Kompendium gramatyczne dla uczniów ZSO 7 w Bytomiu. Odmiana czasowników w czasie teraźniejszym

Transkrypt

1 copyright by Mał Gocyła Kompendium gramatyczne dla uczniów ZSO 7 w Bytomiu Odmiana czasowników w czasie teraźniejszym Odmiana czasowników regularnych kommen pochodzić, przychodzić (Odcinamy końcówkę en i dodajemy następujące końcówki:) ja ty on/ona/ono my wy oni/pan, pani, państwo Katrin (= sie) kommt aus Deutschland. komme kommst kommt kommen kommt kommen Odmiana czasowników ze zmianą samogłoski rdzennej Samogłoska rdzenna wymienia się w osobach:, er, sie, es e:i e:ie a:ä Zapamiętaj: sprechen lesen fahren nehmen spreche sprst sprt sprechen sprecht sprechen lese liest liest lesen lest lesen fahre fährst fährt fahren fahrt fahren nehme nimmst nimmt nehmen nehmt nehmen Odmiana czasowników z końcówką d, -t, -chn, -ffn, -tm W przypadku końcówki -d, -t czasowniki mają inne końcówki w osobach:, er, sie, es, reden rede redest redet reden redet reden warten warte wartest wartet warten wartet warten 1

2 Odmiana czasowników z końcówką s, ss, -ß, -z, -tz Zmiana końcówki w sitzen grüßen heißen sitze sitzt sitzt sitzen sitzt sitzen grüße grüßt grüßt grüßen grüßt grüßen heiße heißt heißt heißen heißt heißen Odmiana czasowników posiłkowych s (być) haben (mieć) werden (stawać się) bin bist ist sind seid sind habe hast hat haben habt haben werde st d werden werdet werden Czasowniki posiłkowe służą do tworzenia innych form gramatycznych. Np. Ich habe Hausaufgabe gemacht. (czas przeszły) Er ist nach Berlin gefahren. (czas przeszły) Er d nt kommen. (Czas przyszły) Odmiana czasowników zwrotnych s = się W bierniku (Akkusativ) s waschen (myć się) wasche m wäschst d wäscht s waschen uns wascht euch waschen s W celowniku (Dativ) s Hände waschen (myć sobie ręce) wasche mir Hände wäschst dir Hände wäscht s Hände waschen uns Hände wascht euch Hände waschen s Hände Ich wasche m mehrmals tägl. Wäschst dir Hände? 2

3 Odmiana czasowników rozdzielnie złożonych Do najczęściej spotykanych przedrostków wchodzących w skład czasowników rozdzielnie złożonych należą: ab-, an-, auf-, aus-, -, fest-, fort-, her-, mit-, nach-, statt-, teil-, um-, vor-, weg-, zu-, zurück-, zusammen-. ankommen komme an kommst an kommt an kommen an kommt an kommen an Der Zug kommt heute nt an. mitmachen mache mit machst mit macht mit machen mit macht mit machen mit Odmiana czasowników nierozdzielnie złożonych Czasowniki nierozdzielnie złożone występują z następującymi przedrostkami: be-, ge-, emp-, ent-, er-, miss-, ver-, zer-. bekommen bekomme bekommst bekommt bekommen bekommt bekommen Er bekommt k Geschenk. vergessen vergesse vergisst vergisst vergessen vergesst vergessen Odmiana czasowników modalnych Ich, er, sie, es odmieniają się tak samo (mieć pozwolenie) dürfen (umieć, potrafić) können (lubić, chcieć) mögen (musieć) müssen (mieć powinność) sollen (Chcieć) wollen darf kann mag muss soll will darfst kannst magst musst sollst willst er, sie, es darf kann mag muss soll will dürfen können mögen müssen sollen wollen dürft könnt mögt müsst sollt wollt sie, Sie dürfen können mögen müssen sollen wollen Der Sohn hilft Vater Der Sohn soll Vater helfen. 3

