Dyrektywa MiFID i system zachęt inwestycyjnych. 3 grudnia 2012r.

Transkrypt

1 Dyrektywa MiFID i system zachęt inwestycyjnych 3 grudnia 202r.

2 Cel wdrożenia Dyrektywy MiFID Stworzenie jednolitego rynku europejskiego dla instrumentów finansowych- eliminacja barier w transgranicznym obrocie instrumentami finansowymi. Poprawa funkcjonowania rynków instrumentów finansowych poprawa płynności. Zwiększenie bezpieczeństwa obrotu oraz zaufania do rynku instrumentów finansowy. Dyrektywa MIFID i system zachęt inwestycyjnych 2

3 Kluczowe dla praktyki zagadnienia implementacji MiFID Best execution działanie w myśl najlepiej pojętego interesu klienta, Badania wiedzy i doświadczenia klientów, Doradztwo Inwestycyjne. Zachęty + case study 3

4 Best execution Celem wprowadzenia best execution jest osiągnięcie możliwie najlepszego rezultatu przy obsłudze zleceń klienta. Przy realizacji zasady best execution firma inwestycyjna zobowiązana jest osiągnąć poprzez wdrożenie oraz realizacje Polityki wykonywania zleceń przy uwzględnieniu poniższych czynników: Cenę Koszty Bezzwłoczność realizacji Prawdopodobieństwo realizacji Prawdopodobieństwo rozliczenia Wielkość Charakter Wszelkiego rodzaju inne aspekty dotyczące realizacji zlecenia 4

5 Best execution W praktyce realizacja wymogu best execution nastręczała największe trudności. Best execution według ESMA: Najlepszy rezultat dla klienta detalicznego total consideration (włączając koszty ponoszone przez klienta). CESR (obecnie ESMA) uważa, że ta koncepcja jest odpowiednia do oceny najlepszej realizacji zlecenia także dla klientów profesjonalnych. Firma inwestycyjna musi brać pod uwagę następujące kryteria przy ustalaniu wagi poszczególnych elementów: a) charakterystykę klienta, w tym jego kategorię jako klienta detalicznego lub profesjonalnego, b) charakterystykę samego zlecenia klienta, c) cechy instrumentu finansowego będącego przedmiotem zlecenia, d) charakterystykę miejsc wykonania, do których można skierować dane zlecenie. Best execution jako obowiązek działania w myśl najlepiej pojętego interesu klienta. Polityka wykonywania zleceń jako element przewagi konkurencyjnej, Zapewnienie obowiązku udostępnienia możliwie wielu dróg realizacji zleceń i dyspozycji. 5

6 Best execution praktyczne problemy Zarządzający jest zobowiązany do przestrzegania zasad best execution względem swoich klientów, będąc jednocześnie samemu klientem Zarządzający jako klienci spełniający kryteria uprawnionego kontrahenta podlegają wyłączeniu z zasad best execution (o ile zarządzający nie zażądał reklasyfikacji) Trudności w realizacji zasad best execution: W ramach przeprowadzanych transakcji OTC (rynek obligacji korporacyjnych w Polsce w głównej mierze opiera się na obrocie na rynku niepublicznym) Ograniczona transparentność oraz wiedza zarządzających (asymetria informacyjna) w przypadku transakcji w których drugą stronę jest market makler 6

7 Best execution Best execution vs. Best choice Best choice jest zbiorem obiektywnych kryteriów odzwierciedlających najlepiej pojęty interes klienta, którymi firma inwestycyjna zobowiązana jest kierować się przy wyborze kooperantów: Best choice w praktyce odnosi się głównie do kwestii: wyboru podmiotu u którego deponowane są krajowe środki klienta (papiery wartościowe, środki pieniężne), wyboru podmiotu przez którego składane są zlecenia klientów do realizacji na danym rynku zagranicznym, wybór podmiotu u którego przechowywane są zagraniczne papiery wartościowe klienta (wybór powiernika), wybór przez asset menadżera podmiotu przez który przyjmowane oraz przekazywane będą zlecenie klientów usługi zarządzania portfelem Best wiąże się z: koniecznością przeprowadzania czasochłonnych procesów due diligence kooperantów, Znajomością prawa oraz praktyk rynków zagranicznych, Kluczowe dokumenty CESR (ESMA) Lp. Data Rodzaj dokumentu Tytuł 9//200 Other Supervisory briefings - Best execution /0/2008 Supervisory brief Feedback statement - Q&A on Best Execution 29/05/2007 Feedback statement Q&A on Best Execution 02/02/2007 Press release Consultation paper - Best execution under MIFID 02/02/2007 Consultation paper Supervisory briefings - Best execution 7

