Warszawa - Polska - europan 10 FROM A STREET TO THE HEART OF A VITAL NEIGHBOURHOOD

Transkrypt

1 Warszawa - Polska - europan 10 FROM A STREET TO THE HEART OF A VITAL NEIGHBOURHOOD The study site znajduje się w dzielnicy Praga położonej na przeciwnym niż centrum miasta prawym brzegu rzeki Wisły. Od XIX wieku Praga w oczach dużej części mieszkańców lewobrzeżnej Warszawy uchodzi za gorszą część miasta. W opinii wielu Warszawiaków Praga jest też dzielnicą niebezpieczną. Faktycznie poziom przestępczości jest wyższy od przeciętnego w Warszawie, ale wielkość różnicy (w latach poziom przestępczości wyższy o 36% 1 od przeciętnego dla całego miasta) pozwala uważać, iż zła opinia o dzielnicy jest przesadzona. Tym bardziej iż poziom przestępczości w ostatnich latach, tak jak w całej Polsce, spada. Wizerunek dzielnicy także się zmienia. Powstają tu liczne pracownie artystów, oraz instytucje takie jak alternatywne kluby rozrywkowe czy prywatne teatry. Budowane są też nowe domy mieszkalne. Przestają działać kolejne fabryki i część zakładów rzemieślniczych. Wciąż funkcjonują urzędy i szkoły, kościoły i cerkiew prawosławna. Od wieków na Pradze prężnie działa handel. Tak jest nadal. Praga pełni też ważne funkcje komunikacyjne. Praga doznała w czasie II Wojny Światowej dużo mniejszych zniszczeń niż Warszawa lewobrzeżna. W 1944 roku w czasie gdy na lewym brzegu trwało Powstanie Warszawskie, a po jego upadku wojska niemieckie systematycznie niszczyły miasto, Praga była już w rękach armii radzieckiej, która oczekiwała tu, aż Niemcy uporają się z polskimi powstańcami z Armii Krajowej, która nie godziła się na uzależnienie Polski od ZSRR. Obszar study site ma powierzchnię 98,8 ha. Jego granice stanowią ulice Jagiellońska, Ratuszowa, 11 listopada, linia przebiegu planowanej nowej ulicy ( biegnąca wzdłuż granicy pomiędzy adaptowanymi do nowych funkcji terenami poprzemysłowymi na wschód od ulicy Szwedzkiej, a zajezdnią autobusową, oraz terenem hali handlowej Tesco), oraz Aleja Solidarności. Charakter obszarowi study site nadaje zwarta zabudowa z przełomu XIX i XX wieku, co jest sytuacją szczególną i stanowi istotną wartość w, mocno zniszczonej podczas II wojny światowej a potem poddanej znaczącym przekształceniom Warszawie. Przeważa zabudowa mieszkaniowa, ale sporo jest też obiektów przemysłowych i magazynowych obecnie często pełniących inne funkcje. Jednakże tego typu zabudowa nie wypełnia obszaru study site w całości. Na obszarach gdzie dominuje uzupełniają ją późniejsze budynki. W tym będący w budowie wieżowiec w rejonie zbiegu ulic 11 listopada i Szwedzkiej. W ramach study site są też obszary o innym charakterze. W kwartale Aleja Soldarności Jagiellońska- Św.Cyryla i Metodego-Pl. Wileński dominuje wybudowana w latach sześćdziesiątych XIX wieku prawosławna cerkiew metropolitarna. Kwartał Św. Cyryla i Metodego Jagiellońska Ratuszowa Targowa zajmuje złożone z wolnostojących budynków, ale posiadające granice wyznaczone domami stojącymi wzdłuż otaczających ulic, modernistyczne osiedle, którego początkiem powstania był zespół zrealizowany w latach , który zaprojektowali czołowi polscy architekci awangardy i aktywni członkowie CIAM Helena i Szymon Syrkus. Kwartał Targowa-Ratuszowa-Inżynierska- 11 listopada zajmuje szkoła wraz z otaczającym terenem. Dużą część trójkąta Inżynierska- Ratuszowa- 11 listopada zajmuje park. Na wschód od ulicy Szwedzkiej znajdują się wysokiej klasy zabytkowe obiekty poprzemysłowe. Dawne zakłady chemiczne położone na wschód od ulicy Szwedzkiej i na północ od ulicy Strzeleckiej są obecnie przekształcane na wielofunkcyjny zespół o przeważającej funkcji mieszkaniowej. Część zabudowań zespołu poprzemysłowego w rejonie skrzyżowania ulicy Szwedzkiej z Aleją Solidarności została prowizorycznie zaadaptowana na cele mieszkaniowe i zasiedlona przez imigrantów z Bułgarii. 1 Źródło: Mikroprogram Rewitalizacji Dzielnicy Praga Północ m. st. Warszawy

