Luty 2011 Nr 1/2011 Biuletyn Informacyjny Wydziału Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie

Transkrypt

1 Luty 2011 Nr 1/2011 Biuletyn Informacyjny Wydziału Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie Rosyjski kompleks rolno-spożywczy i możliwości inwestycji 3 Inwestycje zagraniczne w Moskwie 25 Ostateczny sukces Tatniefti 37 Rosyjski rynek bieliźniany 44 Obwód Czelabiński 48 Obroty handlu zagranicznego Polski 55 Zmiany w taryfie celnej oraz zasadach eksportu do FR 57 Konkurencyjność polskiego eksportu w FR 62 Przedsięwzięcia targowo-wystawiennicze zaplanowane przez WPHI w 2011 r. 85 Zbliżające się wystawy w Rosji 90 Przetargi w Rosji 95

2 Szanowni Państwo! Polska to jedyny kraj Unii Europejskiej, którego PKB był dodatni w czasie kryzysu. W 2010 roku wzrósł o 3,8%, co stanowi najlepszy wynik spośród wszystkich państw UE. Szacuje się, że obroty handlowe z Rosją w 2010 roku osiagną poziom 24,5 mld $ (w 2008 r. wynosiły one ok. 30 mld $). Rosja zajmuje drugą pozycję wśród handlowych partnerów Polski, a Polska jest dla Rosji 5. spośród państw UE i 10. partnerem handlowym na świecie. Życzymy zatem Państwu dużego udziału w budowaniu naszej pozycji handlowej w Rosji i zapraszamy serdecznie do lektury noworocznego wydania Biuletynu WPHI w Moskwie. Znajdziecie w nim m.in. obszerne opracowanie dot. rosyjskiego kompleksu rolno-spożywczego oraz możliwości inwestycji w tym sektorze. Jednocześnie zapraszamy do odwiedzenia naszego stoiska promocyjno-informacyjnego na XVIII Międzynarodowych Targach Spożywczych PROD-EXPO 2011 (Pawilon Forum, stoisko Nr FD185), które odbędą się w dniach 7-11 lutego br. w moskiewskim Expocentrze. Proponujemy ponadto przegląd inwestycji zagranicznych w Moskwie, wycieczkę po Obwodzie Czelabińskim (ważnym regionie przemysłu ciężkiego) oraz kalendarium przedsięwzięć targowo-wystawienniczych zaplanowanych przez nasz Wydział w 2011 roku. W imieniu całego zespołu Wydziału Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Moskwie - Kierownik WPHI w Moskwie Marek Ociepka Radca-Minister 2

3 ROSYJSKI KOMPLEKS ROLNO-SPOŻYWCZY I MOŻLIWOŚCI INWESTYCJI opr. Andrzej Zygmunt WPHI Moskwa 1. Aktualna sytuacja w rosyjskim kompleksie rolno-spożywczym 1.1. Produkcja roślinna w 2010r. Według wstępnych danych Rosstatu, w 2010 r. zbiory zbóż i roślin strączkowych w Federacji Rosyjskiej wyniosły 60,9 mln ton, co stanowi spadek o 37,3% (36,2 mln ton) w stosunku do roku Pszenicy ozimej i jarej zebrano 41,5 mln ton w porównaniu do 61,7 mln ton w 2009 roku. W warunkach suszy w 2010 r. spadek produkcji zbóż był także wynikiem zmniejszenia powierzchni (o 9,2%) oraz w wyniku strat w zbiorach (4,5 q/ha). Produkcja ważniejszych towarów rolnych w gospodarstwach wszystkich kategorii w FR (dane za 2010r. w tys. ton) 2010r. 2010r. w % do 2009r. 2010r. + - do 2009r. Jęczmień ozimy i jary , Owies , Gryka ,

4 Ryż ,2 148 Kukurydza na ziarno ,6-888 Rzepak jary i ozimy ,7 5 Słonecznik , Burak cukrowy , Ziemniaki , Warzywa , W gospodarstwach domowych zebrano 84% ogólnego zbioru ziemniaków i 71,6% warzyw. Wg danych podmiotów Federacji zasiewy ozime zbóż pod zbiory w 2011 r. przeprowadzono na tys. ha (18848 tys. ha w 2009r.). Zasiewy pszenicy wynoszą tys. ha, żyta 2213 tys. ha, jęczmienia 362 tys. ha, pszenżyta 205 tys. ha. Pod koniec okresu wegetacyjnego w 2010r tys. ha zasiewów znajdowało się w stanie dobrym i zadowalającym, natomiast 1577 tys. ha w stanie niezadowalającym. W 2011 r. łączne zasiewy planowane są na poziomie 77 mln ha, tzn., że zasiewy jare planowane są na poziomie 49,8 mln ha (wzrost o 2,8 mln ha w stosunku do 2010r.). Wg danych Ministerstwa Rolnictwa z 22 grudnia 2010 r. przygotowano dla zasiewów jarych 5394,5 tys. ton ziarna przy zapotrzebowaniu 6029,7 tys. ton. Największy deficyt ziarna siewnego występuje w Nadwołżańskim, Centralnym i Uralskim Federalnym Okręgu. W całej Rosji deficyt ten wynosi 635,2 tys. ton Produkcja zwierzęca w 2010r. Wg wstępnych danych Rosstatu w 2010 r. hodowla bydła, trzody chlewnej i drobiu na ubój w gospodarstwach wszystkich kategorii wyniosła 10,5 mln ton, co oznacza wzrost o 5,6% w stosunku do 2009 r. Hodowla trzody chlewnej zwiększyła się o 7%, owiec i kóz o 2,3%, drobiu - o 11,0%. Natomiast hodowla bydła zmniejszyła się o 1,1%. Produkcja mleka zmniejszyła się o 1,7% i wyniosła 32 mln ton, przy zwiększeniu średniego udoju na jedną krowę (w organizacjach rolniczych) o 2,5% (113 kg) do 4600 kg. 4

5 Produkcja jaj w 2010 r. wyniosła 40,7 mld sztuk, co oznacza wzrost o 3,1% stosunku do 2009r. Podobnie jak w 2009 r. średnio na jedną nioskę przypadło 305 szt. jaj rocznie. Wg stanu na 1 stycznia 2011 r. pogłowie zwierząt w gospodarstwach wszystkich kategorii wynosiło: bydło - 20 mln szt. (96,6% stanu na 1 stycznia 2010r.), w tym: krów - 8,8 mln szt. (97,9%), trzody chlewnej 17 mln szt. (98,5%), owiec i kóz 21,2 mln (96,6%) Powierzchnia gruntów rolnych Dostępność gruntów rolnych w mln ha, wg stanu na początek roku (gospodarstwa wszystkich kategorii, wg danych MR FR) Grunty rolne - ogółem 191,7 190,6 190,5 190,9 z czego: pola uprawne 116,1 115,4 115,4 115,5 łaki i pastwiska 70,5 70,1 70,1 70,3 uprawy wieloletnie 1,7 1,7 1,7 1,7 ugory 3,4 3,4 3,4 3, Park maszynowy w rosyjskim sektorze rolnym Jeszcze kilka temu Rosja była atrakcyjnym i chłonnym rynkiem zbytu dla największych światowych producentów maszyn rolniczych. Oferowano wówczas także najatrakcyjniejsze warunki inwestycyjne producentom techniki rolniczej. Po rozpadzie Związku Radzieckiego nastąpił 4-5 krotny spadek wielkości parku maszynowego w rolnictwie. Obecnie ponad 70% maszyn i urządzeń jest wyeksploatowanych i przestarzałych. Ilość podstawowych typów maszyn rolniczych ( w szt., wg stanu na r., dane MR FR) traktory pługi kultywatory siewniki Federacja Rosyjska Centralny OF Północno-Zachodni OF Południowy OF

6 Północno-Kaukaski OF Nadwołżański OF Uralski OF Syberyjski OF Dalekowschodni OF Celem realizacji państwowego programu modernizacji rosyjskiego rolnictwa i podniesienia jego konkurencyjności niezbędna jest odbudowa i unowocześnienie parku maszynowego. W ostatnich 4-5 latach popyt na maszyny i urządzenia dla rolnictwa w Rosji rósł w tempie 30-40% rocznie. Jedną z przyczyn dynamicznego wzrostu popytu było pojawienie się środków finansowych (preferencyjne warunki kredytowe, leasing) na zakupy niezbędnych maszyn i urządzeń dla rolnictwa. Wg danych Rosyjskiej Asocjacji Producentów Techniki Rolniczej Rosagromasz w 2008 r. import stanowił 60% całości zakupów techniki rolniczej. Jednak wkrótce sytuacja na rynku maszyn rolniczych zaczęła ulegać szybkim zmianom. W 2009 r. import maszyn rolniczych spadł 6-krotnie, z 3,6 mld USD do 600 mln USD a w I połowie 2010 r. o 40%. Jednym z powodów był kryzys światowy. Spadek sprzedaży dotknął także rosyjskich producentów techniki rolniczej, którzy często zmuszeni zostali do ograniczenia produkcji, a nawet skrócenia tygodnia pracy. Niektóre zakłady (np. Ałtajski Traktornyj Zawod w Rubcowskie) w ogóle zaprzestały produkcji. Mimo przedłużenia na 2010 r. programu wsparcia kredytowego na zakup techniki rolniczej, środki na wypłatę subsydiów dostarczane są do regionów z dużym opóźnieniem. Ponadto, praktycznie nie działa program wsparcia dla zakładów produkujących maszyny i urządzenia rolnicze na eksport Działania protekcjonistyczne rządu rosyjskiego na rynku techniki rolniczej W styczniu 2009 r. rząd rosyjski postanowił objąć ochroną rosyjskich producentów techniki rolniczej. Podniesiono z 5% do 15% (nie mniej niż 120 EUR/kWT, stawki celne na traktory i kombajny, co wpłynęło na znaczny spadek ich importu (producenci 6

7 krajowi proponowali objęcie podwyższoną stawką celną dużo większej ilości pozycji towarowych, zwłaszcza maszyn i urządzeń, których odpowiedniki produkowane są w Rosji). Według obliczeń Ministerstwa Handlu USA eksport do Rosji spadł o 81% i osiągnął wartość 126 mln USD. Dla porównania, koncern Rosselmasz w ciągu pierwszych 5 miesięcy 2010 r. sprzedał maszyny dla rolnictwa za 217 mln USD, a Briańskselmasz za 114 mln USD. W sierpniu 2010 r. podniesiono z 0% do 5% stawki celne na 3 rodzaje (z wnioskowanych przez Rosagromasz 37 pozycji) techniki rolniczej: na maszyny i urządzenia dla przygotowania pasz dla zwierząt (kod ) oraz na urządzenia załadunkowe do traktorów i innych maszyn rolniczych (kody: , ). Lobby rosyjskich producentów oczekuje podniesienia do 15% stawek celnych na większość importowanej techniki rolniczej, upatrując w tym szansę, na ochronę krajowej produkcji i podniesienie jej konkurencyjności. Dalsze podwyższanie ceł na maszyny i urządzenia dla rolnictwa spowoduje, że rosyjski rynek wkrótce może stać się trudnodostępny dla firm zagranicznych. Przykładowo, jeśli traktor firmy John Deere sprzedawany jest za 3,5 mln Rbl, to cena traktora krajowej produkcji kształtuje się na poziomie 1 mln Rbl. Ponadto, na zakup rosyjskich maszyn i urządzeń można otrzymać kredyt na preferencyjnych warunkach. Wg prezydenta Asocjacji Dealerów Techniki Rolniczej Aschod, w 2009 r. wydano bankom, kredytującym zakup techniki rolniczej, w ramach programów wsparcia rosyjskiego rynku producentów, specjalne zarządzenia dotyczące zaprzestania udzielania kredytów na zakup traktorów i kombajnów z zagranicy. Rozporządzenie to wpłynęło na dalsze zmniejszenie importu. Przykładowo: w Rosselchozbanku lub Sbierbanku nabywcy mogą otrzymać, w ramach programu pomocy państwowej, kredyt z oprocentowaniem 4-8% rocznie (z udziałem własnym lub bez udziału własnego). W innych organizacjach finansowych na zakup techniki rolnej można otrzymać kredyt w wysokości od 150 tys. do 30 mln Rbl z oprocentowaniem 14-24%, z wkładem własnym. 7

8 W sytuacji powyższego znaczącego wsparcia, wybór nabywców kieruje się w znacznym stopniu na krajowe maszyny i urządzenia Możliwości sprzedaży maszyn rolniczych na rynek rosyjski Dla zwiększenia produkcji rolnej, podniesienia jej konkurencyjności i wykorzystania istniejącego potencjału niezbędne są rosyjskim rolnikom wysokiej jakości maszyny i urządzenia, odpowiadające współczesnym wymaganiom technicznym. Działania protekcjonistyczne władz rosyjskich na rynku techniki rolnej mają na celu skłonienie zagranicznych inwestorów do uruchomienia produkcji w Rosji. Jedną z pierwszych firm, która rozpoczęła montaż techniki rolniczej w Rosji (Samara) wraz z rosyjskimi partnerem Ewrotechnika już w 1998 r. była niemiecka firma Amazone. Maszyny rolnicze Amazone-Ewrotechnika uznawane są w rosyjskiej statystyce jako urządzenia rosyjskie. Produkcja włączona jest więc do państwowych programów wsparcia dla rolnictwa, w tym do preferencyjnego kredytowania, jakie przyznawane jest partnerom rosyjskim (np. poprzez państwowy Rosagroleasing, który zakupił w latach ponad 55 tys. maszyn i urządzeń dla rolnictwa; Rosagroleasing bierze także udział w państwowym programie rozwoju rolnictwa na lata ). W 2005 r. uruchomił swoją produkcję w Kransodarze niemiecki koncern CLAAS. Produkcję w Rosji uruchomiła w 2009 r. włoska firma Same Deutz-Fahr, a w 2010 r. amerykańska firma AGCO. W 2010 r. rozpoczęła także montaż w Rosji firma włoska Case New Holland, która produkuje traktory wspólnie z Kamaz (Nabiereżnyje Czełny- Tatarstan). Produkcję uruchomiła w obwodzie kałuskim także niemieckia firma Lemken &Grimme. Koncern Deere&Company produkujący technikę rolniczą tzw. klasy mercedes także poszukuje terenów pod inwestycje na rynku rosyjskim. Koncern wybudował już zakład techniki siewnej i urządzeń dla uprawy ziemi w Orenburgu, realizuje projekt logistyczny w obwodzie kałuskim, otworzył centrum produkcyjne i skład części w podmoskiewskim rejonie Domadiedowo. Teraz myśli o montażu w Rosji maszyn z importowanych części. Na razie koncern nie liczy na efektywność przedsięwzięcia, 8

9 której osiągnięcie jest możliwe dopiero po uruchomieniu produkcji komponentów w Rosji. Szacuje się, że produkcja w Rosji będzie 10% tańsza od importu. Wg dyrektora Ewrotechniki początkowo produkcja w Rosji może spowodować 15% spadek ceny, ale później wraca ona, w większości przypadków, do poziomu cen maszyn importowanych. Wpływ na to ma nieduża skala produkcji. Ewrotechnika produkuje rocznie ok maszyn rolniczych. Dla osiągnięcia niższej ceny wielkość produkcji winna wzrosnąć do 2,5-3 tys. sztuk maszyn rocznie. Wpływ na wzrost ceny mają także krajowi dostawcy komponentów do maszyn rolniczych. Są to najczęściej duże zakłady wybudowane jeszcze za czasów Związku Radzieckiego, które nastawione są na wielotysięczne zamówienia i nie są zainteresowane produkcją kilkudziesięciu czy kilkuset elementów dla niewielkiej montowni maszyn rolniczych. Natomiast w krajach europejskich tradycyjnie działają nieduże firmy, specjalizujące się w produkcji niewielkiej ilości detali. Przykładowo, cena ramy do traktora w UE kształtuje się na poziomie poniżej 3 tys. EUR, natomiast w Rosji osiąga wartość 3,7 tys. EUR, w związku z tym czasami bardziej opłaca się przywieźć detale z zagranicy. Nawet uwzględniając koszty rozclenia i transportu cena może być niższa od ceny elementu rosyjskiego. Ponadto, jakość rosyjskich zespołów-mechanizmów do traktorów jest często niższa od elementów importowanych. Współczesnym światowym wymaganiom odpowiadają tylko rosyjskie kabiny do traktorów i elementy plastikowe w nich zamontowane. W związku z powyższym, kierownictwa polskich firm przygotowujących strategię sprzedaży swojej produkcji na rynku rosyjskim, winny aktualnie rozpatrywać możliwość montażu maszyn bezpośrednio na terenie Unii Celnej. W przeciwnym razie, przy protekcjonistycznej polityce rządu rosyjskiego, eksport z Polski będzie systematycznie spadał. 9

10 1.5. Plany rozwoju rosyjskiego sektora rolno-spożywczego W styczniu 2010 r. na mocy dekretu prezydenta FR przyjęto Doktrynę bezpieczeństwa żywnościowego, precyzującą zadania i kierunki polityki państwa w sektorze rolnospożywczym. Przewiduje ona rozwój krajowej produkcji artykułów rolno-spożywczych i zmniejszenie zależności od importu oraz stopniowe osiągnięcie niezależności żywnościowej Rosji. W doktrynie określono udział producentów rosyjskich w poszczególnych sektorach rynku wewnętrznego 95% na rynku zbóż i ziemniaków, 90% - na rynku mleka i produktów mlecznych, 85% - na rynku mięsa, 80% - na rynku produktów rybnych, cukru i olejów roślinnych. Wskaźniki powyższe mają zostać osiągnięte w ciągu 4-5 lat. W najbliższym czasie planowane jest opracowanie kolejnego państwowego programu rozwoju rolnictwa i regulowania rynków produkcji rolnej, surowców i artykułów spożywczych na lata (aktualnie obowiązuje program na lata , w którym ze środków budżetowych, pozabudżetowych i budżetów podmiotów Federacji przewidziano finansowanie na ponad 1,4 bln rubli). W tym celu w Ministerstwie Rolnictwa FR została utworzona specjalna grupa robocza ds. opracowania koncepcji programu. W wielu obwodach FR opracowane są specjalne programy wsparcia rozwoju sektora rolno-spożywczego. Np. w Obwodzie Niżegorodzkim ok. 200 przedsiębiorstw rolnych jest aktualnie modernizowanych lub budowanych od zera. W 2010 r. w regionie wprowadzono program, dzięki któremu producenci mleka mogą otrzymać od 2 do 5 rubli dotacji za 1 litr mleka w zależności od modernizacji procesu produkcyjnego. Produkcja mleka i mięsa została uznana za główny kierunek w rolnictwie tego obwodu. Władze Obwodu Czelabińskiego udzieliły gwarancji na 5,5 mld rubli w związku z realizacją w regionie czterech projektów inwestycyjnych dot. budowy nowych i modernizacji istniejących gospodarstw hodowli drobiu. Budowa nowych obiektów stworzy 3500 miejsc pracy. 10

11 1.6. Wskaźniki inflacji dla produktów rolno-spożywczych Wskaźniki cen produktów rolnych i środków spożywczych (listopad-grudzień 2010) w stosunku do w stosunku do Rodzaj produktu poprzedniego miesiąca, grudnia 2009r., % % Indeks cen na produkty rolne (listopad) Indeks cen na produkty przemysłu spożywczego, z uwzględnieniem napojów i tytoniu (październik) 103,6 119,1 102,3 112,1 Indeks cen detalicznych (grudzień) 101,1 108,8 Indeks cen detalicznych dla produktów spożywczych (grudzień) 102,1 112,9 Wskaźniki cen producentów produktów rolnych (listopad) Produkcja roślinna 106,0 130,0 Ziarna zbóż i roślin strączkowych 104,6 125,5 w tym: pszenica 104,5 122,5 kukurydza 107,6 130,9 ryż 98,2 100,4 jęczmień 104,3 137,0 żyto 103,4 126,9 gryka 111,5 240,2 ziemniaki 105,8 184,3 słonecznik 111,8 155,4 soja 98,5 102,2 buraki cukrowe 104,7 117,1 pomidory 112,4 127,3 ogórki 116,8 106,3 cebula 108,6 163,5 kapusta 105,3 184,3 marchew 106,8 166,8 buraki czerwone 113,7 161,3 owoce i jagody 104,3 122,8 Produkty zwierzęcego W tym: pochodzenia 102,0 112,7 11

12 Rodzaj produktu bydło, trzoda chlewna i drób (w wadze żywej) z czego: w stosunku do poprzedniego miesiąca, % w stosunku do grudnia 2009r., % 100,5 103,5 bydło 101,4 105,8 trzoda chlewna 100,1 103,4 drób 100,3 102,5 mleko 104,4 130,8 jaja 101,4 109,9 Wskaźniki cen producentów dla niektórych rodzajów towarów przemysłowych (listopad) mięso i drób 99,1 104,6 w tym: wołowina 101,1 103,8 wieprzowina 101,0 105,7 drób 98,3 104,7 kiełbasa gotowana 101,7 105,8 olej słonecznikowy 114,8 153,3 mleko pitne 102,0 123,0 masło śmietankowe 102,9 126,8 sery twarde 101,3 123,3 mąka - łącznie 101,2 132,8 mąka pszenna pierwszego gatunku 101,3 128,6 kasze - łącznie 107,4 230,3 ryż 110,7 100,6 kasza gryczana 107,1 368,5 proso 105,8 257,9 pieczywo 100,6 107,2 cukier 104,9 119,2 makaron 100,1 110,8 Indeksy cen detalicznych (grudzień) pieczywo 101,4 107,6 kasza i rośliny strączkowe 107,6 158,8 makaron 100,9 104,7 mięso i drób 100,8 105,3 mleko i produkty z mleka 101,2 116,7 masło śmietankowe 101,6 123,3 olej słonecznikowy 106,6 127,6 12

