Percepcja słuchowa u dzieci sześcioletnich doniesienie z badań
|
|
- Seweryna Pietrzyk
- 6 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 PRACE NAUKOWE Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie Pedagogika 2016, t. XXV, nr 2, s Izabela SOCHACKA Percepcja słuchowa u dzieci sześcioletnich doniesienie z badań Słowa kluczowe: percepcja słuchowa, analiza i synteza słuchowa, wady wymowy, dziecko. Wstęp Narząd słuchu pełni niezmiernie ważną rolą w procesie mówienia i rozumienia. Sprawnie działający analizator słuchu umożliwia odbiór otaczającej rzeczywistości i pozwala na naturalne przyswajanie języka przez dziecko. Zawiązki narządów wewnętrznych, w tym zawiązki uszu, zaczynają się tworzyć w 4. tygodniu życia płodowego, a zaczynają się doskonalić w okresie organogenezy. W 10. tygodniu pierwszego trymestru rozwoju dziecka kształtuje się ślimak i narząd słuchowy, a między 14. i 15. tygodniem zostaje zakończona mielinizacja nerwów narządu przedsionkowego oraz zaczyna pracę narząd Cortiego, w którym znajdują się receptory słuchowe. W piątym miesiącu życia płodowego dziecko reaguje na silne dźwięki, a zwłaszcza wibracje. Dziecko w pierwszej kolejności jest wrażliwe na wibracje, następnie na silne, pojedyncze dźwięki i coraz bardziej subtelne 1. Odbiera ono w tym czasie także dźwięki na drodze pozaakustycznej i uczy się różnicować ich rytm, natężenie, akcent 2. Już po urodzeniu, dziecko ze sprawnie działającym słuchem jest doskonale przygotowane do przyswojenia mowy 3. W okresie melodii pojawiają się różne formy wokalizacji (krzyk, głużenie, gaworzenie), które są dla dziecka treningiem narządów artykulacyjnych oraz D. Kornas-Biela, Okres prenatalny, [w:] Psychologia rozwoju człowieka. Charakterystyka okresów życia człowieka, red. B. Harwas-Napierała, J. Trempała, Warszawa 2000, s Tamże, s. 30. K. Krakowiak, Dar języka. Podręcznik metodyki wychowania językowego dzieci i młodzieży z uszkodzeniami narządu słuchu, Lublin 2012, s. 39.
2 286 Izabela SOCHACKA treningiem słuchu. Naśladowanie mowy osób z najbliższego otoczenia umożliwia dziecku natomiast nadawanie dźwiękom znaczeń, czyli kojarzenie określonych dźwięków z poznawanymi przedmiotami. W kolejnych latach życia dziecko wchodzi w okres wyrazu, zdania i w tzw. okres swoistej mowy dziecięcej, który przypada na wiek przedszkolny. W tych poszczególnych stadiach kształtowania i rozwoju mowy dziecka obserwuje się nieustanny rozwój mowy w zakresie morfologicznym, leksykalnym i semantycznym. Doskonali się również artykulacja głosek, choć pod koniec tego okresu mogą jeszcze pojawiać się w wymowie dziecięcej różnego rodzaju substytucje. Odbiór mowy to proces bardzo złożony, który jest możliwy dzięki percepcji słuchowej. Percepcja ta umożliwia rozpoznawanie zasłyszanych dźwięków z otoczenia i jednocześnie powiązanie ich z określoną treścią, a w odniesieniu do dźwięków mowy pozwala na ich zapamiętanie i rozróżnienie. W percepcji mowy uczestniczą: słuch fizjologiczny, słuch fonematyczny, słuchowa pamięć werbalna, czyli zdolność zapamiętywania dźwięków mowy i ich szeregów, umiejętność kojarzenia wzorców słuchowych wyrazów z odpowiednimi desygnatami lub pojęciami, umiejętność rozszyfrowywania związków syntaktycznych występujących między wyrazami w zdaniu (właściwe rozumienie form gramatycznych, czasów, trybów i tym podobnych) 4. W związku z tym w procesie diagnozy i terapii logopedycznej w zakresie percepcji mowy wyróżnić można następujące funkcje słuchowe: 1. Recepcja dźwięków mowy jest funkcją, za którą odpowiada analizator słuchowy, określana jest terminem słyszenie, czyli dostrzeganie działania jakiegokolwiek bodźca lub braku jego działania. 2. Lokalizacja, czyli możliwość wskazywania w otaczającej przestrzeni źródła dźwięków, a w szczególności miejsca osoby komunikującej się. 3. Selekcja dźwięków mowy wyodrębnianie ich cech dystynktywnych. 4. Dyskryminacja, czyli rozróżnianie dźwięków mowy. Funkcja ta określana jest także mianem słuchu mownego, w którym możemy wyróżnić słuch fonematyczny, słuch fonetyczny, słuch prozodyczny oraz analizę i syntezę słuchową. 5. Pamięć słuchowa wypowiedzi umożliwia przywoływanie wyobrażeń dźwięków mowy. 6. Semantyzacja dźwięków mowy umiejętność łączenia wzorców słuchowych wyrazów z ich odpowiednimi pojęciami i przypisywania im znaczeń. 7. Kontrola słuchowa wypowiedzi. 8. Lateralizacja słuchowa związaną z aktywnością określonej półkuli mózgowej powiązanej z dominacją jednego ucha E. Szeląg, A. Szymaszek, Test do badania słuchu fonematycznego u dzieci i dorosłych, Gdańsk 2004, s. 7. Z.M. Kurkowski, Centralne zaburzenia przetwarzania słuchowego, [w:] Surdologopedia. Teoria i praktyka, red. E. Muzyka-Furtak, Gdańsk 2015, s
3 Percepcja słuchowa u dzieci sześcioletnich 287 Dziecko słyszące odbiera dźwiękowe elementy wypowiedzi kierowane do niego od urodzenia, dostrzega, odróżnia, rozpoznaje i zapamiętuje bodźce akustyczne oraz rozwija złożone umiejętności polegające na rozczłonkowywaniu i scalaniu (następujących po sobie w czasie i bardzo szybko przemijających) fonicznych cząstek strumienia mowy i na rozpoznawaniu w nich znaczących jednostek językowych 6. Jest więc zdolne do opanowania tych zdolności, które w literaturze określane są terminem: słuch fonematyczny, słuch fonetyczny, słuch fonemowy, słuch mowny 7. Na podstawie dobrze rozwiniętego słuchu fonematycznego rozwijają się operacje świadomej analizy i syntezy słuchowej, które stanowią ważny mechanizm czytania i pisania. Operacje analizy i syntezy słuchowej w odróżnieniu od innych operacji percepcyjnych ze względu na swój abstrakcyjny charakter są dla dzieci bardzo trudne i nie rozwijają się spontanicznie 8. Wydaje się więc istotna ocena poziomu percepcji słuchowej u dzieci w zakresie analizy i syntezy słuchowej, by w przypadku jakichkolwiek zaburzeń w tym zakresie podjąć odpowiednie działania terapeutyczne, jak również działania rozwijające te zaburzone funkcje. Analiza wyników badań Celem podjętych badań pilotażowych było odniesienie się do następującego problemu: Jaki jest poziom percepcji słuchowej u dzieci sześcioletnich w zakresie analizy i syntezy słuchowej? W celu zebrania materiału badawczego wykorzystano metodę testów oraz technikę badawczą, którą był test według układu odniesienia. Narzędziem badawczym był natomiast arkusz testu do badania analizy i syntezy słuchowej wyrazów, autorstwa Ireny Styczek 9, oraz zmodyfikowany kwestionariusz obrazkowy Genowefy Demel 10 do badania artykulacji. Test I. Styczek, badający poziom procesów analizy i syntezy słuchowej, przeznaczony jest dla dzieci sześcioletnich. Autorka nie podaje informacji o rzetelności i trafności tego testu, dlatego też obliczono jego rzetelność wewnętrzną, która wynosi α = 0, K. Krakowiak, dz. cyt., s Tamże. 8 H. Skibińska, Praca korekcyjno-kompensacyjna z dziećmi z trudnościami w pisaniu i czytaniu, Bydgoszcz 2001, s I. Styczek, Badanie i kształtowanie słuchu fonematycznego, Warszawa 1982, s G. Demel, Minimum logopedyczne nauczyciela przedszkola, Warszawa 1996, s I. Sochacka. Charakterystyka wybranych narzędzi logopedycznych i ich wartość diagnostyczna w procesie terapii logopedycznej, [w:] Wybrane problemy edukacji dziecka w XXI wieku, red. A. Pękala, C. Langier, Częstochowa 2013, s. 97.
