Uczestnik/czka: Szkoła: Warsztaty: budowanie historii. MILLENIMACJE młodzieŝowe animacje dotyczące Milenijnych Celów Rozwoju.

Transkrypt

1 MILLENIMACJE młodzieŝowe animacje dotyczące Milenijnych Celów Rozwoju Projekt jest współfinansowany w ramach programu polskiej pomocy zagranicznej Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP w 2010 r. Szkoła: Uczestnik/czka: Warsztaty: budowanie historii. Inspiracja: 100hus stories (Opowiadania ( o 100 domach),

2 Warsztaty nr 2 Techniki przeprowadzania wywiadów oraz przegląd narzędzi Celem tych warsztatów jest zrouzmienie, na czym polegają wywiady, jakie narzędzia moŝna wykorzystywać przy tworzeniu animacji oraz techniczne przygotowanie pracy nad historiami, które wybraliście. Będziecie ćwiczyć przeprowadzanie wywiadów oraz nauczycie się, gdzie moŝna znaleźć odpowiednie pomoce. Historie, na podstawie których poźniej będziecie robić filmy, powinny być powiązane z Milenijnymi Celami Rozwoju. Mogą być to historie o wesołym wydarzeniu, okropnej sytuacji, smutnym poŝegnaniu albo być moŝe opowiadanie o pierwszej miłości albo... o czymkolwiek chcecie. W kaŝdym wypadku jednak film powinien się odnosić do tematu naszego projektu. Przy pracy być moŝe będziecie korzystać z opowiadania innej osoby. Wtedy przyda się Wam umiejętność przeprowadzania wywiadów. Do tych warsztatów będziecie potrzebować: - dyktafonu - komputera PC lub MAC z dostępem do Internetu dla instruktora 1. Omówienie narratorów Znaleźliście opowiadacza historii? MoŜe to ktoś, kto pracuje w organizacji pozarządowej? MoŜe udało się Wam nawet złapać kontakt z osobą z kraju Globalnego Południa? To Wasz narrator. Opowiedzcie o narratorze, którego wybraliście i wyjaśnijcie dlaczego wybraliście właśnie ją/jego. Przedyskutujcie, czy wybór takiej osoby jest słuszny w ramach projektu. Zastanówcie się, czy zasłyszana opowieśc ma posłuŝyć Wam do opowiadania o teraźniejszości, przyszłości, a moŝe o jakimś bezczasie? 2. Praktyczne ćwiczenie nr 1 Gra z podziałem na role: osoba przeprowadzająca wywiad i osoba, z którą przeprowadzamy wywiad Wybierzcie osobę, z którą będziecie przeprowadzać wywiad. Pozostałe osoby w klasie będą zadawać pytania. Osoba opowiadająca dostanie 5 minut na zastanowienie się nad jakąś historią, która nawiązuje do Milenijnych Celów Rozwoju. Osoby przeprowadzające wywiad mogą zadawać takie pytania jak: Czy czułeś/aś kiedyś głód? Jak to opiszesz? Z czym kojarzą Ci się prawa kobiet? Czy Ŝyjesz ekologicznie w jaki sposób? Czy brałeś/aś udział w jakiejś akcji ekologicznej? Osoby przeprowadzające wywiad przygotowują i zbierają pytania przed wywiadem dziennikarz powinien pomóc osobie opowiadającej dać dobrą, bogatą i nośną historię. Czy opowiadanie ma początek, środek i koniec? Czy jest kompletne? Zawiera szczegóły? Oto zadanie dla osób przeprowadzających wywiad i w tym ćwiczeniu będziecie mogli posłuŝyć się nabytą wiedzą o budowie dramaturgicznej. Porównajcie Wasze doświadczenia z tego ćwiczenia. O czym naleŝy pamiętać, aby przeprowadzić dobry wywiad? Przedyskutujcie wspólnie, jak sprawić, aby osoba, z którą będziecie przeprowadzać wywiad poczuła się komfortowo i miała ochotę na opowiadanie osobistych doświadczeń. Jak wydobyć ciekawe odpowiedzi? Jak sposób formułowania pytań wpływa na odpowiedzi? (Przeczytajcie poniŝej o Technikach przeprowadzania wywiadów i nagrań) 2 (10)