13 Rodzaj produktu w stosunku do poprzedniego miesiąca, % w stosunku do grudnia 2009r., % jaja 103,4 113,2 cukier 103,4 122,5 owoce i warzywa 108,6 145,6 napoje alkoholowe 100,4 108, Poziom produkcji podstawowych artykułów rolno-spożywczych Średni poziom spożycia mięsa wynosi w Rosji około 61 kg/osobę rocznie, ok. 240 litrów mleka i 250 jajek. Według danych Rosstat, wskaźnik produkcji żywności, napojów i wyrobów tytoniowych za okres styczeń-listopad 2010 roku wyniósł 105,7% wobec 98,8% w okresie styczeń-listopad 2009r. Zmniejszenie produkcji olejów roślinnych nastąpiło ze względu na spadek w 2010 r. zbiorów i plonów brutto nasion oleistych w niektórych regionach. Zmniejszenie produkcji piwa i wyrobów tytoniowych w okresie od stycznia do listopada 2010r. było spowodowane m.in. przyczynami administracyjnymi rządu (wzrost stawki podatku akcyzowego na piwo i wejście w życie "Reglamentów technicznych na wyroby tytoniowe"). Produkcja głównych produktów zwierzęcych w organizacjach rolniczych w okręgach federalnych w okresie styczeń-listopad 2010 (w %, w stosunku do styczeń-listopad 2009r.) Okręg Federalny Bydło, trzoda i drób na ubój Mleko Jaja (w wadze żywej) Centralny 114,1 96,4 108,0 Północno-Zachodni 118,6 98,4 100,2 Południowy 118,9 95,1 107,8 Północno-Kaukaski 118,5 116,9 118,0 Nadwołżański 104,9 100,5 106,6 Uralski 109,7 102,6 100,5 Syberyjski 106,3 99,3 103,7 Dalekowschodni 113,4 103,2 106,4 Rosja - ogółem 111,7 99,0 105,1 13

14 Produkcja ważniejszych towarów rolno-spożywczych Nazwa produktu jednostka 2009 styczeń - listopad 2010 styczeń - listopad Produkcja towarów żywnościowych, z uwzględnieniem alkoholu 2010/2009 (w %) cukier biały tys. t ,84% olej słonecznikowy nierafinowany i jego frakcje tys. t ,58% spirytus etylowy rektyfikowany z surowców roślinnych mln hl 3,76 3,71 98,67% wódka mln hl 8,02 8,31 103,62% mięso i podroby jadalne tys. t ,99% mięso i podroby z drobiu tys. t ,32% masło śmietankowe tys. t ,55% ser i twaróg tys. t ,84% ryba i produkty z ryb, przetworzone i konserwowane tys. t ,51% mąka ze zbóż, warzyw i innych roślin uprawnych, ich mieszanki mln t 9,2 8,9 96,74% kasza, mąka z grubego przemiału; granulki z pszenicy tys. t ,92% kasza, mąka z grubego przemiału, granulki z ziarna, gdzie indziej niesklasyfikowane tys. t ,95% Produkcja rolnicza bydło, trzoda i drób na ubój (w żywej wadze) tys. t ,76% mleko tys. t ,33% jaja mln szt ,18% 2. Inwestycje zagraniczne w sektorze rolnym i produkcji żywności Rozwój rolnictwa Rosji prowadzony jest z uwzględnieniem programów państwowych, federalnych celowych i sektorowych, w tym dot. rozwoju obszarów wiejskich, produkcji trzody chlewnej, drobiu, produkcji cukru i infrastruktury logistycznej. Wdrażane są także działania strategicznych związane z ubezpieczeniami rolnymi. 14

15 Jednym z czynników mających znaczny wpływ na rozwój sektora rolnospożywczego i przetwórstwa (produkcji artykułów spożywczych) jest aktywny udział firm zagranicznych. Praktycznie każdy podmiot federacji ma przygotowane gotowe programy inwestycyjne dla przedsiębiorców zagranicznych. Informacje można uzyskać bezpośrednio od władz danego regionu lub poprzez strony internetowe podmiotów Federacji. Specyfika rynku rosyjskiego wymaga w pierwszej kolejności kontaktu z odpowiednimi władzami danego regionu. Z doświadczeń WPHI wynika, że jest to najwłaściwsza droga do podjęcia decyzji. Dostęp do stron internetowych podmiotów federacji w większości przypadków można uzyskać m.in. przez adres: Np. bardzo dobrze zaprojektowana stronę internetową posiada Kraj Stawropolski gdzie ewentualny inwestor może uzyskać pełną informację nt. projektów inwestycyjnych regionu Skumulowany poziom inwestycji Łączne skumulowane na koniec września inwestycje w rosyjską gospodarkę wg danych Federalnej Służby Państwowej Statystyki FR wyniosły 265,0 mld USD, przy czym na sektor rolnictwa, leśnictwa i gospodarki leśnej przypada 2,24 mld USD, co stanowi 0,84% Inwestycje w sektorze rolno-spożywczym wg krajów inwestorów Napływ zagranicznych inwestycji do gospodarki rosyjskiej wg krajów inwestorów (w mln USD za okres styczeń - wrzesień 2010r., dane FSPS FR) napływ styczeńwrzesień 2010r. udział procentowy w tym bezpośrednie portfelowe pozostałe Rolnictwo, łowiectwo, gospodarka leśna i usługi z czego: Cypr 80 21,

16 napływ styczeńwrzesień 2010r. udział procentowy w tym bezpośrednie portfelowe pozostałe Korea Płd , Belgia 33 8, Produkcja produktów spożywczych z uwzględnieniem napojów z czego: Cypr , Belgia , Holandia , Ponieważ znaczącym inwestorem zagranicznym w obu grupach są firmy zarejestrowane na Cyprze można zakładać, że w rzeczywistości kapitał ten został wcześniej wywieziony z Rosji Zagraniczne inwestycje w rosyjski sektor rolny Zagraniczne inwestycje w rosyjskim sektorze rolnym są stosunkowo niewielkie i za 3 kwartały 2010 r. stanowiły mniej niż 0,5% ogółu inwestycji. Nastąpił jednak znaczny wzrost (prawie trzykrotny) w stosunku do 3 kwartałów 2009 r., przy czym inwestycje w produkcję roślinną wzrosły z 31,0 mln USD do 132,3 mln USD, a w produkcję zwierzęcą z 38,7 mln do 70,0 mln USD. Rodzaj inwestycji Zagraniczne inwestycje w rosyjski sektor rolny (dane FSPS FR z poszczególnych lat za styczeń wrzesień) , ,43 Ogółem inwestycji zagranicznych ,97 Rolnictwo, łowiectwo, gospodarka leśna i usługi , , ,46 w tym: 16

17 Rolnictwo, łowiectwo i usługi w tych dziedzinach , , ,55 w tym: Rolnictwo , , ,97 w tym: produkcja roślinna , , ,53 produkcja zwierzęca , , ,74 uprawy rolne połączone (działalność mieszana) 99,52 755,96 39,70 Świadczenie usług w zakresie produkcji roślinnej i zwierzęcej, ogrodnictwa, z wyłączeniem działalności weterynaryjnej , , ,54 Łowiectwo i usługi 6,04 Gospodarka leśna i usługi , , , Zagraniczne inwestycje w rosyjski sektor produkcji żywności Znacznie wyższe inwestycje zagraniczne wpłynęły do sektora produkcji produktów spożywczych z uwzględnieniem produkcji napojów (1,87 mld USD za 3 kwartały 2010r.). Szczególnie duży wzrost inwestycji wystąpił w branży produkcji piwa, produkcji soków, produkcji roślinnych i zwierzęcych olejów i tłuszczów oraz produkcji produktów mlecznych. Największy spadek inwestycji zanotowano w grupie produkcji żywności dla dzieci i produktów dietetycznych, alkoholi i makaronu. Inwestycje zagraniczne w rosyjski sektor produkcji żywności (dane FSPS FR, w tys. USD z poszczególnych lat za okres styczeń wrzesień) Produkcja produktów spożywczych z uwzględnieniem napojów , , ,31 w tym: (najważniejsze grupy) Produkcja piwa , , ,18 Produkcja czekolady i wyrobów cukierniczych , , ,88 Produkcja soków owocowych i warzywnych , , ,45 17

18 Produkcja roślinnych i zwierzęcych olejów i tłuszczów , , ,30 Produkcja mlecznych produktów , , ,31 Produkcja wody mineralnej i innych napojów bezalkoholowych , , ,30 Produkcja makaronu 7 413, , ,27 Produkcja kawy i herbaty 4 181, , ,78 Produkcja gotowej karmy dla zwierząt 9 714, , ,14 Produkcja alkoholi (bez piwa) , , ,87 Produkcja żywności dla dzieci i produktów dietetycznych , , ,65 Produkcja mięsa i wyrobów z mięsa , , ,55 Produkcja cukru 4 116, ,76 Przerób i konserwowanie ziemniaków , , ,78 Produkcja wyrobów tytoniowych , ,22 23, Atrakcyjność inwestycyjna regionów w sektorze rolno-spożywczym Opracowań dot. atrakcyjności inwestycyjnej regionów FR i dotyczących kompleksu rolno-spożywczego jest bardzo mało lub są już częściowo zdezaktualizowane. W jednym z nich ( Agroinwestor, Nr 1, luty 2008r.) południowe regiony Rosji zostały uznane za najbardziej atrakcyjne dla rolnictwa. Trzy pierwsze miejsca zajęły: Obwód Rostowski, Wołgogradzki i Kraj Stawropolski. Kraj Krasnodarski, który ma reputację spichlerza Rosji znajduje się na czwartej pozycji. Jego kompleks rolno-spożywczy jest już dość mocno nasycony inwestycjami a władze regionalne ściśle administrują gospodarką regionu. Największy potencjał inwestycyjny występuje w Obwodzie Niżegorodzkim, Wołgogradzkim i Kraju Stawropolskim. Istnieje stosunkowo wiele wolnych nisz na rynku, a warunki prowadzenia działalności gospodarczej są tam bardzo korzystne. 18

19 2.6. Struktura zagranicznych inwestycji w sektorze rolnym wg podmiotów Federacji Inwestycje zagraniczne w podmiotach Federacji Rosyjskiej w sektorze rolnictwa, łowiectwa i gospodarki leśnej (dane FSPS FR, w tys. USD z poszczególnych lat za styczeń wrzesień) Podmiot Federacji Rosyjskiej Federacja Rosyjska , , ,46 W tym: Centralny Okręg Federalny 98269, , ,73 Obwód Kałużski , , ,20 Obwód Moskiewski , , ,84 Moskwa 1 324, , ,53 Obwód Tulski 25, , ,03 Obwód Kurski 89,03 251, ,22 Obwód Tambowski , ,85 Obwód Lipiecki 2 793, , ,35 Obwód Briański 8 057,95 19, ,20 Obwód Woroneżski 5 004,86 541,99 832,49 Obwód Twerski 1 244,14 22,28 58,54 Obwód Orłowski 619,44 68,85 0,33 Obwód Jarosławski 136,63 107,00 0,17 Obwód Biełgorodski 176,15 0,31 Obwód Kostromski 682,41 1,95 Obwód Riazański 966,11 0,15 Północno-Zachodni Okręg Federalny , , ,70 Republika Karelia , , ,21 Obwód Leningradzki , , ,08 Obwód Pskowski , , ,44 Obwód Archangielski 2 232, , ,86 Obwód Wołogodski 567,35 0,31 717,20 Obwód Nowgorodski 848,49 3,39 608,96 Sankt Petersburg 49,85 196,86 Republika Komi 6 722,46 89,60 Obwód Kaliningradzki 1,49 Południowy Okręg Federalny (do 2009 r.) 9 871, ,90 Południowy Okręg Federalny (od 2010 r.) 17680,78 Kraj Krasnodarski 1 214, , ,42 Republika Adygea 7 283, , ,36 Obwód Wołgogradski 124,64 47,67 19

20 Podmiot Federacji Rosyjskiej Obwód Astrachański 0,41 188,90 0,33 Obwód Rostowski 175,41 13,99 Północno-Kaukaski Okręg Federalny 24323,50 Kraj Stawropolski 1 072, , ,50 Nadwołżański Okręg Federalny 64873, , ,67 Obwód Ulianowski 21, ,32 Obwód Orenburgski 0,21 0, ,55 Obwód Saratowski 1 288,76 35,00 Obwód Samarski 61,70 19,13 23,99 Obwód Penzeński 3 586,20 2,02 Obwód Kirowski ,31 2,46 0,46 Republika Tatarstan 0,33 Republika Baszkortostan 1,25 110,48 Republika Mordowia 171,00 Republika Udmurtii 906,71 Kraj Permski 340,00 Obwód Niżegorodski 2 925,84 Uralski Okręg Federalny , ,84 911,40 Obwód Kurgański 3 517,00 875,00 Obwód Czelabiński ,78 154,84 36,40 Syberyjski Okręg Federalny 58964, , ,81 Kraj Krasnojarski ,31 11, ,15 Obwód Irkucki , , ,40 Obwód Omski 2 530,79 736, ,67 Kraj Zabajkalski 1 381, ,15 Obwód Tomski 1 430, ,26 985,24 Obwód Nowosybirski 8,17 193,17 142,32 Republika Buriatia 14,88 Kraj Ałtajski 11,99 Dalekowschodni Okręg Federalny , , ,86 Kraj Primorski , , ,38 Kraj Chabarowski , , ,86 Jewrejski Obwód Autonomiczny 1 090,30 328,76 363,04 Obwód Amurski 3 004, ,38 255,57 20

21 2.7. Struktura zagranicznych inwestycji w sektorze produkcji produktów spożywczych wg podmiotów Federacji Inwestycje zagraniczne w rosyjski sektor produkcji produktów spożywczych, włączając napoje i tytoń (dane FSPS FR, w tys. USD z poszczególnych lat za styczeń wrzesień) Federacja Rosyjska , , ,50 Centralny Okręg Federalny , , ,60 Obwód Moskiewski , , ,69 Obwód Władimirski , , ,40 Moskwa , , ,73 Obwód Kałużski , , ,96 Obwód Tulski , , ,04 Obwód Riazański , ,03 Obwód Twerski 3 045, ,07 Obwód Biełgorodski , , ,47 Obwód Orłowski 1 024, ,76 Obwód Lipiecki , , ,00 Obwód Briański 6,65 8, ,17 Obwód Kurski 645,50 490,91 Obwód Jarosławski 15,64 3,06 75,05 Obwód Woroneżski 8 015, ,44 0,33 Obwód Iwanowski 8 040,67 Pólnocno-Zachodni Okręg Federalny , , ,48 Sankt Petersburg , , ,70 Obwód Nowgorodski , , ,70 Obwód Kaliningradzki , , ,50 Obwód Leningradzki 7 628, ,61 165,29 Obwód Pskowski 16,62 13,29 Południowy Okręg Federalny (do 2009 r.) , ,85 Południowy Okręg Federalny (od 2010 r.) ,77 Obwód Rostowski , , ,61 Kraj Krasnodarski , , ,07 Obwód Wołgogradzki 581,64 799, ,09 Północno-Kaukaski Okręg Federalny 1 792,43 21

22 Kraj Stawropolski 1 311, ,43 Nadwołżański Okręg Federalny , , ,46 Obwód Samarski , , ,44 Obwód Niżegorodski 1 552, ,43 Obwód Orenburgski 8 980, , ,05 Republika Mordowia 5 274, , ,65 Republika Baszkortostan 94,55 Kraj Permski 3 755, ,06 21,30 Obwód Saratowski 0,05 Republika Czuwaszii 1 967,90 Obwód Penzeński 200,00 Obwód Ulianowski 1 178,32 415,53 Uralski Okręg Federalny 22852,42 32,72 Obwód Kurgański 315,40 32,72 Obwód Swierdłowski ,02 Syberyski Okręg Federalny , , ,74 Obwód Omski , , ,29 Obwód Nowosybirski 7 553, ,12 Obwód Tomski 3 969, , ,20 Kraj Ałtajski 1 119,14 Obwód Irkucki 0,10 23,20 Obwód Kiemerowski 1 080, ,93 Dalekowschodni Okręg Federalny 592,52 120,60 Kraj Kamczacki 120,60 Obwód Sachaliński 592, Podstawy prawne inwestycji w sektorze rolno-spożywczym Działalność gospodarcza i inwestycyjna w Rosji regulowana jest przez szereg ustaw, kodeksów i rozporządzeń. Ponieważ dość często przeprowadzone są aktualizacje zalecane jest każdorazowo sprawdzenie aktualnej wersji aktu przed podjęciem decyzji. Najważniejsze dokumenty z punktu widzenia działalności inwestycyjnej w sektorze rolno-spożywczym to: Federalna ustawa nr 160-FZ z dnia r. O zagranicznych inwestycjach w Federacji Rosyjskiej. Kodeks O ziemi nr 136-FZ z dnia r. regulujący zasady zakupu lub arendy ziemi dla osób fizycznych i prawnych (w tym zagranicznych). Federalna ustawa nr 101-FZ z dnia r. O obrocie ziemią rolną 22

23 Federalna ustawa nr 74-FZ z dnia r. O chłopskim (farmerskim) gospodarstwie w art. 3, pkt. 1 daje możliwość utworzenia gospodarstwa rolnego przez obcokrajowca lub bezpaństwowca. Ustawa Federalna 129-FZ z dnia 8 sierpnia 2001r. O państwowej rejestracji osób prawnych i indywidualnych przedsiębiorców. Kodeks Podatkowy, Kodeks Cywilny, Kodeks Celny Ustawa Federalna 115-FZ z dnia 25 lipca 2001r. O statusie prawnym obcokrajowców w Federacji Rosyjskiej Możliwości zakupu ziemi rolnej przez zagraniczną osobę fizyczną lub prawną Zakup ziemi rolnej w Federacji Rosyjskiej regulowany jest kodeksem O ziemi (nr 136-FZ z dnia r.) i federalną ustawą nr 101-FZ z dnia r. O obrocie ziemią rolną. Pkt. 3 Art. 15 kodeksu zawiera informację, że zagraniczne podmioty fizyczne i prawne nie mogą posiadać prawa własności ziemi w terenach przygranicznych. Natomiast wg Art.3 ustawy 101-FZ obcokrajowcy, lub przedsiębiorstwa z większościowym kapitałem zagranicznym (powyżej 50%) mają prawo wyłącznie do arendy ziemi rolnej. Z pisma wyjaśniającego nr D z dnia r. Ministerstwa Rozwoju Gospodarczego FR wynika, że powyższy punkt dotyczy wyłącznie ziemi rolnej. W związku z powyższym, obcokrajowiec może kupić np. ziemię pod zabudowę (działkę budowlaną). W praktyce jest to jednak bardzo trudne. Jest to także uregulowane w pkt. 12 art. 30 kodeksu O ziemi. Dodatkowo w uchwale Nr 8-П z dnia Sądu Konstytucyjnego FR stwierdzono, że pkt. 12 art. 30 kodeksu jest zgodny z Konstytucją FR Zasady składania skarg i zażaleń w związku z prowadzeniem działalności inwestycyjnej w Federacji Rosyjskiej Zgodnie z rozporządzeniem 1298-р z dnia 2 sierpnia 2010r. Pierwszy Zastępca Premiera FR I.I. Szuwałow został odpowiedzialny od strony Rządu FR za współpracę inwestorów rosyjskich i zagranicznych. 23

24 W ramach Rady Konsultacyjnej ds. Inwestycji Zagranicznych w Rosji, jak również "jednego okna", które zostało stworzone na bazie Ministerstwa Rozwoju Gospodarczego FR, prowadzone są działania w celu rozpatrywania problemów inwestorów zagranicznych wynikających z realizacji inwestycji w Federacji Rosyjskiej. Wg stanu na sierpień 2010 r. firmy zagraniczne przekazały 41 skarg i zażaleń dot. problemów napotykanych w trakcie działalności inwestycyjnej, z których 14 udało się rozwiązać, a 27 jest w trakcie rozpatrywania. Zagraniczni inwestorzy mają możliwość zwracania się ze skargami i pytaniami w ramach realizacji projektów inwestycyjnych do Departamentu Polityki Inwestycyjnej i Rozwoju Prywatno-Państwowego Partnerstwa Ministerstwa Rozwoju Gospodarczego FR. Kontakt: Bieliakow Sergiej Juriewicz, dyrektor departamentu: tel. +7 (495) An Michaił Andriejewicz, zastępca dyrektora departamentu: tel. +7 (495) Kontaktować się można także pocztą elektroniczną: invest@economу.gov.ru lub faksem: +7 (495) , +7 (495) Możliwe jest także składanie skarg poprzez stronę internetową w rozdziale Kontakty. Źródła: na podstawie danych MR FR, MRG FR, FSPS FR, FSC FR i prasy branżowej 24

