EFEKTYWNOŚĆ UPRAWY IPOMOEA BATATAS [L.] LAM. POD OSŁONAMI Z FOLII POLIETYLENOWEJ I WŁÓKNINY POLIPROPYLENOWEJ ZAKŁADANYMI NA PŁASK

Transkrypt

1 EFEKTYWNOŚĆ UPRAWY IPOMOEA BATATAS [L.] LAM. POD OSŁONAMI Z FOLII POLIETYLENOWEJ I WŁÓKNINY POLIPROPYLENOWEJ ZAKŁADANYMI NA PŁASK EFFICIENCY CULTIVATION IPOMOEA BATATAS [L.] LAM UNDER POLYETYLENE AND AGROTEXTILE COVER PUT FLATWISE 1 B. Krochmal-Marczak, 2 B.Sawicka 1 Zakład Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa, Krosno, Krosno, ul. Kazimierza Wielkiego 6 2 Katedra Szczegółowej Uprawy Roślin, Uniwersytet Przyrodniczy, Lublin, ul. Akademicka 15 1 Unit of Agriculture and Development of Rural Areas, Krosno, Kazimierza Wielkiego street 6, Krosno 2 Department of Plant Production, University of Natural Sciences in Lublin, Akademicka street 15, Lublin Abstract. The aim of the thesis was studying harvesting field cultivation of a sweet potato (Ipomoea batatas [L.] Lam.) using cover put flat, diversified plant stock and a selection of varieties The experiment was conducted in in Żyznów (Podkarpackie Voivodship). It was drawn by subblocks in three repetitions. The factor of first row was cultivation technologies: conventional technology as a control object, using PE-sheeting, using PPagrotextile, as a cover; the factor of second row made sweet potato cultivars: Carmen Rubin, Goldstar and White Triumph. The cultivation technologies under the covers brought a notable effect in the form of both an improvement of crops generally and commercially. The highest positive effect of polyethylene covers on total and commercial yields of tubers. The most productive, recommendable was Carmen Rubin. Studied cultivars distinguished themselves the different reaction on technologies, applied in tillage of sweet potato. The most profitable reaction, in the figure of the growth of the general crop, how and the cultivar Carmen Rubin the part of trade tubers, on tillage under cover, showed. Key words: sweet potato, cultivation, cultivars, cover, yield Streszczenie. Eksperyment polowy przeprowadzono w latach w Żyznowie (woj. podkarpackie) metodą losowanych podbloków w układzie zależnym, w 3 powtórzeniach. Czynnikiem I rzędu były technologie uprawy: a) tradycyjna technologia, jako obiekt kontrolny, b) technologia z zastosowaniem osłon z folii polietylenowej, c) technologia z użyciem włókniny polipropylenowej, jako okrywy. Czynnik II rzędu stanowiły 3 odmiany batata (Carmen Rubin, Goldstar i White Triumph). Uprawa batata pod osłonami przyczyniła się do wzrostu plonu ogólnego bulw, w porównaniu z technologią tradycyjną; przy czym większy efekt, w postaci zwyżki plonu ogólnego i handlowego bulw, uzyskano w przypadku stosowania folii polietylenowej, perforowanej niż włókniny polipropylenowej. Najbardziej plenna okazała się odmiana Carmen Rubin. Badane odmiany wyróżniały się odmienną reakcją na technologie, stosowane w uprawie batata. Najkorzystniejszą reakcję, w postaci wzrostu plonu ogólnego, jak i udziału bulw handlowych, na uprawę pod osłonami, wykazała odmiana Carmen Rubin. Słowa kluczowe: batat, uprawa, odmiany, osłony, plon

