INSTRUKCJA OBS UGI REGULATOR TEMPERATURY Z UNIWERSALNYM WEJŒCIEM TERMOMETRYCZNYM ESM-4420

Transkrypt

1 INSTRUKCJA OBS UGI REGULATOR TEMERATURY Z UNIWERSALNYM WEJŒCIEM TERMOMETRYCZNYM ESM-4420

2 1. CHARAKTERYSTYKA REGULATORA Regulator przeznaczony jest do wspó³pracy z czujnikami rezystancyjnymi t100 oraz termoparami. Wybór rodzaju czujnika dokonuje siê w menu regulatora. Charakteryzuje siê du ¹ dok³adnoœci¹ i stabilnoœci¹ pomiaru. Regulator posiada dwa wyœwietlacze LED: górny wyœwietlacz wskazuje aktualn¹ wartoœæ mierzon¹, zaœ dolny wartoœæ zadan¹. Regulator ma 2 wyjœcia: (rocess Output): steruj¹ce przekaÿnikowe lub SSR (Alarm Output): alarmowe przekaÿnikowe róg steruj¹cy ma regulacjê typu -OFF lub ID z funkcj¹ automatycznego doboru parametrów ID (autoadaptacja), a próg alarmowy ma regulacjê typu -OFF. rzyrz¹d ten stosowany jest do: kontroli procesów przemys³owych. Montowany w tablicy za pomoc¹ do³¹czonym uchwytów monta owych. 2. DANE TECHNICZNE WEJŒCIE UNIWERSALNE: - czujniki termometryczne t100 (2 lub 3-przewodowe) - termopary J, K, R, S, T KTROLA RACY: Algorytm regulacji: dwustawny próg steruj¹cy: -OFF,, I, D, ID z funkcj¹ automatycznego doboru parametrów ID próg alarmowy: -OFF Nastawa: z klawiatury foliowej Tryb regulacji: rewersyjny (grzanie) lub bezpoœredni (ch³odzenie) Czas próbkowania: 3 razy na sekundê WYJŒCIA: wyjœcie steruj¹ce, przekaÿnikowe SDT 5(1)A 250VAC lub SSR 15-18VDC/20mA wyjœcie alarmowe, przekaÿnikowe ST 5(1)A 250VAC Wyœwietlacz: podwójny LED, 4 cyfry o wysokoœci cyfr 10,1 i 8mm Dok³adnoœæ: ±0,25% zakresu Rozdzielczoœæ: 0,1 lub 1 Filtr sygna³u mierzonego: 1sek. Kompensacja zimnych koñców termopar: automatyczna ±0,1/1C Warunki pracy: ; %RH (bez kondensacji) Obudowa: tablicowa C+ABS UL94V0 Stopieñ ochrony: NEMA 4X, I65 od frontu, I20 od strony z³¹cz Wymiary obudowy (sz x w x g³): 48 x 48 x 84mm (ze z³¹czami) Wymiary otworu monta owego: 46 x 46mm 2 Z³¹cza: œrubowe roz³¹czne, max przekrój przewodu 2,5mm obór mocy: max 3 VA Zasilanie: 230VAC (±15%); 50/60Hz lub 24AC (±15%) lub 12VAC/DC (±15%) Deklaracje: CE rodukcja: EMKO 2

3 3. SSÓB ZAMAWIANIA ESM / 01 Zasilanie: Kod: 24VAC (+15% / -15%) 50/60Hz 3 230V (+15% / -15%) 50/60Hz 5 12VAC/DC (+15% / -15%) 6 Wejœcie pomiarowe: uniwersalne termometryczne (t100, J, K, R, S, T) Wyjœcie steruj¹ce : Wyjœcie przekaÿnikowe SDT 5A(1)250V (standard) Wyjœcie pó³przewodnikowe SSR 18VDC 20mA Wyjœcie alarmowe : Wyjœcie przekaÿnikowe ST 5A(1)250V 4. ANEL RZEDNI. wskaÿnik stopni Celsiusza Kod: 20 Kod: 1 2 Kod: 01 wskaÿnik stopni Fahrenheita sygnalizacja nastawy progu steruj¹cego ESM-4420 wyœwietlacz wartoœci mierzonej sygnalizacja aktywacji wyjœcia steruj¹cego wyœwietlacz wartoœci zadanej sygnalizacja aktywacji wyjœcia alarmowego ET sygnalizacja nastawy progu alarmowego klawisz nastawy progu steruj¹cego oraz programowania parametrów klawisz zmniejszaj¹cy wartoœæ klawisz zwiêkszaj¹cy wartoœæ klawisz zatwierdzaj¹cy oraz nastawy progu alarmowego 5. OBS UGA REGULATORA ZMIANA NTAWY ROGU STERUJ CEGO. ET Rozpocznij nastawê ET klawiszem Górny wyœwietlacz poka e komendê Et, a dioda zacznie pulsowaæ. ET Klawiszami: lub nastaw próg steruj¹cy i zatwierdÿ klawiszem Dioda zgaœnie. Uwagi: ET - aby anulowaæ nastawê, w dowolnej chwili naciœnij klawisz - zmiana wartoœci progu steruj¹cego mo e byæ ograniczona parametrami: i 3

