się anemia, może być konieczne przeprowadzenie transfuzji krwi. Transfuzja krwi jest skuteczna, gdy wymagana jest nagła poprawa. Gdy sytuacja jest mniej pilna lepszym rozwiązaniem są leki i witaminy. Wiele procesów leczenia i operacji nie może być przeprowadzanych bezpiecznie bez użycia krwi. DLACZEGO MOGĘ POTRZEBOWAĆ TRANSFUZJI PŁYTEK KRWI? Aby zwiększyć liczbę płytek w twojej krwi. Aby wymienić te płytki, które nie funkcjonują tak jak powinny. Płytki krwi to małe komórki we krwi, które odpowiadają za jej krzepnięcie. Jeśli jest ich za mało lub nie pracują tak jak powinny łatwo powstają zasinienia po uderzeniu, pojawiają się czerwone kropki na skórze lub obficie krwawisz ze skaleczeń. Liczba płytek we krwi obniża się, jeśli szpik kostny źle funkcjonuje. Zazwyczaj dzieje się tak w wyniku leczenia raka (leków podawanych podczas chemoterapii). Płytki powstają w szpiku kostnym i podczas chemoterapii ich produkcja na krótki czas zatrzymuje się i po pewnym czasie rozpoczyna się na nowo. W niektórych przypadkach organizm zużywa płytki szybciej niż je produkuje, więc transfuzja płytek krwi może być konieczna jednorazowo, na przykład po operacjach serca. DLACZEGO MOGĘ POTRZEBOWAĆ TRANSFUZJI OSOCZA? Proteiny są czynnikami krzepliwości, które powodują krzepnięcie krwi. Jeśli występują u ciebie w niewielkiej ilości łatwo tworzą ci się siniaki lub krwawisz z ran dłużej niż inni ludzie. Świeżo mrożone osocze(ffp) zawiera wiele czynników krzepliwości a krioprecipitat zawiera więcej jednego z czynników- fibrynogenu. Transfuzja tych produktów osocza podwyższa poziom czynników krzepliwości we krwi. 6 CPIL2006(1)

7 Jedną z najczęstszych przyczyn niskiego poziomu czynników krzepliwości we krwi jest przyjmowanie leku rozrzedzającego krew- warfaryny. U niektórych ludzi występuje niski poziom czynnika krzepliwości (często więcej niż jednego), gdy nastąpiło uszkodzenie wątroby lub infekcja lub po transfuzji dużej ilości krwi. Niektórzy rodzą się z niskim poziomem jednego z czynników krzepliwości. Można to leczyć określonym czynnikiem krzepliwości, ale niektórzy wymagają FFP lub krioprecipitatu. FFP powstaje dzięki dawcom osocza z Wielkiej Brytanii z wyjątkiem dzieci do 16 roku życia. Osocze dla tych dzieci sprowadzane jest z USA i dla dodatkowych środków bezpieczeństwa poddawane jest działaniom substancji chemicznej nazywanej błękitem metylenowym. CO SIĘ ZE MNĄ DZIEJE PO ZABIEGU TRANSFUZJI? Dla większości ludzi pojedyncza transfuzja jest wystarczająca, jednakże w zależności od leczenia być może będziesz wymagał powtarzających się transfuzji krwi lub jej produktów. Zapamiętaj, że jako osoba, której przetaczano krew nie będziesz już mógł być jej dawcą. Tym, którzy poddawani byli wielu transfuzjom (ponad 80) będziemy doradzać podejmowanie innych sposobów leczenia. Są to środki ostrożności przed przenoszeniem vcjd. Jesteśmy zobowiązani przez prawo przez 30 lat prowadzić rejestr wszystkich transfuzji, jakim zostałeś poddany. USTAWA O OCHRONIE DANYCH OSOBOWYCH Jeśli doświadczysz czegoś niespodziewanego w wyniku zabiegu transfuzji szczegóły tego mogą zostać przekazane narodowemu systemowi raportowania zdarzeń niepożądanych. W tym przypadku, twoje dane osobowe nie zostaną ujawnione. Jeśli masz jakieś wątpliwości w tej kwestii przedyskutuj je ze swoim lekarzem. W celu określenie zapotrzebowania na krew w przyszłości, SNBTS (która zapewnia krew pacjentom) może poprosić szpital lub lekarza o udostępnienie niektórych informacji na temat pacjentów, którzy przeszli zabieg transfuzji. CPIL2006(1) 7

8 INNE INFORMACJE Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na temat transfuzji oraz masz dostęp do Internetu, poniższe adresy stron mogą okazać się dla ciebie przydatne: Szkocka Narodowa Służba Transfuzji Krwi (SNBTS) Krajowa Służba Krwiodawstwa (Anglia) Departament ds. podnoszenia jakości usług medycznych NHS (NHS QIS Clinical Standards) Brytyjskie Towarzystwo Transfuzji Krwi (BBTS) Podręcznik do medycyny transfuzji Notatki Być może będziesz chciał tu zanotować pytania, jakie planujesz zadać pielęgniarce czy lekarzowi na temat zabiegu transfuzji. Dane do kontaktu: Szkocka Narodowa Służba Transfuzji Krwi (SNBTS) Ta publikacja dostępna jest również dużym drukiem, brajlem (tylko po angielsku), jako nagranie oraz w różnych językach. Jeśli pragniesz dodatkowych informacji skontaktuj się z Departamentem Spraw Publicznych Tel Nr. Ref. : CPIL2006(1) Wersja 4.0 NOWA WERSJA Data publikacji Czerwiec 08

9 Wypełnij poniższą etykietę, oderwij i przyklej dokładnie w karcie pacjenta. Podaj ulotkę pacjentowi. NHS Szkocja Podnoszenie jakości usług medycznych: Transfuzja Krwi Tą etykietę należy wypełnić i wkleić do karty pacjenta. Przedyskutowałem potrzebę transfuzji z: Wliczając w to wszelkie alternatywy dla zabiegu transfuzji oraz możliwość rezygnacji z niej. Ulotka została przekazana pacjentowi, którego nazwisko zostało wymienione wyżej. Podpisano; NAZWISKO DRUKOWANYMI Tytuł / numer w Naczelnej Izbie Lekarskiej (GMC)... Pamiętaj: Ryzyko, Korzyści, Alternatywy

10 ,..