RAPORT O ODDZIAŁYWANIU INWESTYCJI NA ŚRODOWISKO

Transkrypt

1 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU INWESTYCJI NA ŚRODOWISKO BUDOWA OBIEKTÓW INWENTARSKICH W ŁAGUSZEWIE ŁAGUSZEW, FRAGMENT DZIAŁEK NR EW.: 269, KOCIERZEW POŁUDNIOWY Inwestor: Adrian Czapnik Łaguszew 30, Kocierzew Południowy INWESTYCJA: BUDOWA OBIEKTÓW INWENTARSKICH W ŁAGUSZEWIE Łaguszew, fragment działek nr ew. 269, Kocierzew Południowy OPRACOWAŁ: zespół pod nadzorem mgr inż. Agnieszka Trela DATA SPORZĄDZENIA : GRUDZIEŃ 2015-LUTY 2016

2 Spis treści 1. Przedmiot i zakres opracowania Przedmiot opracowania Zakres opracowania Podstawa prawna opracowania Inwestor Materiały wejściowe do opracowania Opis planowanego przedsięwzięcia Lokalizacja Ustalenia wynikające z zapisów miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Opis szczegółowy inwestycji Proces technologiczny jaki będzie prowadzony w zakładzie Minimalne warunki utrzymywania kurcząt brojlerów Skala inwestycji Powierzchnia biologicznie czynna Charakterystyka przedsięwzięcia procesy mogące oddziaływać na środowisko Zastosowane urządzenia ograniczające potencjalne oddziaływanie na środowisko Charakterystyka elementów przyrodniczych środowiska Ogólna charakterystyka terenu gminy Kocierzew Południowy Położenie geograficzne, morfologia i hydrografia Położenie geograficzne, morfologia Hydrografia Warunki geologiczne Wody podziemne Dane hydrogeologiczne i regionalizacja hydrogeologiczna Stopień zagrożenia wód podziemnych Jednolita Część Wód Podziemnych Główne Zbiorniki Wód Podziemnych Warunki klimatyczne Powietrze atmosferyczne Klimat akustyczny Gleba i powierzchnia ziemi Elementy przyrodnicze teren inwestycji Inwentaryzacja florystyczna zieleń niska Inwentaryzacja florystyczna zieleń wysoka Obserwacja faunistyczna

3 Inwentaryzacja ornitologiczna Elementy przyrodnicze sąsiedztwo inwestycji Krajobraz Szata roślinna Zwierzęta Formy ochrony przyrody teren inwestycji Formy ochrony przyrody sąsiedztwo inwestycji Obszar Chronionego Krajobrazu Parki Krajobrazowe Rezerwaty Pomniki przyrody Obszary NATURA Obszary siedliskowe Obszary ptasie Obiekty zabytkowe Opis możliwych do realizacji wariantów inwestycji Wariant niepodejmowania zamierzenia inwestycyjnego Wariant najkorzystniejszy, którego dotyczy raport Racjonalny wariant alternatywny Ocena oddziaływania na środowisko wybranego wariantu realizacji inwestycji faza budowy Oddziaływanie na powietrze atmosferyczne Oddziaływanie na klimat akustyczny Masy ziemne Odpady Gospodarka wodno-ściekowa Ocena oddziaływania na środowisko wybranego wariantu realizacji inwestycji faza likwidacji Oddziaływanie na powietrze atmosferyczne Oddziaływanie na klimat akustyczny Odpady Gospodarka wodno-ściekowa Ocena oddziaływania na środowisko wybranego wariantu realizacji inwestycji faza eksploatacji Gospodarka odpadami Rodzaje i ilości odpadów Podstawowa charakterystyka wytwarzanych odpadów Sposoby i miejsce magazynowania odpadów Dalszy sposób gospodarowania odpadami

4 Zapobieganie powstawaniu odpadów Wnioski Gospodarka nawozami Gospodarka wodno ściekowa Pobór wody Cele socjalno-bytowe pracowników Cele produkcyjne: chów drobiu Mycie kurników Wnioski wpływ gospodarki wodnej Fermy na wody powierzchniowe oraz podziemne Odprowadzanie ścieków Ścieki z mycia kurników Ścieki socjalno-bytowe Odprowadzanie wód opadowych Ustalenia wynikające z planu gospodarowania wody na obszarze dorzecza i warunków korzystania z wód regionu wodnego wraz z określeniem wpływu gospodarki wodnej zakładu na wody powierzchniowe oraz podziemne, w szczególności na stan tych wód i realizację celów środowiskowych dla nich określonych OSN Bzura Emisja zanieczyszczeń do powietrza Emisja zanieczyszczeń ze źródeł technologicznych chów zwierząt Parametry emitorów Wskaźniki emisji zanieczyszczeń Wielkość emisji zanieczyszczeń amoniak Wielkość emisji zanieczyszczeń siarkowodór Wielkość emisji zanieczyszczeń pył PM Wielkość emisji zanieczyszczeń pył ogółem Wielkość emisji zanieczyszczeń pył PM2, Wielkość emisji zanieczyszczeń zestawienie Emisja zanieczyszczeń ze źródeł technologicznych załadunek silosów Parametry emitorów Wskaźniki emisji zanieczyszczeń Wielkość emisji zanieczyszczeń Emisja zanieczyszczeń ze źródeł energetycznych kotłownia na ekogroszek Parametry emitorów Wskaźniki emisji zanieczyszczeń Wielkość emisji zanieczyszczeń Emisja z ruchu samochodowego Przyjęte okresy obliczeniowe

5 Obliczenia rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w powietrzu atmosferycznym Charakterystyka rozpatrywanego obszaru Warunki meteorologiczne Stan zanieczyszczenia powietrza Warunki topograficzne Obliczenia Wyniki obliczeń Opis rozwiązań technicznych i architektonicznych ograniczających emisję zanieczyszczeń gazowych i pyłowych do powietrza Wnioski Emisja hałasu do środowiska Stacjonarne źródła hałasu źródła typu budynek Stacjonarne źródła hałasu źródła punktowe Emisja hałasu w zakresie ruchu samochodowego Opis rozwiązań technicznych i architektonicznych ograniczających uciążliwość powodowaną hałasem Obliczenia Wnioski Oddziaływania, które będą wpływały na klimat oraz działania, które będą sprzyjały adaptacji do zmian klimatu Oddziaływanie na klimat Adaptacja do zmian klimatu Ocena możliwości negatywnego wpływu zakładu na powierzchnię ziemi Ocena możliwości negatywnego wpływu zakładu na krajobraz i środowisko przyrodnicze, w tym formy ochrony przyrody tj.: parki narodowe, krajobrazowe, rezerwaty Ocena możliwości negatywnego wpływu zakładu na obszary Natura Opis przewidywanych działań mających na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko Ocena wpływu planowanej działalności na nieruchomości sąsiednie, z uwzględnieniem sposobu ich obecnego i planowanego zagospodarowania i funkcjonowania Analiza możliwych konfliktów społecznych Wpływ inwestycji na zabytki i krajobraz kulturowy Znaczące oddziaływania na środowisko Możliwe transgraniczne oddziaływanie na środowisko Wskazanie czy konieczne jest ustanowienie obszaru ograniczonego użytkowania Monitoring Poważna awaria przemysłowa

6 Rozwiązania ograniczające uciążliwość obiektu, z zastosowaniem najlepszych dostępnych technik Stosowanie zaleceń Art. 143 ustawy Prawo Ochrony Środowiska Obowiązki przedsiębiorcy i wymagane uregulowania administracyjne, dotyczące planowanej działalności Przedstawienie zagadnień w formie graficznej i kartograficznej Opis zastosowanych metod prognozowania oraz opis oddziaływań planowanego przedsięwzięcia na środowisko, obejmujący bezpośrednie, pośrednie, wtórne, akumulowane, krótko, średnio i długoterminowe, stałe oddziaływanie na środowisko Oddziaływanie bezpośrednie, krótko i średnioterminowe Oddziaływanie pośrednie, wtórne, akumulowane i długoterminowe Spis ilustracji Spis tabel Spis załączników Streszczenie w języku niespecjalistycznym

7 1. Przedmiot i zakres opracowania 1.1. Przedmiot opracowania Przedmiotem opracowania jest raport o oddziaływaniu na środowisko, który dotyczy budowy dwóch obiektów inwentarskich z zapleczem gospodarczym i infrastrukturą (w opracowaniu określanym dalej jako ferma). Inwestycja realizowana będzie na fragmencie działek nr ew. 269 i 268 obr Łaguszew. Planowana obsada obiektów inwentarskich wynosić będzie łącznie szt. (191,20 DJP). Ze względu na zapisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 roku w sprawie określenia rodzaju przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz.U. Nr 213, poz z późn. zm.) wiadomym jest, iż przedmiotowa Ferma należy do przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko jako: 3 ust ) chów lub hodowla zwierząt, inne niż wymienione w 2 ust. 1 pkt 51, w liczbie nie mniejszej niż 60 dużych jednostek przeliczeniowych inwentarza (DJP). Podstawą opracowania jest pismo Wójta Gminy Kocierzew Południowy z dnia 11 grudnia 2015 roku znak OS nakazujące przeprowadzenie oceny oddziaływania na środowisko załączono je do opracowania jako Załącznik nr Zakres opracowania Mając na uwadze obowiązujące przepisy prawne, przedmiotowa dokumentacja została wykonana ze szczegółowością wynikającą z art. 66 ust. 1 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (t.j. Dz.U ze zm.): 1. opis planowanego przedsięwzięcia, a w szczególności: a) charakterystykę całego przedsięwzięcia i warunki użytkowania terenu w fazie budowy i eksploatacji lub użytkowania, b) główne cechy charakterystyczne procesów produkcyjnych, c) przewidywane rodzaje i ilości zanieczyszczeń, wynikające z funkcjonowania planowanego przedsięwzięcia; 2. opis elementów przyrodniczych środowiska objętych zakresem przewidywanego oddziaływania planowanego przedsięwzięcia na środowisko, w tym elementów środowiska objętych ochroną na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, przy czym w przypadku gdy planowane przedsięwzięcie związane jest z działalnością polegającą na poszukiwaniu i rozpoznawaniu złoża węglowodorów metodą otworów wiertniczych lub wydobywaniu węglowodorów ze złoża tą metodą, opis tych elementów powinien zawierać się w obszarze określonym promieniem 500 m od zewnętrznej granicy przedsięwzięcia, 3. opis istniejących w sąsiedztwie lub w bezpośrednim zasięgu oddziaływania planowanego przedsięwzięcia zabytków chronionych na podstawie przepisów o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, 3a) opis krajobrazu, w którym dane przedsięwzięcie ma być zlokalizowane, 4. opis przewidywanych skutków dla środowiska w przypadku niepodejmowania przedsięwzięcia, 7

8 5. opis analizowanych wariantów, w tym: a) wariantu proponowanego przez wnioskodawcę oraz racjonalnego wariantu alternatywnego, b) wariantu najkorzystniejszego dla środowiska wraz z uzasadnieniem ich wyboru; 6. określenie przewidywanego oddziaływania na środowisko analizowanych wariantów, w tym również w przypadku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej, a także możliwego transgranicznego oddziaływania na środowisko, a w przypadku drogi w transeuropejskiej sieci drogowej określenie także wpływu planowanej drogi na bezpieczeństwo ruchu drogowego; 7. uzasadnienie proponowanego przez wnioskodawcę wariantu, ze wskazaniem jego oddziaływania na środowisko, w szczególności na: a) ludzi, rośliny, zwierzęta, grzyby i siedliska przyrodnicze, wodę i powietrze, b) powierzchnię ziemi, z uwzględnieniem ruchów masowych ziemi, klimat i krajobraz, c) dobra materialne, d) zabytki i krajobraz kulturowy, objęte istniejącą dokumentacją, w szczególności rejestrem lub ewidencją zabytków, e) krajobraz, f) wzajemne oddziaływanie między elementami, o których mowa w lit. A-da, g) bezpieczeństwo ruchu drogowego w przypadku drogi w transeuropejskiej sieci drogowej; 8. opis metod prognozowania zastosowanych przez wnioskodawcę oraz opis przewidywanych znaczących oddziaływań planowanego przedsięwzięcia na środowisko, obejmujący bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane, krótko-, średnio- i długoterminowe, stałe i chwilowe oddziaływania na środowisko, wynikające z: a) istnienia przedsięwzięcia, b) wykorzystywania zasobów środowiska, c) emisji; 9. opis przewidywanych działań mających na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko, w szczególności na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru; 10. dla dróg będących przedsięwzięciami mogącymi zawsze znacząco oddziaływać na środowisko: a) określenie założeń do: - ratowniczych badań zidentyfikowanych zabytków znajdujących się na obszarze planowanego przedsięwzięcia, odkrywanych w trakcie robót budowlanych, - programu zabezpieczenia istniejących zabytków przed negatywnym oddziaływaniem planowanego przedsięwzięcia oraz ochrony krajobrazu kulturowego, b) analizę i ocenę możliwych zagrożeń i szkód dla zabytków chronionych na podstawie przepisów o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, w szczególności zabytków archeologicznych, w sąsiedztwie lub w bezpośrednim zasięgu oddziaływania planowanego przedsięwzięcia; 8

9 10a) dla instalacji do spalania paliw w celu wytwarzania energii elektrycznej, o elektrycznej mocy znamionowej nie mniejszej niż 300 MW ocenę gotowości instalacji do wychwytywania dwutlenku węgla, określoną na podstawie analizy: a) dostępności podziemnych składowisk dwutlenku węgla, b) wykonalności technicznej i ekonomicznej sieci transportowych dwutlenku węgla; 11. jeżeli planowane przedsięwzięcie jest związane z użyciem instalacji, porównanie proponowanej technologii z technologią spełniającą wymagania, o których mowa w art. 143 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska; 12. wskazanie, czy dla planowanego przedsięwzięcia jest konieczne ustanowienie obszaru ograniczonego użytkowania w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska, oraz określenie granic takiego obszaru, ograniczeń w zakresie przeznaczenia terenu, wymagań technicznych dotyczących obiektów budowlanych i sposobów korzystania z nich; nie dotyczy to przedsięwzięć polegających na budowie drogi krajowej; 13. przedstawienie zagadnień w formie graficznej; 14. przedstawienie zagadnień w formie kartograficznej w skali odpowiadającej przedmiotowi i szczegółowości analizowanych w raporcie zagadnień oraz umożliwiającej kompleksowe przedstawienie przeprowadzonych analiz oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko; 15. analizę możliwych konfliktów społecznych związanych z planowanym przedsięwzięciem; 16. przedstawienie propozycji monitoringu oddziaływania planowanego przedsięwzięcia na etapie jego budowy i eksploatacji lub użytkowania, w szczególności na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru; 17. wskazanie trudności wynikających z niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy, jakie napotkano, opracowując raport; 18. streszczenie w języku niespecjalistycznym informacji zawartych w raporcie, w odniesieniu do każdego elementu raportu; 19. nazwisko osoby lub osób sporządzających raport; 20. źródła informacji stanowiące podstawę do sporządzenia raportu. 9

10 2. Podstawa prawna opracowania Tak jak wspomniano wcześniej, niniejszy raport został wykonany ze szczegółowością wynikającą z art. 66 ust. 1 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (t.j. Dz.U ze zm.) oraz przy wykorzystaniu następujących aktów prawnych: Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tj. Dz.U ze zm.), Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (t.j. Dz.U ze zm.), Ustawa z dnia 10 lipca 2007 r. o nawozach i nawożeniu (t.j. Dz.U ), Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (tj. Dz.U ze zm.), Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 roku o odpadach (Dz.U ze zm.), Ustawa z dnia 18 lipca 2001 roku Prawo wodne (t.j. Dz.U ze zm.), Ustawa z dnia 7 czerwca 2001 roku o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków, (t.j. Dz.U ), Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 roku w sprawie określenia rodzaju przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz.U ze zm.), Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 15 lutego 2010 r. w sprawie wymagań i sposobu postępowania przy utrzymywaniu gatunków zwierząt gospodarskich, dla których normy ochrony zostały określone w przepisach Unii Europejskiej (Dz.U nr 56 poz. 344), Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnai 17 grudnia 2009 r. w sprawie sposobu ustalania poziomu obsady kurcząt brojlerów w kurniku, w którym są one utrzymywane (Dz.U nr 223 poz. 1784), Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 24 sierpnia 2012 roku w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu (Dz. U ), Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 26 stycznia 2010 r. w sprawie wartości odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu (Dz.U ), Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 października 2014 r. w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów wielkości emisji oraz pomiarów ilości pobieranej wody (Dz.U ), Rozporządzenie Ministra Budownictwa z dnia 14 lipca 2006 r. w sprawie sposobu realizacji obowiązków dostawców ścieków przemysłowych oraz warunków wprowadzania ścieków do urządzeń kanalizacyjnych (Dz.U ), Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U ze zm.), Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 18 listopada 2014 r. w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi, oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (Dz.U ), Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (tj. Dz.U ), 10

11 Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 14 stycznia 2002 roku w sprawie określenia przeciętnych norm zużycia wody (Dz.U ), Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (t.j. Dz.U ze zm.), Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 grudnia 2014 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz.U ), Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin (Dz.U ), Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 sierpnia 2014 r. w sprawie rodzajów instalacji mogących powodować znaczne zanieczyszczenie poszczególnych elementów przyrodniczych albo środowiska jako całości (Dz.U ), ROZPORZĄDZENIE Nr 5/2013 DYREKTORA REGIONALNEGO ZARZĄDU GOSPODARKI WODNEJ W WARSZAWIE z dnia 8 maja 2013 r. w sprawie wprowadzenia programu działań mających na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych dla obszaru szczególnie narażonego Bzura, ROZPORZĄDZENIE Nr 6/2014 DYREKTORA REGIONALNEGO ZARZĄDU GOSPODARKI WODNEJ W WARSZAWIE z dnia 31 stycznia 2014 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wprowadzenia programu działań mających na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych dla obszaru szczególnie narażonego Bzura. 3. Inwestor Inwestorem jest: Adrian Czapnik Łaguszew 30, Kocierzew Południowy Adres inwestycji: Łaguszew, fragment działek nr ew. 269, Kocierzew Południowy Do opracowania załączono wypis z rejestru gruntów Załącznik nr 2 pokazujący prawo własności inwestora do działki nr 269 oraz jako Załącznik nr 3 oświadczenie spisane z właścicielem działki 268 w sprawie korzystania z terenu umowa użyczenia na cele budowlane oraz dotyczące dalszej eksploatacji. Wykorzystywany fragment działki 268 przeznaczony jest w całości na komunikację. 11

12 4. Materiały wejściowe do opracowania Wykaz materiałów, na podstawie których przygotowywano dokumentację: Informacje udostępnione przez Inwestora, wizja lokalna i inwentaryzacja przyrodnicza terenu inwestycji, Aktualne przepisy prawne, Program ochrony środowiska dla gminy Kocierzew Południowy, Program ochrony środowiska powiatu łowickiego, STANDARDOWY FORMULARZ DANYCH dla obszarów ptasich i siedliskowych opisanych w opracowaniu, Opracowanie Ministerstwa Środowiska Charakterystyka technologiczna hodowli drobiu i świń w Unii Europejskiej Warszawa 2003, "Monitoring stanu chemicznego oraz ocena stanu jednolitych części wód podziemnych w dorzeczach a latach ", Państwowy Instytut Geologiczny, Państwowy Instytut Badawczy, Materiały, mapy dotyczące pozostałych form ochrony przyrody poruszonych w opracowaniu, a więc: obszarów chronionego krajobrazu, parków krajobrazowych czy rezerwatów przyrody. Analiza metodyk inwentaryzacji emisji pyłu drobnego możliwych do zastosowania na potrzeby Konwencji w sprawie transgranicznego zanieczyszczenia powietrza na dalekie odległości. Wstępna inwentaryzacja za rok 2000, Krajowe Centrum Inwentaryzacji Emisji, 2002, Poradnik gospodarowania odpadami pod redakcją dr Krzysztofa Skalmowskiego, Mapa hydrogeologiczna Polski, arkusz Łowicz, Przewodnik do określania zbiorowisk roślinnych Polski, Władysław Matuszkiewicz, Krajobrazy roślinne i regiony geobotaniczne Polski", Jan Matuszkiewicz, Rośliny łąkowe, Zbigniew Nawara, Ochrona łączności ekologicznej w Polsce", Włodzimierz Jędrzejewski, Dorota Ławreszuk, Geografia regionalna Polski Jerzy Kondracki, Podstawy hydrogeologii stosowanej, Aleksandra Macioszczyk, Zarys klimatu Polski, Alojzy Woś, Geologia Polski, Włodzimierz Mizerski, Ekologia krajobrazu, Andrzej Richling, Jerzy Solon, Systemy krajobrazowe, struktura-funkcjonowanie-planowanie, Tadeusz Jan Chmielewski. Dokument Referencyjny o Najlepszych Dostępnych Technikach dla Intensywnego Chowu Drobiu i Świń,

13 5. Opis planowanego przedsięwzięcia 5.1. Lokalizacja Poniższe informacje oparto o zapisy opracowania: Program ochrony środowiska dla gminy Kocierzew Południowy. Gmina Kocierzew Południowy jest położona na terenie województwa łódzkiego, w powiecie łowickim. Od wschodu graniczy z gminami województwa mazowieckiego Rybno i Nowa Sucha. Od południa sąsiaduje z gminami Łowicz i Nieborów, a od północy z Kiernozią i Iłowem. Zachodnia strona graniczy z gminą Chąśno. źródło: Ilustracja 1: Lokalizacja inwestycji w porównaniu do województwa łódzkiego 13

14 źródło: Ilustracja 2: Lokalizacja inwestycji w porównaniu do powiatu łowickiego Teren gminy zajmuje obszar 9367 ha i dzieli się na 19 sołectw: Boczki, Gągolin Południowy, Gągolin Północny, Gągolin Zachodni, Jeziorko, Kocierzew Południowy, Kocierzew Północny, Konstantynów, Lenartów, Lipnice, Łaguszew, Osiek, Ostrowiec, Płaskocin, Różyce, Różyce- Źurawieniec, Sromów, Wejsce, Wicie. 14

15 Budowa obiektów inwentarskich w Łaguszewie Raport o oddziaływaniu na środowisko źródło: mapa.targeo.pl Ilustracja 3: Lokalizacja inwestycji w porównaniu do gminy Kocierzew Południowy 15

16 źródło: Ilustracja 4: Lokalizacja inwestycji w porównaniu do regionu źródło: Ilustracja 5: Lokalizacja inwestycji zbliżenie 16

17 Ilustracja 6: Lokalizacja inwestycji w porównaniu do najbliższej okolicy (ortofotomapa) źródło Dokładne odległości planowanych elementów fermy od granic terenu inwestycji przedstawiono na załączniku graficznym do opracowania Załącznik nr 4. Poniżej przedstawiono zagospodarowanie działek, na terenie której ma zostać zlokalizowana inwestycja: 17

18 18

19 Ilustracja 7: Szczegółowe zagospodarowania terenu istniejącej Fermy 5.2. Ustalenia wynikające z zapisów miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Teren, na którym położona jest inwestycja w małej części jest objęty miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego uchwała Nr XVI/75/08 Rady Gminy w Kocierzewie Południowym z dnia 28 lutego 2008 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Kocierzew Południowy, fragment wsi Boczki, Gągolin Południowy, Gągolin Północny, Gągolin Zachodni, Jeziorko, Kocierzew, Konstantynów, Lenartów, Lipinice, Łaguszew, Osiek, Ostrowiec, Płaskocin, Różyce, Sromów, Wejsce i Wicie. Inwestycja w swojej południowej części położona jest na terenie oznaczonym w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego jako RP, a więc zabudowa produkcyjna rolnicza. Należy przez to rozumieć działania ograniczone do utrzymania istniejącej oraz wykonywania zaprojektowanej zabudowy produkcyjnej w gospodarstwie rolnym, w skład której wchodzą: budynki i budowle służące prowadzeniu produkcji rolniczej, przechowywaniu środków produkcji, przetwarzaniu i magazynowaniu wyprodukowanych w gospodarstwie produktów rolniczych i przeznaczonych na potrzeby własne gospodarstwa rolnego, z niezbędną do funkcjonowania tych obiektów infrastrukturą techniczną, także dojściami, dojazdami oraz zielenią. Ten fragment terenu inwestycji nie będzie zabudowywany kurnikami. Zostanie na nim jedynie wykonane częściowe utwardzenie terenu. Gdzie: RP RMu RMm zabudowa produkcyjna rolnicza zabudowa rolnicza z usługami zabudowa zagrodowa z mieszkaniową jednorodzinną 19

