ANATOMIA ZWIERZĄT ANATOMIA ZWIERZĄT APARAT RUCHU. Podręcznik dla studentów APARAT RUCHU HALINA PURZYC. Podręcznik dla studentów weterynarii H.

Transkrypt

1 Purzyc-Anatomiazwierzat_purzyc :40 Page 4 ANATOMIA ZWIERZĄT H. PURZYC Podręcznik Anatomia zwierząt do kolorowania. Aparat ruchu to nowoczesne oraz przyjazne opracowanie przeznaczone dla studentów medycyny weterynaryjnej. Składa się na niego pięć rozdziałów. Pierwszy zawiera wiadomości ogólne, natomiast kolejne ujętą topograficznie anatomię szczegółową aparatu ruchu (kościec, połączenia, mięśnie) wraz z jego unerwieniem i unaczynieniem. Dużą zaletą tego podręcznika jest styl, w jakim został napisany, oraz odpowiadające treści rysunki, które można samemu pokolorować. Ułatwia to zrozumienie i przyswojenie trudnych zagadnień. Schematy oraz tabele w nim zawarte zostały przed- stawione w sposób czytelny i przejrzysty, co pozwala łatwo opanować materiał. Zamieszczone opisy preparatów na końcach poszczególnych rozdziałów, niespotykane dotychczas w innych opracowaniach wypełniają istniejącą lukę. Podręcznik ten został napisany przez nauczyciela akademickiego i uwzględnia aktualne wymagania programowe oraz obowiązującą nomenklaturę anatomiczną w języku polskim i łacińskim. Jeśli jesteś studentem weterynarii i chcesz szybko, łatwo, skutecznie i bez frustracji przyswoić wiedzę z zakresu aparatu ruchu zwierząt ten podręcznik jest przeznaczony dla Ciebie. ANATOMIA ZWIERZĄT Podręcznik dla studentów weterynarii APARAT RUCHU Podręcznik dla studentów weterynarii APARAT RUCHU HALINA PURZYC ANATOMIA ZWIERZĄT APARAT RUCHU Podręcznik dla studentów weterynarii

2 ANATOMIA ZWIERZĄT APARAT RUCHU Książkę tę dedykuję mojej kochanej Mamie

3 HALINA PURZYC ANATOMIA ZWIERZĄT APARAT RUCHU Podręcznik dla studentów weterynarii

4 Wszelkie prawa zastrzeżone, szczególnie prawo do przedruku i tłumaczenia na inne języki. Żadna z części tej książki nie może być w jakiejkolwiek formie publikowana bez uprzedniej pisemnej zgody Wydawnictwa. Ze względu na stały postęp w naukach medycznych lub odmienne nieraz opinie na temat diagnozowania i leczenia, jak również możliwość wystąpienia błędu, prosimy, aby w trakcie podejmowania decyzji terapeutycznej uważnie oceniać zamieszczone w książce informacje. Copyright by Edra Urban & Partner Sp. z o. o., Wrocław 2017 Autor: dr hab. n. wet. Halina Purzyc Pracownik naukowo-dydaktyczny Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu Prezes Zarządu: Giorgio Albonetti Dyrektor wydawniczy: lek. med. Edyta Błażejewska Redaktor prowadzący: Irena Zaucha-Nowotarska Redaktor tekstu: Emilia Szajerka Projekt okładki: Beata Poźniak ISBN Edra Urban & Partner ul. Kościuszki 29, Wrocław tel biuro@edraurban.pl Przygotowanie do druku: Andrzej Kuriata Druk i oprawa: Drukarnia Read Me, Łódź