4 288 Izabela SOCHACKA Zawiera on sześć zadań z zakresu analizy słuchowej i dwa zadania z zakresu syntezy słuchowej. W zakresie analizy słuchowej objęły one następujące elementy: umiejętność podania przez dziecko liczby sylab w wyrazie, umiejętność wyodrębnienia samogłoski na początku wyrazu, umiejętność wyodrębnienia spółgłoski na końcu wyrazu, umiejętność wyodrębnienia spółgłoski na początku wyrazu, umiejętność wyodrębnienia samogłoski na początku wyrazu, umiejętność wyodrębnienia przez dziecko wszystkich głosek w wyrazie w kolejności ich występowania. W zakresie syntezy: umiejętność utworzenia wyrazu z podanych uprzednio sylab, umiejętność utworzenia wyrazu z podanych w określonej kolejności głosek 12. Badanie analizy i syntezy słuchowej przeprowadzono indywidualnie wśród 101 dzieci sześcioletnich w wybranych placówkach przedszkolnych na terenie miasta Częstochowy. Wyniki badań zapisywano w indywidualnym arkuszu testowym. Kolejne zadania wykonywane przez dzieci poprzedzone były próbą, w postaci podawanego wyrazu instrukcyjnego (zadanie wykonywane było wspólnie). Badanie to poprzedzone zostało badaniem artykulacji, w celu zdiagnozowania zaburzeń artykulacyjnych u dzieci. Badanie przeprowadzono z każdym dzieckiem, a jego wyniki zapisywano w indywidualnej karcie badania mowy. Wśród badanych dzieci sześcioletnich prawie połowa 46,5% przejawia różnorodne zaburzenia artykulacyjne, takie jak: parasygmatyzm, pararotacyzm, ubezdźwięcznianie, a także wady wymowy, których istotą jest deformacja głosek, a więc sygmatyzm właściwy i rotacyzm właściwy. Wady te u badanych dzieci występują zarówno w postaci izolowanej, jak również w postaci zespołu wad, np. parasygmatyzm i pararotacyzm, sygmatyzm właściwy i pararotacyzm, parasygmatyzm i wymowa bezdźwięczna. Najwięcej badanych dzieci sześcioletnich zamieniało głoski dentalizowane szeregu szumiącego sz, ż, cz, dż na głoski szeregu syczącego s, z, c, dz (seplenienie proste). Wada ta u 17% badanych występowała w połączeniu z reraniem. U co czwartego dziecka 25,5% występował sygmatyzm właściwy, częściej u chłopców niż u dziewczynek, oraz u 6,4% dzieci sześcioletnich występował rotacyzm właściwy. Uogólniając wyniki badań w zakresie diagnozy logopedycznej można stwierdzić, iż dyslalia jednoraka i dyslalia wieloraka występują w podobnym stopniu, zarówno u badanych dziewczynek, jak i u chłopców. Najczęściej pojawiała się w wymowie sześciolatków substytucja głosek dentalizowanych szeregu szumiącego i ich deformacja w postaci sygmatyzmu międzyzębowego, przyzębowego i świszczącego. Deformacji ulegał albo jeden szereg głosek dentalizowanych, albo dwa lub wszystkie trzy szeregi głosek. Wyniki badań dotyczące analizy i syntezy słuchowej przedstawiono w zestawieniach tabelarycznych (tabela 1). 12 Tamże.
5 Percepcja słuchowa u dzieci sześcioletnich 289 Tabela 1. Wyniki badań analizy i syntezy słuchowej testem I. Styczek (n = 101) Lp. Płeć dziec ka Analiza słuchowa Synteza słuchowa Uzyskana liczba punktów Całkowita Analiza Synteza 1. Chł Dz Chł Chł Chł Chł Chł Chł Chł Dz Dz Chł Chł Dz Dz Chł Chł Chł Chł Chł Chł Dz Dz Chł Chł Chł Chł Chł Dz Dz Dz Chł Chł Chł
6 290 Izabela SOCHACKA Tabela 1. Wyniki badań analizy i syntezy słuchowej (cd.) Lp. Płeć dziec ka Analiza słuchowa Synteza słuchowa Uzyskana liczba punktów Całkowita Analiza Synteza 35. Dz Chł Dz Dz Chł Chł Dz Chł Dz Dz Chł Chł Chł Chł Dz Chł Chł Chł Dz Chł Dz Dz Chł Chł Chł Dz Chł Dz Dz Dz Chł Chł Chł Chł
7 Percepcja słuchowa u dzieci sześcioletnich 291 Tabela 1. Wyniki badań analizy i syntezy słuchowej (cd.) Lp. Płeć dziec ka Analiza słuchowa Synteza słuchowa Uzyskana liczba punktów Całkowita Analiza Synteza 69. Dz Chł Chł Chł Chł Chł Chł Dz Chł Chł Dz Chł Dz Chł Dz Dz Dz Dz Dz Chł Dz Chł Chł Dz Dz Chł Chł Dz Dz Dz Chł Dz Chł Źródło: badania własne. Razem:
8 292 Izabela SOCHACKA Szczegółową analizę porównawczą wyników badań w zakresie procesów analizy i syntezy słuchowej u badanych dzieci przedstawiono w tabeli 2 i tabeli 3. Tabela 2. Analiza i synteza słuchowa u dzieci sześcioletnich Lp. Percepcja słuchowa Liczba punktów % 1. W zakresie analizy ,1 2. W zakresie syntezy ,8 Źródło: badania własne. Razem: ,9 Tabela 3. Poprawność wykonania zadań testowych przez dzieci sześcioletnie (n = 101) Lp. Percepcja słuchowa Nr zadania Liczba punktów % , ,1 1. W zakresie analizy słuchowej , , , ,4 2. W zakresie syntezy słuchowej , ,6 Źródło: badania własne. Wyniki badań wykazały, iż nie wszystkie dzieci sześcioletnie opanowały umiejętność analizy i syntezy słuchowej. Zadania z zakresu analizy słuchowej 84,1% zostały lepiej wykonane przez dzieci niż zadania z zakresu syntezy słuchowej 74,8%. Najlepiej badane dzieci 97% potrafiły wykonać zadanie 1., które polegało na podziale wyrazów na sylaby. Tylko jedno dziecko z całej grupy nie podzieliło na sylaby żadnego wyrazu spośród proponowanych w teście, dwoje dzieci poprawnie podzieliło na sylaby wyraz dwusylabowy ryba, a w trzysylabowym sałata popełniło błędy. Zdecydowana większość badanych potrafiła wyodrębnić samogłoskę na początku wyrazu (zad. 2.), natomiast popełniła już więcej błędów podczas wyodrębniania spółgłoski na początku wyrazu (zad. 4.). Jeśli chodzi o wyodrębnianie samogłoski (zad. 5.) i spółgłoski na końcu wyrazu (zad. 3.), to sytuacja w badanej grupie jest odwrotna. Więcej dzieci sześcioletnich poprawnie wyodrębnia spółgłoskę na końcu wyrazu niż samogłoskę. Duży odsetek badanych dzieci 55,4% nie potrafi wyodrębnić poszczególnych głosek w kolejności ich występowania w wyrazie (zad. 6.). Podobnie najwięcej badanych dzieci 43,6% (zad. 2. w zakresie syntezy) nie potrafi utworzyć wyrazu z podanych w określonej kolejności głosek. Brak tych umiejętności może przekładać się na trudności w nauce pisania i czytania. Zdecydowana większość sześciolatków opanowała natomiast umiejętność w zakresie syntezy polegającą na tworzeniu wyrazu z podanych sylab zad. 1.