20 Ilustracja 8: Fragment mapy do miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obejmujący teren inwestycji 20

21 Ustala się teren o symbolu , dla którego określa się: 1) przeznaczenie terenu: zabudowa produkcyjna rolnicza (symbol RP), 2) zasady i warunki zagospodarowania: a) realizacja budynków w ramach uzupełnienia zagospodarowania działek usytuowanych w terenie lub w formie samodzielnie funkcjonujących obiektów, z dostępem do ulicy w terenie , b) wysokość budynków do 9 m, c) wskaźnik zabudowy działki - do 0,7, d) udział terenów zieleni w obrębie działki - co najmniej 10%. Według 46. przywoływanego powyżej miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, wyodrębnione w planie tereny wskazuje się jako następujące rodzaje terenów o dopuszczalnych poziomach hałasu w środowisku, o których mowa w przepisach prawo ochrony środowiska: 1) tereny o przeznaczeniu oznaczonym symbolami: "MN" i "MN.ZP" - to "tereny przeznaczone pod zabudowę mieszkaniową" 2) tereny o przeznaczeniu oznaczonym symbolami: "MNu", "MN,U", "M,U", "M,ZP", "RMu", "RMm", "RM", "RM,R" oraz tereny o symbolach: 1.15., 2.07., 3.05., , , 20.14, i to "tereny przeznaczone pod zabudowę mieszkaniowo-usługową"; 3) tereny o symbolach: 1.18., 1.25., , i to "tereny przeznaczone na cele rekreacyjno-wypoczynkowe poza miastem"; 4) tereny o symbolach: 2.08., i to "tereny przeznaczone pod budynki związane z wielogodzinnym pobytem dzieci i młodzieży". Pozostała część terenu inwestycji nie jest objęta miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego. Inwestor uzyskał od Urzędu Gminy kwalifikację tego terenu według pisma załączonego do opracowania jako Załącznik nr 5. 21

22 5.3. Opis szczegółowy inwestycji Planowane przedsięwzięcie przewiduje: wybudowanie dwóch kurników, każdy w kształcie prostokąta o powierzchni zabudowy ok. 1830,0 m2, jednokondygnacyjny, o wysokości do kalenicy 5,5 m. Obiekt wybudowany będzie w technologii tradycyjnej: ściany wykonane z pustaka, dach dwuspadowy kryty blachą. Posadzki wybetonowane (grubość ok. 10 cm). Część obiektu inwentarskiego stanowi hala przeznaczona do chowu brojlerów kurzych o powierzchni inwentarzowej ok m2. Pozostała część wykorzystywana będzie cele magazynowe oraz socjalne. Taka konstrukcja zabezpiecza przed stratami ciepła, zapewnia możliwie niskie zużycie paliwa grzewczego i minimalizuje związane z jego spalaniem obciążenia środowiskowe. Podłogi kurników będą szczelnie wybetonowane. Kurniki posiadać będą elektryczne oświetlenie oraz regulowaną jasność oświetlenia. W szczytowej ścianie od strony południowej znajdować się będą wrota wjazdowe. wybudowanie budynku pomocniczego, w którym zlokalizowana zostanie m.in. kotłownia centralna na ekogroszek. wybudowanie wiaty na odpady wiata przylegać będzie do budynku pomocniczego. w ramach inwestycji nie przewiduje się lokalizacji płyt obornikowych. obsadzenie kurników brojlerami sumaryczna, maksymalna obsada brojlerów w jednym kurniku wynosi sztuk. zastosowanie w kurnikach tradycyjnej technologii chowu drobiu w oparciu o system bezklatkowy, ściółkowy ściółka ze słomy o miąższości ok cm. posadowienie sześciu silosów o pojemności 17,5 Mg każdy. Silosy będą zaopatrzone w filtry z worków na rurach z wylotem powietrza. posadowienie zbiornika o pojemności 8 m3 na ścieki pochodzące z mycia kurników. Jeden zbiornik będzie obsługiwał obydwa kurniki. posadowienie zbiornika o pojemności 8 m3 na ścieki socjalno-bytowe. Informacje ogólne W obiekcie inwentarskim odbywać się będzie chów brojlerów kurzych w systemie chowu bezklatkowego ściółkowego. Instalacja funkcjonować będzie przez 252 dni w roku tj. 6 rzutów po 42 dni, reszta czasu przeznaczona będzie na przerwy technologiczne, co związane jest ze specyfiką i obwarowaniami technologiczno-sanitarnymi. Należy zaznaczyć, że planowany system chowu brojlerów zakłada większą obsadę kurcząt jednodniowych w obiekcie inwentarskim przy wstawieniu oraz podczas pierwszych tygodni chowu. W tym przypadku założono, że wstawianych będzie ok szt. brojlerów jednodniowych. W dalszym cyklu chowu przyjęto, że obsada kurnika zmniejsza się na skutek padnięć (3,0%) do obsady szt. w 3 tygodniu chowu. W cyklu chowu przyjęto również zasadę, że po 5 tygodniu ma miejsce ubiórka, która wynosi do 20% obsady obiektu, z założeniem, że maksymalna obsada w 6 tygodniu chowu nie będzie przekraczać szt. Maksymalne zagęszczenie obsady w obiekcie inwentarskim nie przekracza 33 kg/m2. Rozpatrywany okres rzutu Obsada kurnika Średnia masa brojlera Powierzchnia inwentarzowa Zagęszczenie obsady 5 tydzień ,80 kg 29.7 kg/m m2 6 tydzień ,40 kg 31.7 kg/m2 Tabela 1: Zagęszczenie obsady w obiekcie inwentarskim 22

23 Odchów kurcząt w kurniku odbywać się będzie na całej powierzchni podłogi wyściełanej każdorazowo 5-10 cm warstwą ściółki. Jako ściółkę stosować będzie się ciętą słomę czystą, nie skażoną środkami chemicznymi. Zapotrzebowanie na ściółkę dla obiektu inwentarskiego przy 10 cm grubości świeżej ściółki wynosić będzie około 5-6 kg/1 m2 powierzchni inwentarzowej lub 2,3 m3/1000 sztuk na cykl. Obsada w kurniku ustalana została na podstawie rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 grudnia 2009 roku w sprawie sposobu ustalania poziomu obsady kurcząt brojlerów w kurniku, w którym są one utrzymywane (Dz. U. Nr 223, poz. 1784). Obsada kurnika spełnia wymagania określone w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 15 lutego 2010 roku w sprawie wymagań i sposobu postępowania przy utrzymywaniu gatunków zwierząt gospodarskich, dla których normy ochrony zostały określone w przepisach Unii Europejskiej (Dz. U. Nr 56 poz. 344). Wentylacja i ogrzewanie Pomieszczenie dla drobiu wentylowane będzie mechanicznie. Wentylacja mechaniczna polega na napływie powietrza, które cyklem wymuszonym przechodzi przez pomieszczenie i wydmuchiwane będzie przez wentylatory dachowe, w sytuacjach awaryjnych również przez wentylatory szczytowe. Wentylacja jest bardzo ważnym elementem w chowie ptaków ponieważ wpływa na ich zdrowie i kondycję. System regulowany będzie automatycznie poprzez regulatory i serwomotory sterujące stopniem otwarcia wlotów wentylacyjnych, nawiewnych i obrotami wentylatorów wyciągowych. Kurnik będzie powiadał 13 sztuk wentylatorów dachowych o wydajności max m3/h ( m3/h (30 Pa) / m3/h (0 Pa)), średnicy wylotu wynoszącej 0,63 m. Wysokość umieszczenia wylotu ok. 6,0 m. W sytuacjach awaryjnych tj. w okresie letnim, gdy temperatura przekracza 23⁰C wykorzystywane są dodatkowo cztery wentylatory szczytowe o wydajności max m3/h ( m3/h (25 Pa) / m3/h (0 Pa)), średnicy wylotu wynoszącej 1,40 m, wysokości umieszczenia wentylatora 2,0 m. Nawiew powietrza wprowadzanego do kurnika odbywa się będzie w sposób grawitacyjny poprzez ściany boczne zabezpieczone kratkami. Kurniki ogrzewane będą za pomocą jednej centralnej kotłowni opalanej paliwem stałym ekogroszkiem o mocy nominalnej 600 kw. Do obliczeń rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w powietrzu atmosferycznym przyjęto następujący harmonogram pracy kotłowni: podczas dwóch rzutów zimowych, obciążenie kotłowni wynosi 100%, podczas dwóch rzutów przejściowych (wiosenny, jesienny) obciążenie kotłowni wynosi 60%, podczas rzutu letniego, kiedy temperatura nie przekracza 23 ⁰C obciążenie kotłowni wynosi 10%, w obliczeniach uwzględniono również okres, w którym obiekty są ogrzewane przed wstawieniem drobiu (60h w ciągu roku) obciążenie kotłowni wynosi również 100%. Sterowanie ogrzewaniem, wentylatorami i nawiewem odbywać się będzie przez program komputerowy, który ustala optymalną temperaturę i wilgotność w kurniku w zależności od warunków pogodowych. Zastosowanie nowoczesnego sterowania komputerem pozwoli na optymalne wykorzystanie paszy, wody i minimalizację zużycia energii. Pobór wody Ferma będzie pobierać wodę z wodociągu gminnego. Do opracowania jako Załącznik nr 6 załączono pismo CEWOKAN SP. z o.o. w Łowiczu oświadczające, iż zapewni dostawę wody w ilości określonej przez inwestora, niezbędnej do eksploatacji fermy. 23

24 Odprowadzanie ścieków Ścieki powstawać będą z następujących źródeł: z mycia kurników po zakończeniu cyklu hodowlanego, bytowe. Teren Fermy nie posiada kanalizacji deszczowej. Wody opadowe będą wsiąkać bezpośrednio do gruntu. Wody opadowe nie niosą ze sobą zanieczyszczeń związanych z działalnością Fermy Proces technologiczny jaki będzie prowadzony w zakładzie Opis procesu technologicznego Przebieg prac na Fermie w kurnikach: wywiezienie starego stada, wywiezienie pomiotu, mycie i dezynfekcja kurnika, dostawa słomy, dostawa początkowej paszy, przywiezienie nowego stada. Wynikające z tych prac transporty wykonywane będą w przerwie pomiędzy cyklami hodowlanymi. Pozostałe transporty: wywóz ścieków, następne dostawy paszy będą wykonywane w czasie trwania hodowli. Dostawy do Fermy i odbiór produktów odbywać się będą samochodami lub ciągnikami rolniczymi. Oświetlenie Planowany system oświetlenia sztucznego składać się będzie z lamp żarowych. System ten zapewnia jednolite rozproszone światło w całym kurniku. System ten umożliwia zmianę natężenia światła w zakresie zalecanym w hodowli. Według obowiązujących przepisów Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 15 lutego 2010 r. w sprawie wymagań i sposobu postępowania przy utrzymywaniu gatunków zwierząt gospodarskich, dla których normy ochrony zostały określone w przepisach Unii Europejskiej (Dz.U nr 56 poz. 344) w kurniku, w którym utrzymuje się kurczęta brojlery: stosuje się oświetlenie sztuczne oświetlające co najmniej 80 % powierzchni użytkowej, którego natężenie, mierzone na poziomie oka ptaka, wynosi co najmniej 20 lux. Przepis ten spełniony będzie w ramach inwestycji. Zapotrzebowanie na paszę Transport paszy z silosu odbywać się będzie za pomocą spirali do koszy zasypowych wewnątrz hali produkcyjnej. W pierwszym okresie tuczu kurczęta karmione są mieszanką paszową STARTER. Mieszanka podawana jest do 12 dnia życia kurcząt, a następnie od 13 do 32 dnia życia kurczęta karmione są paszą GROWER. 24

25 W ostatniej fazie tuczu od 33 dnia do uboju brojlery karmione są paszą FINISZER. Stosowane jest żywienie fazowe z niższymi zawartościami białka surowego oraz niższą całkowitą zawartością fosforu. Dieta ta wymaga uzupełnienia poprzez dostarczanie aminokwasów z odpowiednich dodatków żywieniowych i aminokwasów przemysłowych (lizyna, metionina, treonina, tryptofan) oraz wysokosprawnego fosforu nieorganicznego i fitazy. Żywienie takie ma na celu redukcję wydalania przez ptaki azotu i fosforu. Pasza do fermy dostarczana będzie z wytwórni pasz. Zasypywanie silosu mieszanką paszową odbywa się poprzez nadciśnieniowy system tłoczny, w jaki wyposażone są wszystkie samochody dostawcze producenta pasz. Przeładunek nie wytwarza hałasu. W trakcie przeładunku z wylotu rury wydobywa się niewielka ilość pyłu paszowego (uwzględnione w obliczeniach). Na terenie obiektu system żywienia zostanie dostosowany do planowanej obsady. Będzie to system żywienia z okienkami, będą to linie paszowe wyposażone w karmidła, oraz silnik z przekładnią oraz czujnik minimum w koszu zasypowym. System karmienia spełniać będzie wymagania określone w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju wsi z dnia 15 lutego 2010 roku w sprawie wymagań i sposobu postępowania przy utrzymywaniu gatunków zwierząt gospodarskich, dla których normy ochrony zostały określone w przepisach Unii Europejskiej (Dz. U. Nr 56 poz. 344). Pojenie Zautomatyzowany system pojenia zapewni wysoką wydajność, która jest korzystna, gdyż ptaki szybko otrzymują wystarczającą ilość wody. System pojenia smoczkowy. System wyposażony będzie w filtr wody, reduktor ciśnienia, wodomierz oraz dozownik leków RE 25 Dosatron. System pojenia spełniać będzie wymagania określone w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 15 lutego 2010 roku w sprawie w sprawie wymagań i sposobu postępowania przy utrzymywaniu gatunków zwierząt gospodarskich, dla których normy ochrony zostały określone w przepisach Unii Europejskiej (Dz. U. Nr 56 poz. 344). Przebieg hodowli Po zakończeniu cyklu hodowlanego i opróżnieniu kurnika, odchody wraz ze słomą zostaną tego samego dnia odebrane przez odbiorcę. W ten sposób nie będzie składowania obornika na Fermie. Po zakończeniu mycia kurnik podlega dezynfekcji. Substancje dezynfekcyjne rozpylane są w kurniku pod ciśnieniem. Środki dezynfekujące zostają wskazane przez lekarza weterynarii nadzorującego Fermę. Do rozpylania stosuje się opylacze ciągnikowe oraz przenośne zmgławiacze ręczne. Rozpylane roztwory dezynfekcyjne osadzają się na wewnętrznych powierzchniach kurnika i wysychają przed rozpyleniem następnej substancji. Nie przedostają się one do gruntu i wód gruntowych ze względu na szczelność ścian i podłogi kurnika. W trakcie mycia i dezynfekcji wyłączona jest wentylacja kurnika. Substancje dezynfekcyjne dostarczane są w standardowych opakowaniach transportowo-handlowych. Roztwory przygotowywane są w kurniku. W ramach systematycznego stosowania BAT, przewidziane jest w przyszłości zaniechanie dezynfekcji chemicznej i na jej miejsce wprowadzenie dezynfekcji gorącym powietrzem przy zastosowaniu odpowiednich urządzeń, których praktyczne zastosowanie w warunkach pracy na Fermie musi być jeszcze sprawdzone. Na Fermie spełnione są i będą po jej rozbudowie zapisy wszystkich aktów prawnych związanych z ochroną środowiska (zarówno polskich jak i europejskich), jak również z przepisami weterynaryjnymi. 25

26 5.4. Minimalne warunki utrzymywania kurcząt brojlerów Mając na uwadze zapisy rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 15 lutego 2010 r. w sprawie wymagań i sposobu postępowania przy utrzymywaniu gatunków zwierząt gospodarskich, dla których normy ochrony zostały określone w przepisach Unii Europejskiej (Dz.U ze zm.) poniżej przedstawiono informacje odnośnie minimalnych warunków utrzymywania kurcząt brojlerów na przedmiotowej fermie po realizacji inwestycji: kurczęta brojlery utrzymywane będą w dwóch kurnikach. zwierzęta utrzymywane będą w warunkach: 1. nieszkodliwych dla ich zdrowia oraz niepowodujących urazów, uszkodzeń ciała lub cierpień; 2. zapewniających im swobodę ruchu, a w szczególności możliwość kładzenia się, wstawania oraz leżenia; 3. umożliwiających kontakt wzrokowy z innymi zwierzętami. w kurniku, w którym utrzymywane będą kurczęta brojlery stosowane będzie oświetlenie sztuczne oświetlające co najmniej 80 % powierzchni użytkowej, którego natężenie, mierzone na poziomie oka ptaka, wynosi co najmniej 20 lux. w okresie 7 dni od dnia umieszczenia kurcząt brojlerów w kurniku, a także w okresie 3 dni przed przewidywanym dniem ich uboju oświetlenie dostosowywane będą do 24-godzinnego rytmu, z okresami zaciemnienia trwającymi co najmniej 6 godzin ogółem i co najmniej z jednym okresem nieprzerwanego zaciemnienia trwającym przynajmniej 4 godziny, z wyłączeniem okresów przyciemniania. kurczęta brojlery doglądane będą co najmniej dwa razy dziennie, ze szczególnym zwróceniem uwagi na objawy wskazujące na obniżony poziom ich dobrostanu lub zdrowia. kurczęta brojlery, które mają poważne urazy, uszkodzenia ciała lub wykazują wyraźne objawy zaburzeń stanu zdrowia, takie jak trudności w chodzeniu, poważne puchliny brzuszne lub wady rozwojowe mogące być przyczyną cierpień, poddawane będą leczeniu lub natychmiastowemu ubojowi, o czym informowany będzie powiatowy lekarz weterynarii. w pomieszczeniach, w których utrzymywane będą kurczęta brojlery obieg powietrza, stopień zapylenia, temperaturę, względną wilgotność powietrza i stężenie gazów utrzymywane będą na poziomie nieszkodliwym dla zwierząt. w kurnikach, w których utrzymywane będą kurczęta brojlery, mechaniczny lub automatyczny system wentylacji działa w sposób zapewniający utrzymanie odpowiedniej temperatury i wilgotności. zwierzęta karmione będą paszą dostosowaną do ich gatunku, wieku, masy ciała i stanu fizjologicznego. kurczętom brojlerom zapewniony zostanie stały dostęp do paszy albo ich karmienie przeprowadzane będzie w okresach oświetlenia, a w przypadku kurcząt przeznaczonych do uboju ostatnie karmienie przeprowadzane będzie nie później niż na 12 godzin przed ich ubojem. kurczęta brojlery będą utrzymywane w kurniku, w którym maksymalne zagęszczenie obsady wynosi 33 kg/m2. kurnik dla kurcząt brojlerów wyposażony będzie w: urządzenia do karmienia; urządzenia do pojenia; ściółkę. 26

27 w kurniku dla kurcząt brojlerów minimalizowany będzie poziom hałasu. Inwestor planuje zakupić jak najcichsze wentylatory oraz maszyny przeznaczone bezpośrednio do produkcji. kurnik dla kurcząt brojlerów, jego wyposażenie oraz znajdujący się w nim sprzęt będzie czyszczony i odkażany, a ściółka wymieniana przed każdym umieszczeniem w nim nowego stada kurcząt brojlerów. kurniki będą wyposażone w system wentylacji oraz system ogrzewania i schładzania, które zapewniać będą, że: a) stężenie mierzone na poziomie głów kurcząt: amoniaku (NH3) nie przekracza 20 ppm, dwutlenku węgla (CO2) nie przekracza ppm, b) temperatura wewnątrz tego kurnika nie przekracza temperatury na zewnątrz więcej niż o 3 C, jeżeli temperatura na zewnątrz kurnika mierzona w cieniu przekracza 30 C, c) średnia wilgotność względna mierzona wewnątrz kurnika w okresie 48 godzin nie przekracza 70 %, jeżeli temperatura na zewnątrz kurnika jest niższa niż 10 C Skala inwestycji Skalę inwestycji może charakteryzować: ilość kurcząt brojlerów, którymi mogą być obsadzone kurniki: 1 kurnik , cała inwestycja , zużycie wody m3/rok, zużycie paszy Mg/rok, ilość powstającego obornika Mg/rok, ilość zatrudnionych pracowników Powierzchnia biologicznie czynna Sposób zagospodarowania działki, na terenie której ma zostać zrealizowana inwestycja. Po realizacji inwestycji działka 269 należąca do inwestora: Powierzchnia działki 2,8900 ha, Powierzchnia zabudowy planowanej 0,3800 ha, Powierzchnia zabudowy istniejącej 0,0135 ha, Powierzchnia planowanego terenu utwardzonego 0,1134 ha, Powierzchnia zieleni 2,3831 ha (82,46%). 27

28 Po realizacji inwestycji działka 268: Powierzchnia działki 2,8643 ha, Powierzchnia zabudowy planowanej 0,0 ha, Powierzchnia zabudowy istniejącej 0,0175 ha, Powierzchnia planowanego terenu utwardzonego 0,1000 ha, Powierzchnia zieleni 2,7468 ha (95,9%) Charakterystyka przedsięwzięcia procesy mogące oddziaływać na środowisko W opracowaniu uwzględniono: W zakresie emisji zanieczyszczeń do powietrza: chów drobiu, załadunek silosów paszą, źródła energetycznego spalania ekogroszku w centralnej kotłowni, ruch samochodowy, W zakresie gospodarki wodno ściekowej: odprowadzanie ścieków bytowo gospodarczych do bezodpływowego zbiornika, odprowadzanie ścieków z mycia kurników do bezodpływowego zbiornika, W zakresie emisji hałasu do otoczenia: wentylatory zainstalowane na kurnikach (dachowe i szczytowe), ruch samochodowy, W zakresie wytwarzania odpadów: odpady związane bezpośrednio z chowem drobiu: zwierzęta padłe i ubite z konieczności, odpady weterynaryjne, odpady opakowaniowe, sorbenty i inne. 28

29 5.8. Zastosowane urządzenia ograniczające potencjalne oddziaływanie na środowisko W związku z potencjalnym oddziaływaniem inwestycji na powietrze atmosferyczne, na terenie obiektu oprócz dobrej praktyki rolniczej i żywienia fazowego stosowany będzie preparat DEZAMMONIUM 300 lub inny preparat o podobnym działaniu. Preparat to wyjątkowe połączenie nauki i praktyki, w rezultacie którego otrzymano niezwykle skuteczny, preparat do obniżania emisji amoniaku. Preparat dzięki wysokiej specjalizacji, w odróżnieniu od dotychczas stosowanych produktów, nie tylko skuteczniej wiąże amoniak z powietrza, ale jednocześnie hamuje procesy biochemiczne, w wyniku których jest on wytwarzany. Przeprowadzone badania aplikacyjne dowodzą, że dzięki DEZAMMONIUM 300, redukuje amoniaku w obiektach hodowlanych nawet o 60%. Tak istotna redukcja niepożądanego gazu, zdecydowanie poprawia warunki hodowlane i bardzo korzystnie wpływa na zdrowotność i produkcyjność ptaków. Zastosowanie preparatu może przyczynić się do istotnego ograniczenia śmiertelności ptaków, wyższych przyrostów masy, a w przypadku niosek do wzrostu ilości produkowanych jaj. Pozytywny wpływ DEZAMMONIUM 300 na uzyskiwane wskaźniki produkcyjne wynika przede wszystkim z odciążenia organizmu ptaków od walki z toksycznym działaniem amoniaku. Preparat obniża również wilgotność i ph ściółki, co ogranicza rozwój bakterii odpowiedzialnych za powstawanie amoniaku. W związku z potencjalnym oddziaływaniem inwestycji na klimat akustyczny, na terenie fermy występować będą wentylatory w wersji wyciszonej. Jest to konieczne również dlatego, iż hałas jest czynnikiem wywołującym u zwierząt stres i szereg niekorzystnych reakcji psychicznych i wegetatywnych, co ma ujemny wpływ na ich możliwości produkcyjne. Hałas wywołuje u kur lęk, niepokój, agresywność. Inwestor zapewni również szczelne zbiorniki na wszelkie nieczystości płynne zarówno na ścieki socjalno-bytowe, jak i z mycia kurników. 29

