Uwagi (dotyczą zakresu rozszerzonego)

Transkrypt

1 P. Sagnowki i Wpólnicy półka jawna ul. Tetajera 9, -5 Kraków tel , fak e-ail: zakor@zakor.pl wpólny cel Uwagi (dotyczą zakreu rozzerzonego). W zadaniu. autor był zuzony do podania nowej, niezgodnej z ogólnie przyjętą, definicję prędkości średniej. Szkoda, że nie jeteśy w tanie przyjąć w Polce takiego nazewnictwa, jakie proponują autorzy znakoitego pod względe dydaktyczny podręcznika Fundaental of Phyic D. Halliday, R. Renick, J. Walker (oczywiście owa tu o angielki oryginale, a nie o polki tłuaczeniu).. Prędkości w zadaniu. nie ą od iebie zależne. Można ówić jedynie o relacji, która je łączy.. Zadanie 4.5 wyaga obzernych obliczeń, które nietety nie iezczą ię w przeznaczony na nie iejcu w arkuzu. 4. Pojawia ię pytanie, dlaczego za rozwiązanie zadania 4.5 uczeń otrzyuje tyle ao punktów, ile za podtawienie do wzoru w zadaniu W zadaniu 5.4 uczeń a obliczyć najwiękzą kuteczną wartość natężenia prądu, co ugeruje wybór z przynajniej trzech ożliwości. Tyczae potrzebne do tego obliczenia wartości napięć kutecznych ą tylko dwie: 0 V i 400 V. Uczniowie, którzy rozwiązywali zadania ze zbiorów zadań u i brali udział w projekcie Z e do egzainu, w ty w Próbie Generalnej, z więkzością probleów, które pojawiły ię w zadaniach aturalnych, ieli okazję ię zetknąć. Strona Dokuent zotał pobrany z erwiu. Wzelkie prawa zatrzeżone. R Data utworzenia: 0-05-

2 Centralna Koija Egzainacyjna Arkuz zawiera inforacje prawnie chronione do oentu rozpoczęcia egzainu. Układ graficzny CKE 00 KOD WPISUJE ZDAJĄCY PESEL Miejce na naklejkę z kode EGZAMIN MATURALNY Z FIZYKI I ASTRONOMII POZIOM PODSTAWOWY MAJ 0 Intrukcja dla zdającego. Sprawdź, czy arkuz egzainacyjny zawiera tron (zadania 0). Ewentualny brak zgłoś przewodnicząceu zepołu nadzorującego egzain.. Rozwiązania i odpowiedzi zapiz w iejcu na to przeznaczony przy każdy zadaniu.. W rozwiązaniach zadań rachunkowych przedtaw tok rozuowania prowadzący do otatecznego wyniku oraz paiętaj o jednotkach. 4. Piz czytelnie. Używaj długopiu/pióra tylko z czarny tuze/atraente. 5. Nie używaj korektora, a błędne zapiy wyraźnie przekreśl. 6. Paiętaj, że zapiy w brudnopiie nie będą oceniane. 7. Podcza egzainu ożez korzytać z karty wybranych wzorów i tałych fizycznych, linijki oraz kalkulatora. 8. Zaznaczając odpowiedzi w części karty przeznaczonej dla zdającego, zaaluj pola do tego przeznaczone. Błędne zaznaczenie otocz kółkie i zaznacz właściwe. 9. Na tej tronie oraz na karcie odpowiedzi wpiz wój nuer PESEL i przyklej naklejkę z kode. 0. Nie wpiuj żadnych znaków w części przeznaczonej dla egzainatora. Cza pracy: 0 inut Liczba punktów do uzykania: 50 MFA-P_P-

3 Egzain aturalny z fizyki i atronoii pozio podtawowy Zadania zaknięte W zadaniach od. do 0. wybierz jedną poprawną odpowiedź i zaznacz ją na karcie odpowiedzi. Zadanie. ( pkt) W windzie znajduje ię waga łazienkowa (nacikowa), na której toi człowiek. Zanotowano wkazania wagi podcza ruchu windy. W tabeli wybierz kolunę, w której dane ą zgodne z prawai echaniki. Wkazanie wagi, kg Winda A. B. C. D. ruza w górę jedzie w górę, v = cont zatrzyuje ię, jadąc do góry Zadanie. ( pkt) Kaień rzucono pionowo w górę z prędkością 5 /. Jeśli poiniey opór powietrza, a wartość przypiezenia ziekiego przyjiey równą 0 /, to prawdą jet, że A. kaień wznoi ię o 5 w ciągu każdej ekundy. B. kaień oiągnie akyalną wyokość 5. C. prędkość kaienia zaleje o 5 / w ciągu pierwzej ekundy. D. cza lotu kaienia w górę będzie równy 0,5. Zadanie. ( pkt) Kiężyc, naturalny atelita Ziei, obiega Zieię po orbicie o proieniu 9 razy więkzy od proienia orbity ztucznego atelity Ziei. Zakładając kołowy kztałt torów obu atelitów, ożna twierdzić, że prędkość orbitalna Kiężyca jet, w porównaniu do prędkości orbitalnej ztucznego atelity, A. razy niejza. B. razy więkza. C. 9 razy niejza. D. 9 razy więkza. Zadanie 4. ( pkt) Zbadano wida światła w trzech doświadczeniach: I światło wyłane przez żarówkę z włókne wolfraowy wpada bezpośrednio do pektrokopu, II światło wyłane przez rozrzedzony gorący gaz wpada bezpośrednio do pektrokopu, III światło wyłane przez żarówkę z włókne wolfraowy przechodzi przez naczynie z ziny gaze i wpada do pektrokopu. Wybierz kolunę w tabeli zawierającą poprawne charakterytyki wid. doświadczenie I doświadczenie II A. B. C. D. ciągłe, liniowe, ciągłe, eiyjne liniowe, eiyjne aborpcyjne aborpcyjne liniowe, liniowe, liniowe, eiyjne ciągłe, eiyjne aborpcyjne aborpcyjne doświadczenie III liniowe, eiyjne ciągłe, eiyjne liniowe, aborpcyjne liniowe, aborpcyjne

