PRACE ORYGINALNE. , Dominika Gawlak. Porównanie ochraniaczy wewnątrzustnych stosowanych w sportach walki

Transkrypt

1 PRACE ORYGINALNE Dent. Med. Probl. 0, 0,, 0 09 ISSN 6-87X Copyright by Wroclaw Medical University and Polish Dental Society Katarzyna Mańka-Malara A, B E B, E, F, Dominika Gawlak Porównanie y wewnątrzustnych stosowanych w sportach walki The Comparison of Mouthguards Used in Combat Sports Katedra Protetyki Stomatologicznej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego Studenckie Koło Naukowe przy Katedrze Protetyki Stomatologicznej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego A koncepcja i projekt badania; B gromadzenie i/lub zestawianie danych; C opracowanie statystyczne; D interpretacja danych; E przygotowanie tekstu; F zebranie piśmiennictwa Streszczenie Wprowadzenie. e wewnątrzustne powinny być użytkowane przez wszystkich zawodników dyscyplin wiążących się ze zwiększonym zagrożeniem doznania urazu w obrębie jamy ustnej i głowy. Stosowanie tego typu zabezpieczeń powoduje ograniczenie zakresu skutków uderzenia, chroniąc zęby i struktury otaczające. Zawodnicy trenujący sporty walki wymagają zwiększonej ochrony ze względu na niebezpieczeństwo związane z uprawianiem tych dyscyplin. Cel pracy. Porównanie wewnątrzustnych y typu boil and bite z ami mi oraz wybór najlepszego rodzaju a dla zawodników sportów walki. Materiał i metody. W badaniu wzięło udział 9 zawodników. Każdy z nich testował rodzaje y typu boil and bite (Porida ), (Protech Dent ) i (Shock Doctor ) oraz z materiału Corflex Orthodontic. Po miesiącu użytkowania zawodnicy wypełnili ankietę dotyczącą problemów związanych z użytkowaniem y. Każdy został oceniony w skali. Wyniki. Najwyższą ocenę uzyskał średnia,. uzyskał notę,,,,86, a. Najmniej problemów związanych z zastosowaniem a zostało zgłoszonych dla a indywidualnego, następnie dla a perforowanego 6, wzmocnionego 9 oraz jednowarstwowego. Wnioski. Zawodnicy sportów walki powinni stosować e indywidualne ze względu na najlepszą ochronę oraz komfort związany z ich użytkowaniem (Dent. Med. Probl. 0, 0,, 0 09). Słowa kluczowe: e wewnątrzustne, sporty walki, sztuki walki. Abstract Background. Mouthguards should be an integral part of all disciplines which involve the risk of orofacial injury. Mouthguards reduce the effect of the oral cavity trauma, protecting the teeth and surrounding structures. Combat sports competitors require specific protection, as their discipline involve huge risk of sustaining an injury. Objectives. The aim of the study was to compare boil and bite mouthguards with custom mouthguards, and to choose the best mouthguard for combat sports competitors. Material and methods. Nineteen combat sports competitors have taken part in the research. Each of them was testing three boil and bite mouthguards single-layer mouthguard (Porida ), perforated mouthguard (Protech Dent ) and strenghtened mouthguard (Shock Doctor ) and custom mouthguard fabricated using Corflex Orthodontic material. After a month of testing, they were filling a questionnaire listing negative marks connected with the usage, and raiting mouthguards from to. Results. The highest rate was gained by a custom mouthguards an average of.. Strenghted mouthguard was rated., perforated mouthguard.86 and single-layer mouthguard.. The lowest number of negative marks conected with the usage were indicated to custom mouthguard 6, then perforated mouthguard 6, strengthened mouthguard 9, and single-layer mouthguard. Conclusions. The best protection and comfort is ensured by mouthguards performed individually for each competitor. It plays a vital role in contact sports and is the most comfortable one (Dent. Med. Probl. 0, 0,, 0 09). Key words: mouthguards, combat sports, martial arts.