30 6. Charakterystyka elementów przyrodniczych środowiska 6.1. Ogólna charakterystyka terenu gminy Kocierzew Południowy Poniższe informacje oparto o zapisy opracowania: Program ochrony środowiska dla gminy Kocierzew Południowy oraz z informacji udostępnianych na stronach internetowych gminy. Gmina Kocierzew Południowy jest położona na terenie województwa łódzkiego, w powiecie łowickim. Jak większość gmin powiatu łowickiego ma charakter typowo rolniczy. Posiada dogodne połączenie komunikacyjne z dużymi ośrodkami miejskimi jak Warszawa i Łódź, choć na jej terenie nie występują drogi kategorii krajowej i wojewódzkiej. Połączenie to jest zapewnione przez bliskość drogi nr 2 o statusie międzynarodowym Świecko Terespol. Teren gminy nie wyróżnia się walorami krajobrazowymi, jak i nie posiada wybitniejszych zabytków architektonicznych. Jest to typowy krajobraz nizinny z charakterystycznymi malowniczymi wierzbami rosnącymi wśród pól. Stał się on tematem wielu obrazów wybitnego polskiego malarza Józefa Chełmońskiego, który urodził się w Boczkach. Okolice te słyną również z wciąż żywego folkloru łowickiego, przejawiającego się w typowych strojach i tradycyjnym zdobnictwie np:, wycinankarstwie, hafciarstwie. Powierzchnia gminy Kocierzew Południowy wynosi 9367 ha. 96,8% ogółu gruntów gminy to grunty będące własnością lub pozostające we władaniu osób fizycznych i są to niemal wyłącznie grunty wchodzące w skład indywidualnych gospodarstw rolnych (ogółem 8987 ha, tj. 96,0% powierzchni gminy). Cechy charakterystyczne zabudowy i zagospodarowania obszaru gminy Kocierzew Południowy to: rolniczy charakter gospodarki gminy, wyrażający się między innymi, dużym (nawet jak na warunki rolniczego rejonu, jakim jest powiat łowicki) udziałem użytków rolnych w strukturze użytkowania gruntów; 92% gruntów gminy to użytki rolne, bardzo niski wskaźnik lesistości terenu gminy (2%), równomierne rozmieszczenie zabudowy osadniczej na terenie całej gminy i jej niemal wyłącznie rolniczy charakter; zabudowa zagrodowa stanowi 90% ogółu siedlisk zamieszkania, zabudowa osadnicza ukształtowana jest w układzie jednostronnych, zwartych ciągów przyulicznych; jedynie zabudowa wsi Jeziorko przybiera formy bardziej rozproszone, charakterystyczny dla obszaru gminy pasmowy układ zabudowy zorientowany jest na kierunku wschód-zachód, stosunkowo liczna obecność w terenach zabudowy wiejskiej dużych obiektów hodowli zwierząt gospodarskich, brak na terenie gminy obiektów przemysłowych, dobrze rozwinięta sieć dróg obsługi lokalnej (drogi kategorii powiatowej, gminnej i drogi gospodarcze); wszędzie tereny zwartej zabudowy osadniczej mają zagwarantowane połączenia drogowe poprzez drogi o nawierzchni bitumicznej, brak z terenu gminy dostępności komunikacji kolejowej, wyposażenie wszystkich ośrodków zamieszkania w sieć wodociągową. Brak jest natomiast komunalnych systemów odprowadzania i oczyszczania ścieków. 30

31 6.2. Położenie geograficzne, morfologia i hydrografia Położenie geograficzne, morfologia Według opracowania Geografia regionalna Polski Jerzy Kondracki, wiadomo, iż inwestycja położona jest na terenie Równiny Kutnowskiej (318.71) będącej jednostką Niziny Środkowomazowieckiej. Nizina Środkowomazowiecka jest najniżej położoną częścią nizin mazowiecko-podlaskich, którą cechuje zbieganie się dużych dolin dorzecza środkowej Wisły. Wysokości bezwzględne mieszczą się w granicach od 60 do 140 m, a formy terenu powstały głównie w wyniku procesów fluwialnych, denudacyjnych i eolicznych. W krajobrazie dominują równiny denudacyjne i tarasy rzeczne, urozmaicone występowaniem wydm. Wyraźną granicę północną tworzy skarpa wysoczyzn Niziny Północnomazowieckiej, podmywana przez współczesne rzeki, natomiast Wzniesienia Południowomazowieckie i wysoczyzny Niziny Południowopodlaskiej mają stoki łagodne, a granica tych regionów jest w terenie niewyraźna, zamaskowana przez stożki napływowe spływających z wysoczyzn rzeczek. W środkowej części Niziny Środkowomazowieckiej występują co najmniej dwie serie iłów warwowych: pod szczątkowo zachowaną moreną zlodowacenia warciańskiego i nad tą moreną. Iły powstawały w jeziorach zastoiskowych przed czołem kolejnych nasunięć lodowca skandynawskiego, natomiast piaszczyste tarasy uformowały się u schyłku zlodowaceń, kiedy możliwy był odpływ wód na zachód, toteż hipotetyczna pradolina warszawsko-berlińska zapewne nie funkcjonowała. Szerokie, piaszczyste tarasy (kampinoski, praski i in.) mogły powstać w nawiązaniu do Pradoliny Toruńsko-Eberswaldzkiej i wiążą się ze schyłkiem ostatniego zlodowacenia. Gleby są przeważnie bielicoziemne, ale w dnach dolin występują różnego rodzaju mady, a na równinie denudacyjnej w okolicach Błonia czarne ziemie, wykształcone na peryglacjalnych utworach pylastych lub iłach. Potencjalną roślinność naturalną określa się jako kontynentalne bory sosnowe i mieszane na piaskach oraz subkontynentalne lasy liściaste (grądy) w odmianie mazowieckiej na podłożu żyzniejszym, natomiast w dnach dolin występuje kilka typów łęgów, a na terenach zabagnionych olsy. W podziale geobotanicznym jest to okręg warszawski krainy mazowieckiej w poddziale pasa wielkich dolin. Klimat tego makroregionu jest nieco cieplejszy niż klimat wysoczyzn, sąsiadujących od północy, południ; i wschodu, a roczne sumy opadu są niższe (ok. 500 mm). Współczynnik odpływu mały (Bzura 0,19, Utrata 0.20). Nizina Środkowomazowiecka obejmuje około 13,1 tys. km2. Wyróżniono 9 mezoregionów: Równinę Kutnowską (318.71), Równinę Łowicko-Błońską (318.72), Kotlinę Warszawską (318.73), Dolinę Dolnego Bugu (318.74), Dolinę Środkowej Wisły (318.75), Równinę Warszawską (318.76), Równinę Kozienicka (318.77), Równinę Wolomińską (318.78), Równinę Garwolińską (318.79). Równina Kutnowska (318.71) jest północno-zachodnią częścią Niziny Środkowo- mazowieckiej. Znajduje się na północ od Bzury i na południe od doliny Wisły. Sąsiaduje z Równiną Łowicko-Błońską, Wysoczyzną Kłodawską, od której dzielą ją moreny kutnowskie, dochodzące do wysokości m, Kotliną Płocką i Kotliną Warszawską. Po jej płaskiej powierzchni wysokości od 90 do 110m płyną do Bzury: Ochnia oraz Słudwia z Przysową i Nidą. Mimo monotonii ukształtowania powierzchni, gleby są dosyć zróżnicowane. Obok brunatnych i płowych na piaskach naglinowych lub ciężkich glinach morenowych występują także czarne ziemie na gruntach pyłowych. Jest to prawie bezleśna kraina rolnicza o powierzchni około 1670 km2. Równinę przecina magistrala kolejowa Warszawa- -Poznań na odcinku między Łowiczem a Kutnem. 31

32 źródło: Geografia regionalna Polski Jerzy Kondracki Ilustracja 9: Regionalizacja fizycznogeograficzna 32

33 Budowa obiektów inwentarskich w Łaguszewie Raport o oddziaływaniu na środowisko źródło: Ilustracja 10: Regionalizacja fizycznogeograficzna zbliżenie 33

34 Hydrografia Poniższe informacje oparto o zapisy opracowania: Program ochrony środowiska dla gminy Kocierzew Południowy. Obszar gminy odznacza się bardzo małą gęstością sieci rzecznej i małymi przepływami. Głównym ciekiem powierzchniowym jest rzeka Witonia, jeden z nielicznych lewobrzeżnych dopływów Bzury. Jej źródła położone są na terenie gminy Kocierzew Południowy w granicach wsi Osiek i Różyce Zastruga. Najdłuższym odcinkiem płynie przez gminę Rybno, a jej ujście znajduje się na terenie gminy Nowa Sucha. Witonia płynie z zachodu na wschód północnej części gminy Kocierzew, na długości 10 km. Jest to niewielka, rzeka nizinna, z wyraźnie miejscami zaakcentowaną w rzeźbie terenu doliną. Spadek doliny na obszarze gminy wynosi przeciętnie 1,6 promili. Pozostałe naturalne cieki wodne przebiegające przez ten teren to również bezpośrednie lub pośrednie dopływy rzeki Bzury. Są to niewielkie i nieliczne bezimienne cieki, włączone do rozbudowanego na terenie gminy, systemu melioracji gruntów. Jeden z tych cieków biorący początek we wschodniej części wsi Jeziorko kieruje się na południe, wzdłuż wschodniej granicy gminy, by na wysokości wsi Patoki znaleźć ujście w Bzurze. Drugi z nich zwany lokalnie Strugą bierze początek na południowych krańcach gminy Kiernozia, następnie przepływa przez północno-wschodnie tereny gminy Chąśno, pojawia się na krańcach wsi Różyce Żurawieniec, Wicie i Boczki, prowadzi wody przez grunty wsi Płaskocin i Sromów uchodząc wreszcie do Bzury, na wysokości Kompiny. Cieki te są odbiornikami wód z rowów melioracyjnych. Przy niskiej ilości odpadów i dużym nasłonecznieniu na obszarze gminy występują deficyty wód powierzchniowych objawiające się nawet wysychaniem samej Witoni. Świadczy to o małym retencjonowaniu i sumarycznie dużym odpływie wód. Realnym zagrożeniem więc są procesy stepowienia krajobrazu, jako następstwo małych zasobów wód powierzchniowych, zachwianych stosunków wodnych oraz deficytu wód opadowych. Nie występują na obszarze gminy większe naturalne ani sztuczne zbiorniki wód. 34

35 źródło: Ilustracja 11: Mapa Podziału Hydrograficznego w odniesieniu do Inwestycji Działka, na terenie której znajdować się mają kurniki położona jest w zlewni cząstkowej Dopływ spod Sierżnika, co pokazano na powyższej ilustracji. Ciek ten znajduje się w odległości około 140 metrów od granic inwestycji oraz 170 metrów od ściany kurnika zlokalizowanego w północnej części działki. Ciek ten wpływa do Dopływu ze Skowrody Północnej, który jest lewobrzeżnym dopływem Bzury. Odległość od cieku Dopływ spod Łaguszewa wynosi około 330 metrów od granic inwestycji. 35

36 źródło: Ilustracja 12: Lokalizacja Dopływu spod Sierżnika w odniesieniu do Inwestycji Najbliżej inwestycji znajdują się JCWP: PLRW , czyli Dopływ ze Skowrody Północnej. Jest to potok nizinny piaszczysty, status: naturalna część wód, stan zły. Osiągnięcie celów środowiskowych uznano za zagrożone. Cel środowiskowy dla JCWP to osiągnięcie co najmniej dobrego stanu ekologicznego oraz utrzymanie co najmniej dobrego stanu chemicznego wód derogacja. W planie gospodarowania wodami przewidziano dla JCWP Dopływ ze Skowrody Północnej derogację czasowe ze względu na brak możliwości technicznych - wpływ działalności antropogenicznej na stan JCW generuje konieczność przesunięcia w czasie osiągnięcia celów środowiskowych z uwagi na brak rozwiązań technicznych możliwych do zastosowania w celu poprawy stanu JCWP. Dopływ ze Skowrody Północnej przepływa w odległości projektowanych kurników. 36

37 6.3. Warunki geologiczne Poniższe wiadomości zaczerpnięto z opracowania Mapa hydrogeologiczna Polski, arkusz Łowicz. Charakteryzowany teren położony jest na północno-wschodnim skłonie antyklinorium kujawskiego na jego granicy z niecką warszawską. Utwory mezozoiczne i trzeciorzędowe w obrębie arkusza zapadają pod dość dużym kątem na północny wschód. Zachodnia część terenu charakteryzuje się budową blokową, występują tu dyslokacje tektoniczne o przebiegu zgodnym z przebiegiem osi antyklinorium NW-SE (m. in. strefa dyslokacyjna Żychlin - Łowicz), lokalnie występują także dyslokacje prostopadłe do osi - SW-NE. W ruchach tektonicznych na tym terenie uczestniczyły utwory mezozoiczne, trzeciorzędowe i czwartorzędowe, świadczą o tym rowy tektoniczne wypełnione osadami tego wieku w okolicach Strugienic, Zdun, Mystkowic, Bochenia i Skaratek. W części wschodniej brak jest informacji o dyslokacjach, udokumentowany wierceniami został jedynie rów tektoniczny w rejonie Wygody. W południowo-zachodniej części arkusza w podłożu osadów kenozoicznych występują osady jury górnej. Są to od południowego zachodu wapienie oksfordu, wapienie i margle kimerydu, a następnie iłołupki i mułowce kimerydu górnego i portlandu w centralnej części terenu. Na północny wschód od nich występują iłowce i mułowce kredy dolnej beriasu i walanżynu, a następnie piaski dolnokredowe (hoteryw, alb), rozpoznane otworami w Łowiczu. Osady kredy górnej to margle i wapienie turonu, występujące w Łowiczu, Placencji i Goleńsku w NE części terenu. Na utworach mezozoicznych od linii Urzecze - Mystkowice Jamno - Seligów w kierunku północnowschodnim występują utwory trzeciorzędowe, wykształcone w postaci piasków i mułków należących w części NE do oligocenu (piaski i mułki), na pozostałym terenie do miocenu (piaski i mułki) i na północy do pliocenu (iły poznańskie). Na południowym zachodzie terenu osady trzeciorzędu najprawdopodobniej nie występują. Rozprzestrzenienie, wykształcenie i miąższość osadów trzeciorzędowych są bardzo zróżanicowane, ponieważ osadzały się one na podłożu silnie zdyslokowanym, lokalnie poddanym silnej subsydencji w rowach tektonicznych. Na zróżnicowanej powierzchni utworów jurajskich i trzeciorzędowych zalegają osady czwartorzędowe o zmiennej miąższości (od 3,5 m w okolicach Niedźwiady i Goleńska do > 1 00 m w rowach tektonicznych) i zróżnicowanym wykształceniu litologicznym. Dość powszechnie na obszarze arkusza występują gliny zwałowe zlodowaceń południowopolskich tektoniczne i obniżenia w podłożu w rejonie Domaniewic, Zdun i Łowicza, Lokalnie w Strugienicach i w Jamnie nawiercono piaski i mułki jeziorne należące do zlodowaceń południowopolskich. Ponad tymi utworami w rejonie Jamna i Strugienic nawiercono na głębokościach m osady piaszczyste interglacjału wielkiego, wykształcone w postaci piasków średnio i drobnoziarnistych oraz mułków o miąższości od 30 do 40 metrów. Zlodowacenia środkowopolskie rozpoczynają się serią glin zwałowych najstarszego stadiału zlodowacenia Odry występującąjedynie w okolicach Dąbkowic w zachodniej części terenu i w rejonie Łowicza na północy arkusza. Młodszą serię tego stadiału tworzą piaski rzeczne i wodnolodowowe, występujące dość powszechnie na omawianym terenie. Miąższość ich wynosi od kilku do 25 metrów w Popowie, Łowiczu i w Szymanowicach w N części terenu i w Domaniewicach na SW. Ponad nimi występują płatami gliny zwałowe młodszych stadiałów złodowacenia Odry. Z deglacjacją lądolodu zlodowacenia Warty związana jest I faza budowy sieci pradolinnej, najprawdopodobniej w tym czasie powstała pradolina warszawsko-berlińska, a także szeroka dolina w centra1nej części terenu o przebiegu NW-SE, wypełniona piaskami i żwirami wodnolodowco i (sandrowymi) i rzecznymi, których miąższość wynosi metrów. 37

38 W czasie zlodowacenia Wisły czoło lądolodu przebiegało w pobliżu północnej granicy arkusza, na jego przedpolu odnowiona została i ostatecznie ukształtowana pradolina warszawsko-berlińska, którą wykorzystuje obecna dolina rzeki Bzury a także doliny rzek Uchanki i Zwierzyńca. Na północy w tym samym czasie powstała dolina rzeki Słudwi. W tym okresie uformowane zostały stożki napływowe rzeczek płynących z Wysoczyzny Łódzkiej. W holocenie w dolinach Bzury i jej dopływów powstawały torfy i namuły, w rejonie Bochenia i Guźni piaski eoliczne Wody podziemne Dane hydrogeologiczne i regionalizacja hydrogeologiczna Poniższe informacje oparto na opracowaniu Mapa hydrogeologiczna Polski, arkusz Łowicz. bq1 Jednostka, gdzie znajduje się inwestycja to 9 Tr Cr 3 Cr 1. źródło: Mapa hydrogeologiczna Polski, Arkusz Łowicz Ilustracja 13 : Fragment mapy hydrogeologicznej Polski 38

39 Występuje w północnej części terenu, kontynuuje się na sąsiednim arkuszu Osmolin (jednostka abqii 10 ). Podrzędnie występuje piętro trzeciorzędowo-gómokredowe i poziom dolnokredowy, Tr Cr który nie został wydzielony na ww. arkuszu. Powierzchnia jednostki wynosi 3,8 km2. Parametr hydrogeologiczne przyjęto z sąsiedniego arkusza, ponieważ wody podziemne nie są tu zbadane i eksploatowane. Głębokość występowania czwartorzędowego piętra wodonośnego wynosi około 15 metrów, a jego miąższość metrów. Są to piaski o przewodności około 90 m2/24h. Wydajności potencjalne studzien oszacowano na m3/h. Izolacja poziomu wodonośnego utworami słabo przepuszczalnymi jest częściowa. Moduł zasobów odnawialnych wynosi około 110 m3/24h.km2, a dyspozycyjnych 90 m3/24h.km2. Podrzędnie występujące piętro trzeciorzędowo-gómokredowe i dolnokredowy poziom wodonośny scharakteryzowane zostały przy opisie jednostek 7 i 8. 39

40 Stopień zagrożenia wód podziemnych Poniższe informacje oparto na opracowaniu Mapa hydrogeologiczna Polski, arkusz Łowicz. Występujące na obszarze arkusza główne piętra i poziomy wodonośne charakteryzują się bardzo zróżnicowanym stopniem zagrożenia zanieczyszczeniami. Jest to zależne od stopnia izolacji poziomów utworami słabo przepuszczalnymi od powierzchni terenu i obecności ognisk zanieczyszczeń. Piętro czwartorzędowe w dolinach Bzury, Bobrówki i Uchanki pozbawione jest izolacji utworami słabo przepuszczalnymi od powierzchni terenu i znajduje się w strefie wysokiego stopnia zagrożenia (jednostki 2, 3, 7, 9, 15 i 16). Zagrożeniem dodatkowym są zanieczyszczone wody powierzchniowe Bzury, Bobrówki i Uchanki. Na obszarze tym zlokalizowane są także obiekty uciążliwe. W tej strefie znajduje się teren inwestycji. W obrębie terenu, gdzie utwory wodonośne pozbawione są izolacji, wydzielono strefy bardzo wysokiego stopnia zagrożenia (fragmenty jednostek 3, 7 i 15) w rejonie miasta Łowicza, komunalnego wysypiska odpadów w Jastrzębiej, rurociągu naftowego "Przyjaźń", bardzo uczęszczanych dróg krajowych, linii kolejowych i kopalni kruszywa w Dąbkowicach Górnych. Na NW i SE w obrębie piętra czwartorzędowego występuje średni (jednostki 1, 2, 6, część jednostek 3 i 7) i niski (jednostka 5) stopień zagrożenia, tam, gdzie utwory wodonośne mają izolację częściową lub całkowitą. Znajdują się tam zakłady uciążliwe w Zdunach i Zduńskiej Dąbrowie, Bocheniu i OSM w Łowiczu. Piętra: trzeciorzędowe i trzeciorzędowo-górnokredowe w obrębie jednostki 10 i fragmentów jednostek zaliczono do średniego stopnia zagrożenia, w jednostce 4 i fragmentach 11 i 12 do niskiego stopnia, a w jednostce 8 i fragmentach 11 i 12 - do bardzo niskiego stopnia. Na terenach tych zlokalizowana jest większość obiektów uciążliwych w Łowiczu, wszystkie duże zakłady przemysłowe i stacje paliw przy głównych drogach. Piętro jurajskie znajduje się w strefach od średniego do bardzo niskiego stopnia zagrożenia. Zlokalizowan tam są obiekty uciążliwe w Skaratkach i Domaniewicach. Teren inwestycji charakteryzuje wysoki stopień zagrożenia wód podziemnych, stąd też inwestor dołożył wszelkich starań, żeby zminimalizować potencjalne oddziaływanie inwestycji na wody podziemne Jednolita Część Wód Podziemnych Numer JCWPd nr 80. Powierzchnia: 5230,70 km2; Region: Środkowej Wisły, województwo: mazowieckie, kujawsko-pomorskie, wielkopolskie i łódzkie, powiaty: Włocławek, Kutno, Gostynin, Płock, Łowicz, Sochaczew, Skierniewice, Skierniewice-miasto, Żyrardów, Rawa Mazowiecka, Grójec, Tomaszów Mazowiecki, Łódź Wschód, Łódź-miasto, Zgierz, Łęczyca, Koło. Arkusze MhP w skali 1:50 000: 480, 481, 482, 483, 516, 517, 518, 519, 520, 552, 553, 554, 555, 556, 557, 589, 590, 591, 592, 593, 594, 595, 627, 628, 629, 630, 631, 632, 667, 668; Arkusze MhP w skali 1: : 38, 39, 48,49; Region hydrogeologiczny wg Atlasu hydrogeologicznego Polski 1995 r.: V mazowiecki. Głębokość występowania wód słodkich w południowym rejonie obszaru ok. 700 m, w północnym odpowiednio: m. 40

41 źródło: Dane PIG, Ilustracja 14: Lokalizacja inwestycji w odniesieniu do Nr JCWPd: 80 regionalizacja do roku 2015 Inwestycja znajduje się w obszarze jednolitej części wód podziemnych oznaczonym europejskim kodem JCWPd PLGW230080, nazwa JCWPd 80. Cecha szczególna JCWPd: Na zdecydowanej większości obszaru jednostki jest jeden lub dwa poziomy wodonośne czwartorzędowe. Wykształcony jest również lokalnie poziom mioceński i kredowy. Ponadto powszechnie występują wodonośne utwory jurajskie będące w bezpośredniej więzi hydraulicznej z poziomami młodszymi. Z kolei generalnie poziom kredowy nie wykazuje bezpośredniej więzi hydraulicznej z wodonośnymi utworami czwartorzędowymi lub mioceńskimi. W oparciu o ocenę stanu ilościowego oraz chemicznego stwierdzić można, że stan wód jest dobry i nie występuje zagrożenie nieosiągnięcia dobrego stanu ilościowego jak i chemicznego. Występują jednak istotne problemy w postaci niedostatecznej sanitacji obszarów wiejskich i rekreacyjnych oraz występowanie zanieczyszczeń ze źródeł rolniczych. 41

42 Budowa obiektów inwentarskich w Łaguszewie Raport o oddziaływaniu na środowisko Ilustracja 15: Mapa stanu JCWPd w odniesieniu do obszaru nr 80, źródło: 42

43 Główne Zbiorniki Wód Podziemnych źródło: Ilustracja 16: Mapa Głównych Zbiorników Wód Podziemnych (wg stanu CAG na marzec 2012 r.) 43

44 Budowa obiektów inwentarskich w Łaguszewie Raport o oddziaływaniu na środowisko Źródło: Dane GeoMedia SDI Portal, Ilustracja 17: Mapa obszarów Głównych Zbiorników Wód podziemnych w okolicy inwestycji (inwestycja zaznaczona krzyżykiem) 44

45 Planowany zespół inwentarski zlokalizowany ma zostać na terenie wyznaczonym jako OSN Bzura szczególnie narażonym na zanieczyszczenia związkami azotu pochodzenia rolniczego. Na terenie tym obowiązuje program działań mających na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych, stosownie do zapisów rozporządzenia nr 5/2013 Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Warszawie z dnia 8 maja 2013r. w prawie wprowadzenia programu działań mających na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych dla obszaru szczególnie narażonego Bzura (Dz. Urz. Woj. Łódzkiego z dnia 29 maja 2013r., poz. 2993), zmiana rozporządzeniem nr 6/2014 z dnia 31 stycznia 2014r. (Dz. Urz. Woj. Łódzkiego z dnia 4 lutego 2014r., poz. 441). Poniżej przedstawiono dane podane w opracowaniu "Monitoring stanu chemicznego oraz ocena stanu jednolitych części wód podziemnych w dorzeczach a latach ", Państwowy Instytut Geologiczny, Państwowy Instytut Badawczy. 45

46 Tabela 2: Wartości średnich stężeń azotanów w obrębie OSN nr 20 w latach

47 6.5. Warunki klimatyczne Źródło: Ilustracja 18: Regionalizacja klimatyczna Polski Obszar całego województwa łódzkiego zaliczamy do klimatu nizin środkowopolskich, których najistotniejszą cechą jest wielka zmienność elementów meteorologicznych w czasie oraz małe zróżnicowanie przestrzenne. Klimat ten kształtują ścierające się masy powietrza kontynentalnego i oceanicznego. Średnia roczna temperatura powietrza to 7-7,5 ⁰C. Suma rocznych opadów to mm. Okres wegetacyjny wynosi od 200 do 210 dni. Osobliwością klimatu jest możliwość występowania ostrych fal mrozu w marcu, kwietniu lub w maju. Dla rolniczego obszaru Gminy ma to bardzo istotne znacznie. 47