4 Egzain aturalny z fizyki i atronoii pozio podtawowy Zadanie 5. ( pkt) Stałą ilość gazu dokonałego poddano przeianie --. Ziany ciśnienia i objętości przedtawia wykre zaiezczony obok. Przeianę -- w układzie wpółrzędnych p-t przedtawia wykre p 0 p 0 p 0 0 V 0 V 0 V 0 V p 0 p p 0 p p 0 p 0 T T T 0 T 0 T 0 0 T 0 T 0 4T 0 6T 0 A. B. p 0 p p 0 p p 0 p 0 0 T 0 0 T 0 T 0 T 0 0 T 0 C. D. Inforacja do zadań 6 i 7. Na ryunku przedtawiono bieg proieni rozchodzących ię z punktu P i przechodzących przez oczewkę, o której nie wiey, czy jet to oczewka kupiająca, czy rozprazająca. T 0 T 0 P T Q Zadanie 6. ( pkt) Soczewka przedtawiona na ryunku jet A. kupiająca, a obraz trzałki PQ jet powiękzony. B. kupiająca, a obraz trzałki PQ jet poniejzony. C. rozprazająca, a obraz trzałki PQ jet powiękzony. D. rozprazająca, a obraz trzałki PQ jet poniejzony. oczewka Zadanie 7. ( pkt) Odcinek o długości równej ognikowej oczewki jet obok oznaczony cyfrą A.. B.. C.. D. 4. 4

5 4 Egzain aturalny z fizyki i atronoii pozio podtawowy Zadanie 8. ( pkt) Czątka naładowana I poruza ię w tronę przewodnika protoliniowego, a czątka naładowana II równolegle do tego przewodnika (ry. obok). Gdy przez przewodnik zaczął płynąć prąd, A. tor obu czątek uległ odchyleniu. B. odchyleniu uległ tylko tor czątki I. C. odchyleniu uległ tylko tor czątki II. D. tor żadnej z czątek nie uległ odchyleniu. I II Zadanie 9. ( pkt) Proień laerowy pada z powietrza na grubą zklaną płytę. Prawidłowy bieg proienia przechodzącego przez płytę jet oznaczony cyfrą A.. B.. C.. D Zadanie 0. ( pkt) Które z wyienionych poniżej urządzeń nie łuży do przypiezania czątek naładowanych? A. ynchrotron B. cyklotron C. akcelerator liniowy D. akuulator Zadania otwarte Rozwiązania zadań o nuerach od. do 0. należy zapiać w wyznaczonych iejcach pod treścią zadania. Zadanie. Dwa pociągi ( pkt) Pociąg o długości 60, jadący z prędkością 0 /, ija ię z pociągie o długości 80, jadący w przeciwną tronę. Cza ijania pociągów, liczony od oentu inięcia ię ich przodów do oentu inięcia ię ich końców, wynoił 8,. Oblicz prędkość drugiego pociągu. Zadanie. Lot orbitalny ( pkt) Jurij Gagarin przebywał w tatku koiczny Wotok- na orbicie okołoziekiej ok. 68 inut, co odpowiada torowi od punktu A do punktu B na ryunku obok. Gdyby Gagarin wykonał pełne okrążenie, to trwałoby ono 89 inut. Wyokość lotu orbitalnego nad powierzchnią Ziei przyjijy jako tałą i równą 40 k. Oblicz, z jaką prędkością poruzał ię Wotok- i jaką przebył drogę. B A

6 Egzain aturalny z fizyki i atronoii pozio podtawowy 5 Zadanie. Łuk (4 pkt) Zadanie.. ( pkt) Naciągay cięciwę łuku i wypuzczay trzałę. Wpiz w putych polach nazwy rodzajów energii, tak aby diagra poprawnie opiywał przeiany energii w ty proceie. Praca ięśni człowieka Energia Energia Zadanie.. ( pkt) Praca wykonana przy napinaniu łuku wynoiła 50 J. Oblicz wartość prędkości trzały o aie 40 g wytrzelonej z tego łuku. Poiń energię związaną z ruche części aego łuku (np. cięciwy) oraz inne traty energii echanicznej. Zadanie 4. Poiar prędkości pociągu (4 pkt) W pociągu zawiezono ałe ciężarki na niciach o różnych długościach. Koła pociągu, przejeżdżając przez złączenia zyn, powodowały wtrząy wagonu i wychylenia ciężarków z położenia równowagi. Jeden z ciężarków wychylał ię z aplitudą znacznie więkzą od pozotałych. Zadanie 4. ( pkt) Podaj nazwę zjawika, które powodowało więkzą wartość aplitudy wahań tego ciężarka. Wypełnia egzainator Nr zadania Mak. liczba pkt Uzykana liczba pkt

7 6 Egzain aturalny z fizyki i atronoii pozio podtawowy Zadanie 4. ( pkt) Wykaż, wykonując obliczenia, że okre wahań ciężarka zawiezonego na nici o długości 70 c wynoi,68. Zadanie 4. ( pkt) Długość zyn na ty odcinku toru wynoi 5. Przyjijy, że podcza przejazdu wagonu przez złączenie zyn natępował jeden wtrzą wpływający na wychylenie ciężarka, a kolejne wtrząy natępowały w odtępach czau równych okreowi wahań ciężarka zawiezonego na nici o długości 70 c. Wiedząc, że okre wahań tego ciężarka wynoi,68, oblicz prędkość pociągu. Wynik podaj w k/h. Zadanie 5. Przeuwanie tłoka (5 pkt) W naczyniu znajdował ię gaz pod ciśnienie 0 5 Pa i o teperaturze 5 C, zaknięty tłokie o powierzchni przekroju 50 c. Początkowo objętość gazu wynoiła 000 c, a natępnie przeunięto tłok o 5 c w prawo, jak pokazano na ryunku. Teperatura gazu ię nie zieniła. Zadanie 5. ( pkt) Oblicz ciśnienie gazu po przeunięciu tłoka.

8 Egzain aturalny z fizyki i atronoii pozio podtawowy 7 Zadanie 5. ( pkt) Spośród podanych niżej zdań wybierz i podkreśl dwa poprawnie opiujące tę przeianę. a) Energia wewnętrzna gazu wzroła. b) Energia wewnętrzna gazu zalała. c) Energia wewnętrzna gazu ię nie zieniła. d) Gaz pobrał z otoczenia energię w potaci ciepła. e) Gaz oddał do otoczenia energię w potaci ciepła. f) Przeiana odbyła ię bez wyiany ciepła z otoczenie. Zadanie 6. Szklana płytka (6 pkt) Na płytce zklanej o zerokości c wyryto talowy otrze równoległych i równoodległych bardzo cienkich linii (ry.). Na tę płytkę kierowano protopadle wiązkę zielonego światła laerowego o długości fali 0,5 μ, a na ekranie utawiony za płytką zaoberwowano zereg plaek położonych na jednej oi. c Zadanie 6. ( pkt) Uzupełnij poniżze zdania, wpiując nazwę przyrządu i nazwę zjawika fizycznego odpowiedzialnego za wytąpienie plaek. Opiana płytka nazywana jet.... Plaki powtają wkutek zjawika.... Zadanie 6. ( pkt) Gdy zaiat światła zielonego użyto światła czerwonego, odległości iędzy plakai ię zwiękzyły. Wyjaśnij przyczynę tej ziany, korzytając z odpowiednich wzorów. Zadanie 6. ( pkt) Oblicz liczbę wzytkich plaek, jakie ożna oberwować na ekranie przy użyciu światła o długości fali 0,5 μ, jeżeli zatouje ię opianą płytkę. Wypełnia egzainator Nr zadania Mak. liczba pkt Uzykana liczba pkt