2 W bezpośrednim sąsiedztwie study-site przy jego południowym narożniku- znajduje się połączone z dworcem kolejowym centrum handlowe Warszawa-Wileńska. Rejon dworca stanowi ważny węzeł przesiadkowy. Na zachód od study site położony jest duży zespół terenów zielonych, w którego skład wchodzą Ogród Zoologiczny i Park Praski. Tereny na północ od study site zajmuje spore osiedle mieszkaniowe stanowiące zespół urbanistyczny ukształtowany w stylu socrealiatycznym w latach na dawnych terenach wojskowych. Ulica 11 listopada została wytyczona w XIX wieku po linii granicy dopuszczalnej zabudowy z esplanadą cytadeli położonej na drugim brzegu Wisły. W rejonie skrzyżowania ulicy 11 listopada z ulicą Starzyńskiego zachowały się zabudowania po dawnych koszarach. Południową granicę study site stanowi Aleja Solidarności będąca ruchliwą arterią komunikacyjną. Wraz z położoną po jej drugiej stronie linią kolejową stanowi ona barierę przestrzenną. Cały obszar study site znajduje się w ramach terenu objętego Mikroprogramem Rewitalizacji Dzielnicy Praga Północ 2, którego misja została sformułowana następująco: Praga Północ to dobry adres do mieszkania, zwiedzania, inwestowania. Praga Północ to przyszłe centrum artystyczno-kulturalne stolicy. W ramach celu strategicznego 1 Podniesienie standardu życia mieszkańców zakłada się między innymi ułatwienia w poruszaniu się w przestrzeni publicznej dla osób niepełnosprawnych, a także udostępnienie budynków stanowiących własność publiczną lub własność podmiotów non profit na renowację, adaptację i rozbudowę na cele mieszkaniowe z przeznaczeniem dla rodzin o niskich dochodach lub osób o szczególnych potrzebach. W przypadku celu strategicznego 2 Zwiększenie udziału usług turystyczno-kulturalnych w gospodarce dzielnicy podkreślono że tego typu usługi przy stosunkowo niskich nakładach generują dużą liczbę miejsc pracy. Jednym z działań realizowanych w ramach tego celu jest remont i adaptacja na cele usługowe i kulturalne lokali usytuowanych na parterze i w suterenach budynków wielomieszkaniowych. Cel strategiczny 3 Zapobieganie i przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu, integracja mieszkańców wynika ze specyfiki społecznej dzielnicy gdzie w przypadku wielu mieszkańców Niskie dochody lub ich brak, niskie wykształcenie, niepełnosprawność, osamotnienie oraz patologie społeczne są przyczynami wykluczenia społecznego, co powoduje ograniczony dostęp do rynku pracy oraz różnego rodzaju dóbr. Wśród działań podporządkowanych temu celowi są Wzmacnianie poczucia tożsamości mieszkańców na rewitalizowanym obszarze, Stworzenie warunków do powstawania placówek działających w systemie pomocy społecznej i edukacji dla osób zagrożonych marginalizacją. Zwłaszcza kierujących swą ofertę do dzieci i młodzieży (na obszarze study site już funkcjonuje sporo takich placówek zarówno prowadzonych przez miasto jak i organizacje pozarządowe, działają też tak zwani pedagogowie uliczni ), Tworzenie lokalnych centrów aktywizacji społecznej integracji międzypokoleniowej i wzajemnej edukacji. Cel strategiczny 4 Podniesienie jakości przestrzeni publicznej w celu stworzenia warunków do inwestowania w dzielnicy Praga Północ wychodzi ze stwierdzenia, iż Do lat 90-tych Praga Północ postrzegana była jako miejsce do lokowania przemysłu i usług uciążliwych. Obecnie tereny poprzemysłowe są niewykorzystane i istnieje możliwość zmiany ich przeznaczenie. Tutaj mogą powstać kolejne ośrodki naukowe, obiekty wystawowe czy konferencyjne. Do działań podporządkowanych temu celowi należą: Poprawa warunków działalności gospodarczej kupcom i przedsiębiorcom działającym na obszarze rewitalizowanym, Poprawa estetyki przestrzeni publicznej i ładu przestrzennego, Poprawa wizerunku Pragi. Cel ten jest realizowany między innymi poprzez wynajmowanie na preferecnycjnych warunkach lokali 2 Program został opracowany w Urzędzie Dzielnicy Praga Północ m.st. Warszawy w 2004 roku. Jego realizacja obejmuje lata