9 Percepcja słuchowa u dzieci sześcioletnich 293 Wśród badanej populacji dwanaścioro dzieci (12,0%) uzyskało mniej niż połowę maks. liczby punktów, w tym jedno dziecko (z dyslalią wieloraką) nie wykonało poprawnie żadnego zadania. Takie wyniki badań mogą świadczyć o poważnym zaburzeniu słuchu mownego. Jego nieprawidłowe funkcjonowanie może powodować występowanie wad wymowy u dzieci. Dlatego tak ważna jest wczesna diagnoza i podjęcie odpowiednich działań terapeutycznych. W ramach badań przeprowadzono porównanie opanowania procesu analizy i syntezy słuchowej z uwzględnieniem płci badanych dzieci. Wyniki badań przedstawiono w tabeli 4. Tabela 4. Analiza i synteza słuchowa u dzieci sześcioletnich ze względu na płeć Lp. Percepcja słuchowa Dziewczynki n = 60 Chłopcy n = 41 Liczba punktów % Liczba punktów % 1. W zakresie analizy słuchowej , ,5 2. W zakresie syntezy słuchowej , ,7 Źródło: badania własne. Razem , ,4 Jak wynika z prezentowanych danych, percepcja słuchowa w zakresie analizy i syntezy słuchowej została lepiej opanowana przez chłopców niż przez dziewczynki. Szczegółowa analiza wyników badań w zakresie poszczególnych zadań wykazała, iż umiejętność wyodrębnienia sylab została lepiej opanowana przez dziewczynki 98,8% niż przez chłopców 96,7%, podobnie jak umiejętność wyodrębnienia samogłoski. W tym przypadku dziewczynki wykonały to zadanie w 99,2%, a chłopcy w 93,4%. Zadanie polegające na wyodrębnieniu spółgłoski na początku wyrazu wykonały dzieci (dziewczynki i chłopcy) w takim samym stopniu 93,1%. Pozostałe zadania w zakresie analizy wyodrębnianie spółgłoski na końcu wyrazu (zad. 3.), samogłoski na końcu wyrazu (zad. 5.) oraz wyodrębnianie wszystkich głosek w wyrazie w kolejności ich występowania (zad. 6.) lepiej wykonali chłopcy. Największa różnica między dziećmi ze względu na płeć zaznaczyła się w zadaniu 5. chłopcy wykonali je w 75,4%, a dziewczynki w 62,5%, oraz w zadaniu 6. chłopcy wykonali je w 68,9%, a dziewczynki w 55,8%. Chłopcy lepiej opanowali także umiejętność syntezy. Warto jednak zaznaczyć, iż zadanie 2. z zakresu syntezy, polegające na tworzeniu wyrazu z podanych w określonej kolejności głosek, było najtrudniejszym zadaniem. Chłopcy wykonali go w 63,9%, a dziewczynki w 57,5%. Wnikliwej ocenie poddano także wyniki badań dotyczące poziomu percepcji słuchowej u dzieci, u których występują wady wymowy oraz u których one nie występują. W tabeli 5. przedstawiono analizę porównawczą wyników badań dotyczącą opanowania przez dzieci procesów analizy i syntezy słuchowej z uwzględnieniem zaburzeń artykulacyjnych.
10 294 Izabela SOCHACKA Tabela 5. Analiza i synteza słuchowa u dzieci analiza porównawcza Lp. Percepcja słuchowa u dzieci Dzieci z wadami wymowy Dzieci bez wad wymowy Liczba punktów % Liczba punktów % 1. W zakresie analizy słuchowej , ,6 2. W zakresie syntezy słuchowej , ,1 Źródło: badania własne. Razem , ,3 Jak wynika z badań, dzieci bez wady wymowy lepiej opanowały proces analizy i syntezy słuchowej. Szczegółowa analiza materiału badawczego wykazała, iż dzieci z wadami wymowy częściej (niż ich rówieśnicy bez tych zaburzeń) popełniały błędy podczas wyodrębnienia samogłoski na początku i na końcu wyrazu, wyodrębniania spółgłoski na początku i na końcu wyrazu, wyodrębniania wszystkich głosek w wyrazie oraz tworzenia wyrazu z podanych głosek. Tylko w jednym przypadku zad.1. polegające na podziale wyrazu na sylaby dzieci z obydwu grup wykonały w jednakowym stopniu. Największa różnica między nimi zaznaczyła się w zadaniu 2. i 6. w zakresie analizy oraz w zadaniu 2. z zakresu syntezy. Dzieci, u których nie wystąpiły wady wymowy, opanowały umiejętność wyodrębnienia samogłoski na końcu wyrazu (zad. 5.) w 78,4%, a dzieci z zaburzeniami artykulacyjnymi opanowały tę umiejętność w 61,0%. Wyodrębnianie wszystkich głosek w wyrazie w kolejności ich występowania (zad. 6.) dzieci bez wad wymowy opanowały w 69,1%, a z wadami wymowy w 57,4%. Najniższe wyniki uzyskały dzieci z obydwu grup w zakresie syntezy, w zadaniu polegającym na tworzeniu wyrazu z podanych w określonej kolejności głosek. Dzieci bez zaburzeń artykulacyjnych wykonały to zadanie w 67,3%, a z zaburzeniami artykulacyjnymi w 54,6%. Połowa spośród dzieci, które uzyskały najmniejszą liczbę punktów (0 13), ma różne zaburzenia artykulacyjne. W celu usprawnienia zaburzonych funkcji językowych i słuchowych dzieci te powinny zostać objęte intensywnym programem terapii logopedycznej. Wnikliwa analiza wyników badań pozwoliła ustosunkować się do sformułowanego problemu i wysunąć następujące wnioski: 1. Badane dzieci sześcioletnie 46,5% przejawiają różnorodne zaburzenia artykulacyjne. Występują one zarówno w postaci izolowanej, jak i w postaci zespołu wad. 2. Wyniki badań wykazały, iż nie wszystkie dzieci sześcioletnie opanowały umiejętność analizy i syntezy słuchowej. Zadania z zakresu analizy słuchowej 84,1% zostały wykonane przez dzieci lepiej niż zadania z zakresu syntezy słuchowej 74,8%. 3. Proces analizy i syntezy słuchowej opanowany jest lepiej przez chłopców niż dziewczynki.
11 Percepcja słuchowa u dzieci sześcioletnich Prawie wszystkie dzieci sześcioletnie 98% potrafią podzielić wyraz na sylaby. Mają lepiej opanowaną umiejętność wyodrębniania samogłoski na początku wyrazu 93,1% niż spółgłoski 90,1%. Potrafią także lepiej wyodrębnić spółgłoskę w wygłosie wyrazu 82,2% niż samogłoskę 65,3%. 5. Duży odsetek badanych 44,6% nie potrafi wyodrębnić poszczególnych głosek w kolejności ich występowania w wyrazie. Podobnie większość dzieci 56,4% nie potrafi utworzyć wyrazu z podanych w określonej kolejności głosek. 6. Jak wynika z analizy badań, dzieci bez wady wymowy lepiej opanowały proces analizy i syntezy słuchowej. Wśród populacji dzieci, które uzyskały mniej niż połowę punktów z testu I. Styczek, sześcioro ma zaburzenia artykulacyjne, w tym jedno dziecko nie wykonało żadnego zadania testowego w zakresie badanych umiejętności. 7. Dzieci z wadami wymowy i zaburzeniami słuchu fonematycznego powinny być objęte odpowiednio wczesnym, systematycznym oddziaływaniem terapeutycznym, by zapewnić im jak najlepszy start szkolny. Bibliografia Demel G., Minimum logopedyczne nauczyciela przedszkola, Warszawa Kornas-Biela D., Okres prenatalny, [w:] Psychologia rozwoju człowieka. Charakterystyka okresów życia człowieka, red. B. Harwas-Napierała, J. Trempała, Warszawa Krakowiak K., Dar języka. Podręcznik metodyki wychowania językowego dzieci i młodzieży z uszkodzeniami narządu słuchu, Lublin Kurkowski Z. M., Centralne zaburzenia przetwarzania słuchowego, [w:] Surdologopedia. Teoria i praktyka, red. E. Muzyka-Furtak, Gdańsk Skibińska H., Praca korekcyjno-kompensacyjna z dziećmi z trudnościami w pisaniu i czytaniu, Bydgoszcz Sochacka I., Charakterystyka wybranych narzędzi logopedycznych i ich wartość diagnostyczna w procesie terapii logopedycznej, [w:] Wybrane problemy edukacji dziecka w XXI wieku, red. A. Pękala, C. Langier, Częstochowa Styczek I., Badanie i kształtowanie słuchu fonematycznego, Warszawa Szeląg E., Szymaszek A., Test do badania słuchu fonematycznego u dzieci i dorosłych, Gdańsk 2004.
