PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA NA LEKCJACH PRZYRODY W SZKOLE PODSTAWOWEJ W ZESPOLE SZKÓŁ W DZIEKANOWIE LEŚNYM w roku szk. 2013/2014

Transkrypt

1 PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA NA LEKCJACH PRZYRODY W SZKOLE PODSTAWOWEJ W ZESPOLE SZKÓŁ W DZIEKANOWIE LEŚNYM w roku szk. 2013/2014 Cele ogólne przedmiotu 1. Rozwijanie zainteresowania przyrodą. 2. Stopniowo rozwijane rozumienie zjawisk i przemian zachodzących w przyrodzie pozwalające na podejmowanie decyzji w sprawach codziennych. 3. Rozwijanie umiejętności prowadzenia obserwacji i pomiarów. 4. Uczenie się wnioskowania i uogólniania. 5. Interpretowanie zjawisk przyrodniczych. 6. Dostrzeganie związków przyczynowo skutkowych. 7. Rozumienie konieczności zachowania w środowisku równowagi zakłóconej działalnością człowieka. 8. Rozwijanie wrażliwości ekologicznej uczniów. 9. Poznanie najbliższego środowiska i specyfiki swojego regionu. 10. Kształtowanie postaw związanych z tożsamością kulturową regionu. 11. Nabywanie umiejętności świadomego kierowania własnym rozwojem. 12. Kształcenie umiejętności w zakresie komunikowania się, współpracy i działania w grupie. 13. Właściwe reagowanie na niebezpieczeństwa zagrażające zdrowiu i życiu. 14. Analizowanie różnych źródeł informacji i dokonywanie wyboru tych najbardziej istotnych (rozważne korzystanie z mediów). Szczegółowe cele nauczania 1. Obserwowanie swego organizmu i akceptowanie procesów rozwojowych, podejmowanie prób rozpoznawania własnych mocnych i słabych stron, kontrolowanie wyrażania uczuć, pomocy w pracach domowych. 2. Rozpoznawanie stanów fizjologicznych własnego organizmu i adekwatne zachowanie. 3. Dbałość o zdrowie przez zachowanie zasad higieny. 4. Utrzymywanie czystości ciała, ubieranie się uwzględniające warunki zewnętrzne. 5. Organizowanie czasu wolnego oraz miejsca do nauki w domu, kontrolowanie i korygowanie postawy oraz pozycji ciała. 6. Korzystanie z różnych form rekreacji. 7. Rozpoznawanie zagrożeń i prawidłowe reagowanie. 8. Szukanie pomocy w zagrożeniach dla zdrowia i życia. 9. Rozumienie przyczyn i skutków używania środków psychoaktywnych, opierania się namawianiu i presji. 10. Podejmowanie decyzji o właściwym stosowaniu różnych substancji, z jakimi człowiek styka się w życiu codziennym, w zależności od ich poznanych właściwości. 11. Obserwowanie elementów środowiska i ich nazywanie. 12. Planowanie i prowadzenie obserwacji i doświadczeń, prezentowanie uzyskanych wyników. 13. Wykonywanie bezpośrednich pomiarów. 14. Ocenianie wyników obserwacji i przeprowadzonych badań różnych substancji i zjawisk z najbliższego otoczenia. 15. Elementarne opisywanie zjawisk przyrodniczych w otaczającym świecie. 16. Orientowanie się w przestrzeni według obiektów i kierunków. 17. Kojarzenie cech krajobrazu ze znakami na mapie. 18. Wyróżnianie elementów obrazów realistycznych i symbolicznych, czytanie map o różnej treści, wykresów i tabel. 19. Gromadzenie, opracowywanie i integrowanie wiedzy z różnych dziedzin - - koniecznej do opisywania obiektów przyrody i zjawisk przyrodniczych. 20. Dostrzeganie związków przyczynowo skutkowych w przebiegu zjawisk. 1