8 Badanie wiedzy i doświadczenia klientów Obowiązek badanie wiedzy i doświadczenia klienta przed zawarciem umowy o świadczenie usług maklerskich Odpowiedź udzielana w ramach przeprowadzenia badania wiedzy i doświadczania klienta ma charakter oświadczenie wiedzy a nie oświadczenia woli. Fakt ten rodzi doniosłe praktyczne trudności w odniesieniu do kwestii możliwości badania: ) Pełnomocnika klienta, 2) Reprezentanta klienta będącego jednostką organizacyjną (np. spółki kapitałowej), 3) Współmałżonków w ramach zakładanych rachunków wspólnych (wspólność majątkowa małżeńska), 4) Przedstawicieli ustawowych klientów. Propozycje rozwiązania problemu. 5) Złożenie przez osobę wskazaną w pkt. -2 powyżej oświadczenia woli o odmowie przeprowadzenia badania odpowiedniości. 6) Udzielenie informacji niezbędnych do przeprowadzenia badania przez osobę wskazaną w pkt. -2 przy uwzględnieniu ryzyka wskazanego przez Komisji Nadzoru Finansowego (dalej KNF) w stanowisku KNF z dnia 6 kwietnia 200r. Zasady dokonywania oceny klienta. 8

9 Badanie wiedzy i doświadczenia klientów Problem z klientami, wobec których nie przeprowadzono badania odpowiedniości, a względem których firma inwestycyjna rozpoczęła świadczenie usługi przed wdrożeniem obowiązków z Dyrektywy MiFID. (warunki dziedziczenia ). Zaangażowanie się w przedsięwzięcie course of dealings Możliwość wykorzystania wyników badania odpowiedniości do produktów inwestycyjnych względem siebie homogenicznych, co do: Stopnia złożoności, Formy prawnej, Ryzyka. Odmowa poddania się przez klienta ocenie odpowiedniości usługi, jak i zarazem wynik przeprowadzonej oceny sugerujący nieodpowiedniość usługi nie wyklucza możliwości świadczenia ww. usługi względem danego klienta pod warunkiem poinformowania klienta o braku odpowiedniości usługi oraz akceptacji przez klienta tego faktu ( poziomu ryzyka czy złożoności usługi) kwestia dorozumianej zgody klienta (per facta concludentia). Możliwość wykorzystywania już posiadanych informacji o kliencie przez inne jednostki organizacyjne firmy inwestycyjnej do celów oceny wiedzy i doświadczenia klienta problem chińskich murów, ochrony danych osobowych klienta, czy szerzej tajemnicy zawodowej. Konieczność aktualizacji wyników Wysoka zmienność czynników wpływających na wynik oceny w relacji do obowiązku firmy inwestycyjnej aktualizacji badania odpowiedniości (kryterium wiedzy oraz doświadczenie w odniesieniu do jednostek organizacyjnych w relacja do fluktuacji pracowniczej u klienta). 9

10 Doradztwo inwestycyjne pułapki praktyki Doradztwo inwestycyjne stanowi działalność maklerską, o której mowa w art. 69 ust. 2 pkt 5 Ustawy. (odpowiednik investment advice z Dyrektywy) Podstawa prawna art. 76 Ustawy. Definicja legalna Przez usługę doradztwa inwestycyjnego firma inwestycyjna zobowiązuje się do przygotowania w oparciu o potrzeby i sytuację klienta i przekazywania mu pisemnej lub ustnej rekomendacji dotyczącej:. kupna, sprzedaży, subskrypcji, wymiany, wykonania lub wykupu określonych instrumentów finansowych albo powstrzymania się od zawarcia transakcji dotyczącej tych instrumentów, 2. wykonania lub powstrzymania się od wykonania uprawnień wynikających z określonego instrumentu finansowego do zakupu, sprzedaży, subskrypcji, wymiany, wykonania lub wykupu instrumentu finansowego. 0

11 Doradztwo inwestycyjne pułapki praktyki POSZECHNE DORARDZTWO INWESTYCYJNE Pośrednie rekomendowanie zachowania inwestycyjnego jako rekomendacja to m. in Analizy przeprowadzone przed podjęciem przez klienta decyzji inwestycyjnej wskazując, iż dany fundusz inwestycyjny realizuje cele inwestycyjne klienta w stopniu większym od innego funduszu lub że klienci o podobnym profilu inwestycyjnym (analogicznych potrzebach oraz sytuacji inwestycyjnej) wybrali ten a nie inny fundusz. Rożnego rodzaju raporty, newslettery o sytuacjach dotyczących konkretnych emitentów, instrumentów finansowych z których korzystają klienci, przy uwzględnieniu określonego kontekstu mogą również stanowić rodzaj pośredniego doradztwa inwestycyjnego, np. informacja o osiągnięciu przez jakiś walor przekazywana inwestorom. Rekomendowanie instrumentów finansowym zdefiniowanych rodzajowo ale na tyle precyzyjnie, że umożliwia to zdefiniować przedmiotu rekomendacji np. akcje spółki paliwowej zaklasyfikowanej do danego indeksu giełdowego. Istotne ze strony sprzedających jest możliwość rozróżnienia: -. doradztwa inwestycyjnego art. Art. 69 ust. 2 pkt 5 Ustawy, -. rekomendacje o charakterze ogólnym dotyczące transakcji w zakresie instrumentów finansowych - art. 69 ust. 4 pkt 6 Ustawy, -. porady inwestycyjne o charakterze ogólnym. 32 ust Rozporządzenie Tryb i warunki