4 5.2. ZMIANA NTAWY ROGU ALARMOWEGO. ET Rozpocznij nastawê klawiszem Górny wyœwietlacz poka e komendê Et, a dioda zacznie pulsowaæ. ET Klawiszami: lub nastaw próg alarmowy i zatwierdÿ klawiszem Dioda zgaœnie. Uwagi: ET - aby anulowaæ nastawê, w dowolnej chwili naciœnij klawisz - zmiana wartoœci progu alarmowego mo e byæ ograniczona parametrami: i Informacja: Aby usprawniæ szybkie zwiêkszanie lub zmniejszanie wartoœci nastaw: przytrzymuj¹c klawisz lub stale przez minimum 5 sekund, dziêsi¹te czêœci jednoœci zamieni¹ siê w jednoœci, a po 10 sekundach jednoœci w dziesi¹tki itd ROGRAMOWANIE ARAMETRÓW REGULATORA. Rozpocznij programowanie parametrów przytrzymuj¹c ET klawisz przez 5 sek. a wyœwietli siê komunikat: Aby wejœæ do listy parametrów naciœnij klawisz ET ET ET Jeœli dostêp do menu jest zabezpieczony kodem wyœwietli siê komenda: Za pomoc¹ klawiszy i wprowadÿ prawid³owy kod i potwierdÿ przyciskiem ET Klawiszami: lub wybierz ¹dan¹ grupê parametrów do nastawy i wejdÿ klawiszem ET klawiszem wychodzi siê z grupy parametrów lub z menu ET klawiszem przechodzi siê do kolejnego parametru oraz akceptuje zmiany klawiszami i zmienia siê wartoœæ parametru i przechodzi miêdzy grupami parametrów 4

5 5.4. SCHEMAT MENU REGULATORA. Kod grupy parametrów arametr warunkowy (parametr dostêpny po spe³nieniu okreœlonych warunków) dla ID Kod parametru wartoœæ domyœlna parametru Konfiguracja wejœcia Konfiguracja pracy regulatora Konfiguracja alarmu Kod dostêpu Rodzaj wejœcia i zakres Typ regulacji Jeœli algorytm ID: Histereza alarmu Nastawa kodu dostêpu Jednostka Algorytm regulacji Start autoadaptacji Rodzaj alarmu dla ID Dolne ograniczenie progu steruj¹cego Histereza Zakres proporcjonalnoœci Dolne ograniczenie progu alarmowego dla -OFF dla ID Górne ograniczenie progu steruj¹cego Sta³a czasowa ca³kowania Górne ograniczenie progu alarmowego dla ID Kalibracja wskazañ Sta³a czasowa ró niczkowania OpóŸnienie za³¹czenia alarmu dla ID Okres impulsowania OpóŸnienie wy³¹czenia alarmu dla ID 5