3 artystom, czy instytucjom kulturalnym i parakulturalnym. Ich obecność sprawiła, iż w okolicy powstało także wiele lokali rozrywkowych największe ich skupisko znajduje się na terenie poprzemysłowego zespołu przy ulicy 11 listopada 22, gdzie udostępnienie przez miasto lokalu prywatnemu teatrowi pociągnęło za sobą wynajęcie kolejnych lokali przez kluby o charakterze rozrywkowym. Zgodnie z zapisami Studium uwarunkowań i zagospodarowania przestrzennego cały obszar study site zaliczony został co centrum miasta. Dla jego większości przewiduje się dominującą funkcję mieszkaniową przy dopuszczeniu innych funkcji. Kwartały polożone w bezpośrednim sąsiedztwie Placu Wileńskiego (południowo zachodni narożnik study-site) przewidziano jako wielofunkcyjne. Zakładane przekształcenia układu komunikacyjnego opierają się na usunięciu z tego obszaru ulic głównych i jednoczesnym zagęszczenie sieci ulic zbiorczych. Większość z nich będą stanowić istniejące ulice. Wzdłuż wschodniej granicy study-site planowane jest wytyczenie nowej ulicy, która będzie przecinała Aleję Solidarności i położoną po jej drugiej stronie linię kolejową poprawiając połączenie z tamtym obszarem. Przewidywane jest też przedłużenie ulicy Stalowej, tak by utworzyć połączenie z położoną na północny wschód za torami kolejowymi dzielnicą Targówek. Planowane jest także wybudowanie przebiegającej przez teren study-site linii metra z dwoma obsługującymi obszar stacjami. Na terenie study site znajduje się sporo obiektów wpisanych do rejestru zabytków i bardzo duża ilość obiektów wpisanych do gminnej ewidencji zabytków. Większa część obszaru study site jest przedmiotem ochrony jako zespół jako zespół urbanistyczny. Ochroną objęta jest też przestrzeń większości ulic. Różnorodna zabudowa historyczna przyczynia się do nadania temu obszarowi jego charakteru, który przyciągnął tu licznych artystów, a także instytucjie kulturalne i parakulturalne. Większa część study-site została zakwalifikowana jako wymagający rehabilitacji obszar dziedzictwa kulturowego.

