KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY EUROPEJSKIEJ I RADY. Siódme sprawozdanie w sprawie relokacji i przesiedleń

Transkrypt

1 KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia r. COM(2016) 720 final KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY EUROPEJSKIEJ I RADY Siódme sprawozdanie w sprawie relokacji i przesiedleń PL PL

2 1 Wprowadzenie W siódmym sprawozdaniu w sprawie relokacji i przesiedleń przedstawiono aktualną sytuację w porównaniu z poprzednim sprawozdaniem z 28 września 1 i oceniono działania podjęte przez wszystkie właściwe zainteresowane strony w okresie od 27 września do 8 listopada 2016 r. (okres sprawozdawczy) na rzecz wykonania zobowiązań w ramach programów relokacji i przesiedleń. W związku z pilną potrzebą zapewnienia Grecji i Włochom ciągłego wsparcia Rada Europejska, na posiedzeniu w dniach października 2016 r. 2, ponownie wezwała do dalszego zintensyfikowania wysiłków na rzecz przyspieszenia relokacji, w szczególności w odniesieniu do małoletnich bez opieki, oraz przyspieszenia realizacji istniejących programów przesiedleń. Od 26 września 2016 r. do Grecji przybyło osób 3. Całkowita liczba migrantów przebywających w Grecji wzrosła w porównaniu z poprzednim okresem sprawozdawczym. Na dzień 8 listopada wynosi ona około osób, z czego około osób na wyspach i około osób w kontynentalnej części Grecji 4. Od 26 września br. do Włoch przybyło osoby 5, tj. więcej niż w analogicznym okresie w 2015 r. (wzrost o 13,5 % w porównaniu z tym samym okresem w 2015 r.). Na wysokim poziomie utrzymała się także liczba przyjeżdżających Erytrejczyków, jednej z narodowości kwalifikujących się do relokacji (Erytrea jest drugim pod względem liczby migrantów krajem w okresie sprawozdawczym do Włoch przybyło ponad obywateli tego kraju, co odpowiadało 12 % wszystkich przybyłych). Zgodnie z informacjami przekazanymi przez włoskie Ministerstwo Spraw Wewnętrznych obecna liczba Erytrejczyków, którzy mogą wnioskować o relokację we Włoszech, wynosi ponad W okresie sprawozdawczym przeniesiono dodatkowych osób dzięki czemu całkowita liczba relokowanych osób wzrosła do (5 376 przeniesionych z Grecji i z Włoch). Liczba ta zasadniczo rośnie, w październiku uległa jednak zmniejszeniu z uwagi na szczególne okoliczności w okresie sprawozdawczym, co powinno mieć charakter przejściowy. Aby wzmocnić wspomnianą pozytywną tendencję, należy przyspieszyć relokacje, co pomoże w spełnieniu obowiązków przewidzianych w dwóch decyzjach Rady. Sytuacja migracyjna w Europie nadal pozostaje niestabilna i wymaga nieprzerwanych i wzmożonych działań wszystkich stron. Mając na uwadze ciągły napływ migrantów do Włoch oraz nadal trudną sytuację humanitarną w Grecji, relokacja pozostaje sprawą kluczową dla złagodzenia presji w tych krajach COM(2016) 636 final. Konkluzje Rady Europejskiej z dnia 20 października 2016 r. Zgłoszona przez Grecję liczba wykrytych przypadków nielegalnego przekraczania granicy lądowej i morskiej pomiędzy przejściami granicznymi przez osoby przybywające z terytorium Turcji w okresie od dnia 26 września do dnia 6 listopada 2016 r., zarejestrowana w aplikacji JORA (Joint Operations Reporting). Źródło: władze greckie. W przypadku części kontynentalnej Grecji liczby te powinny zmniejszać się wraz z relokacją kolejnych osób. Źródło: włoskie ministerstwo spraw wewnętrznych, dane obejmują okres od dnia 26 września do dnia 6 listopada. 2

3 Co się tyczy przesiedleń, wdrażanie konkluzji z lipca 2015 r. 6 przewidujących przesiedlenie osób jest na właściwej drodze dotychczas przesiedlono osoby, czyli ponad połowę uzgodnionej liczby. Od czasu poprzedniego sprawozdania przesiedlono osób, głównie z Turcji, Jordanii i Libanu. Część przesiedleń realizowanych w ramach wspomnianego programu europejskiego służy również wprowadzeniu mechanizmu 1:1, przewidzianych w oświadczeniu UE-Turcja. W ramach wspomnianego mechanizmu od momentu jego uruchomienia, tj. od dnia 4 kwietnia 7, z Turcji do UE przesiedlono osób, co obejmuje również liczbę 603 osób przesiedlonych od poprzedniego sprawozdania. 2 Relokacja 2.1 Główne wydarzenia w okresie sprawozdawczym Po rekordowej liczbie transferów dokonanych we wrześniu październik był miesiącem przejściowym tempo relokacji w tym okresie było niższe niż w poprzednich okresach sprawozdawczych. Spadek ten wynika ze szczególnych okoliczności, a częściowo z niskiej liczby zobowiązań zadeklarowanych w sierpniu. Ponieważ procedura relokacji trwa około dwóch miesięcy, niska liczba zobowiązań w sierpniu przełożyła się na niski wskaźnik transferów w październiku. W związku z tym odnotowany we wrześniu znaczny wzrost liczby zobowiązań przełoży się prawdopodobnie na rzeczywiste transfery dopiero w listopadzie. To chwilowe spowolnienie relokacji tłumaczą również inne specyficzne czynniki wynikające z sytuacji w poszczególnych krajach: wydaje się, że na ogólną liczbę relokacji w okresie sprawozdawczym miała wpływ decyzja Francji o zamknięciu obozu w Calais w październiku br., Francja relokowała bowiem każdego miesiąca około 450 osób, natomiast w październiku zwolniła tempo relokacji. Oczekuje się, że w listopadzie ponownie wzrośnie liczba relokacji przewidziano około 1800 transferów. Tymczasowe obniżenie liczby relokacji w tym okresie sprawozdawczym obserwowane na tle zasadniczo pozytywnego trendu potwierdza jednak, że tylko stałe wysiłki pozwolą zwiększyć miesięczną liczbę transferów i uniknąć wahań, takich jak te zaobserwowane w październiku. Ponieważ administracyjne i praktyczne przeszkody utrudniające relokację są stopniowo usuwane, osiągnięcie większej regularności i stałego szybkiego wzrostu krzywej transferów relokacyjnych będzie głównym wyzwaniem w nadchodzących miesiącach. W Grecji dzięki zatrudnieniu nowego personelu służba azylowa jeszcze bardziej zwiększyła swoją zdolność w zakresie rejestracji wnioskodawców posiadających obywatelstwo uprawniające do relokacji ze 110 do 175 osób dziennie. Do końca stycznia 2017 r. powinna się zakończyć pełna rejestracja 87 % wstępnie zarejestrowanych wnioskodawców narodowości kwalifikujących się do relokacji. Państwa członkowskie będą musiały podjąć dodatkowe wysiłki, aby otworzyć i zapełnić nowe miejsca relokacji i dotrzymać kroku greckiej służbie azylowej rozpatrującej wnioski o relokację. W szczególności państwa członkowskie muszą poprawić planowanie, zadeklarować większą liczbę miejsc oraz składać takie deklaracje w bardziej regularny sposób, a także zwiększyć swoje zdolności w zakresie 6 7 Konkluzje przedstawicieli rządów państw członkowskich zebranych w Radzie w sprawie przesiedlenia za pomocą wielostronnych i krajowych systemów osób w sposób oczywisty wymagających ochrony międzynarodowej (11130/15). SN 38/16,

