Zbiór Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu

Transkrypt

1 Komentarze Becka Jerzy Naumann Zbiór Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu Komentarz C H BECK

2 KOMENTARZE BECKA Zbiór Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu

3 Polecamy nasze publikacje z serii Komentarze Becka: Marzena Czarnecka, Tomasz Ogłódek PRAWO ENERGETYCZNE, wyd. 2 Małgorzata Gersdorf, Beata Gudowska (red.) SPOŁECZNE UBEZPIECZENIE CHOROBOWE I WYPADKOWE Piotr Zimmerman PRAWO UPADŁOŚCIOWE I NAPRAWCZE, wyd. 2 Magdalena Pyter (red.) PRAWO O SZKOLNICTWIE WYŻSZYM Wojciech Lis, Piotr Wiśniewski, Zbigniew Husak PRAWO PRASOWE Paweł Smoleń (red.) USTAWA O FINANSACH PUBLICZNYCH

4 Zbiór Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu Komentarz Jerzy Naumann WYDAWNICTWO C.H. BECK WARSZAWA 2012

5 Propozycja cytowania: J. Naumann, Zbiór Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu, Warszawa 2012 Wydawca: Natalia Adamczyk Wydawnictwo C. H. Beck 2012 Wydawnictwo C. H. Beck Sp. z o.o. ul. Bonifraterska 17, Warszawa Skład i łamanie: Wydawnictwo C.H. Beck Druk: Totem, Inowrocław ISBN ISBN e-book

6 Pamięci adwokata Stanisława Mikke

7

8 Spis treści Przedmowa Wykaz skrótów IX XI A. Komentarz Uchwała Nr 2/XVIII/98 Zbiór Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu (Kodeks Etyki Adwokackiej) Rozdział I. Przepisy ogólne Rozdział II. Wykonywanie zawodu Rozdział III. Stosunek do sądu i innych organów, przed którymi występuje adwokat Rozdział IV. Stosunek do kolegów Rozdział V. Stosunek do klientów Rozdział VI. Praca w samorządzie. Stosunek do władz adwokatury Rozdział VII. Przepisy końcowe B. Akty prawne 1. Prawo o adwokaturze z dnia 26 maja 1982 r. (Dz.U. Nr 16, poz. 124) Uchwała Nr 54/2009 Naczelnej Rady Adwokackiej w sprawie Regulaminu wykonywania zawodu adwokata w kancelarii VII

9 Spis treści indywidualnej lub spółkach z dnia 12 września 2009 r. (K.Adw Nr 10, poz. 54) Kodeks Etyki Adwokatów Unii Europejskiej Indeks rzeczowy VIII

10 Przedmowa Normy i wartości etyczne mają charakter uniwersalny. Natura tych wartości sprawia, że są niezmiennie aktualne. Wartości moralno-etyczne nie wygasają, nie starzeją się, nie dezaktualizują. Tylko dzięki nim ludzkość przetrwała i cieszy się perspektywą dalszego rozwoju. Prawdą jest, że w niektórych okresach historycznych obserwujemy obniżenie zainteresowania wartościami etycznymi jako elementem porządkującym życie społeczne. Okresowym fluktuacjom podlega także powszechna gotowość do postępowania zgodnie ze wskazaniami etyki. Na przykład obecnie daje się zaobserwować, że współczesna cywilizacja zachodnia zachęca do tego, aby ludzie gromadzili się wokół wspólnych grup interesów, a nie wokół wspólnie wyznawanych wartości. Procesy te są jednak przemijające i potwierdzają tylko, że to właśnie wartości etyczne stanowią centrum, wokół którego grawituje ludzkość. Deontologia zawodowa adwokatów jest przeniesieniem powszechnych norm etyczno-moralnych na grunt powinności adresowanych do osób wykonujących tak społecznie ważne zadanie, jakim jest niesienie pomocy prawnej. Jest naturalne zatem, że wszystkie odniesienia dotyczące etyki ogólnej znajdują bezpośrednie odbicie w etyce adwokackiej i całej adwokaturze. Powstaniu pracy towarzyszyły dwie idee. System etyki adwokackiej, obok etyki lekarskiej, jest nie tylko najstarszym kompendium deontologicznym, ale też w sposób wręcz idealny został dopasowany do istoty zawodu oraz wyzwań moralnych, wobec których staje adwokat. Rozwiązywanie dylematów moralnych w połączeniu z bieżącą pracą na rzecz klienta może stać się źródłem pełnej, życiowo-zawodowej satysfakcji adwokatów, których zajęcie jest przecież czymś o wiele bogatszym niż zwykłe świadczenie usług. Tak więc pierwszym pomysłem na napisanie pracy był zamiar przybliżenia zainteresowanemu czytelnikowi tematyki dotyczącej deontologii zawodowej adwokatów: wyzwań, pokus, powinności oraz imperatywów moralnych, które czynią profesję adwokacką w równym stopniu społecznie pożyteczną, co po prostu piękną. Podczas kreślenia uwag powstała idea skorzystania z okazji, aby wymieszać miejscami suchą tematykę wątkami będącymi próbą IX

11 Przedmowa opowieści o adwokaturze. Procesy zachodzące we współczesnej palestrze były czynnikiem ośmielającym autora do przedstawienia różnorodnych aspektów pracy adwokackiej widzianej od strony praktycznych potrzeb dnia codziennego. Współcześnie zajęciem en vogue jest kontestowanie dawnych norm i zwyczajów, a nie ich dogłębne poznawanie i afirmowanie. Roztrząsanie problematyki pryncypiów deontologicznych jest dziś niemodne i często skazuje na zarzut anachronicznego konserwatyzmu. Pocieszeniem może być myśl, że lepiej być anachronicznym konserwatystą niż etycznym nihilistą, bo ten pozostawia po sobie tylko pustkę. Ostatecznie więc, po czasach kontestacji spirala dziejowa adwokatury na powrót zwróci się ku wartościom zdeponowanym w odziedziczonym przez nas systemie etyki adwokackiej. Warto zatem podjąć próbę przekazania tego wspaniałego dorobku każdemu, kto zechce się nim zainteresować czy dziś, czy też w przyszłości. Warszawa, maj 2012 r. Jerzy Naumann X