25 INWESTYCJE ZAGRANICZNE W MOSKWIE opr. Bartosz Bańkowski Praktykant WPHI Moskwa - największe miasto Rosji i Europy, stanowi centrum życia politycznego, gospodarczego i kulturalnego Federacji Rosyjskiej. Jest jednym z najbardziej atrakcyjnych miejsc dla inwestycji zagranicznych. Posiada ogromny potencjał, na który składają się m.in. centralne położenie w europejskiej części Rosji, dogodne połączenia komunikacyjne z resztą kraju i świata, dobrze rozwinięta infrastruktura, przemysł, usługi, lokalizacja siedzib i przedstawicielstw wielu największych rosyjskich i międzynarodowych przedsiębiorstw. Moskwa pretenduje również do miana jednego z najważniejszych centrów gospodarczych świata. Pisząc o potencjale stolicy nie należy zapominać o liczbie ludności, która według oficjalnych danych, wynosi 10,5 mln. Należy do tego jednak dodać kilka milionów osób nie odnotowanych w statystykach, a pracujących i mieszkających (często nielegalnie) 25

26 w mieście oraz kilka milionów osób mieszkających w Obwodzie Moskiewskim, którego środkowa część okalająca stolicę, współtworzy z nią aglomerację moskiewską, będąc równocześnie domem dla setek tysięcy osób pracujących w Moskwie i miejscem pracy dla tysięcy moskwiczan. Wszystko to razem składa się na ogromny, wyodrębniony i różniący się od reszty kraju, rynek z blisko 20 milionami konsumentów. Moskwa jest również bardzo atrakcyjnym rynkiem pracy. Miliony Rosjan, ale także obywateli innych krajów, zwłaszcza WNP, przybywają do niej w poszukiwaniu zajęcia. Na migrację wpływa także poziom moskiewskich pensji - jeden z najwyższych w tej części świata. Średnia pensja w Moskwie w I połowie 2010 r. wynosiła rubli (ok USD), dla porównaniu w Rosji rubli (ok. 680 USD), a np. w Tadżykistanie rubli (ok. 80 USD). Miasto przyciąga również zagranicznych specjalistów, w tym z Zachodu - wg raportu Banku HSBC Expat Economics Rosja drugi rok z rzędu zajmuje 1. miejsce wśród najbardziej dochodowych państw dla zagranicznych specjalistów. Z badania wynika, że 36% cudzoziemców pracujących w Rosji zarabia ponad 250 tys. USD rocznie. Według danych sporządzonych przez władze miasta 2 siła robocza Moskwy wynosi 8,7 mln osób, pracuje zaś 6,4 mln, w tym w sektorze państwowym: 1,6 mln. Małym biznesem zajmuje się 1,7 mln osób. Moskwa posiada również bardzo niskie bezrobocie. Oficjalnie zarejestrowanych osób nieposiadających pracy jest 75,2 tysiące, z czego za bezrobotnych uznano zaledwie 59,9 tys. osób. Tak duża liczba konsumentów wpływa również na wielkość i chłonność moskiewskiego rynku wewnętrznego - powiększanego przez osoby przybywające do Moskwy po zakupy, w tym często po dobra luksusowe. W 2008 r. obrót handlu detalicznego w Moskwie wyniósł 2 527,6 mld rubli (ok. 84 mld USD, tj. około 8000 USD na statystycznego mieszkańca), zaś wartość świadczonych usług 918,2 mld rubli (ok. 30,6 mld USD) 3. Sprzedaży dokonuje się w stacjonarnych punktach sprzedaży i na 80 rynkach, funkcjonuje ponadto przedsiębiorstw świadczących usługi ludności i przedsiębiorstw z sektora żywienia zbiorowego stan na koniec 2008 r., wg. 26

27 Moskwa jest również jednym z najważniejszych subiektów FR, jeśli chodzi o handel zagraniczny. Jej obrót w 2008 r wyniósł 184 mld USD, z czego eksport stanowił 113,2 mld USD (dla porównania eksport państw o podobnej liczbie ludności co Moskwa w 2009 r.: Belgia- 250 mld USD, Czechy- 136,7 mld USD, Białoruś- 24,8 mld USD 5 ), import zaś 70,8 mld USD 6 (import Belgii- 253,4 mld USD, Czech- 141,6 mld USD, Białorusi- 30,4 mld USD 7 ). Moskwa należy także do jednych z najdroższych miast na świecie, działają w niej liczne sklepy ekskluzywnych marek, zaspokajające upodobania Rosjan do luksusowych towarów, często za wygórowane ceny. Znacznych rozmiarów są również dochody budżetu miasta. W 2010 r. wyniosły one 1 000,14 mld rubli, tj. ok. 100 mld zł. Dla porównania dochody budżetu Warszawy w 2010 r. to 10,2 mld zł. Dynamika importu i eksportu Moskwy w l w mln USD Źródło:

28 Na początku kwietnia 2010 r. całkowita wartość kapitału zagranicznego gospodarki Moskwy 8 wynosiła 96,2 mld USD i była o 1% niższa niż w analogicznym okresie ubiegłego roku. Wartość wszystkich bezpośrednich inwestycji zagranicznych spadła o 23% i wyniosła mln USD. Wartość pozostałych inwestycji wzrosła o 10% i wyniosła mln USD. Całkowita wartość inwestycji portfelowych obniżyła się o 42% i wyniosła 679,3 mln USD. Największy udział (74,6%) w całkowitym kapitale zagranicznym przypadał na inne inwestycje. Udział inwestycji bezpośrednich wyniósł 24,7%, a portfelowych 0,7%. Najważniejszymi krajami-inwestorami, według wartości całkowitego kapitału wniesionego do gospodarki Moskwy, w II kwartale 2010 r. były: Luksemburg, Cypr, Holandia i Niemcy. Udział wspomnianych państw wyniósł mln USD (71% ogólnej wartości inwestycji zagranicznych), z czego mln USD stanowiły inwestycje bezpośrednie (stanowiło to 56% ogólnej wartości bezpośrednich inwestycji zagranicznych). W II kwartale 2010 r. całkowita wartość inwestycji zagranicznych, które zasiliły gospodarkę Moskwy (bez udziału organów regulacji pieniężno-kredytowej, banków komercyjnych i oszczędnościowych, włączając inwestycje w rublach, przeliczone na USD), wyniosła 9 387,3 mln USD i była o 42,2% niższa niż w analogicznym okresie rok wcześniej. Dokładniejsza struktura przyciągniętych środków w II kwartale 2010 r. wyglądała następująco: inwestycje bezpośrednie ,8 mln USD, co stanowiło 14,5% bezpośrednich inwestycji, spadek o 37,1% w porównaniu z II kwartałem 2009 r. inne inwestycje 7 970,6 mln USD- 84,9% ogółu, spadek o 42,2% portfelowe- 53,9 mln USD- 0,6% spadek o 81,3% Moskwa jest największym odbiorcą inwestycji napływających do Rosji, wg danych z II kwartału 2010 r. jej udział w ogóle zagranicznego kapitału wniesionego w gospodarkę Rosji wyniósł 30,9% (w II kwartale 2009 r. - 50,4%). Poniższa tabela przedstawia dynamikę inwestycji zagranicznych w latach (w mln USD) 8 Na podstawie danych 28

29 Inwestycje zagraniczne - ogółem W tym: Bezpośredn. inwestycje Portfelowe inwestycje Inne inwestycje Źródło: Polskie zakumulowane inwestycje w Moskwie na koniec września 2010 r. wyniosły 59,39 mln USD. 70% z nich stanowiły inwestycje bezpośrednie (41,57 mln USD), a 30% inne inwestycje (17,82 mln USD). Polskie inwestycje portfelowe w Moskwie były znikome i wynosiły 1 tys. USD. Tym samym Moskwa była na 4. miejscu wśród podmiotów FR, po Obwodzie Leningradzkim (158,9 mln USD), Obwodzie Moskiewskim (111,8 mln USD) i Obwodzie Kaliningradzkim (60 mln USD), do których trafiło najwięcej polskich inwestycji. Wśród polskich inwestycji w Moskwie należy wymienić zlokalizowanie filii firmy KAMIS-Przyprawy (produkcja przypraw, kawy, herbaty, kakao). Według stanu na koniec 2009 r. 9 w Moskwie było zarejestrowanych przedsiębiorstw z udziałem kapitału zagranicznego (na koniec 2008 r ), z kapitałem zakładowym 1 125,14 mld rubli (ok. 37,5 mld USD). Udział zagranicznych partnerów w kapitale zakładowym w 2009 r. wynosił 80,3% (2008 r. - 68,4%)

30 Największa ilość przedsiębiorstw była zarejestrowana z udziałem kapitału z Chin , z Wysp Dziewiczych- 625, z Niemiec- 466, z Wielkiej Brytanii- 337 oraz z USA 306. W II kwartale 2010 r. moskiewską gospodarkę zasiliły inwestycje z 117 państw (125- w II kwartale 2009 r.). Na piątkę liderów w inwestowaniu w Moskwie (Holandię, Wielką Brytanię, Niemcy, Chiny i Cypr) przypadło mln USD, tj. 66% całkowitej wartości inwestycji przyciągniętych do miasta w I połowie 2010 r., a także 880 mln USD (66%) inwestycji bezpośrednich w II kwartale roku. Liderami w inwestycjach bezpośrednich w Moskwie z krajów dalszej zagranicy w I półroczu były: Cypr, Niemcy, Francja, Holandia, Japonia. Łącznie wymienione państwa zainwestowały 1 098,6 mln USD, czyli 81% wszystkich przyciągniętych inwestycji bezpośrednich w II kwartale 2010 r. W II kwartale 2010 r. aktywność inwestycyjna państw WNP ulegała dalszemu zmniejszeniu. Liderami w tym okresie były: Kazachstan, Kirgistan, Ukraina i Białoruś. Z ww. państw (przy dominującej pozycji Kazachstanu - 44,4%) napłynęło do Moskwy w sumie 320,1 mln USD (99,3% ogółu inwestycji z WNP w Moskwie w II kwartale 2010 r.). Wartość inwestycji bezpośrednich państw WNP w Moskwie wyniosła 600 tys. USD, czyli 0,04% ogółu inwestycji w Moskwie. Pomimo znacznej koncentracji kapitału zagranicznego w gałęzi Handel detaliczny i hurtowy (38,5%), nastąpiło zmniejszenie dopływu kapitału w tym sektorze o 44% w stosunku do analogicznego okresu w 2009 r. O 58% spadły inwestycje zagraniczne w Transporcie i łączności, o 34% w Operacjach związanych z nieruchomościami. Udział wspomnianych gałęzi w ogóle inwestycji wyniósł odpowiednio 27,7 % i 7,2%. Napływ inwestycji w sektorze Przemysł przetwórczy utrzymał wzrost - 21%, co pozwoliło pozyskać 1 176,4 mln USD, czyli 12,5% wszystkich pozyskanych inwestycji zagranicznych. Jednakże aż 77% z tych środków zainwestowano w produkcję koksu i produktów naftowych. Wzrósł także napływ inwestycji zagranicznych w sektorze Działalność finansowa - 28% (udział branży 11,2%). O 34% wzrosły inwestycje zagraniczne w sektorze Budownictwo, jednakże jego udział w ogóle inwestycji wyniósł tylko 1,2%. Według władz miasta, zagraniczni partnerzy 30

31 zainwestowali w tym sektorze 200,5 mln USD 10. Liczba ta jeszcze niewątpliwie wzrośnie. Sprzyjają temu wysokie ceny moskiewskich nieruchomości, które należą do jednych z najwyższych w Europie, a także plany władz Moskwy, według których do 2025 r. zostanie zbudowanych 90 mln m 2 mieszkań oraz 2 tysiące dróg i 380 km linii metra. Całkowita suma wycofanych z Moskwy inwestycji zagranicznych w II kwartale 2010 r. wyniosła 9 416,2 mln USD (obniżka o 48% w porównaniu z analogicznym okresem w 2009 r.). Najwięcej wycofano inwestycji pochodzących z: Wielkiej Brytanii (2 397,1 mln USD), Holandii (2 259,4 mln USD), Niemiec (915,8 mln USD), Cypru (806,2 mln USD), Luksemburgu (474,6 mln USD) i USA (423,05 mln USD). Dla porównania, całkowita wartość inwestycji zagranicznych pochodzących z Moskwy w I kwartale 2010 r. wyniosła mln USD i było o 24% wyższa niż w ubiegłym roku, a w II kwartale mln USD (16% więcej niż rok temu). W II kwartale 2010 r. 76,8% inwestycji z Moskwy trafiła do Szwajcarii, a 6,5% do państw WNP. Ze wszystkich podmiotów FR, Moskwa jest dominującym i największym inwestorem w Polsce. Wartość inwestycji zagranicznych w Polsce pochodzących z Moskwy na koniec września 2010 r. wyniosła 24,5 mln USD, tj. 52,4% z 46,72 mln USD wszystkich rosyjskich inwestycji w naszym kraju. Większość - 72,6% (17,8 mln USD) stanowiły inwestycje bezpośrednie, pozostałe 17,4% (6,7 mln USD) - inne inwestycje. Nie odnotowano portfelowych inwestycji z Moskwy. Głównym dokumentem prawnym regulującym zagraniczne inwestycje Moskwy jest Ustawa federalna O zagranicznych inwestycjach w Federacji Rosyjskiej z 9 lipca 1999 r. 11 Dokument ten reguluje warunki dla działalności przedsiębiorczej zagranicznych inwestorów i ustanawia reżim narodowy z określonymi wyjątkami dla ich działalności. W ustawie określono stabilność warunków dla działalności inwestora, 10 Wg danych 11 Ostatnie zmiany zostały wprowadzone w kwietniu 2008 r. 31

32 wykonującego priorytetowe projekty innowacyjne, podstawowe zasady gwarancji zabezpieczenia praw inwestorów w inwestycji i uzyskiwanych z niej dochodów i zysków, przewiduje także zapewnienie ochrony dla praw i interesów działalności inwestorów zagranicznych na terytorium Rosji. Ustawa przewiduje możliwość przedstawienia dodatkowych ulg zagranicznym inwestorom ze strony podmiotów FR i organów samorządu terytorialnego. Ponadto proces zagranicznych inwestycji w Rosji reguluje kompleks ustaw, rozporządzeń i innych aktów normatywnych, zarówno federalnego, jak i regionalnego (moskiewskiego) szczebla. W szczególności można wymienić następujące podstawowe akty normatywne, grające znaczącą rolę w rozszerzeniu możliwości inwestycyjnych, przedstawionych zagranicznym inwestorom: - ustawa federalna O bankach i działalności bankowej 12 - ustawa federalna O porozumieniach o podziale produkcji 13 - ustawa federalna O państwowej rejestracji praw na nieruchomości i transakcji z nimi 14 - ustawa federalna O działalności inwestycyjnej w FR, w formie inwestycji kapitałowych 15 -ustawa federalna O państwowej rejestracji osób prawnych i indywidualnych przedsiębiorców 16 - ustawa federalna O Centralnym Banku FR (Banku Rosji) 17 - ustawa federalna O statusie prawnym obcokrajowców w FR 18 - ustawa federalna O umowach koncesji "О банках и банковской деятельности", федеральный закон от 2 декабря 1990 г. N 395-I (с изменениями и дополнениями); 13 О соглашениях о разделе продукции", федеральный закон от 30 декабря 1995 г. N 225-ФЗ (с изменениями и дополнениями); 14 "О государственной регистрации прав на недвижимое имущество и сделок с ним", федеральный закон от 8 августа 2001 г. N 122-ФЗ (с изменениями и дополнениями); 15 "Об инвестиционной деятельности в Российской Федерации, осуществляемой в форме капитальных вложений", федеральный закон от 25 февраля 1999 г. N 39-ФЗ (с изменениями и дополнениями) 16 "О государственной регистрации юридических лиц и индивидуальных предпринимателей", федеральный закон от 30 декабря 1995 г. N 129-ФЗ (с изменениями и дополнениями); 17 "О Центральном банке Российской Федерации (Банке России)", федеральный закон от 10 июля 2002 г. N 86-ФЗ (с изменениями и дополнениями); 18 "О правовом положении иностранных граждан в Российской Федерации", федеральный закон от 25 июля 2002 г. N 115-ФЗ (с изменениями и дополнениями); 19 "О концессионных соглашениях", федеральный закон от 21 июля 2005 г. N 115-ФЗ (с изменениями и дополнениями); 32

33 - ustawa federalna O szczególnych strefach ekonomicznych w FR 20 - ustawa federalna O ochronie konkurencji 21 - ustawa federalna O Banku Rozwoju 22 - ustawa federalna O zwolnieniach od opłat cła wwozowego i podatku VAT od towarów, wwożonych przez zagranicznych inwestorów w charakterze do kapitału zakładowego przedsiębiorstwa z zagranicznym kapitałem. 23 Należy podkreślić, że w ostatnim czasie zostały wniesione zmiany w różne obowiązujące akty normatywne, a także przyjęto nowe ustawy, ukierunkowane na polepszenie klimatu dla przedsiębiorców i stymulowanie działalności inwestycyjnej, w tym: ustawę federalną z r. O porządku realizacji zagranicznych inwestycji w instytucjach gospodarczych, posiadających strategiczne znaczenie dla zapewnienia obrony kraju i bezpieczeństwa państwa. W Moskwie ma miejsce również reforma administracyjna, mająca na celu wyraźne określenie ról, zadań i środków strukturom władzy oraz ograniczenie nadmiernej interwencji państwa w gospodarkę. Niezbędne jest podjęcie działań debiurokratyzacyjnych gospodarki i znoszenie barier administracyjnych, komplikujących działalność zagranicznym inwestorom i przedsiębiorcom. Przykładem mogłaby być uproszczona procedura rejestracji osób prawnych na zasadzie jednego okienka. Wniesiono również poprawki do ustawy federalnej O licencjonowaniu oddzielnych rodzajów działalności, które przewidują zmniejszenie liczby typów działalności podlegających licencjonowaniu. Prawo federalne reguluje działalność gospodarczą zagranicznych inwestorów na całym terytorium FR. Równocześnie w sytuacjach, w których należy uszczegółowić konkretny 20 "Об особых экономических зонах в Российской Федерации", федеральный закон от 22 июля 2005 г. N 116-ФЗ (с изменениями и дополнениями); 21 "О защите конкуренции", федеральный закон от 26 июля 2006 г. N 135-ФЗ (с изменениями и дополнениями); 22 "О Банке развития", федеральный закон от 17 мая 2007 г. N 82-ФЗ; 23 "О льготах по уплате ввозной таможенной пошлины и налога на добавленную стоимость в отношении товаров, ввозимых иностранными инвесторами в качестве вклада в уставный (складочный) капитал предприятий с иностранными инвестициями", постановление Правительства РФ от 23 июля 1996 г. N

34 akt prawny, dotyczący zagranicznych inwestycji, uzupełniany jest on ustawodawstwem lokalnym. Problem pojawia się wówczas, kiedy wspomniane prawo podmiotów FR, reguluje kwestie nie leżące w ich kompetencji albo zawiera normy sprzeczne z prawem federalnym (co bywa szczególnie uciążliwe dla zagranicznych inwestorów). Do kwestii prawnych, podlegających regulacji poprzez ustawodawstwo podmiotów FR należą: - rejestracja przedsiębiorstw z zagranicznymi inwestycjami oraz licencjonowanie - stworzenie gwarancji dla praw inwestorów - zaproponowanie ulg (zwolnienie od podatków i opłat, w części dotyczącej budżetu podmiotów FR, zaproponowanie dogodniejszych warunków użytkowania ziemi, ustanowienie stawek ulgowych na dzierżawę nieruchomości, za korzystanie z podpowierzchniowych zasobów i surowców naturalnych). Przykładem prawa podmiotu FR dotyczącego inwestycji jest Ustawa m. Moskwy z 13 marca 2002 Nr 12 O jednostce terytorialnej ze specjalnym statusem Specjalna strefa ekonomiczna - Zielienograd albo Ustawa m. Moskwy z 26 grudnia 2001 Nr 80 O jednostce terytorialnej ze specjalnym statusem Specjalna strefa ekonomiczna - Wodnij stadion. W celu realizacji ustaw władze Moskwy regularnie przyjmują rozporządzenia i zarządzenia, w większym lub mniejszym stopniu odnoszące się do inwestycji zagranicznych. Przykładem jest Zarządzenie władz Moskwy z 20 maja 2008 r. Nr 417-PP O dalszym rozwoju systemu przygotowania i przeprowadzania transakcji przy realizacji projektów w sferze budownictwa inwestycyjnego na terytorium miasta Moskwy albo Rozporządzenie władz Moskwy z Nr 795-PP O poprawie porządku przeprowadzania transakcji inwestycyjnych. Podmioty FR, w tym Moskwa, mogą też ustalać stawki niektórych podatków, np. od nieruchomości czy środków transportu. Najbardziej atrakcyjne pod tym względem ustawodawstwa posiada Obwód Leningradzki i Kałużski. Natomiast Moskwa posiada interesujące dla inwestorów zagranicznych ustawodawstwo regulujące podatek od majątku przedsiębiorstw, czego nie można powiedzieć o stawce podatku na samochody, która należy do jednych z wyższych w kraju. 34