4 przetwarzania wniosków oraz przyjmowania migrantów. Ma to na celu zarówno skrócenie czasu odpowiedzi, jak i przyjęcie większej liczy osób ubiegających się o azyl. W październiku br. Międzynarodowa Organizacja ds. Migracji (IOM) przesunęła na później niektóre transfery, wydawało się bowiem, że niektóre państwa członkowskie nie są w stanie szybko przyjąć osób oczekujących na relokację. Dnia 15 września w Rzymie we Włoszech o czym poinformowano w poprzednim sprawozdaniu odbyło się spotkanie krajowych punktów kontaktowych, które miało na celu znalezienie rozwiązań dla trudności dotyczących dodatkowych kontroli bezpieczeństwa. Przy wsparciu Komisji włoskie ministerstwo spraw wewnętrznych i Europol przyjęły ustalenia dotyczące roli Europolu, zgodnie z którymi ma on ułatwiać procedurę relokacji. W szczególności opracowano procedurę dodatkowych wyjątkowych kontroli bezpieczeństwa, o które mogą wystąpić państwa członkowskie w ramach relokacji. Procedura ta będzie wprowadzona do protokołu relokacji, który jest obecnie opracowywany na potrzeby Włoch. Ta korzystna zmiana już sprawiła, że państwa członkowskie przyjęły na siebie nowe i większe zobowiązania. W tym kontekście oczekuje się obecnie, że Włochy znacznie zwiększą liczbę relokacji w najbliższych tygodniach. W okresie sprawozdawczym Komisja skoncentrowała również swoje wysiłki na małoletnich bez opieki, pragnąc lepiej zrozumieć problemy, jakie wiążą się z ich relokacją, oraz znaleźć odpowiednie rozwiązania. Komisja poświęciła tej kwestii specjalną sesję 7. forum ds. przesiedleń i relokacji, która odbyła się w październiku 2016 r. 8. Liczba małoletnich bez opieki przybywających do Włoch wciąż wzrastała ( takich osób przybyło od początku stycznia do dnia 4 listopada 2016 r., z czego ponad Erytrejczyków, 167 Syryjczyków, 187 Irakijczyków i 12 Jemeńczyków) 9. Greckie Krajowe Centrum Solidarności Społecznej (EKKA) szacuje, że na dzień 2 listopada w Grecji przebywa małoletnich bez opieki. Jak poinformowano w poprzednim sprawozdaniu, w akcji masowej rejestracji wstępnej w Grecji stwierdzono obecność małoletnich bez opieki 10, z czego 48 % (około 588) należy do narodowości kwalifikujących się do relokacji (36 % Syryjczyków i 12 % Irakijczyków) 11. Większość małoletnich bez opieki kwalifikujących się do relokacji we Włoszech podróżuje samotnie (tzn. nie towarzyszy im żaden krewny), podczas gdy większość małoletnich bez opieki kwalifikujących się do relokacji w Grecji to Art. 2 lit. l) dyrektywy w sprawie kwalifikowania (dyrektywa 2011/95/UE) definiuje małoletniego bez opieki jako małoletniego (poniżej 18 roku życia), który przybywa na terytorium państw członkowskich bez opieki osoby dorosłej odpowiedzialnej za niego z mocy prawa danego państwa członkowskiego lub z mocy praktyki stosowanej w danym państwie członkowskim [dodano podkreślenia]. Ze względu na różnice w krajowym prawie i praktyce definicja małoletnich bez opieki różni się w poszczególnych państwach członkowskich, co powoduje, że w niektórych państwach członkowskich dzieci odseparowane od rodziców, w tym dzieci, które poślubiły dorosłego, uważane są za małoletnich bez opieki, a w niektórych nie. Taki stan rzeczy prowadzi również do niespójności w sprawozdawczości dotyczącej ogólnej liczby relokowanych małoletnich bez opieki, ponieważ niektóre państwa członkowskie uznają za małoletnich bez opieki jedynie dzieci, które są same, i wyłączają z zakresu sprawozdań relokowane dzieci odseparowane od rodziców. Uwzględniono jedynie narodowości potencjalnie kwalifikujące się do relokacji. Najwięcej małoletnich bez opieki przebywających w Grecji pochodzi z Afganistanu. Obywatele tego kraju nie kwalifikują się jednak do relokacji. Grecki rząd pozostaje w kontakcie z kilkoma państwami członkowskimi z zamiarem wynegocjowania ewentualnych dobrowolnych transferów tych małoletnich o innym statusie niż status osób ubiegających się o ochronę międzynarodową. 4

5 dzieci odseparowane od rodziców (małoletni podróżujący z rodziną, np. dziadkami, rodzeństwem, wujostwem, lub dzieci, które poślubiły dorosłego). W związku z tym spośród 480 kwalifikujących się do relokacji małoletnich bez opieki, których w pełni zarejestrowano w Grecji, 274 to dzieci odseparowane od rodziców, a zaledwie 122 to małoletni, którzy są w Grecji zupełnie sami, przy czym relokacja tej ostatniej kategorii stwarza więcej problemów. Ponadto 320 z 480 małoletnich bez opieki ma 16 lub 17 lat. W tym kontekście w okresie sprawozdawczym liczba relokowanych małoletnich wyniosła 43 (22 małoletnich bez opieki podróżujących samotnie i 21 dzieci odseparowanych od rodziców), a ogólna liczba dotychczas relokowanych małoletnich bez opieki wyniosła 148 (z uwzględnieniem w statystykach kategorii dzieci odseparowanych od rodziców) 12. Oczekuje się, że liczba relokacji małoletnich bez opieki wzrośnie w najbliższej przyszłości i że w nadchodzących miesiącach możliwa będzie relokacja wszystkich kwalifikujących się do niej małoletnich bez opieki, przynajmniej z terytorium Grecji. Wiele na to wskazuje. W ostatnich tygodniach doszło do jeszcze szybszej relokacji małoletnich bez opieki: w ramach pojedynczego transferu Finlandia relokowała 31 takich osób (15 małoletnich podróżujących samodzielnie oraz 16 dzieci odseparowanych od rodziców). Państwa członkowskie mają mniej problemów w przypadku relokacji dzieci odseparowanych od rodziców i dokonują ich relokacji, nawet jeśli nie uwzględniają ich w statystykach publicznych jako małoletnich bez opieki. Ponadto w odniesieniu do małoletnich bez opieki podróżujących samodzielnie kilka państw członkowskich (Belgia, Niemcy, Estonia, Finlandia, Niderlandy, Rumunia i Hiszpania) zadeklarowało, że w nadchodzących miesiącach przyjmie w sumie 160 takich małoletnich 13, co wystarczy, aby pokryć zapotrzebowanie Grecji w tym zakresie. Potrzebne są jednak dalsze zobowiązania, aby pokryć zapotrzebowanie Włoch na tego typu relokacje. Ponadto Włochy nadal muszą opracować specjalną procedurę umożliwiającą relokację małoletnich bez opieki podróżujących samodzielnie, a państwa członkowskie będą musiały zadeklarować większą liczbę przyjmowanych osób z tej kategorii. Komisja będzie nadal ściśle współpracować z grecką służbą azylową, władzami włoskimi, oficerami łącznikowymi państw członkowskich, Wysokim Komisarzem Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców (UNHCR) Europejskim Urzędem Wsparcia w dziedzinie Azylu (EASO) oraz IOM, aby doprowadzić do przyjęcia praktycznych ustaleń ułatwiających i przyspieszających relokację małoletnich bez opieki. 2.2 Działania podejmowane przez państwa członkowskie relokacji W ostatnim sprawozdaniu stwierdzono, ze łączna liczba relokowanych małoletnich bez opieki wyniosła 75. Całkowita ich liczba w obecnym okresie sprawozdawczym powinna zatem wynieść 118. Liczba ta uwzględniała jednak małoletnich podróżujących samodzielnie i jedynie niektóre kategorie dzieci odseparowanych od rodziców. Liczby te skorygowano w celu trafniejszego odzwierciedlenia łącznej liczby relokowanych małoletnich bez opieki z uwzględnieniem małoletnich podróżujących samodzielnie oraz wszystkich kategorii dzieci odseparowanych od rodziców. Liczby te należy traktować jako minimalne. Komisja nadal oczekuje dodatkowych odpowiedzi na swój apel o dodatkowe zobowiązania dotyczące relokacji małoletnich bez opieki podróżujących samodzielnie. Ponadto niektóre państwa członkowskie przedstawiły zobowiązania otwarte, tzn. nie wskazały konkretnej maksymalnej liczby małoletnich bez opieki podróżujących samodzielnie, na których relokacje wyrażają zgodę. 5

