Jak budowano w średniowieczu? Z wizytą w Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieźnie

Transkrypt

1 Jak budowano w średniowieczu? Z wizytą w Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieźnie CELE OGÓLNE Zapoznanie uczniów z podstawowymi zagadnieniami dotyczącymi architektury okresu średniowiecza. Przedstawienie wybranych aspektów średniowiecznej historii Polski. Zwrócenie uwagi na wybrane polskie zabytki i muzea. CELE SZCZEGÓŁOWE Cele poznawcze Przedstawienie najważniejszych faktów związanych z powstaniem państwa polskiego. Omówienie wybranych zagadnień związanych z rozwojem architektury w średniowiecznej Polsce. Zapoznanie uczniów z następującymi pojęciami: styl romański, styl gotycki, archeologia. Cele kształcące Doskonalenie umiejętności społecznych, w tym umiejętności współpracy w grupie oraz dyskusji. Doskonalenie umiejętności pracy z tekstem i czytania ze zrozumieniem. Cele wychowawcze Rozwijanie aktywności umysłowej. Rozwijanie zainteresowania historią i umacnianie poczucia związku przeszłości z teraźniejszością. METODY PRACY rozmowa sterowana praca uczniów pod kierunkiem nauczyciela praca w parach praca w grupach burza mózgów praca z tekstem NARZĘDZIA komputer i rzutnik wydrukowane i pocięte zadania do lekcji w odpowiedniej liczbie tablica lub flipchart wydrukowane reprodukcje

2 PRZEBIEG LEKCJI Rekapitulacja wtórna Powiedz uczniom, że podczas tej lekcji dowiedzą się, jak budowano w średniowiecznej Polsce. Powiedz, że będzie to możliwe dzięki przyjrzeniu się eksponatom z Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieźnie. Zapytaj, czy pamiętają jaką datę uważa się za rok powstania państwa polskiego i co się wtedy wydarzyło. Wspólnie przypomnijcie sobie podstawowe informacje na temat chrztu Polski. Lekcja właściwa Poproś uczniów aby dobrali się w pary, rozdaj im Zadanie 1. Sprawdźcie odpowiedzi. Wspólnie zastanówcie się, jak mógł wyglądać wczesnośredniowieczny gród (na przykładzie Gniezna w czasach chrztu). Swoje pomysły zapiszcie hasłowo na tablicy. Powiedz uczniom, że w Muzeum Początków Państwa Polskiego można obejrzeć makietę przedstawiającą gród gnieźnieński w XI wieku. Powiedz im, że zaraz wspólnie przekonacie się, czy udało Wam się dobrze ustalić jak wyglądał średniowieczny gród. Uczniom, nadal pracującym w parach, rozdaj Zadanie 2. Zapytaj, czy wszystkie podpisy są zrozumiałe dla uczniów, wyjaśnij niezrozumiałe słowa. Sprawdźcie odpowiedzi. Zapytaj uczniów z jakich materiałów wybudowano średniowieczny gród w Gnieźnie. Gdy ustalicie, że przede wszystkim z drewna zapytaj, czy znają jakieś drewniane zabytki z XI wieku, które przetrwały do naszych czasów. Ustalcie, że drewno jest nietrwałym budulcem. Następnie rozdaj uczniom Zadanie 3. Powiedz uczniom, że wiele zabytków archeologicznych obejrzeć można w Muzeum Początków Państwa Polskiego. Znajdują się tam także ciekawe przykłady wykonanych z kamienia zabytków architektury romańskiej. Zapytaj uczniów czy wiedzą, czym charakteryzuje się architektura romańska? Następnie podziel ich na 4 osobowe grupy, rozdaj Zadanie 4 i wyświetl film. Po obejrzeniu filmu sprawdźcie rozwiązanie zadania. Zapytaj uczniów czy wiedzą, jak nazywał się drugi ze średniowiecznych stylów w architekturze. Następnie rozdaj im Zadanie 5. Rekapitulacja pierowtna Rozdaj uczniom zadanie 6 i poproś o jego rozwiązanie. Uczniowie mogą pracować w tych samych grupach, w których pracowali ostatnio. Wspólnie sprawdźcie odpowiedzi. Zadanie domowe Rozdaj uczniom zadanie 7. Wspólnie przeczytajcie polecenie, w razie potrzeby wyjaśnijcie jakiekolwiek wątpliwości.

3 ZADANIA DO ZAJĘĆ ZADANIE 1 Państwo pierwszych Piastów powstało w Wielkopolsce - krainie w środkowo-zachodniej Polsce. To tam powstawały pierwsze grody. Największym miastem Wielkopolski jest Poznań. Czy potrafisz wskazać tę krainę na mapie współczesnej Polski? A czy potrafisz znaleźć Gniezno? Zaznacz miasto i krainę na mapie. Wyk. MRN CC BY-SA 3.0

4 ZADANIE 2 Na ilustracji poniżej możesz zobaczyć, jak wyglądał wczesnośredniowieczny gród w Gnieźnie w XI wieku. Co widzisz? Dopasuj podpisy do odpowiednich fragmentów zdjęcia. spróbuj też określić do czego służyły poszczególne obiekty. Fot. Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieźnie LITERA NAZWA OBIEKTU ZASTOSOWANIE A B C D E GŁÓWNA BRAMA PALATIUM WAŁ OBRONNY KATEDRA PODGRODZIE

