Pochodzenie świerka pospolitego (Picea abies (L.) Karst.) w Nadleśnictwie Kartuzy
|
|
- Michał Kowalczyk
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 sylwan 158 (7): , 2014 Pochodzenie świerka pospolitego (Picea abies (L.) Karst.) w Nadleśnictwie Kartuzy Origin of Norway spruce (Picea abies (L.) Karst.) in the Kartuzy Forest District ABSTRACT Lewandowski A., Szydlarski M., Litkowiec M Pochodzenie świerka pospolitego (Picea abies (L.) Karst.) w Nadleśnictwie Kartuzy. Sylwan 158 (7): The origin of the Norway spruce in the Kartuzy Forest District was verified using the maternally inherited mitochondrial DNA marker mt15 D02 that shows distinct geographical distribution in Europe. We analyzed 462 trees from 26 populations. The majority of trees were of Alpine origin and they were present in all populations at a frequency of 6 90% (mean 59%). About 30% of trees were of the Carpathian origin and the least abundant (11%) were trees of north eastern origin. The trees carrying north eastern type of the mitochondial DNA marker were found only in 13 populations, but at a very different frequency (from 5 to 88%). The possibility of natural origin of Norway spruce in the area of Kartuzy Forest District was shortly discussed. KEY WORDS origin, Picea abies, mitochondrial marker, mitotype Addresses Andrzej Lewandowski (1) e mail: alew@man.poznan.pl Marcin Szydlarski (2) e mail: immfor@kki.net.pl Monika Litkowiec (1) e mail: monika_litkowiec82@wp.pl (1) Instytut Dendrologii PAN; ul. Parkowa 5; Kórnik (2) Nadleśnictwo Kartuzy; Burchardztwo 181; Kartuzy Wstęp Nadleśnictwo Kartuzy leży w Dziale Pomorskim Pojezierzy Środkowo Pomorskich w centrum Pojezierza Kaszubskiego. Zajmuje powierzchnię ha i podzielone jest na trzy obręby leśne (Kartuzy, Mirachowo, Wieżyca) oraz piętnaście leśnictw. Pokrywa geologiczna tego obszaru została utworzona w wyniku działania lodowca i jego wód roztopowych, co przyczyniło się do ukształto wania bardzo urozmaiconej rzeźby terenu. Lasy nadleśnictwa rosną na dość żyznych siedliskach, a głównym typem siedliskowym jest las mieszany świeży, zajmujący około 70% powierzchni. Od dziesięcioleci występuje tu w zasadzie stabilny skład gatunkowy drzewostanów z dominującymi sosną, bukiem oraz świerkiem. Świerk pospolity wykazuje w regionie Pojezierza Kaszubskiego dużą witalność, a przyrosty tutejszych drzewostanów świerkowych nie ustępują drzewostanom rosnącym w granicach jego naturalnego zasięgu [Karpiński 1971; Miś 1999; Szydlarski 1999; Zajączkowski 2002]. Udział świerka w drzewostanach Nadleśnictwa Kartuzy wynosi ponad 14%, jakkolwiek zapas grubizny od kilkunastu lat systematycznie spada (od ponad 960 tys. m 3 w 1998 roku do 796 tys. m 3 w 2013 roku). Jednocześnie obserwuje się bardzo szybką i wielkopowierzch niową ekspansję naturalnego odnowienia na terenie całego nadleśnictwa, w wyniku czego świerk w okresie kilkunastu ostatnich lat zwiększył swój areał o ponad 600 ha.
2 510 Przeważa pogląd, oparty głównie na wynikach badań palinologicznych, że świerk pospolity został na terenie Nadleśnictwa Kartuzy posadzony sztucznie. Jak się przypuszcza, w plejstoce nie wielokrotnie przekraczał on obszar współczesnego rozmieszczenia, dochodząc po wybrzeża Morza Północnego, do Anglii i Irlandii. Po raz ostatni tak rozległe rozmieszczenie miał on w głównym interstadiale zlodowacenia Wisły (interstadiał Brørup, około 60 tys. lat temu [Środoń 1967]). Po ostatnim zlodowaceniu najstarszym centrum rozprzestrzeniania się świerka w Polsce były Karpaty, skąd świerk u schyłku późnego glacjału rozpoczął wędrówkę na północ. Wkroczenie świerka z kierunku północno wschodniego dokonało się później, bo w okresie borealnym (9 8 tys. lat temu). Następnie w okresie atlantyckim (8 5 tys. lat temu) [Środoń 1967] lub nieco później [Latałowa, van der Knapp 2006] doszło do zetknięcia się obu zasięgów. Z kolei działalność człowieka doprowadziła do rozerwania zasięgu i powstania tzw. strefy bezświerkowej [Jedliński 1928; Środoń 1967; Broda 1997; Lewandowski i in. 1997], co zostało potwierdzone badaniami mole kularnymi [Dering, Lewandowski 2009]. Potencjalnie świerk pospolity mógł w sposób naturalny wkroczyć na tereny dzisiejszego Nadleśnictwa Kartuzy, jednak nie potwierdzają tego jedno znacznie badania palinologiczne. Większość badaczy uważa, że stwierdzone przez nich w osadach torfowych ilości pyłku świerka (poniżej 2%) wskazują raczej na daleki transport pyłku spoza tego obszaru. Latałowa i van der Knapp [2006] wykazują, że na terenie Polski północno wschod niej tylko w krótkich okresach trwania holocenu znajdowane w osadach ilości pyłku świerka prze kraczały wartość 2%, co świadczy o tym, że w większości tego okresu występował on tu w niedużym zagęszczeniu lub wyspowo. Jednocześnie autorzy ci podają stanowisko z udziałem pyłku świerka ponad 2% położone na środkowym pobrzeżu Morza Bałtyckiego, w okolicach Mielna, czyli ponad 100 km dalej na zachód od Kartuz. Postęp, jaki dokonał się ostatnio w biologii molekularnej, rzuca nowe światło na zagadnienie pochodzenia świerka na tym terenie. Znalezione markery genetyczne mitochondrialnego DNA, dziedziczące się wyłącznie w linii matecznej, pozwalają na stosunkowo łatwe odróżnienie trzech pochodzeń świerka alpejskiego, karpackiego i północno wschodniego [Litkowiec i in. 2009]. Materiał i metody Badaniami objęto cały obszar Nadleśnictwa Kartuzy. Łącznie weryfikacji poddano 462 drzewa z 26 oddziałów, zlokalizowanych w trzech obrębach. W każdym oddziale badano od 15 do 20 roz proszonych w terenie drzew, będących w większości w wieku powyżej 75 lat. Załączona tabela przedstawia dane dotyczące lokalizacji, liczby badanych drzew w oddziale oraz procentowy udział świerka. Materiał badań stanowiły igły. Markerem wykorzystanym do analizy pocho dzenia świerka był dziedziczący się wyłącznie w linii matecznej mitochondrialny region mt15 D02 [Maghuly i in. 2008]. Marker ten doskonale nadaje się do analizy pochodzenia świerka w na szym kraju, gdyż posiada trzy fragmenty o różnej długości, charakterystyczne dla rejonów pocho dzenia: alpejskiego, karpackiego i północno wschodniego [Litkowiec i in. 2009; Lewandowski i in. 2012a, b]. Metodykę analizy DNA podano w opracowaniu Litkowiec i in. [2009]. Wyniki W badanym materiale stwierdzono wszystkie trzy, pod względem pochodzenia, fragmenty mito chondrialnego DNA (mitotypy). Procentowy udział drzew o różnym pochodzeniu w badanych drzewostanach przedstawiono w tabeli oraz na rycinie. Zmieszanie drzew wszystkich trzech po chodzeń stwierdzono w 12 na 26 badanych drzewostanów. Najwięcej drzew, średnio 59%, było pochodzenia alpejskiego (mitotyp 2). Drzewa tego pochodzenia znaleziono we wszystkich od działach, jednak z bardzo różną częstością występowania: od 6% w oddziale 43a Leśnictwa
