Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego RÓWNOŚĆ PŁCI

Transkrypt

1 RÓWNOŚĆ PŁCI

2 RÓWNOŚĆ PŁCI GENEZA Równość płci (inaczej egalitaryzm płciowy) jest celem ruchu dążącego do równouprawnienia obu płci zarówno pod względem społeczno-kulturowym jak i biologicznym. Pojęcie to wywodzi się z przekonania o niesprawiedliwości dotyczącej różnych form nierówności płciowej.

3 RÓWNOŚĆ PŁCI GENEZA Ruch walczący o równość płci, głównie w państwach Europy Zachodniej, rozpoczął się wraz z pojawieniem się ruchu sufrażystek w XIX wieku. Ruch sufrażystek (łac. suffragium = głos wyborczy) narodził się Wielkiej Brytanii i Stanach Zjednoczonych, zwłaszcza przed I wojną światową. Sufrażystkami w szczególności nazywano członkinie założonej w roku 1903 w Stanach Zjednoczonych organizacji Women's Social and Political Union. Celem ruchu sufrażystek było przyznanie pełnych lub częściowych praw wyborczych kobietom. Ruch sufrażystek był częścią pierwszej fali feminizmu, która kończy się wraz z realizacją postulatów ruchu. Sufrażystka kojarzona była z aktami nieposłuszeństwa obywatelskiego, protestu, poświęcenia, a czasem przemocy. Gdy wiele sufrażystek zostało w rezultacie uwięzionych, w ramach protestu podjęły strajk głodowy. Wynikiem tej akcji było wprowadzenie w Wielkiej Brytanii prawa, które zezwalało na czasowe zwolnienie więźnia ze względu na stan zdrowia policja mogła jednak w każdej chwili doprowadzić go do więzienia dla odbycia reszty wyroku, gdy tylko uznała, że stan zdrowia czasowo zwolnionego więźnia uległ poprawie. Było to tak zwane prawo "kotka i myszki" (Cat and Mouse Act), a jego celem było przeciwdziałanie akcjom strajków głodowych prowadzonych przez sufrażystki, co zdobywało im sympatię społeczną. Mimo represji walka sufrażystek o prawa kobiet trwała nadal po obu stronach Atlantyku. Parada sufrażystek w Nowym Jorku w roku 1912

4 RÓWNOŚĆ PŁCI GENEZA Mały odsetek płci męskiej, jaki wystąpił podczas I wojny światowej, doprowadził do tego, że zamiast mężczyzn pracę w fabrykach musiały wykonywać kobiety. Właśnie ten fakt zmienił społeczny punkt widzenia na możliwości kobiet. Ruch Sufrażystek promieniował wszędzie. W Wielkiej Brytanii ruch na rzecz przyznania kobietom prawa do głosowania przybierał stopniowo na sile w ciągu całej wojny i w roku 1918 brytyjski parlament przyznał prawo głosu kobietom w wieku od 30 lat, które prowadziły gospodarstwo domowe; żonom mężczyzn, którzy prowadzili gospodarstwo; właścicielkom dóbr, które przynosiły roczny dochód w wysokości co najmniej 5 funtów. absolwentkom brytyjskich wyższych uczelni. W Stanach Zjednoczonych prawo głosu zagwarantowała kobietom 19 poprawka do Konstytucji wprowadzona w roku W Wielkiej Brytanii prawa kobiet do głosu zostały zrównane z prawami mężczyzn w roku W latach 70 i 80 XIX wieku kobiety zostały dopuszczone do studiów na głównych uniwersytetach w kraju. W tym samym czasie zagwarantowano im również prawo do gospodarowania własnymi zarobkami po zawarciu małżeństwa i do posiadania konta bankowego.

5 RÓWNOŚĆ PŁCI GENEZA Warto podkreślić, że równość płci jest pewnym elementem polityki równości szans, uwzględniającej bardzo szeroki zakres aspektów, które nie powinny wpływać na ocenę osoby. Tak więc polityka równych szans polega na równym traktowaniu osób bez względu na płeć, rasę, kolor skóry, pochodzenie etniczne lub społeczne, cechy genetyczne, język, religie lub przekonania, opinie polityczne lub wszelkie inne opinie, przynależność do mniejszości narodowej, majątek, urodzenie, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną. Patrząc z drugiej strony, polityka równych szans to przeciwdziałanie dyskryminacji ze względu na w/w cechy.

6 RÓWNOŚĆ PŁCI DEFINICJA Stan, w którym kobietom i mężczyznom przypisuje się taką samą wartość społeczną, równe prawa i równe obowiązki oraz gdy mają oni równy dostęp do zasobów (środki finansowe, szanse rozwoju), z których mogliby korzystać. Możliwość wyboru drogi życiowej bez ograniczeń stereotypów płci.