2 21. Posługiwanie się technologią informacyjną do zbierania, przechowywania i przetwarzania informacji. 22. Posługiwanie się modelami do jakościowego wyjaśnienia zjawisk fizycznych i astronomicznych. 23. Dostrzeganie walorów przyrodniczych i kulturowych najbliższego regionu. 24. Rozpoznawanie pospolitych gatunków roślin oraz gatunków chronionych w najbliższej okolicy wykorzystywaniem atlasów i prostych kluczy. 25. Wskazanie różnorodnych przystosowań organizmów do życia w ich środowisku. 26. Wskazanie wspólnych cech budowy organizmów. 27. Znajomość prawnie chronionych obszarów przyrodniczych. 28. Dostrzeganie pozytywnych i negatywnych przejawów oddziaływania człowieka na przyrodę. 29. Dostrzeganie prostych zależności między składnikami środowiska przyrodniczego i kulturowego. Obszary aktywności podlegające ocenianiu Metoda oceny Obszar aktywności Odpytywanie ucznia Kartkówka Testy sprawdzające Aktywność Obserwacja Inne prace pisemne (karty pracy, zad. dom.) 1. Znajomość pojęć, nazw, zjawisk, treści przyrodniczych Umiejętność wyjaśn i interpretacji praw, zjawisk, procesów i wyciąganie wniosków. 3. Umiejętność pracy samodzielnej. 4. Umiejętność pracy w grupie. 5. Praktyczne zastosow. zdobytych wiadomości. 6. Planowanie i prowadzenie obserw. oraz doświadczeń, ich dokumentacja. 7. Umiejętność prawidłowego posługiwania się poznanymi pomocami naukowymi. 8. Wykorzystywanie materiałów źródłowych 9. Działanie i postawa wobec środowiska. 10. Umiejętność rozwiązywania zadań, ćwiczeń i problemów Opisanie form oceniania 1. Wszystkie wymienione wcześniej obszary aktywności podlegają ocenie wyrażonej stopniem szkolnym w skali Ocena stopniem szkolnym może być zastąpiona oceną słowną lub opisową w przypadku wstępnego sprawdzenia i oceniania U. Ma ono na celu rozpoznanie wcześniejszych osiągnięć, jego zainteresowań, uzdolnień, umiejętności pracy samodzielniej i w grupie, samodyscypliny, inicjatywy, zaangażowania. 3. W diagnozowaniu U wykorzystuje się głównie obserwację połączoną z realizacją pierwszego działu programu nauczania przyrody. 4. Ocena słowna kontynuowana będzie w ciągu całego II etapu kształcenia, a dotyczyć będzie umiejętności i zachowań uczniów zaobserwowanych na zajęciach przyrody w klasie i w środowisku przyrodniczym (wycieczki, lekcje w terenie). 5. Ocena pracy grupowej może być dokonana także stopniem szkolnym. Nauczyciel wybiera na każdej lekcji inny zespół, którego praca będzie obserwowana przez całą lekcję i oceniana. 2

3 Uczniowie nie będą informowani, który zespół jest w danym dniu oceniany, muszą być jednak poinformowani, że taka właśnie zasada oceny jest stosowana. Na takich samych zasadach może być oceniany także konkretny uczeń lub też wybrani uczniowie z różnych zespołów. 6. Wstępna ocena słowna ma motywować do działania, nie będzie, więc brana pod uwagę przy wystawianiu oceny śródokresowej i rocznej. Kryteria ocen POZIOM KONIECZNY Na ocenę dopuszczającą absolwent II etapu edukacji w zakresie przyrody powinien potrafić: określić rolę zmysłów w opisywaniu substancji rozróżnić oznakowania substancji niebezpiecznych dla zdrowia i życia wymienić zasady bezpiecznego stosowania substancji niebezpiecznych dla zdrowia i życia podać przykłady elementów przyrody ożywionej i nieożywionej określić podstawowe właściwości wody wykazać istnienie trzech stanów skupienia materii wymienić sposoby poznawania przyrody wymienić elementy pogody wymienić sposoby pomiaru odległości rzeczywistej w terenie rozpoznać na mapie niziny, wyżyny i góry wskazać na mapie położenie swojej miejscowości wymienić elementy przyrody charakterystyczne dla