4 Wytyczne konserwatorskie. Uczestnicy polskiej edycji konkursu Europan 10 wytyczne zawarte w niżej prezentowanej pracy Nowa Praga powinni traktować je jako informację,propozycję, nie rozwiązanie ograniczające inwencje projektantów, Do wyboru pozostawia się ich respektowanie czy nie. Autorzy: Art Arch I (Aleksander Chylak, Marta Kruczyńska, Anna Szwykowska, Paweł Seweryniak), Warszawa 2006 Wszystkie prezentowane mapy (za wyjątkiem Nowej Pragi ) pochodzą z opracowania Studium rozwoju Warszawy zatwierdzonego przez Radę Warszawy w październiku 2006 Uczestnicy polskiej edycji konkursu Europan 10 wytyczne zawarte w niżej prezentowanej pracy Nowa Praga powinni traktować je jako informację,propozycję, nie rozwiązanie ograniczające inwencje projektantów. Do wyboru pozostawia się ich respektowanie czy nie.

5 WYTYCZNE KONSERWATORSKIE PLAN NOWA PRAGA LEGENDA: GRANICE OPRACOWANIA OBIEKTY AKTUALNIE WPISANE DO REJESTRU ZABYTKÓW TERENY AKTUALNIE WPISANE DO REJESTRU ZABYTKÓW (JAKO STREFA KONSERWATORSKA) OBIEKTY AKTUALNIE WPISANE DO EWIDENCJI KONSERWATORA ZABYTKÓW DO OBJĘCIA OCHRONĄ KONSERWATORSKĄ W PALNACH MIEJSCOWYCH OBIEKTY DO WPISANIA DO REJESTRU ZABYTKÓW TERENY DO WPISANIA DO REJESTRU ZABYTKÓW (JAKO STREFA KONSERWATORSKA) OBIEKTY DO WPISANIA DO EWIDENCJI KONSERWATORA ZABYTKÓW I OBJĘCIA OCHRONĄ KONSERWATORSKĄ W PLANACH MIEJSCOWYCH POZOSTAŁE OBIEKTY WYBUDOWANE PRZED 1945 OBIEKTY W EWIDENCJI KONSERWATORA ZABYTKÓW, WOBEC KTÓRYCH NALEŻY OBNIŻYĆ LUB CAŁKOWICIE ZDJĄĆ OCHRONĘ KONSERWATORSKĄ ZALECENIE PRZYWRÓCENIA PIERWOTNEGO WYRAZU ELEWACJI PODZIEMNE KORYTARZE W REJESTRZE ZABYTKÓW ZALECENIE UZUPEŁNIENIA PIERZEI ULICZNEJ ZWARTĄ ZABUDOWĄ ZALECENIE KSZTAŁTOWANIA PIERZEI ULICZNEJ PRZY POMOCY OGRODZEŃ LUB ZWARTEGO SZPALERU DRZEW LUB KRZEWÓW DOPUSZCZENIE NADBUDOWY ISTNIEJĄCEGO BUDYNKU ZALECENIE OCHRONY LUB UKSZTAŁTOWANIA WARTOSCIOWYCH WNĘTRZ URBANISTYCZNYCH (PODWÓREK) POTENCJALNE TERENY INWESTYCYJNE ELEMENTY KOMPOZYCJI URBANISTYCZNEJ (ZAŁOŻENIA OSIOWE) ZALECENIE USUNIĘCIA OBIEKTÓW BĘDĄCYCH W DYSONANSIE Z OTOCZENIEM NAWIERZCHNIE BRUKOWE DO ADAPTACJI CIĄGI ZABYTKOWYCH LATARŃ ZALECENIE OCHRONY I UZUPEŁNIEŃ SZPALERÓW ZIELENI WYSOKIEJ W PRZESTRZENIU ULIC PARKI, SKWERY DO REWOLARYZACJI