12 296 Izabela SOCHACKA Auditory perception of six year old children research report Summary Auditory perception plays an important role in the process of language communication. It allows both speaking and understanding. Remembering the sounds of human speech, the distinguishing and making auditory analysis and synthesis is possible by phonemic hearing. Its condition can cause speech defects in children. The paper presents the results of auditory perception in six years of children in the analysis and synthesis of auditory. Presents an analysis of the research material concerning the level of analysis and synthesis processes auditory children based on gender and disturbances of articulation. Keywords: auditory perception, auditory analysis and synthesis, speech defects, child.
kształcenie świadomości fonologicznej u dzieci 6-letnich; podnoszenie sprawności artykulacyjnej;
I. Wstęp Jednym z podstawowych zadań oddziaływania dydaktycznego wobec uczniów klasy 0 jest przygotowanie ich do opanowania umiejętności czytania i pisania. Istota tych procesów związana jest z przetwarzaniem
Bardziej szczegółowoOpracowała : mgr Elżbieta Książkiewicz-Mroczka
PROGRAM TERAPII LOGOPEDYCZNEJ DLA UCZNIÓW SZKOŁY PODSTAWOWEJ IM. JANA PAWŁA II W GŁOJSCACH NA ROK SZKOLNY 2015/2016 W RAMACH POMOCY PSYCHOLOGICZNO- PEDAGOGICZNEJ Opracowała : mgr Elżbieta Książkiewicz-Mroczka
Bardziej szczegółowoWyniki przesiewowego badania logopedycznego u uczniów z klas pierwszych
Wyniki przesiewowego badania logopedycznego u uczniów z klas pierwszych Rok szkolny 2010/2011 Cel badania Celem logopedycznego badania przesiewowego była ocena stanu wymowy uczniów podejmujących naukę
Bardziej szczegółowoPROGRAM PRACY Z UCZNIEM/UCZENNICĄ NA ZAJĘCIACH Z TERAPII LOGOPEDYCZNEJ NOWA JAKOŚĆ EDUKACJI W PYSKOWICACH REALIZOWANY W RAMACH PROJEKTU:
PROGRAM PRACY a1 Z UCZNIEM/UCZENNICĄ NA ZAJĘCIACH Z TERAPII LOGOPEDYCZNEJ NOWA JAKOŚĆ EDUKACJI W PYSKOWICACH REALIZOWANY W RAMACH PROJEKTU: WYRÓWNYWANIA SZANS EDUKACYJNYCH UCZNIÓW Z GRUP O UTRUDNIONYM
Bardziej szczegółowoETAPY ROZWOJU MOWY. Rozwój mowy dziecka od narodzin do siódmego roku życia dzielimy na cztery okresy ( L. Kaczmarek) :
ETAPY ROZWOJU MOWY Rozwój mowy dziecka od narodzin do siódmego roku życia dzielimy na cztery okresy ( L. Kaczmarek) : - okres melodii - okres wyrazu - okres zdania - okres swoistej mowy dziecięcej OKRES
Bardziej szczegółowoEduterapeutica Logopedia do pracy z dziećmi wykazującymi zaburzenia rozwoju mowy
Badania m.in. gotowości szkolnej sześciolatków* wskazują na potrzebę udzielania intensywnej pomocy logopedycznej około 60% dzieci. To ogromne wyzwanie dla terapeutów. Prawidłowy rozwój mowy dziecka jest
Bardziej szczegółowoKOMUNIKACJA WERBALNA IMIĘ I NAZWISKO DZIECKA DATA ZAPISU WIEK ŻYCIA DZIEŃ MIESIĄC ROK DATA URODZENIA OSOBA WYPEŁNIAJĄCA:
IMIĘ I NAZWISKO DZIECKA DATA URODZENIA OSOBA WYPEŁNIAJĄCA: WIEK ŻYCIA DATA ZAPISU DZIEŃ MIESIĄC ROK KOMUNIKACJA WERBALNA Lp. TAK NIE CZASAMI UWAGI Warunki, aby rozwinęła się mowa, wyraża: ------- -----------
Bardziej szczegółowoZastosowanie ćwiczeń metafonologicznych w terapii dziecka z trudnościami w czytaniu
mgr Wioletta Konopka-Różanowska Zastosowanie ćwiczeń metafonologicznych w terapii dziecka z trudnościami w czytaniu Wprowadzenie Podstawowym zadaniem szkoły w okresie nauczania początkowego jest doprowadzenie
Bardziej szczegółowoProgram Logopedia. - opis szczegółowy. Szereg ciszący.
Program Logopedia - opis szczegółowy Pakiet LOGOPEDIA daje możliwość ciągłego monitorowania terapii, pozwala na bieżącą analizę stopnia zaburzenia płynności mowy i zindywidualizowanie procesu terapeutycznego.
Bardziej szczegółowoNauka mówienia rozpoczyna się już w chwili urodzenia dziecka, a nawet wcześniej,
Izabela Sochacka * SPRAWNOŚĆ NARZĄDÓW ARTYKULACYJNYCH U DZIECI W WIEKU PRZEDSZKOLNYM DONIESIENIE Z BADAŃ WSTĘP Nauka mówienia rozpoczyna się już w chwili urodzenia dziecka, a nawet wcześniej, mianowicie
Bardziej szczegółowoNAJCZĘŚCIEJ WYSTĘPUJĄCE WADY WYMOWY oraz ZABURZENIA ROZWOJU MOWY U DZIECI
NAJCZĘŚCIEJ WYSTĘPUJĄCE WADY WYMOWY oraz ZABURZENIA ROZWOJU MOWY U DZIECI DYSLALIE Najczęściej spotykane wady wymowy u dzieci to zaburzenia artykulacji, czyli nieprawidłowe, odbiegające od normy przyjętej
Bardziej szczegółowoZabawy i ćwiczenia rozwijające percepcje słuchową
Zabawy i ćwiczenia rozwijające percepcje słuchową Percepcja słuchowa jest to zdolność do odbioru dźwięków, ich rozpoznawania i różnicowania, jak również interpretowania przez odniesienie do poprzednich
Bardziej szczegółowoROLA SŁUCHU FONEMATYCZNEGO
ROLA SŁUCHU FONEMATYCZNEGO Od dawna było wiadomo, że to nie słowo stanowi punkt startowy dla nabywania mowy i języka, ale umiejętność różnicowania słuchowego przez niemowlę (Grimm 1995) Słuch fonematyczny
Bardziej szczegółowoSŁOWNIK LOGOPEDYCZNY
SŁOWNIK LOGOPEDYCZNY artykulacja: określone zjawiska fonetyczne dzięki którym wymawiane dźwięki stają się głoskami; o ostatecznym kształcie i jakości głosek decyduje układ narządów mowy względem siebie.
Bardziej szczegółowoBIULETYN LOGOPEDYCZNY MALUSZEK
BIULETYN LOGOPEDYCZNY MALUSZEK CZYLI CAŁOŚCIOWE SPOJRZENIE NA ROZWÓJ DZIECKA Nr 10, wrzesień 2017 Przedszkole Niepubliczne Janowiaczek 1 ROZWÓJ MOWY DZIECKA Mowa to specyficzny tylko dla człowieka sposób
Bardziej szczegółowoNajczęściej spotykane wady wymowy
Najczęściej spotykane wady wymowy część 1 Opracowanie: mgr Judyta Wójcik - logopeda SYGMATYZM Sygmatyzm to kolokwialnie mówiąc seplenienie. Jest to rodzaj dyslalii polegający na nieprawidłowej artykulacji
Bardziej szczegółowoWykorzystanie metody symultaniczno- sekwencyjnej w terapii logopedycznej. Opracowały: Dębska Martyna, Łągiewka Dorota
Wykorzystanie metody symultaniczno- sekwencyjnej w terapii logopedycznej Opracowały: Dębska Martyna, Łągiewka Dorota metoda krakowska metoda sylabowa metoda nauki czytania prof. Jagody Cieszyńskiej Metoda
Bardziej szczegółowoWymowa u dzieci w wieku przedszkolnym
Wymowa u dzieci w wieku przedszkolnym Opracowała: mgr Anna Smardzewska Nauczyciel Przedszkola Samorządowego nr1 w Aleksandrowie Kuj. Wprowadzenie Wymowa dziecka jest przedmiotem badań różnych nauk i budzi
Bardziej szczegółowoUsprawnianie percepcji słuchowej. Jolanta Hysz Konsultant ds. informatyki i edukacji początkowej WODN w Skierniewicach
Usprawnianie percepcji słuchowej Jolanta Hysz Konsultant ds. informatyki i edukacji początkowej WODN w Skierniewicach Percepcja słuchowa - pojęcie Organizm człowieka przystosowany jest do odbioru bodźców:
Bardziej szczegółowoPomoc logopedyczna dzieciom w wieku przedszkolnym jako profilaktyka niepowodzeń szkolnych. Autor: mgr Grażyna Wrzaszczak
Pomoc logopedyczna dzieciom w wieku przedszkolnym jako profilaktyka niepowodzeń szkolnych Autor: mgr Grażyna Wrzaszczak [...] przyszłość dziecka kształtuje się w przedszkolu. D.Elsenbroich, Co siedmiolatek
Bardziej szczegółowoZBURZENIA SŁUCHU A TRUDNOŚCI SZKOLNE
ZBURZENIA SŁUCHU A TRUDNOŚCI SZKOLNE Słuch jest jednym ze zmysłów, który ma wielkie znaczenie dla rozwoju mowy. Uszkodzenie narządu słuchu ogranicza wrażliwość człowieka na bodźce akustyczne i wpływa na
Bardziej szczegółowo2014-11-17. Percepcja słuchowa. dr Marta Herzberg Instytut Nauk Społecznych WSG
Percepcja słuchowa dr Marta Herzberg Instytut Nauk Społecznych WSG Percepcję dźwięków umożliwia analizator słuchowy, w którego skład wchodzi: receptor (narząd Cortiego) odbierający bodźce słuchowe, droga
Bardziej szczegółowoPlan terapii logopedycznej. Cele terapii logopedycznej
Plan terapii logopedycznej Cele terapii logopedycznej 1. Usuwanie wad i zaburzeń mowy. 2. Kształtowanie prawidłowej mowy pod względem gramatycznym, fonetycznym, leksykalnym. Zadania w zakresie terapii
Bardziej szczegółowoTERAPIA LOGOPEDYCZNA. Terapią logopedyczną objęte są dzieci z zaburzeniami mowy.