2 06 K. Mańka-Malara, D. Gawlak Grupa sportów walki obejmuje dyscypliny, które mimo dalekowschodnich korzeni rozwijają się w sposób dynamiczny, stawiając przed badaczami i lekarzami praktykami nowe wyzwania. Uprawianie tego rodzaju aktywności fizycznej daje wiele korzyści ogólnoustrojowych udowodniono pozytywny wpływ na układ sercowo-naczyniowy, skuteczność w profilaktyce chorób cywilizacyjnych, a także zwiększenie siły i równowagi u sportowców []. Mimo wielu zalet trenowanie sztuk walki, które wymagają ścisłego kontaktu z przeciwnikiem wiąże się nieodłącznie z możliwością powstawania kontuzji. Wraz ze zwiększeniem popularności tych dyscyplin powinna się zwiększać świadomość zawodników dotycząca odpowiedniej profilaktyki urazów, w tym konieczności stosowania y wewnątrzustnych. Wyróżnia się rodzaje y wewnątrzustnych standardowe o uniwersalnym rozmiarze (obecnie praktycznie niedostępne w sklepach i hurtowniach sportowych), typu boil and bite dostosowywane przez zawodnika po uplastycznieniu w gorącej wodzie oraz indywidualne, przygotowane przez lekarza dentystę na podstawie wycisków. e indywidualne mogą być wykonywane za pomocą techniki formowania wgłębnego, wtrysku termicznego i puszkowania []. Niedokładne dostosowanie y standardowych i boil and bite powoduje zwykle konieczność zaciskania zębów w celu ich utrzymania na podłożu, co jest spowodowane niewystarczającą retencją y zgłaszaną przez % użytkowników []. Według Gawlak [] większość użytkowników y ch nie odczuwa dyskomfortu związanego z ich stosowaniem. Badania laboratoryjne przeprowadzone przez Hoffmanna et al. [], porównujące e wykonane z materiału EVA, typu boil and bite z wykonanymi indywidualnie wskazują, że e dostosowywane przez zawodnika charakteryzują się gorszymi właściwościami tłumienia siły uderzenia. Niekorzystne cechy y boil and bite mogą spowodować zarówno ich mniejszą skuteczność, jak i mniejsze zainteresowanie sportowców wszystkimi rodzajami y wewnątrzustnych. Sporty walki to dyscypliny wymagające szczególnej retencji y ze względu na dużą dynamikę ruchu sportowca oraz wyjątkowej wytrzymałości ze względu na regularne narażenie na bezpośrednie uderzenia. Najczęściej stosowany wśród zawodników sportów walki jest typu boil and bite wybiera go 7% sportowców, a najrzadziej jedynie %. Niepokojące jest, że % zawodników trenujących sztuki walki nie stosuje żadnych y wewnątrzustnych [6]. Celem pracy było porównanie y wewnątrzustnych stosowanych przez zawodników sportów walki pod kątem zapewnianego komfortu oraz poczucia ochrony, a także wybranie najlepszego rodzaju a dla zawodników trenujących te dyscypliny. Materiały i metody 9 zawodników sportów walki biorących udział w przeprowadzonym badaniu użytkowało różne typy y wewnątrzustnych, każdy przez tygodnie. Testowane były e z materiału Corflex Orthodontic (Pressing Dental, Włochy) oraz rodzaje y termoplastycznych typu boil and bite (najczęściej stosowany) Porida (Combat Gear, Pakistan, Indie), Protech Dent (Akervall technologies, USA) i Shock Doctor Gel Max Strapless (Shock Doctor, Inc., USA). W badaniu nie uwzględniono wymienianego w piśmiennictwie a standardowego o uniwersalnych rozmiarach, ponieważ jest niedostępny w hurtowniach i sklepach sportowych. Po miesięcznym użytkowaniu a w ramach treningów i zawodów sportowcy uzupełniali ankietę, w której zgłaszali uwagi i problemy dotyczące retencji, komfortu użytkowania, mowy, oddychania, twardości, rozmiaru, zasięgu i dopasowania a, ilości wydzielanej śliny, smaku, obecności odruchu wymiotnego, tendencji do nagryzania oraz chorób stawu skroniowo-żuchwowego. Każdy z zawodników przyznawał użytkowanemu owi końcową ocenę, uwzględniającą zarówno komfort użytkowania badanego a, jak i subiektywne poczucie zapewnianej ochrony, a nota ujęta w podsumowaniu wyników jest średnią arytmetyczną z tych ocen. Wyniki Ze względu na różną specyfikę użytkowanych y zawodnicy zgłaszali odmienne dolegliwości związane z ich stosowaniem. Użytkownicy najczęściej stosowanego a typu boil and bite, będącego najtańszą formą zabezpieczenia przed urazami, zgłaszali problemy z retencją 7 zgłoszeń, trudności w mówieniu, skłonność do nagryzania a i jego słabe dopasowanie po oraz 9 skarg dotyczących jego zbyt rozległego zasięgu. Końcowa ocena dla tego rodzaju a to, a liczba zgłoszonych problemów związanych z jego zastosowaniem to.