2 Wstęp Batat (Ipomoea batatas [L.] Lam.), zwany również słodkim ziemniakiem, patatem lub wilcem ziemniaczanym, jest znanym gatunkiem wieloletnim w strefie klimatu ciepłego i gorącego i rośliną jednoroczną, jarą w strefie umiarkowanej [REVEAL 1999, PODBIELKOWSKI i SUDNIK-WÓJCIKOWSKA 2003]. Podziemną część batata tworzą korzenie i bulwy. Organem użytkowym tego gatunku są bulwy, o masie do 3 a nawet 5 kg, powstające na korzeniach bocznych, usytuowane w połowie ich długości. Są one kształtu kulistego, owalnego lub wrzecionowatego, o skórce białej, kremowej, żółtej, czerwonej a nawet bordowej. Uprawa tego gatunku w warunkach glebowo-klimatycznych południowowschodniej części Polski, wymaga zapewnienia roślinom odpowiednich warunków termicznych i wilgotnościowych, zwłaszcza w maju, kiedy istnieje duże niebezpieczeństwo występowania przymrozków wiosennych. Stąd też celem badań była ocena wpływu technologii uprawy i właściwości odmianowych na plon ogólny i handlowy bulw. Materiał i metody Eksperyment przeprowadzono w latach w Żyznowie (woj. podkarpackie). Założono go metodą losowanych podbloków w układzie zależnym, w 3 powtórzeniach. Czynnikiem I rzędu były technologie uprawy: a) tradycyjna technologia jako obiekt kontrolny, b) technologia z zastosowaniem osłon z folii polietylenowej, c) technologia z użyciem włókniny polipropylenowej, jako okrywy. Czynnik II rzędu stanowiły 3 odmiany batata (Carmen Rubin, Goldstar i White Triumph). Sadzonki batata, pochodzące z rozmnożenia in vitro, wysadzano w rozstawie 40 x 75 cm w połowie maja. Wielkość poletek do zbioru wynosiła 15 m 2. Nawożenie organiczne stosowano jesienią, w formie obornika w ilości 25 t. ha -1. Wiosną pole bronowano, następnie przed sadzeniem wysiewano nawozy mineralne w ilości: 80 kg N w formie mocznika 46%; 34,9 kg P w formie superfosfatu granulowanego 19%; 99,6 kg K. ha -1 w formie soli potasowej 60%. W okresie wegetacji prowadzono zabiegi uprawowe zgodnie z założoną metodyką. Do zbioru batata przystąpiono w 2004 roku w końcu października, zaś w latach w połowie października. Sprzęt plonu wykonano kopaczką elewatorową. Po zbiorze oceniono plon ogólny i handlowy bulw, przyjmując, jako frakcje handlową, bulwy o masie >0,20 kg. Wyniki badań obliczono statystycznie przy udziale analizy wariancji. Przebieg pogody w latach badań był zróżnicowany, co ilustruje rysunek 1. 2

3 Opady - Raifalls [mm] V VI VII VIII IX X V VI VII VIII IX X V VI VII VIII IX X Temperatura powietrza - Air temperature [ C] Suma opadów Sum of raifalls Suma opadów Sum of raifalls Średnia temperatura powietrza Mean of air temperature Średnia temperatura powietrza Mean of air temperature Rys.1. Opady i temperatura powietrza w okresie wegetacji batata, wg stacji meteorologicznej COBORU w SDOO Dukla Fig.1. Rainfalls and air temperature during vegetation period of sweet potato according to meteorological station of COBORU in SDOO Dukla Wyniki Plon ogólny batata w doświadczeniu wynosił przeciętnie 31,19 t. ha -1 i można go uznać za wysoki (tab. 1). Technologia uprawy różnicowała istotnie plon bulw. Najwyższy efekt plonotwórczy uzyskano w technologii uprawy z zastosowaniem folii polietylenowej, perforowanej (wzrost plonu o 17,7%), nieco niższy, ale również istotny efekt uzyskano w uprawie pod włókniną polipropylenową (wzrost