Problem ha asu generowanego podczas robót drogowych na obszarach chronionych i na terenach zurbanizowanych

Transkrypt

1 Problem ha asu generowanego podczas robót drogowych na obszarach chronionych i na terenach zurbanizowanych Dr hab. in. W adys aw Gardziejczyk, Politechnika Bia ostocka 1. Wprowadzenie W otoczeniu wi kszo ci dróg samochodowych w naszym kraju, zarówno tych g ównych, jak i dróg o mniejszym znaczeniu, dopuszczalny poziom d wi ku jest znacznie przekroczony. Dodatkowym problemem jest ha as emitowany przez pracuj ce maszyny i urz dzenia wykorzystywane przy budowie, przebudowie czy modernizacji dróg i ulic. Roboty drogowe cz sto s prowadzone w pobli u budynków mieszkalnych, na terenach chronionych, na obszarach Natura 2000 i chocia maj charakter przej ciowy i lokalny, naruszaj ycie w rodowisku oraz mog przyczynia si do jego degradacji. Ocena emisji ha asu w otoczeniu robót drogowych jest zadaniem trudnym i z o onym, gdy wi kszo robót ma indywidualny charakter, zmienia si rodzaj stosowanego sprz tu, maszyn i urz dze drogowych, zmienne s warunki gruntowo-wodne, wyst puj ró nice w zagospodarowaniu otoczenia, d ugo ci i szeroko ci pasa robót. Na budowanych i modernizowanych odcinkach dróg bardzo cz sto dzia aj ró ne przedsi biorstwa wykorzystuj ce bardzo ró norodny, specjalistyczny sprz t, a dodatkowym utrudnieniem mo e by równolegle odbywaj cy si ruch samochodowy. Wa n spraw z punktu widzenia ochrony rodowiska jest odleg o od wykonywanych prac budowlanych. Znajomo problematyki ha asu od prowadzonych robót drogowych jest bardzo potrzebna, zarówno specjalistom opracowuj cym raporty o ocenie oddzia ywania na rodowisko, projektantom dróg, jak i wykonawcom robót. W raportach o oddzia ywaniu inwestycji na rodowisko do cz sto pojawiaj si tylko ogólnikowe zapisy. Przyk adem mo e by stwierdzenie zawarte w jednym z takich opracowa :...Zmiany w klimacie akustycznym w fazie prac drogowych b d mia y charakter przemijaj cy, krótkotrwa y i zmienny. Emitowany ha as b dzie wprawdzie wysoki ( db(a)), ale krótkotrwa y i o zasi gu lokalnym. Dlatego te nie jest celowe rozpatrywanie zastosowania zabezpiecze akustycznych. Faza budowy b dzie wnosi a do rodowiska ha as nieustalony, pochodz cy od pracy ci kiego sprz tu mechanicznego oraz budowlanomonta owego, maszyn drogowych i rodków transportu.... Jednak dotychczas w naszym kraju ha as od robót drogowych nie by przedmiotem bardziej szczegó owych bada. Brak jest danych o poziomie ha asu w otoczeniu typowych robót drogowych, które mog yby stanowi podstaw do oceny klimatu akustycznego w otoczeniu placów budów, ju na etapie planowania organizacji robót. Takich informacji nie ma tak e zbyt wiele w doniesieniach z innych krajów. Jednak przyk adem mog by wyniki bada prowadzonych przez Martina i Solainego w programie TRRL, w ramach których ustalono, e równowa ny poziom ha asu w bezpo rednim otoczeniu drogi (dla okresu 6h), na której by y realizowane prace drogowe, wynosi od 70 do 83 db(a), a w odleg o ci 30 m od drogi od 62 do 75 db(a) [6]. W niniejszym artykule przedstawiono