WOJEWpDZKI.URZĄD. STATYSTYCZNY KIERUNKI WYMIANY Z ZAGRANICA WOJEWÓDZTWA KATOWICKIEGO W OKRESIE I - IX 1990 R.

Transkrypt

1 WOJEWpDZKI.URZĄD. STATYSTYCZNY KIERUNKI WYMIANY Z ZAGRANICA WOJEWÓDZTWA KATOWICKIEGO W OKRESIE I - IX 1990 R.

2 SPIS TREŚCI str Uwagi analityczne... 4 Uwagi metodyczne... 1* SPIS TABLIC Eksport województwa katowickiego według rodzaju obrotu... 7 Eksport województwa katowickiego według grup gałęzi/ wyrobów... 7 Eksport województwa katowickiego na tle kraju... 8 Eksport węgla kamiennegb Eksport województwa katowickiego do wyoranych krajów... 9 Import województwa katowickiego według rodzaju obrotu Import województwa katowickiego według grup ga>ęzi wyrobów Import województwa katowickiego według waluty płatności Import województwa katowickiego według krajów zakupu Obroty handlu zagranicznego... 13

3 EKSPORT WEDŁUG KIERUNKÓW w okresie styczeń-wrzesiętf Z S R R H jcs flf 0W LKJRYTN '( RFM gjfu STRIA SZHRJCttlfl j H W E W W E I IMPORT WEDŁUG KIERUNKÓW u okresie styczeń-urzesień 1990 Mm WLK.BRYTN Q RFN g ] AUSTRIA g SZUftJCfRIR llł IJWE

4 UWAGI ANALITYCZNE W ciągu trzech kwartałów br. przy utrzymującym się niskim poziomie produkcji przemysłowej zanotowano wzrost eksportu, rozliczanego w walutach wymienialnych i clearingach, na co wpłynął m.in. zmniejszony popyt krajowy na wyroby przemysłowe i produkty rolnictwa. Dla wielu przedsiębiorstw zwiększenie eksportu stanowiło możliwość powstrzymania dalszego ograniczenia produkcji. W imporcie natomiast obserwowano obniżenie zakupów, szczególnie za ruble transferowe* W tej sytuacji uzyskano wysokie salda obrotów handlu zagranicznego ( 998 min rubli w obrotach z I. obszarem płatniczym i 1155 min doi. USA w obrotach z II obszarem płatniczym). Struktura obrotów handlowych według krajów 'w okresie trzech kwartałów br. uległa pewnym zmianom. Naszymi głównymi partnerami handlowymi w eksporcie, z którymi obroty stanowią 38% ogółu eksportu, są: RFN, ZSRR, Wielka Brytania. Natomiast głównymi krajami naszych zakupów były ZSRR oraz RFN, z którymi obroty stanowiły 41H naszego importu. Wyraźnie wzrósł, w porównaniu z tym samym okresem ub.roku, udział obrotów zaliczanych do II obszaru płatniczego (płatności w walutach wymienialnych). Wiele przedsiębiorstw polskich, znając utrudnienia na rynkach byłego I obszaru płatniczego (płatności w rublach), gwałtownie się z nich wycofuje,(to kolejna przyczyna spadku obrotów) i szuka partnerów na Zachodzie. Dla niektórych polskich przedsiębiorstw taka sytuacja oznacza działalność w zmienionych radykalnie warunkach. Utrata dotychczasowych rynków i wzrost konkurencji powinny staó się bodźcemdo restrukturyzacji zakładów, unowocześniania produkcji, wdrażania nowych rozwiązań, poszukiwania parterów. Zapowiedziana od stycznia 1991 r. zmiana rozliczeń z byłymi krajami socjalistycznymi - całkowite przejście na rozliczenia w walutach wymienialnych - wymusi na producentach eksportowych przede wszystkim* podniesienie jakości swoich wyrobów i obniżenie kosztów produkcji. Będą musieli zapomnieć o wmuszaniu sobie nawzajem - poprzez zapisy w protokołach handlowych - towarów niezbyt atrakcyjnych, często nawet gorszych od kierowanych na rynek krajowy.

