GENERACJA WIATROWA ENERGETYCZNY ROLLERCOASTER I SPOSOBY NA JEGO OKIEŁZNANIE
|
|
- Jan Maciejewski
- 6 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Z E S Z Y T Y N A U K O W E WYŻSZEJ SZKOŁY INFORMATYKI, ZARZĄDZANIA I ADMINISTRACJI W WARSZAWIE t. 14, z. 4(37) 2016 ISSN s Michał KUŹNIEWSKI 1 GENERACJA WIATROWA ENERGETYCZNY ROLLERCOASTER I SPOSOBY NA JEGO OKIEŁZNANIE Źródłami stabilizującymi produkcję energii elektrycznej ze zmiennych pogodowo źródeł odnawialnych w systemach elektroenergetycznych, nie tylko polskim, pozostają obecnie źródła konwencjonalne opalane paliwami kopalnymi. Jak wykazała analiza generacji wiatrowej w Polsce i Niemczech w roku 2016, jej zmienność należy rozpatrywać nie jako lokalną, ale powiązaną ze sobą w skali regionalnej. Mając to na uwadze, oparcie stabilizacji krajowej generacji wiatrowej na imporcie energii z zagranicy wydaje się być więc wyborem najgorszym z możliwych. W artykule przedstawiono wyzwania, jakie może nieść dla bezpieczeństwa i stabilności Krajowego Systemu Elektroenergetycznego rosnąca rokrocznie moc zainstalowana w siłowniach wiatrowych, które stały się w ostatnim dziesięcioleciu głównym motorem w osiąganiu krajowego celu udziału produkcji energii ze źródeł odnawialnych. Słowa kluczowe: farmy wiatrowe, bezpieczeństwo energetyczne, system elektroenergetyczny Wytwarzanie energii elektrycznej przez farmy wiatrowe, z uwagi na swoją istotę, cechuje wysoka zmienność w czasie oraz niesterowalność, wynikająca z zależności od czynnika pogodowego. Na przełomie lat mieliśmy do czynienia w polskim systemie elektroenergetycznym z dwoma rekordowymi wydarzeniami: rekordowym udziale w pokryciu bieżącego zapotrzebowania na energią przez elektrownie wiatrowe ( r.) 2 oraz najwyższej w historii mocy dostarczanej przez generację wiatrową do systemu 1 Michał Kuźniewski mgr inż. energetyki Wydziału Mechanicznego Energetyki i Lotnictwa Politechniki Warszawskiej, stypendysta III edycji programu Akademia Energii w Fundacji im. Lesława Pagi. Specjalista w zakresie analiz rynku energii elektrycznej oraz energetyki konwencjonalnej i jądrowej. Kontakt z autorem poprzez redakcję ZN WSIZiA w Warszawie: zeszytynuakowe@dobrauczelnia.pl 2 energii-w-polsce
2 Generacja wiatrowa energetyczny rollercoaster i sposoby na jego okiełznanie 155 ( r.) 3. W artykule przedstawione zostaną wyzwania, jakie może nieść dla bezpieczeństwa i stabilności Krajowego Systemu Elektroenergetycznego rosnąca rokrocznie moc zainstalowana w siłowniach wiatrowych, które stały się w ostatnim dziesięcioleciu głównym motorem w osiąganiu krajowego celu udziału produkcji energii ze źródeł odnawialnych (na przestrzeni lat moc zainstalowana w wietrze wzrosła aż 68 razy, zaś w pięcioleciu wzrosła 3,5-krotnie) Moc zainstalowana [MW] * wiatr OZE razem * stan na Rys. 1. Moc zainstalowana w odnawialnych źródłach energii oraz farmach wiatrowych w Polsce Źródło: opracowanie własne na podstawie Urząd Regulacji Energetyki, Potencjał krajowy OZE w liczbach, Moc zainstalowana (MW), stan na , download/1/7982/daneozemocwww.pdf. Rys. 2 przedstawia przebieg średniej godzinowej mocy generowanej przez elektrownie wiatrowe w Polsce oraz ich udział w pokryciu chwilowego zapotrzebowania Krajowego Systemu Elektroenergetycznego w okresie od 1 grudnia 2016 r. do 25 stycznia 2017 r. Oparcie wytwarzania energii na sile wiatru skutkuje tym, że pomiędzy okresami bardzo wysokiej generacji wiatrowej, sięgającej niemal 90% mocy zainstalowanej (pogoda niżowa bądź przechodzący front atmosferyczny), występują okresy o generacji bardzo niskiej, niemal zerowej (pogoda wyżowa). Generacja wiatrowa w grudniu 2016 r. i styczniu 2017 r. była istnym roller- 3
3 156 Michał KUŹNIEWSKI g. 11: 70 MW GW pokrywa ponad 30% zap. KSE Rekordowa moc ponad 5 GW g. 13: 28 MW : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : :00 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Generacja wiatrowa [MW] Udział gen. wiatrowej w zap. KSE [%] Rys. 2. Moc generowana przez farmy wiatrowe oraz jej udział w pokryciu zapotrzebowania Krajowego Systemu Elektroenergetycznego Źródło: opracowanie własne na podstawie: Polskie Sieci Elektroenergetyczne, Raporty dobowe o pracy KSE coasterem i osiągała nie tylko wcześniej przytoczone rekordowe wartości maksymalne w dniach 26 grudnia oraz 3 stycznia, ale również wartości drastycznie niskie jak 70 MW w 11. godzinie ( :00) 20 grudnia oraz tylko 28 MW w 13. godzinie ( ) 17 stycznia. Warto zauważyć, że tak duże zmiany w mocy dostarczanej przez źródła wiatrowe do Krajowego Systemu Elektroenergetycznego następowały zazwyczaj na przestrzeni 2 3 dni. Tak duża zmienność mocy wytwarzanej przez elektrownie wiatrowe jest niewątpliwie dużym wyzwaniem dla służb Operatora Systemu Przesyłowego, zapewniających bieżące bilansowanie popytu i podaży energii elektrycznej oraz stabilną i bezpieczną pracę Krajowego Systemu Elektroenergetycznego. Należy zauważyć, że podstawę wytwarzania energii w polskim systemie elektroenergetycznym stanowią konwencjonalne bloki węglowe, których technologia skutkuje istotnymi ograniczeniami regulacyjnymi, przede wszystkim dotyczącymi minimum technicznego (minimalnej mocy, z jaką może pracować blok bez ryzyka uszkodzenia układów technologicznych) dla elektrowni węglowych zazwyczaj sięgającego ok. 50% mocy zainstalowanej oraz czasu uruchomienia i osiągnięcia pełnej mocy przez jednostkę po odstawieniu, sięgającego od dwóch godzin dla uruchomień ze stanu gorącego czas postoju maksymalnie do ok. 2 godzin do nawet kilkunastu godzin dla uruchomień ze stanu zimnego, w zależności od charakterystyki
4 Generacja wiatrowa energetyczny rollercoaster i sposoby na jego okiełznanie 157 cieplnej urządzeń danego bloku. Jednak to bloki elektrowni węglowych dostarczają znaczącą większość energii elektrycznej konsumowanej przez Krajowy System Elektroenergetyczny oraz stanowią zasoby regulacyjne. W systemie niemieckim jako źródło podstawowe pracują również elektrownie węglowe (stanowiące 44% produkcji energii elektrycznej w Niemczech w roku ), jak również elektrownie jądrowe (15% produkcji w , planowane wyłączenie wszystkich elektrowni jądrowych do roku 2022) oraz źródła gazowe (10% produkcji w 2015 r. 3 ), które w porównaniu do elektrowni węglowych są znacznie bardziej elastyczne pod względem pracy z mocą inną niż nominalna(gradientów zmiany obciążenia oraz czasów uruchomień). W szczególności duże wyzwanie stanowi ulokowanie dużej generacji wiatrowej w systemie podczas doliny obciążenia w nocy lub w dni świąteczne. Jak informuje portal wnp.pl w wywiadzie z przedstawicielem Polskich Sieci Elektroenergetycznych 5, rekordowy udział produkcji energii w elektrowniach wiatrowych w pokryciu zapotrzebowania Krajowego Systemu Elektroenergetycznego, przypadający na dzień niższego zapotrzebowania (drugi dzień Świąt Bożego Narodzenia) skutkował nie tylko ograniczeniem mocy Jednostek Wytwórczych Centralnie Dysponowanych (których pracą steruje Operator w celu zapewnienia stabilnej pracy systemu), ale również elektrociepłowni, których pracą na co dzień steruje ich właściciel, zaspokajając w pierwszej kolejności miejskie zapotrzebowanie na ciepło (produkcja energii elektrycznej jest niejako produktem ubocznym). Co więcej, podczas krytycznej sytuacji w Krajowym Systemie Elektroenergetycznym w sierpniu 2015 r., spowodowanej silnymi upałami i niskim stanem rzek, skutkującym ograniczeniem mocy dostępnej w części elektrowni konwencjonalnych pracujących w otwartym układzie chłodzenia oraz dodatkowo awariami kilku bloków, która skutkowała wprowadzeniem tzw. stopni zasilania, czyli przymusowych ograniczeń w poborze energii dla wybranych grup odbiorców, na skutek znajdującego się nad Polską wyżu, generacja wiatrowa pozostawała na bardzo niskim poziomie, dodatkowo komplikując kwestię zbilansowania zapotrzebowania. Rozwiązaniem, mającym na celu zapewnienie bilansowania generacji wiatrowej w dobie kształtującego się europejskiego rynku energii elektrycznej, mogłoby być wykorzystanie połączeń transgranicznych i import energii (w najbardziej optymalnym przypadku również energii zielonej ) w sytuacji niższego poziomu generacji oraz sprzedaży za granicą w sytuacji nadwyżek. Naturalnym kontrahentem w potrzebie importu zielonej energii z zagra- 4 Międzynarodowa Agencja Energii, Germany s renewables electricity generation grows In 2015, but coal still dominant, 5 Rekord generacji wiatrowej. Co to oznaczało dla KSE?, rekord-generacji-wiatrowej-co-to-oznaczalo-dla-kse,289234_1_0_0.html