3 3. Przygotowanie storyboardu Zastanówcie się nad historią, którą chcecie opowiedzieć. Zapiszcie ją i nagrajcie tekst (a moŝe teŝ: odsłuchajcie wywiadu, który przeprowadziliście). Przedyskutujcie, co jest podstawą historii, a co moŝe być wycięte? Czy jest jakiś punkt zwrotny/konflikt? Czy jest początek, środek i koniec? Czy opowiadanie ma jakąś puentę? Przed stworzeniem filmu potrzebujecie storyboardu (inaczej: scenorysu), tzn. scenariusza w obrazkach. Storyboard to mniej więcej to samo, co przepis na jakąś potrawę. Musimy wiedzieć, jakich składników potrzebujemy i w jakiej ilości, aby przyrządzić własne, niepowtarzalne danie. Kiedy zaczynacie zbierać Wasze materiały wywiady, zdjęcia, muzykę itd. to storyboard właśnie pozwala Wam ukierunkować poszukiwania storyboard zaczyna wizualizować historię. Pamiętajcie o tym, co ćwiczyliście w trakcie pierwszych warsztatów: o dramaturgii i narracji obrazowej. Narysujcie pięć ramek i dwie linie poniŝej zgodnie z poniŝszą ilustracją. UŜyjcie tego opowiadania, które wybraliście jako przykład i przedyskutujcie, jakie obrazki mogłyby pasować właśnie do tego opowiadania. Uwaga! W Waszych filmach będzie oczywiście mieli więcej niŝ 5 zdjęć raczej 25 ale w tym ćwiczeniu korzystamy z 5 obrazków, aby przykład był jasny. Jakiego typu materiałów moŝecie uŝywać? Zdjęć (własnych, osób opowiadających, fotek z sieci), ilustracji, figurek z gliny, przedmiotów, tekstu? Na linii na samym dole wpisujecie, jaką ścieŝkę dźwiękową planujecie zamieścić w Waszym opowiadaniu. Czy będą jakieś dźwięki/odgłosy? Muzyka? Pomyślcie o trzech róŝnych płaszczyznach animacji obraz, tekst i dźwięk one mają oddzwiaływać na siebie zawzajem i się uzupełniać! Jeśli jakiś obrazek jest statyczny, moŝecie za to stworzyć ruch dźwiękiem. Przedyskutujcie w klasie jak się tworzy na przykład ruch poprzez dźwięk? TEKST: DŹWIĘK/MUZYKA: 4. Zbieranie materiałów Jest wiele sposobów zbierania materiałów do Waszej animacji, ale nie moŝecie korzystać z jakichkolwiek zdjęć lub muzyki, którą znajdziecie w Internecie. Pamiętajcie o prawach autorskich! Osoby, które storzyły jakiś utwór (napisały piosenkę lub ją zagrały czy zaśpiewały; wykonały zdjęcie czy rysunek itp.) mają prawo, by go wykorzystać, powielać, kopiować itp. Mogą takŝe te prawa przekazać na kogoś innego odpłatnie lub nieodpłatnie. My, bez stosownego uprawnienia cyz teŝ opłaty, nie mamy prawa wykorzystywać dowolnych utworów muzycznych, fotografii czy filmów, które znajdziemy w sieci. To kradzieŝ! Istnieją jednak takie miejsca w Internecie, w których artyści i technicy zamieszczają swoje utwory do nieodpłatnego wykorzystania przez innych. Przeczytajcie poniŝszą rubrykę Zbieranie materiałów tam znajdziecie odpowiednie adresy. Omówcie róŝne sposoby znalezienia odpowiednich składników do Waszego opowiadania. 5. Alternatywa Zaproszony gość 3 (10)