wyniki pilota owych bada poziomu ha asu w otoczeniu przyk adowych robót drogowych oraz ich porównanie z warto ciami dopuszczalnego i progowego równowa nego poziomu ha asu dla dróg i linii kolejowych oraz porówna z poziomem ha asu od ruchu samochodowego w otoczeniu wybranych ulic. 2. Charakterystyka akustyczna urz dze stosowanych w budownictwie drogowym Charakterystyka akustyczna masz yn i urz dze stosowanych w pracach budowlanych jest oparta na mocy akustycznej, która jest miar ilo ci energii wypromieniowanej przez ród o w jednostce czasu i wyra ana w watach (W). Podobnie jak w przypadku ci nienia akustycznego, ze wzgl du na szeroki przedzia zmienno ci warto ci mocy akustycznej, stosuje si skal logarytmiczn oraz poj cie poziomu mocy akustycznej LWA, wyra anego w db. Poziom mocy akustycznej jest podstawow wielko ci charakteryzuj c 45

2 46 Tabela 1. Warto ci dopuszczalnych poziomów mocy akustycznej przyk adowych urz dze stosowanych w robotach drogowych [1, 3] Typ urz dzenia Maszyny do zag szczania (walce wibracyjne, p yty wibracyjne, ub aki wibracyjne) Spycharki g sienicowe, adowarki g sienicowe, koparko- adowarki g sienicowe Spycharki ko owe, adowarki ko owe, koparko- adowarki ko owe, wywrotki, równiarki, walce niewibracyjne, maszyny do wyka czania nawierzchni Koparki emisj ha asu z jego ród a i st d jest stosowany do oceny ha asu maszyn. W tabeli 1 podano warto ci dopuszczalne poziomów mocy akustycznej przyk adowych urz dze, w zale no ci od zainstalowanej mocy netto P uzyskanej na stanowisku badawczym na ko cu wa a korbowego lub jego równowa nika [1, 3]. Ochrona przed ha asem wymaga spe nienia przez producentów i u ytkowników wymaga w zakresie emisji ha asu do rodowiska, okre lonych w stosunku do urz dze przeznaczonych do u ytkowania na zewn trz pomieszcze. Zgodnie z [3, 8] urz dzenia te dziel si na dwie grupy: urz dzenia podlegaj ce ograniczeniu emisji ha asu (oznacza to, e gwarantowany poziom mocy akustycznej nie powinien by przekroczony) i urz dzenia podlegaj ce tylko oznaczeniu gwarantowanego poziomu mocy akustycznej. Gwarantowany poziom mocy akustycznej jest to poziom mocy akustycznej uwzgl dniaj cy niepewno pomiaru wynikaj c ze zmienno ci procesu wytwarzania i procedur pomiarowych. Do pierwszej grupy urz dze nale- m.in.: maszyny do zag szczania (tylko walce wibracyjne i niewibracyjne, p yty i ubijaki wibracyjne), r czne kruszarki do betonu i m oty nap dzane silnikiem elektrycznym, spycharki, wywrotki, koparki hydrauliczne lub linowe, koparko- adowarki, równiarki, adowarki, uk adarki do nawierzchni (bez listwy do intensywnego zag szczania). Do drugiej grupy zalicza Zainstalowana moc netto P [kw] Dopuszczalny poziom mocy akustycznej [db/1pw] P < P P > lg P P P > lg P P P > 55 si m.in.: d wigi budowlane, wiertnice, m oty hydrauliczne, wycinarki do fug w nawierzchni, uk adarki do nawierzchni z listw do intensywnego zag szczania, urz dzenia do palowania, uk adarki do rur, frezarki do nawierzchni, koparki do rowów. W robotach drogowych stosowane s urz dzenia pierwszej i drugiej grupy. Powinny one spe nia