5 158 Michał KUŹNIEWSKI nicy wydawałyby się Niemcy światowy lider transformacji energetycznej. Szczytowe zapotrzebowanie Niemiec na energię elektryczną sięga 75 GW, zaś moc zainstalowana systemu wynosi aż 200 GW, z czego 43,2 GW w wietrze (3,3 GW zainstalowane w morskiej energetyce wiatrowej, ang. off-shore) i 39 GW w źródłach fotowoltaicznych 6, co rodzi duży potencjał eksportowy nadwyżek energii. Jak jednak wskazuje analiza historyczna danych dotyczących generacji wiatrowej Polski i Niemiec w 2016 roku, momenty maksymalnej oraz minimalnej generacji wiatrowej w obu systemach elektroenergetycznych w większości przypadków przypadają w podobnych okresach, co zaobserwować można na rysunku 3. Podobna korelacja występuje nie tylko w bezwzględnych wartościach mocy generowanej przez farmy wiatrowe, ale również w udziale źródeł wiatrowych (krajowych) w pokryciu chwilowego zapotrzebowania systemu niemieckiego i polskiego, co przedstawia rys. 4. Współczynnik korelacji Pearsona, będący matematycznym narzędziem umożliwiającym określenie poziomu zależności liniowej dwóch zmiennych losowych (jak np. wielkość generacji wiatrowej), obliczony dla powyższych danych wynosi 0,667 dla średniej godzinowej wielkości generacji wiatrowej w obu systemach oraz 0,683 dla udziału krajowej generacji wiatrowej w pokryciu godzinowego zapotrzebowania systemu niemieckiego oraz polskiego. Po dobowym uśrednieniu wielkości niemieckiej i polskiej generacji wiatrowej współczynnik ich wzajemnej korelacji jest jeszcze wyższy i wynosi 0,732. Analiza porównawcza danych przedstawionych na poniższych wykresach oraz współczynnik korelacji na poziomie ok. 0,7 (zarówno dla wartości godzinowych jak i średniodobowych) wskazuje na istniejącą silną zależność pomiędzy mocą generowaną przez elektrownie wiatrowe w Polsce i Niemczech. Niewątpliwie jest to skutkiem tego, iż zjawiska meteorologiczne decydujące o wielkości mocy generowanej przez elektrownie wiatrowe nie są zjawiskami występującymi lokalnie, dającymi możliwość wzajemnego bilansowania mocy farm na poziomie krajowym lub regionalnym, lecz zjawiskami o charakterze zdecydowanie ponadregionalnym (układy ciśnienia znajdujące się w danym okresie czasu nad Europą Środkową). Na podstawie powyższych rozważań można wnioskować, że oparcie bezpieczeństwa energetycznego i stabilności dostaw na możliwości bilansowania krajowych niedoborów energii wytwarzanej przez elektrownie wiatrowe na hipotetycznej możliwej generacji zielonej energii w Niemczech jest założeniem błędnym, w szczególności, jeżeli chodzi o zimowe szczyty wieczorne zapotrzebowania podczas ciszy wiatrowej, gdy energii nie produkują zarówno elektrownie wiatrowe jak i źródła fotowoltaiczne w obu krajach (z uwagi na skalę mocy zainstalowanej, rozważania dotyczące fotowoltaiki 6 ENTSO-E Transparency Platform,
6 Generacja wiatrowa energetyczny rollercoaster i sposoby na jego okiełznanie 159 Rys. 3. Moc wytwarzana w elektrowniach wiatrowych w Polsce (PL) i Niemczech (DE) w 2016 r. Źródło: opracowanie własne na podstawie: ENTSO-E Transparency Platform,
7 160 Michał KUŹNIEWSKI Rys. 4. Udział generacji wiatrowej w pokryciu chwilowego zapotrzebowania w systemach niemieckim oraz polskim Źródło: opracowanie własne na podstawie: ENTSO-E Transparency Platform,
8 Generacja wiatrowa energetyczny rollercoaster i sposoby na jego okiełznanie 161 odnoszą się do Niemiec). Oparcie stabilności krajowych dostaw energii na imporcie, w systemie tak dużym jak polski, należałoby traktować jako wysoce ryzykowne rozwiązanie (nawet przy rozbudowie transgranicznych możliwości przesyłowych). W momencie niskiej generacji wiatrowej w obu systemach import energii z Niemiec do Polski skutkowałby tym samym, co oparcie stabilności systemu na krajowych źródłach wytwórczych zwiększeniem mocy wytwarzanej w elektrowniach konwencjonalnych, opalanych głównie węglem (zarówno brunatnym, jak i kamiennym, tak jak w Polsce) lub gazem. Oczywistym jest również, że w przypadku niższego poziomu mocy dostępnej ze źródeł niedysponowanych centralnie (jak źródła odnawialne i elektrociepłownie), Operatorzy Systemów Przesyłowych w pierwszej kolejności zadbają o odpowiedni poziom rezerwy mocy dla obciążenia systemu w ich krajach. Rys. 5. Wskaźnik zależności energetycznej (% importu netto w krajowym zużyciu, na bazie wartości w tonach oleju ekwiwalentnego) w Europie w roku 2014 Źródło: Eurostat, Energy production and imports, index.php/energy_production_and_imports Należy zauważyć, że, o ile węgiel kamienny spalany przez polskie elektrownie jest wydobywany praktycznie w całości w polskich kopalniach, to węgiel kamienny spalany w elektrowniach niemieckich jest w znaczącej
9 162 Michał KUŹNIEWSKI części importowany (niemieckie kopalnie węgla kamiennego mają zostać zamknięte w 2018 r.), w znaczącej części spoza Unii Europejskiej (kraje takie jak: Kolumbia, Rosja, Stany Zjednoczone). W zakresie dostaw gazu, znacząca jego część, analogicznie jak w przypadku Polski, pochodzi z Rosji. Rozwiązanie takie skutkowałoby nie tylko możliwym zaburzeniem stabilności systemu elektroenergetycznego, powstającym na skutek niewystarczalności poziomu rezerwy mocy, i zmniejszeniem niezależności energetycznej samej Polski, poprzez import energii z zagranicy, ale również zwiększeniem zależności energetycznej całego regionu, poprzez zwiększenie dostaw węgla z zewnątrz (przy założeniu, że dodatkowy potrzebny import węgla do Niemiec nie zostałby pokryty przez polskie kopalnie, a przez tańszy węgiel importowany przez tzw. porty ARA Amsterdam Rotterdam Antwerpia). Warto przy tym zauważyć, że według danych opracowanych przez Eurostat, Polska jest krajem o znacznie niższym wskaźniku zależności energetycznej niż Niemcy, pozostającym również poniżej wartości średniej unijnej. Mając na uwadze powyższe wskaźniki, nie może dziwić podejście zachodnich krajów Unii Europejskiej do wytwarzania energii elektrycznej opartego na węglu kamiennym. Energetyka węglowa dla Zachodniej Europy stanowi nie tylko problem pod względem klimatycznym, ale również pod względem bezpieczeństwa i niezależności energetycznej. Sytuacja krajów posiadających nadal wysokie własne złoża węgla kamiennego, jak np. Polska i Czechy, pod względem bezpieczeństwa energetycznego jest zgoła odmienna, co powinno być przez nie podkreślane przy okazji negocjacji zapisów wspólnotowych dotyczących energetyki. W szczególności należy zwrócić tu uwagę na zapis tzw. Pakietu Zimowego dotyczący ograniczenia wsparcia mechanizmami mocowymi źródeł wytwarzania o emisyjności wyższej niż 550 g/kwh, eliminujący zupełnie ze wsparcia jakiekolwiek źródła węglowe nowoczesne jednostki o najwyższych sprawnościach osiągają wskaźnik emisyjności na poziomie co najmniej 700 g/kwh (zakładając brak instalacji typu CCS, ang. carbon capture and storage, które na przestrzeni ostatnich lat zostały negatywnie zweryfikowane przez rynek inwestycji energetycznych, ze względu na wysoką kapitałochłonność oraz bardzo ograniczone możliwości magazynowania CO 2 ). W przypadku Polski zastąpienie w przyszłości jednostek węglowych źródłami opalanymi np. gazem (mieszczącymi się w powyżej przytoczonym limicie), nawet przy dalszym znacznym rozwoju generacji odnawialnej, będzie skutkowało znacznym zwiększeniem wskaźnika zależności energetycznej i przemieszczeniem Polski na rys. 5 co najmniej w okolice, gdzie obecnie znajdują się Belgia i Litwa. Sytuację dotyczącą bezpieczeństwa dostaw gazu w takim scenariuszu z pewnością poprawią działania takie jak budowa gazociągu Baltic Pipe łączącego Polskę z Danią i dalej ze złożami na szelfie norweskim (w kilku koncesjach norweskich udziały posiada spółka- -córka Polskiego Górnictwa Naftowego i Gazownictwa S.A.: PGNiG Upstream