3 Pochodzenie świerka pospolitego (Picea abies (L.) Karst.) 511 Tabela. Udział procentowy poszczególnych mitotypów świerka pospolitego na terenie Nadleśnictwa Kartuzy Frequency of particular mitotypes of Norway spruce in the Kartuzy Forest District Leśnictwo Pod Typ Udział Liczba Mitotyp [%] Wiek oddział lasu świerka [%] drzew Mirachowo 111 a LMśw Mirachowo 113 h LMśw Niepoczołowice 84 n LMśw Niepoczołowice 103 g, h, BMb Niepoczołowice 106 g LMśw Niepoczołowice 107 c LMśw Bącka Huta 119 a, b, c, j LMśw Bącka Huta 120 b BMw Bącka Huta 123 f LMśw Bącka Huta 136 r LMśw Bącka Huta 155 d LMśw Glinne 188 f LMśw Glinne 227 a, b LMśw Wygoda 271 j LMśw Sianowo 19 d LMśw Sianowo 44 c LMśw Dzierżążno 164 b 99 LMśw Dzierżążno 172 j LMśw Dąbrowa 205 b, g LMśw Dąbrowa 221 c, d, j BMb Dąbrowa 239 g BMśw Dąbrowa 239 g, i BMśw Kolańska Huta 104 b, f LMśw Kolańska Huta 117 a LMśw Uniradze 43 a LMśw Uniradze 44 c LMśw karpacki, Carpathian; 2 alpejski, Alpine; 3 północno wschodni, north eastern Uniradze aż do 90% w oddziale 239g Leśnictwa Dąbrowa (tab.). Obydwa wymienione drzewo stany były w podobnym wieku, z dużym udziałem świerka. Znacznie mniej było drzew pocho dzenia karpackiego (mitotyp 1), średnio 30%. Drzew tego pochodzenia nie znaleziono tylko w oddziale 136r Leśnictwa Bącka Huta. Najwięcej drzew pochodzenia karpackiego (aż 84%) stwierdzono w oddziale 117a Leśnictwa Kolańska Huta. Podobnie jak poprzednio, mimo że drze wostany znacznie różniły się udziałem świerka pochodzenia karpackiego, były one w podobnym wieku i z tym samym udziałem świerka (30%). Wśród wszystkich zbadanych drzew najmniej było drzew pochodzenia północno wschodniego (mitotyp 3), bo tylko 11%. Drzew tego pochodzenia nie znaleziono w 13 drzewostanach, w każdym z trzech obrębów. Najwięcej drzew pochodzenia północno wschodniego (aż 88%) znaleziono w oddziale 43a Leśnictwa Uniradze. Dyskusja Duży udział świerka alpejskiego na terenie Nadleśnictwa Kartuzy nie jest zaskoczeniem. Badany teren znajduje się poza przyjmowanym naturalnym zasięgiem świerka w Polsce. W związku z tym należy założyć, że w większości został on tu wprowadzony sztucznie przez człowieka. Po pierwszym rozbiorze Polski tymi terenami administrowali leśnicy niemieccy, ale brak jest
4 512 Ryc. Położenie badanych populacji oraz udział świerka różnych pochodzeń Localization of the investigated populations and frequency of spruce of different origins szczegółowych danych dotyczących prowadzonej przez nich gospodarki leśnej. Tym niemniej, na podstawie analizy stanu lasu, można przypuszczać, że była ona prowadzona w oparciu o okre sowe plany urządzeniowe. Drzewostany rębne użytkowano zrębami zupełnymi, rzadziej częścio wymi na dużych powierzchniach, często całymi oddziałami. Na zrębach zupełnych sadzono przeważnie sosnę i świerk, z częstym uzupełnianiem składu o modrzew, daglezję i jodłę. Dziewiętnasty wiek i przełom wieków był okresem, w którym preferowano uprawę świerka, jako gatunku stosunkowo łatwego w hodowli, zapewniającego duży i szybki zysk. W tym czasie działały już na dużą skalę firmy nasienne rozprowadzające materiał po całej Europie, nie zwra cając zazwyczaj uwagi na jego pochodzenie. Nie prowadzono wówczas jeszcze regularnych badań proweniencyjnych i nie zdawano sobie sprawy, jakim ryzykiem hodowlanym może być obar czony materiał obcego pochodzenia, niedopasowany do warunków miejsca uprawy. Działające firmy były przeważnie niemieckie bądź austriackie, w związku z czym można sądzić, że w obro cie handlowym znajdowały się w większości nasiona świerka najłatwiejsze dla nich do pozyska nia, a więc nasiona pochodzenia alpejskiego. Z podobną sytuacją mamy do czynienia na terenie Nadleśnictwa Gołdap, które znajduje się w granicach naturalnego zasięgu świerka północno wschodniego, gdzie na przełomie XIX i XX wieku leśnicy niemieccy na znaczną skalę wpro wadzali sztucznie świerk. Przeprowadzone wcześniej badania, z wykorzystaniem tego samego markera genetycznego, wskazały, że w większości był to także świerk pochodzenia alpejskiego. W niektórych drzewostanach jest go dzisiaj nawet do 70% [Lewandowski i in. 2012b]. Sadzono tu również świerk pochodzenia karpackiego, jednak w ograniczonym zakresie.
5 Pochodzenie świerka pospolitego (Picea abies (L.) Karst.) 513 Na terenie kilku oddziałów Nadleśnictwa Kartuzy, obok świerka pochodzenia alpejskiego, niewątpliwie obcego pochodzenia, występuje także świerk pochodzenia północno wschod niego, niekiedy w udziale nawet do 88%. Wydaje się prawdopodobne, że w niektórych przypad kach może być on naturalnego pochodzenia. Nadleśnictwo Kartuzy znajduje się przecież w bezpośrednim sąsiedztwie, uznawanej dzisiaj za naturalną, zachodniej granicy świerka północno wschodniego i jest wysoce prawdopodobne, że forpoczty naturalnej migracji świerka mogły przed setkami lat dotrzeć na teren Pojezierza Kartuskiego. W kronikach klasztoru cystersów w Oliwie pochodzących z XIII wieku znajduje się wzmianka, że pomiędzy Tczewem a Starogar dem znajdował się dziko rosnący las świerkowy. Podano też informację o występowaniu świerka w okolicach Mielna i Będzina koło Koszalina [Abromeit 1892; Krause 1892]. Conventz [1900] zaś uważał, że na terenie leśnictwa Sarni Dwór w Nadleśnictwie Kolbudy (około 10 km od Kartuz, w kierunku południowym), świerk występował od dawna jako gatunek naturalny, co wynika z kopalnych resztek drewna świerkowego zachowanego w pokładach marglu, jak również z tego, że świerk dochodził tu już wtedy do dużych rozmiarów i bardzo dobrze odnawiał się naturalnie. W literaturze niemieckiej końca XIX wieku znajdują się również wzmianki, że naturalne świer czyny występowały znacznie dalej na zachód, a mianowicie w Meklemburgii w okolicach Rostocku [Abromeit 1892; Krause 1892]. Przeprowadzone do tej pory badania palinologiczne nie dają jednoznacznej odpowiedzi co do naturalnego pochodzenia świerka na terenie Pojezierza Kartuskiego. Mimo tego, że w osadach torfowych na wielu stanowiskach stwierdzano obecność ziaren pyłku świerka, to zdaniem auto rów tych badań znajdowane przez nich zawartości (do 1,5%) wskazują raczej na daleki transport pyłku spoza tego obszaru [Thomaschewski 1933; Paszewski 1934; Szafrański 1961]. Z kolei Środoń [1967] w monografii dotyczącej czwartorzędowej historii świerka w Polsce uważa, że wartości w granicach już od 1,1% mogą w większości przypadków dowodzić obecności świerka na badanym obszarze. Potwierdzają to ostatnie wyniki badań profili torfowiskowych na terenie Suwalskiego Parku Krajobrazowego [Gałka, Tobolski 2013]. Autorzy ci znaleźli szczątki makroskopowe świerka datowane na około 9400 lat BP, jednocześnie udział pyłku świerka w tym profilu był mniejszy niż 1%. Nie rozstrzygając ostatecznie kwestii ewentualnej częściowej rodzimości świerka w Nadle śnictwie Kartuzy, należy zaznaczyć, że jest on dzisiaj na tym terenie dobrze zadomowionym, odnawiającym się w sposób naturalny i ważnym z gospodarczego punktu widzenia gatunkiem. Wiele faktów świadczy o tym, że Pojezierze Kartuskie znajduje się w granicach potencjalnego, naturalnego zasięgu świerka pospolitego [Karpiński 1971; Miś 1999; Szydlarski 1999; Zajączkow ski 2002]. Jak uważa Modrzyński [1999], sztuczne poszerzenie areału uprawy tego gatunku na omawianym obszarze należy potraktować jako przyspieszenie jego naturalnej ekspansji. Już Środoń [1967] wyraził przekonanie, że gdyby nie rola człowieka, jaką odgrywa on w kształtowa niu środowiska przyrodniczego, to można byłoby się spodziewać, że świerk w niedalekiej przyszłości, w sposób naturalny, obejmie tereny równie rozległe, jak w interglacjale eemskim (po wybrzeże Morza Północnego, do Anglii i Irlandii). Świerk na terenie Kaszub i Pomorza ma już udokumentowaną ponad 160 letnią historię uprawy, odgrywając z gospodarczego punktu widzenia bardzo pozytywną rolę. Żybura [1993] zalicza region Pomorza Zachodniego do obszarów, gdzie świerk ma duże znaczenie lasotwórcze i podaje, że hodowla na tym terenie drzewostanów wielogatunkowych z udziałem świerka stwarza możliwość uzyskania wysoko produkcyjnych, wielofunkcyjnych i biologicznie stabil nych lasów. Całkowita rezygnacja z tego gatunku, pomimo występowania poza uznawanym dzisiaj naturalnym zasięgiem, byłaby więc ekonomicznie i przyrodniczo nieuzasadniona [Szydlarski 1999; Zajączkowski 2002].