6 5.5. LISTA ARAMETRÓW. Konfiguracja wejœcia pomiarowego. Rodzaj wejœcia i zakres pomiarowy (domyœlnie: termopara typ J) : (kropka po przecinku oznacza rozdzielczoœæ wyœwietlacza 0,1 ) termopara typ J(Fe,Cu,Ni) (-200;900) lub (-328;1652) termopara typ K(Ni,Cr,Ni) ( -200;1300) lub (-328;2372) termopara typ R(t13%Rht) (0;1700) lub (32;3092) termopara typ S(r10%Rht) (0;1700) lub (32;3092) termopara typ T(Cu,Cu,Ni) (-200;400) lub (-328;752) t100 (-200;650) lub (-328;1202), rozdzielczoœæ 1 t100 (-199.9;650.0) lub (-328;1202), rozdzielczoœæ 0,1 Wybór jednostki wejœcia (domyœlnie: stopnie ): Stopnie (dioda na wyœwietlaczu) Stopnie (dioda na wyœwietlaczu) Dolne ograniczenie nastawy progu steruj¹cego o przekroczeniu tej wartoœci górny wyœwietlacz pokazuje komendê: Zakres zmian: (dolna wartoœæ zakresu pomiarowego, ). (domyœlnie: -200 dla termopary J; -20 dla t100) Górne ograniczenie nastawy progu steruj¹cego o przekroczeniu tej wartoœci górny wyœwietlacz pokazuje komendê: Zakres zmian: (, górna wartoœæ zakresu pomiarowego). (domyœlnie: 900 dla termopary J; 90 dla t100) Kalibracja wskazañ sygna³u mierzonego (V). Wartoœæ parametru jest dodana do wartoœci sygna³u mierzonego. Zakres zmian: -10%...10% zakresu pomiarowego (domyœlnie: 0) Konfiguracja pracy regulatora i wyjœcia steruj¹cego. Tryb regulacji wyjœcia steruj¹cego (domyœlnie: grzanie): Grzanie Ch³odzenie Algorytm regulacji wyjœcia steruj¹cego (domyœlnie: On-Off): Regulacja -OFF (za³¹cz-wy³¹cz) 6 Regulacja ID

7 Jeœli Start funkcji autoadaptacji (automatycznego doboru parametrów ID) (domyœlnie: wy³¹czona) Funkcja autoadaptacji wy³¹czona Funkcja autoadaptacji za³¹czona Jeœli Zakres proporcjonalnoœci. Zakres zmian: % zakresu pomiarowego (domyœlnie: 10) Sta³a czasowa ca³kowania. Zakres zmian: sek. 0 - wy³¹cza ca³kowanie; (domyœlnie: 100) Sta³a czasowa ró niczkowania. Zakres zmian: 0, ,9sek. 0 - wy³¹cza ró niczkowanie; (domyœlnie: 25,0) Okres impulsowania. Zakres zmian: sek. (przekaÿnik pó³przewodnikowy SSR: sek.; przekaÿnik elektromagnetyczny: sek., domyœlnie: 10.) Wartoœæ histerezy progu steruj¹cego. Zakres zmian: % zakresu:(, ); (domyœlnie: 0) Grzanie temperatura Ch³odzenie temperatura SV=50 HYSt=2 9 HYSt=3 48 SV=6 1 wyjœcie 0 temperatura zadana (SV) = 50 czas histereza (HYSt) = 2 Konfiguracja Alarmu (wyjœcie ). 1 wyjœcie 0 temperatura zadana (SV) = 6 histereza (HYSt) = 3 czas Wartoœæ histerezy wyjœcia alarmowego. Zakres zmian: % zakresu:(, ); (domyœlnie: 0) Rodzaj alarmu (domyœlnie: ): OFF AHSt AHSt OFF Alarm bezwzglêdny górny. Jest wartoœci¹ bezwzglêdn¹ i nie zale y od nastawy progu steruj¹cego Alarm bezwzglêdny dolny. Jest wartoœci¹ bezwzglêdn¹ i nie zale y od nastawy progu steruj¹cego OFF AHSt Alarm wzglêdny górny. Jest odchy³k¹ górn¹ od nastawy progu steruj¹cego. AHSt OFF Alarm wzglêdny dolny. Jest odchy³k¹ doln¹ od nastawy progu steruj¹cego. 7