12 Zachęty (inducments) 2

13 Podstawa prawna zachęty Art. 9 ust. MiFID Dyrektywa 2004/39/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 2 kwietnia 2004 r. w sprawie rynków instrumentów finansowych zmieniająca dyrektywę Rady 85/6/EWG i 93/6/EWG i dyrektywę 2000/2/WE Parlamentu Europejskiego i Rady oraz uchylająca dyrektywę Rady 93/22/EWG. - MIFID level Art. 26 MiFID 2 Dyrektywa Komisji 2006/73/WE z dnia 0 sierpnia 2006 r. wprowadzająca środki wykonawcze do dyrektywy 2004/39/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do wymogów organizacyjnych i warunków prowadzenia działalności przez przedsiębiorstwa inwestycyjne oraz pojęć zdefiniowanych na potrzeby tejże dyrektywy. - MIFID level2 Art. 8 Rozporządzanie Ministra Finansów z dnia 24 września 202r. w sprawie trybu i warunków postępowania firm inwestycyjnych, banków, o których mowa w art. 70 ust. 2 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, oraz banków powierniczych. Rozporządzanie Ministra Finansów z dnia 20 listopada 2009 r. w sprawie postępowania towarzystw funduszy inwestycyjnych wykonujących działalność w zakresie zarządzania portfelami, w skład których wchodzi jeden lub większa liczba instrumentów finansowych lub doradztwa inwestycyjnego Dyrektywa MIFID i system zachęt inwestycyjnych 3

14 Zachęty (inducements) W praktyce wdrożenie zachęt spotkało się z wieloma pytaniami i problemami interpretacyjnymi, wśród firm inwestycyjnych niemal wszystkich krajów członkowskich. Dostrzegając problem ESMA (dawniej CESR - Committee of European Securities Regulators) postanowił podjąć działania mające na celu ustalenie wspólnego rozumienia i zasad praktycznego stosowania art. 26 MiFID2 oraz wyjaśnienie dodatkowych kwestii, które mogą pojawić się w związku z przedmiotem regulacji cytowanego przepisu, przeprowadzając uprzednio serię konsultacji oraz dwukrotnie wydając rekomendacje Kluczowe dokumenty CESR (ESMA) Lp Data Rodzaj dokumentu Tytuł 9/04/200 9/04/200 22/0/ /0/ /05/ /05/2007 3/04/ /2/2006 Report Feedback statement Consultation paper Supervisory brief Feedback statement CESR recommendation Consultation paper Consultation paper Report - Inducements: good and poor practices Feedback statement - Inducements: Good and poor practices Consultation paper on Inducements: Good and poor practices Supervisory briefings - Inducements Feedback statement - CESR Level 3 Recommendations on Inducements under MiFID Recommendations - Inducements under MiFID Consultation paper - Inducements under MiFID Consultation paper - Inducements under MiFID Komisja Nadzoru Finansowego odniosła się do zagadnienia zachęt w dokumencinie skierowanym do domów oraz biur maklerskich z dnia 9 sierpnia 20r. Wyjaśnienia skierowane do Domów Maklerskich, Biur Maklerskich oraz jednostek organizacyjnych banków. 4

15 Zachęty (inducements) Praktyczne wdrożenie obowiązków informacyjnych o zachętach Problem z jednoznaczną kwalifikacją opłat ponoszonych w związku z świadczoną usługą maklerską, w szczególności w odniesieniu do niektórych produktów strukturyzowanych emitowanych przez inne niż firmy inwestycyjne instytucje finansowe czy innych usług świadczonych przez firmę inwestycyjną nie będące usługą maklerską. Trudność w informowaniu klienta o poszczególnych składowych opłat i prowizji ponoszonych w związku z świadczoną względem tego klienta usługą maklerską (problem stopnia szczegółowości, ciągłość świadczenia usługi w czasie). Dyrektywa jak i przepisy krajowe nie określają w sposób jednoznaczny jak głęboki powinien być związek pomiędzy poszczególnymi świadczeniami występującymi pomiędzy firmą inwestycyjną a podmiotem trzecim. Obowiązek dokonywania przeglądu oraz archiwizacji przebiegu procesu identyfikacji oraz klasyfikacji zachęt. 5

16 Zachęty zasada generalna Art. 8. ust Rozporządzenia Firma inwestycyjna, prowadząc działalność maklerską, jest zobowiązana do działania w sposób rzetelny i profesjonalny, zgodnie z zasadami uczciwego obrotu oraz zgodnie z najlepiej pojętymi interesami jej klientów. Kryteria oceny postępowania Domu Maklerskiego: - rzetelność i profesjonalizm postępowania, - Zasady uczciwego obrotu, (źródła praktyka rynkowa, zalecenia IDM, etyka) - Najlepiej pojęty interes klienta. 6