48 6.6. Powietrze atmosferyczne Stan jakości powietrza określony został przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Łodzi pismo znak M-Sk MW z dnia 11 stycznia 2016 roku w załączeniu do opracowania jako Załącznik nr 7. Szczegóły: Dwutlenek siarki 6 µg/m 3, Dwutlenek azotu 14 µg/m 3, Pył zawieszony PM10 22 µg/m 3, Pył zawieszony PM2,5 16 µg/m 3, Benzen 1,0 µg/m 3, Ołów 0,02 µg/m 3. Poniższe informacje oparto o zapisy opracowania: Program ochrony środowiska dla gminy Kocierzew Południowy. Emisja ze spalania paliw System ciepłowniczy nie występuje na terenie gminy Kocierzew Południowy. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego zakłada, że podstawowym systemem pokrywania potrzeb cieplnych gminy z uwagi na rozproszoną zabudowę i niską gęstość cieplną będzie ogrzewanie oparte na indywidualnych źródłach ciepła. Mieszkańcy będą korzystać z następujących nośników ciepła: piece akumulacyjne elektryczne; olej opałowy; propan butan; paliwa stałe; odnawialne i niekonwencjonalne źródła energii. Nie ulega wątpliwości, że głównym paliwem wykorzystywanym przez mieszkańców jest węgiel, w znikomym stopniu biomasa oparta na drewnie. Natomiast pozostałe nośniki ciepła, które są przyjazne dla środowiska tj. propan-butan, olej opałowy i energia elektryczna są znacznie droższe i dlatego rzadko stosowane. W indywidualnym ogrzewnictwie funkcjonują jeszcze urządzenia grzewcze o przestarzałej konstrukcji jak kotły komorowe tradycyjne, bez regulacji i kontroli ilości podawanego paliwa do paleniska oraz bez regulacji i kontroli powietrza wprowadzanego do procesu spalania, o sprawności średniorocznej wynoszącej ok. 50%. W tych starych nieefektywnych urządzeniach grzewczych spala się niskiej jakości węgiel. Można więc stwierdzić, że najwyższy poziom emisji zanieczyszczeń związany jest ze spalaniem węgla w kotłach przydomowych i piecach węglowych (zwłaszcza SO2, CO i pyłu). Z reguły emitory o niskiej wysokości kształtują znaczny poziom stężeń zanieczyszczeń w najbliższym otoczeniu. Jednak niska emisja na terenach luźno zabudowanych, z jakimi mamy do czynienia na obszarze gminy Kocierzew Południowy, gdzie istnieją dobre warunki przewietrzania i depozycji zanieczyszczeń, powoduje realne zmniejszenie stężeń zanieczyszczeń. 48

49 Zanieczyszczeniem wskaźnikowym niskiej emisji jest benzo-α-piren, należący do grupy węglowodorów aromatycznych. Głównym problemem w zwalczaniu niskiej emisji jest brak inwentaryzacji źródeł i wielkości zagrożeń oraz danych o masie stosowanych paliw. Charakterystyczną cechą niskiej emisji jest jej sezonowa zmienność. W okresach grzewczych notuje się znaczący wzrost emisji w porównaniu do pory wiosenno-letniej. Emisja komunikacyjna W porównaniu do źródeł pochodzenia energetycznego na terenie gminy Kocierzew Południowy pojazdy samochodowe wprowadzają do atmosfery znacznie niższe wartości zanieczyszczeń. Ma to bezpośredni związek z wielkością oraz zagęszczeniem szlaków komunikacyjnych jak również z typem zabudowy (rozproszonej) występującym na terenie gminy Klimat akustyczny Poniższe informacje oparto o zapisy opracowania: Program ochrony środowiska dla gminy Kocierzew Południowy. Hałas jest to dźwięk określany jako szkodliwy, uciążliwy lub przeszkadzający w danych warunkach (zależy od fizycznych parametrów dźwięku, od nastawienia odbiorcy). Stanowi jedno ze źródeł zanieczyszczenia środowiska, wzrastające w ostatnich latach w związku z rozwojem komunikacji, uprzemysłowieniem i postępującą urbanizacją. Odczuwany jest przez mieszkańców jako jeden z najbardziej uciążliwych czynników wpływających ujemnie na środowisko i samopoczucie. Hałas wywołuje zmęczenie, złe samopoczucie, utrudnia wypoczynek, może prowadzić do częściowej lub całkowitej utraty słuchu. Ponadto powoduje poważne zmiany psychosomatyczne, jak np. zagrożenie nadciśnieniem czy zaburzenia nerwowe. Dla badań w zakresie klimatu akustycznego istotne jest zdefiniowanie dwóch rodzajów hałasu komunikacyjnego i przemysłowego. Hałas komunikacyjny Hałas komunikacyjny, a w szczególności drogowy, są najbardziej problematycznym rodzajem hałasu, ze względu na obszar i liczbę osób narażonych na oddziaływanie, a także praktyczne możliwości jego ograniczenia. W przypadku gminy Kocierzew Południowy, na której terenie nie występują drogi kategorii krajowej i wojewódzkiej, linie kolejowe ani lotniska, można mówić o znikomym oddziaływaniu hałasu komunikacyjnego na ludzi i środowisko. Hałas przemysłowy Na źródła hałasu przemysłowego składają się dźwięki powstające wewnątrz i na zewnątrz budynków produkcyjnych. Będzie to emisja dźwięku o różnej częstotliwości oraz natężeniu. Źródła hałasu pochodzą przede wszystkim od maszyn i urządzeń produkcyjnych emitujących hałas przez ściany, stropy, okna i drzwi. Natomiast źródłem hałasu na zewnątrz budynków będą zainstalowane tam maszyny i 49

50 urządzenia. Ponadto do potencjalnych źródeł hałasu będą należeć także prowadzone prace dorywcze jak cięcia, kucia oraz odbywający się transport kołowy na drogach wewnętrznych zakładu. Zagadnienia dotyczące hałasu przemysłowego są dobrze rozpoznane, konflikty związane z emisją tego rodzaju hałasu mają zwykle charakter lokalny, a regulacje prawne oraz dostępne technologie i metody zmniejszania hałasu umożliwiają skuteczną eliminację istniejących zagrożeń. Obowiązujące obecnie procedury lokalizacyjne, system ocen oddziaływania na środowisko oraz system kontroli i egzekucji pozwalają znacznie ograniczyć uciążliwości hałasowe poszczególnych obiektów. W gminie brak jest źródeł hałasu o charakterze przemysłowym Gleba i powierzchnia ziemi Poniższe informacje oparto o zapisy opracowania: Program ochrony środowiska dla gminy Kocierzew Południowy. Gmina Kocierzew Południowy należy do gmin powiatu łowickiego o jednym z największych udziałów dobrych gruntów ornych klas II do IV. Charakter budowy geologicznej gminy znajduje odzwierciedlenie w wartości użytkowej występujących tu gleb. Najpowszechniej występującym, na obszarze gminy podłożem dla gleb pozostają gliny zwałowe lekkie, piaski słabo gliniaste i gliniaste leżące na glinach, stąd ich klasa bonitacyjna oraz ocena przydatności rolniczej jest wysoka (kompleksy: pszenny dobry i żytni bardzo bobry 2 i 4). Tylko wyspowo, na miąższym podłożu piaszczystym, tj. na piaskach słabo gliniastych i gliniastych, spotyka się gleby niższych klas bonitacyjnych, gleby zaliczane są do kompleksu żytniego dobrego lub słabego (spotyka się na całym terytorium gminy, ale nie są to obszary powierzchniowo rozległe). Najpowszechniejszym typem gleb są gleby brunatno ziemne, gleby płowe (pseudobielicowe) i gleby brunatne wyługowane. W dolinie rzeki Witoni wyodrębnia się czarne i szare ziemie. Jakość rolniczej przestrzeni produkcyjnej mierzona wartością bonitacyjną gleb, różnicuje się w poszczególnych miejscowościach gminy, ale wszędzie jest znacząco wyższą od wartości przeciętnych dla terenów rolnych byłego województwa skierniewickiego. Spośród 17 obrębów ewidencyjnych Gminy Kocierzew, 8 z nich dysponuje gruntami dobrej jakości tj. gruntami klasy II i III na powierzchni przekraczającej 50% powierzchni całkowitej użytków rolnych. Są to miejscowości: Lipnice, Osiek, Płaskocin, Różyce, Wejsce, Gągolin Zachodni, Boczki i Ostrowiec, a w granicach wsi Łaguszew grunty klasa II i III stanowią blisko 50% powierzchni użytków rolnych. Z kolei wsie: Łaguszew, Lenartów, Gągolin Południowy, Jeziorko i Wicie mają największy w gminie odsetek gruntów o niskiej jakości klasy V i VI, od 39% do 21%. Według klasyfikacyjnej gleb, inwestycja ma zostać zlokalizowana na terenie RIVa a więc gleby orne średniej jakości, lepsze. Gmina Kocierzew Południowy ma bardzo korzystne warunki do produkcji rolniczo hodowlanej. W strukturze użytkowania terenów obserwujemy wyraźną przewagę upraw polnych nad innymi formami użytkowania. Uprawy zaś w ogromnej mierze są podporządkowane potrzebom hodowli zwierząt, zarówno trzody chlewnej jaki i bydła. Poza omówionymi, podstawowymi kierunkami działalności rolniczej, prowadzonymi na terenie gminy, wspomnieć należy również o dosyć znaczącym areale upraw sadowniczych. 50

51 W związku z bardzo znikomym pokryciem terenu gminy lasami gleby w dużej mierze narażone są na czynniki erozyjne, przede wszystkim wiatr. Innym więc aspektem ochrony gruntów i zarazem potrzebą jest zwiększanie lesistości na tym terenie. Przedsięwzięcie to wpływa zarówno na jakość gleb, jak również na walory jakości powietrza i krajobrazu. Właściwa polityka rolna powinna również uwzględniać działania zapobiegawcze polegające na stosowaniu zadrzewień i zakrzaczeń, a także stałym utrzymaniem gleb pod okrywą roślinną (rośliny wieloletnie). 51

52 6.9. Elementy przyrodnicze teren inwestycji Inwentaryzację przyrodniczą wykonano na podstawie informacji przekazanych przez inwestora. W 2015 roku przeprowadzona została kilkukrotnie obserwacja przyrodnicza (florystyczna) oraz liczne obserwacje ornitologiczne we wszystkich okresach (migracje wiosenne i letnie, okres lęgowy czy zimowanie) wykonana przez firmę zewnętrzną. Poniżej przedstawiono jej najważniejsze wnioski. W czasie prac terenowych zastosowano metodę marszrutową polegającą na penetracji terenu objętego zamierzeniem inwestycyjnym. Dane botaniczne były zbierane wczesną wiosną w miesiącach marzec i kwiecień oraz latem w czerwcu i lipcu. W terenie używano map topograficznych o skali 1: i 1: Korzystano z dostępnej literatury fachowej i z konsultacji z innymi przyrodnikami Inwentaryzacja florystyczna zieleń niska Pola są najbardziej charakterystycznym elementem krajobrazu Polski i, mimo że ostatnio zmniejszył się ich areał, ciągle jeszcze zajmują blisko 45% powierzchni kraju. Krajobraz otoczenia inwestycji jest typowy dla obszarów o wysokiej intensyfikacji rolnictwa. Fauna i flora wykazują cechy daleko posuniętej ingerencji człowieka. Uprawom towarzyszą zbiorowiska chwastów, których skład ściśle zależy od typu podłoża, jego żyzności, przepuszczalności, wilgotności. W zbiorowiskach chwastów przeważają rośliny roczne oraz te byliny, którym nie szkodzą prace uprawowe lub zabiegi te wręcz stymulują ich rozmnażanie wegetatywne (np. przez fragmentację kłączy lub rozłogów, przenoszenie bulwek). Z kalendarzem prac uprawowych wiąże się także fenologia zespołów chwastów zbożowych charakterystycznych jest kilka wyraźnych aspektów fenologicznych w ciągu jednego sezonu wegetacyjnego: aspekt wiosenny z udziałem drobnych, światłożądnych, ozimych terofitów wiosennych, aspekt letni zdominowany przez terofity letnie będące okazałymi rocznymi chwastami, dorównującymi wysokością zbożu, aspekt późnoletni lub wczesnojesienny ścierniskowy, z udziałem terofitów letnich i jesiennych. Inwentaryzację florystyczną na terenie fragmentu działek 268 i 269, gdzie ma znaleźć się inwestycja, przeprowadzono metodą marszrutową: wykorzystano metodę marszrutową w celu szczegółowej penetracji powierzchni działek, w czasie analizowania powierzchni badawczej pod kątem różnorodności florystycznej i identyfikowano wszystkie napotkane rośliny, nie stwierdzono roślin objętych prawną ochroną gatunkową. Analiza mykologiczna terenu objętego planowanym zamierzeniem inwestycyjnym nie wykazała występowania grzybów, w tym grzybów lichenizujących, które by były objęte prawną ochroną gatunkową. Na terenie inwestycyjnym w dniach przeprowadzanej inwentaryzacji roślinność naczyniowa występująca na inwentaryzowanym terenie to przedstawiciele flory ruderalnej i pól uprawnych. Zespoły 52

53 zaobserwowanych chwastów upraw zbożowych należą do klasy Stellarietea mediae, rzędu Centauretalia cyani. Podczas wykonanej inwentaryzacji na fragmencie działek 269 i 268, w miejscu gdzie ma zostać zlokalizowana inwestycja, stwierdzono występowanie poniższych gatunków roślin: Bylica pospolita Artemisia vulgaris L. Bylina o grubych kłączach, bez rozłogów. Łodyga wzniesiona, wysokości cm, bruzdowana, u podstawy naga, zwykle czerwono nabiegła, górą wełnisto owłosiona. Liście skrętoległe, pojedynczo lub podwójnie pierzastodzielne, dwubarwne, górą zwykle nagie, dołem pokryte białawym kutnerem, na brzegu odlegle piłkowane; dolne ogonkowe, górne siedzące. Kwiatostan wiechowaty, ulistniony, złożony z szerokojajowatych, do 4 mm długich koszyczków. Gatunek rodzimy, bardzo pospolity w całym kraju, na niżu i w piętrze pogórza. Rośnie głównie na siedliskach zmienionych przez człowieka, zwłaszcza na żyźniejszym, próchnicznyn podłożu, na glebie wilgotnej, wysychającej latem, na nieużytkach, terenach kolejowych, wysypiskach i jako chwast w uprawach, na miedzach, spotykany także na poboczach dróg, w rowach, nad rzekami. Babka zwyczajna Plantago major L., syn. P. maior L. Bylina rozetkowa, z krótkim pionowym kłączem. Korzeń palowy wcześnie obumiera, zastępuje go wiązka korzeni przybyszowych. Liście w przyziemnej rozetce, osadzone na oskrzydlonych ogonkach, nagie lub krótko owłosione. Szypuły kwiatostanu nieco dłuższe od liści, sztywne, wzniesione lub łukowato podnoszące się, obłe, gładkie lub delikatnie prążkowane, przylegająco owłosione. Kłos długości (30) cm. Kwiaty siedzące w kątach szerokojajowatych przysadek, ostro zakończonych lub zaokrąglonych, błoniastych na brzegu. Kwiaty niepozorne, o 4 działkach kielicha, z wyraźnym środkowym zielonym pasem. Bardzo pospolity gatunek tworzący wiele fonrm, dobrze znoszący wydeptywanie. Częsty zwłaszcza na glebach gliniastych, próchnicznych. Towarzyszy miejscom wydeptywanym, jak przydroża, ścieżki, zaniedbane trawniki, boiska, pastwiska, nieużytki, podwórza, przychacia, wysypiska śmieci, także na brzegach wód. Chaber bławatek Centurea cyanus L. Roślina roczna lub dwuletnia, pajęczynowato owłosiona. Łodyga do 80 cm wysoka, od połowy rozgałęziona. Liście odziomkowe i dolne łodygowe - pierzastodzielne; liście górne lancetowate lub równowąskolancetowate, całobrzegie, o wyraźnej nerwacji. Kwiaty niebieskie, niebieskofioletowe, rzadko różowe lub białe, ustawione w koszyczkach pojedynczo na końcach rozgałęzień. Dość pospolity na niżu i w górach w piętrze upraw. Chwast, głównie w uprawach zbożowych, zwłaszcza ozimych, rzadziej w okopowych i motylkowych. Występuje także w okolicy młynów, magazynów zbożowych, wzdłuż szlaków kolejowych, na przydrożach. Gatunek charakterystyczny rzędu Centauretalia cyani (klasa Stellarietea mediae). 53

54 Chwastnica jednostronna, proso kurze Echinachloa crus-galli Dość okazała roczna trawa jara, tworząca luźne kępy, bez rozłogów. Źdźbła podnoszące się, do 70 (100) cm długie, gładkie, złożone z 4-5 międzywęźli. Pochwy liściowe płaskie, w części zamknięte. Języczka brak. Blaszki liściowe długości 8-35 cm, nagie, gładkie, o nasadach z rzadka owłosionych i falistym brzegu. Kwiatostanem wiecha o gałązkach jednostronnych nibykłosach do 10 cm długich. Pospolity gatunek niżowy. Chwast ogrodów i pól uprawnych. Preferuje żyzne, w miarę wilgotne, bogate w węglan wapnia i przenawożone azotem podłoże. Gatunek charakterystyczny rzędu PolygonoChenopodietalia i zespołu Echinochloo-Setarietum (klasa Stellarietea mediae). Cykoria podróżnik Cichorium intybus L. Roślina wieloletnia O o wrzecionowatym, mocnym korzeniu. Łodygi (jedna lub kilka) sztywne, rozgałęzione, u dołu szorstko owłosione, niekiedy, podobnie jak nerwy na liściach, nieco czerwonawo nabiegłe. Liście łodygowe siedzące, o strzałkowatej lub sercowatej nasadzie, na brzegu wcinanoząbkowane, górne liście całobrzegie, gruczołowato orzęsione. Pospolita na niżu i w niższych położeniach górskich. Rośnie na przydrożach, miedzach, polach, ugorach, ubogich łąkach, pastwiskach, terenach kolejowych, nieużytkach. Fiołek polny, bratek polny Viola arvensis Murray Roślina roczna, jara lub ozima, niekiedy wieloletnia, do cm wysoka. Łodyga rozgałęziona, naga lub owłosiona. Liście O dolne długoogonkowe, okrągławe, ząbkowane na brzegu; górne owalne do lancetowatych, ząbkowane lub piłkowane. Działki kielicha lancetowate, zaostrzone, u nasady z wyraźnymi przydatkami. Płatki nierównej wielkości, zwykle krótsze lub równe długością działkom, żółte lub fioletowe (górne). Występowanie w Polsce i siedlisko. Bardzo pospolity na terenie całego kraju. Rośnie w uprawach okopowych i zbożowych, także na siedliskach ruderalnych: na nieużytkach, terenach kolejowych, przydrożach. Gatunek charakterystyczny klasy Stellarietea mediae. Gwiazdnica pospolita Stellaria media Roślina roczna, jara lub ozima, o rozgałęzionych, korzeniących się w dolnych węzłach, pokładających się lub wzniesionych łodygach, długości 5-40 cm; rozłogów brak. 54

55 Liście 8 naprzeciwległe, jajowate lub szerokoeliptyczne, nagie, zróżnicowanej wielkości. Kwiatostanem wierzchotka dwuramienna. Szypułki kwiatowe proste lub odgięte ku dołowi. Płatki białe lub zielonkawe, głęboko rozcięte, zwykle krótsze od działek, rzadko dłuższe, niekiedy nie występują. Bardzo pospolita w całym kraju. Spotykana na podłożu różnego typu, choć preferuje wilgotne i żyzne gleby próchnicze, także przenawożone azotem; chwast w uprawach roślin zbożowych i okopowych. Częsta także na siedliskach ruderalnych: na przydrożach, przychaciach, wysypiskach, nieużytkach. Gatunek charakterystyczny klasy Stellarietea mediae. Nasiona kiełkują w niskiej temperaturze, nie wymagają dłuższego okresu spoczynku, stąd rocznie rozwijają się 2-3 pokolenia, a siewki pojawiają się w różnych porach roku. Iglica pospolita Erodium cicutarium Roślina roczna lub dwuletnia, z jedną lub kilkoma łodygami podnoszącymi się lub płożącymi. Łodygi pokryte długimi, miękkimi włoskami, a w górnej części także gruczołkami. Łatki liści równowąskie lub lancetowate; łatki szczytowe 3-dzielne. Baldachokształtny kwiatostan złożony z kilku (do 10) kwiatów, ustawiony na szypule dłuższej niż liść wspierający. Kwiaty nieco grzbieciste. Płatki różowe, jasnoróżowe lub fioletoworóżowe, 2 górne nieco mniejsze od 3 dolnych, jajowate, zwężone w krótki, owłosiony powyżej nasady paznokieć. Dość pospolita na obszarze całego kraju, na niżu i w niższych położeniach górskich. Wchodzi w skład muraw ciepłolubnych i napiaskowych, częsta także jako chwast w uprawach zbożowych i okopowych, również na kamieńcach nadrzecznych, miedzach, ugorach, pastwiskach, nieużytkach, trawnikach i torowiskach kolejowych. Komosa biała, lebioda Chenopodium album L. Roślina roczna, o zróżnicowanej wysokości: od 5 do 300 cm. Łodyga wzniesiona, rozgałęziona, niekiedy płożąca się, zielona lub czerwono prążkowana, mączysto owłosiona lub naga. Liście do 12 cm długie, jajowatoromboidalne, jajowatolancetowate lub równowąskolancetowate, ciemno- lub szarozielone, niekiedy czerwieniejące; nasada liścia klinowata, brzeg blaszki nierówno, tępo ząbkowany; górne liście całobrzegie. Kwiatostan wiechowaty, podbaldachowaty lub kłosokształtny, złożony z licznych kłębików. Kwiaty wyłącznie promieniste, bez podkwiatków. Pospolita na całym niżu i w górach, po granicę upraw. Roślina często spotykana, zwłaszcza na żyznych siedliskach antropogenicznych: na wysypiskach śmieci, nieużytkach, terenach kolejowych, poprzemysłowych, przydrożach, miedzach, w uprawach okopowych i zbożowych; także na terenach nadrzecznych, aluwiach i żwirowiskach. Jeden z najpospolitszych chwastów, tworzący ogromną liczbę owocków (1 roślina kilkudziesięciu tysięcy!). Nasiona długo zachowują żywotność, nawet kilkaset lat. do Konyza kanadyjska, przymiotno kanadyjskie Conyza canadensis (L.) 55

56 Roślina roczna, wysokości 5-50 (100) cm. Łodyga pojedyncza lub silnie rozgałęziona, pokryta szczecinkowatymi, białawymi włoskami. Liście skrętoległe, osadzone na krótkim, sztywno owłosionym ogonku, do 8 cm długie, lancetowate lub równowąskolancetowate, nagie lub z rzadka owłosione Kwiatostan wiechowaty, złożony z dużej liczby drobnych koszyczków. Koszyczki o wąskolancetowatych, ułożonych dachówkowato listkach okrywy, do 6 mm długich. Kwiaty w koszyczku dwojakie: brzeżne - żeńskie, języczkowate, białawe, bardzo wąskie, długością równe okrywie lub nieznacznie dłuższe; kwiaty środkowe - obupłciowe, rurkowate, prawie równowąskie, białawe. Pospolita w całym kraju. Rośnie na siedliskach ruderalnych oraz jako chwast w uprawach i ogrodach, a także na miedzach i ugorach. Krwawnik pospolity Achillea millefolium L. Bylina. Łodyga wzniesiona, pojedyncza, gęsto ulistniona, bruzdowana, słabo owłosiona. Liście 2-3-krotnie pierzastosieczne, lancetowate. Koszyczki kwiatowe liczne, zebrane w gęsty, płaski, baldachokształtny kwiatostan. Siedlisko charakterystyczne: średnio wilgotne łąki, pastwiska, przydroża, zarośla, skraje lasów. Gatunek charakterystyczny łąk świeżych rzędu Arrhenatheretalia. Gatunek pospolity. Kupkówka pospolita Dactylis glomerata L. Wieloletnia trawa kępkowa, o silnie rozwiniętym systemie korzeniowym. Źdźbło wysokości cm, prosto wzniesione, tęgie, szorstkie. Liście płaskie, szerokości 4-10 mm, długości do 50 cm, najczęściej szorstkie, szarozielone. Kwiatostanem jest wiecha, długości 3-20 cm, w zarysie trójkątna, klapowana. Gałązki wzniesione, przeważnie szorstkie, zakończone gęstymi pęczkami kłosków. Siedlisko: łąki, pastwiska, przydroża, pobrzeża lasów. Pospolita na całym obszarze Polski. Kurzyślad polny Anagallis arvensis L. Ozima lub jara roślina roczna o licznych rozesłanych, rzadziej wzniesionych pędach, do 20 cm długich. Łodyga czworokątna na przekroju, o kantach bardzo wąsko oskrzydlonych. Liście w węzłach po 2 (3), na dolnej powierzchni kropkowane, pozornie całobrzegie. Kiaty 5-krotne, wyrastające pojedynczo w kątach liści. Liście 2 razy krótsze niż szypułki kwiatowe. Działki kielicha prawie wolne, lancetowate, o błoniastym brzegu. Barwa korony najczęściej ceglastoczerwona; są też formy o kwiatach niebieskich, białych, różowych, a nawet brudnofioletowych. Dość pospolity na niżu i w niższych położeniach górskich (na północnym wschodzie nieco rzadszy). Spotykany jako chwast na polach, w ogrodach, na miedzach i ścierniskach, zarówno na podłożu wapiennym, jak i pozbawionym wapnia; także roślina ruderalna, na nieużytkach, przydrożach, rzadko wśród zieleni miejskiej. Gatunek charakterystyczny klasy Stellarietea mediae. Maruna bezwonna Matricaria perforata Mérat; Tripleurospermum inodorum (L.) Sch.Bip. Roślina roczna lub bylina, z pokroju nieco przypomina rumianek pospolity, ale różni się brakiem charakterystycznego zapachu. Łodyga do 60 cm wysoka, bruzdowana, zwykle naga. Liście dolne w rozecie; wyższe siedzące, nieco mięsiste, nagie, w zarysie podługowate lub odwrotnie jajowate, 3-krotnie pierzastosieczne; odcinki równowąskie, nitkowate. Koszyczki średnicy 1-3,5 56

