Historia. Zeszyt ćwiczeń

Transkrypt

1 Historia 4 Zeszyt ćwiczeń 1

2

3 Barbara Walkowicz Szymon Ciechanowski Historia Zeszyt ćwiczeń dla klasy czwartej szkoły podstawowej

4 1 Śladami historii 1.1 Historia nauka o przeszłości 1 Rozwiąż rebus. Napisz, jak rozumiesz słowo będące jego rozwiązaniem. Odpowiedź: 2 Przeczytaj poniższy tekst. Następnie odpowiedz na pytania. W bajkach, podobnie jak w historii, jest zwykle mowa także o tym, co działo się dawno temu. [ ] Bajki są oczywiście ciekawe i wielu rzeczy można się z nich dowiedzieć czy nauczyć, można na przykład poznać, co jest dobre, a co złe. Wiemy jednak, że bajki są bajkami, czyli opowieściami wymyślonymi. [ ] I tym właśnie różnią się od historii. Historia nie może być wymyślana, a jeśli jest, to przestaje być historią. Źródło: Jerzy Topolski, Uczymy się historii, Warszawa 1995 a) Podaj tytuł bajki, którą znasz z dzieciństwa. b) Wymień jedno podobieństwo i jedną różnicę między bajkami a historią. Podobieństwo: Różnica: 4

5 3 Przyporządkuj teksty do odpowiednich ilustracji. Wpisz w kratki właściwe litery. A. Drukowane książki stały się tańsze i łatwo dostępne. B. Książki wykonywane ręcznie były rzadkie i drogie. C. Jan Gutenberg opracował metodę powielania tekstu. Przyczyna Wydarzenie Skutek 4 Poniżej zamieszczono informacje na temat krakowskich Sukiennic. Zaznacz zdanie będące opinią. Wstaw znak w odpowiednią kratkę. Krakowskie Sukiennice Sukiennice wybudowano około 700 lat temu. Jest to najbardziej rozpoznawalny zabytek Krakowa. W przeszłości Sukiennice pełniły funkcję hali targowej. Dawniej w hali mieściły się kramy kupców sprzedających sukno. 5 Wejdź na stronę portalu historycznego dzieje.pl i podaj tytuł artykułu, który cię zainteresował. 5

6 1.2 O źródłach historycznych 1 Przyjrzyj się zdjęciom przedstawiającym źródła historyczne. Zdecyduj, do którego kufra powinny trafić. Połącz linią każde zdjęcie z odpowiednim kufrem. Zdjęcie ślubne Pamiętnik Źródła pisane Źródła niepisane Moneta Obraz Hełm Świadectwo szkolne 6

7 2 Obejrzyj zdjęcie greckiej wazy. Jakich informacji dostarcza nam ona o życiu ludzi w dawnych czasach? Wpisz znak w odpowiednią rubrykę tabeli. Umiejętności ludzi żyjących ponad 2 tysiące lat temu Tak Nie Umieli wytwarzać naczynia ceramiczne. Uprawiali sport (biegi). Potrafili wytwarzać narzędzia z żelaza. Zamieszkiwali tereny z dostępem do wody. Trudnili się rolnictwem. Posługiwali się kołem garncarskim. 3 Wskaż zdania dotyczące legend połącz je z rysunkiem Smoka Wawelskiego. Przedstawione w nich zdarzenia zostały zmyślone. Ich bohaterami są wyłącznie postacie historyczne. LEGENDY Zawierają elementy fantastyki. Opisane w nich wydarzenia mają potwierdzenie w źródłach historycznych. 7

8 1.3 Chronimy ślady przeszłości 1 Wykreśl w diagramie co drugą literę. Wyjaśnij znaczenie słowa będącego rozwiązaniem. Z S A W B I Y C T K E A K S Rozwiązanie: Wyjaśnienie: 2 Wpisz w odpowiednich miejscach tabeli nazwy instytucji, których dotyczą poniższe opisy. tu organizuje się wystawy i udostępnia eksponaty zwiedzającym. tu przechowuje się dokumenty, mapy, nagrania i filmy. tu gromadzone są książki i czasopisma, w celu udostępniania ich czytelnikom. 3 Podaj nazwę muzeum, które znajduje się najbliżej twojego miejsca zamieszkania. Wymień dwa eksponaty, które można w nim zobaczyć. Nazwa muzeum: Eksponaty: 4 Dobierz w pary zabytki oraz muzea, w których możesz zobaczyć podane eksponaty (jedno muzeum nie pasuje). ołowiane żołnierzyki sprzed dwustu lat zapis nutowy utworu Fryderyka Chopina naczynie sprzed tysiąca lat hełm z czasów II wojny światowej muzeum wojskowości muzeum techniki muzeum biograficzne muzeum archeologiczne muzeum zabawek 8