5 SPIS TREŚCI Wstęp Wykaz skrótów używanych w tekście 1. CZĘŚĆ OGÓLNA 1 Terminologia topograficzna położenie i kierunki części ciała 2 Części i okolice ciała 6 Budowa kości 12 Rozwój kości 16 Budowa kośćca 18 Połączenia kości 20 Mięśnie 28 Narządy pomocnicze mięśni 34 Segment rdzenia kręgowego (neuromer) SZYJA I TUŁÓW SZKIELET OSIOWY 45 Kręgosłup 46 Ogólna budowa kręgu 46 Kręg szczytowy 48 Kręg obrotowy 50 Kręgi szyjne Kręg szyjny 6 52 Kręg szyjny 7 54 Kręgi piersiowe 56 Kręgi lędźwiowe 60 Kość krzyżowa 64 Kręgi ogonowe 68 Szkielet klatki piersiowej 70 Żebro 70 Mostek 72 Połączenia szkieletu osiowego 74 Połączenia czaszki ze szkieletem osiowym 74 Staw szczytowo-potyliczny 74 Staw szczytowo-obrotowy 74 Połączenia kręgosłupa 76 Spojenie międzykręgowe 76 Stawy wyrostków stawowych 76 Staw lędźwiowo-krzyżowy 78 Stawy międzypoprzeczne lędźwiowe 78 Staw międzypoprzeczny lędźwiowo-krzyżowy 78 Więzadła kręgosłupa 80 Połączenia szkieletu klatki piersiowej 82 Stawy żebrowo-kręgowe 82 Staw głowy żebra 82 Staw żebrowo-poprzeczny 82 Stawy chrząstkowo-żebrowe 82 Stawy śródchrząstkowe 82 Stawy mostkowo-żebrowe 84 Chrząstkozrosty mostkowe 84 Staw rękojeściowo-mostkowy 84 vii ix Mięśnie szyi i tułowia 86 Unaczynienie szyi i ścian tułowia psa 98 Unerwienie szyi i ścian tułowia psa 98 Opis preparatu KOŃCZYNA PIERSIOWA 115 Kości kończyny piersiowej 116 Łopatka 116 Kość ramienna 120 Kość łokciowa 126 Kość promieniowa 130 Kości nadgarstka 132 Kości śródręcza 134 Kości palców ręki 136 Człon palcowy bliższy (k. pęcinowa) 136 Człon palcowy środkowy (k. koronowa) 136 Człon palcowy dalszy (k. kopytowa, k. pazurowa) 138 Trzeszczki członu palcowego bliższego 140 Trzeszczka dalsza 140 Połączenia kończyny piersiowej 142 Staw ramienny 142 Staw łokciowy 144 Staw ramienno-łokciowy 144 Staw promieniowo-łokciowy bliższy 144 Staw promieniowo-łokciowy dalszy 144 Stawy ręki 146 Staw nadgarstka 146 Staw przedramienno-nadgarstkowy 148 Stawy międzynadgarstkowe 150 Staw śródnadgarstkowy 152 Staw kości dodatkowej nadgarstka 152 Stawy nadgarstkowo-śródręczne 154 Stawy międzyśródręczne 156 Stawy śródręczno-członowe 158 Stawy międzyczłonowe palców ręki bliższe 160 Stawy międzyczłonowe palców ręki dalsze 162 Mięśnie kończyny piersiowej 164 Unaczynienie kończyny piersiowej psa 168 Unaczynienie tętnicze 168 Unaczynienie żylne 170 Unerwienie kończyny piersiowej psa 172 Opis preparatu KOŃCZYNA MIEDNICZNA 195 Kości kończyny miednicznej 196 Kość miedniczna 196 Kość biodrowa 198 Kość łonowa 200 Kość kulszowa 202 v