12 Wykaz skrótów 1. Źródła prawa KC ustawa z r. Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) KH rozp. Prezydenta Rzeczypospolitej z r. Kodeks handlowy (Dz.U. Nr 57, poz. 502 ze zm.) KK ustawa z r. Kodeks karny (Dz.U. Nr 88, poz. 553 ze zm.) Konstytucja RP.. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z r. (Dz.U. 78, poz. 483 ze zm.) KP ustawa z r. Kodeks pracy (tekst jedn. Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm.) KPA ustawa z r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn. Dz.U. z 2000 r. Nr 98, poz ze zm.) KPC ustawa z r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. Nr 43, poz. 296 ze zm.) KPK ustawa z r. Kodeks postępowania karnego (Dz.U. Nr 89, poz. 555 ze zm.) Nowela uchwała NRA Nr 32/2005 z r. Nowela uchwały NRA Nr 33/ /2011 z r. PrAdw ustawa z r. Prawo o adwokaturze (tekst jedn. Dz.U. z 2009 r. Nr 146, poz ze zm.) PrAdw z 1938 r... ustawa z r. Prawo o ustroju adwokatury (Dz.U. Nr 33, poz. 289) PrPostAdm ustawa z r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz.U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.) Zbiór Zasad..... uchwała NRA z r. Zbiór Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu (Kodeks Etyki Adwokackiej (tekst jedn. K.Adw z 2011 r. Nr 1, poz. 1) XI

13 Wykaz skrótów 2. Organy, organizacje, instytucje NRA Naczelna Rada Adwokacka NSA Naczelny Sąd Administracyjny SA Sąd Administracyjny SD IA Sąd Dyscyplinarny Izby Adwokackiej SN Sąd Najwyższy TK Trybunał Konstytucyjny UE Unia Europejska WKD Wyzsza Komisja Dyscyplinarna WSD Wyższy Sąd Dyscyplinarny 3. Inne skróty art artykuł nast następny niepubl niepublikowany Nr numer poz pozycja red redakcja rozp rozporządzenie s strona tekst jedn tekst jednolity uchw uchwała w zw w związku wyr wyrok z zeszyt Zb.Orz Zbiór Orzecznictwa ze zm ze zmianami zob zobacz XII

14 A. Komentarz

15

16 Uchwała Nr 2/XVIII/98 Zbiór Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu (Kodeks Etyki Adwokackiej) z dnia 10 października 1998 r. Tekst jednolity z dnia 14 grudnia 2011 r. (K.Adw Nr 1, poz. 1)

17

18 Nawiązując do długoletniej tradycji, zwłaszcza zaś doświadczeń w wykonywaniu wolnego, niezależnego i samorządnego zawodu, zgromadzonych w okresie osiemdziesięciolecia Odrodzonej Adwokatury Polskiej, opierając się na wzorcach pierwszego Zbioru Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu uchwalonego przez Naczelną Radę Adwokacką 6 i 7 maja 1961 roku, dostrzegając potrzebę udoskonalenia i dostosowania reguł wykonywania zawodu i życia korporacyjnego do zmieniającej się rzeczywistości Naczelna Rada Adwokacka postanowiła 10 października 1998 r. uchwalić Zbiór Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu (Kodeks Etyki Adwokackiej) (uchwała nr 2/XVIII/98)

19

20 Rozdział I. Przepisy ogólne Zasady etyki adwokackiej wynikają z norm etycznych przystosowanych do zawodu adwokata. 2. Naruszeniem godności zawodu adwokackiego jest takie postępowanie adwokata, które mogłoby go poniżyć w opinii publicznej lub poderwać zaufanie do zawodu. 3. Obowiązkiem adwokata jest przestrzegać norm etycznych oraz strzec godności zawodu adwokackiego. 4. Obowiązkiem adwokata wykonującego zawód za granicą jest przestrzeganie norm zawartych w niniejszym kodeksie, jak również norm etyki adwokackiej obowiązujących w kraju goszczącym. 1. Norma zapisana w pierwszym zdaniu Zbioru Zasad Etyki 1 Adwokackiej i Godności Zawodu (Kodeksie etyki adwokackiej, dalej: Zbiór Zasad) ma fundamentalne znaczenie dla prawidłowego odczytania, zrozumienia oraz stosowania wszystkich zamieszczonych w nim regulacji. Podstawowa, wyrażona w tym zapisie zasada ma rudymentarne znaczenie dla zrozumienia wszelkich nakazów, obowiązków i zaleceń odnoszących się do prawidłowego pełnienia obowiązków adwokackich oraz postawy prezentowanej przez adwokata także w czasie, gdy nie pełni czynności zawodowych. 2. Zasady etyki adwokackiej nie są wyalienowane z procesu 2 rozwoju społeczności. Nie są też adwokatom w sztuczny sposób narzucone. Łatwość i naturalność ich przestrzegania wynika stąd, że powinności adwokackie są zbieżne z powszechnymi normami etycznymi. Zasady etyki adwokackiej w żadnym punkcie nie tworzą odstępstwa od uniwersalnych ocen rozróżniających dobro od zła i kształtowanych na tej podstawie nakazów postępowania. 7