9 Sprawdź się! Zaznacz właściwe dokończenia zdań. Za każdą poprawną odpowiedź przyznaj sobie 1 punkt. 1 Czas, który minął, to A. przeszłość. B. przyszłość. C. teraźniejszość. 2 Do źródeł niepisanych należy A. list. B. mapa. C. rzeźba. 3 Postacią historyczną nie jest A. Bolesław Chrobry. B. Jan Gutenberg. C. Szewczyk Dratewka. 4 Naukowiec, który bada przeszłość na podstawie źródeł materialnych, to A. alergolog. B. archeolog. C. architekt. 5 Czyjeś przekonanie na dany temat nazywamy A. opinią. B. faktem. C. przyczyną. 6 Odtwarzaniem wyglądu zniszczonych zabytków zajmuje się A. archeolog. B. konserwator zabytków. C. historyk. 7 Do wyrobów ceramicznych należy A. miecz. B. gliniane naczynie. C. pamiętnik. Policz, ile punktów udało ci się zdobyć. Następnie postępuj zgodnie z instrukcją, która znajduje się na s

10 4 Polska Piastów 4.1 Początki państwa polskiego 1 Zaznacz na osi czasu datę przyjęcia chrztu przez Mieszka I. Średniowiecze Nowożytność Współczesność IX X XI XII XIII XIV XV XVI XVII XVIII XIX XX XXI 2 Rozwiąż krzyżówkę. Następnie ułóż pytanie, na które odpowiedzią będzie główne hasło krzyżówki Warowna osada w państwie Mieszka I. 2. Chronologiczny zapis wydarzeń, np. z życia państwa. 3. Od jego imienia pochodzi nazwa pierwszej polskiej dynastii. 4. Pierwszy historyczny władca Polski. 5. Żona Piasta, matka Siemowita. 6. Gall autor pierwszej polskiej kroniki. 7. Czeska księżniczka, którą poślubił Mieszko. Hasło główne: Pytanie: 10

11 3 Przyjrzyj się portretowi. Następnie wykonaj polecenia. a) Podaj imię władcy ukazanego na obrazie. b) Jaka cecha wyróżniała przedstawioną postać? Podaj przykład dokonania władcy, które tę cechę potwierdza. Cecha: Uzasadnienie: 4 Podaj jedną przyczynę i jeden skutek chrztu Polski. Przyczyna Wydarzenie Chrzest Mieszka I w 966 roku Skutek 11

12 4.2 Pierwszy król Polski 1 Napisz, jakie ważne wydarzenia miały miejsce w podanych latach rok 1025 rok 2 W którym wieku miał miejsce zjazd gnieźnieński? Zakreśl właściwe stulecie na osi czasu. Średniowiecze Nowożytność Współczesność IX X XI XII XIII XIV XV XVI XVII XVIII XIX XX XXI 3 Postaw znak przy informacjach, które dotyczą Bolesława Chrobrego. Następca Mieszka I. Pierwszy historyczny władca Polski. Autor pierwszej średniowiecznej kroniki. Główny uczestnik zjazdu gnieźnieńskiego. Mąż czeskiej księżniczki Dobrawy. Pierwszy król Polski. 4 Wyobraź sobie, że jesteś doradcą Ottona III. Przed pielgrzymką do Gniezna cesarz chce się dowiedzieć czegoś więcej o Polsce. Opisz państwo Piastów. Wykorzystaj następujące wyrazy: książę, dynastia, Gniezno, chrześcijaństwo. 12