5 5 W okresie styczeń-wrzesień br. handel zagraniczny województwa charakteryzowały takie zjawiska i tendencje jak: W zakresie eksportu: - Zmniejszył się udział eksportu województwa w eksporcie kraju z 21,9* w okresie styczeń-wrzesień 1989 r. do "21,3% w trzech kwartałach 1990 r., w tym udział eksportu do II obszaru płatniczego z 24,3% do 21,5%. Udział eksportu do I obszaru płatniczego wzrósł z 17,7% do 19,0%. - Wzrósł udział eksportu do II obszapu płatniczego w eksporcie województwa ogółem z 70,5% za 3 1<w.l989 r. do 83,6% w br. - Wzrósł eksport wyrobów przemysłu metalurgicznego z 26,5% w okresie styczeń-wrzesień 1989 r. do 33,5% w odpowiednim okresie roku bieżącego. - Nastąpił dalszy spadek udziału eksportu paliw i energii w eksvporcie województwa o 5 punktów (z 44,3% do 39,3%). - Zmniejszył się eksport węgla kamiennego w porównaniu dó analogicznego okresu roku ubiegłego o tys.ton, tj. o 8,4%, przy czym spadek eksportu do I obszaru płatniczego wyniósł 10%, a do II obszaru płatniczego 7% przy równoczesnym spadku wydobycia węgla o 17,6%. - Wskaźnik efektywności finansowej w eksporcie zwiększył się w porównaniu z trzema kwartałami ubiegłego roku z 1,05 do 1,13 w roku bieżącym. U podziale na obszary płatnicze efektywniejszy był eksport do II obszaru płatniczego (wskaźnik 1,00) niż do I obszaru (wskaźnik 1,76). * Wskaźnik efektywności w eksporcie, stanowiący relację wartości krajowej eksportu do jego wartości w cenach transakcyjnych - jest tym korzystniejszy im niższe wartości przyjmuje od jedności. U zakresie importu: - Import województwa katowickiego w okresie styczeń-wrzesień 1990 r. stanowił 9,0% importu krajowego. - Udzi3 ł importu z II obszaru płatniczego wzrósł z 63,7% za III k w.1989 r. do 83,1% w odpowiednim oktesie br. i analogicznie spadł udział importu z I obszaru z 36,3% do 16,9%. - Import województwa to głównie import na potrzeby bieżącej produkcji (83,4%). Zwiększył się import inwestycyjny o około 12 punktów, co wiąże się z niewielkim ożywieniem gospodarczym, które występuje od III kw. br.

6 6 - W podziale na grupy gałęzi wyrobów import województwa to głównie import wyrobów przemysł!): elektromaszynowego (53,5%), metalurgicznego (23,3*0, chemicznego (8,6%). - Największy import województwa przypadł na: RFN (25,7%), Włochy (16,2%), ZSRR (15,5%) i Szwajcarię (4,2%). - Wskaźnik finansowy WF w imporcie (tym korzystniejszy im wyższe od jedności wartości przyjmuje) wzrósł z poz.omu 1,37 do 1,46. Wyjątkowo korzystny był wskaźnik WF w obrotach z I obszarem płatniczym 3,09. UDZIAŁ K O fflio D M A f HANDLU ZAGRANICZNYM.KRAJU u okresie styczeri - urzc-sień 1993 IMPORT EKSPORT ł ijojeuodztuo 0