o 7,9%), w porównaniu z uprawą tradycyjną, bez osłon (tab. 1). Wpływ technologii uprawy, odmian i warunków uprawy na plon ogólny bulw Ipomoea batatas Tabela 1; Table 1 The influence of the technology of tillage, cultivars and the conditions of tillage on the total crop of tubers Ipomoea batatas Czynniki eksperymentu Technologie uprawy - Technology of tillage Średnia Experimental factors Tradycyjna PE-folia PP-włóknina Mean traditional PE-sheeting PP- agrotextile Odmiany Cultivars Goldstar Carmen Rubin 22,25 47,00 27,76 53,83 26,36 48,57 25,46 49,80 Lata Years White Triumph ,96 19,76 28,88 37,57 19,87 27,08 36,04 38,35 18,06 23,62 33,41 35,96 18,30 23,49 32,78 37,29 Średnio - Mean 28,74 33,82 31,00 31,19 NIR-LSD 0,05 lata - years 2,00 technologie Technologies 2,00 odmiany - cultivars 2,00 lata x technologie years x technologies n* technologie x odmiany technologies x cultivars n * nieistotne przy poziomie 0,05 not significant et 0,05 Cechy genetyczne badanych odmian decydowały w największym stopniu o masie plonu. Najplenniejszą okazała się odmiana pochodząca z Izraela Carmen Rubin, najmniej plenną zaś włoska odmiana White Triumph. Amerykańska odmiana Goldstar plonowała 3

4 istotnie wyżej niż White Triumph, ale prawie dwukrotnie niżej niż odmiana Carmen Rubin (tab. 1). Warunki atmosferyczne w latach badań determinowały istotnie wielkość plonu bulw. Najwyższą wartość tej cechy uzyskano w wilgotnym, ale ciepłym 2006 roku, najniższą zaś w bardzo wilgotnym 2004 roku (tab. 1). Badane odmiany odmiennie reagowały na warunki atmosferyczne w latach badań. Odmiana Carmen Rubin uzyskała najwyższy plon bulw w wilgotnym 2006 roku, zaś najniższą wartość badanej cechy u tej odmiany stwierdzono w bardzo wilgotnym 2004 roku. Podobną reakcję, na warunki atmosferyczne, zaobserwowano u odmiany Goldstar, natomiast odmienną u odmiany White Triumph, która uzyskała najwyższy plon bulw w 2004 roku zaś najniższy w roku 2006 (tab. 1). Udział bulw handlowych, w ogólnym plonie bulw batata, wynosił przeciętnie 77,1%, a przeciętny plon tej frakcji bulw stanowił 24,72 t. ha -1 (tab. 2). Największą partycypację bulw tego kalibrażu uzyskano w uprawie tradycyjnej, zaś najniższą w technologii z zastosowaniem folii polietylenowej, perforowanej. Uprawa pod włókniną polipropylenową nie różniła się istotnie, pod względem wartości tej cechy, od obiektu kontrolnego, bez osłon Czynnik ten nie wywarł natomiast istotnego wpływu na plon handlowy, aczkolwiek obserwowano tendencję do wzrostu wartości tej cechy w technologiach uprawy z zastosowaniem okryw na płask, w porównaniu z uprawą tradycyjną. Tabela 2 ; Table 2 Wpływ technologii uprawy, odmian i warunków uprawy na udział i plon bulw handlowych Ipomoea batatas The influence of the technology of tillage, cultivars and the conditions of tillage on part and the crop of tubers trade Ipomoea batatas Czynniki eksperymentu Technologia uprawy Technology of tillage Odmiany Cultivars Lata Years Tradycyjna PE-folia PE-sheeting PP-włóknina - agrotextile Udział bulw handlowych The part of trade tubers [%] 79,39 72,72 79,22 Plon handlowy bulw The crop of trade tubers [t. ha -1 ] 23,60 25,50 25,06 NIR-LSD 0,05 2,39 N Goldstar Carmen Rubin White Triumph 