TERAPIA LOGOPEDYCZNA Terapią logopedyczną objęte są dzieci z zaburzeniami mowy. Zajęcia odbywają się systematycznie, dostosowane są do możliwości psychofizycznych każdego ucznia. Terapia prowadzona jest
Bardziej szczegółowoZaburzenia słuchu fonematycznego a wady wymowy. mgr Daria Stawicka mgr Agnieszka Szulc
Zaburzenia słuchu fonematycznego a wady wymowy mgr Daria Stawicka mgr Agnieszka Szulc Słuch fonematyczny inaczej słuch fonemowy ność wyróżniania głosek oraz różnicowania głosek podobnych w słys słowach.
Bardziej szczegółowoInformator logopedyczny dla nauczycieli
Informator logopedyczny dla nauczycieli Należy do dobrego wychowania dzieci, ażeby dobrze wykształcić narzędzie mowy, ażeby dzieci nauczyć każde słowo doskonale, wyraźnie i często wymawiać. I to będzie
Bardziej szczegółowoOPIS PRZEDMIOTU / MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS)
OPIS PRZEDMIOTU / MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS) 1. Nazwa przedmiotu / modułu w języku polskim Wczesna diagnoza i terapia logopedyczna 2. Nazwa przedmiotu / modułu w języku angielskim Early diagnosis and
Bardziej szczegółowoZaburzenia słuchu fonematycznego a niepowodzenia szkolne. Oprac. H. Wasiluk
Zaburzenia słuchu fonematycznego a niepowodzenia szkolne Oprac. H. Wasiluk JAKIE RODZAJE SŁUCHU WYRÓŻNIAMY? U człowieka rozwinęły się 3 rodzaje słuchu: Słuch fizjologiczny będący podstawową zdolnością
Bardziej szczegółowo1. Czym jest mowa, jej składniki
ROLA MOWY W ŻYCIU I ROZWOJU DZIECKA Joanna Dąbrowska 1. Czym jest mowa, jej składniki 2. Czynniki warunkujące prawidłowy rozwój mowy 3. Etapy rozwoju mowy 4. Nieprawidłowości, wady wymowy 5. Wpływ wad
Bardziej szczegółowoPROGRAM PROFILAKTYKI LOGOEPDYCZNEJ SZKOŁA POPRAWNEJ WYMOWY
Szkoła PODSTAWOWA NR 1 W BRODNICY PROGRAM PROFILAKTYKI LOGOEPDYCZNEJ SZKOŁA POPRAWNEJ WYMOWY CELE LOGOPEDYCZNE: 1. Stymulowanie rozwoju mowy i języka tak, aby wszystkie dzieci osiągnęły: sprawność strony
Bardziej szczegółowoPRACA Z DZIECKIEM Z USZKODZONYM NARZĄDEM SŁUCHU
PRACA Z DZIECKIEM Z USZKODZONYM NARZĄDEM SŁUCHU Nie wystarczy słyszeć. Trzeba słuchać, żeby zrozumieć drugiego człowieka Prawidłowe funkcjonowanie narządu słuchu jest jednym z głównych czynników warunkujących
Bardziej szczegółowoScenariusz zajęć logopedycznych
Scenariusz zajęć logopedycznych Rodzaj terapii: logopedyczna Czas trwania zajęć: 45 min. Etap kształcenia: szkoła podstawowa Klasa: I Forma pracy: indywidualna Diagnoza logopedyczna: Dziewczynka lat 7
Bardziej szczegółowoLUTY MIESIĘCZNIK DLA RODZICÓW DZIECI Z PRZEDSZKOLA NR 24 W CHORZOWIE
LUTY NR 84 (118) MIESIĘCZNIK DLA RODZICÓW DZIECI Z PRZEDSZKOLA NR 24 W CHORZOWIE W LUTYM DZIECI KORZYSTAJĄ Z FERII, TO CZAS ODDECHU PRZED KOLEJNYM ETAPEM ZABAWY I NAUKI 20.02. 14.02. 21.02. 28.02. 15.02.
Bardziej szczegółowoMetoda opracowana przez prof. Jagodę Cieszyńską opiera się na wieloletnich doświadczeniach w pracy z dziećmi z zaburzona komunikacją językową.
Metoda Krakowska Metoda opracowana przez prof. Jagodę Cieszyńską opiera się na wieloletnich doświadczeniach w pracy z dziećmi z zaburzona komunikacją językową. Jest to metoda sylabowa oparta na wspomaganiu
Bardziej szczegółowoPosługiwanie się mową artykułowaną nie jest czynnością wrodzoną - umiejętność ta musi być nabywana na drodze społecznych uwarunkowań, poprzez kontakt
ETAPY ROZWOJU MOWY DZIECKA Posługiwanie się mową artykułowaną nie jest czynnością wrodzoną - umiejętność ta musi być nabywana na drodze społecznych uwarunkowań, poprzez kontakt z otoczeniem. Zanim jednak
Bardziej szczegółowoModel dziecka dojrzałego do szkoły
Model dziecka dojrzałego do szkoły Rozważając problematykę gotowości dziecka do podjęcia nauki w szkole należy zwrócić uwagę na pojęcie: dojrzałość szkolna. Określenie dojrzałości dotyczy poziomu rozwoju
Bardziej szczegółowoAutor: Kamila Kwiecień logopeda przedszkola
Autor: Kamila Kwiecień logopeda przedszkola ROZWÓJ MOWY A DOJRZAŁOŚĆ SZKOLNA Wielkim osiągnięciem człowieka jest umiejętność porozumiewania się za pomocą języka werbalnego. Znakami tego języka są słowa
Bardziej szczegółowoKarta przedmiotu. Pedagogika. studia pierwszego stopnia
Karta przedmiotu Pedagogika studia pierwszego stopnia Przedmiot: Warsztaty logopedyczne Przedmiot w języku angielskim: Speech training workshops. Kod przedmiotu: Typ przedmiotu/modułu: Obowiązkowy X obieralny
Bardziej szczegółowoMETODA TOMATISA. Stymulacja audio psycho. Trening uwagi słuchowej Stymulacja słuchowa
METODA TOMATISA Stymulacja audio psycho lingwistyczna Trening uwagi słuchowej Stymulacja słuchowa mgr Jolanta Kowalczyk Łokaj mgr Anna Kocięcka Zbylut mgr Małgorzata Lewandowska Prawa Tomatisa Głos człowieka
Bardziej szczegółowoRozwój mowy dziecka OKRES ZDANIA - OD 2 DO 3 ROKU ŻYCIA.