5 ZADANIE 3 Rozwiąż rebus!

6 ZADANIE 4 Obejrzyj film, a następnie zdecyduj, które zdjęcia przedstawiają przykłady architektury romańskiej. Czy wiesz, co to za budynki? Obok zdjęć wpisz nazwy znanych Ci zabytków

7 ZADANIE 5 Uzupełnij luki w tekście poniższymi słowami: WITRAŻAMI GOTYCKIM WAWELU; ŚREDNIOWIECZNEJ XIII WIEKU SMUKŁE XVI WIEKU; MARIACKIE ŻEBER OSTRE SKLEPIENIA W na ziemie dzisiejszej Polski dotarł nowy, zdobywający coraz większą popularność w całej Europie styl architektoniczny. Wznoszone w nim budynki miały zupełnie inne proporcje, były bardziej i strzeliste niż kościoły romańskie. Ich ściany przepruwano ogromnymi oknami, które zdobiono kolorowymi. Okna i drzwi wieńczyły zazwyczaj łuki. Uwagę zwracały także, zdobione skomplikowaną konstrukcją podtrzymujących ich ciężar. Dziś nazywamy ten styl stylem, lub po prostu gotykiem. Był on popularny w całej Polsce aż do! Znane zabytki gotyckie to na przykład Katedra na i kościoły w Krakowie oraz w Gdańsku.

8 ZADANIE 6 Czy po tej lekcji potrafisz już rozpoznać romańskie zabytki? Oceń, które zdania są prawdziwe (P), a które fałszywe (F). LP P/F Romańskie budowle wznoszono w Polsce między V a X wiekiem Dzieła romańskie powstawały w Polsce między XÎ a XII wiekiem Architektura romańska wyróżnia się prostotą formy - budynki wydają się złożone z podstawowych brył geometrycznych Romańskie kościoły łatwo rozpoznać - mają bardzo skomplikowane, niegeometryczne formy Kolejną ważną cechą charakterystyczną jest grubość murów: są to masywne, kamienne ściany, przeprute tylko niewielkimi oknami Romańskie zabytki wznoszono z betonu, a ich ściany zdobiono ogromnymi oknami Warto zwrócić uwagę na wykończenia okien i portali - charakterystyczną cechą romanizmu jest wykorzystanie w tym miejscu łuków ostrych 8 Warto zwrócić uwagę na wykończenia okien i portali - charakterystyczną cechą stylu romańskiego jest wykorzystanie w tym miejscu łuków pełnych (półkolistych)

9 ZADANIE 7 Przyjrzyj się ilustracjom, przedstawiającym przykłady architektury romańskiej w Polsce. Co to za zabytki i gdzie się znajdują? Dopasuj odpowiednie podpisy do fotografii. Naucz się wskazywać na mapie Polski, gdzie się znajdują Kolegiata w Tumie Rotunda św. Prokopa w Strzelnie Kościół św. Andrzeja w Krakowie Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny i św. Mikołaja w Gieczu

10 SŁOWNICZEK WIELKOPOLSKA kraina w środkowo-zachodniej Polsce PALATIUM siedziba władcy we wczesnośredniowiecznym grodzie KATEDRA najważniejszy kościół w diecezji, kościół biskupi KOLEGIATA rodzaj kościoła ROTUNDA budynek na planie okręgu (okrągły) ARCHIWOLTA - zdobione wykończenie łuku. STYL ROMAŃSKI (ROMANIZM) - styl w sztuce średniowiecznej, popularny w Europie od X wieku. PORTAL - ozdobne, architektoniczne obramienie drzwi wejściowych. ARCHEOLOGIA - dziedzina wiedzy, w której przeszłość człowieka poznawana jest na podstawie materiałów odkrywanych na ziemi, pod ziemią i w wodzie. TYMPANON - pole pomiędzy drzwiami a archiwoltą portalu, wypełnione dekoracją rzeźbiarską. SAKRALNY - związany z kultem religijnym. STYL GOTYCKI (GOTYK) - styl w sztuce późnego średniowiecza, popularny w Europie od XIII wieku.

11 POLECANE MATERIAŁY O Muzeum Początków Państwa Polskiego: O historii średniowiecznej Polski: O architekturze romańskiej: O Gnieźnie: ra_romanska_-_cechy_stylu.html O życiu w średniowiecznym grodzie w Gnieźnie: O katedrze w Poznaniu:

12 PRAWIDŁOWE ODPOWIEDZI DO ZADAŃ Zadanie 2 A PALATIUM (SIEDZIBA WŁADCY) B KATEDRA (KOŚCIÓŁ BISKUPI) C WAŁ OBRONNY (OCHRONA GRODU ) D GŁÓWNA BRAMA (STRZEŻONY WJAZD DO GRODU) E PODGRODZIE (TU MIESZKALI KUPCY I RZEMIEŚLNICY PRACUJĄCY NA RZECZ GRODU) Zadanie 3 ARCHEOLOGIA Zadanie 4 1 -Zamek Królewski w Warszawie 2 -Kolegiata w Tumie 3 -Rotunda w Cieszynie; 4- Kamienica Kopernika w Toruniu Zabytki romańskie: 2 i 3. Zadanie 5 XIII wieku średniowiecznej smukłe witrażami ostre sklepienia żeber gotyckim XVI wieku Wawelu mariackie Zadanie 6 Prawda: 2; 3; 5; 8 Zadanie 7 Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny i św. Mikołaja w Gieczu 1 Kolegiata w Tumie 2 Rotunda św. Prokopa w Strzelnie 3 Kościół św. Andrzeja w Krakowie - 4