Renty strukturalne. jako instrument prawny wspólnej polityki rolnej Unii Europejskiej. Dorota Milanowska. Wydanie 1

Transkrypt

1

2 Renty strukturalne jako instrument prawny wspólnej polityki rolnej Unii Europejskiej Dorota Milanowska Wydanie 1 Warszawa 2012

3 Redaktor prowadzący: Katarzyna Bojarska Opracowanie redakcyjne: Hanna Czerniewska Opracowanie techniczne: Małgorzata Duda Projekt okładki i stron tytułowych: Michał Piotrowski Copyright by LexisNexis Polska Sp. z o.o Wszelkie prawa zastrzeżone. Żadna część tej książki nie może być powielana ani rozpowszechniana za pomocą urządzeń elektronicznych, mechanicznych, kopiujących, nagrywających i innych bez pisemnej zgody Autorki i wydawcy. ISBN LexisNexis Polska Sp. z o.o. Ochota Office Park 1, Al. Jerozolimskie 181, Warszawa tel , faks Infolinia: Redakcja: tel , , , faks biuro@lexisnexis.pl Księgarnia Internetowa: dostępna ze strony

4 Spis treści Wykaz skrótów Wstęp ROZDZIAŁ I. Wspieranie rozwoju obszarów wiejskich w ramach wspólnej polityki rolnej Wspólna polityka rolna Unii Europejskiej Polityka struktur rolnych (polityka wspierania rozwoju obszarów wiejskich) fazy rozwoju Uwagi ogólne Plan Mansholta i lata Lata Reforma MacSharry ego Agenda Reforma Fischera z lat oraz reforma z 2008 r. ( health check ) Podstawy prawne polityki wspierania rozwoju obszarów wiejskich Autonomia państw członkowskich w kształtowaniu krajowej polityki wspierania rozwoju obszarów wiejskich Regionalizacja polityki wspierania rozwoju obszarów wiejskich Finansowanie instrumentów wspierania rozwoju obszarów wiejskich Sekcja Orientacji Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) ROZDZIAŁ II. Obszary wiejskie w ramach II filaru wspólnej polityki rolnej Struktury agrarne sensu stricto i sensu largo Pojęcie obszarów wiejskich w prawie Unii Europejskiej Obszary wiejskie w ustawodawstwach krajowych

5 Spis treści 4. Rola obszarów wiejskich w ramach rolnictwa wielofunkcyjnego Prawo rolne a prawo obszarów wiejskich ROZDZIAŁ III. Instytucja rolniczych rent strukturalnych Pojęcie i geneza rent strukturalnych Podstawa wprowadzenia rent strukturalnych Przyczyny wprowadzenia rent strukturalnych Cele rent strukturalnych Wymiana pokoleń i odmłodzenie aktywnej populacji wiejskiej Poprawa struktury obszarowej i modernizacja gospodarstw rolnych Cele socjalne Wyłączanie gruntów z produkcji Działania na rzecz środowiska naturalnego Podniesienie konkurencyjności sektora rolnego Renty strukturalne jako instrument polityczny Renty strukturalne jako instrument polityki rolnej Renty strukturalne jako instrument polityki społecznej Renty strukturalne jako instrument polityki zatrudnienia Renty strukturalne jako instrument prawa Ekonomiczny wymiar rent strukturalnych ROZDZIAŁ IV. Ewolucja unormowań prawnych wcześniejszych emerytur w prawodawstwie unijnym Założenia planu Mansholta Dyrektywa odstąpieniowa 72/160/EWG Uwagi ogólne Podmioty uprawnione i warunki uzyskania świadczenia Warunek zaprzestania działalności rolniczej i przekazania gospodarstwa rolnego Charakter świadczenia Zasady finansowania Rozporządzenie (EWG) nr 1096/ Uwagi ogólne Podmioty uprawnione i warunki uzyskania świadczenia Warunek przekazania gospodarstwa rolnego Charakter świadczenia Zasady finansowania Wcześniejsze emerytury w rozporządzeniu (EWG) nr 2079/ Uwagi ogólne Podmioty uprawnione i warunki uzyskania świadczenia

