2012 Polish Dental Society

Transkrypt

1 J Stoma 2012; 65, 3: Polish Dental Society Commentary on the startegis of management of caries in permanent molar and primary teeth in children on the basis of the Scottish Dental clinical guidance Komenatrz do zasad postepowania stomatologicznego u dzieci w przypadkach stwierdzonej próchnicy zębów trzonowych i mlecznych zawartych w szkodzkim Poradniku stomatologii klinicznej Dorota Olczak-Kowalczyk 1,2 1 The Polish Dental Society 2 Department of Paediatric Dentistry, Medical University of Warsaw The following section of the Scottish guidance Dental clinical guidance. Prevention and Management of Dental Caries in Children outlines the strategies for dental management in the case of carious lesions of newly erupted permanent molar teeth and primary ones in children. Attention is drawn to high caries-risk of first permanent molars, the necessity of precise assessment of the state of pits on the occlusal and contact surfaces and their protection before the treatment of the primary teeth begins. In accordance with the principles accepted in Poland, like in the guidance, in children with mixed dentition, the management starts with sealing healthy pits and carrying out the Preventive Resin Restoration of defects on the occlusal surfaces, and then treating the remaining permanent teeth, and further the primary ones. 1 The guidance recommends wide application of non-operative methods in the management of permanent teeth. It presents the strategies for the assessment of the state of the contact surfaces of teeth and pits on the occlusal surfaces. Information is also given on the small risk of caries progression in the case of incidental sealing of early lesions, provided that the tightness of the sealant is maintained. As the European Dental Association advises, discoloration of the pit without any radiographic confirmation of the presence of caries is not a contraindication to W kolejnej części szkockiego Poradnika stomatolo gii klinicznej. Zapobieganie i leczenie próchnicy zębów u dzieci przedstawiono sposoby postępowania stomatologicznego w przypadku zmian próchnicowych świeżo wyrzniętych zębów trzonowych stałych i zębów mlecznych u dzieci. Zwrócono uwagę na wysokie ryzyko próchnicy pierwszych zębów trzonowych stałych, konieczność dokładnej oceny stanu bruzd na powierzchniach żujących i powierzchni stycznych oraz ich zabezpieczenia przed rozpoczęciem leczenia zębów mlecznych. Zgodnie z zasadami przyjętymi w Polsce, podobnie jak w poradniku, u dzieci z uzębieniem mieszanym postępowanie rozpoczyna się od uszczelnienia zdrowych bruzd i wypełniania zapobiegawczego (ang. Preventive Resin Restoration; PRR) ubytków na powierzchniach żujących, następnie leczenia pozostałych zębów stałych, w dalszej kolejności zębów mlecznych. 1 Poradnik zaleca szerokie stosowanie metod nieinwazyjnych w leczeniu zębów stałych. Przedstawia sposób oceny stanu powierzchni stycznych zębów i bruzd na powierzchniach żujących. Zawarto w nim także informację o niewielkim ryzyku progresji procesu próchnicowego w przypadku przypadkowego zamknięcia lakiem wczesnych zmian chorobowych, pod warunkiem utrzymania jego szczelności. Według zaleceń Europejskiego Towarzystwa Stomatologii 435

2 J Stoma 2012; 65, 3 Olczak-Kowalczyk D. Dziecięcej przebarwienie bruzdy bez potwierdzenia obecności próchnicy w rtg nie jest przeciwwskazaniem do lakowania (konieczna jest jednak regularna ocena retencji szczelności laku i jego ewentualne naprawy). Jedynie widoczna zmiana próchnicowa w badaniu radiologicznym jest wskazaniem do enameloplastyki. 2 Wielu klinicystów uważa jednak, że w przypadku wątpliwości diagnostycznych co od stanu bruzd, należy delikatnie poszerzyć bruz dy bardzo wąskim wiertłem w kształcie płomyka i wykonać tzw. poszerzone lakowanie. 