6 W okresie od dnia 28 września do dnia 8 listopada relokowano kolejnych osób: 921 z Grecji 14 i 291 z Włoch 15. Finlandia, Niderlandy, Portugalia i Rumunia kontynuowały regularne tygodniowe i miesięczne transfery, a Belgia, Estonia, Łotwa, Litwa, Luksemburg i Malta utrzymały miesięczną liczbę transferów. Francja jest krajem, który relokował największą liczbę wnioskodawców (2 155), a kolejne miejsca zajmują Niderlandy (915) i Finlandia (862). Należy zauważyć, że państwa członkowskie o mniejszych przydziałach (takie jak Finlandia, państwa bałtyckie, Malta i Portugalia), jak również Francja, Niderlandy i Rumunia wykazywały się większą regularnością i tempem przeprowadzanych relokacji, mają zatem większe szanse na wypełnienie swoich zobowiązań W okresie sprawozdawczym miały miejsce pierwsze relokacje z Grecji do Szwajcarii oraz z Włoch do Norwegii. Do końca listopada planowana jest relokacja przynajmniej 542 dodatkowych osób z Grecji 16 i 397 z Włoch 17. Relokacje zaplanowane w listopadzie wskazują, że mniejsza liczba transferów w październiku była wyjątkiem oraz że było to raczej tymczasowe obniżenie, a nie rzeczywisty spadek. Działania zmierzające do rozwiązania kwestii ograniczonej liczby zobowiązań: W okresie sprawozdawczym Niemcy nadal przedkładały comiesięczne deklaracje gotowości do szybkiej relokacji osób ubiegających się o ochronę międzynarodową ( formalne zobowiązania ) w wielkości 500 osób z Włoch oraz kolejnych 500 z Grecji. Hiszpania zadeklarowała, że przyjmie 400 osób relokowanych z Grecji i 100 z Włoch. Niemcy, Estonia, Łotwa, Finlandia, Francja, Niderlandy, Rumunia, Szwajcaria i Norwegia przedstawiają zobowiązania co miesiąc, natomiast Litwa, Luksemburg, Portugalia i Słowenia co dwa miesiące. Deklaracje niektórych państw członkowskich nadal dotyczą wyłącznie Grecji, zakłada się jednak, że nowe ustalenia zakładające udział Europolu jako podmiotu ułatwiającego relokacje z Włoch, zachęci dodatkowe państwa członkowskie do aktywnego udziału w relokacjach z tego kraju. W okresie sprawozdawczym zaledwie dziewięć państw członkowskich (Cypr, Estonia, Finlandia, Niemcy, Irlandia, Łotwa, Malta, Niderlandy i Hiszpania) 18 oraz Szwajcaria i osób do Belgii, 23 do Bułgarii, 17 do Estonii, 110 do Finlandii, 203 do Francji, 1 do Niemiec, 40 do Irlandii, 72 na Łotwę, 61 na Litwę, 81 do Niderlandów, 73 do Portugalii, 153 do Rumunii, 35 do Hiszpanii i 28 do Szwajcarii. Należy zauważyć, że 2 osoby zgłoszone w poprzednim sprawozdaniu jako relokowane do Rumunii zostały przeniesione w ramach systemu dublińskiego. 5 osób do Chorwacji, 20 do Luksemburga, 20 na Maltę, 108 do Niderlandów, 20 do Norwegii, 78 do Portugalii, 31 do Rumunii i 9 do Słowenii. 62 osób relokowanych do Finlandii 27 września nie uwzględniono w poprzednim sprawozdaniu. 170 osób do Francji 38 na Litwę, 103 do Niderlandów, 20 do Norwegii, 15 do Portugalii, 149 do Rumunii, 6 do Słowacji i 41 do Słowenii. Ponadto oczekuje się, że w listopadzie będą miały miejsce dodatkowe transfery do Portugalii, Luksemburga, na Maltę i do Niemiec. Jak dotąd nie potwierdzono jednak ostatecznego terminu ani całkowitej liczby transferowanych osób. 226 do Niemiec, 39 do Finlandii, 50 do Francji, 21 do Szwajcarii i 61 do Norwegii. Cypr 30 w odniesieniu do Grecji i 30 w odniesieniu do Włoch, Estonia 21 w odniesieniu do Grecji, Finlandia 150 w odniesieniu do Grecji i 150 w odniesieniu do Włoch, Niemcy 500 w odniesieniu do Grecji i 500 w odniesieniu do Włoch, Irlandia 80 w odniesieniu do Grecji, Łotwa 60 w odniesieniu do Grecji, Malta 28 w odniesieniu do Grecji, Niderlandy 100 w odniesieniu do Grecji i 100 w odniesieniu do Włoch, Hiszpania 400 w odniesieniu do Grecji i 100 w odniesieniu do Włoch. 6