35 Płatnikiem podatku na majątek przedsiębiorstw są zarówno przedsiębiorstwa rosyjskie, jak i zagraniczne, które prowadzą działalność w FR poprzez stałe przedstawicielstwa i/lub posiadające nieruchomości znajdujące się na terytorium Rosji 24. Okres płatności tego podatku wynosi rok kalendarzowy. Wysokość ustalana jest przez podmiot FR, przy czym maksymalna stawka nie może przewyższyć 2,2% - taka też obowiązuje w Moskwie. Podstawą prawną jest rozdział 30. Kodeksu Podatkowego FR. Przedmiot obłożenia: majątek ruchomy i nieruchomy, zaliczany do kapitału zakładowego. W Moskwie istnieją liczne ulgi od tego podatku. Zwolniony od niego jest m.in. majątek przedsiębiorstw produkujących na terytorium Moskwy samochody osobowe, używany do wspomnianej produkcji, a także majątek, wykorzystywany do realizacji towarów, usług i prac, przez podmioty zatrudniające inwalidów (pod warunkiem, że liczba pracujących w nich niepełnosprawnych jest nie mniejsza niż 50% pracowników, a udział w funduszu płac wynosi nie mniej niż 25%). Inną ulgą jest zwolnienie z podatku transportowego pojazdów rezydentów specjalnej strefy ekonomicznej Zielienograd, zarejestrowanych na nich w momencie włączenia w rejestr rezydentów SSE ZIELENOGRAD. Przysługuje ono przez 5 lat. Pozostałe stawki najważniejszych podatków w Moskwie są jednakowe jak w całej Rosji. Niezmienna jest stawka podatku od dochodów osób fizycznych: 13% dla rezydentów FR i 30% dla nierezydentów. Podatek od dochodu przedsiębiorstw wynosi 18%. Istnieje obniżona stawka 13,5% dla społecznych przedsiębiorstw inwalidów i przedsiębiorstw wykorzystujących pracę inwalidów. 25 Stawka podatku od działalności gospodarczej związanej z grami wynosi miesięcznie rubli (ok USD) za każdą kasę totalizatora lub kasę kantoru bukmacherskiego. 26 Do podatków lokalnych w Moskwie należy podatek ziemski i podatek od majątku osób fizycznych. Podatek ziemski w zależności od sposobu wykorzystania gruntu wynosi 0,1%; 0,3% lub 1,5% katastralnej wartości gruntu 27. Stawki podatku od majątku osób fizycznych wynoszą dla pomieszczeń mieszkalnych: 0,1% (o wartości do 300 tys. rubli), 24 art. 373 Kodeksu Podatkowego FR 35

36 0,2% ( tys. rubli) i 0,5% wartości lokalu (pow. 500 tys. rubli), dla innych pomieszczeń odpowiednio: 0,1%, 0,3%, 0,5%. 28 Poza istnieniem specjalnych stref ekonomicznych, w Moskwie brakuje znaczących udogodnień, w tym podatkowych dla inwestorów. Niesprzyjający jest również poziom biurokracji i korupcji, różniący się jednak od poziomu, jaki mogą spotkać zagraniczni inwestorzy na prowincji, z dala od centralnego ośrodka władzy. Kolejną przeszkodą jest nieprzejrzyste, niestabilne i często protekcyjne rosyjskie ustawodawstwo, a także wpływ na klimat inwestycyjny sytuacji politycznej, w tym stosunków dyplomatycznych z krajem pochodzenia inwestora. W przypadku większych inwestycji problemem będzie także wysoka cena nieruchomości, problem ze znalezieniem wolnego terenu w Moskwie, a także ogólnorosyjskie ograniczenia w nabywaniu nieruchomości przez zagraniczne osoby prawne i fizyczne. Pomimo to, Moskwa pozostaje i na długo pozostanie liderem w Rosji w zakresie zagranicznego obrotu handlowego i pozyskiwania inwestycji zagranicznych. Jej ogromny potencjał, kilkunastomilionowa społeczność, liczna klasa średnia i wyższa, jak i sam fakt bycia stolicą jednej ze światowych potęg i największego państwa, na długie lata będą pobudzająco wpływać na napływ inwestycji do Moskwy. Nie należy jednak zapominać o rosnącej konkurencji dla Moskwy, zarówno za granicą, jak i wewnątrz Rosji. Pomijając kwestię Obwodu Moskiewskiego, należy podkreślić prężny rozwój i skutecznie pozyskiwanie inwestorów przez inne podmioty FR, w szczególności Sankt Petersburga z Obwodem Leningradzkim, nazywanym rosyjskim Detroit. Źródła: Kodeks Podatkowy Federacji Rosyjskiej Ustawa federalna O zagranicznych inwestycjach w Federacji Rosyjskiej z 9 lipca Закон города Москвы от Закон города Москвы от N Закон города Москвы от N Закон города Москвы от N 47 36

37 OSTATECZNY SUKCES TATNIEFTI opr. Agata Lewandowska Praktykantka WPHI w Moskwie W Tatarstanie pracę rozpoczęła nowa rafineria ropy naftowej, pierwsza tego typu inwestycja w Rosji na przełomie ostatnich trzydziestu lat. Miejscowe elity biznesowe z każdym rokiem udowadniają swoją rosnącą ekonomiczną zamożność i stopniowo zwiększającą się niezależność od Moskwy. Rafineria w Niżniekamsku to jeden z największych inwestycyjnych projektów tego typu w Rosji, opiewający na sumę 5,6 miliarda USD. Ostatnia nowa rafineria na terenie kraju była wybudowana w 1981 roku w miasteczku Achinsk na Syberii, tak więc stan większości z funkcjonujących zakładów petrochemicznych pozostawia wiele do życzenia. Pomimo pochłaniających miliony dolarów programów modernizacyjnych i restrukturyzacyjnych, (przykładowo Łukoil w 2009 r. przeznaczył na ten cel ok. 519 mln) sytuacja nie ulega poprawie, zaś w kraju wciąż odczuwalny jest deficyt dobrych jakościowo paliw silnikowych wysokooktanowej benzyny i olei napędowych. Ze względu na ogromne koszty i niedobór wysokowykwalifikowanych specjalistów i inżynierów z tego zakresu, najwięksi potentaci na rynku, tacy jak: Rosnieft, Łukoil czy TNK-BP, nie podejmują się budowy nowych obiektów. Ponadto, w panujących obecnie warunkach, budowa rafinerii głębokiej przeróbki ropy jest najmniej opłacalna. 37

38 Tatnieft, będąca dopiero na szóstym miejscu wśród głównych przedsiębiorstw naftowych, miała jednak powody aby podjąć się takiego projektu. Przede wszystkim firma operuje, nie jak większość rynkowych gigantów w Zachodniej Syberii, ale na Powołżu, gdzie wydobywa ciężką i wysokosiarkową ropę, a jej dochody z eksportu, w porównaniu z innymi, są minimalne. Tatnieft nigdy też nie posiadała własnej rafinerii, a jedynie niewielki pakiet udziałów w rafinerii w Moskwie oraz 37,5% akcji w ukraińskiej rafinerii w Krzemieńczuku. Nie tak dawno temu Władze Tatarstanu, niebezpośrednio sprawujące kontrolę nad koncernem, już od końca lat 80. starały się uporać z sytuacją, gdzie Republika, sama zajmująca się wydobyciem ropy, tak strategiczny produkt jak benzyna, musi importować. W okresie nasilenia tendencji separatystycznych pojawiły się poważne dyskusje nad sposobem uniezależnienia jednej z najważniejszych dziedzin ekonomii regionu, od rosyjskiego rurociągu eksportowego, i tym samym od samej Rosji, która przecież w każdej chwili mogła ograniczyć eksport tatarskiej produkcji. Początkowo zadanie to zostało powierzone dwóm najbliższym współpracownikom byłego prezydenta Tatarstanu Mintimira Szajmijewa. Albert Shigaboutdinov i Rustem Sulteev stanęli na czele spółki inwestycyjnej TAIF (udział większościowy należy do rodziny prezydenta), która z pomocą innych inwestorów zajęła się przebudową istniejącego już petrochemicznego kompleksu w Niżniekamsku. Omawiany obiekt (obecnie Niżniekamsk- Nieftechim 29 ), zbudowany jeszcze w latach 70., w swojej strukturze posiadał urządzenia i technologie do wstępnej przeróbki ropy w paliwo SRG 30. Były to 29 NiŜniekamsk-Nieftechim - przedsiębiorstwo petrochemiczne w Rosji, wchodzące w skład grupy TAIF; kompleks przemysłowy firmy obejmuje: 10 duŝych zakładów produkcyjnych, 6 centrów rozwojowych (w tym Nauki i Technologii ), oraz instalacje pomocnicze i kontroli, znajdujące się na powierzchni produkcyjnej o scentralizowanej transportowej, energetycznej i telekomunikacyjnej infrastrukturze. Asortyment - ponad sto pozycji. Główne towary: - Kauczuki syntetyczne róŝnego przeznaczenia; - Tworzywa sztuczne: polistyren, polipropylen i polietylen; - Monomery, będące głównym surowcem do produkcji gumy i tworzyw sztucznych; - Inne produkty petrochemiczne (tlenek etylenu, tlenek propylenu, środki powierzchniowo-czynne, itp.). 30 SRG - paliwo po destylacji bezpośredniej 38

39 jednak technologie nieprzystosowane do wyrobu benzyny do silników o zapłonie iskrowym (benzynowych), jak i samoczynnym (wysokoprężnych Diesla). Przeznaczone środki inwestycyjne wykorzystano zatem na zakup instalacji do hydrooczyszczania kerozyny i oleju opałowego, obróbki smoły, bitumu itd. Udział w nowym projekcie w ujęciu procentowym wyglądał następująco: 63% - Tatnieft, 25% - Niżniekamsk-Nieftechim, 7,5% - TAIF. Gabinet ministrów Republiki przyjął postanowienie dot. nowej inwestycji, w ramach którego Tatnieft została zobowiązana na czas budowy, dostarczać Niżniekamsk-Nieftiechim (dalej NKNH) 6 mln ton ropy rocznie, ale nie bezpośrednio, a za pośrednictwem spółki TAIF, która ponadto stała się także głównym dzierżawcą instalacji ELOU AWT-7. Tym sposobem TAIF otrzymywała od Tatniefti surowiec, przetwarzała go i sprzedawała przetworzony produkt po cenach rynkowych NKNH. W rezultacie już w 2001 roku firma była dłużna TAIF 380 mln USD i w ramach spłaty długu umożliwiła spółce kupno dzierżawionego obiekt (za cenę 139 mln USD), dając jej tym samym kontrolę nad całą produkcją. Tatnieft, będąca głównym inwestorem i udziałowcem, została praktycznie z niczym, dokończyła budowę kompleksu i po trzech latach walk i sporów sądowych, oddała go spółce za bezcen. Tatnieft sprzedała należący do niej majątek Niżniekamskiej rafinerii za 9 mld rubli i rozpoczęła prace na projektem budowy własnej rafinerii. Pod koniec lipca 2005 roku, Rada Nadzorcza Tatniefti zatwierdziła program przyspieszonej budowy nowego kompleksu, w skład którego, zgodnie z założeniami, miała wejść rafineria o mocy przerobowej początkowo 7 mln ton ropy rocznie (z czasem 14 mln ton), zakład głębokiej przeróbki ropy o mocy przerobowej 3,5 mln ton (planowana głębokość przeróbki surowca na poziomie 97%, w Rosji średnio 72%) i zakład petrochemiczny (900 ton rocznie). Kompleks miał wytwarzać 18 rodzajów produkcji, w tym benzynę, olej opałowy, naftę techniczną, gazy płynne, oleje napędowe, oleje opałowe, siarkę. Koszty budowy wstępnie oszacowano na 3 mld USD, zaś jej ukończenie zaplanowano na 2010 rok. Tym razem nic nie przeszkodziło planom koncernu. Założony został holding TANEKO, w którym Tatnieft stała się posiadaczem 49% akcji, reszta zaś przeznaczona została na sprzedaż. Finansowanie inwestycji rozpoczęło się już w 2006 roku, koncern bez problemu uzyskał kredyty (gwarancją - 39

40 eksportowe kontrakty Tatniefti). Budowa pierwszego etapu inwestycji w ciągu 4 lat pochłonęła w sumie 172 mld rubli. W październiku 2010 r. prezydent Miedwiediew swoją oficjalną wizytą i symbolicznym naciśnięciem czerwonego przycisku z napisem START rozpoczął pracę nowej rafinerii w Niżniekamsku, która będzie przetwarzać do 7 mln ton wysokosiarkowej tatarskiej ropy rocznie (140,000 baryłek dziennie). Oczywiście, w porównaniu przykładowo z takimi gigantem jak rafineria w Omsku z mocą przerobową do 20 mln ton, nowy kompleks nie może się równać, jednakże w połączeniu z produkcją obiektów należących do grupy TAIF, stawia Tatarstan w czołówce regionówliderów w przeróbce ropy (patrz tablica), a co ważniejsze daje mu swoistą niezależność. Nr Region Moc przerobowa (mln ton) 1. Republika Baszkortostan 35,3 2. Obwód Samarski 25,5 3. Obwód Leningradzki 22,0 4 Obwód Omski 19,5 5. Obwód Niżegorodski 19,0 6. REPUBLIKA TATARSTAN 15,1 7. Obwód Riazański 15,0 8. Obwód Jarosławski 13,5 9. Obwód Permski 12,4 10. Obwód Moskiewski 12,2 Inne 79,4 Łącznie 268,9 Plany na przyszłość Rafineria jest tylko pierwszym krokiem Tatarstanu na drodze energetycznego rozwoju. Prace budowlane nad zakładem głębokiej przeróbki ropy są już w zaawansowanym stadium. Dopiero ich zakończenie pozwoli TANEKO produkować wysokojakościowe 40

41 paliwa silnikowe, odpowiadające europejskim standardom ( Euro-4 i Euro-5 ). Zdaniem ekspertów koncern obecnie skupi się na budowie jeszcze jednej instalacji typu ELOU AWT-7 dla wstępnej obróbki kolejnych 7 mln ton ropy. W rezultacie moce przerobowe Tatarstanu mogą osiągnąć nawet 22 mln ton rocznie, co pozwoliłoby na przetworzenie 70% obecnie wydobywanej ropy (30-32 mln ton). Tym sposobem przemysł naftowy Republiki mógłby faktycznie stać się niezależny od rosyjskiego rurociągu eksportowego i pozostać praktycznie pod pełną kontrolą miejscowych biznes-elit. Rosyjscy giganci, tacy jak: Gazprom, Rosnieft czy Sibur, o wejściu na tatarski rynek mogą tymczasowo zapomnieć. Republika Tatarstan jest jednym z najbardziej sprzyjających dla inwestycji obszarów Federacji Rosyjskiej. Posiada znaczne zasoby surowców naturalnych i rozwiniętą infrastrukturę, zaś od 1995 roku wchodzi w skład 10 regionów z najniższym integralnym ryzykiem inwestycyjnym. Stolica republiki Kazań, według danych The Word Bank stoi na czele rankingów rosyjskich miast, które sprzyjają rozwojowi biznesu. W 2009 roku agencja ratingowa Fitch Ratings oceniła wiarygodność kredytową Tatarstanu na BBB-, prognoza stabilna. W ocenie uwzględniono wysoki poziom dywersyfikacji gospodarki Tatarstanu, zadowalające wyniki budżetu Republiki, konserwatywną formę zarządu i niski poziom bezpośredniego zadłużenia (pod koniec 2008 roku na poziomie niższym niż 1% dochodów operacyjnych). W ciągu ostatnich pięciu lat w Republice odnotowano wysoki poziom nakładów inwestycyjnych. Większość wydatków finansowanych jest z dochodów własnych lub transferów kapitałowych z budżetu federalnego. Region posiada bardzo dobrze rozwinięte stosunki gospodarcze z innymi krajami. W okresie styczeń-wrzesień 2009 do Republiki napłynęły inwestycje zagraniczne na łączną sumę 1568,4 mln USD, tj. o 18,6% więcej niż rok wcześniej. Ogólna wartość inwestycji z zagranicy na dzień 1 października 2009 wynosiła 54876,7 mln USD. W trakcie swojej ostatniej wizyty w USA obecny prezydent RT Rustam Minnichanov zachęcał amerykańskich przedsiębiorców z Doliny Krzemowej do inwestycji, wskazując przede wszystkim na dogodne położenie geograficzne Tatarstanu, potencjał przemysłowy, naukowy i technologiczny oraz wspaniałe zaplecze edukacyjne. Podkreślił obecność na terytorium Republiki największego w Rosji techno parku, 41

42 inkubatorów przedsiębiorczości oraz specjalnej strefy ekonomicznej Alabuga. Nie bez znaczenia pozostawił także fakt, iż Tatarstan jako jeden z pierwszych regionów FR w 2006 roku podpisał umowę licencyjną z firmą Microsoft. Tatarstan w cyfrach W 2009 roku w Tatarstanie wydobyto 32,4 mln ton ropy; wyprodukowano 618,4 tys. ton benzyny; 3,1 mln szt. opon do samochodów ciężarowych; 6,2 mln szt. opon dla samochodów osobowych; 27,9 tys. samochodów ciężarowych; 5,4 tys. samochodów osobowych; 56,7 tys. ton papieru; 22,2 mld kwh energii elektrycznej. Obroty handlu zagranicznego Republiki Tatarstan w 2009 roku zamknęły się w sumie 13,2 mld USD, co oznacza spadek w porównaniu z rokiem 2008 o 38,2%. Wyeksportowano towary na sumę 11,6 mld USD (spadek o 37,1%). Import zmniejszył się prawie o połowę (45,3%) 1,6 mld USD. Na eksport przypadło 87,9%, zaś na import 12,1% udziału w handlu zagranicznym Republiki. Indeks produkcji przemysłowej Republiki w pierwszym półroczu 2009 roku wyniósł 85,5% (w FR średnio 85,2%). Według danego wskaźnika Tatarstan znalazł się na 5. miejscu wśród regionów Nadwołżańskiego Okręgu Federalnego i na 42. wśród wszystkich regionów FR. W omawianym okresie wywóz towarów własnej produkcji, wartość pracy oraz okazanych usług oszacowano na 101,3 tys. rubli per capita (1. miejsce w Okręgu, 6. w Rosji). Wg danych na 1 stycznia 2009 dot. wielkości wywiezionej produkcji, Republika Tatarstan na tle drugich subiektów FR, zajmuje: wydobycie bogactw naturalnych 7. miejsce, produkcja przetwórcza 11. miejsce, produkcja i dystrybucja energii elektrycznej, gazu i wody 8. miejsce. W pierwszym półroczu RT znalazła się na 1. miejscu w Okręgu i na 4. w Rosji pod względem ilości oddanej do użytku powierzchni mieszkalnej (0,3 m kw. na osobę, 101,2% w porównaniu z analogicznym okresem poprzedniego roku). 42

43 Obroty handlu detalicznego wyniosły wówczas 49 tys. rubli per capita (3. miesjce w Okręgu, 12. wśród regionów FR). Udział dużych i średnich przedsiębiorstw na lokalnym rynku 33% (3. miejsce wśród regionów FR, 2. w Okręgu). Poziom dochodów realnych społeczeństwa wyniósł 99,7% względem tego samego okresu 2008 roku ( 6. miejsce w Nadwołżańskim Okręgu, 29. w Rosji). Średnia płaca nominalna w maju 2009 roku wyniosła ,4 rubla (1. miejsce w Okręgu, 31. w Rosji średnia płaca w kraju ,9 rubla). W małych i średnich przedsiębiorstwach było zatrudnionych 25,1% ogólnej liczby osób pracujących. Źródła: Ekspert Nr 43, listopad

44 ROSYJSKI RYNEK BIELIŹNIANY opr. Karolina Gryglewicz Praktykantka WPHI w Moskwie Znaczną część rosyjskiego rynku odzieżowego stanowi bielizna, a w szczególności bielizna kobieca. Według wielu ekspertów wydatki kobiet na bieliznę stanowią blisko 15% wszystkich ich wydatków na odzież. Rynek bielizny można podzielić na: bieliznę przeznaczoną dla mężczyzn, kobiet i dzieci oraz ze względu na jej charakter na: dzienną (figi, biustonosze, podkoszulki, topy, stroje kąpielowe, itp.) oraz nocną (piżamy, peniuary, koszule nocne, itp.). Do kryzysu wielkość rynku bielizny oszacowano na blisko 72 mld rubli (3 mld USD), a coroczny wzrost sięgał 10-12%. W 2009 roku sytuacja się odmieniła i nastąpił prawie 5% spadek. Właściwości zachowań konsumenckich Tak nagły spadek dynamiki wzrostu nie można tłumaczyć przesyceniem rosyjskiego rynku. Przyczyny należy upatrywać w kryzysie. Pomyślna sytuacja w sektorze 44

