PÓŁROCZNIK. Szkoła Zawód Praca. nr 9

Transkrypt

1 Szkoła Zawód Praca

2

3 PÓŁROCZNIK Szkoła Zawód Praca nr 9 Bydgoszcz 2015

4 Szkoła Zawód Praca nr 9/2015 Redaktor Naczelny Ryszard Gerlach Sekretarz Redakcji Renata Tomaszewska-Lipiec Członkowie Rady Redakcyjnej Tadeusz Aleksander Augustyn Bańka Waldemar Furmanek Marek Gawrysiak Stefan M. Kwiatkowski Walentyna Łozowiecka Bernd Meier Krasimir Spirov Zygmunt Wiatrowski Bożena Wojtasik Redaktorzy tematyczni: Elżbieta Kasprzak (psychologia pracy) Adam Solak (filozofia pracy) Jerzy Stochmiałek (andragogika) Janusz Sztumski (socjologia pracy) Renata Tomaszewska-Lipiec (pedagogika pracy, rynek pracy) Zdzisław Wołk (poradoznawstwo, zawodoznawstwo) Redaktor statystyczny: Barbara Ciżkowicz Redaktorzy językowi: Dominika Goltz-Wasiucionek (język angielski) Elżbieta Komsta (język rosyjski) Włodzimierz Kucharek (język niemiecki) Adres Redakcji ul. Chodkiewicza Bydgoszcz Uniwersytet Kazimierza Wielkiego Wydział Pedagogiki i Psychologii Instytut Pedagogiki Katedra Pedagogiki Pracy i Andragogiki Komitet Redakcyjny Sławomir Kaczmarek (przewodniczący) Zygmunt Babiński Katarzyna Domańska Grzegorz Kłosowski Andrzej Prószyński Marlena Winnicka Jacek Woźny Ewa Zwolińska Grażyna Jarzyna (sekretarz) Przygotowanie do druku Aleksandra Szymańska / Poligrafia UKW Copyright by Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego Bydgoszcz 2015 Utwór w całości ani we fragmentach nie może być powielany i rozpowszechniany bez pisemnej zgody posiadacza praw autorskich ISSN Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego (Członek Polskiej Izby Książki) Bydgoszcz, ul. Ogińskiego 16 tel./fax , , wydaw@ukw.edu.pl Rozpowszechnianie , jarno@ukw.edu.pl Poz Ark. wyd. 8

5 Spis treści Od Redakcji... 7 Artykuły i rozprawy Krzysztof Jakubiak, Praca jako postawa twórcza obywatela w polskiej myśli filozoficznej i pedagogicznej czasów nowożytnych Czesław Plewka, Szkoła jako agora dla młodego pokolenia współczesnej cywilizacji Tadeusz Aleksander, Studia podyplomowe ukoronowaniem współczesnej edukacji dorosłych Raporty z badań Kazimierz Wenta, Wyższe wykształcenie w warunkach degradacji zawodowej na rynku pracy Agnieszka Hłobił, Synergia aktywności nauczyciela i uczniów w procesie przyswajania wiedzy i umiejętności w kontekście nowych wyzwań w kształceniu nauczycieli Izabela Paprocka, Mateusz Terlecki, Kompetencje twarde czy miękkie? Analiza ofert pracy pod kątem pożądanych przez pracodawców kompetencji zawodowych Krzysztof Kraszkiewicz, Mateusz Bogdziński, Wiedza i postawy menedżerów wobec psychologów pracujących w środowisku biznesowym Diana Chwedorczuk, Katarzyna Góralska, Patrycja Michalska, Psycholog biznesu w percepcji menedżerów średniego szczebla

6 Spis treści Recenzje Recenzja książki pod redakcją naukową Renaty Tomaszewskiej-Lipiec Relacje praca życie pozazawodowe drogą do zrównoważonego rozwoju jednostki, Bydgoszcz 2014 Zdzisław Wołk Recenzja książki Czesława Plewki Kierowanie własnym rozwojem zawodowym. Studium teoretyczne i egzemplifikacje praktyczne, Koszalin 2015 Marta Dobrzyniak Sprawozdania i informacje Ogólnopolska konferencja naukowa Relacje praca życie pozazawodowe drogą do zrównoważonego rozwoju jednostki, Bydgoszcz, Łukasz Brzeziński Międzynarodowa konferencja naukowa Przygotowanie studentów do wejścia na rynek pracy w kontekście oczekiwań pracodawców, Poznań, Magdalena Barańska, Monika Bartkowiak III Międzynarodowy Kongres Profesjologiczny Profesjologia i ergonomia w kontekście nauk o pracy PROFERG 2015, Zielona Góra, Eunika Baron-Polańczyk, Aneta Klementowska th International Scientific Forum ISF 2015 Education, climate change and economic development, United Kingdom, Oxford, Renata Tomaszewska-Lipiec Table of contents