7 RÓWNOŚĆ PŁCI DYSKRYMINACJA ZE WZGLĘDU NA PŁEĆ Oznacza nierówne traktowanie kobiet lub mężczyzn ze względu na ich przynależność do danej płci, które nie jest uzasadnione obiektywnymi przyczynami. Dyskryminacja nie odnosi się wyłącznie do sytuacji, w której kobiety są dyskryminowane przez mężczyzn albo mężczyźni przez kobiety, ale ma miejsce także wówczas, kiedy, stosując kryterium płci, jakaś kobieta dyskryminuje inne kobiety, a mężczyzna innych mężczyzn. Wiele elementów dyskryminacji ze względu na płeć jest wpisanych w kulturę i system społeczny, w którym żyjemy. Zakaz dyskryminacji ze względu na płeć, potwierdzony zarówno przez regulacje międzynarodowe, jak i polskie prawo, odnosi się tak do kobiet, jak i do mężczyzn.

8 RÓWNOŚĆ PŁCI DYSKRYMINACJA ZE WZGLĘDU NA PŁEĆ DYSKRYMINACJA KOBIET NA RYNKU PRACY NIEWIDOCZNE BARIERY Szklane ściany brak możliwości awansu Szklany sufit (wg raportu Programu Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju (UNDP) Polityka równości płci. Polska 2007) na najwyższych stanowiskach kierowniczych znajduje się zaledwie 2% kobiet Lepka podłoga utrzymywanie niskopłatnej pracy Szklane ruchome schody w firmach w których większą liczbę pracowników stanowią kobiety, funkcje kierownicze w większości sprawują mężczyźni Aksamitne getto bariery w awansie kobiet na wyższe pozycje zawodowe stereotypowo przynależne mężczyznom

9 RÓWNOŚĆ PŁCI MITY Mit 1 polityka równości ma doprowadzić do tego, żeby mężczyźni i kobiety stali się tacy sami Mit 2 Polityka równości płci oznacza, że powinniśmy zawsze zachować parytet 50/50 Mit 3 Polityka równości płci jest dla kobiet, robiona przez kobiety (głównie feministki) i dyskryminuje mężczyzn

10 RÓWNOŚĆ PŁCI ZAŁOŻENIA POLITYKI RÓWNOŚCI PŁCI Równość płci to przeciwieństwo nierówności płci, nie zaś nieuznawanie różnic między płciami, Różnice między kobietami i mężczyznami nie mogą być powodem nierównego traktowania, Działania adresowane są do kobiet i mężczyzn, i odnoszą się do relacji między płciami.

11 ZASADA RÓWNOŚCI STRATEGICZNE CELE RÓWNOŚCI PŁCI 1. Równy stopień niezależności ekonomicznej kobiet i mężczyzn 2. Godzenie życia prywatnego i zawodowego 3. Równe uczestnictwo w podejmowaniu decyzji 4. Wykorzenianie wszelkich form przemocy ze względu na płeć 5. Eliminowanie stereotypów związanych z płcią 6. Propagowanie równości płci w stosunkach zewnętrznych oraz polityce rozwojowej

12 RÓWNOŚĆ PŁCI RAMY PRAWNE Równy status płci jest pojęciem, które na dobre utorowało sobie drogę do polskiego systemu prawnego i polskiej rzeczywistości od momentu akcesu Polski do Unii Europejskiej. Oczywiście wcześniej równość kobiet i mężczyzn była obecna w polskim systemie prawnym, ale praktycznie bez sankcji za jej nieprzestrzeganie. Unia Europejska traktuje priorytetowo równość szans kwestie dotyczące równości zostały zapisane w Karcie Praw Podstawowych Unii Europejskiej a rok 2007 został ogłoszony Europejskim Rokiem Równych Szans dla Wszystkich - na rzecz sprawiedliwego społeczeństwa Prace Komisji Europejskiej w tym zakresie koordynuje Dyrekcja Generalna Komisji Europejskiej ds. Zatrudnienia, Spraw Społecznych i Równości Szans. Równość szans kobiet i mężczyzn ma też swoje umocowanie prawne w zapisach m.in. Traktatu Amsterdamskiego i Rozporządzeniach Unii Europejskiej. Zasada ta znajduje zastosowanie w priorytetach i celach strategicznych Unii Europejskiej

13 RAMY PRAWNE TRAKTAT AMSTERDAMSKI Art. 2 Zadaniem Wspólnoty jest ( ) popieranie równości mężczyzn i kobiet. Art. 3 We wszystkich działaniach Wspólnota zmierza do zniesienia nierówności oraz wspierania równości mężczyzn i kobiet. Art. 13 Rada ( ) może podjąć środki niezbędne w celu zwalczania wszelkiej dyskryminacji ze względu na płeć, rasę lub pochodzenie etniczne, religię lub światopogląd, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną.

