Profilaktyka zespołów bólowych pleców i kręgosłupa wśród lekarzy dentystów

Transkrypt

1 Materiały edukacyjne z Czerwcowej sesji stomatologicznej Okręgowej Izby Lekarskiej w Warszawie, 07 czerwca 2014 Profilaktyka zespołów bólowych pleców i kręgosłupa wśród lekarzy dentystów Michał Prawda mgr fizjoterapii, Warszawa Kontakt z autorem: Bóle pleców są jednym z najczęstszych powodów zgłaszania się do lekarza pierwszego kontaktu. Zawód lekarza dentysty, przez specyficzny charakter pracy z pacjentem, sprzyja rozwojowi zespołów bólowych. W większości przypadków, przyczyną ich powstawania są przeciążenia, jakim poddawany jest układ mięśniowo-szkieletowy zarówno w gabinecie, jaki i poza pracą. Statyczny charakter pracy, powtarzalnośd ruchów i nieprawidłowa pozycja ciała lekarza przy pacjencie, to główne czynniki predysponujące do rozwoju zespołów bólowych pleców. Wielu autorów zwraca też uwagę na niewłaściwy dobór lub wykorzystanie sprzętu (np. stołka, czy sprzętu do obrazowania pola zabiegowego, w tym lusterka). Zbyt duża ilośd godzin pracy i krótkie przerwy w ciągu dnia, w połączeni z brakiem systematycznej aktywności ruchowej po pracy (przynajmniej 3 godziny w tygodniu), dopełniają proces niszczenia kręgosłupa. Utrzymywanie mięśni w ciągłym napięciu, wraz z wykonywaniem powtarzalnych ruchów, prowadzi do zmniejszonego przepływu krwi przez mięśnie, ich zmęczenia i zmniejszenia elastyczności (przykurczenia). Przy osłabionych mięśniach, precyzyjna praca dentysty zmusza go do generowania jeszcze większego napięcia. W ten sposób do chodzi do uruchomienia mechanizmu błędnego koła bólu. Już kilkuminutowa przerwa w pracy, pozwoli przełamad wyżej wspomniany mechanizm. Jeszcze więcej korzyści przyniesie nawyk wykonywania paru prostych dwiczeo, 2-3 razy w ciągu dnia spędzonego w gabinecie. Poniżej prezentuję przykładowy zestaw dwiczeo. Można wykonad go w całości lub wybrad kilka z nich. Dwiczenia wykonujemy w zakresach bezbolesnych, 3-4 powtórzeo każde z nich. Pamiętajmy jednak, iż najważniejsza jest systematycznośd! 1. Usiądź na połowie siedziska. Stopy oprzyj mocno o podłogę, tak by tworzyły jedną linię z biodrami i kolanami. Przejdź do maksymalnej pozycji zwieszonej (zgarbionej) (fot.1), a następnie przetaczając miednicę do przodopochylenia zrób maksymalny dołek w odcinku lędźwiowym (fot.2). Wykonaj te ruchy kilkukrotnie, skupiając się tylko na pracy miednicy (tyłopochylenie - przodopochylenie). Następnie zatrzymaj się w połowie ruchu (fot.3). To

2 neutralna (pośrednia) pozycja miednicy, jaką powinniśmy przyjmowad podczas siedzenia. Wyciągnij czubek głowy do sufitu. Powinieneś odczuwad lekki napięcie mięśni pleców i brzucha. Fotografia 1 Fotografia 2 Fotografia 3 2. Usiądź na połowie krzesła. Stopy oprzyj mocno o podłogę, tak by tworzyły jedną linię z biodrami i kolanami. Miednicę ustaw w pozycji pośredniej (fot.3). Wysuo brodę w przód - protrakcja (fot.4), a następnie cofnij brodę w kierunku krtani - retrakcja (fot.5). Wykonaj te ruchy kilkukrotnie. Fot.5 obrazuje prawidłowy kierunek ustawienie kręgosłupa szyjnego. Fotografia 4 Fotografia 5