8 AHSt OFF AHSt Alarm pasmowy zewnêtrzny. Jest zale ny od nastawy progu steruj¹cego. Sygnalizuje przekroczenie na zewn¹trz pasma o szerokoœci 2 x. OFF AHSt AHSt OFF Dolne ograniczenie nastawy progu alarmowego. Zakres zmian: (, ). (domyœlnie: 0 dla termopary J; 0 dla t100) Górne ograniczenie nastawy progu alarmowego. Zakres zmian: (, ). (domyœlnie: 500 dla termopary J; 50 dla t100) OpóŸnienie za³¹czenia wyjœcia alarmowego 1. Zakres zmian: sek. Alarm pasmowy wewnêtrzny. Jest zale ny od nastawy progu steruj¹cego. Sygnalizuje przekroczenie do wewn¹trz pasma o szerokoœci 2 x. OpóŸnienie wy³¹czenia wyjœcia alarmowego 1 oraz funkcja blokady alarmu. Zakres zmian opóÿnienia: sek. rzy nastawie 9999 pojawi siê kod:, który oznacza nastawê blokady alarmu. (anulowanie blokady po jej wyst¹pieniu: naciœnij przycisk ) Alarm Wyjœcie OUT1 Kod dostêpu do menu konfiguracyjnego. Nastawa - kod wy³¹czony Je eli zostanie ustawiony kod dostêpu, u ytkownik przy ka dorazowym wejœciu do menu konfiguracyjnego, bêdzie musia³ wprowadziæ prawid³owy kod, aby dokonaæ nastaw. Wprowadzenie kodu dokonuje siê klawiszami i i zatwierdza klawiszem. 8

9 6. REGULACJA 6.1 REGULACJA -OFF. rzy obiekcie o du ej sta³ej czasowej i ma³ym opóÿnieniu oraz gdzie nie wymagana jest du a dok³adnoœæ regulacji temperatury mo na stosowaæ regulacjê z algorytmem -OFF. Zalet¹ tego typu regulacji jest prostota nastawy i du a niezawodnoœæ. temperatura SV SV-HYSt Hystereza stan wyjœcia czas 6.2 REGULACJA ID. 1 0 SV - temperatura zadana, HYSt - histereza Wad¹ regulacji -OFF jest powstawanie oscylacji wokó³ zadanego progu, nawet przy ma³ej histerezie. Dlatego, gdy wymagana jest lepsza dok³adnoœæ regulacji temperatury nale y wykorzystaæ algorytm regulacji ID ( = ). Umo liwia on szybkie uzyskanie temperatury zadanej z minimaln¹ iloœci¹ przeregulowañ przy prawid³owym dostrojeniu regulatora. Dostrojenie regulatora polega na optymalnym doborze nastaw parametrów: cz³onu proporcjonalnego, ró niczkuj¹cego, ca³kuj¹cego oraz okresu impulsowania. Dobór powy szych parametrów mo na wyznaczyæ doœwiadczalnie; metod¹ identyfikacji obiektu lub oscylacji wokó³ progu. Zaleca siê jednak korzystanie z wbudowanej funkcji autoadaptacji, czyli automatycznego doboru nastaw parametrów ID. Funkcja ta zazwyczaj zapewnia optymalny dobór nastaw. 6.3 FUNKCJA AUTOADATACJI. Start funkcji autoadaptacji jest dokonywany przez u ytkownika. Nale y wejœæ do menu konfiguracyjnego, do grupy i ustawiæ parametr na. Nastêpnie zatwierdziæ klawiszem i wyjœæ z menu. Regulator przejdzie do procesu autoadaptacji. Dolny wyœwietlacz sygnalizuje aktywacjê procesu wyœwietlaj¹c na przemian temperaturê zadan¹ i napis:. Czas trwania procesu doboru nastaw zale y od w³aœciwoœci obiektu (pojemnoœæ cieplna). Metoda ta sk³ada siê z nastêpuj¹cych etapów: - wyznaczenie progu tymczasowego (AV) - za³¹czenie wyjœcia steruj¹cego (100%), a do osi¹gniêcia progu tymczasowego (AV) - wyznaczanie wartoœci przeregulowania i czasu oscylacji i obliczanie nastaw parametrów ID - zapisanie obliczonych nastaw parametrów ID do pamiêci nieulotnej - w³¹czenie regulacji z nowymi nastawami ID wartoœæ mierzona SV (nastawa) AV (próg tymczasowy) VS (wartoœæ pocz¹tkowa) sygna³ steruj¹cy 100% czas praca z nowymi nastawami parametrów ID ( SV - VS) AV = VS + 2 czas czas 9