3 Uszczelnienie bruzd po enameloplastyce nazywane jest również wypełnieniem zapobiegawczym PRR typu I (ang. Preventive Resin Restoration PRR 1). W przypadku zmian w zębinie, rekomenduje się zastosowanie metody PRR typu II. 3-5 W poradniku zaproponowano odroczenie leczenia zmian próchnicowych w zębach stałych wymagających opracowania i wypełnienia ubytku do czasu uzyskania współpracy z dzieckiem (w trosce o jakość wypełnienia). Biorąc pod uwagę cechy morfologiczne i histologiczne zębów świeżo wyrzniętych (cienka warstwa, słabo zmineralizowanej zębiny, szerokie kanaliki zębinowe, duża komora miazgi z wydatnymi rogami) oraz związaną z nimi większą niż w zębach dojrzałych dynamikę przebiegu procesu próchnicowego i możliwość powikłań ze strony miazgi, bardziej korzystne wydaje się podjęcie próby czasowego zabezpieczenia ubytku, z zastosowaniem np. cementu szkło-jonomerowego, i zatrzymanie procesu próchnicowego. 1,6 Na uwagę zasługują przedstawione w poradniku wskazania do leczenia metodą planowych ekstrakcji I stałych zębów trzonowych ze złym rokowaniem. Jak wiadomo usunięcie we właściwym czasie pierwszego trzonowca umożliwia zajęcie jego miejsca przez II ząb trzonowy. W Polsce decyzję o zastosowaniu tej metody podejmuje się w porozumieniu z lekarzem ortodontą. W poradniku szkockim konsultacja ortodontyczna jest rekomendowana jedynie w przypadku nieprawidłowej pozycji zębów, poważnych wad zgryzu, zaburzeń mineralizacji i hipodoncji. Wśród metod leczenia próchnicy zębów mlecznych zostały opisane zarówno tradycyjne, tj. częplace a sealant (only regular assessment of the tightness retention of the sealant and its possible repairs are necessary). 2 However, according to many clinicians, in the case of diagnostic doubts concerning the state of the pits, it is suggested to widen the pits gently with a narrow flame-shaped bur, and perform the so-called extended sealing. 3 Sealing pits after the procedure of enameloplasty is also called Preventive Resin Restoration type 1 PRR 1. If there are dentine lesions, the method of PRR 2 is recommended. 3-5 In the guidance, it is suggested to postpone the treatment of carious lesions in permanent teeth which require preparation and restoration of the defect till the child patient agrees to cooperate (for the sake of the quality of the filling). Taking into consideration the morphological and histological features of newly erupted teeth (thin layer, poorly mineralized dentine, wide dentinal tubules, large pulp chamber with prominent horns), as well as associated with these features greater dynamics of the caries process in primary teeth than in mature teeth, together with the possibility of complications from pulp, it seems to be more beneficial to make an attempt to cover the defect with a temporal dressing using e.g. glass-ionomer cement and to arrest the caries process. 1,6 The guidance focuses on the recommendations for the treatment of first permanent molar teeth with poor diagnosis using the method of planned extractions. As we know, the extraction of the first molar tooth in due time enables the second molar to replace the first one. In Poland, the decision to apply this method is made in agreement with the orthodontist. In the Scottish guidance, the orthodontic consultation is recommended only in the case of improper position of teeth, serious malocclusion, mineralization disorders and hipodontia. The methods of caries treatment in primary teeth include both traditional, that is partial/full preparation and restoration of the defect as well as alternative ones which are based on: isolating the defect (without the removal of the dentine changed by caries) from the environment of the oral cavity in order to reduce the activity of cariogenic bacteria and 436

3 Commentary on the startegis of management of caries in permanent molar... J Stoma 2012; 65, 3 to slow or arrest the caries process (sealing, covering the defect with an adhesive or covering the tooth with a standard metal crown), applying prevention alone or prevention with simultaneous opportunity for self-cleaning of the lesion (the removal of the undermined enamel). At the same time, it was underlined that still there is no research evidence confirming the efficiency of alternative methods in clinical practice. According to the British Society of Peadiatric Dentistry, total cleaning and restoration of the defect has been recognized as the most effective method of all. That method is also recommended by the American Academy of Pediatric Dentistry. 