6 514 Podziękowania Dziękujemy Pani Marii Ratajczak za pomoc techniczną w laboratorium oraz Panu Piotrowi Majkowskiemu za przygotowanie materiałów dotyczących Nadleśnictwa Kartuzy. Literatura Abromeit J Über die Verbreitung der Fichte in Ost und Westpreussen. Schriften der Physikalisch Ökolo gischen Gesellschaft zu Königsberg 33: Broda J Czy teza Władysława Jedlińskiego o gospodarczych przyczynach powstania w Polsce tzw. pasa bez świerkowego znajduje potwierdzenie w badaniach historycznych? Sylwan 141 (5): Conventz H Forstbotanisches Merkbuch. Danzig. Dering M., Lewandowski A Finding the meeting zone. Where have the northern and southern ranges of Norway spruce overlapped? Forest Ecology and Management 259: Gałka M., Tobolski K Macrofossil evidence of early Holocene presence of Picea abies (Norway spruce) in NE Poland. Annales Botanici Fennici 50: Jedliński W O naturalnym zasięgu świerka w środkowej Polsce i jego znaczeniu gospodarczem. Sylwan 46: Karpiński Z Świerczyny na Pojezierzu Kartuskim. Sylwan 115 (5): Krause E. H. L Die Fichte In Pommern. Potonies Naturwissenschaftliche Wochenschrift. VII. Bd. nr 2. Latałowa M., van der Knaap W. O Late Quaternary expansion of Norway spruce Picea abies (L.) Karst. in Europe according to pollen data. Quaternary Science Reviews 25: Lewandowski A., Burczyk J., Chałupka W Preliminary results on allozyme diversity and differentiation on Norway spruce (Picea abies (L.) Karst.) in Poland based on plus tree investigations. Acta Societatis Botanicorum Poloniae 66: Lewandowski A., Litkowiec M., Fischer A. 2012a. Śladami Władysława Jedlińskiego określenie pochodzenia świerka na terenie Nadleśnictwa Skrwilno. Sylwan 156 (9): Lewandowski A., Litkowiec M., Grygier A., Dering M. 2012b. Weryfikacja pochodzenia świerka pospolitego (Picea abies) w Nadleśnictwie Gołdap. Sylwan 156 (7): Litkowiec M., Dering M., Lewandowski A Utility of two mitochondria markers for identification of Picea abies refugia origin. Dendrobiology 61: Maghuly F., Burg K., Pinsker W., Nittinger F., Praznik W., Fluch S Development of mitochondrial markers for population genetics of Norway spruce (Picea abies (L.) Karst.). Silvae Genetica 57: Miś R Rola świerka pospolitego w Krainie Bałtyckiej jako dylemat regulacyjny gospodarstwa przebudowy lasu. Sylwan 143 (3): Modrzyński J Potencjalny naturalny zasięg świerka uzasadnia jego hodowlę na Pomorzu Zachodnim. Sylwan 143 (7): Paszewski A Uwagi o historji lasów na Pomorzu w świetle analizy pyłkowej. Acta Societatis Botanicorum Poloniae 11 (suppl.): Szafrański F Polodowcowa historia lasów obszaru na północ od Wysoczyzny Staniszewskiej (Pojezierze Kartu skie). Badania Fizjograficzne nad Polską Zachodnią 8: Szydlarski M Zagospodarowanie lasów świerkowych na Pojezierzu Kaszubskim na przykładzie Nadleśnictwa Kartuzy. Sylwan 143 (5): Środoń A Świerk pospolity w czwartorzędzie Polski. Acta Paleobotanica 8: Thomaschewski M Historja lasów na Pomorzu w świetle analizy pyłkowej. Roczniki Nauk Rolniczych i Leśnych. 29 (1): Zajączkowski J Świerk pospolity w ekosystemowej hodowli lasu na Pojezierzu Kaszubskim. Sylwan 146 (10): Żybura H Możliwość zastosowania świerka do realizacji celu hodowlanego na terenie krain Bałtyckiej i Mazur sko Podlaskiej. Prace Instytutu Badawczego Leśnictwa seria B 15: summary Origin of Norway spruce (Picea abies (L.) Karst.) in the Kartuzy Forest District From an economic point of view, spruce is an important tree species in the Kartuzy Forest Districts (northern Poland). The origin of the species in that area is still unknown. Palynological
7 Pochodzenie świerka pospolitego (Picea abies (L.) Karst.) 515 studies support the prevailing opinion that spruce was artificially planted, however it could have potentially recolonized these areas after postglacial migrations. Mitochondrial DNA markers, inheriting only in the maternal line and distributed by seeds provides a powerful tool for tracking species gene flow and recolonization routes. Such markers that distinguish Alpine, Carpathian and north eastern origins of Norway spruce were developed [Maghuly et al. 2008; Litkowiec et al. 2009]. In this paper, we used mt15 D02 mitochondrial marker to characterize the origin of Norway spruce in the Kartuzy Forest Districts. We analyzed 462 trees from 26 populations (tab.). The majority of trees were of Alpine origin and they were present in all populations at a frequency of 6 90% (mean 59%). About 30% of trees were of the Carpathian origin and the least abundant (11%) were trees of north eastern origin. The trees carrying north eastern type of the mitochondial DNA marker were found only in 13 populations, but at a very different frequency (from 5 to 88%). A large number of Alpine spruce in Kartuzy Forest Districts that is outside the natural range of spruce in Poland suggests that most of it was artificially planted. Intensive forest management was conducted in this region in the nineteenth and early twentieth century by German foresters who preferred spruce as a species relatively easy to culture and providing a large and quick profit. Large scale seed distribution by mostly German and Austrian companies was also operating across Europe at that time and the origin of seeds was likely not of major importance. Therefore, it can be assumed that most of the seeds offered for sale were of Alpine origin, which was the easiest to obtain. In a few cases, we also found the occurrence of spruce of north eastern origin, sometimes even up to 88%. It seems likely that in some cases it may be of natural origin. Kartuzy is still in the immediate vicinity of the natural western border of spruce of north eastern origin and it is very likely that for centuries the natural migration to the area took place. Regardless of the possibility of the partial native character of spruce in Kartuzy Forest District, it should be noted that the species is well growing and naturally regenerating in the area. Many of the facts suggest that Kartuzy is located within the potentially natural range of Norway spruce. According to Modrzyński [1999] artificial cultivation of this species in this area should be seen as an acceleration of its natural expansion. Therefore, silvicultural activity should take into account the importance of Norway spruce in Pomerania.
