OCHRONA I REKULTYWACJA TERENÓW ZURBANIZOWANYCH ANDRZEJ GREINERT

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "OCHRONA I REKULTYWACJA TERENÓW ZURBANIZOWANYCH ANDRZEJ GREINERT"

Sylwia Wróbel
6 lat temu
Przeglądów:

1 OCHRONA I REKULTYWACJA TERENÓW ZURBANIZOWANYCH ANDRZEJ GREINERT Wydawnictwo Politechniki Zielonogórskiej Zielona Góra 2000

2 Ochrona i Rekultywacja Terenów Zurbanizowanych 7 Autor: Recenzent: dr inż. Andrzej Greinert Politechnika Zielonogórska Instytut Inżynierii Środowiska Zakład Odnowy Środowiska prof. dr hab. inż. Leszek Szerszeń Akademia Rolnicza we Wrocławiu Instytut Gleboznawstwa i Ochrony Środowiska Rolniczego Wydano za zgodą Rektora Politechniki Zielonogórskiej ISBN X Skład komputerowy, redakcja i opracowanie graficzne: autor Copyright by Wydawnictwo Politechniki Zielonogórskiej, Zielona Góra 2000 Copyright by ANDRZEJ GREINERT, Zielona Góra 2000 Druk: POLIGMAR, Zielona Góra, ul. Sulechowska 37, tel

3 8 Andrzej GREINERT Spis treści Wstęp Powstawanie, rozwój i struktura miasta Pojęcia ogólne Rys historyczny Współczesne miasto Wybrane modele urbanistyczne Struktura miasta Rozmieszczenie terenów zielonych Ciągi komunikacyjne Miasta przyszłości Ekosystemy miejskie Rodzaje ekosystemów miejskich Warunki przyrodnicze Warunki klimatyczne Rejony klimatyczne Mikroklimat miejski Ukształtowanie terenu Gleby i grunty Wody Zabudowa miejska i uzbrojenie terenu Zagrożenia antropogeniczne ekosystemów miejskich Zanieczyszczenia powietrza Zanieczyszczenia wód powierzchniowych Zanieczyszczenia wód głębinowych Zanieczyszczenia gleb i gruntów Hałas jako element środowiska miejskiego Miejskie tereny zielone Rodzaje miejskich terenów zielonych Cechy charakterystyczne miejskich terenów zielonych Parki ich rodzaje i ewolucja Rola miejskich terenów zielonych Przekształcenia gleb i gruntów miejskich Zmiany sposobu użytkowania Antropogeniczne przekształcenia gleb Przekształcenia mechaniczne Przekształcenia chemiczne Przekształcenia stosunków wodnych Erozja gleb i gruntów miejskich Perspektywy poprawy stanu gleb miejskich Zmiany w chemizmie roślin w terenach miejskich 114

4 Ochrona i Rekultywacja Terenów Zurbanizowanych 7 7. Skład i właściwości gleb obszarów zurbanizowanych Podstawowe właściwości gleb miejskich Właściwości fizyczne gleb miejskich Właściwości fizyko-chemiczne gleb miejskich Sorpcja gleb Zdolności buforowe gleb Odczyn gleb Skład chemiczny gleb Rekultywacja gleb obszarów zurbanizowanych Założenia rekultywacji gleb zurbanizowanych Podstawy prawne rekultywacji gruntów Wskaźniki wskazujące na konieczność podjęcia rekultywacji gruntów Cel rekultywacji terenów miejskich Kierunki rekultywacji terenów miejskich Dobór metod rekultywacji Podstawy detoksykacji gleb skażonych Metody detoksykacji gleb i gruntów miejskich Techniki in situ oczyszczania gleb przemywanie napowietrzanie bioremediacja oczyszczanie mikrobiologiczne zanieczyszczeń gleb fitoremediacja oczyszczanie gleb z wykorzystaniem roślin wyższych Techniki ex situ oczyszczania gleb pranie gleby oczyszczanie termiczne oczyszczanie destylacyjne, elektrolityczne i inne biodegradacja zanieczyszczeń w warunkach izolowanych Zdjęcie warstw zanieczyszczonych Izolacja warstw zanieczyszczonych Roślinność w rekultywacji obszarów miejskich Dobór roślin do rekultywacji obszarów zurbanizowanych Przygotowanie gruntu w ramach zagospodarowania terenu Nasadzenia trwałe Nasadzenia sezonowe Trawniki i zadarnienia Zieleń izolowana Zakres prac rekultywacyjnych Szczegółowy plan rekultywacji Rekultywacja miejskich terenów wysoko obciążonych Tereny przyległe do szlaków komunikacyjnych Tereny hałd i wyrobisk 180