7 Norwegia 19 przedstawiły formalne zobowiązania dotyczące relokacji, umożliwiające transfer osób (1 105 dotyczyło Włoch i Grecji). Liczba ta jest jednak niewystarczająca, aby pokryć bieżące potrzeby (zob. sekcja 2.3 poniżej). Łączna liczba zobowiązań formalnych podjętych przez państwa członkowskie relokacji wynosi (4 954 odnosi się do Włoch 20, a do Grecji). Konieczne są jednak większe postępy i większa stabilność, by zapewnić podjęcie zobowiązań wystarczającej liczby miejsc przez wszystkie państwa członkowskie. W połowie okresu wykonania Komisja oczekuje, że przynajmniej połowa przydziałów państw członkowskich będzie objęta zobowiązaniami. Austria 21 i Węgry są nadal jedynymi państwami, które nie złożyły żadnego zobowiązania, ani nie dokonały żadnej relokacji. Polska natomiast od kwietnia nie podjęła realizacji swoich zobowiązań i nie zadeklarowała relokacji żadnego wnioskodawcy 22. W tym okresie sprawozdawczym Republika Czeska i Słowacja nie przedstawiły żadnych zobowiązań, ani nie dokonały żadnej relokacji. Działania zmierzające do skrócenia czasu udzielania odpowiedzi na wnioski o relokację: Większość państw członkowskich i państw stowarzyszonych uczestniczących w systemie relokacji zwiększa swoje starania, aby przyspieszyć czas odpowiedzi na wnioski o relokację i osiągnąć cel 10 dni roboczych założony w protokołach dotyczących relokacji. Niezbędne są jednak dalsze wysiłki w celu zwiększenia i zapewnienia stałego miesięcznego przepływu. Ogólnie rzecz biorąc, większość państw odpowiada pozytywnie na wnioski o relokację. Nadal jednak istnieją przypadki, w których można by znacznie zwiększyć wskaźnik akceptacji i poprawić uzasadnianie odrzucenia wniosku, tak aby spełnić wymogi decyzji Rady. Podczas 7. forum ds. przesiedleń i relokacji podzielono się dobrymi praktykami w zakresie odpowiedniego uzasadniania decyzji odrzucających wnioski o relokację, takimi jak praktyki stosowane przez Niderlandy. Aby rozwiać obawy niektórych państw członkowskich dotyczące wymiany informacji związanych z bezpieczeństwem, Europol udostępnił specjalny bezpieczny kanał komunikacji umożliwiający państwom członkowskim bezpieczne przekazywanie uzasadnień dotyczących odrzucenia wniosków o relokację. Podczas 7. forum ds. przesiedleń i relokacji Komisja podkreśliła po raz kolejny, że na potrzeby weryfikacji na szczeblu krajowym możliwa jest wymiana odcisków palców za pośrednictwem kanałów współpracy policyjnej, w szczególności w przypadku, gdy wnioskodawca nie posiada dowodu tożsamości lub dokumenty podróży. Działania zmierzające do sprostania wyzwaniom związanym z relokacją wnioskodawców wymagających szczególnej troski, w tym małoletnich bez opieki: Tempo relokacji małoletnich bez opieki zwiększyło się w ostatnim tygodniu okresu Szwajcaria 100 odniesieniu do Grecji i Norwegia 60 w odniesieniu do Grecji i 225 w odniesieniu do Włoch. W poprzednim sprawozdaniu nie uwzględniono zobowiązania Rumunii z dnia 9 września. Zgodnie z decyzją Rady 2016/408 z dnia 10 marca 2016 r. Austria korzysta z tymczasowego zawieszenia relokacji do 30 % przypisanych jej wnioskodawców na mocy decyzji Rady (UE) 2015/1601. W rezultacie relokacja wnioskodawców do Austrii jest zawieszona do dnia 11 marca 2017 r. Do Austrii mają jednak nadal zastosowanie zobowiązania w zakresie relokacji na mocy decyzji 2015/1601 dotyczące pozostałych docelowych kwot, zatem zobowiązania i relokacje są nadal konieczne. Na początku kwietnia Polska zawiesiła rozpatrywanie 73 wniosków o relokację, przesłanych jej przez grecką służbę azylową na podstawie zobowiązania przedłożonego przez Polskę 16 grudnia 2015 r., co de facto oznacza zamrożenie procedury relokacji na okres trzech i pół miesiąca po przedłożeniu zobowiązania. To samo dotyczy wniosków pochodzących z Włoch. 7

8 sprawozdawczego. Od dnia 28 września z Grecji relokowano (do Belgii, Niemiec, Irlandii, Finlandii i Szwajcarii) 43 małoletnich bez opieki (22 małoletnich bez opieki podróżujących samodzielnie oraz 21 dzieci odseparowanych od rodziców), dzięki czemu całkowita liczba relokowanych małoletnich bez opieki wzrosła do 118. Po uwzględnieniu wszystkich kategorii dzieci odseparowanych od rodziców liczba ta wzrasta jednak do 148. Podczas 7. forum ds. przesiedleń i relokacji wyjaśniono, że państwa członkowskie nie zgłaszają zasadniczo żadnych zastrzeżeń co do relokacji dzieci odseparowanych od rodziców (zob. powyżej). Jeśli chodzi o małoletnich bez opieki podróżujących samodzielnie, w następstwie apelu Komisji państwa członkowskie zadeklarowały w sumie 160 miejsc. Działania zmierzające do wzmocnienia zdolności EASO na potrzeby wspierania Włoch i Grecji: Rada Europejska na posiedzeniu w październiku ponownie podkreśliła pilną potrzebę zwiększenia wsparcia udzielanego przez państwa członkowskie przez oddelegowywanie ekspertów do EASO. Wprawdzie zauważono pozytywne zmiany, jeżeli chodzi o lepsze długoterminowe planowanie oddelegowania ekspertów i zastępowania ekspertów kończących okres oddelegowania nowymi osobami, ale pilnie potrzeba więcej ekspertów o odpowiednim profilu, oddelegowanych na dłuższe okresy, aby zapewnić odpowiednią obecność EASO w terenie i zdolność rozpatrywania wniosków przez zespoły zarówno we Włoszech, jak i w Grecji. Krótkie okresy oddelegowania powodują duże zakłócenia ogólnego przebiegu relokacji zarówno we Włoszech, jak i w Grecji. W momencie gdy oddelegowanie dobiega końca, tempo rejestracji spada aż do przybycia kolejnych oddelegowanych ekspertów. Krótkie okresy oddelegowania i nieodpowiednie profile mają także niekorzystny wpływ na jakość akt dotyczących relokacji, gdyż eksperci potrzebują czasu, by po przybyciu na miejsce zapoznać się z procedurami. Dyrektor wykonawczy EASO oraz komisarz Avramopoulos w swoich ostatnich pismach do państw członkowskich wystosowali przypomnienia dotyczące ogłoszeń o naborze ekspertów, a Komisja we współpracy z EASO i prezydencją Rady na różnych forach nieustannie przypomina o obecnych potrzebach, aby pozyskać więcej oddelegowanych ekspertów. Zgodnie z piątym ogłoszeniem EASO o naborze ekspertów 23 w Grecji urząd ten potrzebuje 28 ekspertów oddelegowanych na stałe w celu wsparcia realizacji programu relokacji 24. EASO jest w ciągłym kontakcie z krajowymi punktami kontaktowymi państw członkowskich, aby znaleźć nowych ekspertów, którzy zastąpią tych, których okresy oddelegowania dobiegają końca. Niektóre państwa członkowskie dobrowolnie zobowiązały się do zapewnienia obsady pewnych stanowisk przez dłuższy czas oraz do poszukiwania automatycznie zastępstwa, kiedy okres oddelegowania jednego z ich ekspertów będzie dobiegał końca, co Komisja i EASO przyjęły z dużym zadowoleniem. Teraz, kiedy grecka służba azylowa zatrudnia nowych pracowników, którzy zajmą się rejestracją, grecka służba azylowa potrzebuje więcej wsparcia, by zapewnić odpowiednią jakość i sprawny przebieg procesu. W tym celu EASO już oddelegowało bardziej wyspecjalizowanych ekspertów w dziedzinie wykluczenia i systemu dublińskiego oraz Piąte ogłoszenie EASO o naborze ekspertów na potrzeby wsparcia systemu relokacji w Grecji opublikowano dnia 21 kwietnia i po raz pierwszy poinformowano o nim w trzecim sprawozdaniu w sprawie relokacji i przesiedleń. W przypadku kilku ekspertów okres oddelegowania zakończył się w okresie sprawozdawczym. Wymóg dotyczący oddelegowania ekspertów jest odrębny od wymogu stawianego państwom członkowskim w odniesieniu do wspierania działań EASO na wyspach w celu realizacji oświadczenia UE-Turcja (co wchodzi w zakres siódmego ogłoszenia EASO). 8

