POLSKA AKADEMIA NAUK INSTYTUT ZOOLOGII. Tom 35 W arszawa, Nr 24. (Z 1 tabelą w tekście]

Transkrypt

1 POLSKA AKADEMIA NAUK INSTYTUT ZOOLOGII FRAGMENTA FAUNISTICA Tom 35 W arszawa, Nr 24 J a n u s z N o w a ck i Sówkowate (Lepidoptera, Noctuidae) Roztocza (Z 1 tabelą w tekście] A bstract. 287 species of Noctuidae were recorded in the Roztocze U pland (SE Poland), an d 285 of these were recorded during studies carried o u t from 1986 to These constitu te 59% of the Noctuidae recorded from Poland. 240 species were found in the Roztoczański N ational Park. The d a ta include two species new to the Polish fauna: Cucullia blattariae and Xylom oia gram inea (the la tte r being new to Europe, too) and also 18 species rare in this country. A zoogeographical an d ecological analysis is presented. WSTĘP Sówkowate uw ażane są za je d n ą z lepiej zbadanych rodzin m otyli w Polsce. J e d n a k dokładniejsza analiza rozsiedlenia poszczególnych gatunków n a terenie k raju wykazuje wiele terenów, n a których nie prowadzono w ogóle b ad ań faunistycznych, bądź jedynie b ad an ia fragm entaryczne (Nowacki 1990). Do takich terenów należy Roztocze znajdujące się obecnie w granicach Polski. Południow a część Roztocza w okolicach Lwowa była przez polskich lepidopterologów n a przełomie XIX i XX wieku dość dobrze zbadana. B adania prowadzili tam : T. Ga r b o w sk i, T. Ka u c k i, M.N ow icki, A. S tockl i inni (Ro m a n isz y n, S chille 1929). Nie dotyczyło to jed n a k Roztocza Zachodniego i Środkowego. Z terenów ty ch pochodzą jedynie przyczynkow e p race R om aniszyna (1922, 1927) om aw iające ciekawsze gatunki motyli, w tym Noctuidae, z okolic Lubyczy Królewskiej oraz praca P roffe r a (1917) podająca m. in. 31 gatunków Noctuidae z okolic Zw ierzyńca. Oprócz autora, badającego Noctuidae Roztocza w latach , nieregularnie w grom adzeniu m ateriałów uczestniczyli: m gr Andrzej Ko k o t, T adeusz O sta fin i m gr J a n u s z S o siń sk i, za co składam im podziękowanie. Dziękuję także za udzielenie bezinteresownej pomocy w grom adzeniu m ateriałów panom leśniczym: Zbigniewowi J aworowi i Rom anow i O brzutow i.

2 3 9 8 J. Nowacki TEREN I METODY BADAŃ B adania obejmowały Roztocze Środkowe, ze szczególnym uwzględnieniem R oztoczańskiego P ark u Narodowego oraz w niew ielkim zak resie Roztocze Południowe. Ogólną charakterystykę Roztocza om aw iającą położenie, rzeźbę teren u, b u dowę geologiczną, gleby, stosunki w odne i klim at oraz szatę roślinną przedstaw ił Iz d e b sk i i współpracow nicy ( ). Najwięcej stanow isk zlokalizowano w RPN, w ich sąsiedztw ie występowały zbiorow iska charakterystyczne dla regionu i wywierające wpływ n a kształtow a nie się składu gatunkow ego zgrupow ań Noctuidae. B adania obejmowały pełne sezony wegetacyjne. Na terenie RPN bad an ia przeprow adzono n a pięciu wym ienionych poniżej stanow iskach. 1. B ezednia - obok gajówki n a polanie leśnej opanow anej przez zbiorowiska segetalne i częściowo łąkowe. W najbliższym otoczeniu występowały zbiorow iska leśne: Leucobryo-Pin e tu m F agoq uercetum petreae, Dentario glandulosae-fagetum oraz Ribo nigri-alnetum 2. Kruglik - obok leśniczówki n a polanie leśnej zajętej przez zbiorow iska segetalne. W n ajbliższym otoczeniu występowały: Vaccinia uliginosi-pinetum, Leucobryo-Pinetum Fago Quercetum petreae, Dentario glandulosae-fagetum oraz Ribo nigri-alnetum. 