78,24 82,02 71,08 19,80 41,43 12,93 NIR-LSD 0,05 2,39 2, ,08 78,57 76,69 17,91 26,17 30,08 NIR-LSD 0,05 n* 2,04 Średnia - Mean 77,11 24,72 nieistotne przy poziomie 0,05 not significant et 0,05 Cechy genetyczne badanych odmian decydowały w największym stopniu o udziale i plonie handlowym bulw. Najwyższym udziałem, jak i plonem bulw handlowych, odznaczała się odmiana Carmen Rubin, najniższym zaś White Triumph. Odmiana Goldstar posiadała istotnie wyższą partycypację, jak i plon bulw tego kalibrażu niż odmiana White Triumph, ale wydała ponad 2-krotnie niższy plon handlowy niż odmiana Carmen Rubin (tab. 2). Warunki atmosferyczne w latach badań determinowały istotnie tylko wysokość plonu handlowego bulw. Najwyższą wartość tej cechy uzyskano w 2006 roku, korzystnym dla uprawy batata, najniższą natomiast w skrajnie wilgotnym 2004 roku, gdzie w lipcu spadło prawie 3-krotnie więcej opadów niż średnio w wieloleciu (rys.1). Reakcja odmian na technologie uprawy okazała się zróżnicowana. Jedynie odmiana White Triumph wykazała dodatnią reakcję, w postaci wyższego udziału bulw handlowych w 4

5 plonie, na technologię uprawy z zastosowaniem włókniny polipropylenowej, w porównaniu, tak do uprawy tradycyjnej, jak i obiektu ze stosowaniem folii polietylenowej. Należy jednak zaznaczyć, że te dwie ostatnie technologie uprawy nie różniły się istotnie pod względem tej cechy. Odmiana Goldstar największy udział bulw handlowych uzyskała w technologii tradycyjnej, bez osłon, zaś najniższy w technologii z zastosowaniem włókniny polipropylenowej; przy czym technologie uprawy ze stosowaniem folii polietylenowej i włókniny polipropylenowej okazały się homologiczne, pod względem tej cechy. W przypadku odmiany Carmen Rubin technologia uprawy nie wywarła istotnego wpływu na udział bulw handlowych w plonie ogółem (rys. 2). 100 [%] Goldstar Carmen Rubin White Triumph NIR 0,05 0 Tradycyjna PE-folia PP-włóknina Rys.2. Wpływ odmian i technologii uprawy na udział bulw handlowych w plonie ogółem (średnia lat ) Fig. 2. The influence of cultivars and the technology of tillage on the part of trade tubers in the crop the totality (the mean years ) Dyskusja Plon ogólny bulw, w przeprowadzonym doświadczeniu, wynosił przeciętnie 31,2 t. ha -1 i można go uznać za wysoki. Średni, światowy plon batata ocenia się na 15 t. ha -1 [Faostat 2007]. Plony uzyskiwane w doświadczeniach, wykonywanych na glebach dobrych z zastosowaniem trzykrotnego nawadniania, BHAGSARI i HARMON [1982] oraz BHAGSARI i ASHLEY [1990] szacują na 30 do 73 t. ha -1. Zdaniem wielu autorów [BHAGSARI i HARMON 1982, BHAGSARI i ASHLEY 1990, SEN i in. 1990] plon bulw batata na poziomie 10 do 25 t. ha -1 można już uzyskać w okresie od 16 do 20 tygodni od posadzenia sadzonek. W warunkach gleb lekkich, w środkowo-wschodniej Polsce, SAWICKA i in. [2000] uzyskali plon bulw batata rzędu 12,9 t. ha -1, ze współczynnikiem zmienności V = 37,8%, zaś KROCHMAL-MARCZAK i SAWICKA [2006b], w warunkach południowo-wschodniej Polski 28,3 t. ha -1, przy współczynniku zmienności V = 22,1%. Stosowane w doświadczeniu technologie uprawy wywarły istotny wpływ na plon ogólny i handlowy bulw odmian batata, zróżnicowanych, pod względem morfologicznym i