najbliższej okolicy wymienić bogactwa naturalne, organizmy, zbiorniki wodne, obiekty chronione w najbliższej okolicy wymienić czynniki warunkujące życie na lądzie określić rolę zmysłów człowieka w poznawaniu otaczającego świata wymienić źródła składników pokarmowych wymienić niektóre choroby zakaźne, wskazać przyczyny tych chorób określić prawidłowe zachowanie się w czasie choroby wskazać zasady prawidłowego odżywiania się wymienić zasady higieny osobistej, żywienia i otoczenia wymienić zdrowotne skutki palenia tytoniu, picia alkoholu, brania narkotyków i innych używek chronić środowisko w trakcie codziennych czynności życiowych określić właściwy dla siebie sposób rekreacji scharakteryzować główne typy gleb w najbliższej okolicy podać przykłady bezkręgowców i kręgowców lądowych określić warunki życia w środowisku wodnym podać przykłady organizmów morskich scharakteryzować wybrany krajobraz Polski wskazać na mapie Polski obszar nizinny, wyżynny i górski, dwie główne rzeki, kilka dużych miast, krainy geograficzne określić położenie Polski na mapie ogólnogeograficznej wymienić i wskazać na mapie kontynenty oraz oceany świata podać cechy krajobrazu przekształconego rozpoznawać pospolite rośliny zbożowe i przemysłowe rozpoznawać owoce i warzywa uprawiane w Polsce wymienić źródła zanieczyszczenia wody, powietrza i gleby rozpoznawać źródła zakażenia się pasożytami wymienić formy ochrony przyrody określić zasady zachowania się człowieka w środowisku wyjaśnić pojęcie energia oraz siła ciężkości przestrzegać zasad bezpieczeństwa przy obchodzeniu się z urządzeniami elektrycznymi wymienić źródła światła znać zasadę zachowania energii określić różnorodność krajobrazów na lądach planować i organizować własne uczenie się skutecznie porozumiewać się w różnych sytuacjach współpracować w zespole 3

4 POZIOM PODSTAWOWY Na ocenę dostateczną absolwent II etapu powinien ponadto potrafić: poszukiwać i wykorzystywać informacje przyrodnicze z różnych źródeł opisywać właściwości substancji znajdujących się w najbliższym otoczeniu prowadzić pomiary, obserwacje i doświadczenia przyrodnicze przedstawić budowę substancji w jej trzech stanach skupienia badać właściwości ciał stałych, cieczy i gazów określić stan pogody i porę roku na podstawie opisu mierzyć składniki pogody za pomocą przyrządów rozpoznawać podstawowe znaki topograficzne na mapie opisać położenie rodzinnej miejscowości oraz Polski rozpoznać skały na podstawie opisu wymienić zmiany zachodzące w organizmach młodych ludzi w okresie dojrzewania określić znaczenie składników pokarmowych wykazać wpływ środowiska na różnorodność grzybów, roślin, zwierząt określić pojęcie zdrowia i choroby znać sposoby zapobiegania i zwalczania chorób zakaźnych wymienić przyczyny i skutki niewłaściwego odżywiania się wskazać związek między trybem życia a zdrowiem organizmu wykazać wpływ stylu życia ludzi na środowisko wykazać rolę organizmów w powstawaniu gleby omówić wymagania życiowe roślin hodowanych w szkole i w domu wykazać cechy wspólne organizmów lądowych rozpoznawać pospolite gatunki organizmów lądowych z pomocą atlasów, kluczy, przewodników podać przykłady substancji rozpuszczalnych i nierozpuszczalnych w wodzie przedstawić modelowo proces rozpuszczania i krystalizacji wyjaśnić, że woda jest głównym składnikiem wszystkich organizmów rozpoznawać pospolite gatunki organizmów wodnych z