3. Lasowce - obok budynków gospodarstw a na skraju wsi, w pobliżu rezerwatów N art i Czerkies. W najbliższym otoczeniu występowały: Leucobry o-p inetum A bietetum polonicum, Fago-Quercetum petreae, Dentario glandulosae-fagetum oraz pewne zbiorowiska łąkowe i segetalne. 4. Obrocz - n a skraju wsi, w dolinie W ieprza w znacznej mierze porośniętej zbiorowiskam i łąkowymi i szuwarowymi: w pobliżu wsi występowały zbiorow iska segetalne. W sąsiednim kom pleksie leśnym panowały Leucobryo-Pinetum i A bietetum polonicum. 5. R ybaków ka - obok zabudow ań nad staw am i Echo. W najbliższym otoczeniu występowały zbiorow iska szuwarowe: Phragm itetum communis i Typhetum latifoliae oraz zbiorowiska leśne: Leucobryo-Pinetum, Abietetum polonicum, Dentario glandulosae-fagetum, a także małe płaty Ribo nigri-alnetum Poza RPN n a Roztoczu Środkowym m ateriały grom adzono system atycznie na trzech stanow iskach. 6. Kąty koło Zam ościa - obok sam otnego zabudow ania poza w sią. w pobliżu Góry Wieprzeckiej porośniętej m uraw am i kseroterm icznym i oraz pól upraw nych i kom pleksu leśnego ze zbiorowiskiem Querco roboris-pinetum 7. Rybnica koło S uśca - obok leśniczówki, na polanie leśnej częściowo zajętej przez łąki, a częściowo przez zbiorowiska segetalne. Polanę otaczały: Leucobryo-Pinetum Vaccinia uliginosi-pinetum oraz A bietetum polonicum. 8. Ułów koło Tomaszowa Lubelskiego - przy gajówce na skraju lasu, w otoczeniu zbiorowisk segetalnych 1łąkowych oraz zbiorowisk leśnych: Leucobryo-Pinetum oraz A bietetum polonicum Sporadyczne odłowy n a Roztoczu Środkowym przeprow adzono n a trzech stanow iskach. 9. M ajdan K asztelański - w kompleksie leśnym, na pograniczu zbiorowisk: Ledo-Sphagnetum magellanici i Vaccinia uliginosi-pinetum 10. F lo ria n k a - na skraju zbiorowiska Leucobryo-Pinetum, w otoczeniu zbiorowisk segetalnych. 11. Biała G óra koło Tomaszowa Lubelskiego - u podnóża zbocza wzgórza porośniętego m u rawam i kseroterm icznym i Inuletum ensifoliae oraz zaroślam i.

3 Sówkowate Roztocza Na terenie Roztocza Południowego odłowy sówkow atych prow adzono na stanow iskach: 12. H rebenne - n a skraju wsi z w ystaw ą n a stawy rybne. W najbliższym otoczeniu występowały zbiorowiska segetalne, podmokłe łąki z klasy Molinietalia. oraz szuw arow e: Phragmitetum communis, Typhetum latifoliae, Glycerietum maximae. Z drugiej strony stanow iska w ystępowały zbiorowiska leśne: Leucobryo-Pinetum oraz Querco roboris-pinetum. 13. Siedliska - na W od wsi, w głębi lasu wśród zbiorowisk: Leucobryo-Pinetum, Querco robo ris-pine tum, Fago-Quercetum petreae i Dentario glandulosae-fagetum. Na wym ienionych stanow iskach m ateriały grom adzono przy zastosow aniu kilku różnych m etod: odłowu im agines oraz zbioru i hodowli stadiów preim aginalnych. Odłowy im agines prowadzono za pom ocą przynęt w abiących motyle: św iatła oraz przynęt pokarm owych. Do odłowów n a światło stosow ano lam py rtęciowe o mocy 250 W wm ontow ane w sam ołówki oraz lam py 400 W um ieszczone n a tle białego ekran u, n a którym siadały zwabione motyle, skąd były zbierane do zatruw aczek. W środow iskach n atu raln y ch, gdzie