fizjologicznym. Efekt plonotwórczy, uzyskany w uprawie pod folią polietylenową, w postaci zwyżki plonu ogólnego i handlowego bulw, wynosił odpowiednio: 17,7% i 8,1%, w porównaniu z technologią tradycyjną, co można zawdzięczać wysokiemu udziałowi w plonie bulw o masie handlowej (>0,20 kg). SAWICKA [1996] uzyskała, pod wpływem technologii uprawy pod osłonami z folii polietylenowej w uprawie ziemniaka, wzrost plonu ogółem o około 54%, a plonu handlowego o 70%. W opinii FRIESSLEBENA [1984] przykrycie upraw folią polietylenową przyczynia się do wzrostu plonu bulw o około 54%. LE CORE [1988], stosując folię polietylenową, w uprawie wczesnych odmian ziemniaka, uzyskał wzrost plonu, we wczesnym terminie zbioru, o 4 do 24 t. ha -1. Należy jednak podkreślić, iż uprawa młodego ziemniaka pod osłonami, stosowana na znaczną skalę m. in. w Niemczech, Francji, Belgii, Holandii, Wielkiej Brytanii [GRAF 1988, LE CORE 1988] ma znacznie 5

6 korzystniejsze warunki w okresie wczesnej wiosny niż w Polsce, gdzie często występują przygruntowe przymrozki, nawet czasami na początku czerwca [SAWICKA 1996]. Zdaniem PUDELSKIEGO [1994] oraz SAWICKIEJ [1996, 1998a, 1998b] uprawa pod folią polietylenową, zakładaną na płask, przynosi wiele korzyści m. in.: przyspiesza termin sadzenia o 2-3 tygodnie, w stosunku do optymalnego w danym rejonie, pozwala na wcześniejsze uzyskanie handlowego plonu bulw, przyczynia się do wzrostu plonu ogólnego i handlowego bulw oraz zabezpiecza rośliny przed przymrozkami. W przypadku batata bardzo ważna jest ochrona młodych sadzonek przed wiosennymi przymrozkami, bowiem gatunek ten nie znosi ujemnych temperatur [AN 2004]. Pod taką okrywą młode rośliny Ipomoea batatas znajdują znacznie korzystniejsze warunki dalszego wzrostu. Folia polietylenowa, w opinii MIDMOSE [1994], PUDELSKIEGO [1994], ROZTROPOWICZ i LUTOMIRSKIEJ [1997], SAWICKIEJ [1998a, 1998b], nie ogranicza przenikalności promieni słonecznych, jest nieprzepuszczalna dla pary wodnej, nieprzewiewna i dlatego powietrze zamknięte pomiędzy glebą a taką okrywą w dzień słoneczny silnie się nagrzewa i wysyca parą wodną. Różnica temperatur pomiędzy terenem otwartym a okrytym folią, zdaniem ROZTROPOWICZ i LUTOMIRSKIEJ [1997] oraz HAMOUZ i in. [2004] wynosi (zależnie od nasłonecznienia) od +1 do +15 C. Oznacza to, że w godzinach południowych w dzień słoneczny niewielka warstwa powietrza nad glebą ogrzewa się do C oraz, że temperaturze tej towarzyszy wilgotność powietrza wynosząca %. WIERZBICKA [1995] podaje, że temperatura gleby osłoniętej folią perforowaną, o 100 otworach. m -2, na głębokości 10 cm, jest około 2,7 C wyższa od temperatury gleby nieosłoniętej. MIDMOSE [1994] twierdzi, bowiem, że wysycone parą wodną powietrze pod folią chroni młode rośliny batata przed przymrozkami do -3,5 C, gdyż skraplająca się a następnie zamarzająca na folii para wodna oddaje zakumulowane ciepło. Efekt plonotwórczy, w postaci wzrostu plonu ogółem bulw batata w uprawie pod osłoną z włókniny polipropylenowej, okazał się nieco niższy niż w uprawie pod folią polietylenową i wynosił 7,9%, w porównaniu z uprawą tradycyjną, bez osłon. Stosowanie włókniny polipropylenowej, jako osłony, w uprawie wczesnych odmian ziemniaka, w opinii