6 Spis treści 4.3. Warunek przekazania gospodarstwa rolnego Charakter świadczenia Zasady finansowania Wcześniejsze emerytury w rozporządzeniu (WE) nr 1257/ Uwagi ogólne Podmioty uprawnione i warunki uzyskania świadczenia Warunek przekazania gospodarstwa rolnego Charakter świadczenia Zasady finansowania Wcześniejsze emerytury w rozporządzeniu (WE) nr 1698/ Uwagi ogólne Podmioty uprawnione i warunki uzyskania świadczenia Warunek przekazania gospodarstwa rolnego Charakter świadczenia Zasady finansowania ROZDZIAŁ V. System rent strukturalnych w prawie polskim Instytucje emerytalnego świadczenia pieniężnego za przekazanie ziemi w prawie polskim Renty strukturalne jako element systemu zabezpieczenia społecznego rolników Zasadność i cele wprowadzenia rent strukturalnych do prawa polskiego Ramy prawne instytucji rent strukturalnych w prawie polskim (2001 r., 2004 r. i 2007 r.) Definicja normatywna renty strukturalnej i podmioty uprawnione do jej uzyskania Przesłanki uzyskania renty strukturalnej w prawie polskim Przesłanki podmiotowe po stronie rolnika przekazującego gospodarstwo rolne Wiek przedemerytalny Podleganie ubezpieczeniu społecznemu i brak zaległości w opłacaniu składek Prowadzenie działalności rolniczej przez ustawowo określony czas Nieustalone prawo do emerytury lub renty Wpis do ewidencji producentów Przesłanki podmiotowe i przedmiotowe po stronie osoby fizycznej przejmującej użytki rolne Wiek Posiadanie kwalifikacji zawodowych i brak ustalonego prawa do emerytury lub renty

7 Spis treści 8.3. Zobowiązanie do prowadzenia działalności na przejętych gruntach Przesłanki przedmiotowe po stronie rolnika przekazującego gospodarstwo rolne Zaprzestanie działalności rolniczej Przekazanie gospodarstwa rolnego Uwagi ogólne Przedmiot przekazania: gospodarstwo rolne i użytki rolne Przekazanie gospodarstwa rolnego na podstawie ustawy z 2001 r Przekazanie gospodarstwa rolnego na podstawie rozporządzenia z 2004 r Przekazanie gospodarstwa rolnego na podstawie rozporządzenia z 2007 r Zagospodarowanie przekazanych użytków rolnych Przekazanie gospodarstwa rolnego w drodze umowy lub decyzji administracyjnej Postępowanie w sprawie przyznania renty strukturalnej Oddziaływanie rent strukturalnych na przemiany strukturalne w rolnictwie polskim ROZDZIAŁ VI. System rent za przekazanie ziemi w prawie niemieckim Wcześniejsze emerytury w prawie niemieckim Federalne i związkowe programy rozwoju obszarów wiejskich w Niemczech ( ) System świadczeń pieniężnych z tytułu przekazania ziemi Uwagi ogólne Renta za przekazanie ziemi Renta z tytułu zaprzestania produkcji i wyrównanie pieniężne Skuteczność świadczeń rentowych z punktu widzenia przemian strukturalnych w rolnictwie niemieckim ROZDZIAŁ VII. Wcześniejsze emerytury rolnicze w prawie francuskim Polityka poprawy struktur rolnych we Francji i tło regulacji System świadczeń pieniężnych z tytułu zaprzestania działalności rolniczej Uwagi ogólne Odszkodowanie za zaprzestanie działalności rolniczej

8 Spis treści 2.3. Premia z tytułu przekazania ziemi na cele strukturalne Pomoc na przekwalifikowanie zawodowe Świadczenia związane z przekazaniem ziemi w obowiązującym prawie francuskim Wcześniejsza emerytura Uwagi ogólne Warunki uzyskania wcześniejszej emerytury Finansowanie wcześniejszych emerytur i ich wysokość Świadczenie związane z przekazaniem gospodarstwa rolnego Oddziaływanie wcześniejszych emerytur na przemiany strukturalne w rolnictwie ROZDZIAŁ VIII. Wymiana pokoleń w rolnictwie i rozwój gospodarstw rolnych w okresie programowania Uwagi ogólne Instrumenty wymiany pokoleń w rolnictwie i rozwoju gospodarstw rolnych ROZDZIAŁ IX. Skuteczność rent strukturalnych z punktu widzenia przekształceń struktur agrarnych Wnioski z analizy prawnoporównawczej regulacji rent strukturalnych w Polsce, Niemczech i Francji Stosowanie rent strukturalnych w państwach członkowskich Unii Europejskiej i jego fakultatywność Renty strukturalne w wybranych państwach członkowskich Unii Europejskiej Determinanty skorzystania z rent strukturalnych Oddziaływanie rent strukturalnych na rolnictwo europejskie Bibliografia

9 Wykaz skrótów BfA Blätter für Agrarrecht CdDE Cahiers de Droit Européen CMLR Common Market Law Review Dz.U. Dziennik Ustaw Dz.Urz. Dziennik Urzędowy WE lub UE dyrektywa 72/159/EWG dyrektywa 72/159/EWG w sprawie modernizacji gospodarstw rolnych (Dz.Urz. WE 1972 L 96/1) dyrektywa 72/160/EWG dyrektywa 72/160/EWG w sprawie wsparcia zaprzestania prowadzenia działalności rolniczej i wykorzystania gruntów rolnych na cele poprawy struktur agrarnych (Dz.Urz. WE 1972 L 96/9) EPS Europejski Przegląd Sądowy ER Économie Rural EFOGR Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej EFRG Europejski Fundusz Rolniczy Gwarancji EFRROW Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich ERAE European Review of Agricultural Economics EWG Europejska Wspólnota Gospodarcza JAE Journal of Agricultural Economics k.c. ustawa z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) Legalis System informacji prawnej LUP Land Use Policy NP Nowe Prawo OECD Organizacja Współpracy i Rozwoju Gospodarczego ONSAiWSA Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego i Wojewódzkich Sądów Administracyjnych PiP Państwo i prawo RDUE Revue de droit de l Union Européenne RHDI Revue Helletique de Droit International RMC Revue de Marché Commun RMCUE Revue de Marché Commun de l Union Européenne RTDeur. Revue trimestrielle de droit européen 11

10 Wykaz skrótów rozporządzenie Rady rozporządzenie Rady (WE) nr 1698/2005 z 20 września (WE) nr 1698/ r. w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW), Dz.Urz L 277/1 rozporządzenie Rady rozporządzenie Rady (WE) nr 1257/1999 z 17 maja (WE) nr 1257/ r. w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich z Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej (EFOGR) oraz zmieniające i uchylające niektóre rozporządzenia (Dz.Urz. WE 1999 L 160/80) r.r.s. z 2004 r. rozporządzenie Rady Ministrów z 30 kwietnia 2004 r. lub rozporządzenie w sprawie szczegółowych warunków i trybu udzielania pomocy finansowej na uzyskiwanie rent struktu- z 2004 r. ralnych objętej planem rozwoju obszarów wiejskich (Dz.U. Nr 114, poz. 1191) r.r.s. z 2007 r. lub rozporządzenie z 2007 r. rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 19 czerwca 2007 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania Renty strukturalne objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata (Dz.U. Nr 109, poz. 750 ze zm.). Sociologia Ruralis SR TEWG Traktat o Europejskiej Wspólnocie Gospodarczej z 1957 r. (Traktat rzymski) TFUE Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej TWE Traktat o Wspólnocie Europejskiej z 1992 r. UE Unia Europejska ustawa z 2001 r. ustawa z 26 kwietnia 2001 r. o rentach strukturalnych w rolnictwie (Dz.U. Nr 52, poz. 539 ze zm.) WE Wspólnota Europejska WiR Wieś i Rolnictwo WPR wspólna polityka rolna