6 DZIEDZICTWO KULTUROWE - UWARUNKOWANIA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO HISTORYCZNE OSIE KOMPOZYCJI URBANISTYCZNYCH I WIDOKOWYCH DZIEDZICTWO URBANISTYKI I ARCHITEKTURY XX WIEKU Z LAT : UKŁADY URBANISTYCZNE ZESPOŁY URBANISTYCZNO - ARCHITEKTONICZNE OBSZARY WPISANE DO REJESTRU ZABYTKÓW ZESPOŁY URBANISTYCZNO - ARCHITEKTONICZNE ZESPOŁY ZABUDOWY PRZEMYSŁOWEJ ORAZ URZĄDZEŃ KOMUNALNYCH, ZESPOŁY SAKRALNE ZESPOŁY PAŁACOWO - PARKOWE DWORY Z PARKAMI, PARKI I OGRODY ZESPOŁY BUDOWNICTWA OBRONNEGO FORTY, KOSZARY ULICE I PLACE WPISANE DO REJESTRU ZABYTKÓW OBIEKTY WPISANE DO REJESTRU ZABYTKÓW

7 OCHRONA DZIEDZICTWA KULTUROWEGO KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO OBSZARY WPISANE DO REJESTRU ZABYTKÓW (KZ-RZ/1-5) UKŁADY URBANISTYCZNE, ZESP. URBANISTYCZNO -ARCHITEKTONICZNE (KZ-RZ/1) ZESP. PAŁACOWO PARKOWE, DWORY Z PARKAMI, PARKI I OGRODY (KZ-RZ/2) ZESP. ZABUDOWY PRZEMYSŁOWEJ I URZĄDZEŃ KOMUNALNYCH (KZ-RZ/3) ZESP. BUDOWNICTWA OBRONNEGO FORTY I KOSZARY (KZ-RZ/4) STREFA OCHRONY WSZYSTKICH PARAMETRÓW, HISTORYCZNEGO UKŁADU URBANISTYCZNEGO (KZ-A) 1-5 UKŁADY URBANISTYCZNE, ZESPOŁY URBANISTYCZNO - ARCHITEKTONICZNE STREFA OCHRONY ISTOTNYCH PARAMETRÓW, HISTORYCZNEGO UKŁADU URBANISTYCZNEGO (KZ-B) UKŁADY URBANISTYCZNE, ZESPOŁY URBANISTYCZNO - ARCHITEKTONICZNE STREFA OCHRONY WYBRANYCH PARAMETRÓW, HISTORYCZNEGO UKŁADU URBANISTYCZNEGO (KZ-C) UKŁADY URBANISTYCZNE, ZESPOŁY URBANISTYCZNO - ARCHITEKTONICZNE STREFA OCHRONY LINIOWYCH PARAMETRÓW HISTORYCZNEGO UKŁADU URBANISTYCZNEGO (KZ-L)

8 OBSZARY WYMAGAJĄCE PRZEKSZTAŁCEŃ REKULTYWACJI I REHABILITACJI OBSZARY WYMAGAJĄCE PRZEKSZTAŁCEŃ OBSZARY OSIEDLI MIESZKANIOWYCH NIE SPEŁNIAJĄCE WSPÓŁCZESNYCH STANDARDÓW ORAZ OSIEDLA ZDEGRADOWANE LUB ZAGROŻONE DEGRADACJĄ WIELOFUNKCYJNE CENTRA HANDLOWE ORAZ OBIEKTY HANDLOWE OBSZARY WYMAGAJĄCE REHABILITACJI OBSZARY OCHRONY DZIEDZICTWA KULTUROWEGO

9 STRUKTURA FUNKCJONALNO-PRZESTRZENNA KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO CENTRUM MIASTA GŁÓWNE PRZESTRZENIE O CHARAKTERZE REPREZENTACYJNYM POWIĄZANIA GŁÓWNYCH PRZESTRZENI O CHARAKTERZE REPREZENTACYJNYM TERENY WIELOFUNKCYJNE TERENY USŁUG TERENY USŁUG I HANDLU WIELKOPOWIERZCHNIOWEGO TERENY O PRZEWADZE ZABUDOWY MIESZKANIOWEJ WIELORODZINNEJ TERENY ZIELENI URZĄDZONEJ PBC- 90% PROJEKTOWANE LINIE METRA PROJEKTOWANE STACJE METRA ISTNIEJĄCE I PROJEKTOWANE STACJE I PRZYSTANKI KOLEJOWE

