Indywidualna stymulacja słuchu metodą Johansena. Alina Raplewicz Powiatowa Poradnia Psychologiczno Pedagogiczna w Olsztynie Plac Bema

Transkrypt

1 Indywidualna stymulacja słuchu metodą Johansena Alina Raplewicz Powiatowa Poradnia Psychologiczno Pedagogiczna w Olsztynie Plac Bema

2 Przyczyny Centralne Zaburzenia Przetwarzania Słuchowego mogą mieć różne przyczyny: 1. Uszkodzenia Centralnego Układu Nerwowego (na przykład urazy, nowotwory, udary, uszkodzenia toksyczne). 2. Zmiany degeneracyjne Centralnego Układu Nerwowego spowodowane starszym wiekiem. 3. Opóźnione lub zaburzone dojrzewanie Centralnego Układu Nerwowego (na przykład Opóźnienie Neurorozwojowe). 4. Deprywacja słuchowa (ograniczenie odbioru bodźców słuchowych) spowodowana długo trwającym niedosłuchem (na przykład u nie leczonych dzieci, które wymagają stosowania aparatów słuchowych, lub u dzieci, które często przechodzą infekcje uszu, które powodują zbieranie się płynu w uszach, a przez to okresowe podwyższenie progu słyszenia). Centralne Zaburzenia Przetwarzania Słuchowego najczęściej skutkują opóźnieniem rozwoju mowy i/lub zaburzeniem rozumienia mowy, a w dalszej konsekwencji powodują trudności w nauce, szczególnie czytania i pisania. Obserwacje wskazują na to, że około połowa dzieci z trudnościami w nauce, z dysleksją, z zaburzeniami uwagi oraz nadpobudliwością wykazuje właśnie zaburzenia przetwarzania dźwięków. W Polsce Centralne Zaburzania Przetwarzanie Słuchowego występuje u 5 7% dzieci w wieku 7 14 lat.

3 Hiperbilirubinemia i jej konsekwencje Żółtaczka jąder podkorowych mózgu (łac.kernicterus) choroba spowodowana odkładaniem się w jądrach mózgu i rdzenia kręgowego nadmiaru niezwiązanej bilirubiny, w przebiegu żółtaczki u noworodka, co może doprowadzać (w przypadku braku intensywnego leczenia) do: niedorozwoju umysłowego porażenia mózgowego niedosłuchu. W związku z rozległym uszkodzeniem OUN, choroba bywa też nazywana encefalopatią bilirubinową.

4 Indywidualna stymulacja słuchu metodą Johansena Twórca metody: dr Kjeld Johansen duński nauczyciel i psycholog, dyrektor Bałtyckiego Laboratorium Badań Nad Dysleksją. Nieprawidłowe zrozumienie informacji słuchowej, mimo braku uszkodzenia słuchu, to zaburzenie przetwarzania słuchowego. Ośrodkowe zaburzenia przetwarzania słuchowego (CAPD) to deficyt w zakresie opracowania informacji akustycznej na wyższych piętrach układu nerwowego. Towarzyszą mu specyficzne problemy z: - czytaniem, - pisaniem, - nauką matematyki, - nadpobudliwością psychoruchową - zaburzeniami koncentracji uwagi.

5 - dzieci po powrocie ze szkoły mówią, że nic nie było zadane lub pamiętają tylko część prac domowych. Tłumaczą, że nauczycielka nic nie mówiła na ten temat. Symptomy zaburzeń przetwarzania słuchowego Czy możesz przynieść z kuchni sól? I umyj po drodze ręce, obiad na stole mówimy do dziecka, raz, drugi, a dziecko siedzi i nic. Wreszcie idzie do kuchni, wraca z butelką coli, a ręce ma dalej brudne. Nieposłuszne? Niekoniecznie! Tak mogą się objawiać zaburzenia przetwarzania słuchowego i problemy z koncentracją słuchową. - kiedy dziecko słyszy polecenie, ale wykonuje tylko jego część, - na zadane pytanie odpowiada, ale z pewnym opóźnieniem - w przedszkolu maluch najpierw patrzy, jak grupa reaguje na polecenie wychowawczyni, a następnie powtarza czynności za rówieśnikami - w szkole obserwujemy kłopoty z koncentracją uwagi, skupieniem się na głosie nauczyciela, brzydkie pismo z błędami, trudności w czytaniu, polegające na niewłaściwym łączeniu głosek w wyrazy, trudności z dobrym słyszeniem w szumie, myleniem podobnie brzmiących głosek, jak p/b, t/d, brakiem umiejętności konstruowania płynnych wypowiedzi - ucząc się w domu do dyktanda, dziecko nie robi błędów lub robi ich bardzo mało, a w szkole zupełnie nie potrafi zapisać tego, co dyktuje nauczyciel i dostaje jedynkę