6 SPIS TREŚCI Miednica 204 Kość udowa 206 Rzepka 212 Kość piszczelowa 214 Kość strzałkowa 218 Kości stępu 222 Kość skokowa 224 Kość piętowa 224 Kości śródstopia 226 Kości palców stopy 228 Połączenia kończyny miednicznej 230 Połączenia niestawowe 230 Połączenia stawowe 232 Staw krzyżowo-biodrowy 232 Spojenie miedniczne 234 Staw biodrowy 236 Staw kolanowy 238 Staw udowo-piszczelowy 238 Staw udowo-rzepkowy 242 Staw piszczelowo-strzałkowy bliższy 246 Staw piszczelowo-strzałkowy dalszy 246 Stawy stopy 248 Staw stępu 250 Staw stępowo-podudziowy 252 Stawy międzystępowe 254 Staw skokowo-piętowo-ośrodkowy 254 Staw skokowo-piętowy 254 Staw piętowo-czwarty 254 Staw środkowo-dalszy 254 Stawy stępowo-śródstopowe 258 Stawy międzyśróstopowe 260 Stawy śródstopowo-członowe 262 Stawy międzyczłonowe palców stopy bliższe 264 Stawy międzyczłonowe palców stopy dalsze 266 Mięśnie kończyny miednicznej 268 Unaczynienie kończyny miednicznej psa 274 Unaczynienie tętnicze 274 Unaczynienie żylne 276 Unerwienie kończyny miednicznej psa 278 Opis preparatu GŁOWA 307 Kości czaszki 308 Kości mózgowioczaszki 310 Kość potyliczna 310 Kość podstawno-klinowa 318 Kość przedklinowa 324 Kość skrzydłowa 324 Kość skroniowa 324 Kość międzyciemieniowa 328 Kość ciemieniowa 328 Kość czołowa 330 Kość sitowa 332 Lemiesz 332 Kości trzewioczaszki 334 Kość łzowa 334 Kość jarzmowa 336 Kość nosowa 336 Szczęka 338 Kość siekaczowa 340 Kość podniebienna 342 Kość małżowiny nosowej dobrzusznej 342 Kość przegrody nosowej (k. ryjowa) 342 Żuchwa 344 Kość gnykowa 348 Oczodół 350 Lokalizacja wybranych elementów anatomicznych w obrębie czaszki 352 Połączenia czaszki 354 Chrząstkozrosty czaszki 354 Połączenia stawowe czaszki 354 Staw skroniowo-gnykowy 354 Staw międzyżuchwowy 354 Staw skroniowo-żuchwowy 356 Mięśnie głowy 358 Unaczynienie głowy psa 362 Unaczynienie tętnicze 362 Unaczynienie żylne 364 Unerwienie głowy psa 368 Nerwy węchowe 370 Nerw wzrokowy 370 Nerw okoruchowy 372 Nerw bloczkowy 372 Nerw trójdzielny 374 Nerw oczny 374 Nerw szczękowy 376 Nerw żuchwowy 378 Nerw odwodzący 380 Nerw twarzowy (n. pośrednio-twarzowy) 380 Nerw przedsionkowo-ślimakowy 382 Nerw językowo-gardłowy 384 Nerw błędny 386 Nerw dodatkowy 388 Nerw podjęzykowy 388 Opis preparatu 390 Piśmiennictwo 405 vi

7 WSTĘP Podręcznik Anatomia zwierząt do kolorowania. Aparat ruchu skierowany jest do studentów medycyny weterynaryjnej. W praktyczny oraz przejrzysty sposób w pięciu rozdziałach przedstawiono zagadnienia dotyczące aparatu ruchu. Pierwszy rozdział dostarcza wiedzy ogólnej, natomiast w kolejnych omówiona została anatomia szczegółowa. Podział rozdziałów zgodnie z okolicami ciała pomoże studentom w nauce i pracy w prosektorium, a możliwość kolorowania rysunków i schematów ułatwi opanowanie wiedzy. Ponadto anatomiczne opisy preparatów psa, znajdujące się pod koniec rozdziałów, umożliwią studentom łatwiejsze przyswajanie materiału. W podręczniku tym zawarto aktualne mianownictwo zgodnie z Nomina Anatomica Veterinaria (2012), Illustrated Veterinary Anatomical Nomenclature, (2012) oraz z Anatomicznym Mianownictwem Weterynaryjnym (2002). Autor vii