PROŚBY-BIAŁCZYK i MYDLARSKIEGO [1998], daje w warunkach Polski południowozachodniej, zwyżkę plonu ogólnego o 4,6-4,7 t. ha -1 i o 10% plonu handlowego, zaś w warunkach Czech 14,5-58% [HAMOUZ i in. 2004]. W opinii GRZEŚKIEWICZA [1997], WIERZBICKIEJ [1995], PROŚBY-BIAŁCZYK i MYDLARSKIEGO [1998], SAWICKIEJ [1998b] i WADAS [2003] zastosowanie osłon w uprawie wczesnych odmian ziemniaka przyczynia się do wzrostu wydajności plonu handlowego bulw poprzez poprawę struktury plonu na korzyść bulw dużych. Badania własne potwierdzają ten pogląd. Odmienne wyniki uzyskali natomiast KAŁUŻEWICZ i KNAFLEWSKI [1997]. Autorzy ci dowodzą, iż struktura plonu bulw w obiektach z okrywami i bez okryw jest podobna. Cechy genetyczne badanych odmian decydowały w największym stopniu o masie plonu. Najwyższy plon uzyskała odmiana izraelska Carmen Rubin, zaś najniższy odmiana włoska White Triumph. Różnice w wielkości plonu bulw pomiędzy odmianami batata oraz pomiędzy poszczególnymi roślinami tej samej odmiany, zdaniem WILSON A [1988], zależą od wielu czynników. Badania tegoż autora dowodzą, że różnice te wynikają z genotypu, wielkości i jakości sadzonek oraz czynników klimatycznych i glebowych. Potencjalna plenność odmiany Carmen Rubin, w warunkach Brazylii, oceniana jest na 40,5 t. ha -1, a plenność rzeczywista na 23,8 t. ha -1 [SILVEIRA i in. 1997]. W warunkach polskich ta sama odmiana dawała plon bulw rzędu 41,61 t. ha -1, przy współczynniku zmienności V = 45,8% [KROCHMAL-MARCZAK i SAWICKA 2006b]. Najlepsze odmiany i rody batata dają w Chinach plon dochodzący do 32,3 t. ha -1 [YANG-GUOHONG i in. 1999]. W warunkach USA można uzyskać plony bulw batata rzędu 19,5-26,4 t. ha -1 [INASI i in. 1996]. W przeprowadzonych badaniach, w warunkach Podkarpacia, w 2006, ciepłym i wilgotnym roku, 6

7 najplenniejsza odmiana Carmen Rubin uzyskała 45 do 80 t. ha -1 nawadniania. Wnioski bulw, bez stosowania 1. Uprawa batata pod osłonami przyczyniła się do wzrostu plonu ogólnego bulw w porównaniu z technologią tradycyjną; przy czym większy efekt, w postaci zwyżki plonu, obserwowano w przypadku stosowania folii polietylenowej, perforowanej niż włókniny polipropylenowej. 2. Badane odmiany wyróżniały się odmienną reakcją na technologie stosowane w uprawie batata. Najkorzystniejszą reakcję, w postaci wzrostu plonu ogólnego i udziału bulw frakcji handlowych, na uprawę pod osłonami, wykazała odmiana Carmen Rubin. 3. Polowa uprawa batata, w regionie południowo-wschodniej Polski, daje szansę na wprowadzenie nowego, alternatywnego gatunku, zapewniającego wysoki plon ogólny i handlowy, jednocześnie pozwalającego na zwiększenie różnorodności roślin uprawnych, dającego szansę na wzbogacenie naszej ubogiej diety oraz mogącą zapewnić podstawę surowcową dla przemysłu przetwórczego w tym regionie. Literatura BHAGSARI A.S., ASHLEY D.A Relationship of photosynthesis and harvest index of sweet potato yield. J. Hort. Sci. 111, BHAGSARI A.S., HARMON S.A Photosynthesis and photosynthesis partitioning in sweet potato genotypes. J. Am. Soc. Hort. Sci. 107, FAOSTAT FAO Statistical databases. Food and agriculture organization of the United Nations. FRIESSLEBEN R Studies in early ware potato cultivation under perforated