7 7 Tabl 1. EKSPORT WOJEWÓDZTWA KATOWICKIEGO WEDŁUG ROOZAJU OBROTU W OKRESIE STYCZEŃ-WRZE SIEŃ 1990 R. /bieżące ceny transakcyjne/ RODZAJE OBROTU a - w min zł b - w odsetkach Ogółem Obszar I Obszar II O G Ó Ł E M... a 1, b 100,0 100,0 100,0 Eksport towarów i usług produkcji krajowej... a b 98,2 94,4 98,9 Eksport w ramach specjalizacji produkcji pomiędzy Eksport w ramach kooperacji przemysłowej z zaa b 0,4 0,8 0,3 a b 0,9 4,3 0,2 Reeksport pośredni... a b 0,3 0,2 0,4 Reeksport bazpośredni b 0,2 0,3 0,2 Tabl 2. EKSPORT WOJEWÓDZTWA KATOWICKIEGO WEDŁUG GRUP GAŁĘZI WYROBÓW W OKRESIE STYCZEŃ-WRZESIEŃ 1990 R. WYSZCZEGÓLNIENIE Wartośó w cenach transakcyjnych w min zł Struktura w odsetkach Wskaźnik efektywności finansowej WF ,0 1,13 I obszar płatniczy ,4 1,77 II obszar płatniczy ,6 1,00 Wyroby przemysłu: ,3 1,14 metalurgicznego ,5 1,19 elektromaszynowego ,4 1, ,5 1,00 mineralnego ,9 1,00 drzewno-papierniczego ,5 1,00 lekkiego ,5 1,02

8 Tabl. 2. EKSPORT WOJEWÓDZTWA KATOWICKIEGO WEOLUG GRUP GAŁĘZI WYROBÓW W OKRESIE STYCZEŃ-WRZESIEŃ 1990 R. /dok./ WYSZCZEGÓLNIENIE Wartość w cenach transakcyjnych w min zł Struktura w odsetkach Wskaźnik efektywności finansowej WF Wyroby przemysłu spożywczego i produkty rolnictwa ,5 1,01 Obiekty budowlane ,00 Towary pozostałe ,2 0,94 Tabl. 3. EKSPORT WOJEWÓDZTWA KATOWICKIEGO NA TLE KRAJU1'' WYSZCZEGÓLNIENIE a - województwo b - kraj w liczbach bezwzględnych I-IX I-IX 1989 udział «100 w eksporcie kraju w H 0 G Ó L E M w min zł ^ a ,2 21,3 b ,9 X I obszar płatniczy w min rubli... a ,0 19,0 b ,5 X II obszar płatniczy w min doi. U S A... a ,6 21,5 b ,6 X 1/ Wartość w rublach 1 dolarach obliczono według średnich kursów tych walut za odpowiedni okres. 2/W bieżących cenach transakcyjnych. Tabl. 4. EKSPORT WĘGLA KAMIENNEGO WYSZCZEGÓLNIENIE a - w tys. ton b - analogiczny okres poprzedniego roku = I - IX / 0 G Ó L E M.... a b 104,4 92,2 91,6 I obszar płatniczy... a b 113,1 89,1 90,0 II obszar płatniczy... a * b 98,0 94,8 93,0

9 Tabl. 5. EKSPORT WOJEWÓDZTWA KATOWICKIEGO DO WYBRANYCH KRAJÓW blvc?r7crńl M TC KI TC a - I-IX 1989 b - I-IX 1990 Wartość w walucie płatności w liczbach bezwzględnych odpowiedni okres ub. roku =100 flynik i 1/ ilnan- finan. sowy /saldo w min zł/ Wskaźnik efektywności finansowej Vff I obszar płatniczy w min rubli... a 1491,5 93, ,17 b 1446,5 97, w tym: ZSRR... a 903,1 98, ,21 b 956,7 105, ,02 Czechosłowacja a 208,6 81, ,16 b 229,7 110, Węgry... a 87,4 102, ,06 b 45,7 52,3-3B028 1,40 Rumunia... a 87,2 89, ,15 b 56,7 65, ,44 Bułgaria... a 34,5 125, ,04 b 22,2 64, ,01 II obszar płatniczy w min doi. USA... a 1452,6 96, ,02 b 1635,6 112, ,00 w tym: RFN... a 199,7 109, ,00 b 356,4 178, ,00 Austria... a 110,8 96, ,00 b 12B,9 116, ,00 Wielka Brytania a 105,6 84, ,00 b 131,8 124, ,00 Finlandia... a 86,2 137,0 72 1,00 b 91,1 105, ,99 Brazylia... a 71. * 76,2-1 1,00 b 85,1 119, ,97 a 53,8 94,6-1 1,00 b 58,1 108, ,00 Jugosławia ,8 126,1-59 1,00 b 23,5 50, ,02 Włochy a 41,1 68, ,01 b 36,4 88, ,00 Holandia... a 39,3 117, ,01 b 57,3 145, ,00 Szwecja... a 37,0 95, ,01 b 56,5 152, ,00