Typologia Siedlisk Leśnych wykład 4
Zakład Urządzania Lasu KULiEL WL SGGW w Warszawie dr inż. Michał Orzechowski 1/77 michal.orzechowski@wl.sggw.pl 22 5938202 Typologia Siedlisk Leśnych wykład 4 Siedlisko leśne i jego klasyfikacja Metody
Hodowlane i genetyczne uwarunkowania adaptacji drzew leśnych do zmian w środowisku Opis projektu i tło podjęcia badań
Hodowlane i genetyczne uwarunkowania adaptacji drzew leśnych do zmian w środowisku Opis projektu i tło podjęcia badań Jan Kowalczyk Zakład Hodowli Lasu i Genetyki Drzew Leśnych Instytut Badawczy Leśnictwa
Kwestia rodzimości polskich populacji w świetle XIX- i XX- wiecznego importu nasion - przykład świerka pospolitego
Kwestia rodzimości polskich populacji w świetle XIX- i XX- wiecznego importu nasion - przykład świerka pospolitego Andrzej Lewandowski - Instytut Dendrologii PAN w Kórniku Długości linii kolejowych (w
Opracowanie: Lech Krzysztofiak Anna Krzysztofiak
Inwentaryzacja barszczu Sosnowskiego Heracleum sosnowskyi i niecierpka gruczołowatego Impatiens glandulifera na obszarach Natura 2000 "Dolina Górnej Rospudy" oraz "Ostoja Augustowska" Opracowanie: Lech
SPOŁECZNE I GOSPODARCZE UWARUNKOWANIA ORAZ CELE I METODY HODOWLI LASU
PROGRAM VI SESJI ZIMOWEJ SZKOŁY LEŚNEJ PRZY IBL pt. PRZYRODNICZE, SPOŁECZNE I GOSPODARCZE UWARUNKOWANIA ORAZ CELE I METODY HODOWLI LASU Instytut Badawczy Leśnictwa Sękocin Stary, 18 20 marca 2014 r. DZIEŃ
SPOŁECZNE I GOSPODARCZE UWARUNKOWANIA ORAZ CELE I METODY HODOWLI LASU
PROGRAM VI SESJI ZIMOWEJ SZKOŁY LEŚNEJ PRZY IBL pt. PRZYRODNICZE, SPOŁECZNE I GOSPODARCZE UWARUNKOWANIA ORAZ CELE I METODY HODOWLI LASU Instytut Badawczy Leśnictwa Sękocin Stary, 18 20 marca 2014 r. DZIEŃ
Asia Maziarz Aneta Wyrwich Piotrek Dobrowolski
Asia Maziarz Aneta Wyrwich Piotrek Dobrowolski Nadleśnictwo Zawadzkie - jednostka organizacyjna Lasów Państwowych podległa Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Katowicach, której siedziba znajduje
dawniej Tom
Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk Wydział Nauk rolniczych i leśnych Forestry Letters dawniej Prace komisji nauk rolniczych i komisji nauk leśnych Tom 104 2013 Wpływ systemów wynagradzania na koszty
Warszawa, dnia 26 listopada 2012 r. Poz ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia 12 listopada 2012 r.
DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 26 listopada 2012 r. Poz. 1302 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia 12 listopada 2012 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu sporządzania
Instytut Badawczy Leśnictwa
Instytut Badawczy Leśnictwa www.ibles.pl Drzewostany Puszczy Białowieskiej w świetle najnowszych badań monitoringowych Rafał Paluch, Łukasz Kuberski, Ewa Zin, Krzysztof Stereńczak Instytut Badawczy Leśnictwa
Stan populacji wilka (Canis lupus) w Polsce
Pilotażowy monitoring wilka i rysia w Polsce realizowany w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska Stan populacji wilka (Canis lupus) w Polsce Roman Gula Katarzyna Bojarska Jörn Theuerkauf Wiesław Król
Wzrost powierzchni naturalnego odnowienia świerka pospolitego (Picea abies L. Karst.) na Pojezierzu Kaszubskim w latach
DOI: 10.1515/frp20150007 Wersja PDF: www.lesnepracebadawcze.pl ORYGINALNA PRACA NAUKOWA Leśne Prace Badawcze / Forest Research Papers Marzec / March 2015, Vol. 76 (1): 66 72 eissn 20828926 Wzrost powierzchni
Dz.U Nr 3 poz. 16 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA OCHRONY ŚRODOWISKA, ZASOBÓW NATURALNYCH I LEŚNICTWA
Kancelaria Sejmu s. 1/1 Dz.U. 1999 Nr 3 poz. 16 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA OCHRONY ŚRODOWISKA, ZASOBÓW NATURALNYCH I LEŚNICTWA z dnia 28 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad sporządzania planu urządzenia
WSTĘPNE BADANIA GEOMORFOLOGICZNE I GEOLOGICZNE NA TORFOWISKU CZARNY LAS W DOLINIE WARTY
WSTĘPNE BADANIA GEOMORFOLOGICZNE I GEOLOGICZNE NA TORFOWISKU CZARNY LAS W DOLINIE WARTY Jacek Forysiak PRELIMINARY GEOMORPHOLOGICAL AND GEOLOGICAL STUDIES ON CZARNY LAS PEAT BOG (IN WARTA RIVER VALLEY)
The use of aerial pictures in nature monitoring
ROCZNIKI BIESZCZADZKIE 18 (2010), str. 403 408 Marcin Czerny Received: 5.05.2010 KRAMEKO sp. z o.o. Reviewed: 30.07.2010 30-023 Kraków, ul. Mazowiecka 108 m.czerny@krameko.com.pl WYKORZYSTANIE ZDJĘĆ LOTNICZYCH
sylwan nr 9: 3 15, 2006
sylwan nr 9: 3 15, 2006 Jerzy Szwagrzyk, Waldemar Sulowski, Tomasz Skrzydłowski Structure of a natural stand of a Carpathian beech forest in the Tatra mountains compared with natural beech stands from
Lasy Puszczy Białowieskiej w perspektywie zmian długoterminowych Małgorzata Latałowa
Lasy Puszczy Białowieskiej w perspektywie zmian długoterminowych Małgorzata Latałowa Pracownia Paleoekologii i Archeobotaniki Katedra Ekologii Roślin Uniwersytet Gdański Cel referatu: odniesienie się do
KAMPINOSKI PARK NARODOWY
KAMPINOSKI PARK NARODOWY Mgr inż. Jerzy Misiak Kampinoski Park Narodowy Ul. Tetmajera 38 05-080 Izabelin Tel. 22 7226559, fax 7226560 e-mail : dyrekcja@kampinoski-pn.gov.pl Biologiczna produkcja a pozyskanie
Dokumentacja końcowa
SZKOŁA GŁÓWNA GOSPODARSTWA WIEJSKIEGO W WARSZAWIE WYDZIAŁ LEŚNY KATEDRA HODOWLI LASU OCENA WZROSTU, JAKOŚCI ORAZ ZAGROŻENIA PRZEZ GRZYBY I OWADY UPRAW NA POWIERZCHNI POHURAGANOWEJ NADLEŚNICTWA PRZEDBÓRZ
SPIS TREŚCI / INDEX OGRÓD GARDEN WYPOSAŻENIE DOMU HOUSEHOLD PRZECHOWYWANIE WINA WINE STORAGE SKRZYNKI BOXES
KATALOG 2016 CATALOGUE 2016 SPIS TREŚCI / INDEX WYPOSAŻENIE DOMU HOUSEHOLD OGRÓD GARDEN PRZECHOWYWANIE WINA WINE STORAGE 31-38 21-30 4-20 SKRZYNKI BOXES 39-65 3 WYPOSAŻENIE DOMU HOUSEHOLD 4 WYPOSAŻENIE