pomocą atlasów, przewodników, kluczy podać przykłady organizmów morskich omówić pasowy układ krain geograficznych Polski opisać cechy krajobrazów górskich, wyżynnych i nizinnych omówić warstwową budowę lasu wyjaśnić zjawisko krążenia materii wykazać zależności między organizmami występującymi w środowisku określić warunki sprzyjające rozwojowi rolnictwa omówić znaczenie roślin zielarskich dla człowieka określić cechy krajobrazu przemysłowego omówić zwyczaje i tradycje w regionie podać różnice między mieszaniną jednorodną a niejednorodną, między roztworem a zawiesiną opisywać ruch ciała w sposób elementarny budować proste obwody elektryczne podać przykłady zjawisk mechanicznych, elektrycznych i magnetycznych, optycznych i akustycznych określić położenie Ziemi w Układzie Słonecznym wymienić ciała niebieskie Układu Słonecznego wskazać różnice we właściwościach metali i niemetali klasyfikować substancje według wybranych kryteriów wykazać, że zastosowanie substancji zależy od ich właściwości prowadzić obserwacje meteorologiczne określić różnorodność warunków życia w oceanach wykazać znaczenie obserwacji w poznawaniu świata omówić znaczenie podróży dookoła Ziemi określić rolę klasyfikacji w poznawaniu 4

5 POZIOM ROZSZERZONY Na ocenę dobrą absolwent drugiego etapu powinien ponadto potrafić: planować doświadczenia pozwalające zbadać właściwości substancji formułować wnioski na podstawie opisanych obserwacji posługiwać się podstawowymi pojęciami: topnienie, wrzenie, parowanie przedstawić modelowo zmianę stanu skupienia substancji wymienić elementy przyrody i dokonać ich klasyfikacji określić jednostki pomiarów rozpoznać zjawiska atmosferyczne na podstawie opisu określić główne kierunki w terenie korzystać z mapy topograficznej w terenie odczytać wartości poziomic ocenić walory przyrodnicze najbliższej okolicy wymienić skały i bogactwa naturalne występujące w najbliższej okolicy i podać ich zastosowanie wyjaśnić różnicę między zbiornikami wodnymi określić znaczenie składników pokarmowych wymienić i scharakteryzować poszczególne etapy życia człowieka wyjaśnić znaczenie procesu oddychania określić sposoby zarażania się chorobami zakaźnymi i sposoby zapobiegania im uzasadnić konieczność zachowania przez uczniów postawy antyalkoholowej i antynikotynowej omówić budowę gleby omówić przystosowania roślin i zwierząt do życia w wodzie wykazać podstawowe zależności między elementami środowiska w poznanych krajobrazach oraz między elementami środowiska a działalnością człowieka wskazać różnice między rolnictwem ekologicznym a konwencjonalnym wykazać wpływ działalności człowieka na różnicowanie się krajobrazów ocenić stan czystości wody i powietrza za pomocą prostych metod rozdzielić mieszaniny niejednorodne uzasadnić celowość tworzenia parków narodowych i rezerwatów przyrody wyjaśnić zjawisko grawitacji podać charakterystyczne cechy gwiazd, planet i satelitów wykazać wpływ ruchów Ziemi na życie człowieka omówić podstawowe bogactwa naturalne występujące na Ziemi omówić spalanie i korozję jako przemiany chemiczne wykazać znaczenie oceanów jako źródła zasobów naturalnych wykazać przyczyny różnorodności krajobrazów na kuli ziemskiej analizować dane klimatyczne wskazać przystosowania organizmów lądowych do różnych warunków klimatycznych przyjmować większą odpowiedzialność za swoją naukę, pracę w zespole odszukiwać i prezentować