4 Sprawdźcie, czy Wy lub ktoś znajomy nie zna fachowca, który mógłby Wam pomóc w pozyskiwaniu materiałów (np. dokumentalisty radiowego czy telewizyjnego). Wykorzystanie wiedzy osoby czynnej zawdowo w tym zakresie moŝe być bardzo pomocne!!! Przed wywiadem Wywiady są trudniejsz w realizacji niŝ pisanie narracji, ale za to są bardzo ciekawe. Jeśli znaleźliście osobę, która mogłaby Wam opowiedzieć jakąś ciekawą historię związaną z tematem projektu porozmawiajcie z nią! Pomyślcie o przeprowadzeniu wywiadów w cichym miejscu. Jeśli nie znacie osoby, z którą będziecie przeprowadzać wywiad, to ze względów bezpieczeństwa wybierzcie miejsce publiczne, np. szkołę, zamiast przeprowadzać wywiad u rozmówcy w domu. Poproście waszego narratora, aby zabrłi ze sobą zdjęcia lub inne przedmioty, których będziecie mogli uŝyć, aby zilustrować historię. Koordynacja wywiadów: 1. Przygotujcie pytania dobrze pogrupować je tematycznie, tak, abyście się w trakcie rozmowy nie pogubili. 2. Umówcie się na wywiad. Przedstawcie się i powiedzcie, jak będzie wyglądała rozmowa. Poproście, aby Wasi rozmówcy się zastanowili, czy mają jakąś szczególną historię z okolicy do opowiedzenia 3. Przeprawadźcie wywiady w spokoju. Dopilnujcie, aby zapisać wywiad w pamięci usb. Sprawdźcie raz jeszcze, czy plik dźwiękowy jest zapisany pod folderem wywiad. Zacznijcie zbierać zdjęcia, dźwięk i inne elementy, których będziecie mogli uŝyć w Waszym filmie, a później przygotujcie storyboard przed następnymi warsztatami. Uzyj dyktafonu lub telefonu komórkowego (większość telefonów komórkowych posiada obecnie funkcję nagrywania dźwięków) Sprawdźcie wcześniej jakość dźwięku nagrania. Jak głos komponuje się z dźwiękami otoczenia? Czy dobrze słychać? Przenieście próbne nagrania na komputer i przesłuchajcie je. 4 (10)