45 odzieżowym w dużym stopniu zależy od dobrobytu konsumentów, a w okresie kryzysu dochody wielu gospodarstw domowych znacznie spadły. W związku z tym zmieniły się też preferencje klientów. W 2009 roku zaobserwowano istotne zmiany w strukturze wydatków rosyjskich gospodarstw domowych. Przede wszystkim nastąpił wzrost wydatków na żywność (z 33% do 38%), przy jednoczesnym spadku wydatków na towary inne niż spożywcze (z 41% do 37%). W konsekwencji, podobne zmiany zaszły także w sektorze bielizny. Obecnie wielu mieszkańców przeorientowało się z zakupów droższej bielizny na tańszą, a ponadto ograniczyło ilość zakupów do niezbędnego minimum. Ważnym elementem, pomocnym w charakterystyce zachowań konsumenckich jest Indeks pewności konsumentów (ИПУ) wskaźnik, obrazujący bieżącą gotowość konsumentów do zakupu oraz stan perspektywicznego zapotrzebowania na towary i usługi. Indeks ten zawiera kilka elementów, niezbędnych do zrozumienia zachowań konsumenckich, w tym: materialne położenie respondentów (realne i oczekiwane w najbliższym czasie), ocenę respondenta na temat sytuacji gospodarczej jego kraju (realnej i oczekiwanej w najbliższym czasie) oraz ocenę respondenta na temat możliwości realizacji dużych zakupów. Dynamikę wahań wskaźnika prezentuje wykres nr 1. Indeks pewnosci konsumentow na rynku rosyjskim I kwartal II kwartal III kwartal IV kwartal I kwartal II kwartal Kobiety Mezczyzni Na wykresie wyraźnie widać, że w pierwszym kwartale 2009 roku rozpoczął się niewielki wzrost wartości indeksu pewności konsumentów. Nie mniej jednak, wiele 45

46 wskazuje na to, że w najbliższym czasie na rosyjskim rynku bielizny należy oczekiwać przyśpieszonego wzrostu popytu. W związku z kryzysem, a dokładniej z obniżeniem popytu na najdroższe towary, w 2009 roku na rosyjskim rynku bielizny nastąpił spadek cen. Mimo to już w styczniu 2010 roku, w porównaniu z analogicznym okresem poprzedniego roku zaobserwowano wzrost cen średnio o 11%, a w porównaniu z grudniem 2009 roku o 0,3%. Wszystkie te czynniki odbiły się na ostatecznych wynikach handlu detalicznego na rosyjskim rynku bielizny. Zdaniem ekspertów firmy Milawica od 2008 do 2009 roku obroty handlu detalicznego zmniejszyły się ponad czterokrotnie. Przy czym największy spadek sprzedaży nastąpił w sektorze najdroższych towarów (patrz wykres nr 2). Dynamika obrotow handlu detalicznego bielizna (w mld rubli) ,9 48,1 53,8 22,1 25,7 29,3 37,3 9,1 12,8 17,5 17, Segmentacja rynku Zgodnie z tradycyjnym podziałem według kategorii cenowych na rynku bielizny można wyróżnić cztery segmenty: luksusowy, premium, średni i masowy. W 2008 roku w Rosji udział poszczególnych segmentów w rynku kształtował się następująco: 46

47 4% 12% 52% 32% Luksusowy Premium Sredni Masowy Warto zaznaczyć, że do kryzysu wzrost sprzedaży był najbardziej zauważalny w segmencie towarów premium, przynoszącym producentom wysokie dochody. Jednak pod wpływem kryzysu gospodarczego sytuacja uległa zmianie. W chwili obecnej wyraźnie zarysowuje się tendencja wzrostu udziału w rynku towarów produkcji masowej (który szacuje się na ok %), przy jednoczesnym zmniejszeniu udziału produktów premium (7-8%). Z kolei wielkość luksusowego i średniego segmentu, w ostatnim czasie, praktycznie pozostaje bez zmian na poziomie odpowiednio 3-4% i 30-32%. Biorąc pod uwagę geograficzne tendencje w sprzedaży bielizny, okazuje się, że blisko 50% popytu na bieliznę skoncentrowane jest w stolicach. Zdaniem Anusz Gasparjan dyrektora handlowego Fashion Consulting Group, udział Moskwy na rynku bielizny sięga 40%, a Sankt Petersburga około 15%. Sytuacja taka jest całkowicie zrozumiała w największych miastach skupiona jest największa ilość mieszkańców o wyższych dochodach. Źródła: magazyn PROfashion nr 54/

48 OBWÓD CZELABIŃSKI opr. Iga Madoń Praktykantka WPHI w Moskwie Informacje ogólne: Powierzchnia: 8,7 tys. km² Liczba mieszkańców: 3,6 mln Położenie geograficzne: graniczy z Kazachstanem, Baszkortostanem, Obwodem Swierdłowskim, Orenburskim i Kurgańskim. Obwód Czelabiński wchodzi w skład Uralskiego Okręgu Federalnego Rosji. Znajduje się w centralnym punkcie Eurazji. Największe miasta obwodu to: Czelabińsk, Magnitogorsk, Złotoust, Miass, Oziorsk, Troick. Klimat kontynentalny, średnia temperatura w styczniu wynosi 15 C, -17 C, w lipcu +16 C,+19 C. 48

49 Surowce mineralne: złoża miedzi, cynku, złota, talk, grafitu, kwarcu, kaolinu, barytu, fosforyty i wiele innych. Turystyka Na terenie obwodu znajduje się wiele terenów będących pod ochroną, m.in. Katarakta, park narodowy Taganai. Jest ponad 3000 tys. jezior, największe z nich to: Uwildy, Irtiasz, Cziebarkul, Wielkie Kasli. Wielkość importu towarów i usług Obwodu Czelabińskiego (mld USD) Gałęzie przemysłu W Obwodzie Czelabińskim rozwinięte jest hutnictwo, przemysł maszynowy i metalurgiczny. Największe przedsiębiorstwa metalurgiczne: -OAO Huta Magnitogorska -OAO Huta Czelabińska -OAO Czelabińska huta cynkowa -OAO Czelabińska huta rur walcowanych -OAO Czelabiński zakład elektro-metalurgiczny 49

50 -Kombinaty hutnicze (OAO Huta Złotoustowska, OAO Huta Aszinskaja, OAO Zakład Magnezit, OAO Satkinska odlewnia płynnego żeliwa ). Działalność inwestycyjna Inwestycje w kapitał podstawowy ze wszystkich źródeł finansowania(mld RUB) Inwestycje zagraniczne (mld USD) *Duży wpływ na wzrost poziomu inwestycji ma zakup kontrolnego pakietu akcji OAO TGK-10 (1,9 mld USD) dokonanego przez koncern Fortum. Najwięksi inwestorzy zagraniczni: Niemcy, Szwajcaria, Francja, Finlandia, USA, Wielka Brytania, Hiszpania, Czechy i Kazachstan. 50

51 Największe inwestycje zagraniczne w Obwodzie Czelabińskim: 1. Fortum (Finlandia) - produkcja energii elektrycznej (wartość inwestycji 1,9 mld USD) 2. Reksam (Wielka Brytania) produkcja aluminiowych puszek do napojów (wartość inwestycji 88 mln USD) 3. Karbo Keramiks (USA) produkcja proppanatów (wartość inwestycji 30 mln USD) 4. Metro cash and carry (Niemcy) sprzedaż hurtowa (wartość inwestycji 27 mln USD) 5. Omia (Szwajcaria) produkcja mąki marmurowej (wartość inwestycji 20 mln USD) 6. Henkel Bautechnik (Niemcy) produkcja suchych tynków (wartość inwestycji 13,8 mld USD) System transportowy 1765 km linii kolejowych 9315 km dróg (98,1% z twardą nawierzchnią) Magistrala transsyberyjska, trasy federalne: M5, M36, M51 Dwa lotniska posiadające międzynarodowy status (Czelabińsk, Magnitogorsk), lotnisko w Czelabińsku może przyjmować wszystkie typy samolotów. Przez obwód przechodzi sieć tranzytowych nafto- i gazociągów, stopień gazyfikacji obwodu wynosi 68,3 % 78,9% obwodu jest zabezpieczone własną produkcją energii elektrycznej. Projekty w Obwodzie Czelabińskim Obwód Czelabiński zainteresowany jest nowymi technologiami, które pozwolą na modernizację produkcji, w tym wdrożenie technologii pochodzących z importu; 51

52 Budowa kompleksów dla hodowli zwierząt i drobiu; Wdrożenie zasobów energooszczędnych, poprzez budowę obiektów dużej i małej energetyki; Budowa centrów logistyki spełniających międzynarodowe standardy; Rozwinięcie przemysłu turystycznego i wypoczynkowego; Urozmaicenie ekonomiki miast o jednym profilu; Dywersyfikacja produkcji w monomiastach. Administracja Obwodu Czelabińskiego przewiduje: Wydzielenie środków finansowych z obwodowego budżetu na rozbudowę infrastruktury, ulgi podatkowe, a także częściowe pokrycie oprocentowania od kredytów inwestycyjnych. Władze miejskie przewidują: Wydzielenie ziemi pod dzierżawę i realizację projektów inwestycyjnych. Gospodarka Obwód Czelabiński posiada bardzo dobre warunki dla rozwoju rolnictwa. Na terenie obwodu występują czarnoziemy, które sprzyjają uprawie zboża. Na stepowych i leśnostepowych terenach rozwinięta jest hodowla bydła. Kompleks agrarno-przemysłowy zajmuje silną pozycję w strukturze gospodarczej obwodu czelabińskiego. Struktura produkcji rolnej według rodzajów gospodarstw w 2009 roku 52

53 W rolnictwie zatrudnionych jest ponad 37 tys. mieszkańców obwodu. Największy udział w produkcji rolnej przypada na hodowlę bydła (52%) i warzywnictwo (48%). W 2009 roku powierzchnia upraw obejmowała 2 mln ha (wzrost o 4,4% w stosunku do roku 2008). Hodowla bydła- 1 stycznia 2010 roku pogłowie bydła wyniosło 411 tys. szt., w tym: 190 tys. krów, 1,6 tys. szt. ptactwa, 345,5 tys. świń, 143,0 tys. owiec i kóz. Finanse W Obwodzie Czelabińskm funkcjonuje 11 regionalnych banków, 55 filii międzyregionalnych banków i 13 oddziałów Sbierbanku Rosji. Szeroką sieć mają także inne organizacje kredytowe. Sektor bankowy rozwija się dynamicznie. W 2009 roku udzielono kredytów o wartości 19 mld RUB (prawie 3-krotny wzrost w porównaniu z rokiem 2008).Wpłaty na rachunek indywidualny wzrosły o prawie 20%. Świadczy to o stosunkowo dobrych wskaźnikach rozwoju gospodarczego w regionie i poziomie życia społeczeństwa. W 2009 roku obwód zajął drugie miejsce w Uralskim Okręgu Federalnym (po obwodzie swierdłowskim) według indeksu zabezpieczenia regionu usługami bankowymi 0,69 i trzecie miejsce (po Tiumeńskim i Swierdłowskim) w poziomie nasycenia regionu usługami bankowymi 0,84. Mały biznes Wsparcie przedsiębiorczości w Obwodzie Czelabińskim w 2009 roku W Obwodzie Czelabińskim realizowany jest program socjalno ekonomicznego wsparcia małego i średniego biznesu, na który wydzielono z regionalnego budżetu 200 mln RUB. Innowacje W 2009 roku ze środków budżetu regionalnego: - Stworzono innowacyjny Biznes Inkubator w Śnieżysku na 35 miejsc pracy; 53

54 - Powołano regionalny fundusz inwestycyjny dla małych i średnich przedsiębiorstw w naukowo-technologicznym zakresie Obwodu Czelabińskiego Obwód Czelabiński jest bogaty w obszary interesujące pod względem przyrodniczym, posiada dobrze rozwiniętą turystykę, a dodatkowo prężnie działający przemysł metalurgiczny. Przedstawione walory Obwodu Czelabińskiego sprawiają, że jest on dobrym miejscem dla przyszłych inwestycji. 54

55 OBROTY HANDLU ZAGRANICZNEGO POLSKI W okresie styczeń - październik br. eksport w cenach bieżących wyniósł 390,1 mld zł, a import 429,9 mld zł. W porównaniu z analogicznym okresem ub. roku eksport zwiększył się o 10,8%, a import o 11,4%. Ujemne saldo ukształtowało się na poziomie 39,8 mld zł (w analogicznym okresie ub. roku minus 33,8 mld zł). Eksport wyrażony w dolarach USA wyniósł 128,6 mld USD, a import 141,7 mld USD. W porównaniu z analogicznym okresem ub. roku eksport zwiększył się o 15,9%, a import o 16,6%. Ujemne saldo ukształtowało się w wysokości 13,1 mld USD (w analogicznym okresie ub. roku minus 10,6 mld USD). Eksport wyrażony w euro wyniósł 97,4 mld EUR, import 107,4 mld EUR, ujemne saldo wyniosło 10,0 mld EUR, a przed rokiem 7,8 mld EUR (eksport zwiększył się o 20,3%, a import o 21,0%). Ujemne salda odnotowano z krajami rozwijającymi się minus 63,0 mld zł (minus 20,8 mld USD, minus 15,7 mld EUR) i z krajami Europy Środkowo-Wschodniej minus 19,2 mld zł (minus 6,4 mld USD, minus 4,8 mld EUR). Dodatnie saldo uzyskano w obrotach z krajami rozwiniętymi 42,3 mld zł (14,1 mld USD, 10,6 mld EUR), w tym z krajami UE saldo osiągnęło poziom 52,5 mld zł (17,4 mld USD, 13,1 mld EUR). Udział krajów rozwiniętych w eksporcie ogółem wynosił 84,7% (w tym UE 78,7%), a w imporcie 67,0% (w tym UE 59,2%), wobec odpowiednio 85,6% (w tym UE 79,8%) i 69,3% (w tym UE 62,1%) przed rokiem. Udział Niemiec w eksporcie był niższy niż w analogicznym okresie ub. roku o 0,4pkt i wyniósł 26,1%, a w imporcie niższy o 0,7 pkt i stanowił 21,8%. Dodatnie saldo wyniosło 8,1 mld zł (2,7 mld USD, 2,0mld EUR), w analogicznym okresie ub. roku saldo wyniosło 6,2 mld zł (2,0mld USD, 1,4 mld EUR). Wśród głównych partnerów handlowych Polski odnotowano wzrost eksportu do Rosji, Szwecji, Słowacji, na Węgry, do Francji, Republiki Czeskiej, Niderlandów, Wielkiej Brytanii oraz Niemiec, a importu z Rosji, Stanów Zjednoczonych, Chin, Republiki Czeskiej, Niderlandów, Niemiec, Francji, Republiki Korei i Wielkiej Brytanii. 55

56 Obroty z pierwszą dziesiątką naszych partnerów handlowych stanowiły 67,8% eksportu, (przed rokiem (przed rokiem 68,0%), i podobnie jak przed rokiem, stanowiły 67,1% importu. Tabela 1. Obroty handlu zagranicznego według ważniejszych krajów w 2010 r. Wyszczególnienie w mln zł w mln USD I X I X 2009 = 100 I X w mln EUR zł USD EUR struktura w % EKSPORT 1. Niemcy , , ,9 109,2 114,5 118,5 26,5 26,1 2. Francja ,6 8848,5 6683,4 111,0 116,7 120,6 6,8 6,9 3. W. Brytania ,7 8014,8 6046,2 107,6 112,9 116,7 6,4 6,2 4. Włochy ,0 7737,8 5844,0 96,2 101,7 104,7 6,9 6,0 5. Republika Czeska 23148,0 7641,7 5783,2 112,9 117,9 122,3 5,8 5,9 6. Rosja ,0 5384,8 4113,8 127,7 132,3 138,9 3,7 4,2 7. Niderlandy ,8 5356,5 4050,7 109,2 114,7 118,6 4,2 4,2 8. Szwecja ,3 3655,8 2768,9 118,5 124,1 128,5 2,7 2,8 9. Węgry ,7 3605,5 2740,2 116,9 121,7 126,7 2,7 2,8 10. Słowacja ,1 3510,2 2651,3 132,9 139,0 144,2 2,3 2,7 IMPORT 1. Niemcy , , ,4 107,6 112,9 116,9 22,5 21,8 2. Rosja , , ,8 135,7 141,6 146,9 8,4 10,2 3. Chiny , , ,5 116,1 121,0 125,9 9,2 9,6 4. Włochy ,0 8096,0 6132,3 92,0 97,0 100,2 6,9 5,7 5. Francja ,6 6249,6 4722,5 106,5 111,9 115,7 4,6 4,4 6. Republika Czeska ,3 5224,0 3955,1 113,5 119,0 123,3 3,6 3,7 7. Niderlandy ,1 5080,5 3843,8 110,7 116,1 120,3 3,6 3,6 8. Republika Korei 12105,1 3970,8 3020,8 103,3 108,1 112,4 3,0 2,8 9. W. Brytania ,4 3893,1 2948,9 103,1 107,9 111,9 3,0 2,7 10. Stany Zjednoczone ,3 3688,3 2807,1 124,4 130,3 135,5 2,3 2,6 Tabela 2. Obroty handlu zagranicznego w 2010 r. Wyszczególnienie w mln PLN I X 2010 w mln USD w mln EUR I X 2009 = 100 PLN USD EUR Eksport , , ,5 110,8 115,9 120,3 Import , , ,4 111,4 116,6 121,0 Saldo , ,2-9954,9 X X X Źródło: GUS Źródło: Informacje makroekonomiczne PAIiIZ 56

57 ZMIANY W TARYFIE CELNEJ ORAZ ZASADACH EKSPORTU DO FEDERACJI ROSYJSKIEJ opr. Piotr Masajło WPHI Moskwa Dotyczy: Zmiany stawki celnej eksportowej na krewetki mrożone (ТН ВЭД ТС ) eksportowane za granice Unii Celnej. Nazwa dokumentu: Об утверждении ставки вывозной таможенной пошлины на мороженые глубоководные креветки, вывозимые за пределы государств - участников соглашений о Таможенном союзе Nr/data publikacji: Rząd FR nr 11 z dn / 25 stycznia 2011 Obowiązuje: od 25 lutego 2010 r. Wcześniej obowiązująca stawka celna: 10% Nowa stawka celna: 0% Dotyczy: Zmiany stawki celnej eksportowej na oleje ropy naftowej oraz inne towary wytwarzane z ropy eksportowane za granice FR oraz Unii Celnej. Nazwa dokumentu: ОБ УТВЕРЖДЕНИИ СТАВОК ВЫВОЗНЫХ ТАМОЖЕННЫХ ПОШЛИН НА НЕФТЬ СЫРУЮ И НА ОТДЕЛЬНЫЕ КАТЕГОРИИ ТОВАРОВ, ВЫРАБОТАННЫЕ ИЗ НЕФТИ, ВЫВОЗИМЫЕ ЗА ПРЕДЕЛЫ ТЕРРИТОРИИ РОССИЙСКОЙ ФЕДЕРАЦИИ И ТЕРРИТОРИИ ГОСУДАРСТВ - УЧАСТНИКОВ СОГЛАШЕНИЙ О ТАМОЖЕННОМ СОЮЗЕ Nr/data publikacji: 15 z dn / 24 stycznia 2011 Obowiązuje: od 1 lutego 2011 r. Nowa stawka celna: Код ТН ВЭД ТС Наименование позиции <*> Нефть сырая кроме: Нефть сырая плотностью при 20 C не менее 694,7 кг/м3, но не более 887,6 кг/м3 и с содержанием серы не менее 0,04 мас.%, но не более 1,5 мас.% <8> Легкие дистилляты; средние дистилляты; газойли Ставка вывозной таможенной пошлины (в долларах США за 1000 кг) 346,6 доллара США 137,6 доллара США 132,2 доллара США 57

58 Топлива жидкие; масла; отработанные нефтепродукты 161,8 доллара США Пропан; бутаны; этилен, пропилен, бутилен и бутадиен; прочие сжиженные газы 198,8 доллара США 2712 Вазелин нефтяной; минеральные воски и аналогичные продукты, 161,8 доллара США кроме: сырые прочие Кокс нефтяной, битум нефтяной и прочие остатки от переработки нефти или 161,8 доллара США нефтепродуктов, полученных из битуминозных пород, кроме: кокс нефтяной кальцинированный Бензол; толуол; ксилолы 231,2 доллара США * dla uniknięcia nieporozumień interpretacyjnych zachowujemy oryginalne, użyte w języku rosyjskim, nazwy z Taryfy Celnej FR Dotyczy: Wprowadzenia kwot importowych obowiązujących od 1 stycznia 2011 na import mięsa wołowego, wieprzowego i drobiu. Nazwa dokumentu: ОБ ИМПОРТЕ ГОВЯДИНЫ, СВИНИНЫ И МЯСА ДОМАШНЕЙ ПТИЦЫ В ГОДАХ О Перечне товаров, в отношении которых с 1 января 2011 года устанавливаются тарифные квоты, а также объемы тарифных квот для ввоза этих товаров на территории государств-членов Таможенного союза Nr/data publikacji: Komisja UC nr 505 z dn / 15 grudnia 2010 Obowiązuje: od 15 stycznia 2011 r. Kwoty dla Federacji Rosyjskiej na rok 2011 w tys. ton: Наименование товара Мясо крупного рогатого скота, свежее или охлажденное (код ТН ВЭД ТС 0201) Мясо крупного рогатого скота, замороженное (код ТН ВЭД ТС 0202) Свинина свежая, охлажденная или замороженная (код ТН ВЭД ТС 0203) Свиной тримминг (коды ТН ВЭД ТС ; )* 30,0 530,0 472,1 27,9 58