57 cm, wyrastające pojedynczo na wydłużonych szypułach. Listki półkulistej okrywy ustawione w 1-2 szeregach, z ciemniejszym nerwem środkowym i jasnym lub brunatnym obrzeżeniem. Kwiaty brzeżne języczkowate, żeńskie, białe, w liczbie około 20; kwiaty rurkowate obupłciowe, żółte, górą rozszerzone, z pomarańczowym gruczołkiem na łatkach. Występowanie w Polsce i siedlisko. Chwast segetalny i ruderalny, pospolity na niżu i w niższych położeniach górskich. Występu- je na przydrożach, trawnikach, nieużytkach, terenach kolejowych, gruzowiskach, także w uprawach, na miedzach i ugorach, nierzadko masowo. Notowany również w miejscach dość wilgotnych, np. na aluwiach nadrzecznych. Mlecz polny Sonchus arvensis L. Bylina do 1,5 m wysoka z pączkami przybyszowymi na korzeniach. Łodyga obła, naga, dęta, wraz z liśćmi sinawozielona. Liście skupione w dolnej części łodygi (mogą tworzyć rozetę) lub rozmieszczone są równomiernie na łodydze, zatokowo wrębne lub pierzastodzielne, nierówno kolczasto ząbkowane, niekiedy prawie całobrzegie wpół obejmujące łodygę sercowatą, uszkowatą nasadą. Koszyczki zebrane w luźną, podbaldachokształtną wiechę. Szypuły i szaro- lub ciemnozielone listki okrywy koszyczka z licznymi żółtawymi gruczołkami na trzonkach lub siedzącymi. Kwiaty w koszyczku wszystkie języczkowate, obupłciowe, intensywnie żółte lub pomarańczowożółte. Rodzimy chwast, pospolity na niżu i w górach po piętro upraw. Występuje we wszystkich typach upraw, na polach i w ogrodach, a także na siedliskach ruderalnych: pod murami, na terenach kolejowych, nieużytkach, wysypiskach, poboczach dróg i ulic. Gatunek charakterystyczny rzędu PolygonoChenopodietalia (klasa Stellarietea mediae). Niezapominajka polna Myosotis arvensis (L.) Hill. Roślina roczna ozima lub jara, o łodydze pojedynczej lub rozgałęzionej od dołu, wzniesionej lub pokładającej się, kanciastej i szorstko odstająco owłosionej. Dolne liście ogonkowe, zebrane w rozetkę, zamierające w czasie kwitnienia. Liście łodygowe siedzące, równowąskolancetowate. Kwiaty zebrane w wydłużające się stopniowo skrętki. Oś kwiatostanu i szypułki przylegająco owłosione. Kielich mały - do 1,5 mm, o lancetowatych łatkach, pokryty haczykowatymi włoskami. Korona różowawa, później niebieska, o krótkiej rurce i 5-łatkowym, lejkowatym rąbku średnicy 2-4 mm; wewnątrz rurki żółtawe wyrostki, tzw. osklepki. Pospolita w całym kraju, na niżu i w niższych partiach gór. Rośnie na lekkich i ciężkich glebach, na nieużytkach, terenach kolejowych, ugorach, jako chwast w uprawach zbóż ozimych i jarych, w uprawach okopowych i pastewnych, na ścierniskach, zrębach. Gatunek charakterystyczny klasy Stellarietea mediae. Ostrożeń polny Cirsium arvense (L.) Scop. Okazała, dwupienna bylina, do 1,5 m wysoka, z pełzającymi, piętrowo rozmieszczonymi kłączami. Łodyga wyprostowana, kanciasta. Nasady liści niekiedy zbiegające po łodydze, stąd może być ona kolczasto oskrzydlona. Liście siedzące, w zarysie podługowate lub eliptycznie lancetowate, pierzasto wcinane lub niepodzielone, dołem często szarawo kutnerowate, brzegiem kolczasto ząbkowane. Kwiaty w licznych jajowatych lub jajowatolancetowatych kwiatostanach typu koszyczka, tworzących razem baldachogroniasty kwiatostan drugiego rzędu. Kwiaty w koszyczku wszystkie 57

58 jednakowe, różowe, różowopurpurowe, rzadko białe, rurkowate, o głęboko 5-dzielnej koronie, jednopłciowe Pospolity w całym kraju chwast w uprawach zbożowych i okopowych. Często występuje na siedliskach ruderalnych: na nieużytkach, wysypiskach, terenach kolejowych i przydrożach. Spotykany też na zrębach, pastwiskach, a także na siedliskach naturalnych na gliniastym klifie. Perz właściwy Elymus repens (L.) Bylinowa trawa ozima (w roku wysiewu nie tworzy pędów generatywnych) o silnie rozwiniętym systemie kłączy znajdujących się na głębokości 9-l2 cm i korzeni. Kłącza długości do 2 m, średnicy około 5 mm; ich łączna długość do 100 m. Pędy generatyw- ne nagie, wysokości (10) (150) cm, międzywęźli na pędzie od 4 do 6. Blaszki liściowe do 10 mm szerokie, górą szorstkie, szarozielone z woskowym nalotem. Pochwy liściowe otwarte. Języczki do 1 mm długie. Ostrogi wyraźnie zaznaczone. Kwiatostanem wąski, spłaszczony kłos, do 15 cm długi, prosto wzniesiony, złożony z kłosków. Kłoski (2) 3-5 (10)-kwiatowe, 8-17 mm długie, jajowatolancetowate, odstające od osi. Plewy 3-5-nerwowe, ostro zakończone (lub z krótką ostką). Plewka dolna z nerwem głównym przechodzącym w krótką ość. Ziarniaki w kłoskach ciemnobrunatne, do 5 mm długie, podłużnie jajowate, z rynienkowatym zagłębieniem po stronie brzusznej. Rodzimy chwast, pospolity w całym kraju, na niżu i w górach po piętro regla górnego. Spotykany na różnych typach gleb. Poza uprawami, rośnie na nieużytkach, przychaciach, przydrożach, gruzowiskach. Rdest ptasi Polygonum aviculare L. Roślina roczna, jara (rzadko 2-letnia), o płożących się lub rozesłanych, płytko bruzdowanych łodygach, długości od kilku do 100 cm. Liście krótkoogonkowe, zmienne w kształcie (na różnych okazach, a nawet na tym samym): równowąskie, równowąskolancetowate, lancetowate, jajowate lub łopatkowate, długości 0,5-5 mm. Przylistki zrośnięte w tutkę (ochrea): krótszą od międzywęźla, błoniastą, lśniącą, postrzępioną na brzegu. Kilkukwiatowe skrętki ustawione w kątach liści. Działki okwiatu szerokoeliptyczne lub jajowatolancetowate, do 3 mm długie, do połowy zrośnięte, zielone, na brzegu białawe lub różowe. Pręcików 5-8. Słupek z 3 znamionami. Bardzo pospolity w całym kraju, na niżu i w górach po regiel dolny. Częsty na siedliskach ruderalnych, zwłaszcza w miejscach wydeptywanych, na przydrożach, boiskach, podwórzach, w szczelinach murów, płyt chodnikowych; pospolity także w uprawach i ogrodach, na glebach różnych typów, a także na żwirowiskach, aluwiach nadrzecznych. Gatunek światłożądny, charakterystyczny klasy Stellarietea mediae. Rumian polny Anthemis arvensis L. 58

59 nagiej. Roślina roczna, jara lub ozima, o łodydze wysokości cm, płytko bruzdowanej, owłosionej lub Liście siedzące, podługowate lub odwrotnie jajowate, podwójnie pierzastosieczne lub pierzastodzielne; odcinki ostatniego rzędu lancetowate, ząbkowane lub całobrzegie. Oś liścia oskrzydlona. Kwiatostan typu koszyczka, średnicy 2-3 cm, o półkulistej okrywie. Listki okrywy w 2-3 szeregach, zielonawe, kędzierzawo owłosione lub nagie, na brzegu błoniaste. Dno koszyczka pełne, stożkowate, z licznymi plewinkami. Plewinki lancetowate lub łopatkowate, całobrzegie. Kwiaty języczkowate (10-13), białe, żeńskie lub płonne, ząbkowane na szczycie. Kwiaty rurkowate liczne, obupłciowe, żółte, o trójkątnych łatkach i rozszerzonej podstawie. Pospolity w całym kraju, na niżu i w górach, do wysokości 1000 m n.p.m. Chwast upraw zbożowych, okopowych, częsty także na miedzach, ścierniskach, przydrożach, nieużytkach, terenach kolejowych. Gatunek charakterystyczny rzędu Centauretalia cyani (klasa Stellarietea mediae). Rumianek pospolity, r. lekarski Chamomilla recutita (L.) Rauschert Silnie aromatyczna roślina roczna jara, o nagiej, pojedynczej lub rozgałęzionej, bruzdowanej łodydze. Liście długości 2-4 cm,w za rysie podługowate, 1-3-krotnie pierzastodzielne. Łatki liścia równowąskie, cienkie. Kwiatostany typu koszyczka zebrane w luźny podbaldach; średnica koszyczka mm, dno stożkowate, wewnątrz puste, co różni ten gatunek od podobnych z rodzaju rumian Anthemis i od maruny bezwonnej Matricaria maritima subsp. inodora. Kwiaty brzeżne białe, języczkowate, żeńskie; kwiaty środkowe rurkowate, żółte, obupłciowe. Pospolity na niżu, zwłaszcza na podłożu gliniastym, wilgotnym. Chwast upraw polnych i ogrodowych, także na przychaciach, przydrożach, nieużytkach (na siedliskach ruderalnych częstszy we wschodniej i środkowej części kraju). Gatunek charakterystyczny zespołu Aphano-Matricarietum (klasa Stellarietea mediae). Rumianek bezpromieniowy Chamomilla suaveolens (Pursh) Rydb. Roślina roczna, jara, o charakterystycznym rumiankowym zapachu. Łodygi wzniesione lub pokładające się, rozgałęzione, do 30 cm wysokie, bruzdowane, nagie lub z rzadka owłosione. Liście gęsto ustawione, do 6 mm długie, w zarysie łopatkowate, 2-3-krotnie pierzastodzielne; odcinki liści równowąskolancetowate. Koszyczki średnicy 5-10 mm, zielonkawożółte, podobnie jak cała roślina. Listki okrywy koszyczka 2-3-szeregowe, obłonione. Dno koszyczka stożkowate, puste wewnątrz. Kwiatów języczkowatych brak. Kwiaty rurkowate obupłciowe, o prostej rurce i 4 trójkątnych łatkach. Pospolity niemal w całej Polsce, rośnie na niżu i w piętrze pogórza; na podłożu dość wilgotnym, glinastym lub piaszczystym. Spotykany na poboczach dróg, nieużytkach, podwórkach, wydepczyskach, gruzowiskach, terenach sportowych i kolejowych oraz na polach. 59

60 Tasznik pospolity Capsella bursa-pastoris (L) Medik. Roślina roczna, jara lub ozima (zimuje w formie rozetek liści o bardzo zmiennym kształcie). Łodyga wysokości 3-50 (60) cm, wraz z liśćmi krótko owłosiona włoskami gwiazdkowatymi i pojedynczymi lub prawie naga. Liście dolne ogonkowe, zebrane w rozetkę, podługowate, zatokowo pierzastodzielne, ząbkowane lub całobrzegie. Liście łodygowe siedzące, obejmujące łodygę strzałkowatą nasadą. Kwiaty drobne, zebrane w groniaste kwiatostany. Działki do 2 mm długie. Płatki odwrotnie jajowate, białe lub różowawe. Roślina ruderalna, bardzo pospolita na niżu i w niższych położeniach górskich. Często spotykana na nieużytkach, w szczelinach murów, na przydrożach, trawnikach; uporczywy chwast upraw na wszystkich rodzajach gleb, masowo występuje w uprawach okopowych, zbożowych i jako chwast w ogrodach. Gatunek światłolubny, związany głównie ze zbiorowiskami z klasy Stellarietea mediae i z rzędu Plantaginetalia. Tobołki polne Thlaspi arvense L. Roślina roczna ozima lub jara, o charakterystycznym zapachu czosnku po roztarciu. Łodyga wysokości cm, kanciasta, bruzdowana, naga, pojedyncza lub rozgałęziona w strefie kwiatostanu. Dolne liście ogonkowe, zatokowo ząbkowane, w krótkim czasie zamierające. Liście łodygowe siedzące, podługowatostrzałkowate (zaostrzone uszka u nasady). Kwiatostan groniasty, wydłużający się w czasie owocowania. Kielich o 4 wąskoeliptycznych, biało obrzeżonych działkach. Płatki korony 4, białe, do 2 razy dłuższe od kielicha, zwężone w krótki paznokieć. Pręcików 6 (4 dłuższe i 2 krótsze), o żółtych pylnikach, bez wyrostków u nasady nitek, niewystających z korony. Gatunek spotykany na niżu i w niższych położeniach górskich. Pospolity chwast na glebach ciężkich i lżejszych, zwłaszcza zasobu w węglan wapnia i próchnicę, częsty równo w uprawach okopowych, jak i zbożowych. Gatunek charakterystyczny klasy Stellarietea mediae Inwentaryzacja florystyczna zieleń wysoka Na terenie inwestycji brak występujących zadrzewień naturalnych. Występują tylko nieliczne drzewa owocowe przeznaczone w związku z inwestycją do wycinki. Są to śliwy i jabłonie Obserwacja faunistyczna Na podstawie informacji umieszczonych w Programie Ochrony Środowiska dla gminy Kocierzew Południowy wiadomo, iż na terenie gminy nie występują obszary o wyróżniających się w skali regionu, walorach przyrodniczych (bogate różnorodnością biocenoz, a idąc dalej bogate różnorodnością biologiczną w krajobrazie tj. różnorodnością mierzoną liczbą gatunków, liczbą ekosystemów oraz sposobem uporządkowania i zależności pomiędzy poszczególnymi ekosystemami). Największymi problemami dotyczącymi przyrody i jej ochrony na tym obszarze, tak jak i w całym województwie łódzkim, są m.in. bardzo niski stopień lesistości, znacznie odbiegający od średniej krajowej, jak również od średniego, zakładanego stopnia zalesienia kraju określanego na 30%. Przedkłada się to bezpośrednio na różnorodność mierzoną liczbą gatunków. 60

61 Podczas inwentaryzacji faunistycznej na działce inwestycyjnej poza ptakami w dniach prowadzonej inwentaryzacji zaobserwowano: sarna Capreolus capreolus, Sarna osiedla różnorodne środowiska. W obrębie swojego areału geograficznego występuje na suchych, gorących obszarach południa, w żyznych i urozmaiconych siedliskach strefy umiarkowanej, aż po najzimniejsze, wysunięte rejony tajgi. Żyje w lasach liściastych i iglastych, na torfowiskach, terenach rolniczych i w górach. Najbardziej jednak odpowiada jej mozaika niewielkich lasów z łąkami i terenami uprawnymi typowy polski krajobraz. Sarny prowadzą zasadniczo osiadłe życie, a spotkać je można prawie w ciągu całej doby. Nasilenie aktywności żerowej występuje w godzinach rannych, w południe oraz wieczorem i nocą. Sarny są bardzo ostrożne, zmysły są u nich bardzo wyostrzone i w normalnych warunkach pozwalają na wczesne wykrycie ewentualnego zagrożenia. Stojąca pod wiatr sarna chwyta zapach już w odległości 300 metrów, słuch natomiast ma wyczulony przede wszystkim na dźwięki znane jej jako niebezpieczne lub odgłosy obce. Uszy ma długie i ruchliwe, zdolne do precyzyjnego lokalizowania sygnałów z dużej odległości. zając szarak Lepus europaeus, Zając szarak występuje najczęściej na terenach otwartych. Żyje na polach, łąkach, pastwiskach, nieużytkach, w zakrzaczonych dolinach rzecznych, na torfowiskach. Jest zwierzęciem osiadłym i zazwyczaj trzyma się najbliższej okolicy miejsca urodzenia. Zając szarak prowadzi samotniczy tryb życia i rzadko obserwuje się więcej niż jednego osobnika. Każdy osobnik ma swój areał wynoszący, wynoszący zazwyczaj nie mniej niż hektarów. Zając szarak jest wyśmienitym biegaczem, spłoszony osiąga prędkość nawet do 70 km/h. Aktywny jest od wieczora do świtu, niekiedy żeruje również w ciągu dnia. Jego pożywieniem są głównie trawy oraz rośliny zielone. mysz polna Apodemus agrarius, Mysz polna zasiedla różnorodne środowiska, głównie przestrzenie otwarte. Najliczniejsza jest na obrzeżach lasów graniczących z polami, łąkami i pastwiskami. Rozpoznanie myszy polnej ułatwia czarna, dobrze widoczna smuga biegnąca wzdłuż grzbietu. Aktywna jest w ciągu całej doby. Zasadniczo przebywa w ukryciu, wśród roślinności, w norkach. Żerująca w ciągu dnia, nawet w pełnym słońcu ubarwienie doskonale maskuje ją na tle podłoża. Mysz polna kopie nory, które służą jej za kryjówkę, gniazdo rozrodcze i magazyn żywności. Najczęściej umieszcza je pod korzeniami czy kamieniami, w kępie chrustu, w gęstej roślinności. nornik zwyczajny Microtus arvalis, Nornik zwyczajny, zwany także polnikiem, jest najpospolitszym i najbardziej typowym przedstawicielem rodziny nornikowatych. Występuje na terenach otwartych. Niegdyś były to stepy, obecnie pola uprawne, łąki, pastwiska i nieużytki. Żyją w koloniach, które w sprzyjających warunkach zajmują rozległe powierzchnie i osiągają znaczne zagęszczenie. Zazwyczaj przebywają w w samodzielnie wykopanych norkach. 61

62 Norniki są zazwyczaj aktywne w ciągu całej doby, w cieplejszym okresie roku na powierzchnię wychodzą nocą, a zimą w dzień Inwentaryzacja ornitologiczna Prowadzone badania obejmowały ustalenie składu gatunkowego oraz liczebność ptaków poszczególnych gatunków. Starano się również ocenić wykorzystanie przez ptaki przestrzeni powietrznej oraz powierzchni terenu podczas rocznego cyklu życiowego. W ramach inwentaryzacji zastosowano liczenie punktowe. Pojedyncze liczeni trwało 4 godziny i obejmowało wszystkie osobniki widziane lub słyszane. Ze względu na prognozowane niskie prawdopodobieństwo negatywnego oddziaływania zaproponowano uproszczoną ścieżkę monitoringu. Niskie prawdopodobieństwo określono na podstawie odpowiedniego parametru lokalizacji oraz prawdopodobieństwa negatywnego oddziaływania. Parametr lokalizacji/prawdopodobieństwo negatywnego oddziaływania Lęgowe ptaki drapieżne (prognozowane lub publikowane zagęszczenia) Zimujące ptaki drapieżne (prognozowane lub publikowane zagęszczenia) Inne duże ptaki lęgowe (żurawie, bociany prognozowane lub publikowane zagęszczenia) Występowanie gatunków o niekorzystnym statusie ochronnym Gatunki gniazdujące kolonijnie (prognozowane lub publikowane dane o wielkości kolonii) Liczebność migrantów (prognozowane natężenie wykorzystanie powierzchni powietrznej) Możliwość występowania wąskich gardeł szlaków migracyjnych Możliwość wykorzystania dużych zgrupowań pozalęgowych i/lub regularnych przelotów lokalnych Oddziaływanie na obszary Natura 2000 niskie średnie wysokie b. wysokie x x x x x x x x x Oddziaływanie na inne powierzchniowe formy ochrony przyrody Tabela 3: Parametry lokalizacji x Migracje wiosenne 62

63 W okresie migracji wiosennych, od marca do końca maja, zaobserwowano występowanie dość dużej liczby przelotnych gęsi (gęgawa, zbożowa, białoczelna). Towarzyszyły im inne gatunki migrujące, w znacznie mniejszej liczbie m. in.: kaczki, łabędź niemy, czajki, żuraw, czapla siwa, śmieszka. Nie zaobserwowano żerowania przelatujących ptaków, poza czajką i szpakiem, które kilkukrotnie odpoczywały na sąsiadujących polach. Największa ilość przelatujących gęsi podczas jednorazowej obserwacji wynosiła 175 sztuk gęgawy oraz 200 sztuk gęsi zbożowej. Największa ilość zaobserwowanych ptaków podczas jednorazowej obserwacji (przelot): czyż 35 sztuk, gawron 30 sztuk, jemiołuszka trznadel wróbel skowronek czajka sójka potrzeszcz Okres lęgowy 40 sztuk, 30 sztuk, 15 sztuk, 20 sztuk, 28 sztuk, 11 sztuk, 33 sztuki. Awifauna okresu lęgowego jest pospolita i występująca w podobnych siedliskach. Dominatem liczebnym tego okresu jest skowronek, gawron, dymówka, potrzeszcz, trznadel czyli gatunki, które licznie występują w podobnych biotopach. Do często pojawiających się gatunków w okolicy działki inwestycyjnej zaliczyć należy bociana białego. Na terenie inwestycji nie zanotowano żadnych gniazd ptaków. W przelocie podcza jednorazowej obserwacji zaobserwowano najwięcej następujących ptaków: skowronek 33 sztuki, gawron 40 sztuk, dymówka potrzeszcz trznadel bocian biały 37 sztuk, 48 sztuk, 25 sztuk, 7 sztuk. 63

64 Okres polęgowy Okres polęgowy większości gatunków przypada na miesiące lipiec i sierpień. Dominantem liczebnym jest skowronek, dymówka, szpak, gawron, potrzeszcz. Liczebność i skład gatunkowy awifauny okresu polęgowego występującej na terenie inwestycyjnym i na terenach przyległych nie wykazuje wartości ponadprzeciętnych, unikatowych. Większość obserwowanych taksonów reprezentowało gatunki często występujące na terenach rolniczych. Migracje jesienne W tym okresie dominatem liczebnym są gęsi, których najintensywniejszy przelot zanotowano w październiku jednorazowo ponad 300 sztuk różnych gęsi (zbożowa, gęgawa, nieoznaczone). Wśród ptaków migrujących pojawiają się także: kaczki, czapla siwa (2 sztuki), żuraw, czajka, łabędź niemy (2 sztuki). Przelatują głównie na wysokim pułapie. Żerują tylko nieliczne czajki. Z drobnych ptaków dominuje szpak i gawron, którego obserwowano w licznych stadach. Licznie występują także skowronek i dymówka, czyż, potrzeszcz (30 sztuk). Nie zaobserwowano tworzenia się wąskich szlaków przelotu, migrujące ptaki przemieszczały się szerokim frontem. Zimowanie Awifauna okresu zimowego jest dość uboga. Nie zaobserwowano rzadkich gatunków ptaków. Nie zaobserwowano większych zgrupowań zimujących ptaków. W niewielkich stadach zaobserwowano trznadle, dzwońce, potrzeszcze oraz jemiołuszek. Zaobserwowane gatunki należą do pospolitych w kraju, typowych dla okresu zimowego. jemiołuszka 36 sztuk, bażant 10 sztuk, bogatka dzwoniec gawron czyż kuropatwa 10 sztuk, 13 sztuk, 9 sztuk, 37 sztuk, 10 sztuk. 64