3 Porównanie y wewnątrzustnych stosowanych w sportach walki 07 Rozmiar perforowanego a typu boil and bite, będącego najcieńszą i najmniejszą szyną ochronną zaproponowaną w badaniu, był uznany za jego wadę przez 7 zawodników. Na nieodpowiedni zasięg a skarżyło się sportowców, 0 zgłosiło zbyt dużą twardość, 9 zbyt małą elastyczność, a 6 zauważyło wywoływanie zwiększonej skłonności do nagryzania. Końcowa nota przyznana dla tego rodzaju a to,9, a liczba zgłoszonych dolegliwości 6. Stosowanie wzmocnionego a zbudowanego z twardego materiału pokrywającego z zewnątrz powierzchnię szyny oraz wnętrza wyścielonego miękkim materiałem termoplastycznym powodowało inne problemy: zawodników skarżyło się na trudności z utrzymaniem i z mówieniem, zgłaszało nieodpowiedni rozmiar a, przejawiało skłonność do nagryzania i zaciskania zębów w u, a 7 trenujących zgłosiło, że stosowany po dopasowaniu był zbyt luźny. Ostateczna ocena wyniosła,, a liczba odnotowanych problemów to 9. Podczas użytkowania a indywidualnego w czasie miesięcznego okresu testowania zanotowano najmniejszą liczbę dolegliwości (). Spośród wszystkich zawodników 6 podało zwiększoną skłonność do nagryzania, trudności z mówieniem, niewłaściwe dopasowanie, zgłoszenia dotyczyły również zwiększonej ilości wydzielanej śliny, a trudności w oddychaniu. Oceny zawodników przyznane temu owi dały końcową notę.6. Rycina zawiera oceny przyznane poszczególnym om. Zawodnicy sportów walki najlepiej ocenili końcowa nota wyniosła,6. Kolejnymi były:,,,8 i.. Tabela zawiera oceny przyznawane przez zawodników. Najbardziej komfortowym był, z którym sportowcy mieli najmniej problemów dotyczących użytkowania, następnie 6, 9 i. Powyższe wyniki obrazuje ryc.. Omówienie W większości kontaktowych dyscyplin sportowych uderzenia w obrębie głowy, stanowiące podstawę wielu rodzajów sportów walki, są niedozwolone. W badaniach obejmujących retrospektywną analizę częstości występowania urazów wśród zawodników Zazryn et al. [7] odnotowali częstość kontuzji na 00 odbytych walk w boksie i 09,7 na 000 walk w kickboxingu, z czego % uszkodzeń dotyczyło okolic głowy i szyi [8]. Kolejne badania przeprowadzili Bledsoe et al. [9], w których przedstawili częstość urazów 7, na 00 odbytych walk bokserskich, a jako najczęstszy typ urazu podali rozcięcie tkanek miękkich twarzy % [9] oraz 8,6 urazów na 00 walk MMA (mieszane sztuki walki), z których 7,9% to urazy tkanek miękkich twarzy [0]. Badania analizujące przyczyny przerwania walk również wykazują, że w MMA ok. 8,% [], a w boksie 8,8% [] powodem jest uraz głowy. Najczęściej występującymi urazami w sportach walki są urazy tkanek miękkich % zgłoszeń, utrata twardych tkanek zęba %, złamania w obrębie kości oraz urazy stawu skroniowo- -żuchwowego 0%, zwichnięcie całkowite zębów 6,%, wstrząs mózgu,%, a wtłoczenie i przemieszczenie zęba % []. Upowszechnienie stosowania ch y wewnątrzustnych oraz wprowadzenie w regulaminach wszystkich dyscyplin obowiązku zastosowania tego typu ochrony wydaje się obecnie nieodzowne. Użytkowanie y pozwoliłoby bowiem ograniczyć częstość urazów, zapewniając zawodnikom większe bezpieczeństwo i ochronę. ocena,,, 0, 0 custom strenghtened perforated popular Ryc.. Ocena a Fig.. Mouthguard s rate