9 starszych specjalistów ds. rejestracji, którzy będą działać jako helpdesk w Atenach, wraz z ekspertami ds. wykrywania fałszywych dokumentów. Zmiany zapotrzebowania pod względem liczby i profilu ekspertów zostaną uwzględnione w najbliższym ogłoszeniu. Na dzień 7 listopada łączna liczba ekspertów oddelegowanych do Grecji wynosi łącznie 18 ekspertów ds. azylu oraz 27 tłumaczy ustnych. Zasoby te nadal nie są wystarczające, aby obsłużyć rosnącą liczbę rejestracji po zakończeniu akcji masowej rejestracji wstępnej. We Włoszech w ostatnim ogłoszeniu EASO o naborze ekspertów, opublikowanym w dniu 28 maja 2016 r., poszukiwano 35 dodatkowych ekspertów, w związku z czym łączna liczba ekspertów ds. azylu miałaby się zwiększyć do 74, jak przewidziano w planie awaryjnym uzgodnionym z władzami włoskimi. Do dnia 7 listopada 2016 r. wpłynęło 100 ofert 25. Spośród tej liczby ekspertów udostępnionych przez państwa członkowskie i państwa stowarzyszone, wyższej niż w poprzednich okresach sprawozdawczych, na dzień 7 listopada 2016 r. wybrano i oddelegowano do Włoch 47 ekspertów ds. azylu i 36 mediatorów kulturowych. Mimo tego pozytywnego wzrostu liczby oddelegowanych ekspertów jest ona nadal niewystarczająca, by sprostać wciąż wysokiej liczbie przybywających do tego kraju osób kwalifikujących się do relokacji i znaczącej liczbie osób oczekujących na rejestrację we Włoszech, i odbiega od wymaganej liczby ekspertów określonej w planach awaryjnych. 2.3 Działania podjęte przez Grecję i Włochy, w tym wnioski z planów działania Grecja Działania na rzecz przyspieszenia rejestracji i obsługi migrantów oraz zdolność greckiej służby azylowej w zakresie rejestracji: po zakończeniu akcji masowej rejestracji wstępnej grecka służba azylowa wyznaczyła harmonogram spotkań umożliwiających złożenie pełnego wniosku o udzielenie azylu. Do końca stycznia 2017 r. 87 % wstępnie zarejestrowanych wnioskodawców zostanie w pełni zarejestrowanych, a wszyscy wnioskodawcy zostaną zarejestrowani do kwietnia 2017 r. Do dnia 7 listopada dokonano pełnej rejestracji osób. Osoby, które nie skorzystały z wstępnej rejestracji, mogą nadal uzyskać dostęp do procedury azylowej, umawiając się na spotkanie za pośrednictwem systemu Skype. 25 Austria, Szwajcaria, Litwa, Polska, Republika Czeska, Zjednoczone Królestwo, Rumunia, Niemcy, Łotwa, Hiszpania, Francja, Chorwacja, Niderlandy, Norwegia, Szwecja, Malta, Belgia, Słowacja i Bułgaria. 9

10 Relokacja z Grecji: łączna liczba przyjętych zobowiązań, zarejestrowanych wniosków,przesłanych wniosków oraz otrzymanych potwierdzeń (1/2/16-04/11/16) Łączna liczba zobowiązań Łączna liczba wniosków o relokację przesłanych p. członk. Łączna liczba zarejestrowanych wniosków o relokację Łączna liczba potwierdzeń Dzięki zatrudnieniu nowego personelu grecka służba azylowa jeszcze bardziej zwiększyła swoją zdolność w zakresie rejestracji wnioskodawców posiadających obywatelstwo uprawniające do relokacji ze 110 do 175 osób dziennie. Łącznie administracja odpowiedzialna za relokację, działająca w Atenach, zatrudnia obecnie 75 osób, a oddziały regionalne w Salonikach i Aleksandropolis także zajmują się przypadkami dotyczącymi relokacji. W skład zespołów wsparcia EASO ds. rejestracji wchodzi na dzień 7 listopada 4 ekspertów w Atenach, 6 ekspertów w Salonikach i 3 ekspertów w Aleksandropolis. Ponieważ grecka służba azylowa potrzebuje pracowników wyższego szczebla o wyspecjalizowanych profilach (w celu przekazania wiedzy fachowej nowo zatrudnianym pracownikom), EASO zapewni w tym względzie bardziej zróżnicowane wsparcie. W okresie sprawozdawczym różnica między liczbą wniosków o relokację przedłożonych przez Grecję a liczbą wniosków przyjętych przez państwa członkowskie zwiększyła się: w okresie od dnia 28 października do dnia 4 listopada Grecja złożyła około 1570 wniosków, podczas gdy wpłynęło jedynie 940 odpowiedzi. Bardziej znaczący jest wzrost różnicy pomiędzy liczbą osób zarejestrowanych przez grecką służbę azylową a całkowitą liczbą zobowiązań (w tym samym okresie Grecja zarejestrowała wniosków o relokację, podczas gdy liczba dodatkowych zobowiązań w tym samym okresie wynosiła Łącznie do dnia 7 listopada Grecja zarejestrowała wniosków, natomiast łączna liczba zobowiązań wyniosła ). Różnice te są częściowo przyczyną spowolnienia realokacji w październiku i, jak przewidziano w poprzednich sprawozdaniach Komisji, powoduje poważne zastoje na etapie następującym po masowej rejestracji wstępnej. W konsekwencji priorytetem staje się zapewnienie większej liczby zobowiązań na stabilniejszym poziomie oraz przyspieszenie relokacji (zwłaszcza czasu odpowiedzi), aby zapobiec niekontrolowanemu narastaniu przypadków. Działania zmierzające do poprawy zdolności w zakresie przyjmowania w Grecji: Według stanu na dzień 8 listopada całkowita zdolność przyjmowania migrantów w Grecji w części kontynentalnej wynosi ponad miejsc 26 w ośrodkach tymczasowych i stałych zarówno dla migrantów o nieuregulowanym statusie, jak i dla osób mogących potrzebować ochrony międzynarodowej, które wyraziły chęć złożenia wniosku o azyl lub taki wniosek już złożyły. Według informacji przekazanych przez władze greckie całkowitą planowaną zdolność 40 stałych ośrodków w kontynentalnej części kraju szacuje się na około miejsc. 26 Liczba ta obejmuje miejsca zapewnione w ramach programu wynajmu UNHCR i miejsca przyjęć w hotspotach. Takie ośrodki tymczasowe i stałe powstają obecnie na wyspach Morza Egejskiego w hotspotach oraz w kontynentalnej części Grecji. Na dzień 8 listopada 2016 r. i na podstawie informacji, którymi dysponuje Komisja, obecnie dostępnych jest jedynie miejsc stałego zakwaterowania i to wyłącznie dla osób ubiegających się o ochronę międzynarodową i małoletnich bez opieki. 10