9 8 Egzain aturalny z fizyki i atronoii pozio podtawowy Zadanie 7. Polaryzacja światła ( pkt) Na płytę zklaną pada proień światła, a światło odbite oberwuje ię przez polaryzator P. Przy obrocie polaryzatora wokół oi biegnącej wzdłuż proienia odbitego natępuje w pewnych oentach całkowite wygazenie światła (nie dociera ono do ekranu). n = n =,5 α P Ekran Zadanie 7. ( pkt) Wykonując niezbędne obliczenia i korzytając z podanej tabeli funkcji trygonoetrycznych, napiz przybliżoną wartość kąta padania światła α, dla jakiego zaoberwowano opiane wyżej zjawiko. α in α co α tg α ctg α 45º 0,7 0,7,00,00 49º 0,75 0,66,5 0,87 5º 0,78 0,6, 0,8 5º 0,80 0,60, 0,75 55º 0,8 0,57,4 0,70 56º 0,8 0,56,48 0,67 57º 0,84 0,54,54 0,65 58º 0,85 0,5,60 0,6 59º 0,86 0,5,66 0,60 60º 0,87 0,50,7 0,58 Zadanie 7. ( pkt) Podkreśl poprawne zakończenie poniżzego zdania. Gdy zieniy kąt padania proienia i powtórzyy oberwację proienia odbitego przez polaryzator, to podcza obrotu polaryzatora A. nie zaoberwujey żadnych zian janości obrazu. B. zaoberwujey rozjaśnianie i przygazanie obrazu, ale bez całkowitego wygazenia. C. zaoberwujey rozjaśnianie i całkowite wygazanie obrazu, ale tylko wtedy, gdy polaryzator będziey obracać wokół przechylonej oi. D. zaoberwujey rozjaśnianie i całkowite wygazanie obrazu, ale iędzy kolejnyi wygazeniai należy obrócić polaryzator o więkzy kąt.

10 Egzain aturalny z fizyki i atronoii pozio podtawowy 9 Zadanie 8. Lapa ( pkt) Do prawdzania banknotów touje ię lapę wyyłającą proieniowanie ultrafioletowe o ocy 4 W i długości fali n. Oblicz, ile fotonów wytwarza ta lapa w czaie ekundy. Zadanie 9. Medycyna nuklearna (4 pkt) Medycyna nuklearna zajuje ię bezpieczny zatoowanie izotopów proieniotwórczych w terapii oraz diagnotyce edycznej. Ważny paraetre, który decyduje o zatoowaniu izotopu jet jego efektywny cza połowicznego zaniku cza, w który aktywność proieniotwórczej ubtancji w żywy organizie zniejza ię do połowy. Na ten efektywny cza połowicznego zaniku wpływa.in. wydalanie jodu z organizu. W diagnotyce i leczeniu chorzeń tarczycy touje ię izotop jodu I. Na wykreie przedtawiono zależność aktywności jodu I od czau: zierzonej w próbce kontrolnej, pozotającej cały cza w probówce. zierzonej w tarczycy pacjenta. Wypełnia egzainator Nr zadania Mak. liczba pkt Uzykana liczba pkt

11 0 Egzain aturalny z fizyki i atronoii pozio podtawowy Zadanie 9. ( pkt) Odczytaj z wykreów i zapiz: cza połowicznego zaniku dla I efektywny cza połowicznego zaniku w tarczycy pacjenta z wykreu ; zauważ, że akiu aktywności jodu w tarczycy jet przeunięte. Zadanie 9. ( pkt) Jądro I rozpada ię, eitując elektron, kwant γ oraz antyneutrino elektronowe obojętną czątkę o znikoej aie. Uzupełnij cheat I Xe e γ ν e e ν Zadanie 0. Elektron i pozyton (5 pkt) Pozyton jet antyczątką elektronu, ającą aę równą aie elektronu, a ładunek równy ładunkowi elektronu co do wartości bezwzględnej i przeciwny co do znaku. Zadanie 0. ( pkt) W efekcie zderzenia elektronu z pozytone natępuje zjawiko anihilacji, w wyniku którego te czątki ulegają przeianie w dwa kwanty proieniowania elektroagnetycznego. Oblicz łączną energię tych kwantów. Przyjij, że prędkości obu czątek w chwili zderzenia były niewielkie.

12 Egzain aturalny z fizyki i atronoii pozio podtawowy Zadanie 0. ( pkt) Oblicz wartość przypiezenia, z jaki będą poruzać ię elektron i pozyton, jeżeli znajdą ię one w odległości c od iebie. Uwzględnij tylko iłę wzajenego przyciągania elektrotatycznego tych czątek. Wypełnia egzainator Nr zadania Mak. liczba pkt Uzykana liczba pkt

13 P. Sagnowki i Wpólnicy półka jawna ul. Tetajera 9, -5 Kraków tel , fak e-ail: zakor@zakor.pl wpólny cel Matura 0 rozwiązania zadań z poziou podtawowego Zadania zaknięte Nr zadania Odpowiedź C D A C B A C A B D Zadanie. Dwa pociągi ( pkt) Dane: l = 60 ; u = 0 /; l = 80 ; t = 8, Szukane: u Zadania otwarte = ut, l + l = (u + u )t, l υ+ υ= + l l υ = + l, υ t t υ = 8, = 0 ( 5 0) 8 υ Zadanie. Lot orbitalny ( pkt) Dane: T = 89 in; t = 68 in; h = 40 k Szukane: u; π( RZ + h) υ=, T gdzie R Z = 670 k π υ= k 66 π k 778, 89 k k = υt 778, k Zadanie. Łuk (4 pkt) Zadanie.. ( pkt) Strona Dokuent zotał pobrany z erwiu. Wzelkie prawa zatrzeżone. R Data utworzenia: 0-05-