wymogi stosownych rozporz dze, tj. posiada oznakowanie CE i oznakowanie gwarantowanego poziomu mocy akustycznej oraz deklaracj zgodno ci WE. W oparciu o podane warto ci poziomu mocy akustycznej pojedynczych urz dze trudno jest jednak ocenia klimat akustyczny w otoczeniu budowanych i modernizowanych dróg. Dodatkowym utrudnieniem jest to, e ha as od robót drogowych jest ha asem nieustalonym, o poziomie d wi ku A zmieniaj cym si wi cej ni 5 db. Szczególnym rodzajem ha asu nieustalonego jest za ha as impulsowy, który charakteryzuje si wyst powaniem jednego lub kilku impulsów d wi kowych o czasach trwania krótszych ni 1 s. Ten rodzaj ha asu, przy du ych poziomach ci nienia akustycznego, wyst puj cy stosunkowo cz sto w otoczeniu placów budów, jest szczególnie niebezpieczny dla s uchu. St d te rozpoznanie tego tematu jest bardzo wskazane. 3. Wyniki bada i ich analiza lg P P P > lg P Pomiary poziomu ha asu od przyk adowych robót drogowych przeprowadzono w otoczeniu budowanego odcinka drogi krajowej nr 8 (obwodnica Augustowa, odcinek Bia ystok Katrynka), odcinka drogi krajowej nr 19 (obwodnica Wasilkowa), ul. Zwierzynieckiej w Bia ymstoku, przy przebudowie ul. W. Jagie y w Suwa kach. Przedstawiony na rysunkach 1 i 2 odcinek drogi krajowej nr 8 jest po o ony na obszarze Natura 2000, a pokazany na rysunku 3 odcinek ul. Zwierzynieckiej przecina Las Zwierzyniecki. Czas trwania pojedynczego pomiaru w wyznaczonych punktach wynosi od 30 do 90 minut i by ustalany w zale no ci od zakresu prowadzonych robót i obejmowa pe ne cykle pracy sprz tu na danym odcinku. W tabeli 2 podano warto ci równowa nego (maksymalnego) poziomu d wi ku od przyk adowych robót w odleg o ci 25 m i w odleg o ci 50 m od granicy pasa, na którym by y prowadzone prace budowlane. Bardziej szczegó owy opis robót oraz informacje o pracuj cym w czasie pomiarów sprz cie podano w [2]. Klimat akustyczny w otoczeniu tras komunikacyjnych jest oceniany poprzez porównanie równowa nego poziomu d wi ku od ruchu samochodowego z warto ciami poziomu dopuszczalnego w porze dnia i w porze nocy. W przypadku terenów zanieczyszczonych nadmiernym ha asem dobrym wska nikiem wydaje si by progowy poziom ha asu oznaczaj cy poziom, którego przekroczenie

3 a) Rys. 1. Roboty przy budowie odcinka drogi krajowej nr 8 (Bia ystok Katrynka): a) profilowanie pod o a gruntowego, wykonywanie dolnej warstwy podbudowy z kruszywa amanego a) Rys. 2. Pomiary ha asu przy frezowaniu zniszczonej nawierzchni (odcinek dk nr 8: Bia ystok Katrynka): a) pomiar w odleg o ci 25 m od miejsca robót, pomiar w odleg o ci 50 m od miejsca robót a) Rys. 3. Pomiary ha asu przy wykonywaniu warstwy mrozoochronnej (budowa odcinka ul. Zwierzynieckiej w Bia ymstoku): a) widok robót, pomiar w odleg o ci 25 m od granicy robót kwalifikuje dany teren do tzw. terenów zagro onych ha asem [7]. Porównuj c ustalone warto ci równowa nego poziomu d wi ku w otoczeniu prowadzonych robót (tabela 2) z warto ciami dopuszczalnego i progowego równowa nego poziomu d wi ku podanymi w tabeli 3 mo na stwierdzi, e w odleg o ci 25 m od