10 10 ' * 4 Tabl. 5. EKSPORT WOJEWÓDZTWA KATOWICKIEGO 00 WYBRANYCH KRAJÓW/dok./ WYSZCZEGÓLNIENIE a - I-IX 1909 b - I-IX 1990 Wartość w Walucie płatności Wynik finansowy /saldo w liczbach bezwzględnych w min zł/ odpowiedni okres ub. roku =100 Wskaźnik efektywności finansowej Wr II obszar płatniczy w min doi.usa'/dok./ w tym r Jrlandia... a 35,3 86, ,01 b 27,2 77,1 0 1,00 Indie... a 34,2 438,5 7 U 1,00 15,2 44,4 0 1,00 Chiny... a 31,6 47,4-153 b 1,01 28,8 91,1 0 1,00 ZSRR... a h 06,0 107,0 _ U 1,00-35,3 41,0 0 1,00 Rumunia... a h 13,3 113,7. U 1,00 0,9 6,0 0 1,00 Czechosłowacja a h 8,0 228,6 - U 1,00 '23,8 297, ,00 Tabl.. IMPORT WOJEWÓDZTWA KATOWICKIEGO WEDŁUG RODZAJU OBROTU W OKRESIE I-1X 1990 R./bieżące ceny transakcyjne/ X RODZAJE OBROTU a - w min zł b - w odsetkach Ogółem Obszar I Obszar II 0 G Ó L E M... a b 100,0 100,0 100,0 Import na potrzeby bieżącej produkcji... a b 66,1 83,4 62,6 Import na potrzeby inwestycyjne... a h 21,8 10,7 24,1 Import towarów rynkowych a b 4, ,2 Import antycypacyjny1/... a b 7,1 X 0,5 Import na reeksport pośoedni a 233 _ 233 b 0,0 X 0,0 Import na reeksport bezpośredni... a \. b 0,5 0,0 0,6 1/ Zakupy awansowe dokonywan _* w roku sprawozoawczyn z prawem roz yjirnninnjs tych tounrrfw na odoiorci'1 krajowych w nast p;iyi> rok sprawozdawczym. \

11 . f ł Tabl. 7. IMPORT WOJEWÓDZTWA KATOWICKIEGO -WEDŁUG GRUP GAŁĘZI WYROBÓW W OKRESIE STYCZEŃ-WRZESJEŃ 1990 R. 11 WYSZCZEGÓLNIENIE Wartość (w cenach transakcyjnych CIF) w min zł. Struktura w odsetkach Wskaźnik efektywności finansowej WF ogo'l e m ,0 1,46 / I obszar płatniczy ,9 3,09 II obszar płatniczy ,1 1,13 Paliwa i energia ,7 1,27 Wyroby przemysłu: metalurgicznego ,3 2,30 elektromaszynowego ,5 1,16 chemicznego ,6 1,1? mineralnego ,0 1,41 drzewno-papierniczego ,7 1,57- lekkiego ,30 Wyroby przemysłu 1 spożywczego i produkty rolnictwa ,6 1,21 Obiekty budowlane ,0 1,28 Towary pozostałe ,20 Tabl. 8. IMPORT WOJEWÓDZTWA KATOWICKIEGO WEDŁUG WALUTY PŁATNOŚCIV WYSZCZEGÓLNIENIE a - w min zł2/ b - w min rubli c - w min doi.usa I IX w liczbach bezwzględnych I-IX 1989=100 OGÓŁEM.... a ,2 I obszar płatniczy... a ,6 b ,0 II obszar płatniczy... a ,9 e /,6 1/ Wartość w rublach i dolarach obliczono według średnich kursów tych walut za odpowiedni okres. 2/ W bieżących cenach transakcyjnych CIF,