59 Мясо и пищевые субпродукты домашней птицы, указанной в товарной позиции 0105, свежие, охлажденные или замороженные Замороженное обваленное мясо кур домашних (код ТН ВЭД ТС ), Замороженные необваленные половины или четвертины тушек кур домашних (код ТН ВЭД ТС ), замороженные необваленные ножки кур домашних и куски - 350,0 *Свиной тримминг может ввозиться как в рамках тарифной квоты, установленной в отношении свиного тримминга, так и в рамках тарифной квоты, установленной в отношении свинины. Dotyczy: Zmiany stawki celnej importowej na niektóre maszyny rolnicze importowane do państw Unii Celnej. Nazwa dokumentu: О корректировке ставки Единого таможенного тарифа Таможенного союза в отношении отдельных видов грузовых автомобилей oraz О корректировке ставок Единого таможенного тарифа Таможенного союза в отношении отдельных видов сельскохозяйственной техники Nr/data publikacji: Komisja UC nr 508 z dn / 16 grudnia 2010 Obowiązuje: od 16 grudnia 2010 r. Wcześniej obowiązująca stawka celna: Код Наименование ТН ВЭД позиции Ставка ввозной таможенной пошлины (в процентах от таможенной стоимости либо в евро, либо в долларах США) ковшовые прочие прочие 0 0 * dla uniknięcia nieporozumień interpretacyjnych zachowujemy oryginalne, użyte w języku rosyjskim, nazwy z Taryfy Celnej FR Nowa stawka celna: Код ТН ВЭД Наименование позиции ковшовые прочие прочие Ставка ввозной таможенной пошлины (в процентах от таможенной стоимости либо в евро, либо в долларах США) 5 5 * dla uniknięcia nieporozumień interpretacyjnych zachowujemy oryginalne, użyte w języku rosyjskim, nazwy z Taryfy Celnej FR 59

60 Dotyczy: Zmiany stawki celnej importowej na niektóre pojazdy samochodowe do transportu towarowego (ТН ВЭД ТС ) importowaną do państw Unii Celnej. Nazwa dokumentu: О корректировке ставки Единого таможенного тарифа Таможенного союза в отношении отдельных видов грузовых автомобилей Nr/data publikacji: Komisja UC nr 479 z dn / 9 grudnia 2010 Obowiązuje: od 9 grudnia 2010 r. Wcześniej obowiązująca stawka celna: 25% Nowa stawka celna: 15% Dotyczy: Zmiany stawki celnej importowej na heparynę i jej sole (ТН ВЭД ТС ) importowaną do państw Unii Celnej. Nazwa dokumentu: О корректировке ставки ввозной таможенной пошлины Единого таможенного тарифа Таможенного союза в отношении гепарина и его солей Nr/data publikacji: Komisja UC nr 480 z dn / 9 grudnia 2010 Obowiązuje: od 9 grudnia 2010 r. Wcześniej obowiązująca stawka celna: 5% Nowa stawka celna: 10% Dotyczy: Zmiany kodów taryfy celnej na złoto, srebro, platynę i pallad importowane do państw Unii Celnej. Nazwa dokumentu: О внесении изменений в единую Товарную номенклатуру внешнеэкономической деятельности Таможенного союза и Единый таможенный тариф Таможенного союза в отношении золота, серебра, платины и палладия Nr/data publikacji: Komisja UC nr 478 z dn / 6 grudnia 2010 Obowiązuje: od 6 stycznia 2011 r. Wcześniej obowiązujące kody celne: Код ТН ВЭД Наименование позиции Ставка ввозной таможенной пошлины (в процентах от таможенной стоимости либо в евро, либо в долларах США) 60

61 Код ТН ВЭД Наименование позиции с содержанием не менее 999 частей серебра на 1000 частей сплава Ставка ввозной таможенной пошлины (в процентах от таможенной стоимости либо в евро, либо в долларах США) в прочих необработанных формах используемое для чеканки монет необработанная или в виде порошка необработанный или в виде порошка 20 Nowe kody i stawki celne: Ставка ввозной таможенной пошлины (в процентах от Код ТН ВЭД Наименование позиции таможенной стоимости либо в евро, либо в долларах США) в форме слитков прочее в слитках с содержанием не менее частей золота на 1000 частей сплава прочее в слитках с содержанием не менее 995 частей 20 золота на 1000 частей сплава прочее в слитках с содержанием не менее 999,5 20 частей платины на 1000 частей сплава прочая в слитках с содержанием не менее 999,5 частей палладия на 1000 частей сплава прочий 20 * dla uniknięcia nieporozumień interpretacyjnych zachowujemy oryginalne, użyte w języku rosyjskim, nazwy z Taryfy Celnej FR Dotyczy: Zmiany stawki celnej importowej na węgiel koksowy importowany do państw Unii Celnej. Nazwa dokumentu: О корректировке ставки ввозной таможенной пошлины Единого таможенного тарифа Таможенного союза в отношении угля коксующегося Nr/data publikacji: Komisja UC nr 477 z dn / 6 grudnia 2010 Obowiązuje: od 6 grudnia 2010 r. Wcześniej obowiązująca stawka celna: 5%; Nowa stawka celna: 0% 20 61

62 KONKURENCYJNOSĆ POLSKIEGO EKSPORTU W FR opr. Piotr Masajło WPHI Moskwa Na podstawie danych Statystyki Celnej FR Co się opłaca eksportować z naszego kraju do Rosji oraz co można kupić w tym kraju, a następnie sprzedać w Polsce? Jakie grupy towarowe naszych produktów cieszą się największą popularnością w Rosji, a jakie rosyjskie produkty w Polsce? odpowiedzi na te pytania prezentujemy poniżej: Największe pozycje polskiego eksportu do Rosji w 2010 roku (powyżej 20 mln USD) Lp. Kod ТН ВЭД Nazwa grupy Wartość w mln USD Udział % Części nadające się wyłącznie do aparatury w poz ,04 6,15% Leki (z wyłączeniem produktów objętych pozycją 3002, 3005 lub 3006) złożone z produktów zmieszanych lub niezmieszanych do celów terapeutycznych lub profilaktycznych, pakowane w odmierzone dawki (włącznie z lekami podawanymi przez skórę) lub do postaci lub w opakowania do sprzedaży detalicznej 266,14 5,02% Jabłka, gruszki i pigwy świeże 213,53 4,03% Chusteczki do nosa, chusteczki kosmetyczne, ręczniki, obrusy, serwety, serwetki, pieluszki dla niemowląt, tampony, podpaski higieniczne, prześcieradła i podobne wyroby do użytku domowego, sanitarnego lub szpitalnego, odzież i dodatki do odzieży, z masy papierniczej, papieru, waty celulozowej lub wstęg z włókien celulozowych 188,03 3,55% 62

63 Lp. Kod ТН ВЭД Nazwa grupy Wartość w mln USD Udział % Preparaty do upiększania i makijażu oraz preparaty do pielęgnacji skóry (z wyjątkiem leków), włącznie z preparatami do opalania, do 128,13 2,42% manicure i pedicure Urządzenia odbiorcze dla telewizji, nawet zawierające odbiorniki radiowe lub aparaturę do zapisu lub odtwarzania dźwięku lub obrazu; 123,76 2,34% monitory i projektory wideo Części i akcesoria pojazdów samochodowych z pozycji od 8701 do ,71 1,90% Pojazdy samochodowe i inne pojazdy mechaniczne przeznaczone zasadniczo do przewozu osób (inne niż objęte pozycją 8702), włącznie z samochodami 93,27 1,76% osobowo-towarowymi (kombi) oraz samochodami wyścigowymi Kit szklarski, kit ogrodniczy, kity żywiczne, masy uszczelniające i pozostałe mastyksy; wypełniacze malarskie, nieogniotrwałe preparaty powierzchniowe do fasad, ścian wewnętrznych, podłóg, sufitów itp. 89,54 1,69% Pojazdy samochodowe do transportu towarowego 83,29 1,57% Elektryczne podgrzewacze do wody, natychmiastowe lub zbiornikowe oraz grzałki nurnikowe; elektryczne urządzenia do ogrzewania gleby i pomieszczeń; elektrotermiczne przyrządy fryzjerskie (np. suszarki do włosów, lokówki, nagrzewacze żelazek do fryzowania) oraz suszarki do rąk, elektryczne żelazka do prasowania, urządzenia elektrotermiczne, w rodzaju stosowanych do użytku domowego; elektryczne oporowe elementy grzejne, inne niż te objęte pozycją ,35 1,54% Czekolada i pozostałe przetwory spożywcze zawierające kakao 79,79 1,51% Pozostałe płyty, arkusze, folie, taśmy i pasy, z tworzyw sztucznych 77,61 1,47% Artykuły do transportu i pakowania towarów, z tworzyw sztucznych; korki, pokrywki, kapsle i pozostałe zamknięcia, z tworzyw sztucznych 67,44 1,27% Pozostałe warzywa, świeże lub chłodzone 61,83 1,17% Sery i twarogi 61,16 1,15% Warzywa (niegotowane lub gotowane na parze albo w wodzie), mrożone 60,28 1,14% Pozostałe meble i ich części 58,76 1,11% Papier, tektura, wata celulozowa i wstęgi z włókien celulozowych, powlekane, impregnowane, pokryte, 57,98 1,09% 63

64 Lp. Kod ТН ВЭД Nazwa grupy Wartość w mln USD Udział % barwione powierzchniowo, dekorowane na powierzchni lub z nadrukiem, w zwojach lub arkuszach prostokątnych (włączając kwadratowe), o dowolnym rozmiarze, inne niż towary objęte pozycją 4803, 4809 lub Ciągniki (inne niż ciągniki objęte pozycją 8709) 56,92 1,07% Wózki dziecięce i ich części 56,72 1,07% Wyroby walcowane płaskie z innej stali stopowej, o szerokości 600 mm lub większej 54,07 1,02% Pozostałe wyroby drukowane, włącznie z drukowanymi obrazkami i fotografiami 50,34 0,95% Maszyny do automatycznego przetwarzania danych i urządzenia do tych maszyn; czytniki magnetyczne lub optyczne, maszyny do zapisywania zakodowanych danych na nośnikach danych oraz 46,85 0,88% maszyny do przetwarzania takich danych, gdzie indziej niewymienione ani niewłączone Transformatory elektryczne, przekształtniki (np. prostowniki) oraz wzbudniki 46,71 0,88% Pozostałe płyty, arkusze, folie i pasy z tworzyw sztucznych niekomórkowych, niewzmocnionych, 45,67 0,86% nielaminowanych Organiczne środki powierzchniowo czynne (inne niż mydło); preparaty powierzchniowo czynne, preparaty do prania (włącznie z pomocniczymi preparatami piorącymi) oraz preparaty czyszczące, nawet niezawierające mydła, inne niż te objęte pozycją ,34 0,86% Preparaty do włosów 45,09 0,86% Konstrukcje (z wyłączeniem budynków prefabrykowanych objętych pozycją 9406) i części konstrukcji (np. mosty i części mostów, wrota śluz, wieże, maszty kratowe, dachy, szkielety konstrukcji dachów, drzwi i okna oraz ramy do nich, progi 40,89 0,77% drzwiowe, okiennice, balustrady, filary i kolumny) ze stali; płyty, pręty, kątowniki, kształtowniki, profile, rury i tym podobne, przygotowane do użycia w konstrukcjach, z żeliwa lub ze stali Tablice, panele, konsole, pulpity, szafy i inne układy wspornikowe, wyposażone co najmniej w dwa urządzenia objęte pozycjami 8535 lub 8536, służące do elektrycznego sterowania lub rozdziału energii elektrycznej, włącznie z układami zawierającymi przyrządy lub aparaturę objęte działem 90, oraz aparatura sterowana numerycznie, inna niż 39,96 0,75% 64

65 Lp. Kod ТН ВЭД Nazwa grupy Wartość w mln USD Udział % aparatura połączeniowa objęta pozycją Nowe opony pneumatyczne, gumowe 39,69 0,75% Gazety, dzienniki i czasopisma, nawet ilustrowane lub zawierające materiały reklamowe 38,06 0,72% Meble do siedzenia (inne niż te objęte pozycją 9402), nawet przekształcalne w miejsca do spania, oraz ich 36,26 0,68% części Rury, przewody i węże oraz ich wyposażenie (np. złącza, kolanka, kołnierze), z tworzyw sztucznych 36,16 0,68% Artykuły budowlane z tworzyw sztucznych, gdzie indziej niewymienione ani niewłączone 34,84 0,66% Chłodziarki, zamrażarki i pozostałe urządzenia chłodzące lub zamrażające, elektryczne lub inne; pompy cieplne, inne niż klimatyzatory objęte pozycją ,71 0,66% Pozostałe warzywa przetworzone lub zakonserwowane inaczej niż za pomocą octu lub kwasu octowego, mrożone, inne niż wyroby objęte 34,38 0,65% pozycją Kartony, pudła, pudełka, torby i pozostałe pojemniki opakowaniowe, z papieru, tektury, waty celulozowej lub wstęg włókien celulozowych, segregatory, pudełka na listy i podobne wyroby, z papieru lub 33,23 0,63% tektury, w rodzaju stosowanych w biurach, sklepach itp Owoce i orzechy, niegotowane lub gotowane na parze albo w wodzie, mrozone, nawet zwierające 32,89 0,62% dodatek cukru lub innego środka słodzącego Maszyny pralnicze typu domowego lub profesjonalnego, także maszyny piorąco-suszące 30,54 0,58% Wirówki, także suszarki wirówkowe; urządzenia i aparatura do filtrowania lub oczyszczania cieczy lub 30,51 0,58% gazów Farby i pokosty (włącznie z emaliami i lakierami) na bazie polimerów syntetycznych i chemicznie modyfikowanych polimerów naturalnych, rozproszonych lub rozpuszczonych w środowisku 29,26 0,55% niewodnym; roztwory określone w uwadze 4 do niniejszego działu Brzytwy, maszynki do golenia i żyletki (włączając półprodukty żyletek w taśmach) 29,21 0,55% Pozostałe artykuły z tworzyw sztucznych oraz artykuły z pozostałych materiałów objętych pozycjami od 3901 do ,12 0,55% 65

66 Lp. Kod ТН ВЭД Nazwa grupy Oprawy, okucia i podobne wyroby z metalu nieszlachetnego, nadające się do mebli, drzwi, schodów, okien, żaluzji, nadwozi pojazdów, wyrobów rymarskich, waliz, kufrów, kasetek itp.; wieszaki, podpórki i podobne uchwyty z metalu nieszlachetnego; kółka samonastawne z zamocowaniem z metalu nieszlachetnego; automatyczne urządzenia do zamykania drzwi z metalu nieszlachetnego Elektromechaniczny sprzęt gospodarstwa domowego z własnym silnikiem elektrycznym Preparaty stosowane przed goleniem, do golenia lub po goleniu, dezodoranty osobiste, preparaty do kąpieli, depilatory i pozostałe preparaty perfumeryjne, kosmetyczne i toaletowe, gdzie indziej niewymienione ani niewłączone; gotowe dezodoranty do pomieszczeń, nawet perfumowane, lub mające własności dezynfekcyjne Korki, pokrywki i wieczka (także korki z główką, zakrętki i korki ułatwiające nalewanie), kapsle do butelek, korki gwintowane, pokrywki na korki, plomby i inne akcesoria do opakowań, z metali nieszlachetnych Płyty wiórowe i podobne płyty (np. płyta o wiórach zorientowanych "oriented strand board (OSB)" i płyta płatkowa (płyta ze średniodużych wiórów) "waferboard") z drewna lub innych zdrewniałych materiałów, nawet aglomerowane żywicami lub innymi organicznymi substancjami wiążącymi Cukier trzcinowy lub buraczany i chemicznie czysta sacharoza, w postaci stałej Zmywarki do naczyń; urządzenia do czyszczenia lub suszenia butelek lub innych pojemników; urządzenia do napełniania, zamykania, uszczelniania lub etykietowania butelek, tubek, puszek, pudełek, worków lub innych pojemników; urządzenia do kapslowania butelek, słoików lub podobnych pojemników; pozostałe urządzenia do pakowania lub paczkowania (włączając urządzenia do pakowania termokurczliwego); urządzenia do gazowania napojów Kapusta, kalafiory, kalarepka i podobne warzywa kapustne Mleko i śmietana, zagęszczone lub zawierające dodatek cukru lub innego środka słodzącego Wartość w mln USD Udział % 29,11 0,55% 29,03 0,55% 27,98 0,53% 27,37 0,52% 27,29 0,52% 27,21 0,51% 26,32 0,50% 26,17 0,49% 26,16 0,49% 66

67 Lp. Kod ТН ВЭД Nazwa grupy Chleb, bułki, pieczywo cukiernicze, ciasta i ciastka, herbatniki (biskwity) i inne wyroby piekarnicze, nawet zawierające kakao; opłatki sakralne, puste kapsułki stosowane do celów farmaceutycznych, wafle wytłaczane, papier ryżowy i podobne wyroby Klimatyzatory, zawierające wentylator napędzany silnikiem oraz elementy służące do zmiany temperatury i wilgotności, także klimatyzatory nieposiadające możliwości oddzielnej regulacji wilgotności Żarówki lub lampy wyładowcze, także zespoły nierozbieralnych wkładów reflektorów oraz promienniki lampowe nadfioletu lub podczerwieni; lampy łukowe Przetwory spożywcze, gdzie indziej niewymienione ani niewłączone Pompy powietrzne lub próżniowe, sprężarki i wentylatory powietrza lub innych gazów; okapy wentylacyjne lub recyrkulacyjne z wbudowanym wentylatorem, nawet z filtrami Przyczepy i naczepy; pozostałe pojazdy bez napędu mechanicznego; ich części Krany, kurki, zawory i podobna armatura do rur, płaszczy kotłów, zbiorników, kadzi itp., włącznie z zaworami redukcyjnymi i zaworami sterowanymi termostatycznie Kątowniki, kształtowniki i profile, z żeliwa lub ze stali niestopowej Kapelusze i pozostałe nakrycia głowy, z dzianin, lub wykonane z koronki, filcu lub innych materiałów włókienniczych, w kawałku (ale nie z pasków), nawet z podszyciem i przybraniem; siatki na włosy z dowolnego materiału, nawet z podszyciem i przybraniem Maszyny do sortowania, klasyfikowania, przesiewania, oddzielania, płukania, przemywania, zgniatania, kruszenia, mielenia, mieszania lub ugniatania ziemi, kamieni, rud lub innych substancji mineralnych, w postaci stałej (także w formie proszku lub pasty); maszyny do aglomerowania, kształtowania lub formowania stałych paliw mineralnych, mas ceramicznych, nieutwardzonego cementu, materiałów gipsowych lub innych produktów mineralnych w postaci proszku lub pasty; maszyny do wykonywania piaskowych form Wartość w mln USD Udział % 25,97 0,49% 25,73 0,49% 24,27 0,46% 24,12 0,46% 23,70 0,45% 23,48 0,44% 22,74 0,43% 22,29 0,42% 22,20 0,42% 21,78 0,41% 67

68 Lp. Kod ТН ВЭД Nazwa grupy odlewniczych Płyty chodnikowe, kafle lub płytki ścienne; szkliwione ceramiczne kostki mozaikowe itp., nawet na podłożu, ceramiczne, szkliwione Piece, kuchnie, ruszty, kuchenki (włącznie z tymi, które wyposażone są w kotły centralnego ogrzewania), rożna, piecyki koksowe, palniki gazowe, podgrzewacze płytowe i podobne nieelektryczne urządzenia używane w gospodarstwie domowym oraz ich części, z żeliwa lub ze stali Obuwie o podeszwach zewnętrznych z gumy, tworzyw sztucznych, skóry lub skóry wtórnej i cholewkach ze skóry Grzejniki centralnego ogrzewania, nieelektryczne oraz ich części, z żeliwa lub stali; nagrzewnice powietrza i rozdzielacze gorącego powietrza (włącznie z tymi, które mogą również rozdzielać świeże lub klimatyzowane powietrze), nieelektryczne, wyposażone w wentylatory lub dmuchawy poruszane silnikiem, oraz ich części, z żeliwa lub ze stali Pozostałe warzywa przetworzone lub zakonserwowane inaczej niż za pomocą octu lub kwasu octowego, niemrożone, inne niż wyroby objęte pozycją 2006 Wartość w mln USD Udział % 21,00 0,40% 20,80 0,39% 20,59 0,39% 20,45 0,39% 20,26 0,38% WARTOŚĆ CAŁKOWITA 5297,45 100% Lp. Największe pozycje polskiego importu z Rosji w 2010 roku (powyżej 10 mln USD) Kod ТН ВЭД Nazwa grupy Wartość w mln USD Wartość % Oleje ropy naftowej i oleje otrzymywane ,31 76,57% z minerałów bitumicznych, surowe Gazy ziemne i inne węglowodory gazowe 1205,76 8,87% Węgiel; brykiety, brykietki i podobne paliwa ,02 3,83% stałe wytwarzane z węgla 68