10 Generacja wiatrowa energetyczny rollercoaster i sposoby na jego okiełznanie 163 International) oraz rozbudowa gazoportu w Świnoujściu (zakupami LNG rządzą zasady czysto rynkowe), nadal jednak paliwo nie będzie pochodziło z krajowych źródeł. Wracając do danych przedstawionych na rys. 3 i analizując przebieg mocy generowanej przez elektrownie wiatrowe na przestrzeni roku 2016 w obu krajach, można zauważyć, że w okresie zimowym występują wyższe szczyty generacji wiatrowej niż w okresie letnim. Zielonym rozwiązaniem, mogącym temu zaradzić jest instalacja źródeł fotowoltaicznych (co na ogromną skalę miało już miejsce w systemie niemieckim), które zapewniałyby wyższą dostępność energii odnawialnej również w okresie letnim. Warto zauważyć, że udział energii odnawialnej w momentach szczytowej generacji wiatrowej występującej w ciągu letniego dnia osiągałby również wysokie wartości, o ile szczyt wynikałby z wyżu, a nie przechodzącego frontu atmosferycznego wyżowa pogoda jest zazwyczaj również słoneczna, fronty zaś wiążą się z dużym zachmurzeniem. Pamiętać należy przy tym, że źródła fotowoltaiczne zapewniają dostępność energii wyłącznie w szczycie dziennym. Podczas wieczornego szczytu zapotrzebowania (godziny 20 22), przy niskiej generacji wiatrowej występuje nadal problem rezerwowania odpowiednich mocy konwencjonalnych, zapewniających wystarczalność generacji. W przyszłości (być może niedalekiej) rozwiązaniem stabilizującym moc pochodzącą ze zmiennych pogodowo odnawialnych źródeł energii będą mogły być magazyny energii, które część niepotrzebnej systemowi energii przechowywałyby na okresy, w których pogoda lub pora dnia nie pozwalają na generację. Duże magazyny energii o mocy kilku MW (np. stabilizujące całą farmę wiatrową) są jednak w obecnej chwili niedostępne komercyjnie. Wysiłki naukowców i przemysłu oraz duży postęp technologiczny, jaki dokonał się w przeciągu ostatnich lat, np. w technologii baterii litowo-jonowych, wskazują, że technologia ta, po opracowaniu komercyjnego, atrakcyjnego kosztowo rozwiązania, może z powodzeniem bilansować OZE. Obecnie funkcję magazynującą w systemie stanowią elektrownie szczytowo-pompowe, które w pracy pompowej konsumują część nadwyżek energii powstającej w nocnej dolinie obciążenia, by móc produkować energię w pracy turbinowej podczas szczytu zapotrzebowania, dostarczając niezwłocznie potrzebnej mocy do systemu (w kilka minut od wydania polecenia). Moc elektrowni szczytowo-pompowych pracujących w polskim systemie elektroenergetycznym wynosi ponad 1750 MW, co w odniesieniu do mocy wiatrowych, może stanowić rezerwę mocy maksymalnie dla ok. 30% mocy zainstalowanej w farmach wiatrowych. Sprawność całego cyklu wynosi ok % (zależnie od indywidualnych cech danej elektrowni szczytowo-pompowych, jak m.in. ukształtowanie zbiornika wodnego, indywidualne cechy rurociągów oraz turbozespołów odwracalnych), jednak dostępność mocy w części elektrowni zależy również od lokalnych warunków hydrologicznych. Budowa elektrowni szczytowo-pompowych stanowi poważną ingerencję w środowisko naturalne
11 164 Michał KUŹNIEWSKI (zazwyczaj budowa ogromnego sztucznego zbiornika lub zbiorników górnego i dolnego elektrowni) sztuczny zbiornik największej elektrowni tego typu w Polsce Elektrowni Żarnowiec o mocy 716 MW (dla pracy turbinowej) zajmuje powierzchnię aż 122 ha, odpowiadającą powierzchni ponad 110 boisk piłkarskich. Elektrownie szczytowo-pompowe zapewniają jednak również stabilność całego systemu elektroenergetycznego również w wypadku awaryjnego wyłączenia jednego z bloków konwencjonalnych. Ich praca z pełną mocą świadczy zatem o sytuacji pośredniego zagrożenia stabilności systemu przy pracy turbinowej elektrowni szczytowo pompowych jako rezerwa dla pokrycia krótkookresowego wzrostu zapotrzebowania pozostaje Operatorowi Systemu Przesyłowego jedynie kilkaset megawatów w postaci tzw. rezerwy wirującej elektrowni konwencjonalnych, mogących pracować przez określony czas (maksymalnie od kilkudziesięciu minut do kilku godzin) w zawyżeniu, tj. z mocą wyższą niż moc nominalna elektrowni. Kolejnym krokiem w przypadku awarii jednego z bloków wytwórczych lub spadku generacji przez źródła odnawialne pozostaje już rozwiązanie ostateczne w postaci przymusowych wyłączeń lub ograniczeń mocy grup odbiorców. Jednym z rozwiązań, które może załagodzić skutki niskiej generacji źródeł odnawialnych w trakcie szczytu wieczornego jest wdrożenie mechanizmów DSR (ang. demand side response), polegających na dobrowolnym ograniczeniu mocy pobieranych przez wybranych odbiorców na polecenie Operatora Systemu Przesyłowego, zrekompensowanym opłatami za gotowość (moc, opłata stała) oraz wykorzystanie (ilość niewykorzystanej energii, opłata zmienna). Rozwiązania takie funkcjonują już w dużej skali na rynkach amerykańskich (np. w rynku mocy na terenie operatora PJM w Stanach Zjednoczonych, koordynującego rynek energii elektrycznej na obszarze stanów położonych na północno-wschodnim wybrzeżu Stanów Zjednoczonych, aktywa DSR mogą uczestniczyć równoważnie z aktywami wytwórczymi) oraz są implementowane w Wielkiej Brytanii (analogiczne uczestnictwo DSR w brytyjskim rynku mocy jak w Stanach Zjednoczonych), znajdują się natomiast w fazie implementacyjnej na rynku polskim projekt Karty Aktualizacji nr CB/17/2017 Instrukcji Ruchu i Eksploatacji Sieci Przesyłowej, przewiduje wprowadzenie opłat za gotowość w usłudze redukcji obciążenia na polecenie operatora dla obiektów redukcji znajdujących się w Programie Gwarantowanym, tj. gwarantujących określony poziom mocowy redukcji obciążenia na polecenie Operatora. Ograniczenie poziomu pobieranej mocy przez wybranych odbiorców może dostosować bieżące obciążenie systemu do poziomu mocy generowanej, zaniżonego przez np. niską generację wiatrową. Należy przy tym pamiętać jednak, że zadaniem prawidłowo funkcjonującego systemu elektroenergetycznego w pierwszej kolejności jest zapewnienie poziomu mocy adekwatnego do zapotrzebowania. Uruchamianie programów DSR jest zatem rozwiązaniem, które stanowi wzmocnienie potencjału regulacyjnego systemu (przez ustalenie gwarantowanych poziomów redukcji mocy), rzeczy-