4 Czas teraźniejszy i czasy przeszłe Zdanie oznajmujące Czas Tworzenie Przykład Präsens (czas teraźniejszy) Czasownik odmieniony na Paul macht Hausaufgabe. 2 miejscu. 2 Imperfekt (czas przeszły) Perfekt (czas przeszły) Czasownik odmieniony w czasie Imperfekt na 2 miejscu. Czasownik odmieniony haben lub s na 2 miejscu + Partizip II na końcu Paul machte Hausaufgabe. 2 (machen machte) Paul hat Hausaufgabe gemacht. 2 na końcu haben/s Partizip II (machen gemacht) Pytanie przez w Czas Tworzenie Przykład Präsens (czas teraźniejszy) Czasownik odmieniony na Was macht Paul? 2 miejscu. 2 Imperfekt (czas przeszły) Perfekt (czas przeszły) Czasownik odmieniony w czasie Imperfekt na 2 miejscu. Czasownik odmieniony haben lub s na 2 miejscu + Partizip II na końcu Was machte Paul? 2 (machen machte) Was hat Paul gemacht. 2 na końcu haben/s Partizip II (machen gemacht) Pytanie przez inwersję (tłumaczymy przez czy) Czas Tworzenie Przykład Präsens (czas teraźniejszy) Czasownik odmieniony na Macht Paul Hausaufgabe? 1 miejscu. 1 2 Podmiot na 2 miejscu Czasownik Podmiot Imperfekt (czas przeszły) Perfekt (czas przeszły) Czasownik odmieniony w czasie Imperfekt na 1 miejscu. Podmiot na 2 miejscu Czasownik odmieniony haben lub s na 1 miejscu + Partizip II na końcu Machte Paul Hausaufgabe? 1 2 Czasownik Podmiot Hat Paul Hausaufgabe gemacht? 1 2 na końcu haben/ Podmiot Partizip II s (machen gemacht) 4

5 Imperfekt/Präteritum (czas przeszły prosty) czasowników haben i s haben mieć s być hatte hattest hatte hatten hattet hatten war warst war waren wart waren Ich habe en Hund Ich hatte en Hund Paul ist zu Hause Paul war zu Hause (= er) Perfekt (czas przeszły) Perfekt z haben Paul kauft Buch. Paul hat Buch gekauft 2 na końcu haben Partizip II (kaufen gekauft) Perfekt z s Przemieszczenie Zmiana stanu Julia fährt nach Berlin. Julia ist nach Berlin gefahren. 2 na końcu s Partizip II (przemieszczenie) (fahren gefahren) Skrócona lista czasowników mocnych i nieregularnych Infinitiv Partizip II Znaczenie anziehen s angezogen ubierać się backen gebacken piec beginnen begonnen zaczynać bekommen bekommen otrzymywać bitten gebeten prosić bleiben geblieben pozostać braten gebraten piec/smażyć bringen gebracht przynosić denken gedacht myśleć 5

6 dürfen gerft móc essen gegessen jeść fahren gefahren jechać fallen gefallen upadać fangen gefangen łapać finden gefunden znaleźć fliegen geflogen latać fliehen geflohen uciekać fressen gefressen żreć frieren gefroren marznąć geben gegeben dawać gehen gegangen iść gewinnen gewonnen wygrać gießen gegossen podlewać haben gehabt mieć halten gehalten trzymać hängen gehangen wisieć heißen geheißen nazywać helfen geholfen pomagać kennen gekannt znać kommen gekommen przychodzić können gekonnt móc laden geladen załadować lassen gelassen pozwalać laufen gelaufen biec leihen geliehen pożyczać lesen gelesen czytać liegen gelegen leżeć lügen gelogen kłamać mögen gemocht lubić müssen gemusst musieć nehmen genommen brać reiten geritten jeździć konno rufen gerufen wołać schaffen geschaffen tworzyć schlafen geschlafen spać schlagen geschlagen bić 6

7 schließen geschlossen zamykać schneiden geschnitten kroić schreiben geschrieben pisać schreien geschrien krzyczeć schwimmen geschwommen pływać sehen gesehen widzieć s gewesen być singen gesungen śpiewać sitzen gesessen siedzieć sollen gesollt mieć powinność sprechen gesprochen mówić stehen gestanden stać sterben gestorben umierać stinken gestunken śmierdzieć streiten gestritten kłócić się teilnehmen teilgenommen uczestniczyć tragen getragen nosić treffen getroffen spotykać treten getreten wchodzić trinken getrunken pić tun getan czynić, robić verbringen verbracht spędzać vergessen vergessen zapominać verlieren verloren tracić, gubić versprechen versprochen obiecywać verzeihen verziehen wybaczyć waschen gewaschen prać/myć werden geworden stawać się, zostawać werfen geworfen rzucać wissen gewusst wiedzieć wollen gewollt chcieć ziehen gezogen ciągnąć 7