17 Zachęty (inducements) - I kategoria zachęt 8.. Firma inwestycyjna, prowadząc działalność maklerską, jest zobowiązana do działania w sposób rzetelny i profesjonalny, zgodnie z zasadami uczciwego obrotu oraz zgodnie z najlepiej pojętymi interesami jej klientów. 2. Firma inwestycyjna nie przyjmuje lub nie przekazuje, w związku ze świadczeniem usługi maklerskiej, opłat, prowizji lub świadczeń niepieniężnych, z wyłączeniem: ) opłat, prowizji i świadczeń niepieniężnych przyjmowanych od klienta lub osoby działającej w jego imieniu albo przekazywanych klientowi lub osobie działającej w jego imieniu; 2) opłat lub prowizji niezbędnych dla świadczenia danej usługi maklerskiej na rzecz klienta; 3) opłat, prowizji i świadczeń niepieniężnych innych niż wskazane w pkt i 2, pod warunkiem że: a) informacja o tych opłatach, prowizjach lub świadczeniach niepieniężnych, w tym o ich istocie i wysokości lub sposobie ustalania ich wysokości, została przekazana klientowi przed zawarciem umowy o świadczenie danej usługi maklerskiej, b) są one przyjmowane albo przekazywane w celu poprawienia jakości usługi maklerskiej świadczonej przez firmę inwestycyjną na rzecz klienta. 3. Przepisu ust. 2 pkt 3 lit. a nie stosuje się do firmy inwestycyjnej, która przekazuje klientowi, przed zawarciem umowy o świadczenie usługi maklerskiej, ogólne zasady przyjmowania lub przekazywania opłat, prowizji i świadczeń niepieniężnych innych niż wskazane w ust. 2 pkt i 2, pod warunkiem że informuje klienta o możliwości przekazania, na jego żądanie, danych, o których mowa w ust. 2 pkt 3 lit. a. 4. Do informacji, o której mowa w ust. 2 pkt 3 lit. a, stosuje się 9 ust.. 5. Przepisy ust. 2 pkt 3 oraz ust. 3 i 4 stosuje się odpowiednio do opłat, prowizji i świadczeń niepieniężnych, których możliwość przyjęcia lub przekazania zaistniała po zawarciu umowy o świadczenie danej usługi maklerskiej. 7

18 Zachęty (inducements) - I kategoria zachęt Art. 8 ust. 2 pkt. Rozporządzenia znaczenie stwierdzenia przyjmowanych od klienta lub osoby działającej w jego imieniu albo przekazywanych klientowi lub osobie działającej w jego imieniu. Przepis art. 8 ust. 2 pkt. Rozporządzania wskazuje, iż nie jest zakazane dla firmy inwestycyjnej przyjmowanie lub płacenie pewnego rodzaju opłaty, prowizji czy świadczenia niepieniężnego, w związku z usługą inwestycyjną lub dodatkową dostarczaną klientowi, jeżeli świadczenie tę są płacone lub spełniane na rzecz klienta (bądź na rzecz innej osoby w jego imieniu) albo przez klienta (bądź przez osobę działającą w jego imieniu). W opinii CESR, przepis ten jest czytelny i nie powinien być interpretowany w inny sposób niż wynika z jego literalnego brzmienia (rozszerzająco). Przykład: Klient płaci prowizję bezpośrednio firmie inwestycyjnej albo prowizja jest płacona przez reprezentanta działającego w imieniu i na rzecz klienta, zgodnie z jego instrukcjami (udzielonym pełnomocnictwem). 8

19 Zachęty (inducements) - I kategoria zachęt Wskazano również sytuację, mieszczącą się w ramach art. 8 ust 2 pkt, kiedy klient upoważnia jedną z firm inwestycyjnych do podjęcia czynności mających na celu uregulowanie należności wobec innej firmy inwestycyjnej świadczącej na rzecz klienta usługi inwestycyjne. Firma inwestycyjna A Firma inwestycyjna B Doradztwo inwestycyjne, Przyjmowanie i przekazywanie zleceń Wykonywanie zleceń Prowadzenie rachunku Klient Klient zleca F.I. A, (np. na podstawie rekomendacji) przekazanie zlecenia do F.I. B. Ta ostatnia wykonuje zlecenie przesyłając potwierdzenie do klienta i F.I. A. Klient upoważnia F.I. B do uregulowania należności ciążącej na nim wobec F.I. A. F.I. B spełnia świadczenie klienta na rzecz F.I. A. działając w jego imieniu. 9

20 Zachęty (inducements) - II kategoria zachęt 8.. Firma inwestycyjna, prowadząc działalność maklerską, jest zobowiązana do działania w sposób rzetelny i profesjonalny, zgodnie z zasadami uczciwego obrotu oraz zgodnie z najlepiej pojętymi interesami jej klientów. 2. Firma inwestycyjna nie przyjmuje lub nie przekazuje, w związku ze świadczeniem usługi maklerskiej, opłat, prowizji lub świadczeń niepieniężnych, z wyłączeniem: ) opłat, prowizji i świadczeń niepieniężnych przyjmowanych od klienta lub osoby działającej w jego imieniu albo przekazywanych klientowi lub osobie działającej w jego imieniu; 2) opłat lub prowizji niezbędnych dla świadczenia danej usługi maklerskiej na rzecz klienta; 3) opłat, prowizji i świadczeń niepieniężnych innych niż wskazane w pkt i 2, pod warunkiem że: a) informacja o tych opłatach, prowizjach lub świadczeniach niepieniężnych, w tym o ich istocie i wysokości lub sposobie ustalania ich wysokości, została przekazana klientowi przed zawarciem umowy o świadczenie danej usługi maklerskiej, b) są one przyjmowane albo przekazywane w celu poprawienia jakości usługi maklerskiej świadczonej przez firmę inwestycyjną na rzecz klienta. 3. Przepisu ust. 2 pkt 3 lit. a nie stosuje się do firmy inwestycyjnej, która przekazuje klientowi, przed zawarciem umowy o świadczenie usługi maklerskiej, ogólne zasady przyjmowania lub przekazywania opłat, prowizji i świadczeń niepieniężnych innych niż wskazane w ust. 2 pkt i 2, pod warunkiem że informuje klienta o możliwości przekazania, na jego żądanie, danych, o których mowa w ust. 2 pkt 3 lit. a. 4. Do informacji, o której mowa w ust. 2 pkt 3 lit. a, stosuje się 9 ust.. 5. Przepisy ust. 2 pkt 3 oraz ust. 3 i 4 stosuje się odpowiednio do opłat, prowizji i świadczeń niepieniężnych, których możliwość przyjęcia lub przekazania zaistniała po zawarciu umowy o świadczenie danej usługi maklerskiej. 20