Plantacje nasienne w Lasach Państwowych stan i perspektywy
Plantacje nasienne w Lasach Państwowych stan i perspektywy Zbiór szyszek i nasion z plantacji i plantacyjnych upraw nasiennych w Lasach Państwowych (stan na 31.12.2011 r.) 2 Sosna zwyczajna (stan na 31.12.2011
Z wizytą u norweskich leśników
Z wizytą u norweskich leśników Konferencja podsumowująca realizację projektu Zachowanie różnorodności biologicznej siedlisk obszarów NATURA 2000, poprzez ochronę ex situ jesionu wyniosłego, wiązu górskiego,
ZAGROŻENIA I ZADANIA OCHRONNE DLA SIEDLISK PRZYRODNICZYCH I GATUNKÓW ROŚLIN Ewa Jabłońska wraz z zespołem botanicznym
PRZYGOTOWANIE PROJEKTÓW PLANÓW ZADAŃ OCHRONNYCH DLA OBSZARÓW NATURA 2000: SOO DOLINA BIEBRZY I OSO OSTOJA BIEBRZAŃSKA ZAGROŻENIA I ZADANIA OCHRONNE DLA SIEDLISK PRZYRODNICZYCH I GATUNKÓW ROŚLIN Ewa Jabłońska
Stawiamy na jakość. System zarządzania jakością prac w BULiGL spełnia standardy normy ISO 9001 oraz ISO 14001
Koncepcja renaturyzacji (przebudowy) drzewostanów sosnowych na terenach poddanych wieloletniej immisji ścieków ziemniaczanych w Nadleśnictwie Iława Janusz Porowski BULiGL Oddział w Białystoku Stawiamy
Ochrona przyrody w Nadleśnictwie Mińsk w perspektywie rozwoju Lasów Państwowych
Ochrona przyrody w Nadleśnictwie Mińsk w perspektywie rozwoju Lasów Państwowych Powierzchnia Nadleśnictwa Mińsk wynosi 9500 ha, rozrzuconych w 410 kompleksach. Lasy nadzorowane stanowią pow. 17340 ha.
Rola gatunków domieszkowych w planowaniu urządzeniowo-hodowlanym
Rola gatunków domieszkowych w planowaniu urządzeniowo-hodowlanym Wojciech Gil Zakład Hodowli Lasu i Genetyki Drzew Leśnych Instytut Badawczy Leśnictwa Leśne siedliska zmienione i zniekształcone, Nagórzyce,
Preliminary results of national forest inventory in Poland
Narada dyrektorów RDLP i dyrektorów Oddziałów BULiGL Wstępne wyniki wielkoobszarowej inwentaryzacji stanu lasu Preliminary results of national forest inventory in Poland Field works from 2005 2008 (pomiary
628 i 842, z 2014 r. poz. 805, 850, 1002, 1101 i 1863, z 2015 r. poz. 222.
projekt ZARZĄDZENIE REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W BYDGOSZCZY w sprawie ustanowienia planu ochrony dla rezerwatu przyrody Grabowiec Na podstawie art. 19 ust. 6 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004
Zakład Urządzania Lasu. Dojrzałość rębna drzewostanów Określenie: - wieku rębności drzewostanu - kolei rębu dla drzewostanów gospodarstwa
Zakład Urządzania Lasu Dojrzałość rębna drzewostanów Określenie: - wieku rębności drzewostanu - kolei rębu dla drzewostanów gospodarstwa Podstawowym materialnym produktem gospodarstwa leśnego jest drewno
PRACOCHŁONNOŚĆ PRAC LEŚNYCH W WYBRANYCH TYPACH SIEDLISK W GÓRACH
Inżynieria Rolnicza 5(13)/28 PRACOCHŁONNOŚĆ PRAC LEŚNYCH W WYBRANYCH TYPACH SIEDLISK W GÓRACH Franciszek Molendowski Instytut Inżynierii Rolniczej, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu Streszczenie. W
Galeria Handlowa Starogard Gdański
Galeria Handlowa Starogard Gdański Parkridge Retail Miasto Starogard Gdański leży w południowo-wschodniej części województwa pomorskiego, w pobliżu Borów Tucholskich, nad rzeką Wierzycą na Pojezierzu Starogardzkim.
Bednarka PLH 120033. II spotkanie Zespołu Lokalnej Współpracy Bednarka, 10.09.2012.
Bednarka PLH 120033 II spotkanie Zespołu Lokalnej Współpracy Bednarka, 10.09.2012. Położenie i zasięg Położenie administracyjne: woj. małopolskie, powiat gorlicki, gmina Lipinki; woj. podkarpackie, powiat
Zagrożenia drzewostanów bukowych młodszych klas wieku powodowanych przez jeleniowate na przykładzie nadleśnictwa Polanów. Sękocin Stary,
Zagrożenia drzewostanów bukowych młodszych klas wieku powodowanych przez jeleniowate na przykładzie nadleśnictwa Polanów Sękocin Stary, 15.02.2016 2 Leśny Kompleks Promocyjny Lasy Środkowopomorskie Województwo
BADANIA ARCHEOLOGICZNE W WESÓŁKACH, POW. KALISZ, W 1963 ROKU
KRZYSZTOF DĄBROWSKI BADANIA ARCHEOLOGICZNE W WESÓŁKACH, POW. KALISZ, W 1963 ROKU W sierpniu 1963 r. kontynuowano 1 prace badawcze na cmentarzysku lateńsko- -rzymskim. Na obszarze 1026 m 2 odkryto i wyeksplorowano
THE INVESTMENT AREAS - BYTOM, LEŚNA STREET TERENY INWESTYCYJNE - BYTOM, ULICA LEŚNA
TERENY INWESTYCYJNE - BYTOM, ULICA LEŚNA Atrakcyjne tereny inwestycyjne znajdują się przy ul. Leśnej w Bytomiu, w bezpośrednim sąsiedztwie Alei Jana Nowaka-Jeziorańskiego. Przeznaczona do sprzedaży uzbrojona
OPIS OGÓLNY LASÓW NADLEŚNICTWA
REGIONALNA DYREKCJA LASÓW PAŃSTWOWYCH W LUBLINIE PLAN URZĄDZENIA LASU dla NADLEŚNICTWA PARCZEW OBRĘBY: Parczew Sosnowica Uścimów sporządzony na okres od 1 stycznia 2008r. do 31 grudnia 2017 r. na podstawie
Domy inaczej pomyślane A different type of housing CEZARY SANKOWSKI
Domy inaczej pomyślane A different type of housing CEZARY SANKOWSKI O tym, dlaczego warto budować pasywnie, komu budownictwo pasywne się opłaca, a kto się go boi, z architektem, Cezarym Sankowskim, rozmawia
OCENA PARAMETRÓW WZROSTOWYCH MODRZEWIA EUROPEJSKIEGO (LARIX DECIDUA MILL.) NA RODOWEJ UPRAWIE POCHODNEJ W NADLEŚNICTWIE MIASTKO
Wojciech Wesoły Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Wyższa Szkoła Zarządzania Środowiskiem w Tucholi Adriana Ogrodniczak, Maria Hauke-Kowalska Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu OCENA PARAMETRÓW WZROSTOWYCH
Archeologia Jeziora Powidzkiego. redakcja naukowa Andrzej Pydyn
Archeologia Jeziora Powidzkiego redakcja naukowa Andrzej Pydyn Toruń 2010 Spis treści Lista autorów... 9 Wstęp... 11 Andrzej Pydyn Archeologiczne penetracje podwodne strefy przybrzeżnej Jeziora Powidzkiego...