5 8 Andrzej GREINERT Wysypiska odpadów komunalnych Wylewiska ścieków i tereny długotrwale traktowane osadami ściekowymi i pola refulacyjne Strefy ochronne zakładów przemysłowych Konserwacja, pielęgnacja i remonty terenów zielonych Spis literatury Spis tabel i rysunków 209 Rysunki 209 Tabele 217

6 Ochrona i Rekultywacja Terenów Zurbanizowanych 7 Wstęp Obserwując prawa rządzące światem trudno nie dostrzec dynamicznego rozwoju miast. Zjawisko to nie jest domeną naszych czasów, aczkolwiek w ostatnim stuleciu przybrało na skali, w sposób wcześniej nie obserwowany. Nie bez podstaw można obecnie stwierdzić, że XXI i kolejne stulecia będą czasem miast, w którym przytłaczająca większość populacji ludzkiej będzie ich mieszkańcami. Miasta będą również, w ślad za wzrostem zaludnienia, rozwijać się przestrzennie, zajmując coraz większe obszary. Wiele regionów (zwłaszcza europejskich i daleko-wschodnich) nabędzie strukturę obszarów zurbanizowanych i krótkich dróg łączących poszczególne tereny zabudowane. Obszary pozamiejskie o tradycyjnym sposobie zagospodarowania (grunty orne, lasy produkcyjne, łąki itd.) praktycznie przestaną tam istnieć. Można spodziewać się, że środowiska miejskie jako elementy szeroko pojętej przyrody Ziemi staną się dominującym elementem dla większości populacji ludzkiej. Wynika stąd potrzeba dogłębnego rozpoznania prawidłowości rządzących tymi środowiskami, możliwości utrzymania poszczególnych ich składowych we właściwym stanie, nie tylko konstrukcyjnym ale i ekologicznym oraz dróg naprawy szkód wyrządzonych ekosystemom przez różnego rodzaju aktywność człowieka. Trzeba przy tym pamiętać, że dynamiczny rozwój miast poszerza obszar prac badawczych oraz komplikuje układy i zależności wewnętrzne. Dlatego koniecznym jest zajęcie się tymi problemami już teraz, aby właściwie przygotować się na czekające wyzwania. Stawiany często zarzut, doszukiwania się środowiska przyrodniczego w kompletnie sztucznym elemencie, jakim jest miasto, nie wytrzymuje krytyki. Czym bowiem innym jak sztucznie przekształconym przez człowieka są obszary pozamiejskie, wykorzystywane w produkcji rolno-leśnej. Setki lat przekształceń, dokonywanych rok w rok spowodowały, że nikt nie postrzega faktu dramatycznych zmian dokonanych w pierwotnych ekosystemach tych terenów, prowadzących do wytworzenia tzw. ekosystemów rolniczych i produkcyjnych leśnych. Tak samo dzieje się w miastach. Przekształcenia wywoływane w ich obrębie powodują nie tylko zniszczenie dotychczasowego środowiska lecz również powstawanie nowych form nowych ekosystemów antropogenicznych ekosystemów obszarów zurbanizowanych. Opracowanie niniejsze, jako zbiór informacji na temat ujęty w jego tytule, ma w założeniach służyć pomocą specjalistom, zajmującym się administrowaniem miastami, różnymi dziedzinami związanymi z terenami przekształconymi lub powstałymi w wyniku działalności człowieka, studentom kierunków Inżynieria Środowiska i Ochrona Środowiska, oraz wszystkim zainteresowanym problematyką miejską, w zrozumieniu złożoności problematyki miejskiej we współczesnej wiedzy ekologicznej, urbanistycznej, rekultywacyjnej i innych dziedzin, zajmujących się problematyką stanu i funkcjonowania obszarów zurbanizowanych. Ujmuje on zagadnienia związane z historią miast, ich konstrukcją, terenami zielonymi w miastach, przekształceniami poszczególnych elementów środowiska w wyniku urbanizacji oraz sposobami ochrony ekosystemów miejskich i przywrócenia do funkcjonalności terenów zdegradowanych (rekultywacją). Zielona Góra, grudzień 2000 Andrzej Greinert

Podobne dokumenty

PRZEWODNIK DO ĆWICZEŃ Z GLEBOZNAWSTWA I OCHRONY GLEB. Andrzej Greinert

PRZEWODNIK DO ĆWICZEŃ Z GLEBOZNAWSTWA I OCHRONY GLEB Andrzej Greinert Wydawnictwo Politechniki Zielonogórskiej 1998 Autor: dr inż. Andrzej Greinert Politechnika Zielonogórska Instytut Inżynierii Środowiska