polyethylene Sheeting. Archiv. Für Acker und Pflanzenbau und Bodenkunde 28 (2), GRAF G Interessante Organisation Frühkartoffelwirtschaft in der Bretagne. Kartoffelbau, Jg. 39 (6), GRZEŚKIEWICZ H., Wykorzystanie włókniny w polowej uprawie ziemniaków na bardzo wczesny zbiór. Inst. Ziemn., Bonin, HAMOUZ K., PIVEC J., DVOŘÁK P Pěstování raných brambor pod netkanou textilií. Agro, ročník IX, 3, INASI K.A., PHILIP J., ANTONY A., SREEKUMAR K., NAIR R.R., KUNJU U.M., KUNIP G.T., PALNISWAIMI M S., POTTY V.P., PAADMAJA G Crop production strategies of tuber crops intercropped with coconut in reclaimed alluvial soils. Science Publishers, Inc., Lebanon, USA, KAŁUŻEWICZ A., KNAFLEWSKI M The effect of fibre covering on the yielding of early potato in the field and in a foil tunnel. [in:] Polish Science Conference Advancement of Production Technology of Vegetable Plants. Olsztyn, KROCHMAL-MARCZAK B., SAWICKA B. 2006b. Zmienność fenotypowa cech Ipomoea batatas (L.) Lam. ważnych z punktu widzenia gospodarczego i wartości biologicznej surowca. Mat. Konf. Nauk. nt.: Przyrodnicze uwarunkowania produkcji roślinnej. Warszawa, SGGW, czerwiec, KROCHMAL-MARCZAK B., SAWICKA B. 2006b. Zmienność fenotypowa cech Ipomoea batatas (L.) Lam. ważnych z punktu widzenia gospodarczego i wartości biologicznej surowca. Mat. Konf. Nauk. nt.: Przyrodnicze uwarunkowania produkcji roślinnej. Warszawa, SGGW, czerwiec, LE CORE P Duex techniques pour augmenter la précocitá des pommes de terre primeurs: bâchange et aaillage. Pomme Terre Franç., 444, Midmose D.J Potato (Solanum ssp.) in the tropics. A soil temperature effects on emergence plant development and yield. Field-Crops-Research, 8 (4),

8 PROŚBA-BIAŁCZYK U., MYDLARSKI M Uprawa ziemniaków na wczesny zbiór przy zastosowaniu osłony z agrowłókniny. Fragm. Agron. 1, PUDELSKI T. i in Uprawa warzyw pod osłonami. PWRiL, Warszawa. ROZTROPOWICZ S., LUTOMIRSKA B Technologia produkcji ziemniaka na wczesny zbiór. [w:] Produkcja ziemniaków. Technologia Ekonomika Marketing. Red. Chotkowski J., Wyd.IHAR, Bonin, SAWICKA B Przyrodnicze i gospodarcze aspekty zastosowania folii polietylenowej w uprawie wczesnych odmian ziemniaka. Raport KBN, maszynopis. SAWICKA B., PSZCZÓŁKOWSKI P., MIKOS-BIELAK M Biologiczna wartość bulw Ipomoea batatas [L.] Lam. w warunkach Lubelszczyzny. Rocz. AR w Poznaniu, 323 (31), Ogrodnictwo, Cz. I, SEN H., MUKHOPADHYAY S.K., GOSWAMI S.B Relative performance of some sweet potato entries at early harvesting. J. Root Crops 16, SILVEIRA M. A., AZEVEDO S.M., MALUF W.R., CAMPOS V.P., MOMENTE V.G Palmas and Canuana new sweet potato cultivars with resistance to root knot nematodes. Horticultura Brasileria, 15 (2), WADAS W Efektywność ekonomiczna produkcji ziemniaka wczesnego pod osłonami z agrowłókniny. Pam. Puł. 133, WIERZBICKA B Studia nad przyśpieszoną uprawą wczesnych odmian ziemniaka. Zesz. Nauk. AR-T Olsztyn, Agricult. 61 B, Rozpr. Habilit. WILSON J.E., Sweet potato (Ipomoea batatas). Planting material. Agro-Facts. IRETA Publications 2 (88), YANG-GUOHONG., JEONG-BYEONG CH., OH-YONG BEE., CHO-SOO-YEAN Breeding of new starch-processing type sweet potato variety Yushu 13 with high yield and multiresistance. J. Henan Agricult. Sci. 3,