14 P. Sagnowki i Wpólnicy półka jawna ul. Tetajera 9, -5 Kraków tel , fak e-ail: zakor@zakor.pl wpólny cel Zadanie. ( pkt) Dane: W = 50 J; = 40 g Szukane: u Energia kinetyczna trzały jet równa pracy wykonanej przez cięciwę: E = W. E υ = υ= E υ= 00 J kg = 75, 0 = kg kg υ 86, 6 Zadanie 4. Poiar prędkości pociągu (4 pkt) Zadanie 4. ( pkt) Zjawiko to noi nazwę rezonanu (echanicznego). Zadanie 4. ( pkt) Dane: l = 70 c; T =,68 l 07, T = π T = π = π g 98, 07, 98, = T 68, Zadanie 4. ( pkt) Dane: l = 70 c; T =,68 ; = 5 Szukane: u υ= T υ 5 0 k 5 = 6, k 5, 6 68, h 68, h 600 k h Zadanie 5. Przeuwanie tłoka (5 pkt) Dane: p = 0 5 Pa; S = 50 c = ; = 5 c = 5 0 ; V = 0 c = 0 Zadanie 5. ( pkt) W przeianie izotericznej touje ię prawo Boyle a. pv = p ( V + S) Strona Dokuent zotał pobrany z erwiu. Wzelkie prawa zatrzeżone. R Data utworzenia: 0-05-

15 P. Sagnowki i Wpólnicy półka jawna ul. Tetajera 9, -5 Kraków tel , fak e-ail: zakor@zakor.pl wpólny cel p pv = V + S = Pa = Pa ( ) (, ) 0 5 p 6 = Pa, =, p 5 5 Pa Zadanie 5. ( pkt) Poprawne zdania opiujące tę przeianę: c), d). Zadanie 6. Szklana płytka (6 pkt) Zadanie 6.. ( pkt) Opiana płytka nazywana jet iatką dyfrakcyjną. Plaki powtają wkutek zjawika dyfrakcji i interferencji światła. Zadanie 6.. ( pkt) Dla niewielkich kątów a: nl = a in a d in α tgα= l nλ= a d l I więkza długość fali, ty odległość d więkza. Zadanie 6.. ( pkt) Stała iatki a = = 4 c 0 µ 4 4 = µ 0 0 nλ a nl = a in a a < n< λ Strona Dokuent zotał pobrany z erwiu. Wzelkie prawa zatrzeżone. R Data utworzenia: 0-05-

16 P. Sagnowki i Wpólnicy półka jawna ul. Tetajera 9, -5 Kraków tel , fak e-ail: zakor@zakor.pl wpólny cel n< 8, 05, Po każdej tronie plaki zerowej wytąpią plaki zielone. Raze wzytkich plaek jet 7. Zadanie 7. Polaryzacja światła ( pkt) Zadanie 7. ( pkt) n tgα= = 5, α= 56 0 n Zadanie 7. ( pkt) Poprawne zakończenie zdania: B. Zadanie 8. Lapa ( pkt) Dane: P = 4 W; l = n; t = Szukane: n Energia proieniowania wyyłanego przez lapę: E = P t nhn = P t Pt n = h = ν Pt λ hc J n= 4 8 6, 65 0 J 0 4 = 6, n 6, 0 8 Zadanie 9. Medycyna nuklearna (4 pkt) Zadanie 9.. ( pkt) T ½ = 8 dni T ½, ef. 5 dni (nieco ponad 5 dni) Zadanie 9.. ( pkt) I 54Xe+ e+ + 0 e γ ν Zadanie 0. Elektron i pozyton (5 pkt) Zadanie 0. ( pkt) Energia kwantów pojawiła ię kozte energii poczynkowej elektronu i pozytonu: Strona 4 Dokuent zotał pobrany z erwiu. Wzelkie prawa zatrzeżone. R Data utworzenia: 0-05-

17 P. Sagnowki i Wpólnicy półka jawna ul. Tetajera 9, -5 Kraków tel , fak e-ail: zakor@zakor.pl wpólny cel E = e c 6 E = 9, 0 kg 90 = J E 64, 0 J Zadanie 0. ( pkt) W układzie laboratoryjny: ke F a r ke = = = r 9 N 90 (, 60 a= C 0 90, 4 C) 956 =, N 0 6 kg 9, kg 9 a 50, 6 Strona 5 Dokuent zotał pobrany z erwiu. Wzelkie prawa zatrzeżone. R Data utworzenia: 0-05-

18 Centralna Koija Egzainacyjna Arkuz zawiera inforacje prawnie chronione do oentu rozpoczęcia egzainu. Układ graficzny CKE 00 KOD WPISUJE ZDAJĄCY PESEL Miejce na naklejkę z kode EGZAMIN MATURALNY Z FIZYKI I ASTRONOMII POZIOM ROZSZERZONY MAJ 0 Intrukcja dla zdającego. Sprawdź, czy arkuz egzainacyjny zawiera 4 tron (zadania 6). Ewentualny brak zgłoś przewodnicząceu zepołu nadzorującego egzain.. Rozwiązania i odpowiedzi zapiz w iejcu na to przeznaczony przy każdy zadaniu.. W rozwiązaniach zadań rachunkowych przedtaw tok rozuowania prowadzący do otatecznego wyniku oraz paiętaj o jednotkach. 4. Piz czytelnie. Używaj długopiu/pióra tylko z czarny tuze/atraente. 5. Nie używaj korektora, a błędne zapiy wyraźnie przekreśl. 6. Paiętaj, że zapiy w brudnopiie nie będą oceniane. 7. Podcza egzainu ożez korzytać z karty wybranych wzorów i tałych fizycznych, linijki oraz kalkulatora. 8. Na tej tronie oraz na karcie odpowiedzi wpiz wój nuer PESEL i przyklej naklejkę z kode. 9. Nie wpiuj żadnych znaków w części przeznaczonej dla egzainatora. Cza pracy: 50 inut Liczba punktów do uzykania: 60 MFA-R_P-

19 Egzain aturalny z fizyki i atronoii pozio rozzerzony Zadanie. Motorówka (9 pkt) v, / Na wykreie przedtawiono zależność wartości 5 prędkości otorówki względe brzegu od czau. 4 Motorówka pływała wzdłuż protoliniowego brzegu rzeki z prąde i pod prąd. Przez cały cza ilnik otorówki pracował z pełną ocą i wartość prędkości otorówki względe wody była tała. Prędkość wody w rzece także była tała i niejza od prędkości otorówki względe wody. Zadanie. ( pkt) t, in 0 Oblicz drogę, jaką przebyła otorówka w czaie 0 inut ruchu. Zadanie. ( pkt) Oblicz wartość prędkości otorówki względe wody. Zadanie. ( pkt) Naryuj wykre zależności położenia x otorówki od czau t. Przyjij, że oś x jet zwrócona zgodnie z nurte rzeki, a ruch rozpoczyna ię w punkcie x 0 = 0.