6 Należy zadać pytanie: Codzienne problemy szkolne Czy dziecko łatwo się rozprasza i wyraźnie przeszkadzają mu głośne lub nagłe hałasy? Czy wykazuje nadwrażliwość na dźwięki, a hałaśliwe otoczenie denerwuje, męczy je? Czy jego zachowanie i reakcje znacząco poprawiają się w cichszym otoczeniu? Czy dziecko ma trudności w wypełnianiu poleceń, nawet bardzo prostych i wielokrotnie powtarzanych? Czy ma trudności w czytaniu, ortografii, nauce języka obcego? Czy ustnie podawane zadania matematyczne są trudne dla dziecka? Czy obserwujesz, że twoje dziecko jest słabo zorganizowane i zapominalskie? Czy w rozmowie ma ono problemy z podążaniem za myślą drugiej osoby?

7 Codzienne problemy szkolne Inne częste objawy, to przede wszystkim: Ma trudności ze słyszeniem w hałaśliwym środowisku lub podczas rozmowy telefonicznej, Ma trudności ze zrozumieniem wypowiedzi, gdyż przeszkadzają mu inne dźwięki (hałas nie tylko zagłusza głos innej osoby, ale rozbija jego wypowiedzi na niezrozumiale fragmenty), Jest bardzo wrażliwe na hałas, Ma problemy z określeniem kierunku, z którego dobiega glos, Nie potrafi utrzymywać skupienia na konkretnych bodźcach, zwłaszcza w przypadkach obecności rozpraszających hałasów, Bywa zmęczone po przebywaniu w głośnym środowisku, Miewa częste bóle głowy, Ma trudności z wykonywaniem kilkuetapowych poleceń, szczególnie tych podanych w jednym zdaniu,

8 Codzienne problemy szkolne Ma kłopoty ze zrozumieniem długich rozmów, Nie rozumie wypowiedzi (słyszałem co powiedziałeś, ale nie wiem co masz na myśli), Ma osłabioną pamięć słuchowa (na przykład trudności z zapamiętaniem lub powtórzeniem usłyszanej informacji), Ma trudności z uczeniem się na pamięć i zapamiętywaniem sekwencji dźwięków (na przykład nazw dni tygodnia, miesięcy czy tabliczki mnożenia), Myli podobnie brzmiące słowa, Ma problemy z nauką języka obcego i poznawaniem nowego słownictwa, Nie zwraca uwagi na osobę mówiącą, Nadmiernie zwraca uwagę na bodźce słuchowe, które nie są istotne, Ma trudności z dobrą organizacją,

9 Codzienne problemy szkole.. Ma zaburzoną intonację (mowa monotonna, cicha, albo odwrotnie bardzo szybka i zbyt głośna), Ma iloraz inteligencji werbalnej niższy niż ilorazu inteligencji wykonawczej, Słabo radzi sobie podczas testów psycho-edukacyjnych opartych na bodźcach słuchowych, Ma problem z czytaniem, pisaniem, mową, Popełnia błędy ortograficzne typu słuchowego, Osiąga dziwnie niskie wyniki w nauce, Traci słuch.