21 Zachęty (inducements) - II kategoria zachęt CESR wskazuje, że np. okoliczności, które należy mieć na względzie przy ocenie, czy wniesienie opłaty lub prowizji albo dostarczenie korzyści niepieniężnej ma na celu poprawę jakości odpowiedniej usługi świadczonej na rzecz klienta i nie umniejsza obowiązku przedsiębiorstwa w zakresie działania w najlepiej pojętym interesie klienta to m.in.: opłata (prowizja, korzyść) ma dotyczyć wyłącznie danej konkretnej usługi, nie zaś innej usługi świadczonej na rzecz klienta, opłata (prowizja, korzyść) ma dotyczyć danego konkretnego klienta, nie innego klienta firmy inwestycyjnej bądź samej firmy, zaś opłata (prowizja, korzyść) ma być ukierunkowana na poprawę usługi świadczonej na rzecz klienta. 2

22 Zachęty (inducements) - III kategoria zachęt 8.. Firma inwestycyjna, prowadząc działalność maklerską, jest zobowiązana do działania w sposób rzetelny i profesjonalny, zgodnie z zasadami uczciwego obrotu oraz zgodnie z najlepiej pojętymi interesami jej klientów. 2. Firma inwestycyjna nie przyjmuje lub nie przekazuje, w związku ze świadczeniem usługi maklerskiej, opłat, prowizji lub świadczeń niepieniężnych, z wyłączeniem: ) opłat, prowizji i świadczeń niepieniężnych przyjmowanych od klienta lub osoby działającej w jego imieniu albo przekazywanych klientowi lub osobie działającej w jego imieniu; 2) opłat lub prowizji niezbędnych dla świadczenia danej usługi maklerskiej na rzecz klienta; 3) opłat, prowizji i świadczeń niepieniężnych innych niż wskazane w pkt i 2, pod warunkiem że: a) informacja o tych opłatach, prowizjach lub świadczeniach niepieniężnych, w tym o ich istocie i wysokości lub sposobie ustalania ich wysokości, została przekazana klientowi przed zawarciem umowy o świadczenie danej usługi maklerskiej, b) są one przyjmowane albo przekazywane w celu poprawienia jakości usługi maklerskiej świadczonej przez firmę inwestycyjną na rzecz klienta. 3. Przepisu ust. 2 pkt 3 lit. a nie stosuje się do firmy inwestycyjnej, która przekazuje klientowi, przed zawarciem umowy o świadczenie usługi maklerskiej, ogólne zasady przyjmowania lub przekazywania opłat, prowizji i świadczeń niepieniężnych innych niż wskazane w ust. 2 pkt i 2, pod warunkiem że informuje klienta o możliwości przekazania, na jego żądanie, danych, o których mowa w ust. 2 pkt 3 lit. a. 4. Do informacji, o której mowa w ust. 2 pkt 3 lit. a, stosuje się 9 ust.. 5. Przepisy ust. 2 pkt 3 oraz ust. 3 i 4 stosuje się odpowiednio do opłat, prowizji i świadczeń niepieniężnych, których możliwość przyjęcia lub przekazania zaistniała po zawarciu umowy o świadczenie danej usługi maklerskiej. 22

23 Zachęty (inducements) - III kategoria zachęt W dokumentach konsultacyjnych, CESR bardzo szczegółowo opisano przypadki, które mogą być brane pod uwagę pod kątem możliwości korzystania (bądź nie) z wyjątku, o którym mowa w pkt. 3 w szczególności oceny, czy dana sytuacja spełnia komutatywnie przesłankę a i b. Okoliczności wyróżnione przez CESR to m.in.: specyfika korzyści otrzymanych przez klienta; zakres korzyści, jakie odniesie firma i zakres korzyści, jakie odniesie klient; wpływ na sposób postępowania firmy wobec klienta; okoliczności otrzymania świadczenia; czy firma działa w najlepiej pojętym interesie klienta; okoliczności, w których dochodzi do zapłaty lub dostarczenia świadczenia. W praktyce firmy inwestycyjne często błędnie klasyfikują świadczenia z III kategorii (art. 8 ust. 2 pkt. 3) jako świadczenia z II kategorii (art. Ust. 2 pkt. 2). 23