10 ZAPISANE W STUDIUM INWESTYCJE CELU PUBLICZNEGO PROJEKTOWANE DROGI I INNE TERENY KOMUNIKACYJNE O ZNACZENIU PONADLOKALNYM PROJEKTOWANE DROGI I INNE TERENY KOMUNIKACYJNE O ZNACZENIU LOKALNYM PROJEKTOWANE LINIE METRA PROJEKTOWANE STACJE METRA PROJEKTOWANE STACJE I PORZYSTANKI KOLEJOWE PROJEKTOWANE SCIEŻKI ROWEROWE

11 DROGI I ULICE KLASYFIKACJA. STAN ISTNIEJĄCY KLASY DRÓG GŁÓWNE RUCHU PRZYSPIESZONEGO 2/4 GŁÓWNE RUCHU PRZYSPIESZONEGO GP- 2 JEZDNIE x3 PASY GŁÓWNE RUCHU PRZYSPIESZONEGO GP -2 JEZDNIE x2 PASY GŁÓWNE - 2 JEZDNIE x 3 PASY GŁÓWNE - 2 JEZDNIE x 2 PASY GŁÓWNE - 1 JEZDNIA x 2 PAS ZBIORCZE - 1 JEZDNIA x 4 PASY ZBIORCZE - 1 JEZDNIA x 2 PASY LOKALNE - 1 JEZDNIA x 4 PASY LOKALNE - 1 JEZDNIA x 2 PASY, 1 JEZDNIA x 1 PAS

12 DROGI I ULICE UKŁAD I KLASYFIKACJA PROPONOWANE W STUDIUM DROGI GŁÓWNE RUCHU PRZYSPIESZONEGO PLANOWANE DROGI GŁÓWNE RUCHU PRZYSPIESZONEGO DROGI GŁÓWNE PLANOWANE DROGI GŁÓWNE DROGI ZBIORCZE PLANOWANE DROGI ZBIORCZE LOKALNE POWIĄZANIA OBSZARU STAREGO MIASTA I PRAGI

13 KOMUNIKACJA PUBLICZNA PLANOWANA II LINIA METRA PLANOWANA III LINIA METRA TRASY TRAMWAJOWE TRASY TRAMWAJOWE - PROJEKTOWANE PLANOWANE STACJE METRA LINIE I ŁĄCZNIECE KOLEJOWE STACJE I PRZYSTANKI KOLEJOWE WAŻNIEJSZE WĘZŁY PRZESIADKOWE SYSTEM DRÓG DLA ROWERÓW GŁÓWNE SCIEŻKI - ISTNIEJĄCE LOKALNE SCIEŻKI - ISTNIEJĄCE GŁÓWNE SCIEŻKI - PLANOWANE LOKALNE SCIEŻKI - PLANOWANE ZAJEZDNIE TRAMWAJOWE ZAJEZDNIE AUTOBUSOWE

14 WŁASNOŚĆ GRUNTÓW GRUNTY MIASTA STOŁECZNEGO WARSZAWY GRUNTY MIASTA STOŁECZNEGO WARSZAWY ODDANE W UŻYTKOWANIE WIECZYSTE GRUNTY SKARBU PAŃSTWA GRUNTY SKARBU PAŃSTWA ODDANE W UŻYTKOWANIE WIECZYSTE GRUNTY SKARBU PAŃSTWA PRZEKAZANE INSTYTUCJOM GRUNTY OSÓB FIZYCZNYCH I PRAWNYCH GRUNTY O NIE USTALONEJ WŁASNOSCI LUB W TRAKCIE PRZEKSZTAŁCEŃ