granicy robót poziom 60 db(a) jest przekroczony niezale nie od charakteru i zakresu realizowanych prac. Warto ró nicy przekroczenia wynosi od 3,3 db(a) przy profilowaniu pod o a gruntowego, przy wykorzystaniu jednej równiarki, do 16,1 db(a) przy frezowaniu zniszczonej nawierzchni. Nieco korzystniej, z punktu widzenia ochrony rodowiska, przedstawia si poziom ha asu w odleg o ci 50 m od prowadzonych robót. W tej odleg o ci, w przypadku wykonywania niektórych prac budowlanych, równowa ny poziom d wi ku by ni szy od 60 db(a). Nale y jednak zauwa y, e poza pracami najbardziej ha a liwymi (frezowanie nawierzchni i wykonywanie nasypu 47

4 Tabela 2. Warto ci równowa nego (maksymalnego) poziomu d wi ku od przyk adowych robót przy budowie i przebudowie dróg i ulic 48 Opis robót I. Karczowanie pni drzew i ich wywóz II. ProÞ lowanie pod o a gruntowego + wywóz gruntu III. Wykonywanie nasypu (du a koncentracja sprz tu) IV. Stabilizacja gruntu cementem lub wapnem V. Wykonywanie warstwy podbudowy z kruszywa amanego VI. Frezowanie zniszczonej nawierzchni bitumicznej VII. Uk adanie warstw bitumicznych nawierzchni *) w nawiasach podano warto ci maksymalnego poziomu d wi ku przy du ej koncentracji sprz tu), progowy poziom ha asu w odniesieniu do terenów zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej, jednorodzinnej i zagrodowej, nie by przekroczony. Z porównania warto ci podanych w tabeli 2 i w tabeli 3 wynika tak e, e na obszarach A ochrony uzdrowiskowej oraz na terenach wypoczynkowo-rekreacyjnych, wi kszo robót drogowych powoduje przekroczenie dopuszczalnego i progowego równowa nego poziomu d wi ku, zarówno w odleg o ci 25 m, jak i w odleg o ci 50 m. Roboty drogowe o du ej koncentracji sprz tu budowlanego powoduj istotne pogorszenie klimatu akustycznego w otoczeniu miejsca Lokalizacja L Aeq w db(a) w odleg o ci: 25 m 50 m Uwagi dk nr 19 (obwodnica Wasilkowa) 66,0 (72,3*) 60,1 (74,8) 2 koparki, samochód samowy adowczy dk nr 8 (Katrynka) 66,9 (80,9) 58,8 (69,1) równiarka, spycharka, koparka, samochód samowy adowczy dk nr 8 (Augustów) 63,3 (68,6) 54,9 (57,8) równiarka, dk nr 8 (Augustów) 83,4 (99,7) 73,7 (87,9) spycharka, 3 walce, samochód samowy adowczy dk nr 8 (Katrynka) 69,6 (93,4) 65,4 (8,8) równiarka, WR2000, ci gnik, 2 walce dk nr 8 (Augustów) 64,3 (78,6) 54,8 (64,7) WR2000, 2 walce, samochód samowy. dk nr 8 (Katrynka) 68,6 (87,7) 57,1 (68,2) roz cie acz, 2 walce, samochód samowy adowczy dk nr 8 (Katrynka) 76,1 (88,6) 64,4 (72,8) frezarka, samochód samowy adowczy Ulica (Suwa ki) 72,4 (78,1) 67,5 (74,6) frezarka, samochód samowy adowczy dk nr 8 (Katrynka) 69,5 (87,5) 65,7 (76,6) roz cie acz, 3 walce, samochody, Ulica (Suwa ki) 68,8 (75,9) 57,4 (68,7) roz cie acz, 2 walce, samochody ich realizacji. Na przyk ad, poziom ha asu w otoczeniu wykonywanego nasypu przy budowie odcinka drogi krajowej nr 8 (obwodnica Augustowa) przyjmowa nast puj ce warto ci w zale no ci od odleg o ci od prowadzonych robót: 25 m 83,4 db(a), 50 m 73,7 db(a), 100 m 58,3 db(a), 200 m 48,9 db(a). Oznacza to, e dopiero w odleg o- ci oko o 200 m