65 6.10. Elementy przyrodnicze sąsiedztwo inwestycji Krajobraz Poniższe informacje oparto o zapisy opracowania: Program ochrony środowiska dla gminy Kocierzew Południowy. Wyróżniony na podstawie cech przyrodniczych krajobraz gminy Kocierzew Południowy jest typowy dla obszarów o wysokiej intensyfikacji rolnictwa. Fauna i flora wykazują cechy daleko posuniętej ingerencji człowieka, co oznacza, że są w znacznym stopniu zorganizowane i kontrolowane przez człowieka. Melioracje i nawożenie powodują antropogeniczne przekształcenie gleb oraz zbiorowisk roślinnych co wiąże się z występowaniem zbiorowisk ruderalnych i wegetatywnych. Efektem antropogenicznych przekształceń są nie tylko pola uprawne, ale również nieliczne tutaj powierzchnie leśne i łąkowe. Najcenniejszym obszarem w strukturze przestrzennej krajobrazu gminy, z punktu widzenia ochrony różnorodności biologicznej ekosystemów, jest dolina rzeki Witoni. Bardzo istotnym jest fakt, że Witonia jest jednym z nielicznych naturalnych lewobrzeżnych dopływów rzeki Bzury. Rzeka ta charakteryzuje się niewielkimi przepływami lecz pomimo to toczy swe wody daleko poza obszar gminy, co podnosi jej znaczenie jako korytarza ekologicznego. Ciągi dolinne tego rodzaju spełniają ważną rolę środowiskotwórczą między innymi jako obszary o wysokiej produktywności ekologicznej i obszary powiązań o charakterze hydrologicznym. Zapewniają ciągłość wód powierzchniowych i płytkich wód podziemnych oraz co za tym idzie również funkcjonowanie ekosystemów związanych z tymi wodami. Dolina Witoni dosyć wyraźnie rozpoznawalna jest w monotonnym krajobrazie obszaru gminy. Ponieważ na terenie gminy Kocierzew położony jest górny odcinek biegu tej rzeki, szerokość jej strefy przydennej nie jest zbyt duża i wynosi do 200 cm. Koryto rzeki na całym odcinku jest uregulowane. Dno jej doliny jest użytkowane rolniczo głównie w formie użytków zielonych z rzadka występującymi zagajnikami olszowymi. W strefie przykrawędziowej doliny zlokalizowane są duże pasma zabudowy wsie Różyce Zastruga, Różyce Stara Wieś, Lipnice, Podłużne i fragment zabudowy Kocierzewa Starej Wsi. Na terenie gminy nie występują obszary o wyróżniających się w skali regionu, walorach przyrodniczych ( bogate różnorodnością biocenoz, a idąc dalej bogate różnorodnością biologiczną w krajobrazie tj. różnorodnością mierzoną liczbą gatunków, liczbą ekosystemów oraz sposobem uporządkowania i zależności pomiędzy poszczególnymi ekosystemami). Pod względem widokowym i estetycznym krajobraz również należy do ubogich i pozbawionych różnorodności Szata roślinna Poniższe informacje oparto o zapisy opracowania: Program ochrony środowiska dla gminy Kocierzew Południowy. Szata roślinna gminy jest mało urozmaicona; składa się na nią roślinność pól, łąk i sadów przy szczątkowym udziale lasów. Z uwagi na bardzo długie tradycje rolnicze obszar ten dawno temu został pozbawiony lasów i w zasadzie nie występują tu większe kompleksy leśne. Niewielkie powierzchnie lasów prywatnych porozrzucane są po całym obszarze gminy Kocierzew Południowy; najliczniej można je spotkać 65

66 na terenach przygranicznych, po wschodniej stronie gminy. Zajmują bardzo ubogie siedliska, które okazały się nieprzydatne dla rolnictwa, stąd też charakteryzują się niewielkim zróżnicowaniem występujących w nich zbiorowisk roślinnych Zwierzęta Poniższe informacje oparto o zapisy opracowania: Program ochrony środowiska dla gminy Kocierzew Południowy. Fauna Makroregionu Polski Środkowej nie różni się w sposób zasadniczy od fauny Polski Niżowej. Jest jedynie nieco uboższa w porównaniu z obszarami sąsiednimi z powodu małej ilości zbiorników wodnych i rozdrobnionej powierzchni leśnej. Zaewidencjonowano tu 989 gatunków w tym 779 bezkręgowców i 210 kręgowców. Fauna ssaków liczy 40 gatunków. O większości występujących tu ssaków brak jest danych o ich rozmieszczeniu i liczebności Formy ochrony przyrody teren inwestycji BRAK Formy ochrony przyrody sąsiedztwo inwestycji Ochrona przyrody polega na zachowaniu, zrównoważonym użytkowaniu oraz odnawianiu zasobów, tworów i składników przyrody: roślin, zwierząt, grzybów dziko występujących i objętych ochroną gatunkową oraz zwierząt prowadzących wędrowny tryb życia, siedlisk przyrodniczych, tworów przyrody żywej i nieożywionej, krajobrazu, zieleni w miastach i wsiach, zadrzewień. Celem ochrony przyrody jest utrzymanie procesów ekologicznych i stabilności ekosystemów, zachowanie różnorodności biologicznej, a także kształtowanie właściwych postaw człowieka wobec przyrody poprzez edukację, informowanie i promocję w dziedzinie ochrony środowiska. Warto w tym momencie podkreślić dużą odległość pomiędzy inwestycją, a omawianymi terenami objętymi ochroną przyrody. Ze względu na dużą odległość, jak również brak ponadnormatywnego oddziaływania inwestycji brak możliwości negatywnego oddziaływania na powyższe tereny. 66

67 Obszar Chronionego Krajobrazu Odległości inwestycji od obszarów chronionego krajobrazu przedstawiono poniżej: 67

68 Źródło: Ilustracja 19: Lokalizacja inwestycji w porównaniu do najbliższych obszarów chronionego krajobrazu Obszar Chronionego Krajobrazu Pradoliny Warszawsko-Berlińskiej Poniższe informacje uzyskano na podstawie _ Krajobrazu_Pradoliny_Warszawsko-Berlinskiej Obszar Chronionego Krajobrazu Pradoliny Warszawsko-Berlińskiej obszar chronionego krajobrazu ustanowiony 24 marca 2009 roku Rozporządzeniem Nr 6/2009 Wojewody Łódzkiego w spr. wyznaczenia Obszaru Chronionego Krajobrazu Pradoliny Warszawsko-Berlińskiej. Powierzchnia obszaru wynosi ha. Leży w mezoregionach: Kotlina Kolska i Równina Łowicko- Błońska. Graniczy z O. Ch. K. Dolina Bzury i Bolimowskim Parkiem Krajobrazowym. Docelowo powinien graniczyć z Obszarami Chronionego Krajobrazu: Pradoliny Neru, Sokolnicko-Piątkowskim, Dolina Ochni- Głowianki i Dolina Słudwi-Przysowy. Przedmiotem ochrony jest zachowanie walorów przyrodniczych fragmentu powstałej w plejstocenie Pradoliny Warszawsko-Berlińskiej, łączącej dolinę Wisły z doliną Warty, a dalej także Odry i Sprewy. Na chronionym obszarze pradolinę wykorzystuje przede wszystkim Bzura, której dolina osiąga tu 2 km szerokości. Występują tu liczne torfowiska, kanały melioracyjne i podmokłe łąki. Odnotowano tu występowanie 7 gatunków ptaków z Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt i 28 gatunków Załącznika I Dyrektywy Ptasiej. O. Ch. K. pokrywa się w dużej części z Obszarem Natura 2000 "Pradolina Warszawsko- Berlińska" oznaczonym kodem PLB

69 Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Bzury Poniższe informacje oparto o zapisy opracowania: Program ochrony środowiska powiatu łowickiego. W dolinie rzeki Bzury utworzono Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Bzury (Uchwała Nr XIV/93/86 WRN w Skierniewicach, Rozporządzenie Nr 36 Woj. Skierniewickiego z dn ), obejmujący dolinę rzeki Bzury wraz z dol. dolnej Mrogi (pow. na terenie powiatu łowickiego ok ha) oraz zbudowane w dolinach tych rzek kompleksy stawów hodowlanych w Psarach, Borowie i Walewicach uznane za ostoje Corine tj. obszary szczególnie cenne dla ochrony przyrody - o znaczeniu europejskim Parki Krajobrazowe Odległości inwestycji od parków krajobrazowych przedstawiono poniżej: Źródło: Ilustracja 20: Lokalizacja inwestycji w porównaniu do najbliższego parku krajobrazowego 69

70 Bolimowski Park Krajobrazowy Poniższe informacje uzyskano na podstawie _ Krajobrazowy Bolimowski Park Krajobrazowy park krajobrazowy położony na pograniczu województw łódzkiego i mazowieckiego. Park został utworzony w 1986 roku. Obecnie obejmuje obszar o powierzchni 20512,32 ha, a otulina 3102,43 ha. Bolimowski Park Krajobrazowy obejmuje kompleks lasów Puszczy Bolimowskiej, rozciągającej się pomiędzy Skierniewicami, Łowiczem, Bolimowem i Żyrardowem. Lasy te są ostatnią pozostałością historycznych puszcz: Bolimowskiej, Wiskickiej, Miedniewickiej, Korabiewskiej oraz Jaktorowskiej i stanowią cenną przyrodniczo enklawę wśród wylesionych terenów rolniczych. Przez środek Puszczy przepływa rzeka Rawka, która zachowała naturalny charakter silnie meandrującej rzeki nizinnej, a jej dolina stanowi ważny korytarz ekologiczny i objęta jest ochroną w ramach rezerwatu przyrody Rawka. W krajobrazie parku dominuje lekko falista równina polodowcowa, a rzeźbę terenu urozmaicają wcięte w kilkanaście metrów doliny Rawki i jej większych dopływów, terasy oraz nieliczne wydmy piaszczyste. Puszcza Bolimowska leży w dorzeczu Bzury, do której wpada największa rzeka Parku Rawka. Główne dopływy Rawki uchodzące do niej na tym terenie to: Chojnatka, Rokita, Korabiewka i Grabinka. Dolina Rawki, szerokości od kilkuset metrów do ponad kilometra, stanowi największą atrakcję krajobrazową i przyrodniczą Parku. Rzeka tworzy dziesiątki meandrów i starorzeczy, a w przebiegu jej doliny występują na przemian rozszerzenia i zwężenia, mające na niektórych odcinkach charakter przełomów. Zbocza doliny są wyraźnie wyodrębnione, a miejscami strome. Malownicze obramowanie stanowią rosnące w pewnej odległości od rzeki lasy Puszczy Bolimowskiej. Dno doliny pokrywają łąki, torfowiska oraz zespoły zarośli, a miejscami podmokłe olsy i łęgi. Na terenie Parku i jego otuliny znajduje się kilka niewielkich kompleksów stawów rybnych: w Nieborowie, na Polanie Siwica, w uroczysku Buczyna, koło Kamionu i Wycześniaka oraz w Patokach i Jeruzalu. Lasy zajmują ok. 70% powierzchni Parku. W Puszczy Bolimowskiej przeważają różne typy borów sosnowych, głównie świeże, wilgotne, suche i mieszane. W drzewostanach dominuje sosna, a najważniejsze domieszki stanowią: brzoza, osika, dąb, grab, lipa, klon i jesion. Na żyźniejszych siedliskach, m.in. na stromych zboczach doliny Rawki, spotyka się grądy, gdzie wielogatunkowy drzewostan tworzą głównie dąb i grab, z domieszką lipy i klonu. W podszycie występują leszczyna, kruszyna i trzmielina. W uroczyskach Bolimów, Sokule, Mokra i w Lesie Jeruzalskim wykształciły się na niewielkich powierzchniach cenne i bogate florystycznie zbiorowiska dąbrowy świetlistej. Na podmokłych terenach w dolinie Rawki występują łęgi jesionowo-olszowe oraz olsy i zarośla wierzbowe. Cenne zbiorowiska roślinności łąkowej, torfowiskowej, bagiennej i szuwarowej zachowały się w dolinie Rawki oraz na licznych Puszczy Bolimowskiej śródleśnych polanach jak: Siwica, Starożyska, Serwituty, a także we fragmentach uroczysk Nieborów, Bolimów (Halin) i Miedniewice oraz koło Bartnik. W Parku stwierdzono występowanie ponad 900 gatunków roślin naczyniowych, w tym blisko 100 gatunków rzadkich i ginących. Do najcenniejszych roślin runa leśnego należą: widłaki jałowcowaty, spłaszczony i wroniec, paprotka zwyczajna, paprotka krucha, nerecznica szerokolistna, wawrzynek wilczełyko, bluszcz pospolity, lilia złotogłów, orlik pospolity, naparstnica zwyczajna, jaskier kaszubski, zdrojówka rutewkowata, rutewka wąskolistna, marzanka wonna, mącznica lekarska,pomocnik baldaszkowy, gruszyczka zielonawa, łuskiewnik różowy, korzeniówka pospolita i turówka wonna. Na rozległych powierzchniach występuje obficie konwalia majowa, będąca symbolem Parku. 70

71 Na polanach rosną rzadkie rośliny łąkowe: starodub łąkowy, kosaciec syberyjski, mieczyk dachówkowaty, pierwiosnka lekarska, goryczka wąskolistna oraz goździki kosmaty, pyszny i piaskowy. Są wśród nich także rośliny ciepłolubne: ożanka czosnkowa, centuria pospolita i oman łąkowy. Licznie występują storczyki: kruszczyki szerokolistny i błotny, podkolany biały i zielonawy, listera jajowata, gnieźnik leśny oraz storczyk szerokolistny, storczyk plamisty, storczyk krwisty i storczyk Fuchsa. Do rzadszych roślin torfowiskowych należą: nasięźrzał pospolity, fiołek mokradłowy, gnidosze rozesłany i błotny, rosiczka okrągłolistna, bagno zwyczajne, żurawina błotna, bobrek trójlistkowy, dziewięciornik błotny, świbka błotna, wąkrota zwyczajna, groszek błotny, mniszek błotny, marzanka wonna, ponikło jednoprzysadkowe, sit drobny, wełnianka pochwowata, selernica żyłkowana i turzyca luźnokwiatowa. Największym reprezentantem bogatej fauny Parku jest łoś, żyjący tu stale od lat 80. XX w. W roku 1983 introdukowano w Parku bobry, które znakomicie się zadomowiły nad Rawką i żyją w norach wykopanych w ziemi. Nad wodami często spotykana jest też wydra europejska. Osobliwością Puszczy Bolimowskiej jest stado danieli sprowadzonych tu jeszcze w XVII w. oraz rysie, które przywędrowały z Puszczy Kampinoskiej. Pospolicie występują na terenie Parku dzik, sarna, lis rudy, zając szarak, królik europejski, piżmaki i jeż wschodni. Rzadsze są: jeleń europejski, borsuk, jenot, tchórz oraz kuny domowa i leśna. Z drobniejszych ssaków warto wymienić orzesznicę, ryjówki aksamitną i malutką oraz rzęsorka rzeczka. Wśród liczącej ponad 130 gatunków grupy ptaków lęgowych rzadkie to: bocian czarny, żuraw, bąk, bączek, gęgawa, płaskonos, kulik wielki, słonka, samotnik, derkacz, kropiatka i kraska. Inne ciekawsze gatunki to: czapla siwa, łabędź niemy, cyraneczka, głowienka, perkozek, trzmielojad, błotniak stawowy, krogulec, kobuz, pustułka, sowa uszata, lelek kozodój, kszyk, wodnik, dudek, zimorodek, dzięcioł średni, krzyżodziób świerkowy, muchołówki mała i białoszyja, podróżniczek, pokrzewka jarzębata, dziwonia, remiz i strumieniówka. Liczny jest bocian biały, w Parku zinwentaryzowano kilkadziesiąt zasiedlonych gniazd tego ptaka. Wśród przedstawicieli hepetofauny na uwagę zasługują żmija zygzakowata, zaskroniec, padalec, traszka grzebieniasta, kumak nizinny, rzekotka drzewna i ropucha paskówka. W Rawce i jej dopływach żyje ok. 25 gatunków ryb, m.in. rzadkie gatunki występujące w bystrych strumieniach, jak: głowacz białopłetwy, strzebla potokowa i pstrąg potokowy oraz przedstawiciel smoczkoustych minog strumieniowy Rezerwaty W najbliższej okolicy od inwestycji nie znajdują się żadne rezerwaty. Odległości inwestycji od rezerwatów przedstawiono poniżej: 71

72 Poniższe informacje uzyskano na podstawie Rezerwat Rawka Został utworzony w oparciu o Zarządzenie Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 24 listopada 1983 r, w sprawie uznania za rezerwat przyrody, projektowany rezerwat krajobrazowy wodny rzeka Rawka". Jest to rezerwat częściowy o dużym zróżnicowaniu naturalności tej rzeki. Rezerwat ten położony w części zasięgu terytorialnego Nadleśnictwa Brzeziny Obrębu Regny obejmuje powierzchnię 3,40 ha. Pozostała część rezerwatu rzeka Rawka" 487,00 ha znajduje się w zasięgu terytorialnym Nadleśnictwa Skierniewice. Celem ochrony tego rezerwatu jest zachowanie w naturalnym stanie typowo nizinnej, średniej rzeki wraz z krajobrazem jej doliny, środowiskiem życia wodnego, z chronionymi roślinami i zwierzętami. Rawka jest największym, prawobrzeżnym dopływem Bzury. Źródła jej znajdują się w niewielkiej odległości od Koluszek, w okolicy wsi Rawica Królewska i Turobowice. Naturalność rzeki podkreślają liczne meandry, obecność starorzeczy, zmienna głębokość, podmyte brzegi oraz wiele wysp. 72

73 Źródło: Ilustracja 21: Lokalizacja inwestycji w porównaniu do rezerwatów przyrody Pomniki przyrody W gminie Kocierzew Południowy znajdują się tylko dwa pomniki przyrody jeden dąb szypułkowy oraz 2 wiązy polne zlokalizowane w miejscowości Kocierzew Południowy, znajdujące się na terenie cmentarza Parafii Rzymsko-Katolickiej na działce o numerze ewidencyjnym 185. Odległość granic kurnika od pomników przyrody około 7,7 km. 73

74 6.14. Obszary NATURA2000 Ani na terenie inwestycji ani w jej bezpośrednim sąsiedztwie brak jakichkolwiek terenów Natura2000. Opisane poniżej obszary scharakteryzowano na podstawie ich standardowych formularzy danych Obszary siedliskowe W najbliższej okolicy od inwestycji nie znajdują się żadne obszary NATURA2000. Odległości inwestycji od obszarów SOO przedstawiono poniżej: Nazwa obszaru: Pradolina Bzury-Neru Kod obszaru: PLH Powierzchnia: 21886,2 ha Forma ochrony w ramach sieci Natura 2000: specjalny obszar ochrony siedlisk (Dyrektywa Siedliskowa) Opis obszaru na podstawie: Opis: Obszar powstał w okresie zlodowaceń, kiedy z topniejącego lodowca wypływało wiele rzek. Pradolina Bzury-Neru pokrywa się częściowo z Pradoliną Warszawsko-Berlińską (wyznaczony jest tam inny obszar Natura 2000) pomiędzy Łowiczem i Dębiem. Koryta rzek Bzury i Neru są uregulowane. Obszar został powołany dla zachowania cennych siedlisk przyrodniczych, których stwierdzono aż dziewięć, w tym łęgów, łąk i torfowisk. Obszar charakteryzuje się sporą liczbą stawów rybnych, rowów, starorzeczy i dołów potorfowych w różnych stadiach zarastania, znajdują się tu rozległe łąki kośne i uprawiane. Środkowy odcinek doliny pokrywają torfowiska niskie i przejściowe, zlokalizowane na prawie już wyeksploatowanych złożach torfu. Występują tu także łąki trzęślicowe, turzycowiska, szuwary trzcinowe, zarośla łozowe oraz olsy. Niewielkie kompleksy lasów łęgowych zachowały się wzdłuż rzek. W dużej części ostoi zachodzi intensywna sukcesja regeneracyjna na skutek wycofywania się rolnictwa: odtwarzają się naturalne lasy łęgowe, olsy oraz zespoły szuwarowe. Jest to najcenniejszy obszar bagienny w środkowej części kraju. 74

75 Świat roślin reprezentują tu liczne rzadkie gatunki, np. storczyk kukułka szerokolistna, miecznik nadmorski, listera jajowata, grążel żółty, grzybienie białe, porzeczka czarna i inne. Ponad 100 gatunków ptaków znajduje na terenie ostoi miejsce do lęgu. Źródło: Ilustracja 22: Lokalizacja inwestycji w porównaniu do najbliższego specjalnego obszaru ochrony siedlisk Obszary ptasie W najbliższej okolicy od inwestycji nie znajdują się żadne obszary NATURA2000. Odległości inwestycji od obszarów OSO przedstawiono poniżej: 75

76 Nazwa obszaru: Pradolina Warszawsko-Berlińska Kod obszaru: PLB Powierzchnia: 23412,4 ha Forma ochrony w ramach sieci Natura 2000:obszar specjalnej ochrony ptaków (Dyrektywa Ptasia) Opis obszaru na podstawie: Opis: Obszar obejmuję dolinę rzeki Bzury wraz z otaczającymi ją podmokłymi, łąkami, terenami rolniczymi, kompleksami stawów rybnych, mniejszymi ciekami wodnymi, stanowiącymi dopływy Bzury, a także niewielkimi lasami. Dolina Bzury ma w tym rejonie szerokość ok. 2 km i jest silnie zatorfiona. Występuje tu gęsta sieć rowów odwadniających, zaś sama rzeka jest uregulowana. Dolinę porasta mozaika szuwarów turzycowych i roślinności łąkowej. Fragment obszaru, zwany doliną Neru, jest ostoją ptaków o randze europejskiej, natomiast stawy: Okręt, Rydwan, Psary oraz Dolina Bzury mają status ptasich ostoi o randze krajowej. Odnotowano tu występowanie 28 gatunków ptaków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej. Spośród nich 7 gatunków znajduje się w polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt. Do lęgów przystępuje tu przynajmniej 1% krajowej populacji: bąka, błotniaka stawowego, błotniaka łąkowego, kropiatki, podróżniczka, rybitwy białowąsej, rybitwy czarnej, cyranki, krwawodzioba, rybitwy białoskrzydłej, płaskonosa, rycyka i zausznika. Wysoką liczebność osiągają tu również inne gatunki, np. bocian biały, derkacz, czajka i śmieszka. Jest to również ważne miejsce postoju ptaków migrujących, szczególnie gęsi zbożowej, białoczelnej, bataliona i świstuna. Źródło: 76

77 Ilustracja 23: Lokalizacja inwestycji w porównaniu do ptasich obszarów NATURA Obiekty zabytkowe W najbliższej okolicy od terenu inwestycji brak terenów zabytkowych. 7. Opis możliwych do realizacji wariantów inwestycji 7.1. Wariant niepodejmowania zamierzenia inwestycyjnego Niepodejmowanie zamierzenia inwestycyjnego nie przyniesie zysków dla okolicznych mieszkańców, czy środowiska przyrodniczego. Przedsięwzięcie: zapewni zagospodarowanie nie wykorzystywanego już terenu od zeszłego roku teren przestał być wykorzystywany pod uprawę (pszenica- kukurydza-pszenżyto-kukurydza-lucerna), nie pogorszy walorów estetycznych okolicy, ponieważ krajobraz całej gminy Kocierzew Południowy jest typowy dla obszarów o wysokiej intensyfikacji rolnictwa. Krajobraz jest niezwykle monotonny, a fauna i flora wykazują cechy daleko posuniętej ingerencji człowieka. dodatkowo planowana inwestycja nie spowoduje: naruszenia interesów osób trzecich, uciążliwości dla osób trzecich w zakresie pozbawienia dostępu do drogi publicznej, pozbawienia możliwości korzystania z wody, energii elektrycznej oraz ze środków łączności i dostępu do światła dziennego do pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi, uciążliwości poprzez nadmierny hałas, wibracje, bądź zakłócenia energetyczne Wariant najkorzystniejszy, którego dotyczy raport Wariant ten został szczegółowo opisany w przedmiotowym opracowaniu i przewiduje budowę dwóch kurników wraz z infrastrukturą. Planowana obsada: kurcząt brojlerów przypadająca na każdy kurnik. Realizacja planowanego przedsięwzięcia nastąpi z zachowaniem wymaganych odległości od granicy działki, dróg, lasu, budynków mieszkalnych, budynków użyteczności publicznej i innych obiektów, zgodnie z przepisami rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 roku w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 75, poz. 690 z późn. zm.). Planowane przedsięwzięcie zrealizowane zostanie z zapewnieniem wymagań określonych w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju wsi z dnia 15 lutego 2010 roku w sprawie wymagań i sposobu postępowania przy utrzymywaniu gatunków zwierząt gospodarskich, dla których normy ochrony zostały określone w przepisach Unii Europejskiej (Dz. U. Nr 56 poz. 344). W przypadku analizowanego przedsięwzięcia działania i urządzenia służące ochronie środowiska zostały zaprojektowane tak, by w maksymalny sposób chronić środowisko przyrodnicze przed 77