8 WYKAZ SKRÓTÓW UŻYWANYCH W TEKŚCIE a. arteria, tętnica aa. arteriae, tętnice art. articulatio, staw artt. articulationes, stawy b. bursa, kaletka for. foramen, otwór forr. foramina, otwory gl. glandula, gruczoł gll. glandulae, gruczoły lig. ligamentum, więzadło ligg. ligamenta, więzadła ln. lymphonodus, węzeł chłonny lnn. lymphonodi, węzły chłonne m. musculus, mięsień mm. musculi, mięśnie n. nervus, nerw nn. nervi, nerwy nucl. nucleus, jądro proc. processus, wyrostek procc. processus, wyrostki r. ramus, gałąź rr. rami, gałęzie rec. recessus, zachyłek recc. recessus, zachyłki reg. regio, okolica regg. regiones, okolice s. sive, lub v. vena, żyła vv. venae, żyły vag. vagina, pochewka vagg. vaginae, pochewki Car Carnivora (zwierzęta mięsożerne) Un Ungulata (zwierzęta kopytne) ca canis familiaris fe felis catus Ru Ruminantia (przeżuwacze) eq equus caballus su sus scrofa bo bos taurus ov ovis aries cap capra hircus PIES KOT BYDŁO OWCA KOZA KOŃ ŚWINIA ix

9 1. CZĘŚĆ OGÓLNA

10 1 CZĘŚĆ OGÓLNA TERMINOLOGIA TOPOGRAFICZNA: położenie i kierunki części ciała W budowie topograficznej organizmu istotną rolę odgrywają układające się w jego obrębie osie i płaszczyzny. Opierając się na nich, określa się położenie oraz kierunek poszczególnych struktur i części ciała. W budowie ciała wyróżnia się następujące osie: 1. Oś czaszkowo-doogonową, czyli podłużną, axis craniocaudalis s. longitudinalis przebiega wzdłuż szkieletu osiowego w płaszczyźnie pośrodkowej. 2. Oś brzuszno-grzbietową, axis ventrodorsalis łączy powierzchnię dobrzuszną z powierzchnią dogrzbietową ciała. Przebiega w płaszczyźnie pośrodkowej oraz w płaszczyznach strzałkowych. 3. Oś poprzeczną, axis transversalis s. horizontalis biegnie prostopadle w stosunku do osi czaszkowo-doogonowej i brzuszno-grzbietowej. Łączy powierzchnie boczne ciała zwierząt prawą z lewą. Do płaszczyzn organizmu zalicza się: 1. Płaszczyznę pośrodkową, planum medianum przebiega wzdłuż długiej osi ciała, dzieląc je na dwie symetryczne połowy. 2. Płaszczyzny strzałkowe (przyśrodkowe), plana sagittalia s. paramediana układają się równolegle do płaszczyzny pośrodkowej, lecz nie dzielą ciała symetrycznie. 3. Płaszczyzny poprzeczne, plana transversaria leżą prostopadle w stosunku do płaszczyzn pośrodkowej i strzałkowych, dzieląc ciało w poprzek. 4. Płaszczyzny grzbietowe, plana dorsalia układają się prostopadle do płaszczyzn pośrodkowej i poprzecznych, będąc jednocześnie równoległe do powierzchni grzbietowej ciała. Zaznacz kolorem kontury poszczególnych płaszczyzn i nazwij je po polsku. 2 CZĘŚĆ OGÓLNA

11 Płaszczyzny ciała 1 Planum transversum Plana sagittalia Cranialis Planum dorsale Cranialis Caudalis Planum medianum Caudalis Planum medianum Planum transversum Cranialis Caudalis Planum dorsale Cranialis Caudalis ANATOMIA ZWIERZĄT DO KOLOROWANIA. APARAT RUCHU 3