12 Generacja wiatrowa energetyczny rollercoaster i sposoby na jego okiełznanie 165 wista redukcja planowanego obciążenia przez odbiorców wykorzystywana powinna być raczej sporadycznie, w sytuacjach zagrożenia systemu. Podsumowując powyższe rozważania, w celu magazynowania nadwyżek energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych w celu ich konsumpcji w sytuacji niższej generacji, istnieje potrzeba rozwoju technologii magazynowania. Jak pokazuje kierunek bieżących badań, najbardziej obiecującą wydaje się być technologia baterii litowo-jonowych z uwagi na najmniejsze straty energii, jakie występują między cyklami ładowania i rozładowania (sprawność cyklu baterii litowo-jonowej sięga 99%). Duży potencjał w zakresie dostaw baterii dla energetyki stwarza rozwój elektromobilności. Zużyte akumulatory samochodów elektrycznych, które utraciły część swojej pierwotnej pojemności skutkiem wielokrotnych cyklów ładowania i rozładowania, są nadal przydatne dla celów energetycznych, co pokazuje przykład magazynu budowanego na stadionie Ajaxu Amsterdam, gdzie baterie używane wcześniej w samochodach elektrycznych Nissan Leaf stworzą magazyn energii o pojemności 4 MWh 7, pozwalający przechowywać energię wytwarzaną w źródłach odnawialnych do momentu, kiedy będzie ona potrzebna w celu zasilenia stadionu. O użyteczności zużytego akumulatora pochodzącego z samochodu elektrycznego dla energetyki stanowi odmienny sposób użytkowania baterii w obu zastosowaniach. W przypadku motoryzacyjnym cykle ładowania i rozładowania są stosunkowo krótkie, co więcej cykle rozładowania przebiegają z dużą zmiennością pobieranej mocy w czasie, w szczególności w eksploatacji samochodu podczas jazdy miejskiej, wymagającej dużych zmian dynamiki podczas jazdy. Długotrwałe użytkowanie akumulatorów litowo-jonowych w taki sposób skutkuje trwałym obniżeniem ich pojemności na przestrzeni lat użytkowania, co w przypadku samochodów elektrycznych znajduje przełożenie na coraz niższy możliwy do osiągnięcia zasięg na jednym ładowaniu. W użyciu na potrzeby energetyczne akumulator, nawet o zmniejszonej na skutek wcześniejszej eksploatacji pojemności, połączony w układ z innymi, pracuje w znacznie bardziej optymalnych, pod względem długowieczności baterii, warunkach polegających na stosunkowo długich i jednostajnych pod względem obciążenia cyklach. Podsumowując, źródłami stabilizującymi produkcję energii elektrycznej ze zmiennych pogodowo źródeł odnawialnych w systemach elektroenergetycznych, nie tylko polskim, pozostają obecnie źródła konwencjonalne opalane paliwami kopalnymi. Jak wykazała analiza generacji wiatrowej w Polsce i Niemczech w roku 2016, jej zmienność należy rozpatrywać nie jako lokalną, ale powiązaną ze sobą w skali regionalnej. Mając to na uwadze, oparcie sta- 7 Magazyn energii z baterii z EV zasili stadion Ajaxu Amsterdam pl/trendy/24434/magazyn-energii-z-baterii-z-ev-zasili-stadion-ajaxu-amsterdam (dostęp: )
13 166 Michał KUŹNIEWSKI bilizacji krajowej generacji wiatrowej na imporcie energii z zagranicy wydaje się być więc wyborem najgorszym z możliwych, ponieważ skutkowałoby, w przypadku importu z Niemiec, de facto przeniesieniem produkcji brudnej energii poza granice Polski oraz zwiększeniem importu paliw kopalnych, w szczególności z krajów spoza Unii Europejskiej. Wysoka zmienność mocy dostarczanej do systemów przez elektrownie wiatrowe stanowi istotne wyzwanie nie tylko dla Operatorów Systemów Przesyłowych, zapewniających bieżące bilansowanie produkcji i dostaw, ale również dla konwencjonalnych jednostek wytwórczych, które muszą zapewniać wystarczalność generacji, dużą swobodę regulacyjną, pozwalającą na zmiany mocy z dużymi nieraz gradientami godzinowymi oraz możliwość zaniżenia mocy w celu umieszczenia w systemie uprzywilejowanej energii odnawialnej. Zauważyć należy, że takie warunki pracy, w szczególności dotyczące pracy na minimum technicznym lub dużych gradientów zmiany obciążenia nie są warunkami optymalnymi dla źródeł węglowych (w szczególności dużych bloków klasy 1000 MW). Perspektywicznym rozwiązaniem służącym bilansowaniu mocy farm wiatrowych wydaje się być ich integracja z magazynem energii, zapewniającym względnie stały poziom mocy dostarczanej do systemu w całym okresie eksploatacji źródła odnawialnego. Działanie to pośrednio wpisuje się również w ideę tworzenia klastrów energetycznych, zapewniających bilansowanie dostaw energii do odbiorców umieszczonych na ograniczonym obszarze oraz wydaje się być pożądane z operatorskiego punktu widzenia. Zauważyć należy, że dopóki konwencjonalne źródła wytwórcze zapewniają wystarczalność generacji, problem polegający na zmieszczeniu mocy typu must-run (odnawialne źródła energii, elektrociepłownie, minima techniczne elektrowni konwencjonalnych) może stanowić wysoka generacja źródeł wiatrowych w dolinie obciążenia systemu (przykład: sytuacja z r.). Potencjalnym rozwiązaniem w przyszłości może być stabilizująca rola floty samochodów elektrycznych, ładujących się w nocnej dolinie obciążenia. W sytuacji zagrożenia systemu zbyt wysoką generacją, należałoby uznać również za zasadne redukowanie mocy elektrowni wiatrowych przez Operatora. NETOGRAFIA Międzynarodowa Agencja Energii, Germany s renewables electricity generation grows In 2015, but coal still dominant 4. Rekord generacji wiatrowej. Co to oznaczało dla KSE? rekord-generacji-wiatrowej-co-to-oznaczalo-dla-kse,289234_1_0_0.html
14 Generacja wiatrowa energetyczny rollercoaster i sposoby na jego okiełznanie ENTSO-E Transparency Platform, 6. Magazyn energii z baterii z EV zasili stadion Ajaxu Amsterdam trendy/24434/magazyn-energii-z-baterii-z-ev-zasili-stadion-ajaxu-amsterdam WIND GENERATION ENERGY ROLLERCOASTER AND WAYS OF ITS TAMING Summary Sources of stabilizing the production of electricity from variable weather-renewable sources in power systems, not only Polish, are currently the source of conventional fossil fuel fired. The analysis shows that wind generation in Germany and Poland in 2016, its variation must be considered not as a local, but linked together on a regional scale. With this in mind, support the stabilization of the domestic generation of wind energy imports from abroad seems to be so choice worst possible. The article presents challenges that can bring security and stability of the National Power System growing annually installed capacity of wind power plants, which have become in the last decade the main driving force in achieving the national target share of energy production from renewable sources. Keywords: wind farms, energy security, power system Artykuł otrzymano 9 grudnia 2016 r. Zaakceptowano do publikacji: 4 stycznia 2017 r.
15 168 Michał KUŹNIEWSKI
Redukcja zapotrzebowania mocy na polecenie OSP Mechanizmy funkcjonowania procesu DSR r.
Redukcja zapotrzebowania mocy na polecenie OSP Mechanizmy funkcjonowania procesu DSR 20.04.2017 r. Rynek redukcji mocy - DSR Agenda: 1. Operatorskie środki zaradcze zapewnienie bezpieczeństwa systemu elektroenergetycznego
Bardziej szczegółowoEnergia z Bałtyku dla Polski pytań na dobry początek
5 pytań na dobry początek Warszawa, 28 luty 218 r. 1 5 pytań na dobry początek 1. Czy Polska potrzebuje nowych mocy? 2. Jakich źródeł energii potrzebuje Polska? 3. Jakie technologie wytwarzania energii
Bardziej szczegółowo8 sposobów integracji OZE Joanna Maćkowiak Pandera Lewiatan,
8 sposobów integracji OZE Joanna Maćkowiak Pandera Lewiatan, 19.12.2017 O nas Forum Energii to think tank zajmujący się energetyką Wspieramy transformację energetyczną Naszą misją jest tworzenie fundamentów
Bardziej szczegółowo51 Informacja przeznaczona wyłącznie na użytek wewnętrzny PG
51 DO 2020 DO 2050 Obniżenie emisji CO2 (w stosunku do roku bazowego 1990) Obniżenie pierwotnego zużycia energii (w stosunku do roku bazowego 2008) Obniżenie zużycia energii elektrycznej (w stosunku do
Bardziej szczegółowoElektroenergetyka polska wybrane zagadnienia
Polskie Towarzystwo Fizyczne Oddział Katowicki Konwersatorium Elektroenergetyka polska wybrane zagadnienia Maksymilian Przygrodzki Katowice, 18.03.2015 r Zakres tematyczny System elektroenergetyczny Zapotrzebowanie
Bardziej szczegółowoEnergia i moc krajowego systemu elektroenergetycznego w latach
Materiały XXX Konferencji z cyklu Zagadnienie surowców energetycznych i energii w gospodarce krajowej Zakopane, 9 12.10.2016 r. ISBN 978-83-62922-67-3 Zygmunt Maciejewski* Energia i moc krajowego systemu
Bardziej szczegółowoTransformacja rynkowa technologii zmiennych OZE
Transformacja rynkowa technologii zmiennych OZE Janusz Gajowiecki 8 SPOSOBÓW INTEGRACJI OZE / OZE w nowej polityce energetycznej Warszawa, 19 grudnia 2017 r. 1. Postęp technologiczny i możliwości nowych
Bardziej szczegółowoWyzwania stojące przed KSE i jednostkami wytwórczymi centralnie dysponowanymi. Maciej Przybylski 28 marca 2017 r.