5 Nie zapominajcie: nie ma głupich pytań! Bądźcie ciekawi i pytajcie o to, co interesuje właśnie Was! Techniki tworzenia wywiadów i nagrań Przeprowadzanie wywiadu moŝe być trochę stresujące. Spotykacie daną osobę po raz pierwszy i Waszym zadaniem jest skłonić ją lub jego do opowiedzenia historii, która być moŝe jest osobista; w dodatku wiecie, Ŝe odbiorcy spodziewają się, Ŝe historia ta będzie miała charakter: będzie zabawna, interesująca lub smutna. A wypowiedzi rozmówcy same w sobie nie muszą takie być... MoŜliwe, Ŝe dana osoba nigdy wcześniej nie brała udziału w wywiadzie. CóŜ, co wtedy zrobić? Wasza w tym głowa, Ŝeby zadać potem takie pytania, które pozwolą opowiadanej historii nabrać kolorów. Poza tym nie martwcie się! Sporo moŝna jeszcze przepracować przy edycji filmu! Niestety - albo być moŝe na całe szczęście, byłoby nudno, gdyby wszyscy robili to tak samo! nie ma Ŝadnych reguł, jak NALEśY przeprowadzać wywiad. Wszyscy mają swoje własne techniki i tricki, jak wydobyć z rozmówcy historię, albo uzyskać to, na czym im zaleŝy. Zastanówcie się, co chcecie uzyskać z rozmowy z nową, być moŝe nieznaną osobą? Chcecie szybkich i jasnych odpowiedzi, mniej więcej jak przy przesłuchaniu, czy chcecie uzyskać bardziej wyczerpujące, odpowiedzi, i historie pełne meandrów (w takim wypadku akcent powinien być raczej połoŝony na słuchanie)? Oczywiście jest cała masa terminów dotyczących technik przeprowadzania wywiadów. Pierwsza metoda ( na przesłuchanie ) zwykle nazywana jest twardym dziennikarstwem; często uŝywana się jej po to, aby szybkimi, bezpośrednimi pytaniami zaskoczyć i zapędzić kogoś w kozi róg. Drugi typ zaprezentowany powyŝej zwykle nazywany jest wywiadem procesowym lub głębokim i jest uŝywany np. przy dłuŝszych reportaŝach lub filmach dokumentalnych. Obydwa sposoby postępowania zaleŝą oczywiście od tego, co Wy uwaŝacie za najbardziej interesujące, ale takŝe od tego, jaka ma być Wasza historia. W naszym projekcie projekcie nie tylko chcemy słuchać wywiadów, ale zobaczyć je później w formie samowystarczalnych cyfrowych historii. To oznacza, Ŝe duŝa liczba krótkich pytań rozstrzygających (na tak lub nie ) łatwo znudzą widza. Z drugiej strony głęboko sondujące wywiady teŝ nie są dobrym narzędziem pracy. Wasze animacje nie powinny przekroczyć 3 minut!!! W przeciwnym wypadku będzie cięŝko z nimi pracować (pomyślcie o tym, ile obrazków trzeba będzie znaleźć do 10-minutowej historii!!!). Najlepiej znaleźć złoty środek pomiędzy jedną i druga metodą. 1. Przygotujcie pytania. JuŜ skontaktowaliście się z Waszymi narratorami, prawdopodobnie juŝ wyobraŝacie sobie daną osobę i to, co on/ona mogłaby opowiedzieć. Zastanówcie się, czego Wy chcecie się dowiedzieć. MoŜe czegoś, nad czym sami się zastanawiacie. WaŜne jest, abyście przygotowali pytania, ale jednocześnie pamiętajcie, aby się nie ograniczać do nich, lecz zachować pewną spontaniczność w trakcie wywiadu. Być moŝe Wasz gawędziarz nie chce opowiadać o swoich wyjątkowo trudnych doświadczeniach, chociaŝ dla Was jest to obecnie najciekawszy temat. 5 (10)

6 2. Znajdźcie opowiednie miejsce, do przeprowadzenia wywiadu Dopilnujcie, aby znaleźć miejsce, w którym osoba, z którą będziecie przeprowadzać wywiad (i Wy sami) poczujecie się komfortowo. Dobrym wyborem jest dom danej osoby (jeśli ją znacie) lub jakieś dogodne miejsce w szkole. Pamiętajcie, aby wybrać miejsce spokojne, bez męczących dźwięków w otoczeniu. Posłuchajcie, jak brzmi cisza. Unikajcie muzyki w tle. Jeśli chcecie, aby muzyka brzmiała w tle opowiadania, lepiej ją dołączyć przy obróbce częściowo z powodu praw autorskich, ale takŝe dlatego, Ŝe łatwiej montować jest ścieŝkę dźwiękową, która jest osobno niŝ taką, która jest na sztywno złączona z wypowiadanymi słowami. W tym drugim wypadku przy cięciach czy poprawkach wypowiedzi narratora kaŝdorazowo trzeba by było się równieŝ biedzić nad integralnością utworu muzycznego. To samo dotyczy nagłych dźwięków takich jak samolot lub przejeŝdŝający samochód. Jeśli takie dźwięki się pojawią, warto rozmówcę poprosić o powtórzenie danego fragmentu historii. 3. Pytania glówne oraz pytania dodatkowe Na początku postawcie takie pytania, które skłonią Waszego narratora do opowiadania. Unikajcie takich pytań, na które moŝna jedynie odpowiedzieć Tak lub Nie. MoŜecie na przykład zapytać: Czy ma Pan/ Pani jakieś szczególne wspomnienie z...? Czy moŝe Pan/ Pani opowiedzieć o swoich doświadczeniach z pracy z kobietami w Afryce? Itd. Zamiast formułować pytanie Czy był(a) Pan/Pani? Wtedy przeraŝony(a)? moŝecie zapytać Jak się Pan/Pani wtedy czuł(a)? w ten sposób unikniecie wpadnięcia w pułapkę odpowiedzi typu Tak, Nie. WaŜne teŝ jest, aby się przygotować na postawienie pytań dodatkowych. MoŜe chcecie wiedzieć więcej, usłyszeć więcej szczegółów. Jeśli będziecie rzeczywiście aktywnie słuchać, to pytania przyjdą Wam do głowy same z siebie, bo będziecie chcieli wiedzieć więcej. Zawsze moŝecie teŝ poprosić po prostu: Proszę opowiedzieć o tym coś więcej!. 4. Zakończenie Pamiętajcie, aby podziękować za to, Ŝe mogliście przeprowadzić wywiad właśnie z tą osobą. Zapytajcie, czy moŝecie skontaktować się ponownie w sprawie dodatkowych pytań. Zaproponujcie przesłuchanie historii, kiedy będzie gotowa. Tak, jak pisaliśmy we wstępie nie ma Ŝadnych dokładnych reguł, jak naleŝy przeprowadzać wywiad, lecz sami musicie 6 (10)