7 Kierowanie własnym rozwojem zawodowym Recenzja książki Czesława Plewki Kierowanie własnym rozwojem zawodowym. Studium teoretyczne i egzemplifikacje praktyczne, Koszalin 2015 Nakładem wydawnictwa Politechniki Koszalińskiej ukazała się książka pt. Kierowanie własnym rozwojem zawodowym. Studium teoretyczne i egzemplifikacje praktyczne, której autorem jest Czesław Plewka. W recenzowanej publikacji omówione zostały kwestie związane z rozwojem człowieka ze szczególnym uwzględnieniem rozwoju zawodowego. Kierowanie własnym rozwojem zawodowym zostało ujęte w trzech częściach: Wprowadzenie w tematykę rozwoju zawodowego, Teoretyczne podstawy zarządzania procesem rozwoju zawodowego oraz Kształtowanie umiejętności zarządzania procesem własnego rozwoju zawodowego. Rozważania podjęte w recenzowanej publikacji dotyczą cech osobowych jednostki, rozwoju zawodowego jednostki i co z tym związane, umiejętności kierowania własnym rozwojem. Autor zwraca również uwagę na aspekt procesu pracy, organizacji i zarządzania. Zaprezentowane problemy stanowią logiczny i spójny ciąg oddający istotę rozwoju zawodowego jednostki i jego różnych wymiarów. W związku z tak przyjętą strukturą prezentowane rozważania rozpoczyna część zatytułowana Wprowadzenie w problematykę rozwoju zawodowego, którą tworzą trzy rozdziały. Pierwszy dotyczy teoretycznych podstaw rozwoju zawodowego, w którym została ukazana istota procesu rozwoju, źródła wiedzy i konteksty rozważań dotyczące rozwoju zawodowego jednostki. Część pierwszą kończy rozdział zatytułowany Egzemplifikacja podstawowych pojęć, w którym autor zdefiniował i omówił podstawowe terminy związane z rozwojem zawodowym. Wśród sześciu omawianych pojęć znalazły się: zawód, praca zawodowa, czynności zawodowe, umiejętności zawodowe, kompetencje zawodowe i kwalifikacje zawodowe. Na uwagę zasługuje w tej części rozdział drugi dotyczący wybranych aspektów rozwoju zawodowego człowieka. Zawiera on przegląd i analizę teorii rozwoju zawodowego, który Autor rozpoczął od ogólnych teorii (np. ener- 129

8 RECENZJE getyzmu życia ludzkiego, potrzeb ludzkich, czynności ludzkich, podziału pracy ludzkiej, miejsca i przestrzeni społeczno-zawodowej człowieka), kończąc na teorii sensu życia ludzkiego. W tym rozdziale zaprezentowane zostały również teorie szczegółowe (np. wyboru zawodu, uczenia się zawodu i pracy zawodowej). Następnie dokonano przeglądu uwarunkowań dotyczących zawodowego rozwoju jednostki. Zaprezentowane zostały podmiotowe (biologiczne, fizyczne, psychiczne) i przedmiotowe (historyczne, kulturowe, społeczne, ekonomiczne, techniczne, pedagogiczne) grupy uwarunkowań. W dalszej części Autor wprowadza czytelnika w tematykę związaną z periodyzacją rozwoju jednostki, ukazując podział jej życia zawodowego na kolejne fazy. Pierwsza część publikacji stanowi podstawę i wyznacza kierunek dalszych rozważań podjętych w dwóch kolejnych częściach. Druga część recenzowanej pozycji porusza tematykę związaną z zarządzaniem procesem rozwoju zawodowego. Rozpoczyna ją rozdział czwarty zatytułowany Teoretyczne podstawy zarządzania procesem rozwoju zawodowego, w którym Autor skupił się na przedstawieniu ewolucji poglądów na temat kierowania, wyjaśnieniu podstawowych pojęć związanych z procesem kierowania i zarządzania, a także przedstawieniu procesów kierowania i zarządzania oraz podejmowania decyzji. Szczególnie interesujący w tej części monografii jest rozdział piąty pt. Proces kierowania własnym rozwojem zawodowym postrzegany z perspektywy różnic indywidualnych człowieka. Zawiera on bogactwo interesujących treści i zróżnicowanie podjętych wątków. Rozważania dotyczące różnic indywidualnych Autor rozpoczął od zaprezentowania refleksji dotyczących ich istoty i konsekwencji, które mogą być znaczące w procesie kierowania przez jednostkę własnym rozwojem zawodowym. W rozdziale w sposób szczegółowy zaprezentowane zostały różnice biologiczne, temperamentalne, intelektualne, osobowościowe oraz różnice w działaniu. Tematyka związana z poczuciem własnej skuteczności w procesie kierowania własnym rozwojem zawodowym kończy rozważania podjęte w tym rozdziale. Ważny obszar dociekań w tej części stanowi także rozdział szósty Charakterystyka wybranych komponentów zarządzania rzutujących na jakość procesu rozwoju zawodowego. Czesław Plewka w tym rozdziale zwrócił uwagę na rolę, jaką odgrywa informacja w procesie zarządzania, podkreślając, że ma ona charakter subiektywny i zależy od zdolności interpretacyjnych danej jednostki. Zwraca On również uwagę na zagadnienie Analizy własnego potencjału oraz metod i procedur określania celów i planów działania oraz monitorowania indywidualnych dokonań. Rozdział kończy krótka, ale jakże istotna dla zarządzania własnym rozwojem, informacja dotycząca networkingu i jego znaczenia w procesie rozwoju zawodowego. Ostatnia, trzecia część publikacji Kształtowanie umiejętności zarządzania procesem własnego rozwoju zawodowego zawiera cztery rozdziały. Pierwszy 130