20 Egzain aturalny z fizyki i atronoii pozio rozzerzony Zadanie.4 ( pkt) Z przytani A wyruzają jednocześnie z jednakową i tałą prędkością v względe wody dwie otorówki. Jedna płynie po jeziorze, a druga po rzece płynącej z A do B z prędkością u względe brzegu. Po dopłynięciu do przytani B otorówki zawracają. Utal, która otorówka wcześniej powróci do przytani A. Odpowiedź uzaadnij, zapiując odpowiednie zależności. Zadanie. Dwie krzynki i blok (9 pkt) Do krawędzi tołu przyocowany jet blok nieruchoy, będący jednorodny krążkie o aie, obracający ię bez tarcia. Przez blok przełożona jet bardzo lekka i nierozciągliwa linka, której jeden koniec doczepiony jet do krzynki o aie, a drugi do krzynki o aie. Pierwza krzynka leży na tole, a druga wii na lince (ry. poniżej). Wpółczynnik tarcia pierwzej krzynki o tół oznaczay jako μ (bez rozróżnienia wpółczynników tarcia tatycznego i kinetycznego). Moent bezwładności jednorodnego krążka (lub walca) względe jego oi wyraża ię wzore I = R, gdzie R jet proienie krążka, a jego aą. W chwili początkowej obie krzynki były nieruchoe. Zadanie. ( pkt) Skrzynki zaczęły ię poruzać. Doryuj i opiz wektory ił działających na obydwie krzynki wzdłuż ich kierunków ruchu. Opi Zadanie. ( pkt) Wykaż, że podcza ruchu krzynek ich przypiezenie ożna wyrazić wzore μ a= g Skorzytaj ze wzorów wyrażających II zaadę dynaiki dla bloku, pierwzej i drugiej krzynki. Wypełnia egzainator Nr zadania Mak. liczba pkt Uzykana liczba pkt

21 4 Egzain aturalny z fizyki i atronoii pozio rozzerzony Zadanie. ( pkt) Blok zatąpiono inny o tej aej aie i proieniu, ale cieńzy bliżej oi, a grubzy na obrzeżu. Oba bloki ą wykonane z jednorodnego ateriału, a obok zotały przedtawione w przekroju. Określ, czy zatąpienie bloku przez blok powodowało wzrot przypiezenia układu, czy padek, czy też przypiezenie ię nie zieniło. Uzaadnij odpowiedź. oś oś Zadanie.4 ( pkt) Oblicz wartość przypiezenia określonego wzore z zadania. dla natępujących danych: = kg, = 0,4 kg, = 0,5 kg, μ = 0,. Zinterpretuj otrzyany wynik, uwzględniając fakt, że krzynki początkowo poczywały. Zadanie.5 ( pkt) Oznaczy przez N iłę napięcia pozioego odcinka linki, a przez N iłę napięcia pionowego odcinka linki. Podkreśl właściwe wyrażenia w poniżzych zdaniach. Gdy układ pozotaje w równowadze, iła N jet ( więkza od iły N / niejza od iły N / równa ile N ). Jeśli wiząca krzynka (o aie ) zaczęła opadać, to iła N jet ( więkza od iły N / niejza od iły N / równa ile N ).

22 Egzain aturalny z fizyki i atronoii pozio rozzerzony 5 Zadanie. Gaz dokonały (9 pkt) Gazy rzeczywite w pewny zakreie paraetrów ożna traktować jak gaz dokonały (idealny). Teperatura gazu dokonałego T jet proporcjonalna do średniej energii kinetycznej ruchu potępowego jego cząteczek. Dla gazu dokonałego pełnione jet równanie Clapeyrona. Zadanie. ( pkt) Uzupełnij zdania, podkreślając poprawne twierdzenia, tak aby opiywały gaz według odelu gazu dokonałego.. Roziary cząteczek i zajowaną przez nie objętość uwzględniay / poijay.. Cząteczki gazu oddziałują ze obą tylko podcza zderzeń / także na odległość.. Zderzenia cząteczek ze obą i ściankai naczynia ą prężyte / nieprężyte. Zadanie. ( pkt) Powietrze jet iezaniną gazów,.in. tlenu O (aa olowa g/ol), azotu N (aa olowa 8 g/ol) i argonu Ar (aa olowa 40 g/ol). Określ zależność iędzy średnii prędkościai tych cząteczek, wpiując w lukach znaki wybrane pośród =, > i <. Przez średnią prędkość rozuiey tu średnią wartość wektora prędkości. v argonu v tlenu v azotu Zadanie. ( pkt) liczba cząteczek w przedziałach v = / T T prędkość, / Podane wyżej wykrey przedtawiają tzw. rozkład Maxwella. Na oi pionowej odłożono liczbę cząteczek gazu, których wartości prędkości leżą w przedziale od v do v + v, dla zerokości przedziału v równej /. Wykrey wykonano dla jednego iliona cząteczek gazu o teperaturze T i o teperaturze T. Podaj, która z teperatur T i T jet wyżza. Uzaadnij odpowiedź. Wypełnia egzainator Nr zadania Mak. liczba pkt Uzykana liczba pkt

23 6 Egzain aturalny z fizyki i atronoii pozio rozzerzony Zadanie.4 ( pkt) Jeden ol gazu dokonałego o teperaturze początkowej t = 7 C i ciśnieniu początkowy p = 000 hpa ogrzano izobarycznie o 00 C, a natępnie izochorycznie o kolejne 00 C. Oblicz końcowe ciśnienie gazu p. Inforacja do zadań.5 i.6 Dla gazu rzeczywitego zaiat równania Clapeyrona touje ię równanie van der Waala, an które dla n oli gazu a potać p + V bn = nrt. Wpółczynniki a i b V uwzględniają odtęptwa od odelu gazu dokonałego dla gazów rzeczywitych i zależą od 4 N rodzaju gazu, np. dla dwutlenku węgla wynozą odpowiednio a 0,6 ol i 5 b 4, 0. ol Zadanie.5 ( pkt) Korzytając z równania van der Waala, oblicz ciśnienie ola dwutlenku węgla o teperaturze 00 K, zakniętego w zbiorniku o objętości d. Zadanie.6 ( pkt) Przyjijy, że gaz touje ię do odelu gazu dokonałego, gdy ciśnienie gazu obliczone z równania Clapeyrona nie różni ię od ciśnienia rzeczywitego o więcej niż 0%. Dla ola pewnego gazu rzeczywitego o teperaturze 00 K zakniętego w zbiorniku o objętości d ciśnienie jet równe,5 MPa. Wykonaj niezbędne obliczenia i utal, czy ten gaz oże być traktowany jak gaz dokonały.