poziom ha asu nie przekroczy 50 db(a). Do szczególnie ha a liwych robót nale y zaliczy tak e: frezowanie nawierzchni, wykonywanie stabilizacji gruntu spoiwami hydraulicznymi oraz uk adanie warstw nawierzchni (w szczególno ci ich zag szczanie). W celu rozpoznania problemu wp ywu robót drogowych na klimat Tabela 3. Warto ci dopuszczalne i progowe równowa nego poziomu d wi ku dla dróg i linii kolejowych w porze dnia i w porze nocy [4, 5] Rodzaj terenu Warto L Aeq, [db(a)] Warto progowa L Aeq, [db(a)] Pora dnia Pora nocy Pora dnia Pora nocy 1. Obszary A ochrony uzdrowiskowej Tereny wypoczynkowo-rekreacyjne poza miastem 3. Tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej, jednorodzinnej i zagrodowej 4. Tereny w streþ e ródmiejskiej miast powy ej 100 tys. mieszka ców ze zwart zabudow mieszkaniow i koncentracj obiektów administracyjnych, handlowych i us ugowych akustyczny na terenach zurbanizowanych, w sierpniu i we wrze- niu 2009 roku, przeprowadzono pomiary równowa nego poziomu d wi ku w otoczeniu przebudowywanego skrzy owania ulic: Anto niukowska, wi tokrzyska i Wierzbowa w Bia ymstoku (rys. 4). Pomiary wykonano w czterech punktach: A, B, C i D po o onych w odleg o ci 10 m od kraw dzi jezdni (rys. 5). W ka dym z tych punktów wykonano od 6 do 10 jednogodzinnych pomiarów równowa nego i maksymalnego poziomu d wi ku, a ustalone warto ci podano w tabeli 4. Analiza wyników wskazuje na do istotne zró nicowanie poziomów ha asu w zale no ci od rodzaju i zakresu prowadzonych robót, miejsca ich wykonywania oraz charakterystyki pracuj cego sprz tu. Najwy sze warto ci poziomu ha asu w punkcie A zanotowano w sytuacji, gdy w odleg o ci oko o 30 m dokonywano rozbiórki starej zniszczonej nawierzchni bitumicznej (pomiar nr 8 rys. 6a). Maksymalny poziom d wi ku (94,2 db(a)) zanotowano w tym punkcie w czasie wyjazdu z placu budowy samochodu ci arowego. W punkcie B najwy szy równowa ny poziom d wi ku (72,2 db(a)) stwierdzono przy frezowaniu istniej cej

5 ul. Antoniukowska ul. wi tokrzyska A D B C ul. Wierzbowa ul. Antoniukowska Rys. 4. Widok przebudowywanego skrzy owania ulic: Antoniukowska wi tokrzyska Wierzbowa w Bia ymstoku bada pozwalaj tak e stwierdzi, e istotny wp yw na maksymalny poziom d wi ku mia y rodki transportu dostarczaj ce materia- y na plac budowy lub wywo ce destrukt asfaltowy oraz grunt z wykopu na odk ad. Ustalone warto ci poziomu ha asu w otoczeniu skrzy owania porównano z poziomem ha asu w punktach A i B od ruchu samochodowego (bez prowadzenia robót drogowych). W czasie wykonywania pomiarów w punktach A i B, w ci gu ulicy Antoniukowskiej (bli sz jezdni ) odbywa si ruch samochodowy w obu kierunkach. Ustalone warto ci poziomu ha asu wynosi y odpowiednio: Pkt A: L Aeq = 63,9 db(a), L AFmax = 70,6 db(a), Pkt B: L Aeq = 63,4 db(a), L AFmax = 75,4 db(a). Oznacza to, e ha as od ruchu samochodowego jest ni szy o 3 6 db(a) od poziomu ustalonego w sytuacji pracy sprz tu budowlanego. Dotyczy to jednak tylko przypadków, kiedy najbarnawierzchni w odleg o ci m od punktu pomiaru, a maksymalny poziom d wi ku zanotowano