11 Spośród miejsc zapewnionych przez UNHCR 27 wnioskodawcom kwalifikującym się do relokacji w ramach programu wynajmu według stanu na 7 listopada udostępniono miejsc, w tym miejsc w hotelach / całych budynkach, miejsc w mieszkaniach, 497 miejsc u rodzin przyjmujących i 622 miejsca w wyspecjalizowanych placówkach dla małoletnich bez opieki. UNHCR planuje dysponować pełną liczbą miejsc do końca roku. Ponadto, jeśli chodzi o centra relokacji, według stanu na dzień 8 listopada, z trzech centrów relokacji, do których utworzenia zobowiązały się władze greckie, utworzono tylko jedno centrum (Lagadikia), w którym dostępnych jest 960 miejsc. Na pozostałe dwa centra władze greckie nie wyznaczyły jeszcze odpowiednich lokalizacji. Władze greckie i UNHCR w dalszym ciągu prowadzą rozmowy dotyczące udostępnienia większej liczby terenów przeznaczonych na budowę wydzielonych centrów relokacji, zwłaszcza w regionie Attyki. Wspomniane trzy centra relokacji powinny osiągnąć łączną zdolność przyjęcia osób. Jak wspomniano w poprzednim sprawozdaniu, Komisja wzywa Grecję do jak najszybszego wyznaczenia tych terenów, aby uniknąć utrudnień na ostatnich etapach procedury relokacji w następstwie akcji masowej rejestracji wstępnej. Włochy Działania na rzecz zwiększenia liczby oraz zapewnienia pełnej operacyjności hotspotów: Powtarzające się spiętrzenia liczby przyjazdów w ostatnich miesiącach wykazały, że obecne zdolności na poziomie miejsc w czterech działających hotspotach (Pozzallo, Lampedusa, Trapani oraz Taranto) są niewystarczające. Ponadto większość przypadków zejścia na ląd (około 70 %) nadal odbywa się poza obszarami hotspotów. Pierwsze kroki przygotowawcze zostały już podjęte (ulepszenie pomieszczeń i zapewnienie sprzętu), ale Włochy powinny przyspieszyć otwarcie zapowiedzianych już kolejnych hotspotów. W tej sytuacji władze włoskie stwierdziły, że standardy dla hotspotów są stosowane w sześciu dodatkowych portach, w których ma miejsce zejście na ląd. Zdaniem Komisji po przeprowadzeniu pewnych prac, a zwłaszcza odpowiednich struktur przyjmowania, miejsca te mogą stać się w pełni funkcjonalnymi hotspotami. Dzięki tej pozytywnej zmianie w przypadku zdecydowanej większości migrantów przybywających do Włoch zejście na ląd odbywa się według standardów przyjętych dla hotspotów. Ponadto władze włoskie wyraziły zamiar rozpoczęcia wkrótce stosowania standardowych procedur operacyjnych dla hotspotów 28 do wszystkich przypadków zejścia na ląd we Włoszech. W tym celu przygotowywany jest okólnik z instrukcjami dla wszystkich lokalnych prefektur i służb policji (wł. questura). Jak wspomniano w poprzednim sprawozdaniu, ze względu na rosnącą liczbę przybywających do Włoch małoletnich bez opieki należy we wszystkich hotspotach zapewnić Z porozumienia w sprawie delegowania, zawartego z UNHCR w styczniu 2016 r., które zakłada udostępnienie miejsc w ramach programu wynajmu, skorzystają przede wszystkim osoby ubiegające się o azyl, które kwalifikują się do relokacji. Porozumienie w sprawie delegowania zostało zmienione w lipcu 2016 r., aby sprecyzować w jego tekście, że program zakwaterowania obejmuje również możliwość tworzenia miejsc w ośrodkach relokacji zarządzanych przez UNHCR i że grupa docelowa programu zakwaterowania obejmuje nie tylko kandydatów do relokacji, lecz także inne osoby ubiegające się o azyl. UNHCR zobowiązało się do udostępnienia na rzecz centrów relokacji, w ramach programu wynajmu, miejsc umożliwiających zakwaterowanie wszystkich w pełni zarejestrowanych osób ubiegających się o relokację. _english_version.pdf. 11

12 specjalnie do tego celu przeznaczone obszary oraz specjalistyczną pomoc, a także transfer do ośrodków dla cudzoziemców pierwszej lub drugiej linii w możliwie najkrótszym terminie, a migranci powinni być obsługiwani jak najszybciej, a najpóźniej w ciągu 72 godzin. Działania zmierzające do poprawy koordynacji: Ostatnie posiedzenie grupy monitorującej wdrażanie procedur operacyjnych dla hotspotów odbyło się dnia 19 października 2016 r. Zweryfikowane specyfikacje techniczne i oparte na nich nowe i przedłużane umowy między prefekturami i podmiotami zarządzającymi hotspotami będą musiały być zgodne ze standardowymi procedurami operacyjnymi dla hotspotów. Ciągły brak włoskiego koordynatora dla wszystkich hotspotów stanowi nadal słabość w funkcjonowaniu hotspotów. Jeżeli chodzi o relokację, projekt protokołu relokacji jest dostosowywany w oparciu o wnioski ze spotkania ad-hoc przedstawicieli krajowych punktów kontaktowych ds. relokacji w dniu 15 września oraz uzgodnienia między władzami włoskimi a Europolem i zostanie omówiony na najbliższym posiedzeniu oficerów łącznikowych, które jest przewidziane na listopad. Działania zmierzające do poprawy zdolności rozpatrywania wniosków we Włoszech: Jak poinformowano w poprzednim sprawozdaniu, w obliczu niedawnego zwiększenia zobowiązań poczynionych przez państwa członkowskie zdolność władz włoskich w zakresie rejestracji i rozpatrywania wniosków będzie wymagała zwiększenia, aby przyspieszyć rejestrację osób posiadających obywatelstwo uprawniające do relokacji oraz wykorzystać w pełni nowe zobowiązania. Powinno to także przyczynić się do zmniejszenia ryzyka ucieczki, ponieważ składane wnioski byłyby rozpatrywane szybciej. W tym względzie zespoły zajmujące się rejestrowaniem wniosków muszą zostać wzmocnione; należy również zapewnić obecność EASO w nowych centrach rejestracji. Działania mobilnych zespołów ds. rejestracji EASO przyczyniają się do szybkiej rejestracji wnioskodawców przebywających poza ośrodkami rejestracji, co zwiększa liczbę wnioskodawców ubiegających się o relokację. Działania zmierzające do skrócenia czasu udzielania odpowiedzi na wnioski o relokację: po porozumieniu osiągniętym na spotkaniu ad-hoc przedstawicieli krajowych punktów kontaktowych ds. relokacji włoskie ministerstwo spraw wewnętrznych i Europol, przy wsparciu Komisji, sformalizowały praktyczne aspekty procedury, co miało zostać ostatecznie potwierdzone w drodze wymiany listów dnia 4 listopada 2016 r. W szczególności przy wsparciu Komisji opracowano procedurę dodatkowych wyjątkowych kontroli bezpieczeństwa, o które mogą wystąpić państwa członkowskie w ramach relokacji, i zostanie ona wprowadzona do protokołu relokacji, który jest obecnie opracowywany. Ta korzystna zmiana już sprawiła, że państwa członkowskie przyjęły na siebie nowe i większe zobowiązania, co powinno wkrótce doprowadzić do zwiększenia transferów relokacyjnych z Włoch. Działania zmierzające do sprostania wyzwaniom związanym z relokacją wnioskodawców wymagających szczególnego traktowania oraz małoletnich bez opieki: Żadna osoba małoletnia bez opieki nie została jeszcze relokowana z Włoch. Wdrożenie procedury jest jednym z najważniejszych zadań, gdyż od początku 2016 r. do Włoch przybyło około małoletnich bez opieki potencjalnie kwalifikujących się do relokacji (większość pochodzi z Erytrei). Po wezwaniach Komisji Europejskiej kilka państw członkowskich (Belgia, Finlandia, Niemcy, Niderlandy) udostępniło miejsca dla małoletnich bez opieki, w tym zarówno podróżujących samodzielnie, jak i dzieci bez opieki. Komisja zachęca Włochy do podjęcia wszelkich niezbędnych działań w celu umożliwienia relokacji małoletnich bez opieki, kiedy takie działanie zostanie uznane za leżące w ich najlepszym interesie, oraz do rozważenia możliwości jak najszybszego utworzenia centrum relokacji dla małoletnich bez 12