78 potencjalnymi, negatywnymi oddziaływaniami stanowiącymi efekt funkcjonowania analizowanej instalacji w przestrzeni. Zastosowane przez Inwestora działania i urządzenia służące ochronie środowiska spełniają powyższy wymóg, w związku z czym nie rozpatrywano innych wariantów, niż wariant przyjęty przez Inwestora. Wytypowany jako najkorzystniejszy wariant przewiduje: wybudowanie dwóch kurników, każdy w kształcie prostokąta o powierzchni zabudowy ok. 1830,0 m2, jednokondygnacyjny, o wysokości do kalenicy 5,5 m. Obiekt wybudowany będzie w technologii tradycyjnej: ściany wykonane z pustaka, dach dwuspadowy kryty blachą. Posadzki wybetonowane (grubość ok. 10 cm). Część obiektu inwentarskiego stanowi hala przeznaczona do chowu brojlerów kurzych o powierzchni inwentarzowej ok m2. Pozostała część wykorzystywana będzie cele magazynowe oraz socjalne. Taka konstrukcja zabezpiecza przed stratami ciepła, zapewnia możliwie niskie zużycie paliwa grzewczego i minimalizuje związane z jego spalaniem obciążenia środowiskowe. Podłogi kurników będą szczelnie wybetonowane. Kurniki posiadać będą elektryczne oświetlenie oraz regulowaną jasność oświetlenia. W szczytowej ścianie od strony południowej znajdować się będą wrota wjazdowe. wybudowanie budynku pomocniczego, w którym zlokalizowana zostanie m.in. kotłownia centralna na ekogroszek. wybudowanie wiaty na odpady wiata przylegać będzie do budynku pomocniczego. w ramach inwestycji nie przewiduje się lokalizacji płyt obornikowych. obsadzenie kurników brojlerami sumaryczna, maksymalna obsada brojlerów w jednym kurniku wynosi sztuk. zastosowanie w kurnikach tradycyjnej technologii chowu drobiu w oparciu o system bezklatkowy, ściółkowy ściółka ze słomy o miąższości ok cm. posadowienie sześciu silosów o pojemności 17,5 Mg każdy. Silosy będą zaopatrzone w filtry z worków na rurach z wylotem powietrza. posadowienie zbiornika o pojemności 8 m3 na ścieki pochodzące z mycia kurników. Jeden zbiornik będzie obsługiwał obydwa kurniki. posadowienie zbiornika o pojemności 8 m3 na ścieki socjalno-bytowe Racjonalny wariant alternatywny Wariant ten obejmował budowę płyt obornikowych, na których inwestor magazynowałby czasowo obornik. Jest to zgodne z przepisami niemniej jednak mniej korzystne ekonomicznie inwestor 78

79 ma wąską działkę i byłaby trudność w wydzieleniu potrzebnego miejsca na tak duży obiekt, jakim są płyty obornikowe o wymaganej przepisami powierzchni. Oprócz tego istnieje obawa, iż w związku z lokalizacją inwestycji środek wsi, mogłoby dojść do konfliktów społecznych w związku z możliwymi zapachami pochodzącymi z magazynowanego obornika. Pod względem odorowym ten wariant byłby zdecydowanie bardziej uciążliwy dla okolicznych mieszkańców. Ze względu na charakter analizowanego przedsięwzięcia, wymagającego zastosowania określonej technologii chowu polegającej na ograniczaniu wpływu gospodarki odchodami na środowisko, nie rozpatrywano innych wariantów chowu brojlerów. Wybór wariantu technologii hodowli ściółkowej kurcząt, jest korzystniejszy niż wariant bezściółkowy. Jako racjonalny wariant alternatywny można byłoby przyjąć wariant polegający na budowie obiektu inwentarskiego na terenie innej działki będącej w posiadaniu inwestora. Jednakże inwestor nie posiada w pobliżu innej działki, która umożliwiałaby realizację przedsięwzięcia w wymaganym zakresie. Obszar na którym realizowana będzie inwestycja posiada niezbędną infrastrukturę, jest dobrze skomunikowany z drogami, wyposażony we wszystkie niezbędne media oraz może być wykorzystywany na cele związane z produkcją rolną. 8. Ocena oddziaływania na środowisko wybranego wariantu realizacji inwestycji faza budowy 8.1. Oddziaływanie na powietrze atmosferyczne W trakcie budowy kurników mogą występować oddziaływania na środowisko dotyczące emisji zanieczyszczeń do powietrza związane z ruchem samochodów po terenie obiektu. W celu ograniczenia oddziaływania maszyn budowlanych i środków transportu na środowisko należy eksploatować i konserwować sprzęt zgodnie z instrukcją obsługi. Maszyny i pojazdy nie powinny być przeciążane oraz eksploatowane na najwyższych obrotach silnika. W przeciwnym wypadku wystąpi wzrost ilości wydzielanych spalin (na skutek większego zużycia paliwa). Oddziaływanie na powietrze w fazie budowy wiązać się będzie jedynie z emisją niezorganizowaną, generowaną przez pojazdy firmy zewnętrznej wykonawców budowy. Eksploatacja pojazdów powoduje emisję zanieczyszczeń, odprowadzanych do powietrza wraz ze spalinami. Przewiduje się, że wpływ ruchu pojazdów, związanego z budową obiektów na stan zanieczyszczenia powietrza będzie niewielki. Decyduje o tym stosunkowo małe szacowane natężenie ruchu oraz niewielkie rozmiary obiektów. Emisja zanieczyszczeń powietrza z pojazdów poruszających się po placu budowy będzie pomijalnie mała. Prace wykonywane w obrębie działki Inwestora można traktować jako powierzchniowe źródło emisji. Prace związane z budową tj.: transport materiałów budowlanych i wyposażenia kurników, transport sprzętu budowlanego na plac budowy są również źródłem emisji zanieczyszczeń komunikacyjnych, jednakże występują na większym obszarze i są rozproszone w terenie działki inwestora. Jedynie na terenie zorganizowanej bazy stanowiącej zaplecze materiałowe, sprzętowe i socjalne dla ekipy prowadzącej budowę wystąpi skoncentrowana emisja zanieczyszczeń komunikacyjnych związana z ruchem sprzętu budowlanego (rozruch, wjazd i wyjazd) i środków transportu. W czasie realizacji przedsięwzięcia może wystąpić również emisja niezorganizowana w wyniku unoszenia pyłu z placu budowy. Sytuacja ta może pojawić się głównie w okresach długotrwałej suszy. Celem przeciwdziałania emisji niezorganizowanej należy zapobiegać zanieczyszczaniu dróg publicznych masami ziemi oraz stosować zraszanie powierzchni dróg na placu budowy ograniczając w ten sposób 79

80 unoszenie pyłu przez poruszające się pojazdy po nich (w przypadku takiej konieczności). Woda może być dostarczana przez prowadzącego budowę np. z beczkowozów. Wyeliminowanie emisji zanieczyszczeń w procesie budowy przedsięwzięcia jest niemożliwe do osiągnięcia. Można jedynie zalecić na etapie wykonywania prac budowlanych następujące środki techniczno-organizacyjne: unikanie zbędnej koncentracji prac budowlanych z wykorzystaniem sprzętu mechanicznego, stosowanie maszyn i urządzeń w dobrym stanie technicznym, eliminowanie pracy maszyn i urządzeń na biegu jałowym, stosować zraszanie powierzchni dróg dojazdowych na placu budowy celem uniknięcia wtórnej emisji niezorganizowanej w przypadku długotrwałej suszy, czyszczenie kół pojazdów przed wyjazdem z placu budowy na drogi publiczne. 80

81 8.2. Oddziaływanie na klimat akustyczny W trakcie budowy kurników mogą występować oddziaływania na środowisko dotyczące emisji hałasu związanej z ruchem samochodów po terenie obiektu. W celu ograniczenia oddziaływania maszyn budowlanych i środków transportu na środowisko należy eksploatować i konserwować sprzęt zgodnie z instrukcją obsługi. Maszyny i pojazdy nie powinny być przeciążane oraz eksploatowane na najwyższych obrotach silnika. W przeciwnym wypadku wystąpi wzrost poziomu hałasu. W czasie budowy przedsięwzięcia znaczącymi źródłami hałasu będą maszyny budowlane wykorzystywane do prac ziemnych. W okresie przygotowania terenu wykopy i niwelacja terenu, może wystąpić ciągła praca tych maszyn. W miarę postępu prac budowlanych stopień wykorzystania ciężkich maszyn budowlanych będzie malał a ich praca będzie przerywana i nieciągła. Emisja hałasu będzie występowała wyłącznie w porze dnia. W trakcie budowy przedsięwzięcia mogą pojawiać się uciążliwości akustyczne związane z prowadzeniem prac budowlanych z użyciem ciężkiego sprzętu. Uciążliwości te będą miały jedynie charakter krótkotrwały. Budowa obiektów i powiązanej z nimi infrastruktury technicznej trwać będzie około 3000 godzin. Okresowa działalność tych źródeł ograniczy się do pory dziennej. Zakres prac koniecznych do przeprowadzenia nie będzie powodować przekroczenia dopuszczalnych standardów jakości powietrza poza granicą terenu, do którego inwestor posiada tytuł prawny do dysponowania, w tym na terenie zabudowy mieszkaniowej Masy ziemne W związku z budową kurników, planowane są do zrealizowania wykopy pod fundamenty. Przyjmując 1 m głębokości wykopów, powstanie do zagospodarowania maksymalnie 3600 m3 mas ziemnych. Zakłada się, że 60% z powstałego na terenie placu budowy gruntu wykorzystane zostanie do celów budowlanych w stanie naturalnym na terenie, na którym został wydobyty. Ziemia z prowadzonych wykopów pod fundamenty będzie użyta do wyrównania terenu inwestycji. Pozostała część mas ziemnych, jaka ewentualnie pozostanie zostanie odsprzedane do przetworzenia przez podmioty posiadające odpowiednie pozwolenia w zakresie gospodarki odpadami planowany kod odpadu Gleba i ziemia, w tym kamienie, inne niż wymienione w Odpady Na etapie budowy będą powstawały odpady związane z: pracami budowlanymi, użytkowaniem sprzętu budowlanego, funkcjonowaniem zaplecza socjalnego dla pracowników. 81

82 Do odpadów tych należą: Kod odpadu Rodzaj odpadu * * * * Odpady niebezpieczne Mineralne oleje hydrauliczne niezawierające związków chlorowcoorganicznych Mineralne oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe niezawierające związków chlorowcoorganicznych Sorbenty, materiały filtracyjne (w tym filtry olejowe nieujęte w innych grupach), tkaniny do wycierania (np. szmaty, ścierki) i ubrania ochronne zanieczyszczone substancjami niebezpiecznymi (np. PCB) Opakowania zawierające pozostałości substancji niebezpiecznych lub nimi zanieczyszczone Odpady inne niż niebezpieczne Zmieszane odpady z betonu, gruzu ceglanego, odpadowych materiałów ceramicznych i elementów wyposażenia inne niż wymienione w Przewidywana ilość odpadów [Mg] Żelazo i stal 0, Kable inne niż wymienione w , Niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne 0,05 Tabela 4: Szacowana ilość odpadów (podana z dużym zapasem), jakie mogą powstać podczas fazy budowy Sposób postępowania z odpadami: 0,05 0,05 0,05 0,05 0,5 Rodzaj odpadu Kod odpadu Sposób zagospodarowania Mineralne oleje hydrauliczne niezawierające związków chlorowcoorganicznych Mineralne oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe niezawierające związków chlorowcoorganicznych Opakowania zawierające pozostałości substancji niebezpiecznych lub nimi zanieczyszczone * * * Odpady niebezpieczne Magazynowane będą w szczelnym, opisanym pojemniku umieszczonym na placu budowy, na utwardzonej, zabezpieczonej przed wpływem czynników atmosferycznych powierzchni do czasu uzbierania ekonomicznie uzasadnionej ilości nie dłużej niż 1 rok. Przekazywane będą upoważnionej firmie posiadającej odpowiednie uprawnienia do odzysku, jeśli nie jest to możliwe to unieszkodliwiania. Magazynowane będą w szczelnym, opisanym pojemniku, umieszczonym na placu budowy, na utwardzonej, zabezpieczonej przed wpływem czynników atmosferycznych powierzchni nie dłużej niż 1 rok. Przekazywane będą firmie posiadającej odpowiednie uprawnienia do unieszkodliwiania. 82

83 Sorbenty, materiały filtracyjne (w tym filtry olejowe nieujęte w innych grupach), tkaniny do wycierania (np. szmaty, ścierki) i ubrania ochronne zanieczyszczone substancjami niebezpiecznymi (np. PCB) * Magazynowane będą w szczelnym, zamkniętym, opisanym pojemniku umieszczonym na placu budowy na utwardzonej, zabezpieczonej przed wpływem czynników atmosferycznych powierzchni nie dłużej niż 1 rok. Przekazywane będą firmie posiadającej odpowiednie uprawnienia. Ograniczenie ilości powstających odpadów poprzez stosowanie sorbentów lepszej jakości, o większej powierzchni właściwej powodującej lepsze wchłanianie, bardziej trwałych ubrań ochronnych, wielokrotnego użytku. Rodzaj odpadu Kod odpadu Sposób zagospodarowania Odpady inne niż niebezpieczne Zmieszane odpady z betonu, gruzu cegl., odpad. mat. ceram. i el. wyposażenia inne niż wymienione w Odpady te magazynowane będą w specjalnym kontenerze umieszczonym na placu budowy, na utwardzonej powierzchni. Odbierane będą przez firmę posiadającą odpowiednie uprawnienia. Żelazo i stal Magazynowane będą w specjalnym kontenerze umieszczonym na placu budowy, na utwardzonej, zabezpieczonej przed wpływem czynników atmosferycznych powierzchni nie dłużej niż 1 rok. Przekazywane będą do punktu skupu surowców wtórnych. Kable inne niż wymienione w Magazynowane będą w specjalnym kontenerze umieszczonym na placu budowy, na utwardzonej, szczelnej zabezpieczonej przed wpływem czynników atmosferycznych powierzchni. Odbierane będą przez firmę posiadającą odpowiednie uprawnienia. Niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne Odpady komunalne magazynowane będą w szczelnym pojemniku na odpady komunalne, umieszczonym na utwardzonej powierzchni na placu budowy. Odpady komunalne przekazywane będą firmie posiadającej odpowiednie uprawnienia do unieszkodliwiania. Tabela 5: Sposób postępowania z odpadami faza budowy Odpady powstałe w trakcie fazy budowy będą w pierwszej kolejności, bezpośrednio z placu budowy, wywożone do odzysku lub unieszkodliwiania. Ewentualne czasowe magazynowanie powinno odbywać się na terenie utwardzonym. Oleje, smary i inne substancje niebezpieczne powinny być przechowywane w szczelnych, opisanych pojemnikach Gospodarka wodno-ściekowa Oddziaływanie na wodę i środowisko gruntowo-wodne w fazie budowy wiązać się będzie z poborem wody jedynie na potrzeby robót budowlanych. 83

84 W trakcie budowy istnieje również niebezpieczeństwo zanieczyszczenia gruntów i wód gruntowych substancjami ropopochodnymi, pochodzącymi z przebywających na placu budowy pojazdów mechanicznych, magazynowanych olejów, smarów i innych materiałów niezbędnych do bieżącej konserwacji tych maszyn. W celu zminimalizowania możliwości skażenia, oleje i smary powinny być przechowywane w szczelnych pojemnikach. Pracownicy firmy budowlanej będą korzystać z przenośnych toalet. Pobór wody będzie do spożycia przewiduje się z zakupowanych 5-litrowych zbiorników. 84

85 9. Ocena oddziaływania na środowisko wybranego wariantu realizacji inwestycji faza likwidacji Nie planuje się likwidacji obiektu. Niemniej jednak ze względu na aktualne przepisy prawne przeanalizowano tę fazę wyłącznie jako hipotetyczną Oddziaływanie na powietrze atmosferyczne W trakcie likwidacji zabudowy mogą występować oddziaływania na środowisko dotyczące emisji zanieczyszczeń do powietrza związane z ruchem samochodów po terenie obiektu. W celu ograniczenia oddziaływania maszyn budowlanych i środków transportu na środowisko należy eksploatować i konserwować sprzęt zgodnie z instrukcją obsługi. Maszyny i pojazdy nie powinny być przeciążane oraz eksploatowane na najwyższych obrotach silnika. W przeciwnym wypadku wystąpi wzrost ilości wydzielanych spalin (na skutek większego zużycia paliwa). Oddziaływanie na powietrze w fazie likwidacji wiązać się będzie jedynie z emisją niezorganizowaną, generowaną przez pojazdy poruszające się po placu rozbiórki. Źródło emisji stanowić będą okresowo samochody firm zewnętrznych wykonawców rozbiórki. Eksploatacja pojazdów powoduje emisję zanieczyszczeń, odprowadzanych do powietrza wraz ze spalinami. Przewiduje się, że wpływ ruchu pojazdów, związanego z rozbiórką obiektów na stan zanieczyszczenia powietrza będzie niewielki. Decyduje o tym stosunkowo małe szacowane natężenie ruchu. Emisja zanieczyszczeń powietrza z pojazdów poruszających się po placu rozbiórki będzie pomijalnie mała Oddziaływanie na klimat akustyczny W trakcie likwidacji zabudowy mogą występować oddziaływania na środowisko dotyczące emisji hałasu związanej z ruchem samochodów po terenie obiektu. W celu ograniczenia oddziaływania maszyn budowlanych i środków transportu na środowisko należy eksploatować i konserwować sprzęt zgodnie z instrukcją obsługi. Maszyny i pojazdy nie powinny być przeciążane oraz eksploatowane na najwyższych obrotach silnika. W przeciwnym wypadku wystąpi wzrost poziomu hałasu. W trakcie ewentualnej likwidacji przedsięwzięcia mogą pojawiać się uciążliwości akustyczne związane z prowadzeniem prac rozbiórkowych z użyciem ciężkiego sprzętu. Uciążliwości te będą miały jedynie charakter krótkotrwały Odpady Na etapie likwidacji będą powstawały odpady związane z: pracami rozbiórkowymi, użytkowaniem sprzętu budowlanego, funkcjonowaniem zaplecza socjalnego dla pracowników. 85

86 Do odpadów tych należą: Kod odpadu Rodzaj odpadu Odpady niebezpieczne Przewidywana ilość odpadów [Mg] * Inne oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe 0, * * * Opakowania zawierające pozostałości substancji niebezpiecznych lub nimi zanieczyszczone Sorbenty, materiały filtracyjne (w tym filtry olejowe nie ujęte w innych grupach), tkaniny do wycierania (np. szmaty, ścierki) i ubrania ochronne zanieczyszczone substancjami niebezpiecznymi (np. PCB) Zużyte urządzenia zawierające niebezpieczne elementy inne niż wymienione w do Odpady inne niż niebezpieczne Opakowania z papieru i tektury 0, Opakowania z tworzyw sztucznych Opakowania z metali Sorbenty, materiały filtracyjne, tkaniny do wycierania (np. szmaty, ścierki) i ubrania ochronne inne niż wymienione w Zużyte urządzenia inne niż wymienione w do , Baterie alkaliczne (z wyłączeniem ) 0, Odpady betonu oraz gruz betonowy z rozbiórek i remontów Gruz ceglany Zmieszane odpady z betonu, gruzu ceglanego, odpadowych materiałów ceramicznych i elementów wyposażenia inne niż wymienione w Tworzywa sztuczne Miedź, brąz, mosiądz Aluminium Żelazo i stal Kable inne niż wymienione w Szkło Tworzywa sztuczne Zmieszane odpady z budowy, remontów i demontażu inne niż wymienione w , i Niesegregowane odpady komunalne 1 Tabela 6: Szacowana ilość odpadów, jakie mogą powstać podczas nierozpatrywanej rozbiórki budynku kurników w fazie likwidacji 0,1 0,1 0,

87 Sposób postępowania z odpadami: Rodzaj odpadu Inne oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe Opakowania zawierające pozostałości substancji niebezpiecznych lub nimi zanieczyszczone Sorbenty, materiały filtracyjne, tkaniny do wycierania i ubrania ochronne zanieczyszczone substancjami niebezpiecznymi (np. PCB) Zużyte urządzenia zawierające niebezpieczne elementy inne niż wymienione w do Opakowania z papieru i tektury Opakowania z tworzyw sztucznych Kod odpadu * * * * Sposób zagospodarowania Odpady niebezpieczne Inne oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe magazynowane będą w szczelnym, opisanym pojemniku umieszczonym na placu rozbiórki, na utwardzonej, zabezpieczonej przed wpływem czynników atmosferycznych powierzchni. Oleje magazynowane będą do czasu uzbierania ekonomicznie uzasadnionej ilości. Czas magazynowania tego rodzaju odpadu będzie nie dłuższy niż 1 rok. Przekazywane będą upoważnionej firmie posiadającej odpowiednie uprawnienia. Odpad przeznaczony do odzysku, jeśli nie jest to możliwe to unieszkodliwiania. Opakowania zawierające pozostałości substancji niebezpiecznych magazynowane będą w szczelnym, opisanym pojemniku, umieszczonym na placu rozbiórki, na utwardzonej, zabezpieczonej przed wpływem czynników atmosferycznych powierzchni. Czas magazynowania tego rodzaju odpadu jest nie dłuższy niż 1 rok. Przekazywane będą firmie posiadającej odpowiednie uprawnienia. Odpad przeznaczony do unieszkodliwiania. Sorbenty i materiały filtracyjne, tkaniny do wycierania i ubrania magazynowane będą w szczelnym, zamkniętym, opisanym pojemniku umieszczonym na placu rozbiórki na utwardzonej, zabezpieczonej przed wpływem czynników atmosferycznych powierzchni. Czas magazynowania tego rodzaju odpadu jest nie dłuższy niż 1 rok. Przekazywane będą firmie posiadającej odpowiednie uprawnienia. Ograniczenie ilości powstających odpadów poprzez stosowanie sorbentów lepszej jakości, o większej powierzchni właściwej powodującej lepsze wchłanianie, bardziej trwałych ubrań ochronnych, wielokrotnego użytku. Zużyte urządzenia zawierające niebezpieczne elementy, tj. żarówki energooszczędne, świetlówki, magazynowane będą w specjalnym, szczelnym, zamkniętym, opisanym pojemniku umieszczonym na placu rozbiórki, na utwardzonej, zabezpieczonej przed wpływem czynników atmosferycznych powierzchni. Oddawane będą do specjalistycznej firmy. Odpady inne niż niebezpieczne Odpady te magazynowane będą w opisanym, szczelnym pojemniku zabezpieczonym przed wpływem czynników atmosferycznych na placu rozbiórki. Czas magazynowania tego rodzaju odpadu będzie nie dłuższy niż 3 lata. Po uzbieraniu ekonomicznie uzasadnionej ilości przekazywane będą do punktu skupu surowców wtórnych. Odpady te magazynowane będą w opisanym, szczelnym pojemniku zabezpieczonym przed wpływem czynników atmosferycznych, na placu rozbiórki. Czas magazynowania tego rodzaju odpadu będzie nie dłuższy niż 3 lata. Po uzbieraniu ekonomicznie uzasadnionej ilości przekazywane będą do punktu skupu surowców wtórnych. Ograniczenie ilości 87

88 powstających odpadów poprzez stosowanie materiałów lepszej jakości, bardziej trwałych i wielokrotnego użytku. Rodzaj odpadu Kod odpadu Opakowania z metali Sorbenty, materiały filtracyjne, tkaniny do wycierania i ubrania ochronne inne niż wymienione w Zużyte urządzenia inne niż wymienione w do Baterie alkaliczne (z wyłączeniem ) Odpady betonu oraz gruz betonowy z rozbiórek i remontów Gruz ceglany Zmieszane odpady z betonu, gruzu ceglanego, odpadowych mat. ceramicznych i elementów wyposażenia inne niż wymienione w Szkło Sposób zagospodarowania Odpady magazynowane będą w specjalnym kontenerze umieszczonym na placu rozbiórki, na utwardzonej, zabezpieczonej przed wpływem czynników atmosferycznych powierzchni. Czas magazynowania tego rodzaju odpadu będzie nie dłuższy niż 3 lata. Po uzbieraniu ekonomicznie uzasadnionej ilości przekazywane będą do punktu skupu surowców wtórnych. Ograniczenie ilości powstających odpadów poprzez stosowanie materiałów lepszej jakości, bardziej trwałych i wielokrotnego użytku. Odpady magazynowane będą w specjalnym kontenerze umieszczonym na placu rozbiórki, na utwardzonej, zabezpieczonej przed wpływem czynników atmosferycznych powierzchni. Sorbenty i materiały filtracyjne, tkaniny do wycierania i ubrania przekazywane będą firmie posiadającej odpowiednie uprawnienia. Zużyte urządzenia inne niż wymienione w do magazynowane będą w opisanym, szczelnym pojemniku umieszczonym na placu rozbiórki, na utwardzonej, zabezpieczonej przed wpływem czynników atmosferycznych powierzchni. Czas magazynowania tego rodzaju odpadu będzie nie dłuższy niż 1 rok. Odpady te oddawane będą do specjalistycznego punktu handlowego w momencie zakupu nowego towaru. Baterie alkaliczne magazynowane będą w opisanym, szczelnym pojemniku na placu rozbiórki, na utwardzonej, zabezpieczonej przed wpływem czynników atmosferycznych powierzchni. Odpady oddawane będą do specjalistycznego punktu handlowego. Odpady te magazynowane będą w specjalnym kontenerze umieszczonym na placu rozbiórki, na utwardzonej powierzchni. Odbierane będą przez firmę posiadającą odpowiednie uprawnienia. Odpady te magazynowane będą w specjalnym kontenerze umieszczonym na placu rozbiórki, na utwardzonej powierzchni. Odbierane będą przez firmę posiadającą odpowiednie uprawnienia. Odpady te magazynowane będą w specjalnym kontenerze umieszczonym na placu rozbiórki, na utwardzonej powierzchni. Odbierane będą przez firmę posiadającą odpowiednie uprawnienia. Odpady magazynowane będą w specjalnym kontenerze umieszczonym na placu rozbiórki, na utwardzonej powierzchni. Czas magazynowania tego rodzaju odpadu będzie nie dłuższy niż 3 lata. Po uzbieraniu ekonomicznie uzasadnionej ilości przekazywane będą do punktu skupu 88