7,8 In Poland, clinicians use first and foremost traditional methods, Atraumatic Restorative Technique, stripping, impregnation with bactericidal agents (e.g. solution of silver nitrate). Standard steel crowns are employed more rarely, but, as the guidance states, in the case of defects on the contact surfaces, they are more effective than the plastic materials. 1 The Polish dentists eagerly apply the method of a partial preparation of the defect with the aid of adhesives (first of all the glass-ionomer cements). It is thought to be ultimate if the exfoliation of the tooth approaches. In the case of primary teeth, which remain in the child s mouth for a longer period of time, it is usually treated as the first stage of Interim Therapeutic Restoration ITR (the term was introduced by the American Academy of Pediatric Dentistry). 7-9 ITR, a method of dental management, has been known for a long time and applied in the case of deep caries in primary teeth and in uncooperative children. Before glass-ionomer cements were promulgated, cinc oxide with eugenol had been more frequently used. 1 In the guidance, it is stressed that no active carious lesion in primary teeth can be left without treatment, and when one chooses a method of treatment, many factors should be taken into consideration. These are: size, place, activity of the carious lesion, time to the physiological replacement of the tooth, caries risk, level of ściowe/całkowite opracowanie i wypełnienie ubytku, jak i alternatywne, polegające na: odizolowaniu ubytku (bez usunięcia zmienionej próchnicowo zębiny) od środowiska jamy ustnej, w celu zredukowania działania bakterii kariogennych i spowolnienia lub zatrzymania rozwoju próchnicy (uszczelnienie, wypełnienie ubytku materiałem adhezyjnym lub osłonięcie zęba standardową koroną metalową), stosowaniu wyłącznie profilaktyki lub profilaktyki z jednoczesnym umożliwieniem samooczyszczania zmiany (usunięcie podminowanego szkliwa). Jednocześnie podkreślono, że wciąż nie istnieją dowody naukowe potwierdzające skuteczność stosowania metod alternatywnych w praktyce klinicznej. Za najskuteczniejszą metodę według Brytyjskiego Towarzystwa Stomatologii Dziecięcej uznano całkowite oczyszczenie i wypełnienie ubytku. Metoda ta jest także rekomendowana przez Amerykańską Akademię Stomatologii Dziecięcej. 7,8 W Polsce wykorzystywane są przede wszystkim metody tradycyjne, atraumatyczne leczenie odtwórcze, stripping, impregnacja środkami bakteriobójczymi (np. roztworem azotanu srebra), rzadziej standardowe korony stalowe, które według poradnika są skuteczniejsze niż materiały plastyczne w przypadku ubytków na powierzchniach stycznych. 1. Stomatolodzy polscy chętnie stosują metodę częściowego opracowania ubytku z wykorzystaniem materiałów adhezyjnych (przede wszystkim cementów szkło- -jonomerowych). Jest uważana za ostateczną w przypadku zbliżającej się eksfoliacji zęba. W przypadku zębów mlecznych, które pozostaną w jamie ustnej dziecka przez dłuższy czas traktowana zwykle jako pierwszy etap czasowego wypełnienia leczniczego ubytku ITR (ang. Interim Therapeutic Restoration) (określenie wprowadzone przez Amerykańską Akademię Stomatologii Dziecięcej). 7-9 ITR jest od dawana znaną metodą postępowania, stosowaną w przypadku próchnicy głębokiej w zębach mlecznych oraz u dzieci niewspółpracujących. Przed rozpowszechnieniem cementów szkło-jonomerowych 437

4 J Stoma 2012; 65, 3 Olczak-Kowalczyk D. cooperation with a child patient and with their parents/carers as well as their preferences. Such an approach is consistent with worldwide strategies for management in peadiatric dentistry. 1,8,10 The information included under the table presenting the methods of caries treatment in primary teeth is essential. In accordance with the guidance, due to unproven clinical effectiveness, the majority of alternative methods can be applied only in the case of absence of other possibilities, and their employment needs to be documented. While reading the guidance, one should pay attention to the described technique of preparing the carious defect on the contact surface in the primary tooth, minimazing risk of having the adjacent tooth destroyed, techniques of partial cleaning and restoring the defects for molar and incisive teeth, as well as the strategies for tooth preparation for reconstruction