Wyzwania stojące przed KSE i jednostkami wytwórczymi centralnie dysponowanymi Maciej Przybylski 28 marca 2017 r. Agenda 1 Aktualne zapotrzebowanie na energię i moc 7 Kierunki zmian organizacji rynku 2
Bardziej szczegółowoANALIZA WPŁYWU GENERACJI WIATROWEJ NA POZIOM REZERWY MOCY W KRAJOWYM SYSTEMIE ELEKTROENERGETYCZNYM
ANALIZA WPŁYWU GENERACJI WIATROWEJ NA POZIOM REZERWY MOCY W KRAJOWYM SYSTEMIE ELEKTROENERGETYCZNYM Autorzy: Zbigniew Połecki, Piotr Kacejko ("Rynek Energii" - luty 2017 r.) Słowa kluczowe: energetyka wiatrowa,
Bardziej szczegółowoEnergetyka XXI w. na Dolnym Śląsku
Politechnika Śląska Centrum Energetyki Prosumenckiej pod patronatem: K O N F E R E N C J A Sprawiedliwa transformacja energetyczna Dolnego Śląska. Od węgla ku oszczędnej, odnawialnej i rozproszonej energii
Bardziej szczegółowoPolska energetyka scenariusze
27.12.217 Polska energetyka 25 4 scenariusze Andrzej Rubczyński Cel analizy Ekonomiczne, społeczne i środowiskowe skutki realizacji 4 różnych scenariuszy rozwoju polskiej energetyki. Wpływ na bezpieczeństwo
Bardziej szczegółowoZapotrzebowanie na moc i potrzeby regulacyjne KSE. Maciej Przybylski 6 grudnia 2016 r.
Zapotrzebowanie na moc i potrzeby regulacyjne KSE Maciej Przybylski 6 grudnia 2016 r. Agenda Historyczne zapotrzebowanie na energię i moc Historyczne zapotrzebowanie pokrywane przez jednostki JWCD oraz
Bardziej szczegółowoWPŁYW PRODUKCJI ENERGII ELEKTRYCZNEJ W ŹRÓDŁACH OPALANYCH WĘGLEM BRUNATNYM NA STABILIZACJĘ CENY ENERGII DLA ODBIORCÓW KOŃCOWYCH
Górnictwo i Geoinżynieria Rok 35 Zeszyt 3 2011 Andrzej Patrycy* WPŁYW PRODUKCJI ENERGII ELEKTRYCZNEJ W ŹRÓDŁACH OPALANYCH WĘGLEM BRUNATNYM NA STABILIZACJĘ CENY ENERGII DLA ODBIORCÓW KOŃCOWYCH 1. Węgiel
Bardziej szczegółowoPolska energetyka scenariusze
Warszawa 10.10.2017 Polska energetyka 2050 4 scenariusze Dr Joanna Maćkowiak Pandera O nas Forum Energii to think tank działający w obszarze energetyki Naszą misją jest tworzenie fundamentów efektywnej,
Bardziej szczegółowoMoce interwencyjne we współczesnym systemie elektroenergetycznym Wojciech Włodarczak Wartsila Polska Sp. z o.o.
Moce interwencyjne we współczesnym systemie elektroenergetycznym Wojciech Włodarczak Wartsila Polska Sp. z o.o. 1 Wärtsilä lipiec 11 Tradycyjny system energetyczny Przewidywalna moc wytwórcza Znana ilość
Bardziej szczegółowoFlex E. Elastyczność w nowoczesnym systemie energetycznym. Andrzej Rubczyński. Warszawa Warszawa r.
Flex E Elastyczność w nowoczesnym systemie energetycznym Warszawa Warszawa 28.03.2017 r. Andrzej Rubczyński Dlaczego system musi być elastyczny? Obecnie Elektrownie Odbiorcy Elektrownie podążają za popytem
Bardziej szczegółowoPERSPEKTYWY WYKORZYSTANIA GAZU ZIEMNEGO DO PRODUKCJI ENERGII ELEKTRYCZNEJ W POLSCE
PERSPEKTYWY WYKORZYSTANIA GAZU ZIEMNEGO DO PRODUKCJI ENERGII ELEKTRYCZNEJ W POLSCE Paweł Bućko Konferencja Rynek Gazu 2015, Nałęczów, 22-24 czerwca 2015 r. Plan prezentacji KATEDRA ELEKTROENERGETYKI Stan
Bardziej szczegółowoOPERATOR SYSTEMU PRZESYŁOWEGO. Karta aktualizacji nr CB/3/2012 IRiESP - Bilansowanie systemu i zarządzanie ograniczeniami systemowymi
regulacyjnych usług systemowych w zakresie rezerwy interwencyjnej, o dodatkową usługę pod nazwą Interwencyjna rezerwa zimna, zapewniającą OSP dostęp do jednostek wytwórczych utrzymywanych w gotowości do
Bardziej szczegółowoprof. dr hab. inż. Jan Popczyk Gliwice, 2013r.
Kierunek studiów: Elektrotechnika Rodzaj studiów: II stopnia Przedmiot: Energetyka rynkowa Prowadzący: prof. dr hab. inż. Jan Popczyk Opracował: inż. Łukasz Huchel Gliwice, 13r. SPIS TREŚCI 1. Założenia
Bardziej szczegółowoDYLEMATY POLSKIEJ ENERGETYKI W XXI WIEKU. Prof. dr hab. Maciej Nowicki
DYLEMATY POLSKIEJ ENERGETYKI W XXI WIEKU Prof. dr hab. Maciej Nowicki 1 POLSKI SYSTEM ENERGETYCZNY NA ROZDROŻU 40% mocy w elektrowniach ma więcej niż 40 lat - konieczność ich wyłączenia z eksploatacji
Bardziej szczegółowoXIV Targi Energii JACHRANKA 2017
Departament Energetyki Wdrożenie rynku mocy w Polsce stan prac i główne elementy mechanizmu Targi Energii 28 września 2017 r. Departament Energetyki Agenda Przyczyny wprowadzenia rynku mocy Prace nad wprowadzeniem
Bardziej szczegółowoPROF. DR HAB. INŻ. ANTONI TAJDUŚ
PROF. DR HAB. INŻ. ANTONI TAJDUŚ Kraje dynamicznie rozwijające produkcję kraje Azji Południowo-wschodniej : Chiny, Indonezja, Indie, Wietnam,. Kraje o niewielkim wzroście i o stabilnej produkcji USA, RPA,
Bardziej szczegółowoTrajektoria przebudowy polskiego miksu energetycznego 2050 dr inż. Krzysztof Bodzek
Politechnika Śląska Centrum Energetyki Prosumenckiej Wydział Elektryczny Instytut Elektrotechniki i Informatyki Konwersatorium Inteligentna Energetyka Transformacja energetyki: nowy rynek energii, klastry
Bardziej szczegółowoPrognoza pokrycia zapotrzebowania szczytowego na moc w latach Materiał informacyjny opracowany w Departamencie Rozwoju Systemu PSE S.A.
Prognoza pokrycia zapotrzebowania szczytowego na moc w latach 216 235 Materiał informacyjny opracowany w Departamencie Rozwoju Systemu PSE S.A. Konstancin-Jeziorna, 2 maja 216 r. Polskie Sieci Elektroenergetyczne
Bardziej szczegółowoPrawda o transformacji energetycznej w Niemczech Energiewende
Dr inż. Andrzej Strupczewski, prof. NCBJ 12.09.2018 Prawda o transformacji energetycznej w Niemczech Energiewende https://www.cire.pl/item,168580,13,0,0,0,0,0,prawda-o-transformacji-energetycznej-w-niemczechenergiewende.html
Bardziej szczegółowoPolska energetyka scenariusze
Warszawa 2017.09.22 Polska energetyka 2050 4 scenariusze Andrzej Rubczyński Zakres i cel analizy Polska energetyka 2050. 4 scenariusze. Scenariusz węglowy Scenariusz zdywersyfikowany z energią jądrową
Bardziej szczegółowoAktualne wyzwania w Polityce energetycznej Polski do 2040 roku
Energetyka Przygraniczna Polski i Niemiec świat energii jutra Aktualne wyzwania w Polityce energetycznej Polski do 2040 roku Sulechów, 29,30 listopada 2018 1 Celem polityki energetycznej Polski i jednocześnie
Bardziej szczegółowoBezpieczeństwo dostaw gazu
HES II Bezpieczeństwo dostaw gazu Marek Foltynowicz Listopad 2006 1 Bezpieczeństwo energetyczne Bezpieczeństwo energetyczne stan gospodarki umożliwiający pokrycie bieżącego i perspektywicznego zapotrzebowania
Bardziej szczegółowoPraca systemu elektroenergetycznego w przypadku ekstremalnych wahań generacji wiatrowej. Na podstawie informacji ENERTRAG AG
Praca systemu elektroenergetycznego w przypadku ekstremalnych wahań generacji wiatrowej Na podstawie informacji ENERTRAG AG 1 OPIS ZDARZENIA W dniach 26-27 stycznia 2008 r., niemiecki system elektroenergetyczny
Bardziej szczegółowoKonkurencja wewnątrz OZE - perspektywa inwestora branżowego. Krzysztof Müller RWE Polska NEUF 2010
Konkurencja wewnątrz OZE - perspektywa inwestora branżowego Krzysztof Müller RWE Polska NEUF 2010 1 Wymiary optymalizacji w układzie trójkąta energetycznego perspektywa makro Minimalizacja kosztów dostarczanej
Bardziej szczegółowoProblemy bilansowania mocy KSE w warunkach wysokiej generacji wiatrowej
Problemy bilansowania mocy KSE w warunkach wysokiej generacji wiatrowej Jerzy Dudzik Warszawa, lipiec 2012 Energia w dobrych rękach Aktualna struktura źródeł wytwórczych w KSE Typ źródła Wykorzystanie
Bardziej szczegółowoRola gazu w gospodarce niskoemisyjnej
Rola gazu w gospodarce niskoemisyjnej Andrzej Modzelewski RWE Polska SA 18 listopada 2010 r. RWE Polska 2010-11-17 STRONA 1 W odniesieniu do innych krajów UE w Polsce opłaca się najbardziej inwestować
Bardziej szczegółowoDlaczego warto liczyć pieniądze
Przyświeca nam idea podnoszenia znaczenia Polski i Europy Środkowo-Wschodniej we współczesnym świecie. PEP 2040 - Komentarz Dlaczego warto liczyć pieniądze w energetyce? DOBRZE JUŻ BYŁO Pakiet Zimowy Nowe
Bardziej szczegółowoStrategia rozwoju systemów wytwórczych PKE S.A. w ramach Grupy TAURON w perspektywie roku 2020
Strategia rozwoju systemów wytwórczych PKE S.A. w ramach Grupy TAURON w perspektywie roku 2020 Henryk TYMOWSKI Wiceprezes Zarządu PKE S.A. Dyrektor ds. Rozwoju Eugeniusz BIAŁOŃ Dyrektor Projektów Budowy
Bardziej szczegółowoDlaczego Projekt Integracji?