14 RAMY PRAWNE TRAKTAT AMSTERDAMSKI Art. 141 W celu zapewnienia pełnej równości między mężczyznami i kobietami w życiu zawodowym zasada równości traktowania nie stanowi przeszkody dla Państwa Członkowskiego w utrzymaniu lub przyjmowaniu środków przewidujących specyficzne korzyści, zmierzające do ułatwienia wykonywania działalności zawodowej przez osoby płci niedostatecznie reprezentowanej bądź zapobiegania niekorzystnym sytuacjom w karierze zawodowej i ich kompensowania.

15 RAMY PRAWNE UNIA EUROPEJSKA Rozporządzenie Rady 1083/2006 Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego Europejski Fundusz Społeczny i Fundusz Spójności Art. 16 Równość między mężczyznami i kobietami i niedyskryminacja Państwa członkowskie i Komisja zapewniają wsparcie zasady równości mężczyzn i kobiet oraz uwzględniania problematyki płci na poszczególnych etapach wdrażania funduszy.

16 RAMY PRAWNE ROZPORZĄDZENIE RADY I PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO 1081/2006 EUROPEJSKI FUNDUSZ SPOŁECZNY Art. 2 Zadania EFS uwzględnia priorytety i cele Wspólnoty w dziedzinach ( ) wspierania równości kobiet i mężczyzn i niedyskryminacji Art. 3 Zakres pomocy EFS wspiera działania ( ) poprzez promowanie włączania do głównego nurtu polityki oraz podejmowania konkretnych działań mających na celu poprawę dostępu do zatrudnienia, zwiększanie trwałego uczestnictwa kobiet w zatrudnieniu i rozwoju ich kariery oraz zmniejszenie segregacji ze względu na płeć na rynku pracy, w tym poprzez oddziaływanie na bezpośrednie i pośrednie przyczyny różnic w wynagrodzeniu kobiet i mężczyzn.

17 RAMY PRAWNE ROZPORZĄDZENIE RADY I PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO 1081/2006 EUROPEJSKI FUNDUSZ SPOŁECZNY Art. 6 Równość płci i równość szans Państwa członkowskie zapewniają włączenie do programów operacyjnych opisu sposobu, w jaki równość płci i równość szans są wspierane w ramach przygotowywania, realizacji, monitorowania i oceny programów operacyjnych. Państwa członkowskie wspierają zrównoważony udział kobiet i mężczyzn w zarządzaniu programami operacyjnymi i w ich realizacji na poziomie lokalnym, regionalnym i krajowym Art. 10 Sprawozdania Roczne i końcowe sprawozdania ( ) zawierają podsumowanie realizacji takich elementów jak: włączanie problematyki równości płci do głównego nurtu polityki, a także realizacja wszelkich konkretnych działań związanych z równouprawnieniem.

18 RAMY PRAWNE ROZPORZĄDZENIE RADY I PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO 1081/2006 EUROPEJSKI FUNDUSZ SPOŁECZNY Wstęp - pkt. 16 Podejściu polegającemu na włączaniu problematyki równości płci do głównego nurtu polityki (gender mainstreaming) powinny towarzyszyć konkretne działania w celu zwiększenia trwałego udziału kobiet w zatrudnianiu oraz rozwoju ich kariery.

19 RAMY WYKONAWCZE Dokument Komisji Europejskiej DG EMPL A1 D/(2006) ESF ( ) wspiera równość płci Zgodnie z Traktatem Amsterdamskim, podejście do równości płci opiera się na dwóch filarach: konkretnych działaniach (specific actions) np. w legislacji i finansowaniu programów oraz polityce równości płci (gender mainstreaming) przyjętej jako narzędzie ( ) włączania kwestii związanych z płcią kulturową do każdego etapu tworzenia, planowania, wdrażania i ewaluacji programów.

20 GENDER MAINSTREAMING Komunikat Komisji Europejskiej z dn. 21/02/1996 Świadome, systematyczne włączanie problematyki płci do głównego nurtu każdej polityki na wszystkich jej etapach, tj. podczas planowania, realizacji i ewaluacji.

21 DWA FILARY RÓWNOŚCI Konkretne działania Specific actions/measures Działania mające na celu przyśpieszenie zmian na rzecz równości poprzez wyrównanie sytuacji kobiet i mężczyzn Działania skierowane do kobiet lub na relacje między kobietami i mężczyznami Celem jest rzeczywista równość, szybka zmiana społeczna, rekompensata za lata/wieki dyskryminacji ze względu Polityka równości płci Gender mainstreaming Perspektywa płci obecna na każdym etapie tworzenia polityki: planowanie, wdrażanie, monitoring i ewaluacja. Efekty działań oceniane są z perspektywy wpływu na życie i położenie kobiet i mężczyzn. Celem jest promowanie równości kobiet i mężczyzn.