24 Zachęty (inducements) Uproszczone obwiązki informacyjne 8.. Firma inwestycyjna, prowadząc działalność maklerską, jest zobowiązana do działania w sposób rzetelny i profesjonalny, zgodnie z zasadami uczciwego obrotu oraz zgodnie z najlepiej pojętymi interesami jej klientów. 2. Firma inwestycyjna nie przyjmuje lub nie przekazuje, w związku ze świadczeniem usługi maklerskiej, opłat, prowizji lub świadczeń niepieniężnych, z wyłączeniem: ) opłat, prowizji i świadczeń niepieniężnych przyjmowanych od klienta lub osoby działającej w jego imieniu albo przekazywanych klientowi lub osobie działającej w jego imieniu; 2) opłat lub prowizji niezbędnych dla świadczenia danej usługi maklerskiej na rzecz klienta; 3) opłat, prowizji i świadczeń niepieniężnych innych niż wskazane w pkt i 2, pod warunkiem że: a) informacja o tych opłatach, prowizjach lub świadczeniach niepieniężnych, w tym o ich istocie i wysokości lub sposobie ustalania ich wysokości, została przekazana klientowi przed zawarciem umowy o świadczenie danej usługi maklerskiej, b) są one przyjmowane albo przekazywane w celu poprawienia jakości usługi maklerskiej świadczonej przez firmę inwestycyjną na rzecz klienta. 3. Przepisu ust. 2 pkt 3 lit. a nie stosuje się do firmy inwestycyjnej, która przekazuje klientowi, przed zawarciem umowy o świadczenie usługi maklerskiej, ogólne zasady przyjmowania lub przekazywania opłat, prowizji i świadczeń niepieniężnych innych niż wskazane w ust. 2 pkt i 2, pod warunkiem że informuje klienta o możliwości przekazania, na jego żądanie, danych, o których mowa w ust. 2 pkt 3 lit. a. 4. Do informacji, o której mowa w ust. 2 pkt 3 lit. a, stosuje się 9 ust.. 5. Przepisy ust. 2 pkt 3 oraz ust. 3 i 4 stosuje się odpowiednio do opłat, prowizji i świadczeń niepieniężnych, których możliwość przyjęcia lub przekazania zaistniała po zawarciu umowy o świadczenie danej usługi maklerskiej. 24

25 Zachęty (inducements) Uproszczone obwiązki informacyjne 8.. Firma inwestycyjna, prowadząc działalność maklerską, jest zobowiązana do działania w sposób rzetelny i profesjonalny, zgodnie z zasadami uczciwego obrotu oraz zgodnie z najlepiej pojętymi interesami jej klientów. 2. Firma inwestycyjna nie przyjmuje lub nie przekazuje, w związku ze świadczeniem usługi maklerskiej, opłat, prowizji lub świadczeń niepieniężnych, z wyłączeniem: ) opłat, prowizji i świadczeń niepieniężnych przyjmowanych od klienta lub osoby działającej w jego imieniu albo przekazywanych klientowi lub osobie działającej w jego imieniu; 2) opłat lub prowizji niezbędnych dla świadczenia danej usługi maklerskiej na rzecz klienta; 3) opłat, prowizji i świadczeń niepieniężnych innych niż wskazane w pkt i 2, pod warunkiem że: a) informacja o tych opłatach, prowizjach lub świadczeniach niepieniężnych, w tym o ich istocie i wysokości lub sposobie ustalania ich wysokości, została przekazana klientowi przed zawarciem umowy o świadczenie danej usługi maklerskiej, b) są one przyjmowane albo przekazywane w celu poprawienia jakości usługi maklerskiej świadczonej przez firmę inwestycyjną na rzecz klienta. 3. Przepisu ust. 2 pkt 3 lit. a nie stosuje się do firmy inwestycyjnej, która przekazuje klientowi, przed zawarciem umowy o świadczenie usługi maklerskiej, ogólne zasady przyjmowania lub przekazywania opłat, prowizji i świadczeń niepieniężnych innych niż wskazane w ust. 2 pkt i 2, pod warunkiem że informuje klienta o możliwości przekazania, na jego żądanie, danych, o których mowa w ust. 2 pkt 3 lit. a. 4. Do informacji, o której mowa w ust. 2 pkt 3 lit. a, stosuje się 9 ust.. 5. Przepisy ust. 2 pkt 3 oraz ust. 3 i 4 stosuje się odpowiednio do opłat, prowizji i świadczeń niepieniężnych, których możliwość przyjęcia lub przekazania zaistniała po zawarciu umowy o świadczenie danej usługi maklerskiej. 25