Rozwój mowy dziecka OKRES ZDANIA - OD 2 DO 3 ROKU ŻYCIA. Między 2 a 3 rokiem życia następuje rozkwit mowy dziecka. Dziecko zaczyna budować zdania, początkowo są to zdania proste, które są złożone z dwóch,
Bardziej szczegółowoPEDAGOGIZACJA RODZICÓW WPŁYW MOWY NA ROZWÓJ DZIECKA
ANNA PAWLUCZUK PEDAGOGIZACJA RODZICÓW WPŁYW MOWY NA ROZWÓJ DZIECKA Prawidłowe kształtowanie mowy, jest fundamentem wychowania człowieka M. Sovak Rozwój mowy dziecka zależy od wielu czynników: funkcjonowania
Bardziej szczegółowoLogopedyczny program multimedialny Bambikowe Logoprzygody. - wsparcie w terapii i stymulowaniu rozwoju mowy i języka dziecka
Logopedyczny program multimedialny Bambikowe Logoprzygody - wsparcie w terapii i stymulowaniu rozwoju mowy i języka dziecka Zawartość produktu Estetyczne opakowanie Pendrive z oprogramowaniem Słuchawki
Bardziej szczegółowoZajęcia specjalistów TERAPIA LOGOPEDYCZNA
Zajęcia specjalistów TERAPIA LOGOPEDYCZNA Prawidłowy rozwój mowy uwarunkowany jest właściwym rozwojem intelektualnym, fizycznym i emocjonalnym. Opanowanie właściwej techniki mówienia, wyraziste wymawianie
Bardziej szczegółowoPROGRAM STUDIÓW PODYPLOMOWYCH LOGOPEDIA OGÓLNA
PROGRAM STUDIÓW PODYPLOMOWYCH LOGOPEDIA OGÓLNA Cel studiów: Celem studiów jest przygotowanie słuchaczy do zawodu logopedy terapeuty z zakresu diagnozy, terapii mowy i wymowy pracującego z dziećmi, młodzieżą
Bardziej szczegółowoSzelest liści decybeli. Jak pomóc uczniom z zaburzeniami słuchu.
Szelest liści decybeli. Jak pomóc uczniom z zaburzeniami słuchu. Czasem się zdarza, że w klasie jest dziecko, które ma specyficzne kłopoty z nauką. Zdaje się mieć trudności z koncentracją, czytaniem i
Bardziej szczegółowoProgram logopedyczny przedszkola Przyjaciół Książki dla dzieci 4,5 i 6 letnich Mówimy ładnie
Program logopedyczny przedszkola Przyjaciół Książki dla dzieci 4,5 i 6 letnich Mówimy ładnie Opracowała: mgr Agnieszka Sokółka Wstęp Umiejętność poprawnego mówienia jest w naszych czasach szczególnie ważna.
Bardziej szczegółowoINTERWENCJA TERAPEUTYCZNA W PRZYPADKU OPÓŹNIONEGO ROZWOJU MOWY U DZIECKA W WIEKU PRZEDSZKOLNYM
INTERWENCJA TERAPEUTYCZNA W PRZYPADKU OPÓŹNIONEGO ROZWOJU MOWY U DZIECKA W WIEKU PRZEDSZKOLNYM OPÓŹNIONY ROZWÓJ MOWY zjawisko dotyczące wolniejszego wykształcenia się zdolności percepcyjnych lub/i ekspresyjnych
Bardziej szczegółowoPROGRAM TERAPII LOGOPEDYCZNEJ W PUBLICZNEJ SZKOLE PODSTAWOWEJ
PROGRAM TERAPII LOGOPEDYCZNEJ W PUBLICZNEJ SZKOLE PODSTAWOWEJ W KRZAKACH Cele ogólne planu pracy: artykulacji oraz ich koordynacji); nie umiejętności poprawnej artykulacji wszystkich głosek; Cele szczegółowe:
Bardziej szczegółowoOSIĄGNIĘCIA W ROZWOJU MOWY CO MOŻNA ZROBIĆ DLA DZIECKA? JAKI OKRES? CZAS OKRES PRENATALNY OD POCZĘCIA DO URODZENIA DZIECKA
Rozwój mowy dziecka JAKI OKRES? CZAS OSIĄGNIĘCIA W ROZWOJU MOWY CO MOŻNA ZROBIĆ DLA DZIECKA? Następuje rozwój czytaj dziecku krótkie mózgu, połączeń bajeczki, nerwowych u dziecka, Mama powinna dobrze OKRES
Bardziej szczegółowoZabawy i ćwiczenia wspomagające rozwój mowy dziecka w wieku przedszkolnym
Zabawy i ćwiczenia wspomagające rozwój mowy dziecka w wieku przedszkolnym Wiek przedszkolny dziecka jest okresem swoistej mowy dziecięcej. Charakteryzuje się on substytucją, uproszczeniami i seplenieniem.
Bardziej szczegółowoUczeń z nieprawidłową wymową
Dorota Zawistowska- neurologopeda, surdopedagog Uczeń z nieprawidłową wymową Normy rozwojowe kształtowania się mowy wskazują, że rozwój podsystemu fonologicznego języka powinien być zakończony w szóstym
Bardziej szczegółowoGazetka przedszkolna nr 2 luty 2015 r.
Gazetka przedszkolna nr 2 luty 2015 r. W NUMERZE: I.Bal karnawałowy Szablony karnawałowych masek II.Jak rozwijać słuch fonematyczny u dzieci w wieku przedszkolnym? Co to jest słuch fonematyczny? Zaburzenia
Bardziej szczegółowoSzanowni Rodzice, ROZWÓJ MOWY W OKRESIE PRENATALNYM. Kamila Kwiecień logopeda przedszkola
Szanowni Rodzice, idąc w ślad za rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej w sprawie udzielania i organizacji pomocy psychologicznopedagogiczej w publicznych przedszkolach, szkołach i palcówkach z dnia
Bardziej szczegółowoOkresy rozwoju mowy dziecka na co zwrócić uwagę. w wymowie naszego dziecka
Okresy rozwoju mowy dziecka na co zwrócić uwagę w wymowie naszego dziecka Proces rozwoju mowy przebiega etapami i trwa kilka lat. Zanim dziecko nauczy się wyrażać swoje myśli, musi przejść wiele etapów,
Bardziej szczegółowomiędzyzębowy charakteryzuje się tym, że w trakcie realizacji głosek ciszących, syczących lub szumiących dziecko wsuwa język między zęby
Wady wymowy Sygmatyzm to nieprawidłowa artykulacja głosek szumiących sz, ż, cz, dż, syczących s, z, c, dz lub ciszących ś, ź, ć, dź. Nieprawidłowość może dotyczyć jednego, dwóch lub wszystkich trzech szeregów
Bardziej szczegółowoKarta(sylabus)modułu/ przedmiotu Pedagogika studia pierwszego stopnia. Rodzaje zajęć i liczba godzin: Wykład Ćwiczenia 15 Liczba punktów ECTS: 1
Przedmiot: Rok: II Warsztaty logopedyczne Speech training workshops Karta(sylabus)modułu/ przedmiotu Pedagogika studia pierwszego stopnia Semestr: IV Rodzaje zajęć i liczba Studia stacjonarne godzin: Wykład
Bardziej szczegółowoStandardy Diagnozy Logopedycznej
Standardy Diagnozy Logopedycznej Diagnoza funkcjonalna w praktyce Opracowanie: neurologopeda Milena Stasiak Kręgi tematyczne w aspekcie projektowanych zmian Rodzaje klasyfikacji; Stan mowy dzieci/ uczniów
Bardziej szczegółowoWyniki badań przesiewowych autorskiego projektu terapeutów Gabinetu Edukacyjno Terapeutycznego Dobry Start. część I diagnoza pedagogiczna
Wyniki badań przesiewowych autorskiego projektu terapeutów Gabinetu Edukacyjno Terapeutycznego Dobry Start ul. 11 listopada 9a, 05-825 Grodzisk Maz. Zapobiegamy niepowodzeniom szkolnym część I diagnoza
Bardziej szczegółowomgr Ewelina Gibowicz
mgr Ewelina Gibowicz * Zdolność do nabycia umiejętności posługiwania się mową jest WRODZONA * Warunek ujawnienia się tej zdolności: - WŁASNA AKTYWNOŚĆ DZIECKA - OTOCZENIE, KTÓRE POSŁUGUJE SIĘ JĘZYKIEM
Bardziej szczegółowoJak pomóc dziecku w nauce czytania i pisania. ( artykuł dla rodziców dzieci kl. O )
Jak pomóc dziecku w nauce czytania i pisania. ( artykuł dla rodziców dzieci kl. O ) Rodzice posyłając dziecko do szkoły oczekują od niego dobrych wyników w nauce. Wielu dzieciom nauka nie sprawia trudności,
Bardziej szczegółowoZestawienie cen jednostkowych. zestaw 1 MP 15. zestaw 1 MP 15
Zestawienie cen jednostkowych OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA Przedmiotem zamówienia jest dostawa programów komputerowych do realizacji zadań przewidzianych w Projekcie pn. Przedszkolni giganci wzrost dostępności
Bardziej szczegółowoSprawozdanie z przesiewowych badań słuchu i mowy
Sprawozdanie z przesiewowych badań słuchu i mowy 1. Zakres Badań Przesiewowych Słuchu, Wzroku i Mowy. Badania były przeprowadzana przy użyciu programów komputerowych w ramach programu Badań Przesiewowych
Bardziej szczegółowoKĄCIK LOGOPEDYCZNY. Praktyczny przewodnik logopedyczny, czyli co trzeba wiedzieć o diagnozie i terapii logopedycznej.
KĄCIK LOGOPEDYCZNY Należy do dobrego wychowania dzieci ażeby dobrze wykształcić narzędzie mowy, ażeby dzieci nauczyć każde słowo doskonale, wyraźnie i często wymawiać. I to będzie pierwsza nauka, którą
Bardziej szczegółowoDojrzałość intelektualna dzieci 7-letnich;diagnoza wstępna.
Gradzik Grażyna Jurecka Jolanta Szczepanowice Dojrzałość intelektualna dzieci 7-letnich;diagnoza wstępna. Badania diagnostyczne rozwoju ucznia powinny być prowadzone na początku roku szkolnego (początek
Bardziej szczegółowoWady wymowy - rodzaje, przyczyny, skutki, zapobieganie.
Wady wymowy - rodzaje, przyczyny, skutki, zapobieganie. Mowa jest jedną z ważniejszych form aktywności człowieka, kluczem do wiedzy i ważnym czynnikiem kształtującym osobowość. Mowa jest atutem w nawiązywaniu
Bardziej szczegółowoPROGRAM WŁASNY ZAJĘĆ LOGOPEDYCZNYCH W PRZEDSZKOLU SAMORZĄDOWYM W SZCZERCOWIE
PROGRAM WŁASNY ZAJĘĆ LOGOPEDYCZNYCH W PRZEDSZKOLU SAMORZĄDOWYM W SZCZERCOWIE Niech język giętki wypowie wszystko, co pomyśli głowa autor: logopeda Edyta Gagracz Szczerców 1.09.2017 r. 1 SPIS TREŚCI I Wstęp
Bardziej szczegółowoWiosna logopedyczna Ilona Żyła. Jak wspomagać rozwój mowy dziecka przedszkolnego
Wiosna logopedyczna Ilona Żyła Jak wspomagać rozwój mowy dziecka przedszkolnego Jak dzieci uczą się mówić? bocian chodził na długich czerwonych nogach i paplał po egipsku; nauczył się bowiem tego języka
Bardziej szczegółowoDRODZY RODZICE! Znajdźcie czas! Słuchajcie z uwagą opowieści Dziecka, tak jak chcielibyście, Aby ono słuchało Was!!!
DRODZY RODZICE! Znajdźcie czas! Słuchajcie z uwagą opowieści Dziecka, tak jak chcielibyście, Aby ono słuchało Was!!! Mowa jest zwierciadłem duszy człowieka i trzeba o nią dbać... Prawidłowe kształtowanie
Bardziej szczegółowoPERCEPCJA WZROKOWA- ROZWÓJ I ZABURZENIA FUNKCJI WZROKOWYCH.
PERCEPCJA WZROKOWA- ROZWÓJ I ZABURZENIA FUNKCJI WZROKOWYCH. Spostrzeganie wzrokowe- to zdolność do rozpoznawania i różnicowania bodźców wzrokowych oraz ich interpretowania w oparciu o dotychczasowe doświadczenia.
Bardziej szczegółowoWYDAWNICZE 2012/13. Test do badania słuchu fonemowego. www.komlogo.pl
NOWOŚCI WYDAWNICZE 2012/13 Test do badania słuchu fonemowego Test do badania słuchu fonemowego jest przeznaczony do badań diagnostycznych prowadzonych przez nauczycieli wychowania przedszkolnego i wczesnoszkolnego,
Bardziej szczegółowoCentralne zaburzenia przetwarzania słuchowego to problemy ze słyszeniem części dźwięków mimo poprawnego słuchu. Są one spowodowane uszkodzeniem
Centralne zaburzenia przetwarzania słuchowego to problemy ze słyszeniem części dźwięków mimo poprawnego słuchu. Są one spowodowane uszkodzeniem centralnej nerwowej - części układu słuchowego. Rola dźwięku
Bardziej szczegółowoKAMIENIE MILOWE ROZWOJU MOWY DZIECKA OD 0 DO 6 ROKU ŻYCIA
KAMIENIE MILOWE ROZWOJU MOWY DZIECKA OD 0 DO 6 ROKU ŻYCIA Każde dziecko jest unikalne, jedyne w swoim rodzaju. Jego rozwój przebiega w indywidualnym tempie. Poniższe zestawienie prezentuje rozwój mowy
Bardziej szczegółowoKSIĘGA RYMOWANEK DO ĆWICZEŃ LOGOPEDYCZNYCH PRZEWODNIK DLA LOGOPEDÓW I NAUCZYCIELI
Teresa Bogdańska Grażyna Maria Olszewska KSIĘGA RYMOWANEK DO ĆWICZEŃ LOGOPEDYCZNYCH PRZEWODNIK DLA LOGOPEDÓW I NAUCZYCIELI Przeczytaj fragment. To systematyczny przegląd ćwiczeń wymowy wszystkich głosek
Bardziej szczegółowoEksperta porady. Terapia ucznia w ramach indywidualizacji nauczania (199042)
Eksperta porady Terapia ucznia w ramach indywidualizacji nauczania (199042) Terapia ucznia w ramach indywidualizacji nauczania to opracowanie, które jest kontynuacją pozycji pt. Diagnoza ucznia w ramach
Bardziej szczegółowoWARUNKIEM SKUTECZNEJ TERAPII LOGOPEDYCZNEJ JEST PRACA Z DZIECKIEM W DOMU. BEZ NIEJ NIE BĘDZIE EFEKTÓW W POSTACI POPRAWNEJ WYMOWY.
Informacje o terapii logopedycznej Z uwagi na specyfikę terapii logopedycznej ważne jest, by zadawane przez logopedę ćwiczenia były wykonywane codziennie przez 15 minut, zawsze w obecności rodzica, który
Bardziej szczegółowoSzczegółowy opis przedmiotu zamówienia
Załącznik Nr 1 Szczegółowy opis przedmiotu zamówienia Zakup pomocy dydaktycznych do zajęć logopedycznych, w ramach Zadania nr 2 : Uruchomienie zajęć dodatkowych dla dzieci uczęszczających do nowopowstałych
Bardziej szczegółowo1 prof. nadzw. dr hab. Aneta Majkowska Łódź, r. Recenzja rozprawy doktorskiej mgr Justyny Mazepus
1 prof. nadzw. dr hab. Aneta Majkowska Łódź, 20.04.2016 r. Recenzja rozprawy doktorskiej mgr Justyny Mazepus Fonetyka artykulacyjna, akustyczna i audytywna polszczyzny a zaburzenia mowy dziecka Rozprawa
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA WAD WYMOWY
CHARAKTERYSTYKA WAD WYMOWY Czynniki wywołujące zaburzenia mowy są różne. Dzieli się je na endogenne (wewnątrzpochodne) i egzogenne (zewnątrzpochodne). Bez względu na wiek pojawienia się, wszystkie zaburzenia
Bardziej szczegółowoPRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA Z JĘZYKA ANGIELSKIEGO I ETAP EDUKACYJNY- KLASY I-III
PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA Z JĘZYKA ANGIELSKIEGO I ETAP EDUKACYJNY- KLASY I-III WYMAGANIA DLA UCZNIA KOŃCZĄCEGO KLASĘ PIERWSZĄ SZKOŁY PODSTAWOWEJ ( ZGODNIE Z NOWĄ PODSTAWĄPROGRAMOWĄ) Uczeń kończący
Bardziej szczegółowoGotowość szkolna pomyślny start dziecka sześcioletniego w nowej rzeczywistości szkolnej. Poradnia Psychologiczno - Pedagogiczna nr 5 w Katowicach
Gotowość szkolna pomyślny start dziecka sześcioletniego w nowej rzeczywistości szkolnej 1 Małe dziecko uczy się według własnego programu, dziecko w wieku szkolnym według programu nauczyciela, a przedszkolak
Bardziej szczegółowoANALIZA GŁOSKOWA umiejętność rozkładania słów na poszczególne elementy składowe głoski, które odpowiadają fonemom (najmniejszym cząstkom języka).
A ANALIZA I SYNTEZA ogół czynności dokonywania rozkładu całości na poszczególne elementy składowe oraz scalania tych elementów w całość. Czynności te dotyczą też procesów poznawczych, analizy i syntezy
Bardziej szczegółowoPercepcja słuchowa dzieci z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim
Uniwersytet im. Adama mickiewicza w Poznaniu Seria psychologia i pedagogika nr 168 Anna Jakoniuk-Diallo Percepcja słuchowa dzieci z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim Poznań 2012 Spis treści
Bardziej szczegółowoProgram zajęć rewalidacyjnych dla ucznia klasy V z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim
Program zajęć rewalidacyjnych dla ucznia klasy V z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim Indywidualny program rewalidacji został opracowany dla ucznia klasy piątej szkoły podstawowej na podstawie
Bardziej szczegółowoEKSPERTA PORADY, CZYLI JAK PRACOWAĆ Z POMOCĄ
EKSPERTA PORADY, CZYLI JAK PRACOWAĆ Z POMOCĄ Bambikowe logo przygody (199125) Bambikowe Logoprzygody to nowy program multimedialny przygotowany z myślą o dzieciach w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym.
Bardziej szczegółowoAnalizatory są neurofizjologiczną podstawą odbioru i przetwarzania bodźców w spostrzeżenia. Każdy analizator zbudowany jest z :
Analiza i synteza ogół czynności dokonywania rozkładu całości na poszczególne elementy składowe oraz scalania tych elementów w całośd. Czynności te dotyczą też procesów poznawczych, analizy i syntezy doznao
Bardziej szczegółowoDLA MATEUSZA WYPYCHA UCZNIA KLASY I (II LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCE W ŁUKOWIE) NA LATA SZKOLNE
PROGRAM ZAJĘĆ REWALIDACYJNYCH DLA MATEUSZA WYPYCHA UCZNIA KLASY I (II LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCE W ŁUKOWIE) NA LATA SZKOLNE 2010-2012 OPRACOWAŁA mgr Elżbieta Chmiel strona 1 /5 Program opracowany na podstawie
Bardziej szczegółowoARKUSZ WIELOSPECJALISTYCZNEJ OCENY FUNKCJONOWANIA UCZNIA
ARKUSZ WIELOSPECJALISTYCZNEJ OCENY FUNKCJONOWANIA UCZNIA Obszar funkcjonowania PODSUMOWANIE OCENY FUNKCJONOWANIA UCZNIA na podstawie diagnoz cząstkowych Opis funkcjonowania dziecka w danym obszarze Mocne
Bardziej szczegółowoWedług L. Kaczmarka (1981) dyslalia (szeroko rozumiana jako wszystkie wady wymowy) może być:
Agata Nazarewicz-Jonko Poradnia Psychologiczno Pedagogiczna Nr 2 w Lublinie Wady wymowy Wady wymowy, czyli zaburzenia artykulacji, zostały już dawno uporządkowane i przedstawione za pomocą odpowiedniej
Bardziej szczegółowoPROGRAM ZAJĘĆ REWALIDACYJNYCH DLA PAWŁA ROMAŃCZUKA UCZNIA KLASY I NA LATA SZKOLNE
PROGRAM ZAJĘĆ REWALIDACYJNYCH DLA PAWŁA ROMAŃCZUKA UCZNIA KLASY I NA LATA SZKOLNE 2010-2012 OPRACOWAŁA mgr Elżbieta Chmiel strona 1 /6 Program opracowany na podstawie arkusza badania psychologicznego.
Bardziej szczegółowoLogopedia w praktyce nauczyciela. Oktawia Czechowska
Logopedia w praktyce nauczyciela Oktawia Czechowska Zagadnienia Logopedia jako nauka Profilaktyka logopedyczna w placówce oświatowej Diagnoza i terapia logopedyczna Wada artykulacyjna, a zaburzenie mowy
Bardziej szczegółowoTERESA TRYPUĆ NIEZBĘDNIK O DYSLEKSJI I TERAPII
1 TERESA TRYPUĆ NIEZBĘDNIK O DYSLEKSJI I TERAPII 2 Copyright by Teresa Trypuć Wydawca: self-publishing ISBN 978-83-7859-311-9 Wszelkie prawa zastrzeżone Wydanie II 2014 3 Spis treści CZĘŚĆ I WSTĘP... 7
Bardziej szczegółowosystematyczne nauczanie
dojrzałość Osiągnięcie przez dziecko takiego poziomu rozwoju fizycznego, psychicznego i społecznego, który czyni je wrażliwym i podatnym na systematyczne nauczanie i wychowanie; harmonijne współgranie
Bardziej szczegółowoObszar wsparcia: A. Rozwój funkcji słuchowych. Scenariusz zajęć
Obszar wsparcia: A. Rozwój funkcji słuchowych. Autor: Agnieszka Wysocka Grupa wiekowa: 5-latki Temat: Już wakacje. Wakacje nad morzem. Scenariusz zajęć Cele operacyjne: Dziecko: nazywa i rozpoznaje charakterystyczne
Bardziej szczegółowoDOJRZAŁOŚĆ SZKOLNA I OBJAWY NIEDOJRZAŁOŚCI SZKOLNEJ U DZIECKA 6 LETNIEGO
DOJRZAŁOŚĆ SZKOLNA I OBJAWY NIEDOJRZAŁOŚCI SZKOLNEJ U DZIECKA 6 LETNIEGO DOJRZAŁOŚĆ SZKOLNA to gotowość do podjęcia przez dziecko zadań i obowiązków jakie stawia przed nim szkoła. Dojrzałość obejmuje:
Bardziej szczegółowoOrganizacja terapii logopedycznej
Organizacja terapii logopedycznej w Szkole Podstawowej nr 1 w Dobrym Mieście 1. Rodzice wyrażają zgodę na przeprowadzenie przesiewowych badań logopedycznych ich dzieci na terenie placówki, składając podpis
Bardziej szczegółowoDysleksje Metoda 18 struktur wyrazowych
Dysleksje Metoda 18 struktur wyrazowych Metoda 18 struktur wyrazowych przedstawia pracę korekcyjnokompensacyjną stosowaną i sprawdzoną przez autorki w ciągu ostatnich siedmiu lat. Jest to metoda przeznaczona
Bardziej szczegółowoJustyna Michałowska. Program dla dziecka przewlekle chorego w przedszkolu
Justyna Michałowska Program dla dziecka przewlekle chorego w przedszkolu Program dla dziecka przewlekle chorego w przedszkolu Justyna Michałowska psycholog w Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Śremie,
Bardziej szczegółowoOKRES MELODII - OD URODZENIA DO 1 ROKU ŻYCIA
Dziecko poznaje świat, dzięki rozumieniu mowy, a umiejętność mówienia pozwala mu wyrazić swoje spostrzeżenia, pragnienia i uczucia. Podstawową wiedzę o tym, jak rozwija się mowa dziecka powinien posiadać
Bardziej szczegółowoPlan terapii logopedycznej. czyli w jaki sposób dziecko w naszej szkole trafi do logopedy?
Plan terapii logopedycznej czyli w jaki sposób dziecko w naszej szkole trafi do logopedy? 1. Przygotowanie list imiennych dzieci w celu uzyskania zgody rodziców na udział ich dziecka w przesiewowych i
Bardziej szczegółowoUczeń ryzyka dysleksji w szkole i w domu
Uczeń ryzyka dysleksji w szkole i w domu W procesie nauki - uczenia się dziecko zyskuje wiadomości i umiejętności, które pozwalają mu na poznawanie i doświadczanie otaczającego je świata. Niekiedy nabywanie
Bardziej szczegółowo