Dr hab. Paweł Rutkowski Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Wydział Leśny. Zmiany klimatyczne w nauce, leśnictwie i praktyce
Dr hab. Paweł Rutkowski Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Wydział Leśny Zmiany klimatyczne w nauce, leśnictwie i praktyce Zmiany klimatyczne (Zmiany klimatu - 1 800 000) - 380 000 wyników Climate change
Kryteria wyboru drzewostanów do wyrębu
Kryteria wyboru drzewostanów do wyrębu JAN BANAŚ, STANISŁAW ZIĘBA Uniwersytet Rolniczy im. H. Kołłątaja w Krakowie, Instytut Zarzadzania Zasobami Lesnymi, Zakład Urzadzania Lasu, Geomatyki i Ekonomiki
Ocena zagospodarowania leśnego zrekultywowanych terenów po otworowej eksploatacji siarki przekazanych pod administrację Nadleśnictwa Nowa Dęba
Ocena zagospodarowania leśnego zrekultywowanych terenów po otworowej eksploatacji siarki przekazanych pod administrację Nadleśnictwa Nowa Dęba Marcin Pietrzykowski 1, Wojciech Krzaklewski 1, Bartłomiej
IDENTYFIKACJA OBSZARÓW O NISKIEJ ZDROWOTNOSCI DRZEWOSTANÓW
IDENTYFIKACJA OBSZARÓW O NISKIEJ ZDROWOTNOSCI DRZEWOSTANÓW W ŚWIETLE WYNIKÓW MONITORINGU LASÓW Z LAT 2000-2014 Paweł Lech Jadwiga Małachowska Robert Hildebrand Zakład Zarządzania Zasobami Leśnymi Instytut
Czas na zmianę? Postępowanie hodowlane w obliczu zmiennego klimatu Daniel J. Chmura, Władysław Chałupka
Czas na zmianę? Postępowanie hodowlane w obliczu zmiennego klimatu Daniel J. Chmura, Władysław Chałupka Pracownia Biologii Rozmnażania i Genetyki Populacyjnej Instytut Dendrologii PAN w Kórniku Wstęp Zmienność
Dyspersja wybranych gatunków dużych ssaków RYŚ, WILK i ŁOŚ uwarunkowania środowiskowe i behawioralne
Dyspersja wybranych gatunków dużych ssaków RYŚ, WILK i ŁOŚ uwarunkowania środowiskowe i behawioralne mgr MARCIN GÓRNY 1, mgr WOJCIECH LEWANDOWSKI 2, dr hab. RAFAŁ KOWALCZYK 1 1 INSTYTUT BIOLOGII SSAKÓW
Chronologia holoceńskiej transgresji Bałtyku w rejonie Mierzei Łebskiej
Chronologia holoceńskiej transgresji Bałtyku w rejonie Mierzei Łebskiej Późny plejstocen i holocen polskiego brzegu i polskiej strefy ekonomicznej Bałtyku w świetle statystycznych analiz dat radiowęglowych
Analiza możliwości wykorzystania istniejącej infrastruktury urządzeń wodno-melioracyjnych na obszarze Nadleśnictwa Taczanów na potrzeby małej retencji
Analiza możliwości wykorzystania istniejącej infrastruktury urządzeń wodno-melioracyjnych na obszarze Nadleśnictwa Taczanów na potrzeby małej retencji dr hab. Tomasz Kałuża Katedra Inżynierii Wodnej i
Wykonanie: Koplin Małgorzata i Szmyt Konstancja Kl. 3 IM
Wykonanie: Koplin Małgorzata i Szmyt Konstancja Kl. 3 IM Jest to obszar chroniony ze względu na swoje walory, głównie przyrodnicze. W Polsce obejmuje obszar wyróżniający się szczególnymi wartościami przyrodniczymi,
Instytut Badawczy Leśnictwa
Instytut Badawczy Leśnictwa www.ibles.pl Aktualny stan drzewostanów świerkowych w PB Krzysztof Stereńczak, Rafał Paluch, Miłosz Mielcarek, Bartłomiej Kraszewski, Żaneta Piasecka, Aneta Modzelewska, Małgorzata
dr hab. inż. Jarosław Lasota Zakład Gleboznawstwa Leśnego, Instytut Ekologii i Hodowli Lasu UR w Krakowie
dr hab. inż. Jarosław Lasota Zakład Gleboznawstwa Leśnego, Instytut Ekologii i Hodowli Lasu UR w Krakowie Pierwotna puszcza, występująca w zachodniej części pasma karpackiego, skutecznie opierała się przed
KATOWICE SPECIAL ECONOMIC ZONE GLIWICE SUBZONE and its influence on local economy KATOWICE SPECIAL ECONOMIC ZONE - GLIWICE SUBZONE
KATOWICE SPECIAL ECONOMIC ZONE GLIWICE SUBZONE and its influence on local economy Definition: WHAT DOES THE SPECIAL ECONOMIC ZONE MEAN? THE SPECIAL ECONOMIC ZONE IS THE SEPERATED AREA WITH ATTRACTIVE TAX
Jarosław Burczyk Andrzej Lewandowski Jan Kowalczyk
Jarosław Burczyk Andrzej Lewandowski Jan Kowalczyk Genetyka Nauka o zmienności i dziedziczeniu cech Badania podstawowe Badania aplikacyjne Cechy charakterystyczne drzew leśnych organizmy długowieczne rosnące
Porównanie naturalnego odnowienia świerka pospolitego Picea abies (L.) Karst. na Pojezierzu Kaszubskim i w innych regionach północnej Polski
DOI: 1.1515/frp-217-34 Wersja PDF: www.lesne-prace-badawcze.pl oryginalna praca naukowa Leśne Prace Badawcze / Forest Research Papers Grudzień / December 217, Vol. 78 (4): 33 314 e-issn 282-8926 Porównanie
Zagrożenie lasów górskich w Polsce 2011/2012. Wojciech Grodzki Instytut Badawczy Leśnictwa Kraków
Zagrożenie lasów górskich w Polsce 2011/2012 Wojciech Grodzki Instytut Badawczy Leśnictwa Kraków Szkodniki liściożerne Zagrożenie lasów górskich i podgórskich ze strony szkodników liściożernych jest znikome.
Produkcja szkółkarska i wykorzystanie kwalifikowanego leśnego materiału rozmnożeniowego dla potrzeb odnowieniowych w RDLP Gdańsk
Produkcja szkółkarska i wykorzystanie kwalifikowanego leśnego materiału rozmnożeniowego dla potrzeb odnowieniowych w RDLP Gdańsk Trzcianka, 10 V 2017 r. Ilość sadzonek [tys.szt.] 6000 Średnioroczne zużycie
Od autora Przedmowa do drugiego wydania Od Wydawnictwa Część pierwsza. Wprowadzenie w problematykę ekologii lasu I. Las jako system ekologiczny A.
Od autora Przedmowa do drugiego wydania Od Wydawnictwa Część pierwsza. Wprowadzenie w problematykę ekologii lasu I. Las jako system ekologiczny A. Pojęcie i zakres poznawczy ekologii B. Zagadnienia autekologii
UCHWAŁA NR... RADY MIASTA SZCZECIN z dnia r.
Projekt UCHWAŁA NR... RADY MIASTA SZCZECIN z dnia... 2017 r. w sprawie zaopiniowania wniosku o uznanie lasów za ochronne, na terenie Gminy Miasto Szczecin, będących w zarządzie Nadleśnictwa Kliniska Na
Zakopane, plan miasta: Skala ok. 1: = City map (Polish Edition)
Zakopane, plan miasta: Skala ok. 1:15 000 = City map (Polish Edition) Click here if your download doesn"t start automatically Zakopane, plan miasta: Skala ok. 1:15 000 = City map (Polish Edition) Zakopane,
Dominika Janik-Hornik (Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach) Kornelia Kamińska (ESN Akademia Górniczo-Hutnicza) Dorota Rytwińska (FRSE)
Czy mobilność pracowników uczelni jest gwarancją poprawnej realizacji mobilności studentów? Jak polskie uczelnie wykorzystują mobilność pracowników w programie Erasmus+ do poprawiania stopnia umiędzynarodowienia
Kwalifikowanie drzewostanów do przebudowy. ćwiczenie 1. Ocena zgodności drzewostanu z siedliskiem. (Kwalifikowanie do przebudowy)
ćwiczenie. Ocena zgodności drzewostanu z siedliskiem (Kwalifikowanie ) KZP (I KTG) ustala hierarchię potrzeb dotyczących przebudowy drzewostanów w danym nadleśnictwie, kierując się następującymi przesłankami:.