12 1 CZĘŚĆ OGÓLNA W odniesieniu do osi ciała oraz płaszczyzn stosowane są w anatomii następujące terminy określające położenie i kierunki: doczaszkowy, cranialis: doogonowy, caudalis dogrzbietowy, dorsalis: dobrzuszny, ventralis przyśrodkowy, medialis: pośredni, intermedius: boczny, lateralis prawy, dexter: lewy, sinister powierzchowny, superficialis: głęboki, profundus wewnętrzny, internus: środkowy, medius: zewnętrzny, externus przedni, anterior: środkowy, medius: tylny, posterior dotyczy niektórych struktur głowy górny, superior: dolny, inferior dotyczy niektórych struktur głowy pośrodkowy, medianus kierunek w płaszczyźnie pośrodkowej donosowy, rostralis zastępuje kierunek doczaszkowy w obrębie głowy strzałkowy, sagittalis równoległy do podłużnej osi ciała podłużny, longitudinalis kierunek wzdłuż podłużnej osi ciała lub struktur anatomicznych poprzeczny, transversalis prostopadły do podłużnej osi ciała; transversus odnosi się do struktur anatomicznych lub do osi kończyn. Dodatkowo, w okolicach kończyn, używane są następujące miana: bliższy, proximalis: dalszy, distalis przyśrodkowy, medialis: boczny, lateralis osiowy, axialis: odosiowy, abaxialis dotyczą okolic śródręcza i śródstopia oraz palców kończyny piersiowej i miednicznej zwierząt, u których osie kończyn przechodzą między III a IV palcem (Ru, su, Car) grzbietowy (przedni), dorsalis: dłoniowy, palmaris, lub podeszwowy, plantaris w okolicach ręki i stopy. Przetłumacz na język polski nazwy określające położenie i kierunki ciała, a ich układ zaznacz kolorem. 4 CZĘŚĆ OGÓLNA

13 Położenie i kierunki 1 POŁOŻENIE I KIERUNKI W ODNIESIENIU DO OSI CIAŁA Rostralis Cranialis Caudalis Dorsalis Caudalis Ventralis Proximalis Cranialis Caudalis Cranialis Dorsalis Plantaris Distalis Dorsalis Palmaris ANATOMIA ZWIERZĄT DO KOLOROWANIA. APARAT RUCHU 5

14 1 CZĘŚĆ OGÓLNA CZĘŚCI I OKOLICE CIAŁA 1. CZĘŚCI CIAŁA, PARTES CORPORIS Ciało zwierząt zbudowane jest z pięciu części. Są to: Głowa, caput, do której zalicza się: czaszkę, cranium twarz, facies Szyja, collum Tułów, truncus, na który składają się: grzbiet, dorsum klatka piersiowa, thorax brzuch, abdomen miednica, pelvis Ogon, cauda Kończyny, membra, czyli: kończyna piersiowa, membrum thoracicum, podzielona na takie części, jak: pacha, axilla, ramię, brachium, łokieć, cubitus, przedramię, antebrachium, ręka, manus; kończyna miedniczna, membrum pelvinum, i jej następujące części: udo, femur, kolano, genu, podudzie, crus, stopa, pes. 2. OKOLICE CIAŁA, REGIONES CORPORIS Na poszczególne części ciała nakładają się wyznaczone topograficznie regiony. Są to tzw. okolice ciała, regiones corporis. Zalicza się do nich: Okolice głowy, regiones capitis podzielone na: okolice czaszki, regiones cranii okolice twarzy, regiones faciei Okolice szyi, regiones colli Okolice klatki piersiowej, regiones pectoris Okolice brzucha, regiones abdominis Okolice grzbietu, regiones dorsi Okolice miednicy, regiones pelvis Okolice kończyny piersiowej, regiones membri thoracici Okolice kończyny miednicznej, regiones membri pelvini. 1. OKOLICE GŁOWY, REGIONES CAPITIS dzieli się wtórnie na: Okolice czaszki, regiones cranii Okolica czołowa, regio frontalis Okolica ciemieniowa, regio parietalis Okolica potyliczna, regio occipitalis Okolica skroniowa, regio temporalis Okolica małżowiny usznej, regio auricularis Okolica rogowa, regio cornualis Dół nadoczodołowy, fossa supraorbitalis Okolice twarzy, regiones faciei Okolica nosowa, regio nasalis Okolica grzbietowa nosa, regio dorsalis nasi Okolica boczna nosa, regio lateralis nasi Okolica nozdrzy, regio naris Okolica ustna, regio oralis Okolica wargowa górna, regio labialis superior Okolica wargowa dolna, regio labialis inferior Okolica bródkowa, regio mentalis Okolica oczodołowa, regio orbitalis Okolica powieki górnej, regio palpebralis superior Okolica powieki dolnej, regio palpebralis inferior Okolica jarzmowa, regio zygomatica Okolica podoczodołowa, regio infraorbitalis Okolica stawu skroniowo-żuchwowego, regio articulationis temporomandibularis Okolica żwaczowa, regio masseterica Okolica policzkowa, regio buccalis Okolica szczękowa, regio maxillaris Okolica żuchwowa, regio mandibularis Okolica międzyżuchwowa, regio intermandibularis Okolica podgnykowa, regio subhyoidea. Pokoloruj poszczególne okolice ciała. 6 CZĘŚĆ OGÓLNA