10 PODSTAWOWE PROCESY PRZETWARZANIA SŁUCHOWEGO Na procesy przetwarzania składa się kilka procesów, które mają bardzo duże znaczenie dla prawidłowej analizy i syntezy słuchowej. Procesy te możemy podzielić na: Dekodowanie fonetyczne odpowiada za rozumienie mowy zniekształconej oraz mowy w kurtynie dźwięków drugoplanowych. Jeśli dziecko nie ma problemów z prawidłowym dekodowaniem fonetycznym, to potrafi wykorzystać posiadaną wiedzę do uzupełnienia luk, czyli słów, których nie zrozumiało lub które opuściło, słuchając. Separacja i integracja obuuszna odpowiada za umiejętność skupienia uwagi (uwaga selektywna) na informacji podawanej do jednego ucha przy jednoczesnym filtrowaniu informacji płynącej do drugiego ucha. Integracja obuuszna (podzielność uwagi) to zdolność do łączenia informacji prezentowanych do obojga uszu jednocześnie na tym samym poziomie natężenia dźwięków. Prawidłowa separacja i integracja pozwala na rozumienie mowy w hałasie lub kiedy mamy kilku rozmówców (dyskusje, praca w grupie). Oba te procesy związane są z pamięcią świeżą. Do oceny stosujemy testy dychotyczne. Nieprawidłowe wyniki testów mogą świadczyć o nieprawidłowym przewodzeniu sygnału między półkulami mózgu.

11 PODSTAWOWE PROCESY PRZETWARZANIA SŁUCHOWEGO Procesy czasowe pozwalają na identyfikowanie akustycznych cech dźwięków oraz ich porządkowanie w określonej kolejności w czasie ( można to porównać do peletonu biegaczy, z których każdy ma swoje miejsce). Sprawnie funkcjonujące procesy czasowe umożliwiają dziecku dyskryminację i identyfikację głosek i wyrazów. p e t c a t e p c t t a

12 PODSTAWOWE PROCESY PRZETWARZANIA SŁUCHOWEGO Rozdzielność czasowa odpowiada za wykrywanie zmian w czasie trwania sygnału oraz przerw między różnymi bodźcami słuchowymi. Wpływa na rozumienie mowy, identyfikację kluczowych słów i interpretację intonacji wypowiedzi. Bada ją test wykrywania przerw. Uwaga słuchowa. Umiejętność wykorzystania informacji słuchowej wymaga aktywnej postawy słuchacza. Uwaga jest to swoista cecha wszystkich procesów poznawczych. Poprzez spostrzeganie, pamięć, myślenie oraz wyobraźnię, na których skupiona jest uwaga, jesteśmy w stanie zrozumieć, co słyszymy. Uwagę możemy podzielić na mimowolną wywołaną bez wysiłku, i dowolną wymagającą świadomego działania i naszej woli. Uwaga dowolna jest celowym zachowaniem skierowanym na wykonanie określonego zadania, mimo braku zainteresowania; warunkuje możliwość korzystania z procesu uczenia się.

13 Metoda Johansena-IAS jest jedynym programem domowym, której program terapii opiera się o indywidualnie przygotowane CD. Metoda umożliwia trening słuchu w bezpiecznej, rodzinnej atmosferze, w domu pacjenta. Odbywająca się w domu terapia oddziałuje przez dłuższy czas za pomocą powolnej stymulacji. Terapia oparta na specjalnie skomponowanej i wykonywanej na syntetyzatorze muzyce jest słuchana w domu poprzez słuchawki przez 10 minut dziennie. Postępy są kontrolowane co 4-10 tygodni (w zależności od wieku), wtedy podejmowane są decyzje o przejściu na następny etap terapii w formie kolejnej płyty CD. Cały program stymulacji trwa 6-18 miesięcy dzieci najczęściej potrzebują 9-10 miesięcy.

14 Cechy charakterystyczne Indywidualnej Stymulacji Słuchu Johansena (IAS) Muzyka w metodzie Johansena IAS jest specjalnie skomponowana, aby obejmować swoim zakresem różne częstotliwości potrzebne do stymulacji. Dla pacjenta tworzy się indywidualną płytę CD, która będzie odpowiadała wyłącznie jego profilowi słuchowemu. Każdy pacjent otrzymuje indywidualny program, który będzie najlepiej pasował do jego możliwości słuchowych i możliwości do nauki. Uzyskuje się to poprzez wybór odpowiedniego CD lub indywidualnie przygotowanej CD