69 Lp. Kod ТН ВЭД Nazwa grupy Kauczuk syntetyczny i faktysa pochodząca z olejów, w formach podstawowych lub w płytach, arkuszach lub taśmach; mieszaniny jakiegokolwiek wyrobu objętego pozycją 4001 z jakimkolwiek wyrobem z tej pozycji, w formach podstawowych lub w płytach, arkuszach lub taśmach Węgiel (sadze oraz inne postacie węgla, gdzie indziej niewymienione ani niewłączone) Wartość w mln USD Wartość % 210,63 1,57% 122,77 0,89% Nawozy potasowe, mineralne lub chemiczne 92,38 0,67% Wazelina; parafina, wosk mikrokrystaliczny, gacz parafinowy, ozokeryt, wosk montanowy, wosk torfowy, inne woski mineralne i podobne produkty otrzymywane w drodze syntezy lub innych procesów, nawet barwione 90,72 0,66% Rudy żelaza i koncentraty, łącznie z wyprażonymi pirytami żelazowymi 61,87 0,45% Masa celulozowa drzewna sodowa lub siarczynowa z wyjątkiem masy do przeróbki chemicznej 57,31 0,42% Wyroby walcowane płaskie z żeliwa lub ze stali niestopowej, o szerokości 600 mm lub większej, walcowane na gorąco, nieplaterowane, niepokrywane ani niepowlekane 56,94 0,41% Surówka i surówka zwierciadlista w gąskach, blokach lub innych pierwotnych postaciach 46,43 0,34% Drut aluminiowy 42,80 0,31% Nowe opony pneumatyczne, gumowe 36,62 0,27% Węglowodory acykliczne 33,04 0,24% Alkohole alifatyczne i ich fluorowcowane, sulfonowane, nitrowane lub nitrozowane pochodne 26,43 0,19% Wyroby walcowane płaskie z żeliwa lub ze stali niestopowej 26,07 0,19% Ścier drzewny częściowo przetworzony 23,22 0,17% Podfosforyny, fosforyny, fosforany i polifosforany 21,69 0,16% Oleje ropy naftowej i oleje otrzymywane z minerałów bitumicznych, inne niż surowe; preparaty gdzie indziej niewymienione ani niewłączone, zawierające % masy lub więcej olejów ropy naftowej lub olejów otrzymywanych z minerałów bitumicznych, których te oleje stanowią składniki zasadnicze preparatów; oleje odpadowe 21,46 0,16% Rudy i koncentraty żelaza, włącznie z wyprażonymi 20,64 0,15% 69

70 Lp. Kod ТН ВЭД Nazwa grupy Wartość w mln USD Wartość % pirytami żelazowymi Sklejka, płyty fornirowane i podobne drewno warstwowe 19,15 0,14% Fenole; fenoloalkohole 18,86 0,14% Amoniak, bezwodny lub w roztworze wodnym: 17,29 0,13% Nawozy mineralne lub chemiczne zawierające dwa lub trzy z pierwiastków nawozowych: azot, fosfor i potas; inne nawozy; produkty niniejszego działu w tabletkach lub podobnych postaciach, lub w opakowaniach o masie brutto nieprzekraczającej 10 kg 16,30 0,12% Pozostałe artykuły, z drewna 16,16 0,12% Ołów nieobrobiony plastycznie 15,21 0,11% Krew ludzka; krew zwierzęca preparowana do celów terapeutycznych, profilaktycznych lub diagnostycznych; antysurowice i pozostałe frakcje krwi oraz modyfikowane produkty immunologiczne, także otrzymywane w procesach 14,20 0,10% biotechnologicznych; szczepionki, toksyny, hodowle mikroorganizmów (z wyłączeniem drożdży) oraz produkty podobne Blachy grube, cienkie oraz taśma, o grubości przekraczającej 0,2 mm, z aluminium 12,35 0,09% Wyroby walcowane płaskie z żeliwa lub ze stali niestopowej, o szerokości 600 mm lub więcej, 12,06 0,09% platerowane, powlekane lub pokrywane Brzytwy, maszynki do golenia i żyletki (włączając półprodukty żyletek w taśmach) 11,71 0,09% Ciągniki (inne niż ciągniki objęte pozycją 8709) 10,47 0,08% Drewno piłowane lub ciosane wzdłużnie, skrawane warstwami lub okorowane, nawet strugane, szlifowane lub łączone stykowo, o grubości 10,38 0,08% przekraczającej 6 mm 5603 Włókniny, nawet impregnowane, powlekane, pokryte lub laminowane 10,14 0,07% WARTOŚĆ CAŁKOWITA 13739,87 100,0% 70

71 Na koniec publikujemy tabelę pokazującą udział naszego eksportu na rynku Federacji Rosyjskiej i nasze miejsce w rosyjskim eksporcie: Rosyjski import (Dane w mln USD) 2008 udział 2009 udział 2010 udział 1 Chiny Chiny Chiny 33069,02 13,52% 21236,95 14,01% 36847,97 17,71%% 2 Niemcy Niemcy Niemcy 30985,68 12,67% 18936,03 12,49% 24267,17 11,66% 3 Japonia USA Ukraina 17802,11 7,28% 8620,69 5,69% 13329,22 6,40% 4 Ukraina Ukraina USA 15617,49 6,39% 8392,43 5,54% 10246,79 4,92% 5 USA Francja Japonia 12845,25 5,25% 7842,52 5,17% 9840,44 4,73% 6 Korea Płd. Włochy. Francja 10002,17 4,09% 6971,83 4,60% 9186,27 4,41% 7 Włochy Japonia Włochy 9978,83 4,08% 6848,15 4,52% 9107,32 4,38% 8 Francja EU Korea Pd. 8883,53 3,63% 5336,13 3,52% 6988,51 3,36% 9 EU Kore Pd. EU inne 8142,33 3,33% 4544,83 3,00% 5606,07 2,69% Wielka 10 Brytania Polska Polska 7186,69 2,94% 3749,92 2,47% 5297,45 2,55% 11 Kazachstan Kazachstan Turcja 6032,71 2,47% 3511,63 2,32% 4569,90 20,20% Wielka 12 Polska Brazylia Brytania 5849,81 2,39% 3305,75 2,18% 4381,88 2,11% Wielka 13 Turcja Brytania Brazylia 5717,34 2,34% 3245,27 2,14% 4057,26 1,95% 14 Finlandia Finlandia Holandia 5255,39 2,15% 3156,82 2,08% 3986,93 1,92% 15 Brazylia Holandia Finlandia 4489,56 1,84% 2951,62 1,95% 3859,98 1,85% Łącznie Łącznie Łącznie ,4 100,0% ,0 100,0% ,39 100,0% 71

72 Rosyjski eksport (Dane w mln) 2008 udział 2009 udział 2010 udział 1 Holandia Holandia Holandia 56987,46 14,1% 35568, % 54700,72 15,74% 2 Włochy Włochy Włochy 40701,08 10,01% 20909, % 26861,83 7,73% 3 Niemcy Chiny Niemcy 24974,82 6, ,79 6,71% 22422,26 6,45% 4 Turcja Turcja Ukraina 23532,96 5,79% 12711, % 21395,29 6,16% 5 Ukraina Niemcy Chiny 22566,34 5,55% 12257,18 5,04% 19254,36 5,54% 6 Chiny Polska Turcja 19592,6 4,82% 10087,1 4,15% 19207,27 5,53% 7 Polska Ukraina Polska 19346,00 4,76% 9567, % 13739,87 3,95% 8 Finlandia Kazachstan Japonia 15517,79 3,81% 8997,38 3,70% 12525,61 3,60% 9 Kazachstan 3,21% Finlandia Finlandia , , % 12071, % Wielka Brytania USA Francja 12805,71 3,15% 8372,93 3,44% 11475,52 3,30% 11 USA Japonia USA 11626,14 2,86% 7571,07 3,11% 10758,78 3,10% Wielka 12 Japonia Brytania Korea Pd ,63 2,51% 6630,22 2,73% 9944,03 2,86% Wielka 13 Francja Francja Brytania 10041,27 2,47% 5892,13 2,42% 9190,67 2,64% 14 Węgry Korea Płd Szwajcaria 8573,20 2,11% 5409,92 2,22% 7670,50 2,21% 15 Szwajcaria Szwajcaria Kazachstan 7986,38 1,96% 5089,35 2,09% 7027,61 2,02% Łącznie Łącznie Łącznie ,0 100% ,3 100% ,58 100% 72

73 Luty 2011 Nr 1/2011 Na kolejnych stronach publikujemy tablicę pokazującą wartość procentową (konkurencyjność) naszego eksportu do FR na tle całościowego importu do tego kraju w 2010r roku: OBROTY FR Z POLSKĄ 2010 OBROTY FR Z KRAJAMI ŚWIATA 2010 UDZIAŁ POLSKI W ROSYJSKIM Lp. Kod Nazwa sekcji / działu Eksport Import Saldo Eksport Import Saldo Imporcie Eksporcie PCN OGÓŁEM w mln USD w mln USD Sekcja I Zwierzęta Ŝywe; produkty pochodzenia zwierzęcego 179,0 4,1 174,9 1827,0 6944,4-5117,4 2,6% 0,2% 1 1 Zwierzęta Ŝywe 6,9 0,0 6,9 5,5 205,0-199,5 3,4% 0,8% 2 2 Mięso i produkty jadalne 57,0 0,1 57,0 23,7 3872,1-3848,4 1,5% 0,3% 3 3 Ryby i skorupiaki, mięczaki i inne bezkręgowce wodne 0,2 3,5-3,3 1643,0 1373,8 269,2 0,0% 0,2% 4 4 Produkty mleczarskie; jaja ptasie; miód naturalny; jadalne produkty pochodzenia zwierzęcego, gdzie indziej nie wymienione ani nie włączone 114,6 0,0 114,6 139,8 1404,5-1264,7 8,2% 0,0% 5 5 Produkty pochodzenia zwierzęcego, gdzie indziej niewymienione ani niewłączone 0,2 0,5-0,3 15,0 89,0-74,1 0,2% 3,1% Sekcja II Produkty pochodzenia roślinnego 469,7 1,8 467,9 2598,1 7428,7-4830,6 6,3% 0,1% 6 6 śywe drzewa i inne rośliny; bulwy, korzenie i podobne; cięte kwiaty i ozdobne liście 5,0 0,0 5,0 0,8 523,8-522,9 1,0% 0,0% 7 7 Warzywa oraz niektóre korzenie i bulwy jadalne 177,8 0,1 177,7 48,0 1608,5-1560,4 11,1% 0,1%

74 OBROTY FR Z POLSKĄ 2010 OBROTY FR Z KRAJAMI ŚWIATA 2010 UDZIAŁ POLSKI W ROSYJSKIM Lp. Kod Nazwa sekcji / działu Eksport Import Saldo Eksport Import Saldo Imporcie Eksporcie 8 8 Owoce i orzechy jadalne; skórki owoców cytrusowych lub melonów 266,0 0,0 266,0 19,9 3612,8-3592,9 7,4% 0,1% 9 9 Kawa, herbata, herbata paragwajska i przyprawy 11,3 0,4 10,9 57,9 646,3-588,4 1,7% 0,8% ZboŜa 0,2 0,0 0,2 2331,9 137,3 2194,5 0,1% 0,0% Produkty przemysłu młynarskiego; słód; skrobie; inulina; gluten pszenny 3,9 0,0 3,9 75,6 71,1 4,5 5,5% 0,0% Nasiona i owoce oleiste; ziarna, nasiona i owoce róŝne; rośliny przemysłowe i lecznicze; słoma i pasza 4,1 0,4 3,7 58,7 737,1-678,4 0,6% 0,6% Szelak; gumy, Ŝywice oraz inne soki i ekstrakty roślinne 1,4 0,0 1,4 1,3 90,0-88,7 1,6% 0,0% Materiały roślinne do wyplatania, produkty pochodzenia roślinnego gdzie indziej nie wymienione ani nie włączone 0,1 0,9-0,9 3,8 1,9 2,0 4,1% 24,4% Sekcja III Tłuszcze i oleje pochodzenia zwierz. lub roślin. oraz prod.ich rozkładu 1,7 5,4-3,8 561,9 765,5-203,6 0,2% 1,0% 15 Tłuszcze i oleje pochodzenia zwierz. lub roślin. oraz prod.ich rozkładu 1,7 5,4-3,8 561,9 765,5-203,6 0,2% 1,0% Sekcja IV Gotowe artyk.spoŝyw.;napoje bezalkoh.,alkohol i ocet; tytoń 352,3 10,4 342,0 1564,6 7482,6-5918,0 4,7% 0,7% 74

75 OBROTY FR Z POLSKĄ 2010 OBROTY FR Z KRAJAMI ŚWIATA 2010 UDZIAŁ POLSKI W ROSYJSKIM Lp. Kod Nazwa sekcji / działu Eksport Import Saldo Eksport Import Saldo Imporcie Eksporcie Przetwory z mięsa, ryb lub skorupiaków, mięczaków i innych bezkręgowców wodnych 3,1 0,1 2,9 80,3 228,6-148,4 1,3% 0,2% Cukry i wyroby cukiernicze 46,4 1,9 44,6 85,8 1247,0-1161,2 3,7% 2,2% Kakao i przetwory z kakao 80,7 0,7 80,0 185,4 768,6-583,3 10,5% 0,4% Przetwory ze zbóŝ, mąki, skrobi lub mleka; pieczywa cukiernicze Przetwory z warzyw, owoców, orzechów lub innych części roślin 39,0 1,6 37,4 186,2 431,0-244,8 9,0% 0,8% 99,3 0,1 99,3 56,2 864,9-808,8 11,5% 0,1% RóŜne przetwory spoŝywcze 54,8 3,3 51,6 238,6 1008,8-770,3 5,4% 1,4% Napoje bezalkoholowe, alkoholowe i ocet 5,2 1,0 4,2 248,0 1375,4-1127,5 0,4% 0,4% Pozostałości i odpady przemysłu spoŝywczego; gotowa pasza dla zwierząt 15,3 0,6 14,7 196,3 638,0-441,7 2,4% 0,3% Tytoń i przemysłowe namiastki tytoniu 8,5 1,2 7,4 288,0 920,2-632,1 0,9% 0,4% Sekcja V Produkty mineralne 21, , , ,3 4144, ,4 0,5% 6,8% Sól, siarka; ziemie i kamienie, materiały gipsowe, wapno i cement 9,2 3,0 6,2 692,7 458,3 234,3 2,0% 0,4% Rudy metali, ŜuŜel i popiół 0,0 61,9-61,9 1440,7 881,4 559,4 0,0% 4,3% Paliwa mineralne, oleje mineralne i produkty ich destylacji; substancje bitumiczne; woski mineralne 11, , , ,9 2805, ,7 0,4% 6,8% Sekcja VI Produkty przemysłu chemicznego i przemysłów pokrewnych 775,8 432,1 343, , ,3-6461,1 4,4% 3,9% 75

76 OBROTY FR Z POLSKĄ 2010 OBROTY FR Z KRAJAMI ŚWIATA 2010 UDZIAŁ POLSKI W ROSYJSKIM Lp. Kod Nazwa sekcji / działu Eksport Import Saldo Eksport Import Saldo Imporcie Eksporcie Chemikalia nieorganiczne; organiczne lub nieorganiczne związki metali szlachetnych, metali ziem rzadkich oraz pierwiastków promieniotwórczych lub izotopów 2,9 189,4-186,5 2230,5 1936,9 293,6 0,2% 8,5% Chemikalia organiczne 30,6 97,7-67,1 2287,4 1509,4 777,9 2,0% 4,3% Produkty farmaceutyczne 270,9 0,2 270,7 230,7 8079,3-7848,5 3,4% 0,1% Nawozy 0,6 122,9-122,2 5311,0 33,3 5277,6 1,9% 2,3% Ekstrakty garbników i środków barwiących; garbniki i ich pochodne; barwniki, pigmenty i inne substancje barwiące; farby i lakiery; kit i inne masy uszczelniające; atramenty 131,6 0,2 131,4 122,4 1385,3-1262,9 9,5% 0,2% Olejki eteryczne i rezinoidy; preparaty perfumeryjne, kosmetyczne i toaletowe 222,9 9,5 213,4 198,9 1914,0-1715,1 11,6% 4,8% Mydło, organiczne środki powierzchniowo czynne, preparaty piorące, preparaty smarowe, woski syntetyczne, woski preparowane, preparaty da czyszczenia i szorowania, świece i artykuły podobne, pasty modelarskie, "woski dentystyczne" oraz preparaty dentystycz 71,7 0,1 71,5 351,1 867,2-516,1 8,3% 0,0% Substancje białkowe; skrobie modyfikowane; kleje; enzymy 18,8 3,9 14,8 18,3 327,2-308,8 5,7% 21,5% 76

77 OBROTY FR Z POLSKĄ 2010 OBROTY FR Z KRAJAMI ŚWIATA 2010 UDZIAŁ POLSKI W ROSYJSKIM Lp. Kod Nazwa sekcji / działu Eksport Import Saldo Eksport Import Saldo Imporcie Eksporcie Materiały wybuchowe; produkty pirotechniczne; zapałki; stopy piroforyczne; niektóre materiały łatwo palne 0,1 0,2-0,1 47,0 7,4 39,6 1,7% 0,5% Materiały fotograficzne i kinematograficzne 0,0 0,0 0,0 5,7 172,1-166,4 0,0% 0,9% Produkty chemiczne róŝne 25,6 7,9 17,8 275,1 1307,1-1032,0 2,0% 2,9% Sekcja VII Tworzywa sztuczne i wyroby z nich; kauczuk i wyroby z kauczuku 463,8 265,2 198,6 3118,0 7237,7-4119,7 6,4% 8,5% Tworzywa sztuczne i wyroby z nich 378,1 17,1 361,0 1063,9 5592,1-4528,2 6,8% 1,6% Kauczuk i wyroby z kauczuku 85,8 248,1-162,4 2054,1 1645,6 408,5 5,2% 12,1% Sekcja VIII Skóry i skórki surowe, skóry wypr., skóry futer.i wyroby z nich; 5,2 4,8 0,4 276,0 709,7-433,7 0,7% 1,8% Skóry i skórki surowe (z wyjątkiem skór futerkowych) oraz skóry wyprawione 0,1 4,4-4,4 207,3 33,1 174,2 0,2% 2,1% Wyroby ze skóry; wyroby siodlarskie i rymarskie; artykuły podróŝne, torby ręczne i podobne pojemniki; artykuły z wnętrzności zwierzęcych (z wyjątkiem wnętrzności jedwabników) 3,5 0,4 3,0 18,8 535,9-517,1 0,6% 2,2% Skóry futerkowe i futra sztuczne; wyroby z nich 1,7 0,0 1,7 49,9 140,8-90,8 1,2% 0,0% 77

78 OBROTY FR Z POLSKĄ 2010 OBROTY FR Z KRAJAMI ŚWIATA 2010 UDZIAŁ POLSKI W ROSYJSKIM Lp. Kod Nazwa sekcji / działu Eksport Import Saldo Eksport Import Saldo Imporcie Eksporcie Sekcja IX Drewno i wyroby z drewna; węgiel drzewny; korek i wyroby z korka 57,4 54,5 0,5 4829,3 625,5 4203,9 9,2% 1,1% Drewno i wyroby z drewna; węgiel drzewny 56,9 54,5 0,3 4829,2 580,6 4248,6 9,8% 1,1% Korek i wyroby z korka 0,4 0,0 0,1 0,1 31,7-31,6 1,2% 0,0% Wyroby ze słomy, z esparto i innych materiałów do wyplatania; wyroby koszykarskie oraz wyroby z wikliny 0,2 0,0 0,1 0,1 13,2-13,2 1,2% 0,0% Sekcja X Ścier drzewny lub z innego włóknistego materiału celul.; papier 417,1 94,7 322,4 2496,6 3050,6-554,0 13,7% 3,8% Ścier drzewny lub z innego włóknistego materiału celulozowego; papier lub tektura z odzysku (makulatura i odpady) 0,0 80,5-80,5 832,0 51,7 780,3 0,0% 9,7% Papier i tektura; wyroby z masy papierniczej, papieru lub tektury 317,9 13,9 304,0 1179,4 2444,9-1265,6 13,0% 1,2% KsiąŜki, gazety, obrazki i inne wyroby przemysłu poligraficznego; manuskrypty, maszynopisy i plany 99,2 0,3 98,9 485,3 554,0-68,8 17,9% 0,1% Sekcja XI Materiały i wyroby włókiennicze 112,5 14,7 97,8 266,6 5468,5-5201,9 2,1% 5,5% Jedwab 0,0 0,0 0,0 0,0 2,6-2,6 0,2% 0,0% Wełna, cienka lub gruba sierść zwierzęca; przędza i tkanina z włosia końskiego 0,0 0,0 0,0 12,4 15,3-2,9 0,1% 0,0% 78