13 opieki lub kilku takich centrów. Wprowadzenie w życie procedury relokacji stanowiłoby także element reagowania na wysoką liczbę ucieczek małoletnich bez opieki mogących kwalifikować się do relokacji. Z danych opublikowanych przez ministerstwo pracy wynika, że spośród odnotowanych przypadków ucieczek małoletnich bez opieki z ośrodków relokacji Erytrejczycy zajmują drugie miejsce 29. Działania zmierzające do ograniczenia wtórnych przepływów osób ubiegających się o azyl: W ramach działań podjętych przez władze włoskie w celu ograniczenia wtórnych przepływów włoska policja w dalszym ciągu regularnie przekazuje do ośrodków dla cudzoziemców na południu kraju migrantów, którzy nielegalnie przemieścili się z południa na północ kraju. EASO zintensyfikowało działania mobilnych zespołów przeprowadzających rejestrację na potrzeby relokacji w różnych miejscach, w których zakwaterowani są kandydaci do relokacji (na podstawie potrzeb wskazanych przez władze włoskie) poza centrami rejestracji. Należy ściśle monitorować obecność i przemieszczanie się nielegalnych migrantów na terytorium Włoch oraz zapobiegać nielegalnym wtórnym przepływom. 2.4 Działania Komisji i agencji UE Komisja Europejska Komisja ciągle wspiera Włochy i Grecję na co dzień na miejscu, przyczyniając się do lepszej koordynacji między różnymi zainteresowanymi stronami oraz pomagając władzom greckim i włoskim w identyfikowaniu przeszkód, znajdowaniu rozwiązań problemów w ścisłej współpracy ze wszystkimi zainteresowanymi stronami i opracowywaniu konkretnych procedur. W ramach tego wsparcia Komisja ułatwiła zawarcie porozumienia między Włochami a Europolem, opisanego powyżej, dotyczącego dodatkowych kontroli bezpieczeństwa. Kwestia ta była jednym z głównych utrudnień spowalniających relokację z Włoch, a jej rozwiązanie powinno sprawić, że więcej państw członkowskich podejmie czynną współpracę z Włochami. Na siódmym forum ds. przesiedleń i relokacji zebrali się przedstawiciele krajowych punktów kontaktowych ds. relokacji wszystkich państw członkowskich i państw stowarzyszonych oraz właściwych zainteresowanych stron (EASO, UNHCR, IOM, Europol) w celu omówienia postępów osiągniętych w realizacji programu relokacji w rok po wejściu w życie decyzji Rady w sprawie relokacji. Szczególną uwagę poświęcono kwestiom małoletnich bez opieki i bezpieczeństwa. Celem spotkania było określenie pozostałych przeszkód utrudniających procedurę relokacji, znalezienie wspólnych rozwiązań oraz wymiana najlepszych praktyk. Główne wnioski z tego spotkania zostały już wyeksponowane w niniejszym sprawozdaniu. Wnioski te będą przedmiotem dalszych działań we Włoszech i w Grecji, które będą omawiane na regularnych spotkaniach oficerów łącznikowych, organizowanych przez Komisję. Kolejne takie spotkanie odbędzie się w drugiej połowie listopada. W ramach monitorowania wykonania decyzji Rady w sprawie relokacji Komisja interweniowała i nadal będzie interweniować w sprawie tych państw członkowskich, które pozostają w tyle z wykonaniem decyzji Rady. Komisarz Avramopoulos przesłał ostatnio pisma do państw członkowskich, w których przypomniał o obowiązkach, jakie na nich spoczywają na mocy decyzji Rady w sprawie relokacji (ostatnia strona). 13

14 Europejski Urząd Wsparcia w dziedzinie Azylu Działania zmierzające do przyspieszenia procesu relokacji oraz poprawy zdolności w zakresie rejestracji w Grecji i we Włoszech: Eksperci są oddelegowani do rozlicznych zadań. W Grecji 9 ekspertów wspiera proces rejestracji bezpośrednio poprzez wspólne rozpatrywanie wniosków, a 9 innych ekspertów uczestniczy w przekazywaniu informacji i pełni funkcje doradcze. Na podstawie zalecenia dotyczącego sposobów poprawy procesu dopasowania, ukierunkowanego na przydział wnioskodawców do konkretnych państw członkowskich, EASO przetestuje narzędzie dopasowujące w okresie od grudnia 2016 r. do stycznia 2017 r. Po zakończeniu akcji rejestracji wstępnej grecka służba azylowa wzmacnia swoje zdolności rejestracyjne. EASO zdywersyfikowało swoje wsparcie w odniesieniu do procedury relokacji oraz zapewniło większą liczbę ekspertów z zakresu wskaźników wykluczenia, rozporządzenia dublińskiego, rodziny i fałszowania dokumentów, a także starszych specjalistów ds. rejestracji. Eksperci ci działają jako helpdesk w przypadkach trudnych, co pozwoli na odciążenie regularnego procesu rejestracji i przyczyni się do zapewnienia dobrej jakości akt dotyczących relokacji. Nadal potrzebne jest jednak zwiększone wsparcie w trakcie różnych etapów procedury relokacji, począwszy od przekazywania informacji, poprzez rejestrację, aż do procesu przydzielania wnioskodawców do konkretnych państw. EASO będzie dalej zwiększać liczbę swoich ekspertów ds. rejestracji w Salonikach i jest w trakcie pozyskiwania kontenerów biurowych, żeby zapewnić ekspertom miejsca do pracy. EASO przewiduje także, że będą potrzebni dodatkowi eksperci do udzielania informacji w obozach. EASO oddelegowało do Włoch 47 z 74 ekspertów, o których wnioskowano, z państw członkowskich i państw stowarzyszonych: 10 ekspertów do hotspotów, 7 ekspertów do dwóch mobilnych zespołów (z siedzibą w Rzymie i Katanii), 10 ekspertów do centrów rejestracji, 5 ekspertów do mobilnego zespołu ds. rejestracji, 1 eksperta zapewniającego wsparcie w działaniach związanych z przekazywaniem informacji dla prasy i 14 ekspertów do jednostki dublińskiej w Rzymie. EASO oddelegowało również 48 mediatorów kulturowych (mających wesprzeć komunikację w językach arabskim, tigrinia i kurdyjskim) do wsparcia procesu relokacji (według stanu na dzień 7 listopada w terenie pracuje 36 mediatorów kulturowych). W okresie sprawozdawczym EASO zintensyfikowało działania mobilnych zespołów przeprowadzających rejestrację na potrzeby relokacji w różnych miejscach, w których zakwaterowani są kandydaci do relokacji (na podstawie potrzeb wskazanych przez władze włoskie) poza centrami rejestracji 30. Mobilny zespół wspiera także lokalne służby policji (questura), szkoląc oficerów policji, by sami mogli dokonywać rejestracji. EASO podejmuje także działania na rzecz zapewnienia swoim zespołom odpowiednich warunków pracy w hotspotach. Zamontowano 5 kontenerów biurowych w kilku hotspotach i centrach (1 w hotspocie w Trapani, po 2 w centrach w Villa Sikania i Bari), a kolejny kontener zostanie umieszczony w porcie Augusta, gdzie przypadki zejścia na ląd są liczne. Władzom włoskim udostępniono także wyposażenie techniczne (komputery), aby ułatwić pracę związaną z relokacją (5 stacji roboczych udostępniono w każdym centrum rejestracji i 30 Do chwili obecnej zespół przeprowadził szkolenia w następujących miejscach: Cagliari (Sardynia), Foggia, Bolonia, Turyn, Mediolan, Werona, Wenecja, Vicenza, Teramo, Chieti, Florencja, Piza, Grosseto i Modena. 14