Ocena jakości ujęć wody zlokalizowanych w terenach leśnych zarządzanych przez Nadleśnictwo Myślenice
Ocena jakości ujęć wody zlokalizowanych w terenach leśnych zarządzanych przez Nadleśnictwo Myślenice Quality Assessment of the water intakes located in forest areas managed by the Myslenice Forest District
aforementioned device she also has to estimate the time when the patients need the infusion to be replaced and/or disconnected. Meanwhile, however, she must cope with many other tasks. If the department
Planowanie gospodarki przyszłej
Planowanie gospodarki przyszłej Planowanie gospodarki przyszłej Określenie rozmiaru użytkowania ETAT Planowanie gospodarki przyszłej Podział na gospodarstwa Struktura klas wieku Wiek dojrzałości TKW kolej
ROZPORZĄDZENIE NR 51/2007 WOJEWODY ŁÓDZKIEGO z dnia 28 listopada 2007 r. w sprawie ustanowienia planu ochrony dla rezerwatu przyrody Kruszewiec
ROZPORZĄDZENIE NR 51/2007 WOJEWODY ŁÓDZKIEGO z dnia 28 listopada 2007 r. w sprawie ustanowienia planu ochrony dla rezerwatu przyrody Kruszewiec Na podstawie art. 19 ust. 6 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004
MONITORING KORNIKA ZROSŁOZĘBNEGO (Ips duplicatus Sahlb.) W SAKSONII, SUDETACH I NA DOLNYM ŚLĄSKU
MONITORING KORNIKA ZROSŁOZĘBNEGO (Ips duplicatus Sahlb.) W SAKSONII, SUDETACH I NA DOLNYM ŚLĄSKU Lutz-Florian Otto 1, Kerstin Rödiger 1, Franz Matschula 1, Jarosław Góral 2, Katarzyna Nowik 2, Katarzyna
Żółw błotny (Emys orbicularis) w Polsce północno-wschodniej
Żółw błotny (Emys orbicularis) w Polsce północno-wschodniej Rozmieszczenie, zagrożenia, perspektywy ochrony Grzegorz Górecki Stacja Terenowa Wydziału Biologii Uniwersytetu Warszawskiego Urwitałt 2013 Rozmieszczenie
WPŁYW ODWODNIENIA NA PRZYROST DRZEW NA TORFOWISKU WILCZE BAGNO W PUSZCZY AUGUSTOWSKIEJ
ZESZYTY PROBLEMOWE POSTĘPÓW NAUK ROLNICZYCH 2008 z. 528: 335-340 WPŁYW ODWODNIENIA NA PRZYROST DRZEW NA TORFOWISKU WILCZE BAGNO W PUSZCZY AUGUSTOWSKIEJ Michał Wróbel Pracownia Gospodarki Wodnej, Zakład
Genetyka drzew leśnych na zajęciach edukacji leśnej
Genetyka drzew leśnych na zajęciach edukacji leśnej Anna Zawadzka ARTYKUŁY / ARTICLES Abstrakt. Leśnictwo opiera się dzisiaj w coraz większym stopniu na osiągnięciach nowoczesnych technik i technologii.
Helena Boguta, klasa 8W, rok szkolny 2018/2019
Poniższy zbiór zadań został wykonany w ramach projektu Mazowiecki program stypendialny dla uczniów szczególnie uzdolnionych - najlepsza inwestycja w człowieka w roku szkolnym 2018/2019. Składają się na
MSOŚ - Gospodarka leśna a ochrona środowiska Organizacja zajęć kameralnych w semestrze 4.
MSOŚ - Gospodarka leśna a ochrona środowiska Organizacja zajęć kameralnych w semestrze 4. Osoby prowadzące: Dr inż. Stanisław Drozdowski - kierownik przedmiotu, wykłady (pokój 51A) Mgr inż. Leszek Gawron
Typologia Siedlisk Leśnych wykłady i ćwiczenia
Zakład Urządzania Lasu KULiEL WL SGGW w Warszawie dr inż. Michał Orzechowski 1/77 morzechowski@wl.sggw.pl 22 5938202 Typologia Siedlisk Leśnych wykłady i ćwiczenia Cel przedmiotu: Poznanie zasad wykonywania
628 i 842, z 2014 r. poz. 805, 850, 1002, 1101 i 1863, z 2015 r. poz. 222.
projekt ZARZĄDZENIE REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W BYDGOSZCZY z dnia... 2015 r. w sprawie ustanowienia planu ochrony dla rezerwatu przyrody Uroczysko Koneck Na podstawie art. 19 ust. 6 ustawy
Komentarz technik leśnik 321[02]-01 Czerwiec 2009
Strona 1 z 21 Strona 2 z 21 Strona 3 z 21 Strona 4 z 21 Strona 5 z 21 Strona 6 z 21 Kosztorys zaplanowanych prac Koszt materiału sadzeniowego Lp. Gatunek Symbol produkcyjny Jednostka miary ilość jednostek
Tychy, plan miasta: Skala 1: (Polish Edition)
Tychy, plan miasta: Skala 1:20 000 (Polish Edition) Poland) Przedsiebiorstwo Geodezyjno-Kartograficzne (Katowice Click here if your download doesn"t start automatically Tychy, plan miasta: Skala 1:20 000
http://www.rcin.org.pl
Archeologia Polski, t. XXXVIII : 1993, z. I PL ISSN 0003-8180 MAŁGORZATA WINIARSKA-KABACIŃSKA ANALIZA FUNKCJONALNA OSTRZA KOŚCIANEGO ZBROJONEGO KRZEMIENNYMI WKŁADKAMI Z TŁOKOWA, WOJ. OLSZTYŃSKIE 1 Analizę
ROZPORZĄDZENIE Nr 70 WOJEWODY MAZOWIECKIEGO. z dnia 24 października 2008 r. w sprawie pomników przyrody położonych na terenie powiatu przysuskiego.
Mazow.08.194.7031 ROZPORZĄDZENIE Nr 70 WOJEWODY MAZOWIECKIEGO z dnia 24 października 2008 r. w sprawie pomników przyrody położonych na terenie powiatu przysuskiego. (Warszawa, dnia 14 listopada 2008 r.)
SNP SNP Business Partner Data Checker. Prezentacja produktu
SNP SNP Business Partner Data Checker Prezentacja produktu Istota rozwiązania SNP SNP Business Partner Data Checker Celem produktu SNP SNP Business Partner Data Checker jest umożliwienie sprawdzania nazwy
UCHWAŁA Nr XII/120/2016 RADY GMINY WIDUCHOWA z dnia 16 maja 2016 r.
- projekt (druk nr 11 ) UCHWAŁA Nr XII/120/2016 RADY GMINY WIDUCHOWA z dnia 16 maja 2016 r. w sprawie zaopiniowania wniosku Nadleśnictwa Chojna o uznanie za ochronne lasów położonych na terenie gminy Widuchowa
Szkody od wiatru i śniegu w polskich lasach w ujęciu czasowym i regionalnym
SEMINARIUM ZAGROśENIA LASÓW ZALEśNE OD STANU ATMOSFERY Instytut Badawczy Leśnictwa Sękocin Stary 10 stycznia 2013 Szkody od wiatru i śniegu w polskich lasach w ujęciu czasowym i regionalnym W. Gil, T.