89 surowców wtórnych. Odpad przeznaczony do odzysku. Można ograniczyć ilość powstających odpadów stosując materiały lepszej jakości, bardziej trwałe i wielokrotnego użytku. Tworzywa sztuczne Tworzywa sztuczne magazynowane będą w specjalnym pojemniku umieszczonym na placu rozbiórki, na utwardzonej powierzchni. Przekazywane będą do punktu skupu surowców wtórnych. Czas magazynowania tego rodzaju odpadu będzie nie dłuższy niż 1 rok. Rodzaj odpadu Kod odpadu Miedź, brąz, mosiądz Aluminium Żelazo i stal Kable inne niż wymienione w Zmieszane odpady z budowy, remontów i demontażu inne niż wymienione w , i Niesegregowane odpady komunalne Sposób zagospodarowania Miedź, brąz, mosiądz magazynowane będą w specjalnym kontenerze umieszczonym na placu rozbiórki, na utwardzonej zabezpieczonej przed wpływem czynników atmosferycznych powierzchni. Przekazywane będą do punktu skupu surowców wtórnych. Czas magazynowania tego rodzaju odpadu będzie nie dłuższy niż 1 rok. Aluminium magazynowane będzie w specjalnym kontenerze umieszczonym na placu rozbiórki, na utwardzonej zabezpieczonej przed wpływem czynników atmosferycznych powierzchni. Przekazywane będzie do punktu skupu surowców wtórnych. Czas magazynowania tego rodzaju odpadu będzie nie dłuższy niż 1 rok. Żelazo i stal magazynowane będą w specjalnym kontenerze umieszczonym na placu rozbiórki, na utwardzonej, zabezpieczonej przed wpływem czynników atmosferycznych powierzchni. Przekazywane będą do punktu skupu surowców wtórnych. Czas magazynowania tego rodzaju odpadu będzie nie dłuższy niż 1 rok. Odpadowe części kabli magazynowane będą w specjalnym kontenerze umieszczonym na placu rozbiórki, na utwardzonej, szczelnej zabezpieczonej przed wpływem czynników atmosferycznych powierzchni. Odbierane będą przez firmę posiadającą odpowiednie uprawnienia. Odpady te magazynowane będą w specjalnym kontenerze, umieszczonym na placu rozbiórki, na utwardzonej, szczelnej powierzchni. Odbierane będą przez firmę posiadającą odpowiednie uprawnienia. Odpady komunalne magazynowane będą w szczelnym pojemniku na odpady komunalne, umieszczonym na utwardzonej powierzchni na placu rozbiórki. Odpady komunalne przekazywane będą firmie posiadającej odpowiednie uprawnienia. Odpady przeznaczone do unieszkodliwiania. Tabela 7: Sposób postępowania z odpadami faza likwidacji Odpady powstałe w trakcie fazy likwidacji będą w pierwszej kolejności, bezpośrednio z placu rozbiórki wywożone do odzysku lub unieszkodliwiania. Ewentualne czasowe magazynowanie powinno odbywać się na terenie utwardzonym. Oleje, smary i inne substancje niebezpieczne powinny być przechowywane w szczelnych, opisanych pojemnikach. 89

90 9.4. Gospodarka wodno-ściekowa Ewentualna likwidacja inwestycji wiązała się będzie z rozbiórką budynków wraz z uzbrojeniem terenu (również w zakresie gospodarki wodno-ściekowej). W trakcie rozbiórki istnieje również niebezpieczeństwo zanieczyszczenia gruntów i wód gruntowych substancjami ropopochodnymi, pochodzącymi z przebywających na placu rozbiórki pojazdów mechanicznych, magazynowanych olejów, smarów i innych materiałów niezbędnych do bieżącej konserwacji tych maszyn. W celu zminimalizowania możliwości skażenia, oleje i smary powinny być przechowywane w szczelnych pojemnikach. Pracownicy będą korzystali w zakresie odprowadzania ścieków z toalet przenośnych ustawionych na utwardzonym terenie przy likwidowanych budynkach. 10. Ocena oddziaływania na środowisko wybranego wariantu realizacji inwestycji faza eksploatacji Gospodarka odpadami Rodzaje i ilości odpadów Kod odpadu Poniżej zestawiono ilości odpadów, jakie może wytwarzać Ferma: Rodzaj odpadu Ilość odpadów przewidziana do wytworzenia [Mg/rok] Odpady z rolnictwa, sadownictwa, upraw hydroponicznych, rybołówstwa, leśnictwa, łowiectwa oraz przetwórstwa żywności Odpady z rolnictwa, sadownictwa, upraw hydroponicznych, leśnictwa, łowiectwa i rybołówstwa Odpady tworzyw sztucznych (z wyłączeniem opakowań) 1, Zwierzęta padłe i ubite z konieczności 20, Inne niewymienione odpady 0, Odpady opakowaniowe, sorbenty, tkaniny do wycierania, materiały filtracyjne i ubrania ochronne nie ujęte w innych grupach Odpady opakowaniowe (włącznie z selektywnie gromadzonymi komunalnymi odpadami opakowaniowymi) Opakowania z papieru tektury 0, Opakowania z tworzyw sztucznych 0, Sorbenty, materiały filtracyjne, tkaniny do wycierania i ubrania ochronne * Sorbenty, materiały filtracyjne (w tym filtry olejowe nieujęte w innych grupach), tkaniny do wycierania (np. szmaty, ścierki) i ubrania ochronne zanieczyszczone substancjami niebezpiecznymi (np. PCB) 16 Odpady nieujęte w innych grupach 0,100 90

91 16 02 Odpady urządzeń elektrycznych i elektronicznych * Zużyte urządzenia zawierające niebezpieczne elementy inne niż wymienione w do , Zużyte urządzenia inne niż wymienione w do , Odpady z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych oraz infrastruktury drogowej (włączając glebę i ziemię z terenów zanieczyszczonych) Odpady materiałów i elementów budowlanych oraz infrastruktury drogowej (np. beton, cegły, płyty, ceramika) Zmieszane odpady z betonu, gruzu ceglanego, odpadowych materiałów ceramicznych i elementów wyposażenia inne niż wymienione w Odpady i złomy metaliczne oraz stopów metali 10, Mieszaniny metali 10,000 Kod odpadu Rodzaj odpadu 18 Odpady medyczne i weterynaryjne Odpady z diagnozowania, leczenia i profilaktyki weterynaryjnej Ilość odpadów przewidziana do wytworzenia [Mg/rok] * Inne odpady, które zawierają żywe drobnoustroje chorobotwórcze lub ich toksyny oraz inne formy zdolne do przeniesienia materiału genetycznego, o których wiadomo lub co do których istnieją wiarygodne podstawy do sądzenia, że wywołują choroby u ludzi i zwierząt Razem 41,600 W tym: odpady niebezpieczne 1,200 odpady inne niż niebezpieczne 42,800 Tabela 8: Rodzaje i ilości odpadów powstających w wyniku eksploatacji Fermy Podstawowa charakterystyka wytwarzanych odpadów Odpady tworzyw sztucznych (z wyjątkiem opakowań) elementy urządzeń i maszyn rolniczych, np. osłony, obudowy, zbiorniki, tworzywa wykorzystywane przy prowadzeniu produkcji, takie jak np. elementy poideł Zwierzęta padłe i ubite z konieczności. Przyczyną powstawania odpadu jest m.in. podana w ostatnim czasie przez producenta drobiu wada genetyczna RUPTURE OF THE GASTROCNEMIUS TENDON polegająca na zaniku ścięgien nóg co w konsekwencji prowadzi do utraty zdolności ruchu i konieczności ubijania zwierząt. Według informacji uzyskanych od producenta nie jest znana przyczyna powstania tej deformacji ani jak dotychczas metoda jej leczenia Inne niewymienione odpady odpady z odpowietrzania silosów paszowych. 1,00 91

92 Opakowania z papieru tektury Opakowania z tworzyw sztucznych po środkach chemicznych wykorzystywanych przy myciu kurników * Są to odpady stałe filtry olejowe z maszyn, ubrania robocze, rękawice i bawełna używana jako czyściwo zanieczyszczone * - Odpad stanowić będą zużyte źródła oświetlenia (świetlówki). W skład zużytych źródeł światła wchodzi przede wszystkim szkło i końcówki metalowe (Al.), luminofor, spirala wolframowa oraz rtęć. Jedna lampa fluoroscencyjna zawiera ok mg rtęci i 0,26 kg szkła. Ilość rtęci zawarta w lampach zależna jest od mocy lampy, typu i producenta. Świetlówki stają się niebezpieczne dla środowiska w momencie stłuczenia, gdy znajdująca się w ich wnętrzu toksyczna rtęć przedostaje się do środowiska. Pary rtęci wchłaniane przez drogi oddechowe, a także związki metylortęciowe wnikające do organizmu za pośrednictwem żywności zaliczane są do związków szczególnie toksycznych. Zatrucie rtęcią powoduje poważne zmiany w układzie nerwowym. Wchłaniane przez drogi oddechowe pary rtęci w 80% zostają zatrzymane, kumulując się w organizmie. Obecność rtęci w wodach powierzchniowych wywiera negatywny wpływ na organizmy wodne, powoduje również spowolnienie lub całkowite zahamowanie biochemicznego procesu samooczyszczania wód. Oprócz świetlówek odpad stanowią wymontowane elementy maszyn i urządzeń zawierające substancje niebezpieczne Zużyte urządzenia inne niż wymienione w do Są to wymontowane elementy z maszyn niezawierające substancji niebezpiecznych. Pod względem właściwości są to odpady zbudowane przede wszystkim z metali żelaznych i nieżelaznych (miedzi, cynku, aluminium), tworzywa sztucznego (PS, PP, PE, PC, ABS, SAN), szkła oraz elementów takich jak kable czy płytki obwodów drukowanych. Nie zawierają elementów i substancji niebezpiecznych dla środowiska Zmieszane odpady z betonu, gruzu ceglanego, odpadowych materiałów ceramicznych i elementów wyposażenia inne niż wymienione w powstają w wyniku remontów instalacji np. naprawa śluz wejściowych Mieszaniny metali zużyte części maszyn i urządzeń wchodzących w skład instalacji Odpad stanowić będą metalowe elementy rozbiórkowe powstające np. przy demontażu elementów instalacji * Inne odpady, które zawierają żywe drobnoustroje chorobotwórcze lub ich toksyny oraz inne formy zdolne do przeniesienia materiału genetycznego, o których wiadomo lub co do których istnieją podstawy do sądzenia, że wywołują choroby u ludzi i zwierząt odpady weterynaryjne. Ferma będzie obsługiwana przez zewnętrzną firmę weterynaryjną. Stosowane środki będą jej własnością. W związku z tym powstające odpady weterynaryjne będą zabierane przez tą firmę. Niemniej jednak mając na uwadze chęć przyjęcia skrajnie niekorzystnych dla środowiska założeń, podano je w spisie powstających odpadów. Należy pamiętać, iż przepisów ustawy o odpadach nie stosuje się do zwłok zwierząt, w zakresie uregulowanym przepisami rozporządzenia (WE) nr 1774/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 3 92

93 października 2002 r. ustanawiającego przepisy sanitarne dotyczące produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego nieprzeznaczonych do spożycia przez ludzi. Dotyczy to odpadów o kodzie: Sposoby i miejsce magazynowania odpadów Kod odpadu Sposób i miejsce magazynowania odpadów przedstawiono w poniższej tabeli. Rodzaj odpadu Odpady tworzyw sztucznych (z wyjątkiem opakowań) Zwierzęta padłe i ubite z konieczności Miejsce magazynowania Luzem, na utwardzonej powierzchni pod wiatą W plastikowych workach, w zamrażarce w wydzielonym pomieszczeniu w kurniku Inne niewymienione odpady W plastikowych workach pod wiatą Opakowania z papieru tektury Opakowania z tworzyw sztucznych * Kod odpadu * Sorbenty, materiały filtracyjne (w tym filtry olejowe nie ujęte w innych grupach), tkaniny do wycierania (np. szmaty, ścierki) i ubrania ochronne zanieczyszczone substancjami niebezpiecznymi (np. PCB) maty dezynfekcyjne Rodzaj odpadu Zużyte urządzenia zawierające niebezpieczne elementy inne niż wymienione w do Zużyte urządzenia inne niż wymienione w do Zmieszane odpady z betonu, gruzu ceglanego, odpadowych materiałów ceramicznych i elementów wyposażenia inne niż wymienione w Mieszaniny metali * Inne odpady, które zawierają żywe drobnoustroje chorobotwórcze lub ich toksyny oraz inne formy zdolne do przeniesienia materiału genetycznego, o których wiadomo lub co do których istnieją podstawy do sądzenia, że wywołują choroby u ludzi i zwierząt W zamykanym pojemniku na utwardzonym terenie przy kurniku pod wiatą Nie magazynowane, zwracane przy zakupie nowych chemikaliów W szczelnie zamykanym pojemniku, w wydzielonym miejscu pod wiatą Miejsce magazynowania W opakowaniach producenta zabezpieczających przed stłuczeniem, w sztywnych pojemnikach, w wydzielonym pomieszczeniu w kurniku na utwardzonej podłodze. W pojemniku pod wiatą Luzem, na utwardzonej powierzchni przy kurniku pod wiatą Luzem, na utwardzonej powierzchni przy kurniku pod wiatą Nie magazynowane, w dniu wytworzenia zabierane przez firmę weterynaryjną 93

94 Tabela 9: Sposoby i miejsce magazynowania odpadów Miejsca gromadzenia odpadów będą usytuowane w sposób zapewniający dogodne korzystanie z kontenerów i pojemników. Miejsca będą zadaszone, ze szczelną posadzką i możliwością okresowego zmywania. Kontenery i pojemniki powinny być odpowiednio oznaczone dla poszczególnych odpadów. Wszystkie odpady są szczelnie zamknięte, szczelnie przykryte lub zabezpieczone przed powstawaniem odcieków podczas opadów deszczu oraz rozwiewaniem podczas wiatru Dalszy sposób gospodarowania odpadami Kod odpadu Dalszy sposób gospodarowania przedstawiono w poniższej tabeli: Rodzaj odpadu Odpady tworzyw sztucznych (z wyjątkiem opakowań) Zwierzęta padłe i ubite z konieczności Inne odpady (z odpowietrzania silosów) Opakowania z papieru tektury Dalszy sposób gospodarowania odpadami Przekazywane firmom posiadającym zezwolenie na gospodarowanie odpadami w celu odzysku Przekazywane firmom posiadającym zezwolenie na gospodarowanie odpadami w celu unieszkodliwiania Przekazywane firmom posiadającym zezwolenie na gospodarowanie odpadami w celu odzysku lub unieszkodliwiania Przekazywane firmom posiadającym zezwolenie na gospodarowanie odpadami w celu odzysku Opakowania z tworzyw sztucznych Zwracane przy zakupie nowych chemikaliów Kod odpadu * * Rodzaj odpadu Sorbenty, materiały filtracyjne (w tym filtry olejowe nie ujęte w innych grupach), tkaniny do wycierania (np. szmaty, ścierki) i ubrania ochronne zanieczyszczone substancjami niebezpiecznymi (np. PCB) maty dezynfekcyjne Zużyte urządzenia zawierające niebezpieczne elementy inne niż wymienione w do Zużyte urządzenia inne niż wymienione w do Zmieszane odpady z betonu, gruzu ceglanego, odpadowych materiałów ceramicznych i elementów wyposażenia inne niż wymienione w Dalszy sposób gospodarowania odpadami Przekazywane firmom posiadającym zezwolenie na gospodarowanie odpadami w celu unieszkodliwiania Przekazywane firmom posiadającym zezwolenie na gospodarowanie odpadami w celu odzysku i unieszkodliwiania Przekazywane firmom posiadającym zezwolenie na gospodarowanie odpadami w celu odzysku i unieszkodliwiania Przekazywane firmom posiadającym zezwolenie na gospodarowanie odpadami w celu odzysku 94

95 Mieszaniny metali * Inne odpady, które zawierają żywe drobnoustroje chorobotwórcze lub ich toksyny oraz inne formy zdolne do przeniesienia materiału genetycznego, o których wiadomo lub co do których istnieją podstawy do sądzenia, że wywołują choroby u ludzi i zwierząt Tabela 10: Dalszy sposób gospodarowania odpadami Zapobieganie powstawaniu odpadów Przekazywane firmom posiadającym zezwolenie na gospodarowanie odpadami w celu odzysku Przekazywane firmom posiadającym zezwolenie na gospodarowanie odpadami w celu unieszkodliwiania Wytwórca odpadów zobowiązany jest do prowadzenia działań mających na celu zapobieganie powstawaniu odpadów lub ograniczanie ilości odpadów i ich negatywnego oddziaływania na środowisko. Ze względów ekonomicznych jak i ekologicznych na terenie Fermy stosowane są różne metody zapobiegania i minimalizacji strumienia powstających odpadów. Poziom powstających odpadów jest ściśle związany z poziomem produkcji. W pewnym zakresie jednak będzie możliwe stymulowanie produkcji w kierunku ograniczania ilości odpadów. Osiągać się to będzie za pomocą następujących środków: Opracowanie i wdrożenie instrukcji dotyczących postępowania z odpadami powstającymi w poszczególnych punktach technologicznych. Opracowanie i wdrożenie systemu selektywnej zbiórki wszystkich powstających odpadów, tak aby jak najmniejsza ich ilość trafiała na składowisko, szczególnie w postaci nie segregowanej. Poprawa systemu jakości produkcji, w kierunku wydajniejszego wykorzystania surowców i stałego ograniczania poziomu tzw. braków. W miarę możliwości finansowych firmy unowocześnianie parku maszynowego, zgodnie z BAT. Opracowanie i wdrażanie systemu uświadamiania załogi, w szczególności pracowników odpowiedzialnych za właściwą gospodarkę odpadami, w kierunku ograniczania wytwarzania odpadów. W miarę możliwości pozyskiwanie surowców w opakowaniach zwrotnych, wielokrotnego użytku. Dodatkowo w ramach odpadów niebezpiecznych: * Zapobieganie powstawania powyższego odpadu odbywa się poprzez racjonalne wykorzystanie czyściw przez pracowników * Zapobieganie powstawania powyższego odpadu odbywa się poprzez racjonalne wykorzystanie energii elektrycznej, a tym samym ograniczanie czasu pracy oświetlenia do niezbędnego minimum. Dodatkowo nacisk kładzie się na zakup urządzeń i maszyn o wysokiej jakości w celu maksymalnego wydłużenia czasu ich eksploatacji Wnioski W wyniku eksploatacji Fermy powstawać będą głównie odpady inne niż niebezpieczne. 95

96 Wszystkie powstające odpady będą magazynowane w sposób selektywny w pojemnikach do tego przystosowanych, w warunkach optymalnych dla środowiska. W ramach eksploatacji Fermy stosowane jest w całej rozciągłości BAT. Zainstalowane urządzenia i maszyny odpowiadają w pełni pod względem ich funkcji eksploatacyjnych i wymogów jakościowych obecnemu stanowi techniki. Prowadzi to do minimalizacji ilości produkowanych obecnie odpadów. Dalsze zmniejszenie ilości opadów nie jest obecnie przewidziane, ale może być zastosowane w przyszłości wraz z rozwojem technicznym umożliwiającym takie działania Gospodarka nawozami Powstający w trakcie hodowli pomiot kurzy będzie w całości przekazywany do utylizacji w biogazowni jako Załącznik nr 8 pokazano pismo o możliwości odbioru obornika przez Grupę Producentów Mleka "EKOŁOWICZANKA" SP. z o.o. Założenia dotyczące ilości powstającego obornika zaczerpnięto z Załącznika do rozporządzenie nr 6/2014 Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Warszawie z dnia 31 stycznia 2014r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie wprowadzenia programu działań mających na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych dla obszaru szczególnie narażonego Bzura (Dz. Urz. Woj. Łódzkiego z dnia 4 lutego 2014r., poz. 441). Przyjmując liczbę zwierząt według planowanego stanu średniorocznego na poziomie , na terenie fermy może powstać maksymalnie 2390 Mg obornika. Obornik=0,05 Mg obornika brojlerów = Mg obornika brojlerów rok rok Mając na uwadze zapisy powyższego załącznika, przyjęto zawartość azotu w oborniku na poziomie 12,7 kg/mg obornika. Ilość azotu w całym oborniku, jaki będzie powstawał po realizacji inwestycji wynosić będzie: Zawartość azotu = 2390 Mg obornika 12,7 kg azotu = kg azotu rok Mg obornika rok Rzeczywista zawartość azotu = rok kg azotu 0,86 = ,58 kg azotu Inwestor nie planuje magazynowania obornika. Przekazywany będzie biogazowni. Obornik ten będzie po zakończeniu każdego cyklu produkcyjnego ładowany bezpośrednio z kurników na środki transportu kołowego i całkowicie usuwany poza granice przedsięwzięcia (nie przewiduje się okresowego magazynowania poza wnętrzem budynków inwentarskich). rok 96

97 10.3. Gospodarka wodno ściekowa Pobór wody Woda do celów hodowlanych i celów bytowych pobierana będzie z wodociągu gminnego zgodnie z podpisaną umową Cele socjalno-bytowe pracowników Zapotrzebowanie na wodę określono w oparciu o dane i informacje uzyskane od Inwestora oraz jednostkowe normy zużycia wody, wg załącznika do rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia r w sprawie określenia przeciętnych norm zużycia wody (Dz. U. Nr 8, poz. 70). Zapotrzebowanie wody określono dla dwóch pracowników. Jednostkowe zapotrzebowanie wody dla pracowników korzystających z natrysków 60 dm 3 /d (tabela 3 pkt VI rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia r w sprawie określenia przeciętnych norm zużycia wody): Nd = 1,1 Nh = 2,0 3 3 Qd śr = 2 0,060 m = 0,12 m d d m3 m3 Qd max = 0,12 1,1 = 0,132 d d Qhśr m3 /h Qh max=0,04 2,0=0,08m 3 /h Qrok = 1,5 mpracownik3 2 pracowników 12 miesięcyrok = 36 rokm3 miesiąc Cele produkcyjne: chów drobiu Przewidywaną ilość zużytej wody na potrzeby bytowe drobiu obliczono w oparciu o wskaźniki wymienione w opracowaniu Ministerstwa Środowiska pt.: Charakterystyka technologiczna hodowli drobiu i świń w Unii Europejskiej Warszawa Poniżej przybliżone wartości wskaźników z cytowanego powyżej opracowania: 97

98 Tabela 11: Zużycie wody przez różne gatunki drobiu na cykl chowu w przeciągu roku (dane z Ministerstwa) Do obliczeń przyjęto maksymalną liczbę stanowisk w obydwu kurnikach oraz maksymalną wartość wskaźnika 11 l/sztukę/cykl. Planowanych jest sześć cykli produkcyjnych w ciągu roku. Zużycie wody dla obydwu kurników: dm3 m3 Q cykl=0,011 sztuka cykl sztuk = 525,8 cykl dm3 m3 m3 Q roczne=0,011 cykl sztuk 6cykli = 3154,8 rok 3155 rok sztuka Przyjęty wskaźnik 11l/szt./cykl odpowiada wskaźnikowi 66l/stanowisko/rok. Średniodobowy pobór wody określono dzieląc zużycie wody na cykl przez ilość dni w cyklu (42): m3 m3 Qd śr=525,8 / 42 dni 12,52 cykl d Z uwagi na charakter działalności Fermy, zużycie wody ulega znacznym wahaniom w zależności od okresu cyklu produkcyjnego.n d = 1,15 i uwzględnia ubiórkę w trzecim i w piątym tygodniu chowu. m3 m3 Qd max=12,52 1,15 = 14,4 d d m3 h m3 Qh śr=14,4 / 24 = 0,6 d d h 98