79 OBROTY FR Z POLSKĄ 2010 OBROTY FR Z KRAJAMI ŚWIATA 2010 UDZIAŁ POLSKI W ROSYJSKIM Lp. Kod Nazwa sekcji / działu Eksport Import Saldo Eksport Import Saldo Imporcie Eksporcie Bawełna 1,4 1,6-0,2 32,7 309,8-277,1 0,4% 4,8% Pozostałe roślinne włókna tekstylne; przędza papierowa i tkaniny z przędzy papierowej 0,0 0,0 0,0 11,3 16,8-5,5 0,2% 0,0% Włókna chemiczne ciągłe 6,6 0,1 6,5 19,5 260,7-241,1 2,5% 0,3% Włókna chemiczne cięte 1,1 0,0 1,1 16,9 383,1-366,2 0,3% 0,0% Wata, filc i włókniny; przędze specjalne; szpagat, powrozy, linki i liny oraz wyroby z nich 14,6 12,6 2,1 47,1 231,1-184,0 6,3% 26,7% Dywany i inne włókiennicze wykładziny podłogowe 2,9 0,0 2,9 1,6 112,0-110,4 2,6% 2,8% Tkaniny specjalne; tkaniny pluszowe; koronki; tkaniny obiciowe; pasmanteria; hafty 5,7 0,0 5,7 1,2 81,9-80,6 7,0% 0,6% Materiały włókiennicze płaskie impregnowane, pokrywane, powlekane lub laminowane; wyroby włókiennicze do celów technicznych 8,8 0,2 8,6 26,6 197,7-171,0 4,4% 0,6% Dzianiny i wyroby szydełkowane 5,6 0,0 5,6 1,0 251,7-250,8 2,2% 0,0% OdzieŜ i dodatki odzieŝowe dziane lub szydełkowane OdzieŜ i dodatki odzieŝowe, bez dzianych i szydełkowanych 37,0 0,1 36,9 15,8 1396,5-1380,7 2,6% 0,5% 18,8 0,1 18,7 49,8 1728,7-1679,0 1,1% 0,2% Inne konfekcjonowane artykuły włókiennicze; zestawy; odzieŝ uŝywana i uŝywane artykuły włókiennicze; szmaty 9,9 0,1 9,8 30,7 480,6-449,9 2,1% 0,4% 79

80 OBROTY FR Z POLSKĄ 2010 OBROTY FR Z KRAJAMI ŚWIATA 2010 UDZIAŁ POLSKI W ROSYJSKIM Lp. Kod Nazwa sekcji / działu Eksport Import Saldo Eksport Import Saldo Imporcie Eksporcie Sekcja XII Obuwie, nakrycia głowy, parasole, parasole przeciwsłon., laski 53,7 0,3 53,3 24,0 3186,0-3162,0 1,7% 1,4% Obuwie, getry i wyroby podobne; ich części 28,4 0,3 28,0 22,1 3040,9-3018,8 0,9% 1,5% Nakrycia głowy i ich części 23,0 0,0 23,0 1,8 72,3-70,5 31,8% 0,0% Parasole, parasole przeciwsłoneczne, laski, laski z siodełkiem, bicze, szpicruty i ich części 0,9 0,0 0,9 0,1 40,6-40,5 2,3% 0,0% Preparowane pióra i puch oraz wyroby z piór lub puchu; sztuczne kwiaty; wyroby z włosów ludzkich 1,4 0,0 1,4 0,1 32,3-32,2 4,4% 0,0% Sekcja XIII Wyroby z kamieni, gipsu, cementu, azbestu, miki i podob. mater. 120,3 14,4 105,9 616,0 1592,0-976,0 7,6% 2,3% Wyroby z kamieni, gipsu, cementu, azbestu, miki i podobnych materiałów 44,6 9,2 35,4 200,7 499,4-298,7 8,9% 4,6% Wyroby ceramiczne 39,4 0,4 39,1 162,4 589,0-426,5 6,7% 0,2% Szkło i wyroby ze szkła 36,3 4,9 31,4 252,8 503,7-250,8 7,2% 1,9% Sekcja XIV Perły naturalne lub hod., kamienie szlachetne lub półszlach. 0,3 0,0 0,3 1,8 48,6-46,8 0,7% 1,5% 80

81 OBROTY FR Z POLSKĄ 2010 OBROTY FR Z KRAJAMI ŚWIATA 2010 UDZIAŁ POLSKI W ROSYJSKIM Lp. Kod Nazwa sekcji / działu Eksport Import Saldo Eksport Import Saldo Imporcie Eksporcie Perły naturalne lub hodowlane, kamienie szlachetne lub półszlachetne, metale szlachetne, metale platerowane metalem szlachetnym i wyroby z nich; sztuczna biŝuteria; monety 0,3 0,0 0,3 1,8 48,6-46,8 0,7% 1,5% Sekcja XV Wyroby nieszlachetne i wyroby z metali nieszlachetnych 383,7 317,9 65, , , ,3 3,6% 1,1% śelazo, Ŝeliwo i stal 94,5 188,2-93, ,0 3500, ,2 2,7% 1,3% Wyroby z Ŝeliwa i stali 142,0 15,9 126,2 1411,4 4034,6-2623,2 3,5% 1,1% Miedź i wyroby z miedzi 8,7 2,8 5,9 3525,2 431,2 3094,0 2,0% 0,1% Nikiel i wyroby z niklu 0,0 0,2-0,2 3891,1 64,6 3826,5 0,0% 0,0% Aluminium i wyroby z aluminium 25,7 83,2-57,5 4697,9 694,7 4003,1 3,7% 1,8% Ołów i wyroby z ołowiu 0,1 0,0 0,1 113,9 6,8 107,1 1,9% 0,0% Cynk i wyroby z cynku 0,5 15,2-14,7 137,3 49,7 87,5 1,0% 11,1% Cyna i wyroby z cyny 0,0 0,1-0,1 4,2 18,5-14,4 0,0% 3,2% Pozostałe metale nieszlachetne; cermetale; wyroby z tych materiałów 0,1 0,2-0,2 544,2 129,1 415,2 0,0% 0,0% Narzędzia, przybory, noŝe, łyŝki, widelce i inne sztućce z metali nieszlachetnych; ich części z metali nieszlachetnych 50,2 12,0 38,2 107,2 866,6-759,4 5,8% 11,2% Wyroby róŝne z metali nieszlachetnych 61,9 0,2 61,7 62,8 939,2-876,4 6,6% 0,3% Sekcja XVI Maszyny i urządzenia mechaniczne; sprzęt elektrycz.; części do nich; 1278,2 40,3 1237,9 5722, , ,0 3,2% 0,7% 81

82 OBROTY FR Z POLSKĄ 2010 OBROTY FR Z KRAJAMI ŚWIATA 2010 UDZIAŁ POLSKI W ROSYJSKIM Lp. Kod Nazwa sekcji / działu Eksport Import Saldo Eksport Import Saldo Imporcie Eksporcie Reaktory jądrowe, kotły, maszyny i urządzenia mechaniczne oraz ich części 467,2 30,4 436,8 3969, , ,5 1,9% 0,8% Maszyny i urządzenia elektryczne oraz ich części; rejestratory i odtwarzacze dźwięku, rejestratory i odtwarzacze obrazu i dźwięku oraz części i akcesoria do tych wyrobów 811,0 9,9 801,1 1753, , ,5 4,9% 0,6% Sekcja XVII Pojazdy, statki powietrzne, jedn. pływające oraz współdz. urządz. 434,0 36,6 397,5 3390, , ,2 2,4% 1,1% Lokomotywy pojazdów szynowych, tabor szynowy i jego części; osprzęt i elementy torów kolejowych i tramwajowych wraz z ich częściami; komunikacyjne urządzenia sygnalizacyjne wszelkich typów - mechaniczne (takŝe elektromechaniczne) 7,5 1,3 6,2 329,7 1374,6-1044,9 0,5% 0,4% Pojazdy nieszynowe oraz ich części i akcesoria 419,7 30,1 389,6 914, , ,7 2,9% 3,3% Statki powietrzne, statki kosmiczne i ich części 0,1 0,0 0,1 1250,8 1604,4-353,6 0,0% 0,0% Statki, łodzie oraz konstrukcje pływające 6,7 5,2 1,5 896,3 684,3 212,0 1,0% 0,6% 82

83 OBROTY FR Z POLSKĄ 2010 OBROTY FR Z KRAJAMI ŚWIATA 2010 UDZIAŁ POLSKI W ROSYJSKIM Lp. Kod Nazwa sekcji / działu Eksport Import Saldo Eksport Import Saldo Imporcie Eksporcie Sekcja XVIII Przyrządy, narzędzia i aparaty optycz.,fotograf.,kinomatogr.pomiar. 33,7 3,2 30,5 689,7 3697,1-3007,4 0,9% 0,5% Przyrządy, narzędzia i aparaty optyczne, fotograficzne, kinematograficzne, pomiarowe, kontrolne, precyzyjne, medyczne i chirurgiczne; ich części i akcesoria 33,6 3,1 30,4 687,9 3575,8-2887,9 0,9% 0,5% Zegary i zegarki oraz ich części 0,1 0,1 0,0 1,7 72,3-70,6 0,2% 5,7% Instrumenty muzyczne; części i akcesoria do tych wyrobów 0,0 0,0 0,0 0,2 49,0-48,8 0,0% 0,0% Sekcja XIX Broń i amunicja; części i akcesoria 0,0 0,4-0,4 83,1 40,0 43,1 0,0% 0,5% Broń i amunicja; ich części i akcesoria 0,0 0,4-0,4 83,1 40,0 43,1 0,0% 0,5% Sekcja XX Wyroby róŝne 137,9 8,2 129,7 322,7 3009,4-2686,7 4,6% 2,6% Meble; pościel, materace, stelaŝe pod materace, poduszki i temu podobne wyroby wypychane; lampy i oprawy oświetleniowe, nie wymienione ani nie włączone gdzie indziej; reklamy świetlne, podświetlane tablice i znaki informacyjne itp.; budynki prefabrykowane 120,5 7,9 112,6 250,1 1731,6-1481,4 7,0% 3,2% Zabawki, gry i artykuły sportowe; ich części i akcesoria 10,3 0,3 10,0 46,6 965,9-919,3 1,1% 0,5% RóŜne wyroby przemysłowe 7,1 0,1 7,0 26,0 311,9-285,9 2,3% 0,4% 83

84 OBROTY FR Z POLSKĄ 2010 OBROTY FR Z KRAJAMI ŚWIATA 2010 UDZIAŁ POLSKI W ROSYJSKIM Lp. Kod Nazwa sekcji / działu Eksport Import Saldo Eksport Import Saldo Imporcie Eksporcie Sekcja XXI Dzieła sztuki, przedmioty kolekcjonerskie i antyki 0,0 0,0 0,0 1,2 5,9-4,7 0,1% 1,0% Dzieła sztuki, przedmioty kolekcjonerskie i antyki 0,0 0,0 0,0 1,2 5,9-4,7 0,1% 1,0% 5297, ,9-8442, , , ,8 3,7% 5,4% 84

85 PRZEDSIĘWZIĘCIA TARGOWO-WYSTAWIENNICZE ZAPLANOWANE PRZEZ WPHI W 2011 ROKU Data Nazwa i opis PROD EXPO 2011 (Moskwa) Główne dziedziny wystawy: - artykuły mięsne, jaja - produkty mleczarskie, sery - mrożonki - tłuszcze roślinne - makarony, przyprawy i dodatki do żywności - woda, soki, napoje - półfabrykaty - piekarnictwo, przemysł cukierniczy - kawa, herbata - ryby i art. rybne - konserwy, sosy, keczupy - gastronomia - alkohole, tytoń - opakowania do żywności - salon usług i urządzeń - zdrowa żywność Kontakt z WPHI: Piotr Masajło, tel ; MOSBUILD 2011 (Moskwa) Główne dziedziny wystawy: - materiały i sprzęty budowlane - technika sanitarna - ceramika - sprzęt i technologie przemysłu ceramicznego - elektryka Kontakt z WPHI: Andrzej Zygmunt, tel ;

86 Data Nazwa i opis MEDSIB 2011 (Nowosybirsk) Główne dziedziny wystawy: - technika medyczna - technika laboratoryjna - współczesne metody i technologie medyczne - odzież medyczna - sanatoria - farmaceutyka - meble medyczne - optyka W trakcie wystawy planowane jest zorganizowanie misji handlowej polskich producentów farmaceutycznych i medycznych. Kontakt z WPHI: Stanisław Podściański, tel ; WĘGIEL ROSJI i GÓRNICTWO 2011 (Nowokuźnieck) Główne dziedziny wystawy: - maszyny i narzędzia górnicze - maszyny i urządzenia wiertnicze - automatyka i elektronika górnicza - maszyny i urządzenia do robót przygotowawczych i pomocniczych - maszyny i urządzenia do mechanicznej przeróbki węgla -ochrona i bezpieczeństwo pracy - urządzenia hydrauliczne i pomiarowo-kontrolne - łożyska, urządzenia i środki smarownicze - technologie wydobywcze - pompy, sprężarki, wentylatory - urządzenia klimatyzacyjne i wentylacyjenje - sprzęt transportujący W trakcie wystawy planowane jest zorganizowanie misji handlowej polskich przedsiębiorców związanych z polskim górnictwem węglowym. Kontakt z WPHI: Ewa Fischer, tel ;

87 Data Nazwa i opis INNOPROM 2011 (Jekaterynburg) Główne dziedziny wystawy: - infrastruktura: projekty parków przemysłowych, klasterów i biznes inkubatorów - przedsiębiorstwa: projekty modernizacji przedsiębiorstw, wdrożenie nowych technologii - technologie: projekty i opracowania innowacyjne W trakcie wystawy planowane jest zorganizowanie misji handlowej polskich przedsiębiorców oraz rozmów z władzami rządowymi i samorządowymi, a także prezentacje, seminaria i konferencje. Kontakt z WPHI: Anna Madej, tel ; Piotr Masajło, tel ; WORLD FOOD 2011 (Moskwa) Główne dziedziny wystawy: - mięso i drób - mrożonki i półfabrykaty - napoje - herbata i kawa - produkty mleczne - ryby i owoce morza - owoce i warzywa - zdrowa żywność Kontakt z WPHI: Anna Madej, tel ; Piotr Masajło, tel ;

88 Data Nazwa i opis BUDOWNICTWO 2011 (Władywostok) Główne dziedziny wystawy: - architektura, projektowanie - geodezja - budownictwo drogowe - materiały budowlane - meble biurowe - oświetlenie - technika sanitarna - odzież robocza - projektowanie wnętrz - bezpieczeństwo przeciwpożarowe - nieruchomości W trakcie wystawy planowane jest zorganizowanie misji handlowej polskich producentów z sektora budowlanego. nt&view=article&id=30: &catid=11 Kontakt z WPHI: Ewa Fischer, tel ; INTERCHARM 2011 (Moskwa) Główne dziedziny wystawy: - perfumeria i kosmetyka - salony piękności - SPA - manicure - fryzjerstwo - nowości - innowacje w kosmetyce - akcesoria kosmetyczne - producenci i dystrybutorzy opakowań Kontakt z WPHI: Ewa Fischer, tel ;

89 Data Nazwa i opis JUGAGRO 2011 (Krasnodar) Główne dziedziny wystawy: - maszyny rolnicze - wyposażenie młynów i elewatorów - obróbka wstępna produktów rolnych - uprawa - hodowla - standaryzacja - maszyny i urządzenia dla ferm - maszyny i urządzenia do przetwarzania owoców, jarzyn, mleka, mięsa, kasz, ryżu - opakowania - surowce spożywcze Kontakt z WPHI: Andrzej Zygmunt, tel ;

90 ZBLIŻAJĄCE SIĘ WYSTAWY W ROSJI opr. Anna Masajło WPHI Moskwa JUGPRODEXPO i JUGPRODMASZ W dniach 1-4 marca 2011 r. organizowana jest w Rostowie n/donem, w ramach Przemysłowego Forum Południa Rosji, wystawa Jugprodexpo i Jugprodmasz. Tematyka wystawy Jugprodmasz: maszyny i urządzenia dla przetwórstwa spożywczego (w tym mleka, mięsa i in.) oraz do wstępnej przeróbki artykułów rolnych (zbóż oraz owoców i warzyw) maszyny dla branży opakowaniowej automatyczne systemy zarządzania Tematyka wystawy Jugprodexpo: artykuły spożywcze, napoje, tytoń mięso i produkty mięsne, drób ryby i produkty rybne produkcja mleczna, sery pieczywo i słodycze, bakalie tłuszcze warzywa i owoce napoje alkoholowe produkty dla dzieci Miejsce: Centrum Wystawiennicze Vertol Expo, Rostów nad Donem, Prospekt Nagibina 30 Kontakt: Vertol Expo Władimir Mołczanow tel: (863)

91 Szczegóły: XVII Międzynarodowa Wystawa-Kongres Wysokie Technologie. Innowacje. Inwestycje (Hi-Tech) Wystawa odbędzie się w dniach marca 2011 roku w Sankt Petersburgu. Tematyka: nanotechnologie i nanomateriały - sprzęt, technologie, usługi w dziedzinie nanotechnologii inwestycje - finansowanie projektów wysokie technologie - biotechnologie ochrona zdrowia technologie informacyjne radioelektronika innowacje przemysłowe - budowa maszyn, metalurgia, energetyka, chemia, itp. Miejsce: Centrum Wystawiennicze LENEXPO, Sankt Petersburg, ul. W. O. Balszoj Prospekt 103 Kontakt: Restec" tel/fax: (812) sci&ind@restec.ru Szczegóły: Południowy salon mebli i przemysłu drzewnego UMIDS XIV Specjalistyczne Targi maszyn, technologii, materiałów oraz wyrobów przemysłu 91

92 drzewnego i meblowego odbędą się w dn. 30 marca - 2 kwietnia 2011 r. w Krasnodarze. Tematyka targów: MASZYNY: maszyny do produkcji mebli, sprzęt do obróbki szkła, kamienia, metalu, plastików, sprzęt do obróbki drewna, sprzęt do utylizacji odpadów, kompresory i sprzęt hydrauliczny, narzędzia i małe obrabiarki, części i akcesoria meblowe itp. MEBLE: meble do domu i ogrodu, projektowanie wnętrz, meble do zabudowy, wyposażenie kuchni, wyroby z drewna, szkła, metalu, plastiku, kamienia, meble i wyposażenie dla hoteli, salon mebli luksusowych itp. Miejsce: Centrum Wystawiennicze KrasnodarEXPO, Krasnodar, ul. Zipowskaja 5 Kontakt: tel.: (861) , , , welcome@krasnodarexpo.ru Szczegóły: HOUSEHOLD EXPO 2011 W dniach 5-8 kwietnia 2011r. w Moskwie odbędą się VII Międzynarodowe Targi akcesoriów wystroju wnętrz, naczyń i zastaw stołowych, oświetlenia oraz innych artykułów wyposażenia domów i mieszkań "HOUSEHOLD EXPO 2011". Miejsce: Centrum Wystawiennicze KROKUS EXPO, Moskwa Kontakt: tel: (495) /33 info@hhexpo.ru 92

93 Szczegóły: W ubiegłym roku w przedmiotowej wystawie udział wzięło 305 firm z 20państw, w tym z Polski. Zachęcamy wszystkie firmy branży zainteresowane rynkiem rosyjskim do odwiedzenia ww. wystawy. TOY RUSSIA 2011 Zabawka/Start Życia W dniach marca 2011r. w Moskwie odbędzie się V Miedzynarodowa Wystawa Specjalistyczna "Zabawka - Start Życia Niniejsza wystawa przeznaczona jest wyłącznie dla producentów i dystrybutorów towarów dla dzieci. Miejsce: Moskwa, Centrum Wystawiennicze Krokus Expo Kontakt: Firma NAIR EXPO Anna Antoshina tel./fax: Szczegóły: V Międzynarodowa Wystawa Specjalistyczna TEKHNODREV FAR EAST

94 Wystawa odbędzie się w dniach kwietnia 2011 r. w Chabarowsku. Tematyka: technologie, maszyny, urządzenia i maszyny dla branży leśnej, obróbka drewna oraz przemysł meblowy Miejsce: Stadion Lekkoatletyczny im. Lenina, Chabarowsk Kontakt: Olesia Ługowaja, dyrektor wystawy tel.: (4212) , forest@khabexpo.ru Szczegóły: 94

95 PRZETARGI W ROSJI oraz AKTUALNE OFERTY WSPÓŁPRACY FIRM ROSYJSKICH Aktualne oferty przetargowe dostępne są na naszej stronie w zakładce Przewodnik po rynku FR lub bezpośrednio na stronach: Przetargi międzynarodowe: Przetargi z branży budowlanej: Przetargi w różnych branżach: Zamówienia publiczne: Oferty współpracy firm rosyjskich publikujemy na naszej stronie w zakładce Oferty współpracy 95

96 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady Rzeczpospolitej Polskiej w Moskwie zachęca wszystkie firmy, które planują lub prowadzą już działalność gospodarczą w Federacji Rosyjskiej, do przekazywania do naszego Wydziału informacji nt. swojej oferty. Materiały prosimy przekazywać w dwóch formach: 1) Pocztą w formacie elektronicznym (PDF, Word) obowiązkowo z logo firmy i zgodą na przetwarzanie danych dotyczących firmy materiały takie możemy rozpowszechniać wśród potencjalnych odbiorców rosyjskich drogą mailową, zamieszczać w publikacjach własnych, mediach zaprzyjaźnionych Izb itd; 2) W formie materiałów promocyjnych powielanych drukowanych, preferowana forma: na CD/DVD - materiały takie możemy wykorzystywać w trakcie bieżących działań Wydziału, takich jak: wystawy, targi, seminaria, spotkania biznesowe itd. Materiały mogą być dostarczone do Wydziału wyłącznie na koszt zainteresowanego podmiotu. UWAGA! Prosimy o materiały tylko i wyłącznie w języku rosyjskim! 96

97 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady Rzeczypospolitej Polskiej w Moskwie Moskwa, ul. Klimaszkina 4 tel fax moscow@trade.gov.pl Opieka redakcyjna: Anna Masajło 2011 WPHI Ambasady RP w Moskwie Publikowanie w całości lub części materiałów zawartych w niniejszym opracowaniu dozwolone jest wyłącznie przy powołaniu się na źródło informacji. 97