informacje przyrodnicze POZIOM DOPEŁNIAJĄCY Na ocenę bardzo dobrą absolwent II etapu powinien ponadto potrafić: korzystać z różnych źródeł wiedzy przyrodniczej omówić zmiany zachodzące w przyrodzie pod wpływem działalności człowieka obserwować zmiany zaistniałe w otoczeniu, rejestrować je, porównywać, opisywać i wyciągać wnioski wykazać piękno krajobrazów naturalnych Polski omówić warunki hodowli zwierząt wynikające z Ustawy O Ochronie Zwierząt wykazać zależność między stanem środowiska a zdrowiem człowieka wyjaśnić zjawiska optyczne występujące w przyrodzie omówić wybrane sposoby rejestrowania i odtwarzania obrazu i dźwięku omówić osiągnięcia wybitnych polskich naukowców wykazać, że niektóre osiągnięcia cywilizacyjne mogą zaburzyć równowagę w środowisku przyrodniczym 5

6 charakteryzować różne rodzaje dojrzałości człowieka oraz wynikającą stąd odpowiedzialność prowadzić monitoring zużycia energii, wody, produkcji odpadów w celu bardziej doskonałego sposobu gospodarowania surowcami przyrodniczymi wykazywać inicjatywę, zaangażowanie w pracy samodzielnej i zespołowej wykazywać się aktywną postawą na lekcji WYMAGANIA POZAPROGRAMOWE POZIOM TWÓRCZY Na ocenę celującą absolwent II etapu powinien ponadto potrafić: zaproponować doświadczenia charakteryzujące stany skupienia substancji oraz wykazujące rozpuszczalność ciał stałych i cieczy przewidzieć efekty określonej przemiany chemicznej i zjawiska fizycznego udowodnić jedność oraz różnorodność w budowie i funkcjach organizmów sporządzić mapę klimatyczną swojej miejscowości określić związki zachodzące między rzeźbą terenu, klimatem, wodami, roślinnością i glebą w wybranej krainie geograficznej wykonać metodą projektu pracę na określony temat poświęconą swojej ulubionej dziedzinie (geografia, chemia, biologia, fizyka) wyjaśnić wpływ kwaśnych deszczów na budowle i środowisko przedstawić podłoże i długofalowe skutki efektu cieplarnianego WARUNKI I ZASADY UMOŻLIWIAJĄCE POPRAWIANIE WYNIKÓW I UZYSKANIE POZYTYWNEJ OCENY Z PRZEDMIOTU 1. Sprawdziany są obowiązkowe. Jeżeli z przyczyn losowych uczeń nie może ich napisać z całą klasą, to powinien to uczynić w terminie 7-14 dni od powrotu do szkoły. 2. Poprawiać można tylko sprawdziany z poszczególnych działów. Poprawa jest obowiązkowa, jeżeli uczeń otrzymał ocenę niedostateczną. W przypadku oceny dopuszczającej poprawa jest dobrowolna. 3. Ściągnie podczas prac pisemnych skutkuje otrzymaniem oceny niedostatecznej i uczeń nie może tej oceny poprawić. 4. Uczeń ma obowiązek bieżącego uzupełniania brakujących tematów lekcyjnych w przypadku jednorazowej nieobecności na zajęciach. Jeżeli uczeń był nieobecny dłużej w szkole (np. z powodu choroby), ma obowiązek uzupełnić materiał w ciągu 7-14 dni od przyjścia do szkoły. Uczeń ma prawo poprosić nauczyciela o pomoc w czasie uzupełniania materiału. 5. Do poprawy oceny semestralnej i końcoworocznej dopuszczony jest tylko uczeń, któremu zagraża ocena niedostateczna. 6. Uczeń ma prawo do zdawania egzaminów klasyfikacyjnych na zasadach i w terminach zapisanych w szkolnym systemie oceniania. WARUNKI UZYSKIWANIA OCEN 1. Kartkówka jest formą odpytywania i może odbywać się na każdej lekcji. 2. Sprawdzian lub test przeprowadza się po zakończeniu każdego działu. 3. Przed każdym sprawdzianem nauczyciel ma obowiązek przeprowadzenia lekcji powtórzeniowej, celem utrwalenia danej partii materiału. 