4 08 K. Mańka-Malara, D. Gawlak Tabela. Oceny przyznawane przez zawodników Table. Rates given by competitors Nr zawodnika (Competitor s number) Średnia (Average) (Popular,,7,,,,,7,,,, (Perforated,,,,, (Strenghted,,,,,,,,,,,8,,6 (Custom,,,7,,,,,7,7,7 zgłaszane problemy custom strenghtened perforated popular Ryc.. Problemy w użytkowaniu y Fig.. Problems with mouthguards usage Piśmiennictwo [] Woodward T.W.: A review of the effects of martial arts practice of martial arts practice on health. Wisc. Med. J. 009, 08, 0. [] Gawlak D., Łojszczyk R.: Materiały i metody stosowane w wykonawstwie y wewnątrzustnych użytkowanych podczas uprawiania różnych dyscyplin sportowych. Stomatol. Współcz. 00, 7,, 8. [] DeYoung A., Robinson E., Godwin W.: Comparing comfort and wearability: custom made vs self-adapted mouthguards. J.A.D.A. 99,, 7. [] Gawlak D.: Ocena użytkowania wewnątrzustnych y u młodzieży uprawiającej różne dyscypliny sportowe wstępne badania kliniczne. Czas. Stomatol. 009, 6,. [] Hoffmann J., Alfter G., Rudolph??., Gőz G.: Experimental comparative study of various mouthguards. Endod. Dent. Traumatol. 999,, 7 6. [6] Wesołowski P., Mańka-Malara K., Tokarska P., Wojtowicz A.: Ocena częstości stosowania y jamy ustnej w różnych stylach walki sportowej. Nowa Stomatol. 0,, [7] Zazryn T.R., Finch C.F., McCrory P.: A 6 year study of injuries to professional boxers in the state of Victoria, Australia. Br. J. Sports Med. 00, 7,. [8] Zazryn T.R., Finch C.F., McCrory P.: A 6 year study of injuries to professional kickboxers in the state of Victoria, Australia. Br. J. Sports. Med. 00, 7, 8.

5 Porównanie y wewnątrzustnych stosowanych w sportach walki 09 [9] Bledsoe G.H., Li G., Levy F.: Injury risk in professional boxing. South Med. J. 00, 98, [0] Bledsoe G.H., Hsu E.B., Grabowski J.G., Brill J., Li G.: Incidence of injury in professional mixed martial arts competitions. J. Sports Sci. Med. 006,, 6. [] Buse G.J.: No holds barred sport fighting: a 0 year review of mixed martial arts competition. Br. J. Sports Med. 006, 0, [] Estwanik J.J., Boitano M., Ari N.: Amateur boxing injuries at the 98 and 98 USA/ABF national championships. Phys. Sportsmed. 98,, 8. [] Wesołowski P., Tokarska P., Mańka-Malara K., Wojtowicz A.: Analiza rodzaju urazów doznawanych w obrębie twarzoczaszki w różnych stylach walki sportowej. Nowa Stomatol. 0,, 08. Adres do korespondencji: Katarzyna Mańka-Malara Katedra Protetyki Stomatologicznej WUM ul. Nowogrodzka Warszawa kmankamalara@gmail.com tel.: Praca wpłynęła do Redakcji: r. Po recenzji: r. Zaakceptowano do druku: r. Received: Revised: Accepted: