Muzykoterapia z Chopinem

Transkrypt

1 Joanna Piech nauczyciel wychowania przedszkolnego Szkoła Podstawowa nr 52 w Lublinie Scenariusz zajęć edukacyjnych Muzykoterapia z Chopinem 1

2 1. Cele ogólne: odreagowanie napięć psychoruchowych, likwidacja niepokoju, lęku, agresji, wywoływanie emocji, jakie niesie ze sobą muzyka, uwrażliwienie uczniów na zmiany dynamiczne, rytmiczne i melodyczne, rozwijanie twórcze i emocjonalne poprzez łączenie muzyki i plastyki, budzenie aktywności do osiągania zadowolenia z wykonywanych czynności i wspólnej zabawy. 2. Cele operacyjne: potrafi rozwiązywać zagadki, wie kim był Fryderyk Chopin, rozumie znaczenie słowa kompozytor, uczy się odreagować niepokój i uzyskać stan relaksu, współpracuje z zespołem według ustalonych reguł, kształci spostrzegawczość, pamięć muzyczna, słuch muzyczny,rozwija wyobraźnię. 3. Metody: metody oparte na posługiwaniu się słowem: pogadanka, rozmowa kierowana, prezentacja wiersza i opowiadania, sugestia słowna. metody oglądowe: pokaz ilustracji, prezentacja, obserwacja. metody zajęć praktycznych: odgadywanie zagadek, zabawy ruchowe, ćwiczenia przedmiotowe (gra na instrumentach muzycznych, ćwiczenia rytmiczne, słuchanie i analiza muzyki, wykonanie pracy plastycznej. 4. Formy pracy stosowane na zajęciach: indywidualna, zbiorowa, grupowa. 5. Środki dydaktyczne: portret Fryderyka Chopina, zdjęcie Żelazowej Woli, obrazki i podpisy do zagadek i określania emocji (fortepian, dyrygent, nuty, piosenka, radość, smutek, złość), 2

3 instrumenty muzyczne (trójkąty, talerze, bębenki), chusty, szarfy, karton, kredki pastelowe, płyta CD z nagraniami utworów Fryderyka Chopina: Nokturn F-dur op. 15 nr 1, Polonez cis-moll op. 26 nr 1, Etiuda Rewolucyjna c-moll op. 10 nr 12, Preludium Deszczowe Des-dur op. 28 nr 15, Nokturn Es-durop. 9 nr 2, Walc Minutowy Des-dur op. 64 nr 1, Preludium A-dur op. 28 nr 7, Walc cis-moll op. 64 nr 2, Polonez As-dur op. 53. Literatura: wiersz autorstwa Czesława Janczarskiego pt. Żelazowa Wola. 3

4 Przebieg zajęć 1. Część wstępna: zebranie dzieci na dywanie w kręgu, powitanie: W kole wszyscy tu stoimy, Każdy czyjąś rękę trzyma, I dzień dobry już mówimy, Tak zabawa się zaczyna. Odreagowanie element muzykoterapii: przedstawienie się z wyklaskiwaniem swojego imienia, rozwiązywanie zagadek wprowadzających do tematu: 1. Ma trzy nogi - nie do biegania. Ma klawisze - nie do pisania. Ma pedały - ale nie do gazu, gdy zagra - poznasz go od razu. (fortepian) 2. Kto to jest? Odgadnie chyba każde dziecko. Stoi przed orkiestrą, wywija pałeczką. (dyrygent) 3. Pięć linijek - klucz je łączy. Na nich kółka z ogonkami. W każdym kółku dźwięk się kryje. Co to jest? Zgadnijcie sami. (nuty) 4. Ma słowa i melodię, Jak się nazywa przyjaciółka, z którą czas milej upływa? (piosenka) 4

5 Z czym kojarzą Wam się te zagadki? Z muzyką. 2. Część główna: Wysłuchanie wiersza pt. Żelazowa Wola autorstwa Czesława Janczarskiego. W tle utwór Fryderyka Chopina: Nokturnu F-dur op. 15 nr 1. Stary dworek Słońce zagląda do okien, Szumią cicho wierzby płaczące. Tu mieszkał pan Szopen Kiedy był małym chłopcem. Wieczorem w parku Śpiewają słowiki I żaby w zielonej Utracie. Słuchał kiedyś mały Frycek Tej muzyki, Zbierał nuty. Teraz nut tych słuchacie. Płyną z fortepianu Jakby znajome głosy. Czy to wiatr na klawiszach swawoli? Wszystkie nuty jak krople rosy, Krople rosy z Żelazowej Woli. Pytanie do wysłuchanego wiersza: Czy ktoś odgadnie o jakiej postaci jest mowa w tym wierszu? Dziś będziemy mówić o sławnym Polaku, wielkim kompozytorze Fryderyku Chopinie. Czy ktoś z dzieci już słyszał o Fryderyku Chopinie? Kim był Fryderyk Chopin? Kto wyjaśni słowo kompozytor? * Kompozytor to pojęcie oznaczające w muzyce autora utworów muzycznych. Zrytmizowanie element muzykoterapii: zaklaszcz w dłonie, tak jak chcesz (uczniowie kolejno klaszczą w dłonie, tak jak chcą), echo rytmiczne (nauczyciel klaszcze w dłonie podając prosty rytm. Wszyscy uczniowie, jak echo powtarzają razem ten rytm. Następnie uczniowie, po kolei podaję jakiś rytm, a pozostali go powtarzają), orkiestra rytmiczna (rozpoczyna nauczyciel uderzając w dłonie i uda podaje prosty rytm. Uczniowie włączają się kolejno przez naśladowanie. 5

6 Zabawa kończy się, gdy wszyscy uczniowie włączą się do orkiestry i brzmi ona najgłośniej), poruszanie głową w przód i w tył mówiąc: tik-tak oraz na boki mówiąc: bim-bam, dzieci łapią się za uszy i poruszają nimi mówiąc: ding-dong, lekko uderzają palcami o palce (prowadzący określa to słowem cicho), następnie klaszczą (nauczyciel określa to słowem głośno) a na koniec głośno klaszczą i tupią, brawa, wydawanie głośnych okrzyków: Hej! z jednoczesnym wyrzucaniem rąk do góry, a później z podskokiem, wdechy z unoszeniem rąk w górę i wydechy z opuszczaniem rąk. Wprowadzenie do opowiadania. Spójrzcie to jest portret Fryderyka Chopina (prezentacja). A to ilustracja z Żelazowej Woli, gdzie urodził się Fryderyk Chopin. Chciałabym Wam przeczytać krótkie opowiadanie o tym wielkim polskim kompozytorze. Posłuchajcie: Fryderyk Chopin był dzieckiem bardzo wątłym, bladym i łatwo się przeziębiał. Z usypianiem go sporo było biedy, zwłaszcza, jeżeli się za dnia muzyki nasłuchał. Pewnego dnia pani Justyna, mama Fryderyka usłyszała dochodzące z pokoju dźwięki fortepianu. To grał trzyletni Frycuś. Już wtedy jego mama wiedziała, że będzie znakomitym kompozytorem. Mały Chopin miał trzy siostry: Ludwikę, Izę i Emilkę. Najbardziej lubił dokazywać ze starszą o 3 lata siostrą Ludwiką. Wspólnie z nią muzykowali też w domu, grywając na cztery ręce. Bo zresztą Frycuś żywy był bardzo i mnóstwo się go zawsze dowcipów trzymało, z łatwością pisał też wiersze. Figle jego nie miały w sobie jednak złośliwości, nie obrażał nikogo. Kiedy ukończył 6 lat, rozpoczął prawdziwą, poważną naukę gry na fortepianie. Jego nauczycielem był Czech Wojciech Żywny. Chłopiec był pewny, że przede wszystkim trzeba się uczyć, uczył się więc pilnie i jego postępy w muzyce były olbrzymie. Polonez ośmioletniego Chopina był dziełem godnym zupełnie dojrzałego twórcy. Ośmioletni Frycek po raz pierwszy wystąpił na koncercie publicznym w Warszawie. Przybyło mnóstwo ludzi, chcących usłyszeć grę i zobaczyć Chopina. Wywoływaniom i oklaskom nie było końca. Dziś znany jest ze swej twórczości: mazurków, polonezów i innych utworów. Jest to najsłynniejszy polski kompozytor jak również najsławniejszy kompozytor światowy. Pytania do przeczytanego tekstu: Powiedzcie jak mama nazywała Fryderyka Chopina? Kto zapamiętał ile sióstr miał Fryderyk Chopin i jakie miały imiona? 6

7 Ile lat miał Fryderyk Chopin, kiedy rozpoczął naukę gry na fortepianie? Ile lat miał Fryderyk Chopin, gdy pierwszy raz wystąpił na koncercie? Wysłuchanie fragmentów wybranych utworów Fryderyka Chopina: Polonez cis-moll op. 26 nr 1, Etiuda Rewolucyjna c-moll op. 10 nr 12, Preludium Deszczowe Des-dur op. 28 nr 15. Twórczość Fryderyka Chopina jest przykładem, że Polska posiada w swym dziedzictwie wspaniałe postacie, krajobrazy, historię i oczywiście muzykę. Posłuchajcie jak brzmiała muzyka Fryderyka Chopina. Słuchanie obrazami: Spróbujcie wyobrazić sobie obraz, który kojarzy wam się z tą muzyką. Co zobaczyliście?. Uwrażliwienie element muzykoterapii: Zabawa Uczucia (Każda grupa dzieci ma inne instrumenty, przedstawia grając na instrumentach emocje <smutek, radość, złość>. Pozostałe dzieci w grupach odgadują, jakie zostały zagrane emocje. Wszyscy razem grają smutek, radość, złość <cicho, głośno>). Ćwiczenia oddechowe: dzieci siedzą w siadzie skrzyżnym i dmuchają baloniki. Relaksacja (muzyka spokojna, łagodna): uczniowie kładą się na dywanie i zamykają oczy. sugestia słowna czytana przez nauczyciela do utworu Fryderyka Chopina: Nokturn Es-dur op. 9 nr 2: A teraz wyobraźcie sobie, że jest ciepły słoneczny dzień. Niech ci się wydaje, że leżysz na różowej chmurze. Całe twoje ciało miękko na niej spoczywa. Wszystkie części ciała toną w chmurze i żadna nie musi nic robić, bo chmura utrzymuje ją w powietrzu. Leżysz łagodnie i płyniesz z chmurą. Wieje lekki, chłodzący twoje ciało wiatr. Nad tobą, w górze, słońce rozlewa swe ciepłe, jasne promienie na cały świat wokół nas. Dobrze ci tu. Chmura unosi cię, kołysze, niesie cię w przestworza. Wsłuchujesz się w muzykę, która cię unosi. Płyniesz. Wsłuchaj się w tą muzykę, wtop się w nią. Powoli wracamy do rzeczywistości. Delikatnie poruszamy palcami rąk i nóg. Teraz napinamy i rozluźniamy mięśnie rąk i nóg, można się poturlać, rozciągnąć się. Powoli siadamy. Robimy głęboki wdech i wydech. Miękko do muzyki poruszamy ramionami (gałęzie na wietrze). Wstajemy. Aktywizacja element muzykoterapii: 7

8 taniec z chustami i szarfami do utworu Fryderyka Chopina: Walc Minutowy Des-dur op. 64 nr Część końcowa: Ewaluacja zajęć: Rozmowa o uczuciach i wrażeniach doznanych w czasie zajęć. Wysłuchanie utworu Fryderyka Chopina: Preludium A-dur op. 28 nr 7, zagranego przez uczennicę klasy 0a Elizę Mitułę. Malowanie muzyki Fryderyka Chopina z użyciem kredek pastelowych. W trakcie malowania uczniowie słuchają utworów Fryderyka Chopina: Walc cis-moll op. 64 nr 2, Polonez As-dur op.53. Podziękowanie za udział w zajęciach. 8