8 Tryb rozkazujący Uwaga! fahren jechać haben s fahre fährst fährt fahren fahrt fahren Fahr! Fahren! Fahrt! Fahren Sie! Jedź! Jedźmy! Jedźcie! Proszę jechać! Hab! Haben! Habt! Haben Sie! Sei! Seien! Seid! Seien Sie! Rodzajnik Rodzajnik określony i nieokreślony Liczba pojedyncza er e sie es Jakiś tam, bliżej nieokreślony, jeden z wielu Ten, o którym mówiłem Zaimek osobowy, żeby się nie powtarzać Das ist Tisch. Der Tisch ist groß. Er ist braun. er = Tisch To jest (jakiś nieokreślony) stół. Ten stół, (o którym mówiłem) jest ży. On jest brązowy. Liczba mnoga --- sie Jakiś tam, bliżej nieokreślony, jeden z wielu Ten, o którym mówiłem Zaimek osobowy, żeby się nie powtarzać Das sind Tische. Die Tische sind groß. Sie sind braun. (W liczbie mnogiej nie występuje) 8

9 Użycie przypadków Odmiana rzeczownika z rodzajnikiem określonym i nieokreślonym kto, co N komu, czemu D kogo, co A em den en Singular (l. pojedyncza) e er e em Plural (l. mnoga) den -n n den kto? komu? co? N D A Der Vater gibt Mutter den Pullover. Ein er en Odmiana rzeczownika z rodzajnikiem określonym i nieokreślonym z przyimkami: an, auf, in, über, unter, vor, hinter, neben, zwischen kto, co N spoczynek D przemieszczenie A em den en Singular (l. pojedyncza) e er e em Plural (l. mnoga) den -n n Przemieszczenie A Spoczynek D hängen wieszać hängen wisieć stellen stawiać stehen stać legen kłaść liegen leżeć s setzen siadać sitzen siedzieć przemieszczenie (A) den Der Opa legt den Pullover in den Schrank. in en Schrank spoczynek (D) Der Pullover liegt in Schrank. in em Schrank 9

10 Przyimki łączące się tylko z celownikiem (D) lub tylko z biernikiem (A) aus, bei, mit, nach, seit, von, zu z, u, przy z czymś, po, do, od od, z, o do ze środka z kimś według (w znaczeniu osoby, czasowym) budowli rch, für, gegen, ohne, um, entlang przez dla, za przeciwko, bez wokół wzdłuż około dookoła N D A Singular (l. pojedyncza) em den en e er e em Plural (l. mnoga) den -n n aus + D Schule Schule Ich komme aus Schule um + A Tisch den Tisch Alle sitzen um den Tisch. Zaimek osobowy N er sie es sie Sie D mir dir ihm ihm uns euch ihnen Ihnen A m d ihn sie es uns euch sie Sie Vater = er er (N) ihm (D) Ich helfe Vater. ihm. Großvater = er er (N) ihn (D) Er besucht den Großvater. ihn. Zadawanie pytań Pytania przez inwersję Peter kommt aus Polen. Kommt Peter aus Polen? Ich komme aus Polen. Kommst aus Polen? Wir kommen aus Polen. Kommt aus Polen? 10

11 Pytania przez w Najważniejsze zaimki pytające: Was? - co? Wer? - kto? (czasownik w 3 osobie er/się/es) Wo? - gdzie? Wie? - jak? Wann? - kiedy? Woher? - skąd? Wohin? - dokąd? Wem? - komu? Wen? - kogo Wer kommt aus Polen? Paul und Anna kommen aus Polen. wer = Paul und Anna Wem hilft er? Er hilft Vater. Wem = Vater Spójniki (Proszę zwrócić uwagę na szyk wyrazów w zdaniu.) Spójniki współrzędne und (i, a) o (albo, lub) aber (ale) denn (ponieważ, bo, gdyż) Spójniki podrzędne wenn (kiedy, gdy) als (kiedy, gdy) weil/da (ponieważ, gdyż, bo) s (że) Peter besucht m heute. Er braucht me Hilfe. Peter besucht m heute, denn er braucht me Hilfe. Peter besucht m heute, weil er me Hilfe braucht. Czasownik odmieniony na końcu zdania. 11