12 Tabl. 9. IMPORT WOJEWÓDZTWA KATOWIfKIEGO WEDŁUG KRAJÓW Z AKUPU W O K RESIE STYCZEM-7iRZESIEH 1990 R. WYSZCZEGÓLNIENIE Wartość w cenach transakcyjnych CIP/ w min zł Wskaźnik efekty wnoici finansowej WF O G Ó Ł E M , , , , , , , , , , , , , , , , ,18

13 13 Tabl, 10. OBROTY HASDLD ZAGRANICZNEGO. WYSZCZEGÓLNIENIE I - IX 0 G 5 Ł E U w min zł l I OBSZAR PŁATMCZY yi min rubli / II OESZAR PŁATUICZY vr min doi. USA i

14 UW AGI METODYCZNE Dane statystyczne dotyczące ekspor.tu obejmują wartość towarów i usług wywiezionych za granicę w ramach transakcji handlowych. Dane te zostały opracowane centralnie przez Główny Urząd Statystyczny na podstawie systemu ewidencji faktur eksportowych FE. Rodzaj obrotu w statystyce handlu zagranicznego Właściwy eksport obejmuje: - eksport towarów i usług produkcji krajowej, - eksport towarów w ramach kooperacji przemys owej z zagranicą, - eksport towarów w ramach specjalizacji produkcji pomiędzy krajami RWPG, - reeksport pośredni, - reeksport bezpośredni, - eksport budownictwa. Dostawy wewnątrz kraju w rozliczeniu dewizowym w rozumieniu statystyki międzynarodowej nie są zaliczone do eksportu w sta.tystyce handlu zagranicznego. Ewidencja tych dostaw prowadzona jest obok ewidencji właściwego eksportu i służy do uzgodnienia z dostawcami wielkości eksportu wewnętrznego. Obszar płatniczy Podział obrotów według obszarów płatniczych dokonywany jest na podstawie waluty płatności w realizacji transakcji handlowych. Do obrotów z I obszarem płatniczym zalicza się obroty rozliczane w walutach b.krajów socjalistycznych, tj. u rublach transferowych i clearingowych i walutach narodowych, do obrotu z II obszarem obroty rozliczane w walutach krajów kapitalistycznych. ' Wartość w cenach transakcyinych w eksporcie Zawiera wartość towarów i usług w złotych na bazie FOS lub franco granica Polski, tj. bez opłat za przewóz towaru i jego ubezpieczenia od granicy polskiej do miejsca przeznaczenia. Obliczenia wartości w cenach transakcyjnych dokonuje się mnożąc wartość w walucie obcej przez obowiązujący w dniu wystawienia faktury FE kurs waluty według tabeli Kursów Walut NBP.