4. Dwa razy w semestrze uczeń może zgłosić niewykonanie zadania domowego. Przekroczenie tego limitu będzie równoznaczne z postawieniem oceny niedostatecznej. 5. Uczeń ma prawo zdobywania plusów za aktywność. Trzy plusy odpowiadają ocenie bardzo dobrej. Uczeń może otrzymać minusy za niewiedzę wynikającą z braku koncentracji na lekcji. Trzy minusy równoważne są ocenie niedostatecznej. 6. Oceny z testów wyrażane będą w następującej skali: - więcej niż 100% pkt - celujący % pkt - bardzo dobry % pkt - dobry % pkt - dostateczny % pkt - dopuszczający - mniej niż 35% pkt - niedostateczny 6

7 Nie wszystkie sprawdziany będą upoważniały nauczyciela do wystawienia oceny celującej. Ze względu na różny stopień trudności przeprowadzanych sprawdzianów, powyższy zakres punktacji może być zmieniony. Nauczyciel jest zobowiązany poinformować uczniów przed sprawdzianem (testem) o zastosowanej skali ocen. 7. Ocenę ustala zawsze nauczyciel przedmiotu, biorąc pod uwagę osiągnięcia ucznia, jego możliwości i warunki pracy. UMOWA KLASOWA 1. Przedmiotem oceny są: - wiedza - umiejętności - aktywność na lekcjach i poza szkołą 2. Dwa razy w semestrze uczeń może być nieprzygotowany do lekcji (nie dotyczy to zapowiedzianych sprawdzianów i testów) 3. Sprawdziany i testy będą zapowiedziane najpóźniej na 7 dni przed terminem ich pisania. 4. Poprawianie wyników i otrzymanie oceny pozytywnej z przedmiotu odbywać się będzie na zasadach zapisanych w rozdziale Warunki i zasady umożliwiające poprawianie wyników i uzyskanie pozytywnej oceny z przedmiotu. 5. Oceny są jawne zarówno dla ucznia jak i dla rodziców (prawnych opiekunów). 6. Na prośbę ucznia lub rodziców (prawnych opiekunów) ocena nie musi być jawna. 7. Uczeń i jego rodzice (prawni opiekunowie) informowani są o każdej ocenie. 8. Na prośbę ucznia lub jego rodziców (prawnych opiekunów) nauczyciel uzasadnia ocenę ustnie. DOKUMENTOWANIE WYNIKÓW UCZNIA 1. Oceny cząstkowe wpisywane będą do dziennika lekcyjnego. 2. Oceny okresowe i końcoworoczne wpisywane będą do dziennika lekcyjnego oraz do arkuszy ocen. SPOSOBY KOMUNIKOWANIA O WYNIKACH NAUCZANIA 1. Ocenione prace pisemne uczeń otrzyma w terminie nie przekraczającym 14 dni licząc od daty ich napisania. Sprawdziany lub testy, po omówieniu na lekcji, uczeń oddaje nauczycielowi. 2. Na prośbę ucznia lub jego rodziców wszystkie oceny mogą być wpisywane do dzienniczka ucznia. 3. O ocenach semestralnych i końcoworocznych uczniowie zostaną poinformowani na tydzień przed posiedzeniem Rady Klasyfikacyjnej. 4. Rodzice (prawni opiekunowie) będą informowani o ocenach cząstkowych swego dziecka poprzez wpis do zeszytu przedmiotowego lub dzienniczka ucznia, a także na wspólnych zebraniach i indywidualnych spotkaniach z wychowawcą lub nauczycielem przedmiotu. 5. Na prośbę rodziców (prawnych opiekunów) nauczyciel zobowiązany jest udostępnić i omówić oceniony sprawdzian bądź test. 6. Oceny semestralne i końcoworoczne zostaną podane rodzicom do wiadomości na specjalnie przygotowanych kartach w czasie zebrań rodzicielskich. EWALUACJA 1. Zmiany w przedmiotowym systemie oceniania wprowadzone będą w ciągu trzech lat od jego wprowadzenia w życie z możliwością przedłużenia tego terminu. 2. Nauczyciel w ciągu roku szkolnego będzie przeprowadzał konsultacje z uczniami i rodzicami (prawnymi opiekunami), a następnie, na koniec roku szkolnego, wprowadzi uzasadnione zmiany i poprawki. 7