7 wypracować sposób, który najbardziej Wam odpowiada. Mamy nadzieję, Ŝe w kaŝdym razie, te zgrubne wskazówki pomogą Wam w waszej pracy. Uwaga! Dopilnujcie, Ŝe włączyliście klawisz REC zanim zaczniecie wywiad! Zbieranie dodatków Muzyka i inne dźwięki Aby Wasze opowiadanie nabrało Ŝycia, moŝecie uŝywać muzyki i innych dźwięków. Nie moŝna uŝyć jakiejkolwiek muzyki pamiętajcie o prawach autorskich! Prawa autorskie oznaczają, Ŝe osoba, która stworzyła lub wyprodukowała muzykę posiada prawo do decydowania, jak moŝna zniej korzystać. Istnieją jednak archiwa oraz płyty CD z muzyką, którą moŝna wykorzystywać (trochę przykładów poniŝej). UŜyjcie teŝ innego rodzaju dźwięków do Waszego opowiadania! Nagrajcie kroki, odgłosy ruchu ulicznego, wiatr, odgłosy siorbania kawy, wodę, oddech itd. Zapiszcie wszystkie pliki muzyczne i dźwiękowe pod folderem dźwięk w pamięci usb. Obrazki Dobre obrazki są kluczem do dobrej historii. Wybór obrazków zaleŝy od tego, jaką one mają mieć funkcję. Czy mają wywołać dowolne skojarzenia czy przekazywać konkretne uczucia, takie jak zaciekawienie czy radość? Pomyślcie o tym, Ŝe obrazki nie muszą ilustrować treści opowiadania, lecz stwarzać moŝliwość, aby opowiedzieć o czymś więcej niŝ przekazuje głos narratora. Pozwólcie, aby głos i obraz się dopełniały, twórzcie kontrasty, zmiany tempa itd. Dobrze jest ustalić jakiś typ narracji obrazowej, z której chcielibyście korzystać, ale jednocześnie waŝne jest, aby podczas procesu zbierania materiałów pozostawić miejsce dla wyobraźni, aby móc stworzyć tak bogatą i ciekawą historię, jak to tylko moŝliwe. Proces doboru przyjdzie później podczas pracy. RóŜne sposoby tworzenia obrazu: 1. Zdobycie obrazków od narratorów 2. Zrobienie własnych fotografii 3. Narysowanie własnych obrazków i zeskanowanie ich 4. Ściągnięcie obrazków z Internetu UWAGA! Pamiętajcie o prawach autorskich fotograf posiada prawa do swojego zdjęcia, więc nie moŝesz korzystać z dowolnego obrazu. 7 (10)