22 ZASADA RÓWNOŚCI PROJEKTY PO KL SCHODY DO RÓWNOŚCI - typy projektów Poziom 3 Poziom 2 Poziom 1 Poziom 9 Poziom -1 Projekty ślepe Projekty neutralne Projekty praktyczne Brak działań realizujących zasadę równych szans Projekty równościowe Projekty gender mainstreaming Realizacja zasady równych szans

23 ZASADA RÓWNOŚCI CYKL PROJEKTU Analiza pod kątem płci Monitoring i ewaluacja Cele równościowe Zarządzanie projektem Działania i rezultaty wrażliwe na płeć

24 ZASADA RÓWNOŚCI 4 KROKI ANALIZY PROJEKTU POD KĄTEM PŁCI 4. Ocena wpływu projektu na różne grupy 2. Identyfikacja ról kobiet i mężczyzn 3. Określanie potrzeb kobiet i mężczyzn 1. Segregacja danych z uwzględnieniem płci

25 ZASADA RÓWNOŚCI 4 KROKI ANALIZY PROJEKTU POD KĄTEM PŁCI Krok 1 Segregacja danych Beneficjenci Ostateczni zawsze mają płeć. Dlatego nie ma projektów neutralnych pod względem płci Nasz projekt kierowany jest do przedsiębiorstw, więc kwestie równości płci go nie dotyczą Dostosowanie celów, działań i oczekiwanych rezultatów do potrzeb konkretnych grup docelowych Określenie, jakie działania w ramach projektu są pomocne w zmniejszaniu nierówności płci Krok 2 Identyfikacja ról kobiet i mężczyzn W oparciu o zebrane dane: Kto robi co i kiedy? Kto ma prawo do wykorzystywania zasobów i ich kontroli? Kto zyskuje, a kto traci?

26 ZASADA RÓWNOŚCI 4 KROKI ANALIZY PROJEKTU POD KĄTEM PŁCI Krok 3 Określenie potrzeb kobiet i mężczyzn Jakie są potrzeby różnych grup interesariuszy? Jakie są potrzeby kobiet, a jakie mężczyzn w tych grupach? Które z tych potrzeb są związane z jakim obszarem pracy: praca zawodowa, praca domowa, praca na rzecz społeczności? Potrzeby praktyczne, czy potrzeby strategiczne? Jak uwzględnić te potrzeby, planując projekt Krok 4 Ocena wpływu na różne grupy W jaki sposób różne działania w ramach naszego projektu wpłyną: na życie i pozycję kobiet? na życie i pozycję mężczyzn? Jak działania będą postrzegane i odbierane? Kto zyska, a kto traci w wyniku projektu?

27 ZASADA RÓWNOŚCI PROJEKT: SZANSA DRZEMIE W ZMIANIE NOWOCZESNE ZZL Większa reprezentacja kobiet w projekcie w stosunku do struktury kobiet pracujących pozwoli kobietom na wpływanie na politykę personalną przedsiębiorstw. Projekt chce wspierać defaworyzowaną grupę i obejmie wsparciem min. Ponad 65% kobiet uczestniczących w szkoleniach. Kobiety piastują 2 kluczowe stanowiska w projekcie.

28 PODSUMOWANIE PO KL to instrument zmiany społecznej. Dyskryminacja istnieje i nie jest kwestią wiary i osobistych przekonań. W PO KL nie ma projektów neutralnych na płeć! Segregacja danych ze względu na płeć. Rzetelna analiza i żelazna konsekwencja Zasada równości szans kobiet i mężczyzn jest obowiązkiem prawnym.

29 PODSUMOWANIE Zasada równości szans płci nie jest: zasadą dotyczącą tylko kobiet, tworzoną przez kobiety i dyskryminującą mężczyzn, zasadą mającą na celu doprowadzenie do tego, aby kobiety i mężczyźni stali się tacy sami. Zasada równości szans płci jest: zasadą ograniczającą dyskryminację kobiet i mężczyzn istniejącą w obszarach rynku pracy, zasadą przypisującą taką samą wartość społeczną, równe prawa oraz równy dostęp do zasobów (środki finansowe, szanse rozwoju) kobietom i mężczyznom, zasadą stwarzającą możliwość wyboru drogi życiowej bez ograniczeń stereotypów płci, zasadą świadomą różnic między życiem kobiet i mężczyzn uznającą zróżnicowane potrzeby, doświadczenia i priorytety płci.

30 Izba Rzemieślnicza Małej i Średniej Przedsiębiorczości w Szczecinie Al. Wojska Polskiego Szczecin tel Krajowa Izba Gospodarcza ul. Trębacka Warszawa tel.: kig@kig.pl