w czasie u ywania krótkotrwa ego d wi kowego sygna u ostrzegawczego wstecznego biegu przez samochód ci arowy. W punkcie C ustalone równowa ne i maksymalne poziomy d wi ku by y zbli one do warto ci uzyskanych w punkcie B, a ich przyczyny te by y takie samie jak w punkcie B. W trakcie prowadzenia pomiarów w punkcie D w pobli u nie prowadzono najbardziej ha a liwych robót, z wyj tkiem pomiaru nr 7, w trakcie którego na jezdni wokó wyspy uk adano warstw cieraln. Równowa ny poziom d wi ku o warto ci 74,8 db(a) by spowodowany prac dwóch roz cie aczy i 3 walców w stosunkowo bliskiej odleg o ci (od 15 do 75 m). Maksymalny poziom d wi ku w tym punkcie (89,5 db(a)) zanotowano za podczas pracy zag szczarki wykorzystywanej do zag szczenia mieszanki mineralno-asfaltowej przy kraw niku. Obserwacje w trakcie dziej ha a liwe prace (np. frezowanie nawierzchni czy zag szczanie warstw nawierzchni) by y wykonywane w odleg o ci ponad metrów od punktu pomiaru. W sytuacji, gdy bardziej ha a liwe prace by y realizowane w pobli u punktów pomiaru, poziom ha asu by wy szy, nawet o ponad 10 db(a) w stosunku do poziomu ha asu tylko od ruchu samochodowego. W celu porównania poziomów ha asu od robót drogowych, przy przebudowie analizowanego skrzy owania, z ha asem od ruchu samochodowego w otoczeniu innych (bardziej obci onych ruchem) ulic przeprowadzono po 3 jednogodzinne pomiary równowa nego poziomu d wi ku w odleg o ci 10 m od kraw dzi jezdni, w czterech punktach na terenie Bia egostoku i w trzech punktach na terenie Augustowa, a wyniki podano w tabeli 5. Porównanie równowa nych poziomów d wi ku od robót drogowych i od ruchu samochodowego wskazuje na zbli one ich warto- Rys. 5. Lokalizacja punktów pomiaru ha asu od robót drogowych na skrzy owaniu ulic: Antoniukowska wi tokrzyska Wierzbowa w Bia ymstoku Tabela 4. Warto ci równowa nego (maksymalnego) poziomu d wi ku w otoczeniu skrzy owania Punkt pomiaru A B C D Równowa ny poziom d wi ku (maksymalny poziom d wi ku) [db(a)] ,2 66,3 67,7 65,2 68,0 66,4 73,2 71,7 75,8 69,5 (79,0) (82,5) (94,2) (77,8) (85,9) (78,9) (82,6) (80,3) (86,8) (90,2) 70,7 69,3 72,2 67,0 67,8 68,0 (89,6) (81,3) (86,3) (78,8) (87,9) (83,1) 69,7 70,7 69,0 67,5 69,8 69,4 (85,2) (86,8) (88,9) (82,6) (80,3) (81,2) 64,9 64,8 67,6 65,2 66,4 63,2 74,8 (84,1) (78,6) (82,5) (78,5) (85,7) (76,7) (89,5) 49

6 50 Tabela 5. Warto ci równowa nego poziomu d wi ku w otoczeniu wybranych ulic w Bia ymstoku i w Augustowie Miasto Bia ystok Augustów Równowa ny poziom d wi ku A, [db(a)] Ulica Pora dnia Pora nocy Pomiar 1 Pomiar 2 Pomiar 3 Piastowska 65,4 65,1 59,2 Gen. W. Andersa 67,9 68,1 62,0 Gen. F. Kleeberga pkt 1 69,6 70,4 65,9 Gen. F. Kleberga pkt 2 68,5 72,0 66,0 Mazurska 66,3 63,1 52,3 Chreptowicza 65,0 66,0 62,9 29 listopada 70,2 67,7 63,6 wane z uwzgl dnieniem ich wp ywu na otoczenie i pracuj cy personel. Szczególnie niekorzystnie wyró ni- y si w tej grupie prace zwi zane z wykonywaniem pali wierconych maksymalny poziom d wi ku osi gn warto 103,8 db(a). W takim przypadku, jak równie przy wykonywaniu fug w nawierzchni, rozbiórce