with the use of steel crowns (with traditional and Hall technique). It is also valuable to remember about the opportunity to seal pits that adjoin the caries defect with e.g. glass-ionomer cement. The guidance follows the recommendations of the British Society of Peadiatric Dentistry and the International Association of Peadriatic Dentistry to extract equilibrated primary teeth. Moreover, it draws attention to the necessity of estimating benefits from the accomplished directions and the risk of upcoming dental anxiety in a child patient. The idea of the Scottish guidance is not only treating and preventing dental diseases, but also shaping a child s attitude towards dental treatment. Certainly, its subsequent part will be a very noteworthy reading. 438 najczęściej wykorzystywano tlenek cynku z eugenolem. 1 W poradniku podkreślono, że żadna aktywna zmiana próchnicowa w zębach mlecznych nie może pozostać bez leczenia, a wybierając metodę leczenia należy brać pod uwagę wiele czynników, w tym wielkość, lokalizację, aktywność zmiany próchnicowej, czas jaki pozostał do fizjologicznej wymiany zęba, wysokość ryzyka próchnicy, jakość współpracy dziecka i jego rodziców lub opiekunów oraz ich preferencję. Podejście to jest zgodne z ogólnoświatowymi zasadami postępowania w stomatologii dziecięcej. 1,8,10 Istotną jest informacja znajdująca się pod tabelą prezentującą metody leczenia próchnicy zębów mlecznych. Według poradnika większość z metod alternatywnych, ze względu na nieudowodnioną skuteczność kliniczną, może być stosowanych tylko w przypadku braku innych możliwości, a ich zastosowanie należy udokumentować. Czytając poradnik warto zwrócić uwagę na opisaną technikę opracowania ubytku próchnicowego na powierzchni stycznej zęba mlecznego, minimalizujące ryzyko uszkodzenia sąsiedniego zęba, techniki częściowego oczyszczenia i wypełnienia ubytków dla zębów trzonowych i siecznych oraz sposoby przygotowania zęba do odbudowy z zastosowaniem koron stalowych (techniką tradycyjną i Hall). Cenne jest także przypomnienie o możliwości uszczelnienia bruzd sąsiadujących z ubytkiem próchnicowym, np. cementem szkło- -jonomerowym. W poradniku przedstawiono wskazania do ekstrakcji zrównoważonych zębów mlecznych zgodne z zaleceniami Brytyjskiego Towarzystwa Stomatologii Dziecięcej i Międzynarodowego Towarzystwa Stomatologii Dziecięcej 11. Jednocześnie zwrócono uwagę na konieczność oceny korzyści płynących z ich wykonania i ryzyka wykształcenia się lęku stomatologicznego u dziecka. Ideą szkockiego poradnika jest bowiem nie tylko leczenie i zapobieganie chorobom zębów, ale także kształtowanie postawy stomatologicznej dzieci. Z pewnością kolejna jego cześć będzie interesującą lekturą.

5 Commentary on the startegis of management of caries in permanent molar... J Stoma 2012; 65, 3 References 1. Szpringer-Nodzak M, Wochna-Sobańska M: Stomatologia Wieku Rozwojowego, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, Welbury R, Raadal M, Lygidakis NA: EAPD guidelines for the use of pit and fissure sealants. Eur J Paediatr Dent 2004; 5: Kaczmarek U: Minimalnie interwencyjne leczenie stomatologiczne przegląd piśmiennictwa. Czas Stomatol 2007; 60: Simonsen RJ: Preventive resin restorations and sealants in light of current evidence. Dent Clin North Am 2005, 49: Wędrychowicz-Welman A, Stopa J: Profilaktycznolecznicze podejście do próchnicy powierzchni zgryzowych zębów bocznych przegląd piśmiennictwa. Czas Stomatol 2006; 59: Tran L, Messer L B: Clinicians choices of restorative materials for children. Aust Dent J 2003; 48: AAPD: Policy on Interim Theraputic Restorations (ITR). 2008; Policies_Guidelines/P_ITR.pdf 8. AAPD: Guidline on Pediatric restorative Dentistry, 2008; Policies_Guidelines/G_Restorative.pdf 9. Bąkowicz R, Piątowska D: Leczenie zachowawcze zębów bez doszczętnego usuwania zębiny próchnicowej. Dent Med Probl 2008; 45: Tinanoff N, Douglass JM: Clinical Decision- Making for Caries Management in Primary Teeth. J Dent Educ 2001; 65: Rock WP: UK National Clinical Guidelines in Paediatric Dentistry. Extraction of primary teeth balance and compensation. Int J Paediatr Dent 2002; 12: Address: Kraków, Montelupich 4 Tel./Fax: Received: 4 th June 2012 Accepted: 12 th June