24 Egzain aturalny z fizyki i atronoii pozio rozzerzony 7 Zadanie 4. Przepływ ciepła ( pkt) Zadanie 4. ( pkt) Wpiz właściwe nazwy proceów cieplnych oznaczonych na ryunku nuerai Inforacja do zadań Ilość ciepła przepływająca w czaie Δt przez ścianę o grubości d i powierzchni S, gdy różnica teperatur iędzy powierzchniai ściany jet równa ΔT, ożna opiać wzore S (*) Q k t T d gdzie k jet wpółczynnikie cieplnego przewodnictwa właściwego, zależny od ateriału ściany. Zakładay, że teperatura każdego punktu ściany pozotaje tała w czaie. Zadanie 4. ( pkt) Wyraź jednotkę wpółczynnika k wytępującego we wzorze (*) w jednotkach podtawowych układu SI. Wypełnia egzainator Nr zadania Mak. liczba pkt Uzykana liczba pkt

25 8 Egzain aturalny z fizyki i atronoii pozio rozzerzony Zadanie 4. ( pkt) Wyjaśnij, odwołując ię do ikrokopowych właności ubtancji, dlaczego ateriały o porowatej budowie (np.: tyropian, gąbka lub puch) ą złyi przewodnikai ciepła. Zadanie 4.4 ( pkt) Ściana a powierzchnię 5 i grubość 0 c, a wykonana jet z cegły ceraicznej, dla której wpółczynnik cieplnego przewodnictwa właściwego jet równy 0,77 W/( K). Oblicz oc cieplną (w watach) wyrażającą zybkość przepływu ciepła przez tę ścianę, gdy wewnątrz budynku teperatura jet równa +0 C, a na zewnątrz jet równa 0 C. Zadanie 4.5 ( pkt) Ściana kłada ię z dwóch wartw o grubościach d i d wykonanych z ateriałów o wpółczynnikach cieplnego przewodnictwa właściwego równych odpowiednio k i k, a różnica teperatur iędzy zewnętrznyi powierzchniai wynoi ΔT = T T. Wykaż, że prawdziwa jet zależność Q d d d k d k ΔQ = S Δt ΔT T T T

26 Egzain aturalny z fizyki i atronoii pozio rozzerzony 9 Zadanie 5. Agregat prądotwórczy ( pkt) Do zailania urządzeń elektrycznych w iejcach pozbawionych tacjonarnych ieci elektrycznych ożna wykorzytać agregat prądotwórczy, w który ilnik palinowy obraca prądnicę. Poniżej przedtawiono wybrane dane techniczne takiego agregatu: ilnik 4-uwowy, benzynowy, o ocy 9,5 kw =,9 KM (koni echanicznych) obroty noinalne ilnika i prądnicy agregatu 000 obr/in napięcie kuteczne 0 V lub 400 V (zależnie od wyboru zacików, z których czerpiey prąd), czętotliwość 50 Hz ± Hz akyalna oc tała (dla długotrwałej pracy agregatu) 5,0 kw zużycie paliwa,5 l/h (litrów na godzinę) przy pobieraniu / akyalnej ocy tałej pozio natężenia hałau 70 db (w odległości 0 od agregatu). Zadanie 5. ( pkt) Podaj nazwę zjawika fizycznego będącego podtawą działania prądnicy prądu przeiennego. Zadanie 5. ( pkt) Wpiz w odpowiedniej kolejności cyfry odpowiadające wyieniony wielkościo, tak aby cheat poprawnie przedtawiał przeiany energetyczne w pracujący agregacie. energia echaniczna, ciepło, energia elektryczna, 4 energia cheiczna Zadanie 5. ( pkt) Koń echaniczny (KM) jet jedną ze toowanych jednotek ocy. KM to oc urządzenia, które w ciągu podnoi na wyokość ciało o pewnej aie. Na podtawie tych inforacji oraz podanego we wprowadzeniu przeliczenia ocy ilnika na KM oblicz aę. Wypełnia egzainator Nr zadania Mak. liczba pkt Uzykana liczba pkt

27 0 Egzain aturalny z fizyki i atronoii pozio rozzerzony Zadanie 5.4 ( pkt) Oblicz najwiękzą kuteczną wartość natężenia prądu, jaki oże dotarczyć agregat. Zadanie 5.5 ( pkt) Wykaż, że podcza pracy agregatu liczba obrotów ilnika palinowego na inutę oże wynoić od 940 obr/in do 060 obr/in. Zadanie 5.6 ( pkt) Wykaż, że całkowita prawność agregatu prądotwórczego przy pobieraniu / akyalnej ocy tałej wynoi około 6%. W obliczeniach przyjij, że podcza palania litra benzyny otrzyuje ię ciepło równe 0 MJ. Zadanie 5.7 ( pkt) Sprawność echaniczna ilnika benzynowego agregatu prądotwórczego wynoi około %, a całkowita prawność agregatu wynoi 6%. Oblicz prawność prądnicy agregatu.

28 Egzain aturalny z fizyki i atronoii pozio rozzerzony Zadanie 5.8 ( pkt) Oblicz pozio natężenia hałau w odległości od pracującego agregatu. Załóż, że dźwięk rozchodzi ię jednakowo we wzytkich kierunkach. Zadanie 6. Słońce (0 pkt) Przypuzcza ię, że Słońce powtało około 4,6 iliarda lat teu z obłoku gazu i pyłu nazywanego protogwiazdą. Po trwający kilkadzieiąt ilionów lat okreie kurczenia ię obłoku Słońce tało ię gwiazdą ciągu głównego. Zawartość wodoru w jądrze łodego Słońca wynoiła ok. 7%, a obecnie w wyniku ciągu reakcji terojądrowych padła do 40%. Około 98% energii w Słońcu jet produkowane w cyklu p-p, w który z czterech protonów powtaje jądro helu. Cykl ten jet wydajniejzy w teperaturach jądra gwiazdy rzędu 0 7 K, natoiat w wyżzych teperaturach (wytępujących w gwiazdach o aach więkzych niż Słońce) bardziej wydajny jet cykl CNO (węglowo-azotowy). Gdy zapay wodoru ię wyczerpią, co natąpi po kolejnych 5 ld lat, Słońce zieni ię w czerwonego olbrzya i po odrzuceniu zewnętrznych wartw tworzących gławicę planetarną zacznie zapadać ię pod włany ciężare, przeitaczając ię w białego karła. Natępnie przez wiele iliardów lat będzie nadal tygło, tając ię brązowy, a później czarny karłe. Zadanie 6. ( pkt) Na wykreie Hertzprunga-Ruella przedtawiono ewolucję Słońca. Uzupełnij opi, wpiując w odpowiedniej kolejności właściwe nazwy etapów ewolucji, odpowiadające nuero na wykreie Janość abolutna Teperatura w kelwinach 4 5 Typ widowy Moc proieniowania (dla Słońca = ) Wypełnia egzainator Nr zadania Mak. liczba pkt Uzykana liczba pkt