15 Dla kogo Johansen Pracujemy z dziećmi, młodzieżą i dorosłymi: małymi dziećmi (od 3 r. ż), z opóźnionym rozwojem mowy, z dysleksją, z ADHD, z zaburzeniami koncentracji, z zaburzeniami uwagi słuchowej, z zaburzeniami percepcji słuchowej, z trudnościami w zrozumieniu i zapamiętaniu instrukcji, poleceń, z osobami z porażeniem mózgowym, z osobami, które wykazują nadwrażliwość na dźwięki, z osobami z autyzmem, zespołem Aspergera

16 Terapia słuchowa poprawia nie tylko przetwarzanie słuchowe, ale również: Zdolność utrzymywania uwagi i koncentracji na wypowiedziach ustnych, Czytanie, Rozumienie mowy, Artykulację, Komunikację, Samoocenę, Harmonizuje napięcie mięśniowe co wpływa na postawę ciała, Utrzymanie równowagi, Koordynację ruchów, Motorykę.

17 Co mówią rodzice. Zaczął mieć dużo lepsze oceny, lepsze niż brat, choć brat nie opuścił się w nauce Lepiej radzi sobie w relacjach z rówieśnikami, potrafi się odciąć jeśli ktoś go zaczepia, a dotychczas to był duży problem Chłopiec lepiej śpi, kiedyś budził się w nocy i wiercił się 1-2 godz Córka ma lepsze oceny, łatwiej jej się uczyć języka obcego, nawet nauczycielka z tego przedmiotu pochwaliła córkę Poprawiła się wymowa, jest lepsza koncentracja Dziewczynka zaczęła więcej i chętniej czytać książek w domu, czyta na głos. Poprawiło się tez rozumienie czytanego tekstu Lepiej zasypia i śpi długo Dziewczynka twierdzi, że łatwiej jej zrozumieć to co mówią inni Bardzo dobrze się koncentruje, potrafi długo wykonywać w skupieniu czynności (częściej ryzuje i maluje z pasją

18 Co mówią rodzice. Sam uczeń mówi, ze ma większą łatwość w myśleniu i mówieniu, wszystko jest jakby bardziej płynne Podczas odpowiedzi ustnych w szkole jest poprawa, nauczyciele zauważyli, ze mówi wyraźniej i płynniej Chłopiec jakby chętniej wychodził na dwór bawić się z kolegami Zaczął czytać książki, wprawdzie komiksy, ale sam z siebie bierze i czyta Zaczął czytać książki, nie komiksy. Bierze książeczki i czyta młodszej siostrze. Lepiej rozumie co czyta, opowiada co przeczytał, łatwiej mu się wypowiada, płynniej Zaczął żartować, opowiadać kawały Zaczął opowiadać co go denerwuje, męczy, kiedyś w ogóle nic nie mówił Jest bardziej otwarty, odważny Na początku pstrykało jej w prawym uchu, pojawił się ból prawego ucha Zaczęła głośniej mówić Dotychczas podczas przerw stała na uboczu, teraz sama podchodzi i rozmawia

19 Co mówią rodzice. Dziewczynka zawsze szybko wstawała, teraz zaczęła lepiej spać, czasem trudno ją dobudzić Większa otwartość na innych ludzi, zaczęła przyprowadzać koleżanki do domu, wychodzi z nimi na spacery Dużo szybciej nauczyła się wiersza z archaicznymi słowami, trudnego. Chłopiec zaczął sam wychodzić na podwórko, bawił się na śniegu, zjeżdżał z górki. Poznał chłopca z którym się zaprzyjaźnił Chłopiec zaczął rozmawiać i co najważniejsze zadawać pytania. Jak się relaksujesz mamo? Z kim mamo lubisz spędzać czas? mama sama nie wiedziała jak ma na nie odpowiedzieć Zrobił się rodzinny, jak przychodzili goście zamykał się w pokoju. Teraz siedzi przy stole z innymi ostatnio nawet odważył się zaśpiewać przy innych karaoke!!!!!!!!! Dziewczynka zaczęła lepiej czytać i pisać

20 Dziękuję za uwagę!!!