15 Okolice ciała 1 Regio lumbalis Regio abdominis media Regiones cranii Regiones faciei Regio scapularis Regio praesternalis Regio brachii Regio colli dorsalis Regio colli lateralis Regio colli ventralis Regio vertebralis thoracis Regio sternalis Regio costalis Regio antebrachii Regiones manus Regio abdominis cranialis Regiones pelvis Regio abdominis caudalis Regio femoris Regio cruris Regiones pedis OGÓLNE OKOLICE CIAŁA ANATOMIA ZWIERZĄT DO KOLOROWANIA. APARAT RUCHU 7

16 1 CZĘŚĆ OGÓLNA 2. OKOLICE SZYI, REGIONES COLLI Krawędź grzbietowa szyi, margo colli dorsalis Okolica grzbietowa szyi, regio colli dorsalis Okolica boczna szyi, regio colli lateralis Okolica przyusznicza, regio parotidea Dół zażuchwowy, fossa retromandibularis Okolica zamałżowinowa, regio retroauricularis Okolica gardłowa, regio pharyngea Okolica mięśnia ramienno-głowowego, regio brachiocephalica Rynienka jarzmowa (szyjna), sulcus jugularis Dół jarzmowy, fossa jugularis Okolica mięśnia mostkowo-głowowego, regio sternocephalica Okolica przedłopatkowa, regio praescapularis Okolica dobrzuszna szyi, regio colli ventralis Okolica krtaniowa, regio laryngea Okolica tchawiczna, regio trachealis. 3. OKOLICE KLATKI PIERSIOWEJ, REGIONES PECTORIS Okolica przedmostkowa, regio praesternalis Bruzda piersiowa pośrodkowa, sulcus pectoralis medianus Bruzda piersiowa boczna, sulcus pectoralis lateralis Okolica mostkowa, regio sternalis Okolica sutków piersiowych, regio mammaria thoracica Okolica łopatkowa, regio scapularis Okolica chrząstki łopatki, regio cartilaginis scapulae Okolica nadgrzebieniowa, regio supraspinata Okolica podgrzebieniowa, regio infraspinata Okolica wyrostka barkowego, regio acromialis Okolica żebrowa, regio costalis Okolica sercowa, regio cardiaca Łuk żebrowy, arcus costalis. 4. OKOLICE BRZUCHA, REGIONES ABDOMINIS Okolica doczaszkowa brzucha, regio abdominis cranialis Okolica podżebrowa, regio hypochondriaca Okolica chrząstki mieczykowatej, regio xiphoidea Okolica środkowa brzucha, regio abdominis media Okolica boczna brzucha, regio abdominis lateralis dół przylędźwiowy (głodowy, słabiznowy), fossa paralumbalis okolica fałdu boku, regio plicae lateralis Okolica pępkowa, regio umbilicalis Okolica doogonowa brzucha, regio abdominis caudalis Okolica pachwinowa, regio inguinalis Okolica łonowa, regio pubica Okolica napletkowa, regio praeputialis Okolica sutków brzusznych, regio mammaria abdominalis Okolica sutków pachwinowych, regio mammaria inguinalis Okolica wymienia, regio uberis. 5. OKOLICE GRZBIETU, REGIONES DORSI Okolica kręgowa klatki piersiowej (okolica grzbietowo- -żebrowa), regio vertebralis thoracis Okolica międzyłopatkowa (kłąb), regio interscapularis Okolica lędźwiowa, regio lumbalis. Wypełnij kolorem uwzględnione okolice ciała. 8 CZĘŚĆ OGÓLNA