Projekt Poznajemy Jezioro Bukowskie
Projekt Poznajemy Jezioro Bukowskie Cele projektu: Podniesienie poziomu wiedzy na temat funkcjonowania ekosystemów jeziornych Poznanie zależności i procesów zachodzących w zlewni jeziora Zapoznanie się
Morskie Oko powstało w dawnym wyrobisku. Morskie Oko (The Eye of the Sea) was developed. Nad wodą. By the water
Nad wodą Morskie Oko powstało w dawnym wyrobisku kamieniołomu w okolicy dzisiejszej ul.fabrycznej. Zbiornik wodny ze względu na częściowo skaliste brzegi nazywano Morskim Okiem. W latach 30. XX wieku przy
Formy ochrony przyrody w powiecie kutnowskim. 15 grudnia 2017 roku
Formy ochrony przyrody w powiecie kutnowskim 15 grudnia 2017 roku Powiat kutnowski Położony jest w centrum kraju, w północnej części woj. Łódzkiego. Zajmuje powierzchnię 886 km2, co stanowi 4,9% powierzchni
Przyrodnicze uwarunkowania gospodarki przestrzennej PUGP. Ćwiczenie 1 zagadnienia wprowadzające do informacji o środowisku przyrodniczym
Przyrodnicze uwarunkowania gospodarki przestrzennej PUGP Ćwiczenie 1 zagadnienia wprowadzające do informacji o środowisku przyrodniczym Zagadnienia wprowadzające czyli przypomnienie - po trochę o wszystkim
Patients price acceptance SELECTED FINDINGS
Patients price acceptance SELECTED FINDINGS October 2015 Summary With growing economy and Poles benefiting from this growth, perception of prices changes - this is also true for pharmaceuticals It may
DOI: / /32/37
. 2015. 4 (32) 1:18 DOI: 10.17223/1998863 /32/37 -,,. - -. :,,,,., -, -.,.-.,.,.,. -., -,.,,., -, 70 80. (.,.,. ),, -,.,, -,, (1886 1980).,.,, (.,.,..), -, -,,,, ; -, - 346, -,.. :, -, -,,,,,.,,, -,,,
INSTYTUT GEOGRAFII I PRZESTRZENNEGO ZAGOSPODAROWANIA IM. STANISŁAWA LESZCZYCKIEGO POLSKA AKADEMIA NAUK PRACE GEOGRAFICZNE NR 253
1 INSTYTUT GEOGRAFII I PRZESTRZENNEGO ZAGOSPODAROWANIA IM. STANISŁAWA LESZCZYCKIEGO POLSKA AKADEMIA NAUK PRACE GEOGRAFICZNE NR 253 2 GEOGRAPHICAL STUDIES No. 253 CULTURAL LANDSCAPES OF POLAND AND THEIR
Financial support for start-uppres. Where to get money? - Equity. - Credit. - Local Labor Office - Six times the national average wage (22000 zł)
Financial support for start-uppres Where to get money? - Equity - Credit - Local Labor Office - Six times the national average wage (22000 zł) - only for unymployed people - the company must operate minimum
Zbigniew Borowski & Jakub Borkowski Instytut Badawczy Leśnictwa
Zbigniew Borowski & Jakub Borkowski Instytut Badawczy Leśnictwa Populacja bobra w Polsce, podobnie jak w wielu innych krajach, w ostatnich 30 latach odnotowała nagły wzrost liczebności z 270 do ponad???
Zmiany stanu i struktury zasobów drzewnych w zależności od wieku drzewostanu i innych czynników taksacyjnych
Zmiany stanu i struktury zasobów drzewnych w zależności od wieku drzewostanu i innych czynników taksacyjnych Dane pozyskano w ramach tematu Optymalizacja użytkowania oraz zasobności drzewostanów z punktu
PRACOCHŁONNOŚĆ I KOSZTY PRAC LEŚNYCH W WYBRANYCH TYPACH SIEDLISKOWYCH LASU
InŜynieria Rolnicza 2/2006 Włodzimierz Białczyk, Franciszek Molendowski Instytut InŜynierii Rolniczej Akademia Rolnicza we Wrocławiu PRACOCHŁONNOŚĆ I KOSZTY PRAC LEŚNYCH W WYBRANYCH TYPACH SIEDLISKOWYCH
WIELOKRYTERIALNY DOBÓR ROZTRZĄSACZY OBORNIKA
Inżynieria Rolnicza 7(95)/2007 WIELOKRYTERIALNY DOBÓR ROZTRZĄSACZY OBORNIKA Andrzej Turski, Andrzej Kwieciński Katedra Maszyn i Urządzeń Rolniczych, Akademia Rolnicza w Lublinie Streszczenie: W pracy przedstawiono
Wood macrostructure of Norway spruce (Picea abies [L.] Karst) coming from an experimental site in the Siemianice Forest Experimental Station
Annals of Warsaw University of Life Sciences - SGGW Forestry and Wood Technology 88, 2014: 243-247 (Ann. WULS - SGGW, For. and Wood Technol. 88, 2014) Wood macrostructure of Norway spruce (Picea abies
DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA W ASPEKCIE TYPÓW FUNKCJONALNYCH GMIN GÓRSKICH
INFRASTRUKTURA I EKOLOGIA TERENÓW WIEJSKICH Nr 4/2005, POLSKA AKADEMIA NAUK, Oddział w Krakowie, s. 29 38 Komisja Technicznej Infrastruktury Wsi Anna Krakowiak-Bal DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA W ASPEKCIE TYPÓW
Przedmiot SIEDLISKOZNAWSTWO LEŚNE Organizacja zajęć w semestrze 1
Wydział Leśny SGGW w Warszawie Niestacjonarne studia II (magisterskie) Przedmiot SIEDLISKOZNAWSTWO LEŚNE Organizacja zajęć w semestrze 1 Prowadzący: Prof. dr hab. Bogdan Brzeziecki - wykłady, dr inż. Jacek
Uniwersytet Przyrodniczy. w Poznaniu Leśny Zakład Doświadczalny Siemianice
Leśny Kompleks Promocyjny L A S Y R Y C H T A L S K I E Uniwersytet Przyrodniczy Powierzchnia : 5910 ha Przeciętna zasobność : 283 m 3 Przeciętny wiek: 64 lata Przyrost przeciętny : 4,44 m 3 w Poznaniu
Czy można budować dom nad klifem?
Przyrodnicze uwarunkowania gospodarki przestrzennej [PUGP] Ćwiczenie 1 zagadnienia wprowadzające do informacji o środowisku przyrodniczym Zagadnienia wprowadzające czyli przypomnienie - po trochę o wszystkim
ARNOLD. EDUKACJA KULTURYSTY (POLSKA WERSJA JEZYKOWA) BY DOUGLAS KENT HALL
Read Online and Download Ebook ARNOLD. EDUKACJA KULTURYSTY (POLSKA WERSJA JEZYKOWA) BY DOUGLAS KENT HALL DOWNLOAD EBOOK : ARNOLD. EDUKACJA KULTURYSTY (POLSKA WERSJA Click link bellow and free register
HODOWLA LASU. Może na początek ogólne wiadomości co to jest las
HODOWLA LASU Może na początek ogólne wiadomości co to jest las Las- jest to zbiorowisko drzew i krzewów oraz zwierząt, które wraz ze swoistą glebą wzajemnie na siebie oddziaływają i tworzą specyficzny
OPINIA NIEZALEŻNEGO BIEGŁEGO REWIDENTA Dla Zgromadzenia Wspólników CRISIL Irevna Poland Sp. z o. o. 1. Przeprowadziliśmy badanie załączonego sprawozdania finansowego za rok zakończony dnia 31 grudnia 2016
Prognozy pozyskania drewna w Polsce w perspektywie 20 lat oraz możliwości ich wykorzystania do szacowania zasobów drewna na cele energetyczne
Konferencja naukowo-techniczna pt.: Możliwości oraz uwarunkowania podaży drewna do celów energetycznych Instytut Badawczy Leśnictwa Prognozy pozyskania drewna w Polsce w perspektywie 20 lat oraz możliwości