Integracja obszaru wytwarzania w Grupie Kapitałowej ENEA pozwoli na stworzenie silnego podmiotu wytwórczego na krajowym rynku energii, a tym samym korzystnie wpłynie na ekonomiczną sytuację Grupy. Wzrost
Bardziej szczegółowoUbezpieczenie rozwoju OZE energetyką sterowalną ( systemową?)
Ubezpieczenie rozwoju OZE energetyką sterowalną ( systemową?) Opartą o krajowe zasoby paliw Waldemar Szulc 1 Jakie maja być krajowe źródła energii? lityka klimatyczna UE powoduje, że wne nakłady finansowe
Bardziej szczegółowoDr inż. Andrzej Tatarek. Siłownie cieplne
Dr inż. Andrzej Tatarek Siłownie cieplne 1 Wykład 1 Podziały i klasyfikacje elektrowni Moc elektrowni pojęcia podstawowe 2 Energia elektryczna szczególnie wygodny i rozpowszechniony nośnik energii Łatwość
Bardziej szczegółowoTrendy i uwarunkowania rynku energii. tauron.pl
Trendy i uwarunkowania rynku energii Plan sieci elektroenergetycznej najwyższych napięć źródło: PSE Porównanie wycofań JWCD [MW] dla scenariuszy optymistycznego i pesymistycznego w przedziałach pięcioletnich
Bardziej szczegółowoWPŁYW ROZPROSZONYCH INSTALACJI FOTOWOLTAICZNYCH NA BEZPIECZEŃSTWO KRAJOWEGO SYSTEMU ELEKTROENERGETYCZNEGO W OKRESIE SZCZYTU LETNIEGO
WPŁYW ROZPROSZONYCH INSTALACJI FOTOWOLTAICZNYCH NA BEZPIECZEŃSTWO KRAJOWEGO SYSTEMU ELEKTROENERGETYCZNEGO W OKRESIE SZCZYTU LETNIEGO dr inż. Robert Wójcicki Instytut Informatyki Politechnika Śląska Sytuacja
Bardziej szczegółowoPrognoza kosztów energii elektrycznej w perspektywie 2030 i opłacalność inwestycji w paliwa kopalne i w OZE
Debata Scenariusz cen energii elektrycznej do 2030 roku - wpływ wzrostu cen i taryf energii elektrycznej na opłacalność inwestycji w OZE Targi RE-energy Expo, Warszawa, 11 października 2018 roku Prognoza
Bardziej szczegółowoKierunki działań zwiększające elastyczność KSE
Kierunki działań zwiększające elastyczność KSE Krzysztof Madajewski Instytut Energetyki Oddział Gdańsk Elastyczność KSE. Zmiany na rynku energii. Konferencja 6.06.2018 r. Plan prezentacji Elastyczność
Bardziej szczegółowoSkutki makroekonomiczne przyjętych scenariuszy rozwoju sektora wytwórczego
Skutki makroekonomiczne przyjętych scenariuszy rozwoju sektora wytwórczego Maciej Bukowski WiseEuropa Warszawa 12/4/17.wise-europa.eu Zakres analizy Całkowite koszty produkcji energii Koszty zewnętrzne
Bardziej szczegółowoWykorzystanie potencjału źródeł kogeneracyjnych w bilansie energetycznym i w podniesieniu bezpieczeństwa energetycznego Polski
Wykorzystanie potencjału źródeł kogeneracyjnych w bilansie energetycznym i w podniesieniu bezpieczeństwa energetycznego Polski dr inż. Janusz Ryk Podkomisja stała do spraw energetyki Sejm RP Warszawa,
Bardziej szczegółowoWyniki finansowe i operacyjne GK PGE po I kwartale 2014. 14 maja 2014 r.
Wyniki finansowe i operacyjne GK PGE po I kwartale 2014 14 maja 2014 r. Kluczowe osiągnięcia i zdarzenia Marek Woszczyk Prezes Zarządu 2 Dobre wyniki PGE osiągnięte na wymagającym rynku Wyniki finansowe
Bardziej szczegółowoGreenWay uruchamia pierwszy magazyn energii elektrycznej zintegrowany ze stacją ładowania pojazdów elektrycznych
Auto-Flota 2019-02-06 GreenWay uruchamia pierwszy magazyn energii elektrycznej zintegrowany ze stacją ładowania pojazdów elektrycznych GridBooster, bo tak zostało nazwane wdrożone rozwiązanie, wykorzystuje
Bardziej szczegółowoEkonomiczne i środowiskowe skutki PEP2040
Ekonomiczne i środowiskowe skutki PEP24 Forum Energii O nas Forum Energii to think tank działający w obszarze energetyki Naszą misją jest tworzenie fundamentów efektywnej, bezpiecznej, czystej i innowacyjnej
Bardziej szczegółowoNiedobory mocy w polskim systemie elektroenergetycznym w sierpniu. - komentarz Forum Analiz Energetycznych
23 września 2015 r. Niedobory mocy w polskim systemie elektroenergetycznym w sierpniu - komentarz Forum Analiz Energetycznych 1. Opis sytuacji: Utrzymująca się od początku sierpnia br. na terenie całego
Bardziej szczegółowoWpływ zmian rynkowych na ceny energii. Piotr Zawistowski Dyrektor Departamentu Zarządzania Portfelem TAURON Polska Energia
Wpływ zmian rynkowych na ceny energii Piotr Zawistowski Dyrektor Departamentu Zarządzania Portfelem TAURON Polska Energia Sytuacja techniczna KSE w okresie Q1 2014 50 000 45 000 40 000 35 000 Dane o produkcji
Bardziej szczegółowoJako stoimy energetycznie? Leżymy...
Jako stoimy energetycznie? Leżymy... Autor: Szymon Kuczyński - Instytut Technologii Elektronowej, Kraków ( Energia Gigawat - marzec 2010) Energia elektryczna produkowana w Polsce oparta jest niemal wyłącznie
Bardziej szczegółowoIntegracja PV z innymi systemami dom plus energetyczny
Bielsko Biała, 25.09.2015 Łukasz Sajewicz 2015 Viessmann Werke Integracja PV z innymi systemami dom plus energetyczny Integracja PV z innymi systemami dom plus energetyczny Fakty dotyczące instalacji PV
Bardziej szczegółowoBilansowanie mocy w systemie dystrybucyjnym czynnikiem wspierającym rozwój usług systemowych
Bilansowanie mocy w systemie dystrybucyjnym czynnikiem wspierającym rozwój usług systemowych Autorzy: Adam Olszewski, Mieczysław Wrocławski - Energa-Operator ("Energia Elektryczna" - 3/2016) Funkcjonujący
Bardziej szczegółowoPrzyszłość energetyki słonecznej na tle wyzwań energetycznych Polski. Prof. dr hab. inż. Maciej Nowicki
Przyszłość energetyki słonecznej na tle wyzwań energetycznych Polski Prof. dr hab. inż. Maciej Nowicki Polski system energetyczny na rozdrożu 40% mocy w elektrowniach ma więcej niż 40 lat - konieczność
Bardziej szczegółowoPOZYSKIWANIE ENERGII Z WŁASNYCH ŹRÓDEŁ. ELEKTROCIEPŁOWNIE PRZEMYSŁOWE I SYSTEMY ODNAWIALNE.