9 Kierowanie własnym rozwojem zawodowym rozdział Wybrane aspekty dotyczące procesu kształtowania umiejętności porusza tematykę dotyczącą istoty i rodowodu pojęć: umiejętności, klasyfikacji oraz struktury czynności i umiejętności, procesu kształtowania i rozwijania umiejętności. Autor zwrócił uwagę na miejsce i rolę umiejętności w kierowaniu własnym rozwojem zawodowym. Kolejne rozdziały stanowią kontynuację tych rozważań i dotyczą umiejętność diagnozowania własnego rozwoju zawodowego, kształtowania umiejętności planowania własnej ścieżki tego rozwoju oraz kształtowania umiejętności wdrażania i monitorowania przedsięwzięć ujętych w jego zaprojektowanym planie. Zakres rozdziału ósmego został wyznaczony przez tematykę dotyczącą procesu diagnostycznego i jego uwarunkowań, rodzajów i typów diagnoz, autodiagnozy, podstawowych metod i technik diagnostycznych oraz zasad diagnozowania w naukach społecznych. W tym rozdziale na uwagę zasługują kwestie związane z ukazaniem istoty i roli autodiagnozy w kształtowaniu umiejętności kierowania własnym rozwojem zawodowym. W rozdziale dziewiątym Autor skoncentrował się na tematyce związanej z kształtowaniem wybranych umiejętności warunkujących skuteczne planowanie własnej ścieżki rozwoju zawodowego. Wśród nich można wyróżnić umiejętności: nieustannego zgłębiania wiedzy o sobie, planowania zadań rozwojowych adekwatnych do swoich potrzeb i możliwości, przewidywania skutków wywołanych zaplanowanymi działaniami prorozwojowymi, a także dostrzegania możliwości poprawy jakości projektowanych planów własnego rozwoju zawodowego. W ostatnim rozdziale recenzowanej monografii autor skupił się na umiejętnościach związanych z wdrażaniem i monitorowaniem przedsięwzięć ujętych w zaprojektowanym planie własnego rozwoju zawodowego, w tym: umiejętnościach adaptacyjnych, wyzwalania wytrwałości w działaniu, pokonywania trudności, wykorzystywania informacji zwrotnych, wprowadzania korekt, jak również na umiejętnościach panowania nad stresem, monitorowania procesu wdrożeniowego, dokonywania ocen i formułowania wniosków, podejmowania decyzji, koncentrowania się na najważniejszych czynnikach przy optymalizacji wysiłku i osiąganiu właściwych efektów działania. Publikacja Kierowanie własnym rozwojem zawodowym. Studium teoretyczne i egzemplifikacje praktyczne stanowi wykładnię cennych informacji nt. rozwoju zawodowego, zarządzania procesem tego rozwoju oraz kształtowania umiejętności jego zarządzania. Autor w sposób kompleksowy i interdyscyplinarny zaprezentował podjętą w książce problematykę. Struktura publikacji jest tak przemyślana, aby prowadzić czytelnika od informacji ogólnych, dotyczących aspektów związanych z tematem, do informacji szczegółowych, związanych bezpośrednio z jednostką i jej własnym rozwojem zawodowym. 131

10 RECENZJE Zagadnienie kierowania rozwojem zawodowym zostało opisane w trzech wymiarach: teoretycznym, badawczym i praktycznym, co stanowi zaletę publikacji i sprawia, że książka może zainteresować zarówno praktyków, jak i teoretyków. Warto podkreślić, że publikacja została oparta na bogatej literaturze przedmiotu. W bibliografii znajdują się liczne pozycje zwarte, artykuły oraz dokumenty o charakterze prawnym, co znacząco wpływa na jej wartość merytoryczną. Biorąc pod uwagę aktualność problematyki związanej z kierowaniem rozwojem zawodowym, książkę tę uznać można za bardzo przydatną i wzbogacającą dotychczasowe publikacje z tego zakresu. Jej wartość docenić powinni zarówno studenci, pedagodzy, nauczyciele, wychowawcy, wykładowcy akademiccy, badacze prowadzący badania w obszarze rozwoju zawodowego człowieka, a także indywidualni odbiorcy zainteresowani własnym rozwojem zawodowym. Marta Dobrzyniak Uniwersytet Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz 132