26 Zachęty (inducements) Uproszczone obwiązki informacyjne 8.. Firma inwestycyjna, prowadząc działalność maklerską, jest zobowiązana do działania w sposób rzetelny i profesjonalny, zgodnie z zasadami uczciwego obrotu oraz zgodnie z najlepiej pojętymi interesami jej klientów. 2. Firma inwestycyjna nie przyjmuje lub nie przekazuje, w związku ze świadczeniem usługi maklerskiej, opłat, prowizji lub świadczeń niepieniężnych, z wyłączeniem: ) opłat, prowizji i świadczeń niepieniężnych przyjmowanych od klienta lub osoby działającej w jego imieniu albo przekazywanych klientowi lub osobie działającej w jego imieniu; 2) opłat lub prowizji niezbędnych dla świadczenia danej usługi maklerskiej na rzecz klienta; 3) opłat, prowizji i świadczeń niepieniężnych innych niż wskazane w pkt i 2, pod warunkiem że: a) informacja o tych opłatach, prowizjach lub świadczeniach niepieniężnych, w tym o ich istocie i wysokości lub sposobie ustalania ich wysokości, została przekazana klientowi przed zawarciem umowy o świadczenie danej usługi maklerskiej, b) są one przyjmowane albo przekazywane w celu poprawienia jakości usługi maklerskiej świadczonej przez firmę inwestycyjną na rzecz klienta. 3. Przepisu ust. 2 pkt 3 lit. a nie stosuje się do firmy inwestycyjnej, która przekazuje klientowi, przed zawarciem umowy o świadczenie usługi maklerskiej, ogólne zasady przyjmowania lub przekazywania opłat, prowizji i świadczeń niepieniężnych innych niż wskazane w ust. 2 pkt i 2, pod warunkiem że informuje klienta o możliwości przekazania, na jego żądanie, danych, o których mowa w ust. 2 pkt 3 lit. a. 4. Do informacji, o której mowa w ust. 2 pkt 3 lit. a, stosuje się 9 ust.. 5. Przepisy ust. 2 pkt 3 oraz ust. 3 i 4 stosuje się odpowiednio do opłat, prowizji i świadczeń niepieniężnych, których możliwość przyjęcia lub przekazania zaistniała po zawarciu umowy o świadczenie danej usługi maklerskiej. 26

27 Produkty strukturyzowane z perspektywy MiFID Rozwój produktów strukturyzowanych w ostatnich latach, wielowątkowość produktów strukturyzowanych, Zastosowanie różnych krajowych reżimów prawnych do tworzonych produktów tworzy warunki nierównej konkurencji oraz różnicuje sytuacje klientów pod kątem ekspozycji na ryzyko. Brak reżimu Dyrektywy MiFID w odniesieniu do produktów strukturyzowanych, których świadczenie odbywa się z pominięciem doradztwa inwestycyjnego, a których emitentem jest instytucja kredytowa. 27

28 Identyfikacja oraz klasyfikacja świadczeń otrzymywanych przez Dom Maklerski Identyfikacja oraz klasyfikacja świadczeń przekazywanych przez Dom Maklerski 28

29 Case Study Case study Pracownicy firmy otrzymują bezpośrednio od towarzystwa zarządzającego funduszem inwestycyjnym prowizję za każde przekazanie zlecenie nabycia jednostek uczestnictwa tego funduszu. Z tego tytułu firma inwestycyjna bada czy nie dochodzi do konfliktu interesów na podstawie przesłanki określonej w 23 ust. 3 pkt. 2 Rozporządzenia. Pytanie: Czy działanie firmy jest prawidłowe? Rozwiązanie: W takiej sytuacji, pracowników firmy inwestycyjnej, należałoby traktować jak firmę inwestycyjną (osoby te działają w imieniu firmy, a bonus jest następstwem wykonywania obowiązków służbowych). W konsekwencji zastosowanie będą miały, w pierwszej kolejności, regulacje dotyczące Zachęt zawarte w 8 Rozporządzenia a następnie dotyczące konfliktu interesów, ale z powodu normy zawartej w 23 ust. 3 pkt. 5 Rozporządzenia. Analogiczne rozumowanie, należałoby przyjąć, w przypadku prowizji otrzymywanych przez agenta firmy inwestycyjnej, którego działanie jako pełnomocnika utożsamiane jest z działaniem samej firmy. 29

30 Case Study Case study 2 Firma inwestycyjna przedstawia klientowi ogólną informację, że w związku z świadczeniem usługi może otrzymać lub przekazywać podmiotowi trzeciemu świadczenia, w tym m. in. świadczenia pieniężne. Pytanie: Czy działanie firmy jest prawidłowe? Rozwiązanie: Postępowanie firmy inwestycyjnej nie jest prawidłowe. Przepisy 8 ust. 3 Rozporządzenia, umożliwia odstępstwo (poprzez skrótowe ujawnianie) od obowiązku podawania szczegółowych informacji o świadczeniach. W tego rodzaju działaniu należy również uwzględnić 8 ust. 4 w zw. 9 ust. ust. Rozporządzenie (co do cech treści przedstawionych informacji). Ujawnione informacje o świadczeniach, powinny dostarczyć klientom adekwatnych (satysfakcjonujących) informacji odnośnie świadczenia powiązanego z daną usługa maklerską, świadczoną na rzecz klienta oraz produktu finansowego, z którym powiązana jest dana usługa. Decyzja o skorzystaniu z danej usługi przed jej zawarciem lub wykonaniem czynności realizującej już zawartą umową musi być podjęta przez świadomego klienta posiadającego dostateczną wiedz, jakie korzyści uzyskuje podmiot świadcząc daną usługę. 30