15 lokalnej służbie policji (questura) w Rzymie, a kolejne 20 zostanie umieszczonych w jednostce dublińskiej po uzyskaniu wewnętrznego poświadczenia bezpieczeństwa niezbędnego do podłączenia ich do istniejącego systemu). Rada Europejska w swoich konkluzjach z dnia 20 października 2016 r. wezwała EASO do zapewnienia jak najszybszej zdolności operacyjnej interwencyjnej rezerwy ekspertów ds. azylu. EASO wystąpiło w związku z tym o wparcie swojego zarządu w szybkiej aktualizacji swojej interwencyjnej rezerwy ekspertów ds. azylu przez wyznaczenie ekspertów krajowych o określonych profilach do dnia 27 października 2016 r. Oprócz tego oraz w celu ułatwienia zgłaszania większej liczby kandydatów w odpowiedzi na wnioski o oddelegowanie ekspertów EASO opracowuje pilotażowy wprowadzający program szkoleniowy dla urzędników rozpatrujących wnioski, posiadających ograniczone doświadczenie, oraz zaproponuje zmiany odpowiednich przepisów dotyczących wynagrodzenia ekspertów, tak by agencja mogła wypłacać wynagrodzenie ekspertom oddelegowanym w ramach służb krajowych, którzy nie są stałymi pracownikami tych służb. 3 Przesiedlenia Na podstawie informacji otrzymanych od uczestniczących państw do 7 listopada 2016 r. w ramach programu przesiedleń z dnia 20 lipca 2015 r. przesiedlono osoby do 21 państw (Austria, Belgia, Dania, Estonia, Finlandia, Francja, Hiszpania, Irlandia, Islandia, Liechtenstein, Litwa, Łotwa, Niderlandy, Niemcy, Norwegia, Portugalia, Republika Czeska, Szwajcaria, Szwecja, Włochy i Zjednoczone Królestwo). Szwecja, Zjednoczone Królestwo i Finlandia, a także państwa stowarzyszone: Szwajcaria, Liechtenstein i Islandia już wywiązały się ze swoich zobowiązań. Większość państw uczestniczących w programie wskazała, że podejmowane przez nie działania w zakresie przesiedleń ukierunkowane są głównie, choć nie wyłącznie, na Syryjczyków przebywających w Jordanii, Libanie i Turcji. Obejmuje to wysiłki państw członkowskich na rzecz przesiedlania Syryjczyków z Turcji na mocy oświadczenia UE- Turcja z dnia 18 marca. Liczba przesiedleń z Turcji stale się zwiększa, w miarę jak państwa członkowskie przeprowadzają oceny dokumentów przekazanych im przez Turcję za pośrednictwem UNHCR. Państwa członkowskie przygotowują także kolejne wizyty w Turcji w celu przeprowadzenia wywiadów z kandydatami do przesiedlenia. Odsetek odpadających kandydatów spośród tych, których umieszczono na liście przekazanej UNHCR przez turecką Dyrekcję Generalną ds. Zarządzania Migracją na początku września, jest niższy niż w przypadku poprzednich list, co wskazuje na ogólną poprawę procesu selekcji. Władze tureckie pracują nad kolejnymi listami, które prawdopodobnie będą krótsze i dostarczane bardziej regularnie w celu zapewnienia sprawnego planowania operacji. Od dnia 4 kwietnia 2016 r. z Turcji przesiedlono Syryjczyków w ramach tej części mechanizmu 1:1, która dotyczy przesiedleń. Ponadto zatwierdzono 346 osób, które teraz oczekują na przesiedlenie. Łącznie w listopadzie planuje się przeprowadzenie 472 przesiedleń, a pozostała liczba wszystkich zobowiązań wynosi Tempo przesiedleń zostało utrzymane 603 Syryjczyków zostało przesiedlonych w okresie między 26 września a 7 listopada. Przesiedlenia odbywają się nie tylko do Belgii, Estonii, 15

16 Finlandii, Francji, Niemiec, Włoch, Łotwy, Litwy, Luksemburga, Niderlandów, Portugalii, Hiszpanii i Szwecji, ale także do Norwegii. Decyzja Rady (UE) 2016/ została przyjęta dnia 28 września, aby umożliwić państwom członkowskim wypełnienie ich zobowiązań dotyczących relokacji na podstawie decyzji (UE) 2015/1601 przez wykorzystanie nieprzydzielonych jeszcze miejsc na relokację osób ubiegających się o ochronę międzynarodową z Włoch i Grecji lub na przyjęcie na swoje terytorium obywateli syryjskich ewidentnie wymagających ochrony międzynarodowej, przebywających w Turcji w drodze przesiedlenia lub innej formy legalnego przyjęcia. W ramach bezpośrednich działań następczych Komisja zwróciła się do państw członkowskich o przekazanie do dnia 7 listopada informacji na temat liczby Syryjczyków przebywających w Turcji, których planują one legalnie przyjąć na mocy tej decyzji. Wniosek Komisji dotyczący rozporządzenia ustanawiającego unijne ramy przesiedleń 32, przyjęty dnia 13 lipca 2016 r., jest obecnie przedmiotem analiz współprawodawców. 4 Dalsze działania Szefowie państw i rządów wielokrotnie wskazywali na pilną potrzebę rozwiązania problemów związanych z sytuacją migracyjną w Europie i wzywali do dalszych działań w celu przyspieszenia wdrażania programu relokacji jako istotnego wyrazu solidarności wobec państw członkowskich pierwszej linii. W październiku Rada Europejska ponownie podkreśliła potrzebę zwiększenia wysiłków przez państwa członkowskie w celu przyspieszenia relokacji. Komisja ciągle współpracuje z władzami włoskimi i greckimi, państwami członkowskimi oraz UNHCR, IOM, EASO, Fronteksem i Europolem, aby wspierać i uprawniać procedurę relokacji na miejscu. Grecja zwiększyła swoją zdolność rozpatrywania wniosków o 60 % w ostatnim okresie sprawozdawczym i w nadchodzącym miesiącu będzie ją dalej zwiększać. Włochy zwiększają swoje zdolności rozpatrywania wniosków i wykazują elastyczną postawę wobec wymagań państw członkowskich relokacji w odniesieniu do kwestii bezpieczeństwa. Zawarte zostało porozumienie z Europolem. UNHCR, IOM, EASO, Frontex i Europol zwiększają swoje wsparcie dla Włoch i Grecji, aby przyspieszyć i usprawnić procedurę relokacji. Niektóre państwa członkowskie wykazują prawdziwe zaangażowanie w sprawę relokacji i dzięki przyjętym zobowiązaniom i przeprowadzonym relokacjom w znacznym stopniu przyczyniły się do pozytywnych tendencji obserwowanych w ciągu ostatnich miesięcy. Osiągnięte rezultaty nie są jednak jeszcze proporcjonalne do poczynionych zobowiązań i obowiązków przewidzianych w decyzji Rady ani do skali wyzwań, którym należy sprostać. Musimy utrzymać tempo naszych działań. Tysiące wnioskodawców we Włoszech i w Grecji czeka na relokację. Jeżeli relokacja ulegnie spowolnieniu, przełoży się to na dłuższy okres oczekiwania dla wnioskodawców w centrach relokacji i większą niepewność o przyszłość, co będzie miało wpływ na zdolność Włoch i Grecji do radzenia sobie skutecznie z kryzysem. Włochy nadal przyjmują wielu migrantów, a Grecja nadal boryka się trudną sytuacją humanitarną. Relokacja pozostaje sprawą kluczową dla złagodzenia presji w tych krajach Dz.U. L 268 z , s. 82. COM(2016) 468 final. 16