POZYSKIWANIE ENERGII Z WŁASNYCH ŹRÓDEŁ. ELEKTROCIEPŁOWNIE PRZEMYSŁOWE I SYSTEMY ODNAWIALNE. VIII KONFERENCJA NAUKOWO TECHNICZNA 1 HISTORYCZNE PRZESŁANKI DO ZABUDOWY TURBOZESPOŁÓW W OBIEKTACH KGHM Polska
Bardziej szczegółowoPolityka energetyczna Polski do 2050 roku rola sektora ciepłownictwa i kogeneracji
Polityka energetyczna Polski do 2050 roku rola sektora ciepłownictwa i kogeneracji Tomasz Dąbrowski Dyrektor Departamentu Energetyki Warszawa, 22 października 2015 r. 2 Polityka energetyczna Polski elementy
Bardziej szczegółowoJednostki Wytwórcze opalane gazem Alternatywa dla węgla
VIII Konferencja Naukowo-Techniczna Ochrona Środowiska w Energetyce Jednostki Wytwórcze opalane gazem Alternatywa dla węgla Główny Inżynier ds. Przygotowania i Efektywności Inwestycji 1 Rynek gazu Realia
Bardziej szczegółowoPotencjał inwestycyjny w polskim sektorze budownictwa energetycznego sięga 30 mld euro
Kwiecień 2013 Katarzyna Bednarz Potencjał inwestycyjny w polskim sektorze budownictwa energetycznego sięga 30 mld euro Jedną z najważniejszych cech polskiego sektora energetycznego jest struktura produkcji
Bardziej szczegółowoPerspektywy rozwoju OZE w Polsce
Perspektywy rozwoju OZE w Polsce Beata Wiszniewska Polska Izba Gospodarcza Energetyki Odnawialnej i Rozproszonej Warszawa, 15 października 2015r. Polityka klimatyczno-energetyczna Unii Europejskiej Pakiet
Bardziej szczegółowoZagadnienia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej
Zagadnienia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej Stabilizacja sieci - bezpieczeństwo energetyczne metropolii - debata Redakcja Polityki, ul. Słupecka 6, Warszawa 29.09.2011r. 2 Zagadnienia bezpieczeństwa
Bardziej szczegółowoPOLSKA ENERGETYKA STAN NA 2015 r. i CO DALEJ?
POLSKA ENERGETYKA STAN NA 2015 r. i CO DALEJ? dr Zbigniew Mirkowski Katowice, 29.09.15 Zużycie energii pierwotnej - świat 98 bln $ [10 15 Btu] 49 bln $ 13 bln $ 27 bln $ 7,02 mld 6,12 mld 4,45 mld 5,30
Bardziej szczegółowoAgenda. Rynek gazu w Polsce. 2 Prognozy rynkowe. Oferta gazowa Grupy TAURON - Multipakiet
Agenda 1 Rynek gazu w Polsce 2 Prognozy rynkowe 3 Dane rynkowe Źródło: Urząd Regulacji Energetyki Dane rynkowe Udział gazu ziemnego w strukturze zużycia energii pierwotnej w krajach europejskich Źródło:
Bardziej szczegółowoKONWERGENCJA ELEKTROENERGETYKI I GAZOWNICTWA vs INTELIGENTNE SIECI ENERGETYCZNE WALDEMAR KAMRAT POLITECHNIKA GDAŃSKA
KONWERGENCJA ELEKTROENERGETYKI I GAZOWNICTWA vs INTELIGENTNE SIECI ENERGETYCZNE WALDEMAR KAMRAT POLITECHNIKA GDAŃSKA SYMPOZJUM NAUKOWO-TECHNICZNE Sulechów 2012 Kluczowe wyzwania rozwoju elektroenergetyki
Bardziej szczegółowoBAROMETR RYNKU ENERGII RWE najbardziej przyjazne rynki energii w Europie
BAROMETR RYNKU ENERGII RWE najbardziej przyjazne rynki energii w Europie Janusz Moroz Członek Zarządu RWE Polska 17. listopada 2011 RWE company name 17.11.2011 PAGE 1 Barometr Rynku Energii RWE narzędzie
Bardziej szczegółowoEnergy-Mix a OZE w perspektywie do 2030 roku
Energy-Mix a OZE w perspektywie do 2030 roku Pojęcie Energy-Mix określa wytwarzanie energii, w tym elektrycznej przy wykorzystaniu różnych jej źródeł. W Polsce większość energii wytwarzana jest w elektrowniach
Bardziej szczegółowoDr inż. Andrzej Tatarek. Siłownie cieplne
Dr inż. Andrzej Tatarek Siłownie cieplne 1 Wykład 9 Układy cieplne elektrociepłowni ogrzewczych i przemysłowych 2 Gospodarka skojarzona Idea skojarzonego wytwarzania energii elektrycznej i cieplnej-jednoczesna
Bardziej szczegółowoBilans energetyczny (miks)
Politechnika Śląska PPTE2050 Konwersatorium Inteligentna Energetyka Temat przewodni REAKTYWNY PROGRAM ODDOLNEJ ODPOWIEDZI NA PRZESILENIE KRYZYSOWE W ELEKTROENERGETYCE POTRZEBNY W LATACH 2019-2020 Bilans
Bardziej szczegółowoRaport. Przełom w magazynowaniu energii
Raport Przełom w magazynowaniu energii Przełom w magazynowaniu energii 1 2 3 Plan prezentacji: Rozwój technologii magazynowania energii Czy to się opłaca? Wysoka cena energii elektrycznej dla gospodarstw
Bardziej szczegółowoTransformacja energetyczna w Polsce
Edycja 2019 www.forum-energii.eu OPRACOWANIE: Rafał Macuk, Forum Energii WSPÓŁPRACA: dr Joanna Maćkowiak-Pandera dr Aleksandra Gawlikowska-Fyk Andrzej Rubczyński DATA PUBLIKACJI: kwiecień 2019 Forum Energii
Bardziej szczegółowoWspółpraca energetyki konwencjonalnej z energetyką obywatelską. Perspektywa Operatora Systemu Dystrybucyjnego
Współpraca energetyki konwencjonalnej z energetyką obywatelską Perspektywa Operatora Systemu Dystrybucyjnego 13 listopada 2014 Rozwój źródeł rozproszonych zmienia model funkcjonowania systemu elektroenergetycznego
Bardziej szczegółowoBezpieczeństwo dostaw energii elektrycznej w horyzoncie długoterminowym
Urząd Regulacji Energetyki Bezpieczeństwo dostaw energii elektrycznej w horyzoncie długoterminowym Adres: ul. Chłodna 64, 00-872 Warszawa e mail: ure@ure.gov.pl tel. (+48 22) 661 63 02, fax (+48 22) 661
Bardziej szczegółowoZałożenia optymalizacji OZE w działaniach na rzecz ograniczenia niskiej emisji / założenia do dyskusji/ Zbigniew Michniowski
Założenia optymalizacji OZE w działaniach na rzecz ograniczenia niskiej emisji / założenia do dyskusji/ Zbigniew Michniowski Warszawa, 16.03.2017 W 2010 roku w strukturze wykorzystania energii ze źródeł
Bardziej szczegółowoInnowacyjne technologie a energetyka rozproszona.
Innowacyjne technologie a energetyka rozproszona. - omówienie wpływu nowych technologii energetycznych na środowisko i na bezpieczeństwo energetyczne gminy. Mgr inż. Artur Pawelec Seminarium w Suchej Beskidzkiej
Bardziej szczegółowoEnergetyka odnawialna w procesie inwestycyjnym budowy zakładu. Znaczenie energii odnawialnej dla bilansu energetycznego
Energetyka odnawialna w procesie inwestycyjnym budowy zakładu Znaczenie energii odnawialnej dla bilansu energetycznego Znaczenie energii odnawialnej dla bilansu energetycznego Wzrost zapotrzebowania na
Bardziej szczegółowoEnergetyka przemysłowa.
Energetyka przemysłowa. Realna alternatywa dla energetyki systemowej? Henryk Kaliś Warszawa 31 styczeń 2013 r 2 paliwo 139 81 58 Elektrownia Systemowa 37% Ciepłownia 85% Energia elektryczna 30 kogeneracja
Bardziej szczegółowoEnergetyka rozproszona w drodze do niskoemisyjnej Polski. Szanse i bariery. Debata online, Warszawa, 28 maja 2014 r.