31 Case Study Case study 3 Firma inwestycyjna, która świadczy szeroki zakres usług odnoszący się jednocześnie do wielu rodzajów instrumentów finansowych, przedstawia klientowi informację, że w celu poprawy jakości usługi świadczonej naszym klientom, otrzymuje świadczenia od podmiotu trzeciego lub przekazuje świadczenia podmiotowi trzeciemu. Firma informuję, że ww. płatności nie powodują konfliktów interesów z interesami swoich klientów i są zarządzanie w ramach regulaminu zarządzania konfliktem interesów. Pytanie: Czy działanie firmy jest prawidłowe? Rozwiązanie: Postępowanie firmy inwestycyjnej nie jest prawidłowe. Sposób przekazywania informacji nie daje klientowi dostatecznej wiedzy co do charakteru świadczenia. Abstrahując od faktu, iż treści informacji ujawnianych nie odpowiada wymogom, to dodatkowo język (sposób zaprezentowania informacji) można uznać za wprowadzający klientów w błąd. Nie ukazuje on bowiem charakteru tych świadczeń tzn. nie wskazuję że działania firmy inwestycyjnej może być inicjowane świadczeniami. W przekazywanej informacji brakuję pouczenia o prawie klienta do żądania uzyskania dodatkowych informacji. 3

32 Case Study Case study 4 Firma inwestycyjna przyjmuję i przekazuje zlecenia nabycia jednostek uczestnictwa do funduszy inwestycyjnych wskazuję, że otrzymuję jednorazową prowizję za każde przekazanie zlecenia, w oznaczonym przedziale procentowym (kwotowym), przy czym wyróżnia odrębnie przedziały opłat odnoszące się do funduszy akcyjnych i odrębnie do funduszy obligacyjnych. Firma informuję również, iż na żądanie klienta zgłoszone (w jakiejkolwiek formie) pracownikowi, który dokonywał jego obsługi, przedstawi mu niezwłocznie bardziej dokładne dane dotyczące płatności. Pytanie: Czy działanie firmy jest prawidłowe? Rozwiązanie: Postępowanie firmy inwestycyjnej jest prawidłowe. Przedstawiona informacja odpowiada oczekiwaniom 9 ust. Rozporządzenia. Rzetelnie i dostatecznie przejrzyście ukazuję układ odniesienia działań firmy inwestycyjnej. Jednoznacznie również wskazuję klientowi, że ma prawo uzyskać szczegółowe informację o świadczeniu, tj. o konkretnej stawce w przypadku oznaczonego funduszu. 32

33 Case Study Case study 5 Firma inwestycyjna dostarcza klientowi ogólną informację, że otrzymuję świadczenia od podmiotu trzeciego lub przekazuję świadczenia podmiotowi trzeciemu. Informuję również, że na żądanie klient może otrzymać dodatkowe szczegóły na temat tych świadczeń. Natomiast kiedy klient składa tego rodzaju żądanie, firma nie ujawnia informacji o dokładnej kwocie opłaty, zamiast tego podaje mu jedynie dolną granicę jej wysokości. Pytanie: Czy działanie firmy jest prawidłowe? Rozwiązanie: Postępowanie firmy inwestycyjnej nie jest prawidłowe. Istota 8 ust. 3 in fine Rozporządzenia, sprowadza się do przedstawienia, w wyniku realizacji żądania klienta, dokładnych informacji o wysokości świadczenia. W stanie opisanych powyżej, firma inwestycyjna w rzeczywistości unika jednoznacznego udzielenia klientowi informacji o wysokości opłaty, podając jedynie jakie może być jej minimum. 33

34 Rabat dla zarządzającego portfelem Podmiot wykonujący zlecenie Kickback 0% prowizji płaconej przez klientów -3 Zlecenia w imieniu Klientów -3 za które płacą oni prowizję Firma inwestycyjna zarządzająca portfelami klientów Portfel klienta Portfel klienta 2 Portfel klienta 3 34

35 Rabat dla firmy inwestycyjnej Fundusz Inwestycyjny Kickback 0% opłaty płaconej przez klientów Firma inwestycyjna Przyjmująca i przekazująca zalecenia Fundusz Inwestycyjny 30% opłaty płaconej przez klienta Fundusz Inwestycyjny Portfel klienta 35

36 Zastrzeżenia prawne Informacje i opinie zawarte w niniejszym opracowaniu zostały zebrane lub opracowane na podstawie źródeł uznawanych za wiarygodne. Niniejsze opracowanie i zawarte w nim treści są wyrazem wiedzy oraz poglądów autorów i nie powinny być inaczej interpretowane. Autor nie ponosi odpowiedzialności za decyzje ani za szkody poniesione w wyniku decyzji podjętych na podstawie opracowania. Opracowanie zostało sporządzone z rzetelnością, kompletnością i starannością przy zachowaniu zasad metodologicznej poprawności oraz na podstawie ogólnodostępnych informacji uznanych przez autora za wiarygodne. Autor nie gwarantuje jednakże dokładności ani kompletności opracowania, w szczególności w przypadku, gdyby informacje na których oparto się przy sporządzaniu opracowania okazały się niekompletne. 36

37 Dziękuję Państwu za uwagę Przemysław Kołodziej Legal- Compliance, & Internal Control Manager Trigon Dom Maklerski S.A./ Trigon Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych S.A. 37