13 5 Uzupełnij tekst. Wykorzystaj wyrazy zamieszczone w ramkach. Otton III Bolesław Chrobry Gniezno Prusowie chrześcijaństwo Biskup Wojciech przyjaźnił się z wieloma władcami średniowiecznej Europy, w tym z księciem Polan. W 997 roku polski książę pomógł Wojciechowi w zorganizowaniu wyprawy misyjnej na ziemie zamieszkane przez. Celem misji było nawrócenie pogan na. Misja Wojciecha zakończyła się niepowodzeniem, a Prusowie zabili misjonarza. Bolesław wykupił ciało duchownego od pogan i złożył w katedrze w. W 1000 roku do grobu Wojciecha pielgrzymował cesarz i król niemiecki. 6 Podaj jeden ze skutków zjazdu gnieźnieńskiego. 7 Przeczytaj fragment kroniki Galla Anonima i wykonaj polecenia. [Bolesław] po męsku rządził królestwem i za łaską Bożą w taką wzrósł cnotę i potęgę, iż ozłocił że tak powiem całą Polskę swą zacnością. Któż bowiem zdoła godnie opowiedzieć jego mężne czyny i walki stoczone z narodami okolicznymi, a cóż dopiero na piśmie przekazać [je] pamięci? Źródło: [ ] a) Określ, jaki był stosunek kronikarza do Bolesława Chrobrego. b) Odszukaj w encyklopedii lub internecie jeden fakt, który potwierdzałby opinię Galla Anonima na temat władcy. 13

14 4.3 Ostatni z Piastów 1 Zaznacz na osi czasu okres panowania Kazimierza Wielkiego. Oblicz, ile to lat. Średniowiecze Nowożytność Współczesność IX X XI XII XIII XIV XV XVI XVII XVIII XIX XX XXI Kazimierz Wielki panował lat. 2 Poniżej wymieniono zasługi Kazimierza Wielkiego w różnych dziedzinach. Wpisz właściwe litery w odpowiednie rubryki tabeli. A. Zakładanie wsi i miast. B. Budowa zamków obronnych na granicach. C. Zwiększenie dochodów królewskiego skarbu. D. Założenie Akademii Krakowskiej. E. Zażegnanie konfliktów z sąsiadami. F. Budowa kościołów. G. Sprowadzanie osadników na ziemie polskie. Zasługi Kazimierza Wielkiego w dziedzinie obronności gospodarki kultury i nauki 14

15 Sprawdź się! Zaznacz właściwe dokończenia zdań. Za każdą poprawną odpowiedź przyznaj sobie 1 punkt. 1 Ciąg zdarzeń poprawny pod względem chronologicznym to: A. misja św. Wojciecha, założenie Akademii Krakowskiej, zjazd gnieźnieński. B. chrzest Polski, zjazd gnieźnieński, koronacja Bolesława Chrobrego. C. zjazd gnieźnieński, misja św. Wojciecha, chrzest Polski. 2 Początki państwa polskiego opisuje legenda o A. Piaście. B. Popielu. C. Lechu, Czechu i Rusie. 3 W 1000 roku do Gniezna przybył z pielgrzymką A. cesarz Otton III. B. biskup Wojciech. C. papież. 4 Jednym z najważniejszych źródeł pisanych z czasów piastowskich jest A. włócznia świętego Maurycego. B. zamek w Będzinie. C. kronika Galla Anonima. 5 Zastał Polskę drewnianą, a zostawił murowaną powiedzenie to dotyczy A. Mieszka I. B. Bolesława Chrobrego. C. Kazimierza Wielkiego. 6 Skutkiem zjazdu gnieźnieńskiego było A. wstąpienie na tron Bolesława Chrobrego. B. założenie arcybiskupstwa w Gnieźnie. C. przyłączenie Rusi Halickiej. 7 Plemię Polan zamieszkiwało A. Małopolskę. B. Wielkopolskę. C. Śląsk. Policz, ile punktów udało ci się zdobyć. Następnie postępuj zgodnie z instrukcją, która znajduje się na s

16 Umiem na medal Sprawdź, jaki medal należy ci się za zdobycie uzyskanej liczby punktów. Wytnij medal w odpowiednim kolorze i wklej go w pole dotyczące danego działu. Punktacja Medal złoty Medal srebrny Medal brązowy 7 punktów 6 5 punktów 4 3 punktów Zdobyte medale Dział 1 Dział 2 Dział 3 Dział 4 Dział 5 Dział 6 Dział 7 16

17 Medal złoty Medal srebrny Medal brązowy 17