10 roces autoadaptacji mo e siê nie rozpocz¹æ lub zostaæ przerwany jeœli: - wartoœæ zadana jest zbyt blisko wartoœci mierzonej tj. temperatura zadana musi byæ o minimum 5% ni sza od bie ¹cej temperatury mierzonej przy grzaniu lub o 5% wy sza przy ch³odzeniu. Jeœli ten warunek nie bêdzie spe³niony proces autoadaptacji nie zostanie rozpoczêty, a wyœwietlacz wska e b³¹d: - nast¹pi awaria czujnika - czas trwania autoadaptacji trwa d³u ej ni 8 godzin - u ytkownik zmieni wartoœæ nastawy progu steruj¹cego - u ytkownik wy³¹czy funkcjê autoadaptacji = Uwaga: o prawid³owym wyznaczeniu nastaw ID regulator przejdzie w stan pracy z nowymi nastawami ID i automatycznie zmieni parametr na 6.4. KOREKTA NTAW ID. Czasami istnieje koniecznoœæ korekcji nastaw parametrów ID. Ze wzglêdu na to, e parametry oddzia³uj¹ miêdzy sob¹, nale y wprowadzaæ zmiany tylko jednego parametru i obserwowaæ wp³yw na proces. Zasady korekcji nastaw: 1. rzeregulowanie - zwiêkszyæ zakres proporcjonalnoœci (parametr ) - zwiêkszyæ sta³¹ czasow¹ ró niczkowania (parametr ) 2. Oscylacje wokó³ progu - zwiêkszyæ zakres proporcjonalnoœci (parametr ) - zmniejszyæ sta³¹ czasow¹ ró niczkowania (parametr ) - zwiêkszyæ sta³¹ czasow¹ ca³kowania (parametr ) 3. Niestabilnoœæ - zwiêkszyæ sta³¹ czasow¹ ca³kowania (parametr ) 4. Wolna odpowiedÿ - zmniejszyæ zakres proporcjonalnoœci (parametr ) - zmniejszyæ sta³¹ czasow¹ ca³kowania (parametr ) - zmniejszyæ sta³¹ czasow¹ ró niczkowania (parametr ) 7. SYGNALIZACJA B ÊDÓW. awaria czujnika temperatury lub czujnik zosta³ Ÿle pod³¹czony menu konfiguracyjne zosta³o zabezpieczone kodem dostêpu, wprowadÿ poprawny kod, aby dokonywaæ zmian w menu proces autoadaptacji nie mo e siê rozpocz¹æ lub zosta³ zakoñczony niepowodzeniem przekroczony dolne ograniczenie, progu steruj¹cego, aby zmieniæ wartoœæ graniczn¹ przejdÿ do parametru: przekroczony górne ograniczenie progu steruj¹cego,aby zmieniæ wartoœæ graniczn¹ przejdÿ do parametru: 10

11 8. SCHEMAT CZEÑ. Wersja z wyjœciem steruj¹cym, przekaÿnikowym. t-100 Wersja z wyjœciem steruj¹cym, pó³przewodnikowym SSR t-100 TC TC (1)A 5(1)A max 20mA 18VDC 5(1)A Wyjœcie steruj¹ce max 20mA 18VDC Wyjœcie alarmowe t-100 Zasilanie 230VAC lub 12VAC/DC lub 24VAC 8.1 D CZENIE CZUJNIKA t100. t-100 Wyjœcie steruj¹ce Wyjœcie alarmowe Zasilanie 230VAC lub 12VAC/DC lub 24VAC zwora Uwagi: czujnik t przewodowy czujnik t przewodowy - Jeœli zamierzasz przed³u aæ czujnik t-100, u ywaj przewodu elektrycznego o tej samej œrednicy i minimalnym przekroju 1mm2. - Jeœli zamierzasz pod³¹czyæ czujnik t przewodowy wykonaj zworê pomiêdzy 2 i 3 zaciskiem - Jeœli ³¹czna d³ugoœæ kabla czujnika bêdzie wiêksza ni 10m, zastosuj czujnik t przewodowy (ze wzglêdu na kompensacjê). 8.2 D CZENIE TERMOARY. TC Uwagi: - od³¹czaj przewody termopary zgodnie z jej polaryzacj¹ - Jeœli zamierzasz przed³u aæ przewód termopary, u ywaj odpowiedniego przewodu kompensacyjnego