nie było dostępu do stacjonarnego źródła p rąd u, wykorzystyw ano lam pę rtęciow ą o m ocy 160 W, zasilaną z przenośnego agregatu prąd o twórczego. Za pom ocą sam ołówek świetlnych m ateriał badaw czy odław iano na stanow iskach: Bezednia, H rebenne, Kąty II, Lasowce, Obrocz, Rybakówka, R ybnica i Ułów, n a każdym przez cały sezon wegetacyjny, od początku kw ietnia do końca października, z częstotliw ością średnio co trzy dni. Odłowy sówkowatych n a przynęty pokarm ow e prowadzono jedynie w okresach pobytu au to ra n a Roztoczu. Ja k o przynęty stosow ano krajowe wino owocowe pow szechnie dostępne w handlu. Oprócz sztucznych przynęt wabiących m otyle, prowadzono także odłów m otyli wieczorami n ad kw iatam i, oświetlając je św iatłem latarki elektrycznej. Ponadto im agines Noctuidae odław iano w ciągu d n ia w poszczególnych zbiorow iskach roślinnych. M etoda ta dotyczyła głównie gatunków aktyw nych w dzień, a także okazów w ypłaszanych z kryjówek. Pew ną część gatunków pozyskano m etodą zbioru i hodowli stadiów preim a- ginalnych. G ąsienice zbierano przez przeglądanie roślin żywicielskich, otrząsanie gałęzi drzew i krzewów nad lejem entom ologicznym oraz za pom ocą czerpaka entom ologicznego z m uraw i zw artych łanów roślinności zielnej. WYNIKI BADAŃ W w yniku przeprowadzonych n a Roztoczu b adań zgrom adzono okazów Noctuidae reprezentujących 285 gatunków. Stanow i to 59% w szystkich znanych dotychczas z Polski gatunków sówkowatych. Z terenu sam ego Roztoczańskiego Parku Narodowego wykazano 240 gatunków. J e s t to liczba znaczna, biorąc pod uwagę zdecydowanie leśny ch arak ter Parku. Spośród znalezionych n a Roztoczu gatunków dwa okazały sie nowe dla fauny Polski: Cucullia blattariae (E s p.) (N o w a c k i, R u d n y 1990) o ra z X ylom oiagram inea(g r a e s.) (N o w a c k i 1989a). Ten o statni okazał sie nowy także dla Europy. D obre rezultaty dało równoległe stosow anie różnych m etod odłowu, każda z nich bowiem pozwalała n a wykrycie pewnych gatunków Noctuidae nie odław ianych pozostałymi m etodam i. Przykładowo, wyłącznie w ciągu dnia stwierdzo- 13 FA U NA, ROZTOCZA

4 4 0 0 J. Nowacki no: A narta myrtilli, A. cordigera, Eublem a noctualis, Panemeria tervebrata I inne. N atom iast jedynie drogą zbioru i hodowli gąsienic stw ierdzono w ystępow anie na Roztoczu takich gatunków jak: Cucullia blattariae, C. lychnitis, C. scrophulariae i C. uerbasci Tylko n a przynęty pokarm ow e odławiano: X ylena exoleta i Catocala elocatcl Wykaz w szystkich stw ierdzonych n a Roztoczu gatunków Noctuidae przedstawiono w tabeli I, w porządku system atycznym. Uwzględniono w niej także dwa gatunki nie odłowione podczas o statnich badań, a w ykazane z badanego terenu przez R o m a n is z y n a i S c h i l l e g o (1929), co powiększa liczbę znanych z Roztocza gatunków Noctuidae do 287. Dla każdego z uwzględnionych w tabeli gatunków podano: stanow iska odłowu n a Roztoczu, okres pojawu im agines, przynależność do elem entu chorologicznego oraz liczebność w przyjętej um ow nie sk ali (tab. I). Bardziej interesujące, znane z niewielu stanow isk w kraju g atu n k i omówiono w odrębnym rozdziale. O m ów ienie w ybranych gatunków 1. Eugraphe subrosea - odłowiony n a terenie RPN w Rybakówce, w okresie 25 VIII - 5 IX 1987 (7 okazów) oraz w M ajdanie K asztelańskim 16 IX 1987 (1 okaz). Ponadto w Ulowie 27 VIII 1990 złowiono 1 okaz. J e s t to g atu n ek w ystępujący od Wielkiej B rytanii i Francji do zachodniej Syberii, wszędzie jak o bardzo rzadki. W Polsce notow any dotychczas w okolicy Koszalina, Szczecina, Św inoujścia, a także Białowieży ( N o w a c k i 1989). 