Energetyka rozproszona w drodze do niskoemisyjnej Polski. Szanse i bariery Debata online, Warszawa, 28 maja 2014 r. Mariusz Wójcik Fundacja na rzecz Zrównoważonej Energetyki Debata ekspercka 28.05.2014
Bardziej szczegółowoPotencjał i ścieżki rozwoju polskiej energetyki wiatrowej
Warszawa, 18 czerwca 2013 Potencjał i ścieżki rozwoju polskiej energetyki wiatrowej Grzegorz Skarżyński Polskie Stowarzyszenie Energetyki Wiatrowej doradca zarządu Tundra Advisory sp. z o. o. dyrektor
Bardziej szczegółowoGIPH KATOWICE GÓRNICZA IZBA PRZEMYSŁOWO HANDLOWA MIĘDZYNARODOWA KONFERENCJA WĘGIEL W OKRESIE TRANSFORMACJI ENERGETYCZNEJ KATOWICE 29 SIERPNIA 2017
GIPH KATOWICE GÓRNICZA IZBA PRZEMYSŁOWO HANDLOWA MIĘDZYNARODOWA KONFERENCJA WĘGIEL W OKRESIE TRANSFORMACJI ENERGETYCZNEJ KATOWICE 29 SIERPNIA 2017 GIPH KATOWICE GÓRNICZA IZBA PRZEMYSŁOWO HANDLOWA MIĘDZYNARODOWA
Bardziej szczegółowoRola i miejsce magazynów energii w Krajowym Systemie Elektroenergetycznym
Rola i miejsce magazynów energii w Krajowym Systemie Elektroenergetycznym Zakład Strategii i Rozwoju Systemu Instytut Energetyki (IEn) Oddział Gdansk Instytut Energetyki Oddział Gdańsk Plan prezentacji
Bardziej szczegółowoRAPORT Rozwój polskiego rynku fotowoltaicznego w latach
RAPORT 216 Rozwój polskiego rynku fotowoltaicznego w latach 21-22 Opracowanie: Stowarzyszenie Branży Fotowoltaicznej Polska PV Współpraca: Redakcja GLOBEnergia Moc [MWp] MOC SKUMULOWANA W ELEKTROWNIACH
Bardziej szczegółowoPERSPEKTYWY ROZWOJU ENERGETYKI W WOJ. POMORSKIM
PERSPEKTYWY ROZWOJU ENERGETYKI W WOJ. POMORSKIM podstawowe założenia Dąbie 13-14.06.2013 2013-06-24 1 Dokumenty Strategiczne Program rozwoju elektroenergetyki z uwzględnieniem źródeł odnawialnych w Województwie
Bardziej szczegółowoScenariuszowa analiza salda wytwórczo-odbiorczego w granulacji dobowo-godzinowej dla klastra energii opartego o farmę wiatrową
Scenariuszowa analiza salda wytwórczo-odbiorczego w granulacji dobowo-godzinowej dla klastra energii opartego o farmę wiatrową Wykonano przez na zlecenie Polskiego Towarzystwa Energetyki Wiatrowej O nas
Bardziej szczegółowoKONKURS WIEDZY. Gaz ziemny czyste paliwo w naszych domach. Spotkanie przygotowujące do konkursu.
KONKURS WIEDZY Gaz ziemny czyste paliwo w naszych domach Spotkanie przygotowujące do konkursu www.fnez.pl/konkursedukacyjny Gaz ziemny obejrzyj animację multimedialną Link do animacji: https://www.youtube.com/watch?v=5ji2ni7jkt4
Bardziej szczegółowoSymulacja ING: wpływ technologii na ograniczenie emisji CO 2. Rafał Benecki, Główny ekonomista, ING Bank Śląski Grudzień 2018
Symulacja ING: wpływ technologii na ograniczenie emisji CO 2 Rafał Benecki, Główny ekonomista, ING Bank Śląski Grudzień 2018 Źródła emisji CO2 Odejście od energetyki opartej na węglu kluczowe dla ograniczenia
Bardziej szczegółowoKohabitacja. Rola gazu w rozwoju gospodarki niskoemisyjnej
Kohabitacja. Rola gazu w rozwoju gospodarki niskoemisyjnej Marcin Lewenstein Dyrektor Biura Planowania Strategicznego PGNiG SA 18 listopada 2010 r. Warszawa Rynek gazu w Europie wnioski dla Polski Prognozy
Bardziej szczegółowoKoszty wytwarzania energii w zmieniającym się otoczeniu technologicznym
Koszty wytwarzania energii w zmieniającym się otoczeniu technologicznym Maciej Bukowski WiseEuropa Warszawa 22/09/2017.wise-europa.eu Megatrendy technologiczne w cywilizacji technicznej Obliczenia na sekundę
Bardziej szczegółowoRealizacja koncepcji Smart Grid w PSE Operator S.A.
Realizacja koncepcji Smart Grid w PSE Operator S.A. Wojciech Lubczyński Dyrektor Projektu Smart Grid PSE Operator S.A. VII Międzynarodowa Konferencja NEUF2011 New Energy User Friendly Biała a Księga Narodowy
Bardziej szczegółowoWPŁYW OTOCZENIA REGULACYJNEGO NA DYNAMIKĘ INWESTYCJI W ENERGETYKĘ ROZPROSZONĄ
WPŁYW OTOCZENIA REGULACYJNEGO NA DYNAMIKĘ INWESTYCJI W ENERGETYKĘ ROZPROSZONĄ Dr hab. Mariusz Swora, Uniwersytet Jagielloński Seminarium eksperckie Energetyka obywatelska na rzecz lokalnego rozwoju gospodarczego
Bardziej szczegółowoEfektywność energetyczna najlepszym narzędziem do budowy bezpieczeństwa energetycznego Polski
Efektywność energetyczna najlepszym narzędziem do budowy bezpieczeństwa energetycznego Polski Wojciech Stępniewski WWF Klimat i Energia Warszawa, Listopad 2009 Jak ograniczać emisję CO 2 do atmosfery Efektywność
Bardziej szczegółowoPolityka energetyczna Polski do 2030 roku. Henryk Majchrzak Dyrektor Departamentu Energetyki Ministerstwo Gospodarki
Polityka energetyczna Polski do 2030 roku Henryk Majchrzak Dyrektor Departamentu Energetyki Ministerstwo Gospodarki Uwarunkowania PEP do 2030 Polityka energetyczna Unii Europejskiej: Pakiet klimatyczny-
Bardziej szczegółowoPolityka zrównoważonego rozwoju energetycznego w gminach. Edmund Wach Bałtycka Agencja Poszanowania Energii S.A.
Polityka zrównoważonego rozwoju energetycznego w gminach Toruń, 22 kwietnia 2008 Edmund Wach Bałtycka Agencja Poszanowania Energii S.A. Zrównoważona polityka energetyczna Długotrwały rozwój przy utrzymaniu
Bardziej szczegółowoInteligentna Energetyka na podstawie strategii GK PGE
1 Inteligentna Energetyka na podstawie strategii GK PGE Nowoczesna energetyka konwencjonalna Elastyczność i efektywność Nowe technologie i modele biznesowe Redefinicja misji GK PGE konieczne zmiany Nowa
Bardziej szczegółowoEnergia odnawialna w Polsce potencjał rynku na przykładzie PGE. mgr inŝ. Krzysztof Konaszewski
Energia odnawialna w Polsce potencjał rynku na przykładzie PGE mgr inŝ. Krzysztof Konaszewski Zadania stawiane przed polską gospodarką Pakiet energetyczny 3x20 - prawne wsparcie rozwoju odnawialnych źródeł
Bardziej szczegółowoWykorzystanie krajowych zasobów energetycznych dla potrzeb KSE
Wykorzystanie krajowych zasobów energetycznych dla potrzeb KSE Maciej Bukowski WiseEuropa Warszawa 12/4/217.wise-europa.eu Potencjał węgla kamiennego i brunatnego Mt Krajowy potencjał węgla kamiennego
Bardziej szczegółowoZapotrzebowanie krajowego sektora energetycznego na surowce energetyczne stan obecny i perspektywy do 2050 r.
Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk Zapotrzebowanie krajowego sektora energetycznego na surowce energetyczne stan obecny i perspektywy do 2050 r. Ogólnopolska Konferencja
Bardziej szczegółowoWSKAŹNIKI EMISYJNOŚCI CO 2 DLA ENERGII ELEKTRYCZNEJ U ODBIORCÓW KOŃCOWCH
WSKAŹNIKI EMISYJNOŚCI CO 2 DLA ENERGII ELEKTRYCZNEJ U ODBIORCÓW KOŃCOWCH na podstawie informacji zawartych w Krajowej bazie o emisjach gazów cieplarnianych i innych substancji za 2014 rok SPIS TREŚCI 0.
Bardziej szczegółowo19 listopada 2015 Warszawa
19 listopada 2015 Warszawa RAPORT z wizyty studialnej w Niemczech Karlsruhe, Walldorf (Badenia-Wirtembergia), Niemcy 26-28 października 2015 Kierunek: niskoemisyjna energetyka Emisja CO 2, OZE, Efektywność
Bardziej szczegółowoJak radzimy sobie ze szczytami letnimi? Bilans zmian po kryzysie 2015 r.
Jak radzimy sobie ze szczytami letnimi? Bilans zmian po kryzysie 2015 r. www.forum-energii.eu Forum Energii to think tank działający w obszarze energetyki. Naszą misją jest tworzenie fundamentów efektywnej,
Bardziej szczegółowoENERGETYKA PROSUMENCKA MOŻLIWOŚCI I WYZWANIA.
ENERGETYKA PROSUMENCKA MOŻLIWOŚCI I WYZWANIA. Chmiel Tadeusz SEP O/Rzeszów Prosument odbiorca dokonujący zakupu energii elektrycznej na podstawie umowy kompleksowej, wytwarzający energię elektryczną wyłącznie
Bardziej szczegółowoZmiany na globalnym rynku energii: konsekwencje wobec producentów i konsumentów
Zmiany na globalnym rynku energii: konsekwencje wobec producentów i konsumentów Seminarium eksperckie Kancelarii Prezydenta RP Rynkowe i regulacyjne otoczenie krajowego rynku energii 18 września 2013 r.
Bardziej szczegółowoWpływ cen uprawnień do emisji CO2 na polski system wytwórczy analiza krótkoterminowa przy wykorzystaniu usługi ModWEEL
Monika Orzechowska 1, Marcin Malec 2, Przemysław Kaszyński 3 IGSMiE PAN Wpływ cen uprawnień do emisji CO2 na polski system wytwórczy analiza krótkoterminowa przy wykorzystaniu usługi ModWEEL Wprowadzenie
Bardziej szczegółowo