8 Dobrym pomysłem moŝe być szukanie zdjęć w archiwum zawierającego zdjęcia, z których moŝna korzystać nie łamiąc przepisów o prawach autorskich (np. Wikimedia). MoŜna teŝ pomyśleć o moŝliwości połączenia róŝnych technik np. narysowanej figurki z tłem zdjęcia. W procesie redagowania w róŝny sposób moŝna animować i łączyć ze sobą elementy z róŝnych źródeł. Więcej na ten temat powiemy w trakcie dalszej pracy. Zapiszcie wszystkie pliki muzyczne i graficzne pod folderem obrazy w Waszej pamięci usb. Odnośniki Muzyka posiadać adres , aby załóŝyć konto na tej stronie) Obraz Przygotujcie storyboard Po opracowaniu tekstu historii/przeprowadzeniu wywiadu i być moŝe zebraniu zdjęć nadchodzi pora, aby rozpocząć pracę nad strukturą opowiadania. W świecie filmowym uŝywa się tzw. storyboardu serii obrazków z dopasowanymi fragmentami scenariusza/tekstu. Storyboard powinien determinować, jakie motywy pojawią się w Waszym filmie. Naszkicujcie proste rysunki (poczytajcie więcej o obrazkach poniŝej) lub uŝyjcie materiału graficznego, który juŝ zebraliście i poniŝej zapiszcie ręcznie tekst z Waszego scenariusza (czyli tekstu czy wywiadu). MoŜecie teŝ napisać, jaki rodzaj muzyki i efektów dźwiękowych znajdzie się w tle kaŝdego obrazu. Na samym końcu tego załącznika znajdziecie prostą formatkę storyboardu. Kiedy zaczniecie zbierać obrazy na komputerze, dobrym pomysłem moŝe być oznaczenie ich cyfrą, tak aby były zgodne ze scenariuszem, 01, 02, 03 i tak dalej. Dopilnujcie, aby obrazy znalazły się w tym samym folderze. 8 (10)

9 Pogłębienie - ilustracja Ilustracja szkoły Co moŝna opowiedzieć za pomocą obrazu? Co sprawia, Ŝe mamy róŝne odczucia patrząc na dany obrazek? W przykładach obok widzimy na kaŝdej ilustracji tę samą szkołę i podwórko szkolne, jednak znacznie się one od siebie róŝnią. Pogoda, czas i pory roku zmieniają się. Tło równieŝ bardzo zmnienia naszą optykę. Szczegóły teŝ stanowią waŝną część opowiadania. Czy na przykład obrazek moŝe wydawać się cieplejszy jeśli w nieprzyjaznym środowisku zobaczymy otwarte drzwi? Czy róŝnicę stanowi to, czy ktoś na obrazku zwrócony jest w kierunku obserwatora lub jest odwrócony do niego tyłem? KaŜdego dnia widzimy rzeczy, nad którymi warto się zastanowić, gdy tworzymy obrazy. Czy widać cień, kiedy pada? Czy ptaki latają wysoko czy nisko, kiedy jest ładna pogoda? A w mieście, czy ruch uliczny jest największy rano czy przedpołudniem? Co ludzie noszą, kiedy jest zimno? Jak się poruszamy, kiedy się cieszymy? Jaki kolor ma kamień? Perspektywa jednopunktowa Nawet jeśli rysunek jest płaski moŝe mieć głębię. Tutaj widzimy technikę nazywaną perspektywą jednopunktową. Rysujemy linię, na której ma być horyzont i stawiamy punkt na linii, z której ma się rozchodzić perspektywa. Następnie pociągamy kreski od punktu do obrzeŝa kartki. Teraz mamy podstawę, aby zobaczyć jak rysować sam obrazek. Widzimy, jakie duŝe powinny być rzeczy w stosunku do siebie. Przedmiot wygląda przecieŝ na mniejszy im dalej się znajduje. MoŜna uŝyć tej samej techniki Ŝeby np. narysować pokój albo krajobraz. 9 (10)

10 10 (10)