nawierzchni oraz innych ha a liwych pracach budowlanych, g ówna uwaga powinna by zwrócona na ochron operatorów sprz tu oraz osoby przebywaj ce w pobli u prowadzonych robót. Dopuszczalne warto ci poziomu d wi ku w miejscu pracy okre laj odpowiednie przepisy, normy i zalecenia. Nale y przy tym uwzgl dni czas dzia ania ha asu oraz maksymalne i szczytowe jego warto ci. Poziom ekspozycji dziennej (8 h) na ha as nie powinien przekracza 85 db(a), a maksymalny poziom d wi ku nie mo e przekroczy 115 db(a). Uwa a si, e ekspozycja na ha as przekraczaj cy 85 db(a) jest mo liwa bez ci, oczywi cie poza sytuacjami, kiedy wykonywane prace s bardzo ha a liwe. Mo na wi c stwierdzi, e wi kszo robót drogowch przy przebudowie i modernizacji ulic nie jest bardziej uci liwym zanieczyszczeniem otoczenia tras komunikacyjnych ni ruch samochodowy. Przy budowie/przebudowie dróg i ulic realizowane s prace o innym charakterze ni typowe roboty drogowe, które przyczyniaj si do nadmiernego zanieczyszczenia akustycznego rodowiska (rys. 6). Przeprowadzono pomiary równowa nego poziomu d wi ku w otoczeniu odcinków dróg i ulic, na których prowadzono takie prace budowlane, a ustalone warto ci poziomu ha asu przedstawiaj si nast puj co: a) wbijanie cianek szczelnych (droga krajowa nr 8 obwodnica Augustowa; palownica Hitachi GLSK-125): odleg o 25 m: L Aeq = 77,2 = 92,1 db(a), odleg o 50 m: L Aeq = 67,9 = 86,3 db(a), wykonywanie pali wierconych w rurze obsadowej ( rednica 600 mm) (ul. Antoniukowska w Bia ymstoku, palownica DEL- MAG RH26W): odleg o 15 m: L Aeq = 84,1 = 103,8 db(a), c) wykonywanie fug w nawierzchni w celu umieszczenia detektorów (ul. Antoniukowska w Bia ymstoku): odleg o 15 m: L Aeq = 84,0 = 89,0 db(a), d) rozbiórka nawierzchni r cznym m otem (ul. Antoniukowska): odleg o 30 m: L Aeq = 71,7 = 80,3 db(a), e) rozbiórka p yty betonowej m o - tem mechanicznym i równo le g e frezowanie zniszczonej nawierzchni (ul. Antoniukowska w Bia ym stoku): odleg o od miejsca frezowania 15 m, od rozbiórki p yty 30 m: L Aeq = 79,8 db(a), L AFmax = 92,4 db(a). Podane warto ci potwierdzaj du ha a liwo wymienionych robót, a to oznacza, e powinny by one szczególnie dok adnie planoa) Rys. 6. Widok robót przy przebudowie ulicy Antoniukowskiej i skrzy- owania w Bia ymstoku: a) rozbiórka nawierzchni, wykonywanie pali wierconych w rurze obsadowej uszczerbku dla zdrowia w przypadku stosowania przerw w pracy lub ograniczenia czasu jej trwania. Na przyk ad, praca w ci g ym ha asie w granicach db(a) nie mo e trwa d u ej w ci gu dnia ni min. 4. Podsumowanie Wyniki poziomu d wi ku ustalone w trakcie pomiarów potwierdzaj, e ha as pochodz cy od robót drogowych zale y od ich rodzaju i zakresu, wykorzystywanego sprz tu oraz od odleg o ci od placu budowy. Do szczególnie ha a liwych prac budowlanych nale y zaliczy roboty zwi zane z wykonywaniem cianek szczelnych, pali wierconych, rozbiórk i frezowaniem nawierzchni. Niekorzystny wp yw na klimat akustyczny w otoczeniu robót ma du a koncentracja maszyn i urz dze na krótkich odcinkach budowanych lub przebudowywanych dróg.