29 Egzain aturalny z fizyki i atronoii pozio rozzerzony Zadanie 6. ( pkt) Uzupełnij cheaty reakcji jądrowych cyklu CNO. p C N C e p C N p N O N e p N C He Zadanie 6. ( pkt) Zawarty we wprowadzeniu do zadania opi cyklu p-p z czterech protonów powtaje jądro helu jet uprozczenie, w który poinięto pewne inne czątki uczetniczące w ty cyklu. a) Z czterech protonów nie oże powtać tylko jądro helu, ani tylko jądro helu oraz energia w potaci kwantów proieniowania elektroagnetycznego lub neutrin. Napiz nazwę prawa fizycznego, które opiuje to ograniczenie. b) Napiz nazwy dwóch różnych rodzajów lekkich czątek, które oprócz jądra helu powtają z czterech protonów. Zadanie 6.4 ( pkt) Odwołując ię do budowy jąder atoowych, wyjaśnij: a) dlaczego reakcje yntezy ogą zachodzić tylko w wyokich teperaturach. b) dlaczego cykl CNO wyaga wyżzych teperatur niż cykl p-p.

30 Egzain aturalny z fizyki i atronoii pozio rozzerzony Zadanie 6.5 ( pkt) Iloraz energii wiązania jądra atoowego ΔE przez liczbę aową jądra A nazyway właściwą energią wiązania jądra. Wybierz i podkreśl poprawny wykre przedtawiający cheatycznie zależność właściwej energii wiązania od liczby aowej jąder atoowych. ΔE/A ΔE/A ΔE/A ΔE/A ΔE/A A A A A A a b c d e Napiz, dlaczego energię jądrową ożey uzykiwać w proceach rozpadu jąder ciężkich i w proceach yntezy jąder lekkich. Wypełnia egzainator Nr zadania Mak. liczba pkt Uzykana liczba pkt

31 P. Sagnowki i Wpólnicy półka jawna ul. Tetajera 9, -5 Kraków tel , fak e-ail: zakor@zakor.pl wpólny cel Matura 0 rozwiązania zadań z poziou rozzerzonego Zadanie. Motorówka (9 pkt) Zadanie. ( pkt) Zadanie. ( pkt) Zadanie. ( pkt) = = = 6600 = 66, k 5 = υ+ υw = υ υ w 8 = υ υ= 4 υw= 5 4 υw= Zadanie.4 ( pkt) Cza przepływu otorówki po jeziorze: t j AB = υ Cza przepływu otorówki po rzece (u p zybkość prądu rzeki): AB AB υ p p t rz = + = AB υ + υ + υ υ υ + υp υ υp υ υ p υ υ p = AB Strona Dokuent zotał pobrany z erwiu. Wzelkie prawa zatrzeżone. R Data utworzenia: 0-05-

32 P. Sagnowki i Wpólnicy półka jawna ul. Tetajera 9, -5 Kraków tel , fak e-ail: zakor@zakor.pl wpólny cel t t υ rz = υ= > j υ υp υ υp zate otorówka płynąca po jeziorze wcześniej powróci do przytani A. Zadanie. Dwie krzynki i blok (9 pkt) υ Zadanie. ( pkt) Opi g ciężar krzynki F, F iły prężytości linki (po obu tronach bloku) T iła tarcia pochodząca od tołu Zadanie. ( pkt) Druga zaada dynaiki dla bloku: Druga zaada dynaiki dla krzynek: Zadanie. ( pkt) ( F F ) R R a a = ε= R R F µ g= a F = µ g+ a g F = a F = g a g a µ g a= a g g µ = + + a a = µ g + + Zatąpienie bloku blokie powodowało zniejzenie przypiezenia układu. Uzaadnienie: Blok grubzy na obrzeżu a więkzy oent bezwładności, bo więkza część ciała (jego ay) znajduje ię w więkzej odległości od oi obrotu (niż w przypadku bloku o wzędzie jednakowej grubości). Strona Dokuent zotał pobrany z erwiu. Wzelkie prawa zatrzeżone. R Data utworzenia: 0-05-

33 P. Sagnowki i Wpólnicy półka jawna ul. Tetajera 9, -5 Kraków tel , fak e-ail: zakor@zakor.pl wpólny cel Zadanie.4 ( pkt) 04, 0, a = = , 06, 0,, 65, a 075, Ujena wartość przypiezenia oznacza, że krzynki pozotają w poczynku. Linka z obu tron jet naciągnięta jednakową iłą o wartości około 4 N, taka jet też wartość iły tarcia poczynkowego iędzy krzynką a tołe. Makyalna wartość iły tarcia tatycznego jet więkza od 4 N. Zadanie.5 ( pkt) Gdy układ pozotaje w równowadze, iła N jet równa ile N. Jeśli wiząca krzynka (o aie ) zaczęła opadać, to iła N jet niejza od iły N. Zadanie. Gaz dokonały (9 pkt) Zadanie. ( pkt). Roziary cząteczek i zajowaną przez nie objętość poijay.. Cząteczki gazu oddziałują ze obą tylko podcza zderzeń.. Zderzenia cząteczek ze obą i ściankai naczynia ą prężyte. Zadanie. ( pkt) u argonu < u tlenu < u azotu Zadanie. ( pkt) T > T Uzaadnienie: W wyżzej teperaturze zybkość średnia cząteczek (a także zybkość najbardziej prawdopodobna) jet więkza. Inaczej: W wyżzej teperaturze jet więcej cząteczek gazu, które ają duże zybkości. Zadanie.4 ( pkt) W teperaturze t = 7 C, tzn. 600 K ciśnienie gazu p = p = 000 hpa. W teperaturze t = 67 C, tzn. 900 K ciśnienie gazu p. p p = = p = p = 000 hpa =500 hpa Strona Dokuent zotał pobrany z erwiu. Wzelkie prawa zatrzeżone. R Data utworzenia: 0-05-