3 3. Usiądź na krześle, dociskając plecy i pośladki do ściany. Stopy oprzyj mocno o podłogę, tak by tworzyły jedną linię z biodrami i kolanami. Chwytając się prawą ręką za lewy nadgarstek, unieś ręce nad głowę i wykonał skłon boczny w lewo, łagodnie naciągając bok tułowia. Wytrzymaj w tej pozycji 3-4 cykle oddechowe. Następnie wykonaj dwiczenie w drugą stronę (fot.6,7). Fotografia 6 Fotografia 7 4. Usiądź na połowie krzesła. Stopy oprzyj mocno o podłogę, tak by tworzyły jedną linię z biodrami i kolanami. Miednicę ustaw w pozycji pośredniej (fot.3). Załóż ręce za głowę. Cofając brodę (retrakcja), naciskaj lekko głową na ręce. Jednocześnie kieruj łokcie ku tyłowi, a klatkę piersiową w przód. Zachowaj pozycję pośrednią miednicy. Wytrzymaj w tej pozycji 3-4 cykle oddechowe (fot.8) Fotografia 8

4 5. Usiądź na połowie krzesła. Stopy oprzyj mocno o podłogę, tak by tworzyły jedną linię z biodrami i kolanami. Miednicę ustaw w pozycji pośredniej (fot.3). Spled ręce za plecami na wysokości pośladków. Oddalaj ręce od pośladków w kierunku sufitu, kierując jednocześnie klatkę piersiową w przód. Zachowaj pozycję pośrednią miednicy. Wytrzymaj w tej pozycji 3-4 cykle oddechowe (fot.9) Fotografia 9 6. Usiądź na połowie krzesła. Stopy oprzyj mocno o podłogę, tak by tworzyły jedną linię z biodrami i kolanami. Miednicę ustaw w pozycji pośredniej (fot.3). Prawą ręką chwyd siedzisko krzesła. Głową wykonaj skłon boczny w lewo i rotację w lewo (zaglądamy sobie pod lewą pachę). Lewą rękę połóż delikatnie na głowie. Uwaga: nie ciągniemy głowy ręką. Wykonaj skłon boczny tułowia w lewo, aż do momentu pojawienia się uczucia ciągnięcia okolicy mięśnia dźwigacza łopatki po stronie prawej. Wytrzymaj w tej pozycji 3-4 cykle oddechowe (fot.10). Powtórz dwiczenie analogicznie na drugą stronę. Fotografia Usiądź na połowie krzesła. Stopy oprzyj mocno o podłogę, tak by tworzyły jedną linię z biodrami i kolanami. Miednicę ustaw w pozycji pośredniej (fot.3). Prawą ręką chwyd siedzisko krzesła. Głową wykonaj skłon boczny w lewo i rotację w prawo (patrzymy na sufit). Lewą rękę połóż delikatnie na głowie. Uwaga: nie ciągniemy głowy ręką. Wykonaj skłon boczny tułowia w lewo, aż do momentu pojawienia się uczucia ciągnięcia okolicy mięśnia czworobocznego

5 po stronie prawej. Wytrzymaj w tej pozycji 3-4 cykle oddechowe (fot.11). Powtórz dwiczenie analogicznie na drugą stronę. Fotografia Usiądź na połowie krzesła. Ustaw miednicę w pozycji pośredniej. Prawą stopę oprzyj mocno o podłogę. Lewą nogę wyprostuj w kolanie, naciągnij palce stóp na siebie (zgięcie grzbietowe stopy). Następnie zachowując proste plecy, wykonaj lekkie zgięcie w stawach biodrowych, aż do uczucia ciągnięcia tylnej strony lewego uda. Wytrzymaj w tej pozycji 3-4 cykle oddechowe, rozciągając grupę mięśni kulszowo-goleniowych (fot.12). Fotografia 12