17 Okolice ciała 1 Regio zygomatica Regio temporalis Regio frontalis Regio orbitalis Regio infraorbitalis Regio nasalis Regio articulationis temporomandibularis Regio auricularis Regio parotidea Regio colli dorsalis Regio naris Regio colli lateralis Regio maxillaris Regio oralis Regio buccalis Regio masseterica Regio mandibularis Regio pharyngea Regio colli ventralis Regio laryngea OKOLICE GŁOWY Regio praesternalis Regio brachii Regio sternalis Regio cubiti Regio costalis Regio xiphoidea Regio axillaris Regio abdominalis lateralis Regio umbilicalis Regio inguinalis Regio femoralis Regio patellaris Regio pubica Regio urogenitalis OKOLICE TUŁOWIA ANATOMIA ZWIERZĄT DO KOLOROWANIA. APARAT RUCHU 9

18 1 CZĘŚĆ OGÓLNA 6. OKOLICE MIEDNICY, REGIONES PELVIS Okolica krzyżowa, regio sacralis Okolica pośladkowa, regio glutaea Okolica guza biodrowego, regio tuberis coxae Okolica pośladka, regio clunis Okolica guza kulszowego, regio tuberis ischiadici Okolica ogonowa, regio caudalis Okolica nasady ogona, regio radicis caudae Okolica krocza, regio perinealis Okolica odbytowa, regio analis Okolica moczowo-płciowa, regio urogenitalis Okolica mosznowa, regio scrotalis Okolica nadsutkowa, regio supramammaria. 7. OKOLICE KOŃCZYNY PIERSIOWEJ, REGIONES MEMBRI THORACICI Okolica stawu ramiennego, regio articulationis humeri Okolica pachowa, regio axillaris Dół pachowy, fossa axillaris Okolica ramienna, regio brachii Okolica mięśnia trójgłowego ramienia, regio tricipitalis Okolica łokciowa, regio cubiti Okolica guza łokciowego, regio olecrani Okolica przedramienia, regio antebrachii Okolica nadgarstka, regio carpi Okolica śródręcza, regio metacarpi Okolica śródręczno-palcowa, regio metacarpophalangea Okolica członu palcowego bliższego, regio phalangis proximalis Okolica pęcinowa, regio compedis (Un) Okolica międzyczłonowa bliższa, regio interphalangea proximalis Okolica członu palcowego środkowego, regio phalangis mediae Okolica koronowa, regio coronalis (Un) Przestrzeń międzypalcowa, spatium interdigitale. 8. OKOLICE KOŃCZYNY MIEDNICZNEJ, REGIONES MEMBRI PELVINI Okolica stawu biodrowego, regio articulationis coxae Okolica krętarzowa, regio trochanterica Okolica uda, regio femoris Okolica doczaszkowa kolana, regio genus cranialis Okolica rzepkowa, regio patellaris Okolica boczna kolana, regio genus lateralis Okolica przyśrodkowa kolana, regio genus medialis Okolica podkolanowa, regio poplitea Okolica podudzia, regio cruris Okolica ścięgna piętowego wspólnego, regio tendinis calcanei communis Okolica stępu, regio tarsi Okolica piętowa, regio calcanea Okolica śródstopia, regio metatarsi Okolica śródstopowo-palcowa, regio metatarsophalangea Okolica członu palcowego bliższego, regio phalangis proximalis Okolica pęcinowa, regio compedis (Un) Okolica międzyczłonowa bliższa, regio interphalangea proximalis Okolica członu palcowego środkowego, regio phalangis mediae Okolica koronowa, regio coronalis (Un) Przestrzeń międzypalcowa, spatium interdigitale. Zaznacz na kolorowo ograniczone względem siebie okolice ciała. 10 CZĘŚĆ OGÓLNA