34 P. Sagnowki i Wpólnicy półka jawna ul. Tetajera 9, -5 Kraków tel , fak e-ail: zakor@zakor.pl wpólny cel Zadanie.5 ( pkt) Po przekztałceniu: nrt an p= V bn V 4 J p= N ol 8, 00 K 06, ( ol) ol K 5 ol 6 ( 0 4, 0 ) ( 0 ) p (, 7 0, 09) 0 6 Pa p 8, MPa Zadanie.6 ( pkt) pv = nrt p= nrt V J ol 8, p= 00 K ol K 8 = 0 Pa =, 465 MPa 0 p p Gaz ten oże być traktowany jako gaz dokonały. Zadanie 4. Przepływ ciepła ( pkt) Zadanie 4. ( pkt). Konwekcja (głównie). Przewodnictwo. Proieniowanie (głównie) Zadanie 4. ( pkt) 5, 5, 00% < 9% 5, Q d k = S t T [ k ] = J = J = kg K K K [ k ] = kg K Strona 4 Dokuent zotał pobrany z erwiu. Wzelkie prawa zatrzeżone. R Data utworzenia: 0-05-

35 P. Sagnowki i Wpólnicy półka jawna ul. Tetajera 9, -5 Kraków tel , fak e-ail: zakor@zakor.pl wpólny cel Zadanie 4. ( pkt) Pory w tych ateriałach ą wypełnione powietrze, które jet zły przewodnikie ciepła. Zadania 4.4 ( pkt) Q P = = k S T t d P = 077 W 5 0 K, K 0, P = 077, 5 00 W= 55 W Zadania 4.5 ( pkt) Jeśli teperatury ścianek nie zieniają ię, to ilości ciepła przekazywane przez każdą wartwę uzą być jednakowe, więc: ( T) Q d Q= k S t ( T) = gdzie ( T) = T T d ks t ( T) Q d Q= k S t ( T) = gdzie ( T) = T T d ks t ( T) + T ks t T ( ) Qd ( + d) Q= k S t = T = d + d d + d ks t (*) (k zatępcze przewodnictwo właściwe) Mając obliczone DT, (DT ) i (DT ) korzytay z równości: DT = (DT ) + (DT ) Q ( d+ d) Q d Q d = + ks t ks t ks t Otrzyany związek podtawiay do (*): d + d d d = + k k k Q d d + = S t T k k Zadanie 5. Agregat prądotwórczy ( pkt) Zadanie 5. ( pkt) Indukcja elektroagnetyczna Strona 5 Dokuent zotał pobrany z erwiu. Wzelkie prawa zatrzeżone. R Data utworzenia: 0-05-

36 P. Sagnowki i Wpólnicy półka jawna ul. Tetajera 9, -5 Kraków tel , fak e-ail: zakor@zakor.pl wpólny cel Zadanie 5. ( pkt) 4 Zadanie 5. ( pkt) , 0 W=, 9KM KM= W 76 W, 9 = P t 76 W = 75 gh 98, J 75 kg Zadanie 5.4 ( pkt) P Pagr. = Ik. Uk. Ik. = U I k. W = 5 0, 8 A 0 V agr. k. Zadanie 5.5 ( pkt) obr. 000 obr. 000 = = 50 in 60 powoduje powtanie napięcia o czętotliwości 50 Hz. obr. Hz odpowiada obrót/, czyli 60 obrotów/in, tak więc liczba obrotów na inutę wynoi 000 ± 60. Silnik oże więc wykonywać akyalnie 060 obr./in, a inialnie 940 obr./in. Zadanie 5.6 ( pkt) akyalnej ocy tałej: ~, kw. W h 600 η= = 7 00% 6% 6 J 75, 0 5, l 0 0 l Strona 6 Dokuent zotał pobrany z erwiu. Wzelkie prawa zatrzeżone. R Data utworzenia: 0-05-

37 P. Sagnowki i Wpólnicy półka jawna ul. Tetajera 9, -5 Kraków tel , fak e-ail: zakor@zakor.pl wpólny cel Zadanie 5.7 ( pkt) praca użyteczna ilnika energia palania benzyny 0, Z tego wynika, że praca użyteczna ilnika = 0, energia palania benzyny. energia wytworzona przez prądnicę 0,6 energia palania benzyny Z tego wynika, że energia wytworzona przez prądnicę = 0,6 energia palania benzyny. Szukay: h = energia wytworzona przez prądnicę praca użyteczna ilnika =? h = 0,6 energia palania benzyny 0, energia palania benzyny = = 50% Zadanie 5.8 ( pkt) I I 0 = 00 (bo natężenie hałau jet odwrotnie proporcjonalne do kwadratu odległości od źródła) 0 Λ 70 db= 0 db log log = 0 db log I0 I0 I0 I Λ 70 db= 0 db log00= 0 db = 0 db I Λ = 70 db+ 0 db= 90 db I Zadanie 6. Słońce (0 pkt) Zadanie 6. ( pkt) Uwaga: Zadanie wzbudziło kontrowerję (patrz -aturze-z-fizyki.htl) Podana niżej odpowiedź, to przypuzczalnie odpowiedź oczekiwana.. gwiazda ciągu głównego. czerwony olbrzy. biały karzeł 4. brązowy karzeł 5. czarny karzeł Strona 7 Dokuent zotał pobrany z erwiu. Wzelkie prawa zatrzeżone. R Data utworzenia: 0-05-

38 P. Sagnowki i Wpólnicy półka jawna ul. Tetajera 9, -5 Kraków tel , fak e-ail: zakor@zakor.pl wpólny cel Zadanie 6. ( pkt) + p+ C N C+ β p+ C N p+ N O N+ β + p+ N C+ He ν 0 0 ν Zadanie 6. ( pkt) a) Zaada zachowania ładunku b) pozytony i neutrina Zadanie 6.4 ( pkt) a) Jądra atoów ubtancji w wyokich teperaturach ają wytarczająco duże energie kinetyczne, aby pokonać iły elektrotatycznego odpychania i zbliżyć ię tak, by zaczęły działać iły jądrowe. b) Pokonanie ił elektrotatycznego odpychania iędzy protonai i jądrai o więkzy ładunku dodatni wyaga więkzych energii kinetycznych jąder, a więc wyżzych teperatur. Zadanie 6.5 ( pkt) Poprawny wykre: b Zarówno w proceach rozpadu jąder ciężkich, jak i w proceach yntezy jąder lekkich ay do czynienia z przechodzenie w kierunku akiu krzywej pokazanej na ryunku b, tzn. ze wzrote energii wiązania przypadającej na jeden nukleon. Przyrot energii wiązania oznacza zniejzenie energii poczynkowej (a więc i ay, bo według wzoru Einteina E = c ) jąder biorących udział w reakcji, kozte której powtaje energia jądrowa. Strona 8 Dokuent zotał pobrany z erwiu. Wzelkie prawa zatrzeżone. R Data utworzenia: 0-05-