12 8.3 D CZENIE WYJŒÆ. od³¹czenie wyjœcia steruj¹cego, pó³przewodnikowego SSR : Regulator 9 rzekaÿnik pó³przewodnikowy SSR L N Wielkoœæ pr¹du znamionowego bezpiecznika musi byæ dobrana do mocy odbiornika.. 10 Bezpiecznik Odbiornik od³¹czenie wyjœcia steruj¹cego, przekaÿnikowego: Regulator NC 10 L N Wielkoœæ pr¹du znamionowego bezpiecznika musi byæ dobrana do mocy odbiornika.. C 9 NO 8 Stycznik Bezpiecznik Odbiornik od³¹czenie wyjœcia alarmowego, przekaÿnikowego: Regulator L N Wielkoœæ pr¹du znamionowego bezpiecznika musi byæ dobrana do mocy odbiornika. C 11 Stycznik NO 12 Bezpiecznik 12 Odbiornik

13 9. IZOLACJA GALWANICZNA. 13 Zasilanie Masa 1 14 Wyjœcie steruj¹ce Wyjœcie steruj¹ce (SSR) 9 10 Wyjœcie 11 alarmowe 12 Wejœcie pomiarowe MTA REGULATORA. Regulator nale y umieœciæ w tablicy w otworze o wymiarach 46 x 46mm i zamocowaæ za pomoc¹ do³¹czonego uchwytu monta owego. Z³¹cza œrubowe, roz³¹czne Uchwyt monta owy anel przedni o stopniu ochrony I65 Monta w tablicy (maksymalna gruboœæ 5mm) 13

14 11. WYMIARY. Uszczelka piankowa ~2mm ESM-4420 Temperature Controller 48 mm ET 48 mm 11 ± 1 mm 84 mm 12. DOUSZCZENIA. Regulator spe³nia wymogi dotycz¹ce odpornoœci na zak³ócenia elektromagnetyczne wystêpuj¹ce w œrodowisku przemys³owym wg poni szych norm: Kompatybilnoœæ elektromagnetyczna (EMC): - EN czêœæ wymagania dotycz¹ce emisyjnoœci w œrodowisku przemys³owym - EN czêœæ 6-2- wymagania dotycz¹ce odpornoœci w œrodowisku przemys³owym Spe³nia równie wymogi bezpieczeñstwa wg. normy: - EN czêœæ 1 - wymagania bezpieczeñstwa przyrz¹dów elektrycznych Regulator spe³nia wymagania dyrektyw Unii Europejskiej nr 72/23/EEC; 93/68/EEC; 89/336EEC 13. INSTALACJA. Nale y pamiêtaæ o warunkach w jakich regulator bêdzie pracowaæ. Montowaæ w miejscu, gdzie nie ma zbyt wysokiej temperatury oraz du ej wilgotnoœci i nie zachodzi kondensacja. Nale y umo liwiæ wentylacjê w celu odprowadzenia ciep³a. UWAGA!: Nie wolno pracowaæ przy przewodach elektrycznych gdy urz¹dzenie jest pod napiêciem. Nale y unikaæ krzy owania przewodów stosuj¹c krótkie po³¹czenia. Zalecamy zabezpieczenie Ÿród³a zasilania regulatora i wejœcia czujnika temperatury przed zak³óceniami elektrycznymi. 14. GWARANCJA. rzyrz¹d zosta³ zaprojektowany i wyprodukowany tak, aby móg³ s³u yæ bez ograniczeñ czasowych. W wypadku, gdy urz¹dzenie nie dzia³a, nabywca jest upowa niony do bezp³atnej naprawy lub wymiany, pod warunkiem, e reklamacja zostanie dokonana w ci¹gu 2 lat od daty zakupu. Gwarancja ta dotyczy wszystkich przyrz¹dów nadaj¹cych siê do naprawienia, przy których nie manipulowano, lub które nie zosta³y uszkodzone przez niew³aœciwe u ycie. Gwarancja nie obejmuje klawiatury foliowej, ani adnych innych materia³ów zu ywaj¹cych siê podczas normalnego dzia³ania przyrz¹du. W przypadku awarii regulatora prosimy o sprawdzenie RZED oddaniem urz¹dzenia, czy jest kompletne i pozbawione uszkodzeñ mechanicznych. Nastêpnie prosimy wys³aæ urz¹dzenie na nasz adres wraz z kart¹ gwarancyjn¹. 14

15 15. NOTATKI. 15