15 15 Wartość w cenach krajowych obejmuje: - przy eksporcie realizowanym za pośrednictwem jednostki handlu zagranicznego - wartość eksportu w krajowych cenach zakupu stosowanych w rozliczeniu eksportera z dostawcą krajowym, tj. w cenach urzędowych, regulowanych i umownych pomniejszonych o ewentualny zwrot cła i podatku obrotowego od pośrednich faz produkcji, - przy eksporcie realizowanym przez producenta samodzielnie w oparciu o otrzymaną koncesję - wartość w cenach transakcyjnych powiększona o należną dopłatę wyrównawczą i pomniejszoną o ewentualną marżę i prowizję agenta zagranicznego. Wartość w cenach krajowych jest kategorią służącą do wyliczenia wskaźników efektywności finansowej eksportu z punktu widzenia jednostki handlu zagranicznego. Wynik finansowy w eksporcie Stanowi różnicę między wartością eksportu w cenach transakcyjnych a wartością w cenach krajowych powiększoną ó marżę lub prowizję eksportera i prowizję agenta zagranicznego /wartością krajową eksportu/ - wynik finansowy ujemny występuje, jeżeli wartpść w cenach transakcyjnych jest niższa od wartości krajowej eksportu, - wynik finansowy dodatni występuje jeżeli wartość w cenach transakcyjnych jest wyższa od wartości krajowej eksportu, * saldo wyniku finansowego stanowi sumę wyników dodatnich i ujemnych. Wskaźnik efektywnnści finansowej /WF/ w eksporcie Wskaźnik stanowiący relację między wartością krajową eksportu tj. wartością eksportu w cenach krajowych powiększoną o marżę lub prowizję eksportera i prowizję agenta zagranicznego a wartością eksportu w cenach transakcyjnych. WF obrazuje koszt uzyskania 1 złotego przez jednostkę handlu zagranicznego. WP a wartość w cenach krajowych * marża wartość eksportu w cenach transakcyjnych Im mniejszą od jedności wartość przyjmuje ten wskaźnik, tym większą opłacalnością charakteryzuje się eksport.

16 16 Marża /prowizja/ ODejmuje kwotę marży lub prowizji należnej jednostce handlu zagranicznego z tytułu działalności handlowej. Marża /prowizja/ nie może występować w przypadku eksportu, własnej produkcji, realizowanego przez jednostki uprawnione do działalności w dziedzinie handlu zagranicznego i prowadzące działalność produkcyjną, f Wartość ifocrtu» ce-.ach transakcyjnych CIF jest to wartość wyrażona w złotvrh na warunkach CIF, tzn. łącznie z kosztami transportu i jdeżoieczenia do granicy polskiej. Wartość importu w cenie transakcyjnej wyliczono jako sumę wartości w cenie zakupu w złotych i kosztów transakcyjnych zagranicznych pomniejszoną o wartość kredytu kupieckiego. Import w cenie zakuou jest to wartość kontraktowa dostawy wynikająca \ z pomnożenia wartości w walucie obcej przez obowiązujący w danym dniu kurs waluty w złotych wg. Tabeli Kursów Walut NBP...artość imoortu w cenie sprzedaży jest to wartość obliczona w cenach obowiązujących w rozliczeniach jednostek handlu zagranicznego z odbiorcami towarów importowanych, tj.: - w cenach urzędowych, a jeżeli cena urzędowa jest ceną detaliczną - wartość towaru w tych cenach, pouriiejszona o marżę handlu wewnętrznego, - w cenach regulowanych - w cenach umownych. wskaźnik efektywności /WF/ w imporcie określa relację wartości importu w cenach sprzedaży do wartości w cenach transakcyjnych i oznacza: - w przypadku WF mniejszego od 1 import dotowany bądź nierentowny - w przypadku WF większego od 1 import realizowany po Cenach transakcyjnych powiększonych jedynie o marżę jednostki handlu zagranicznego bądź realizujący dodatnią akumulację finansową w postaci obciążeń wyrównawczych, cła i podatku obrotowego. >nik finansowy w imporcie stanowi różnicę pomiędzy wartością importu w cenach sprzedaży pomniejszoną o marżę jednostki handlu zagranicznego a wartością importu w cenach transakcyjnych. Dane dotyczące importu zostały opracowane na podstawie systemu».idencji faktur importowych FI.

17 WUS Katowic«, zam.^7^/90 - Az- /

18 V Cena 3000,-zl