7 ród em maksymalnego poziomu d wi ku przekraczaj cego stosunkowo cz sto poziom 80 db(a), s samochody ci arowe transportuj ce materia y na place budów, a tak e urz dzenia u ywaj ce krótkotrwa ych d wi kowych sygna ów ostrzegawczych wstecznego biegu. Do bardzo ha a liwych urz dze nale y zaliczy tak e wszelkiego rodzaju m oty, zag szczarki oraz pi y do wykonywania fug w warstwie cieralnej. Nale y stwierdzi, e praktycznie wszelkie prace budowlane prowadzone na obszarach A ochrony uzdrowiskowej i na terenach rekreacyjno-wypoczynkowych poza miastem prowadz do przekroczenia równowa nego poziomu d wi ku o warto ci 50 db(a) w odleg o ci 50 m od miejsca ich realizacji. Jednak poziom ha asu od wielu robót drogowych nie przekracza w sposób zdecydowany poziomu ha asu od ruchu samochodowego na ruchliwych ulicach naszych miast. Maj c jednak na uwadze nadmierny poziom ha asu w trakcie prowadzenia robót drogowych, celowe i konieczne s pewne dzia ania w celu jego ograniczenia. Mog by one podejmowane zarówno na etapie projektowania, jak i realizacji prac budowlanych. Do najwa niejszych takich dzia- a nale : eliminacja lub minimalizacja najbardziej ha a liwych procesów i prac, udoskonalenie polityki w zakresie stosowania maszyn i urz dze o ma ej emisji ha asu, uwzgl dnienie wymaga dotycz cych ograniczenia ha asu w specyfikacjach przetargowych, minimalizacja nara enia pracowników na ponadnormatywny ha as, prowadzenie systematycznej oceny poziomu ha asu w czasie prowadzenia robót (monitoring) oraz eliminowanie z placu budowy róde o nadmiernej ha a liwo ci. Problem no no ci granicznej p yt elbetowych w uj ciu aktualnych przepisów normowych BIBLIOGRAFIA [1] Dyrektywa 2005/88/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 14 grudnia 2005 r. w sprawie zbli enia ustawodawstw Pa stw Cz onkowskich odnosz cych si do emisji ha asu do rodowiska przez urz dzenia u ywane na zewn trz pomieszcze. Dziennik Urz dowy UE L 344/44 z r. [2] Gardziejczyk W., Oksztulska M., Ha as w otoczeniu budowanych i modernizowanych dróg. Artyku zg oszony i przyj ty do druku w miesi czniku Drogownictwo [3] Rozporz dzenie ministra gospodarki z 21 grudnia 2005 r. w sprawie zasadniczych wymaga dla urz dze u ywanych na zewn trz pomieszcze w zakresie emisji ha asu do rodowiska. Dz.U. Nr 263, poz. 2202, z 30 grudnia 2005 r., z pó. zmianami [4] Rozporz dzenie ministra rodowiska z 9 stycznia 2002 r. w sprawie warto ci progowych poziomów ha asu. Dz.U. Nr 8, poz. 81 [5] Rozporz dzenie ministra rodowiska z 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów ha asu w rodowisku. Dz.U. Nr 120, poz [6] Sadowski J., Podstawy akustyki urbanistycznej. Arkady. Warszawa 1982 [7] Ustawa z 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony rodowiska. Dz.U. Nr 62, poz. 627 z pó n. zmianami [8] Wtulich D., Maszyny robocze badania ha asu. Magazyn Autostrady 6/2009 Prof. dr hab. in. Piotr Konderla, Politechnika Wroc awska 1. Wprowadzenie Przedmiotem analizy jest p yta elbetowa zbrojona ortogonalnie, parametryzowana uk adem wspó rz dnych {x,y} na powierzchni rodkowej p yty. Zgodnie z procedur stosowan w praktyce projektowej, dla przyj tego schematu statycznego i obci enia wykonuje si analiz statyczn p yty traktowan zwykle jako spr ysta, cienka p yta Kirchhoffa otrzymuj c w efekcie rozk ad przemieszczenia i si wewn trznych. W przypadku stosowania do analizy metody numerycznej MES, otrzymuje si rozwi zania w postaci dyskretnej. Kolejnym etapem jest wymiarowanie p yty, co w praktyce sprowadza si do doboru zbrojenia p yty tak, aby spe nione by y warunki stanu granicznego zgodnie z obowi zuj cymi normami. W artykule analizowano problem wymiarowania p yt elbetowych w zakresie spe nienia I stanu granicznego zgodnie z aktualnie obo- wi zuj cymi normami [1] i [2]. Z uwagi na ró nice w zapisach normowych, otrzymuje si w zasadzie ró ne zbrojenie przy ich stosowaniu. W niniejszym artykule dokonano porównania algorytmów wymiarowania wykonanych przy u yciu obu norm. Miar s u c do porównywania wyników analizy s miarodajne momenty zginaj ce, na podstawie których okre la si zbrojenie w przekroju p yty [3]. Prezentowany w artykule problem zosta zastosowany w autorskim 51