2. Paradiarsia punicea - odłowiono n a Roztoczu jedynie trzy okazy n a stanow iskach: Rybaków ka oraz H rebenne w okresie VI (2) - VII (1) (sposób podaw ania okresu pojawu im agines wyjaśniony w tab. I). Z nany w Polsce z nielicznych stanow isk: okolice Krakowa (R a z o w s k i, P a l i k 1969), Pomorze Zachodnie ( U r b a h n 1939), Leszno i Olchowa (R o m a v is z y n, S c h i l l e 1929) oraz D ąbrowa Ja ry ń sk a ( S o ł t y s ). 3. Anarta cordigera - n a torfow isku wysokim w M ajdanie K asztelańskim 27 V 1990, 1 okaz. G atunek holarktyczny w ym ieniany z pojedynczych stanow isk w całej Polsce, wszędzie jak o bardzo rzadki. 4. H adena luteago - Kąty II i H rebenne w okresie VI (3) - VII (2), 3 okazy. G atunek eurosyberyjski znany z niewielu stanow isk w Polsce, głóvnie ze w schodnich regionów kraju: Puszcza Białowieska ( B u s z k o, Ś liw i ń s k i 1979), Baligród ( B ie l e w i c z 1973), Sandom ierz ( K a r p o w ic z 1928), S t u d z i ń s k i (1979) w ym ienia go również z województwa poznańskiego i wrocławskiego. 5. H yssia cavernosa - Kąty II, 26 VII 1989, 1 okaz. G atunek pontyjski, w ystępujący w Polsce n a stanow iskach dysjunktyvnych, ju ż poza północną granicą zwartego zasięgu. Stwierdzony dotychczas jedynie w okolicach Krakowa (Razo w sk i, Palik ), n a Górnym Śląsku (Ra e b e l ), w dolinie Nidy (Kostrow icki ) oraz w Bieszczadach, w Sm olniku (B ielewicz ).

5 Sów kowate Roztocza Senta J la m m e a - H rebenne, 16 V 1988, 1 okaz. G atunek znany z niewielu stanow isk w Polsce, wszędzie jak o bardzo rzadki: W arszawa-gocławek ( P a t r y n 1947) oraz województwa: koszalińskie, poznańskie i szczecińskie ( S t u d z iń s k i 1979). 7. Cucullia blattariae- kilkanaście gąsienic znaleziono w S uścu n a Scrophularia nodosa, VI (3) W hodowli IV 1990 uzyskano dwa okazy dorosłe. Część poczw arek pozostała n a ponowne zim owanie ( N o w a c k i, R u d n y 1990). G atunek ten wykazany był w Polsce jedynie z Lubyczy Królewskiej przez R o m a n is z y n a i S c h i l l e g o (1929) n a podstaw ie jednej gąsienicy, z której nie uzyskano jed n a k imago. Inform acja ta była dotychczas uw ażana przez polskich lepidopterologów za niew iarygodną. 8. Cucullia thapsiphaga - g atu n ek w ykazany przez R o m a n is z y n a i S c h i l l e g o (1929) z Lubyczy Królewskiej. Choć nie potw ierdzona w trakcie ostatnich badań, obecność tego g atu n k u n a Roztoczu je s t praw dopodobna. 9. Aporophyla nigra - w ykazany z Lubyczy Królewskiej (R o m a n is z y n, S c h i l l e 1929), w trakcie ostatnich b a d ań nie odnaleziony. Bardzo rzadki, w ykazany ponadto w Polsce z Dolnego Ś ląska przez W o l f a (1935), a ostatnio przez N o w a c k i e g o i S z p o r a (1989) ze Szprotaw ki koło Szprotawy. 10. Phlogophora scita - łowiony n a terenie RPN we Floriance, Krugliku, Lasowcach i Rybakówce, a poza Parkiem w K ątach, VII (1-3). G atunek ten wykazywano dotychczas w Polsce jedynie z regionów górskich: Bieszczady i Pogórze Przem yskie ( B ie l e w i c z 1973), Pieniny ( B łe s z y ń s k i, R a z o - w s k i, Ż u k o w s k i 1965), Równica n a G órnym Śląsku ( S t u g l i k 1934) oraz Sudety ( W o l f 1935). 11. Ipimorpha c o n tu sa - Bezednia, VII (1-3) G atunek w całej Europie bardzo rzadki, jedyne jego pewne stanow iska znane były z Niemiec, ZSRR (okolice K aliningradu), Litwy i Finlandii ( H e in ic k e, N a u m a n n ). W Polsce w ym ieniany był jedynie z G acka koło Kam ienia Pom orskiego ( S p e i s e r 1903) oraz Poznania i Puszczy Białowieskiej ( S o s iń s k i 1990). 12. Xylomoia gram inea- stw ierdzony n a Roztoczu n a czterech stanow iskach: Obrocz, Kąty II, H rebenne i Siedliska, w czerwcu. G atunek uw ażany dotychczas za w schodnioazjatycki. Stanow iska n a Roztoczu s ą nie tylko pierwszymi w Polsce, ale i w Europie (N o w a c k i 1989a). Ze względu n a znane dotąd rozsiedlenie, jego znalezienie w Europie wydawało się m ało praw dopodobne. Analiza morfologii aparatów kopulacyjnych sam ca i sam icy w skazuje jednoznacznie nax. graminea. M ożna także twierdzić, że odłowione n a Roztoczu osobniki pochodzą z trwałej lokalnej populacji, ponieważ obecność g a tu n k u n a stanow isku w H rebennem była potw ierdzona przez trzy kolejne lata: 1988, 1989 i Celaena haw orthii- Rybaków ka, VIII (3) G atu n ek borealny, w Polsce stw ierdzony n a nielicznych stanow iskach: Dolina Nidy ( K o s t r o w i c k i 1953), Górzno, W ierzchlas, Chełm no ( P r u f f e r, S o ł t y s 1974), Kowanówko ( K a r c z e w s k i 1939), W ielkopolski Park Narodowy ( B a r a n i a k 1979) oraz Pomorze Zachodnie ( U r b a h n 1939).

6 4 0 2 J. Nowacki 14. Nonagria nexa - Rybaków ka, IX (2), 1 okaz. W Polsce g atu n ek ten znany był dotychczas jedynie z zachodnich rejonów kraju: Dolny Śląsk ( W o l f 1935), okolice Poznania ( S c h u m a n n 1903) 1 Pomorze Zachodnie ( U r b a h n 1939). 15. A ty p h a pulm onaris - znaleziony n a Roztoczu tylko w RPN: Bezednia, Florianka, Obrocz i Rybaków ka, VII (1-3). W Polsce znany dotychczas z południow ych regionów: Bieszczady ( B ie le w ic z 1973), okolice Krakowa ( R a z o w s k i, P a l i k 1969), Pieniny ( B łe s z y ń s k i, R a z o w s k i, Ż u k o w s k i 1965), T atry ( B a tk o w s k i, P a lik, S z p o r 1972) oraz Górny i Dolny Śląsk ( S t u g l i k 1934, W o l f 1935). 16. Nycteola asiatica - Rybaków ka, IX (2) 1987, 1 okaz. W Polsce w ykazany dotychczas z trzech stanow isk: Białowieża, Lubiąż i Odyniec koło Środy Śląskiej (N o w a c k i, S z p o r 1989). 17. Syngrapha microgramma - tylko w RPN: Bezednia, Kruglik, M ajdan K asztelański i Rybaków ka, VI (1-3). W Polsce znany dotychczas z nielicznych stanow isk: Czarny D unajec, okolice K artuz i Pomorze Zachodnie (N o w a c k i 1989). 18. Autographa m a n d a rin a - Kąty II, VII (3), 1 okaz. W schodniopalearktyczny gatunek, aktualnie w silnej ekspansji n a zachód poprzez północną część Europy. W Polsce w ykazany dotychczas z Puszczy Boreckiej i Puszczy Augustowskiej (N o w a c k i 1989b). Stanow isko n a Roztoczu je s t obecnie najdalej n a południe w ysuniętym, n a zachodniej granicy zasięgu, znanym stanow iskiem tego gatu n k u. CHARAKTERYSTYKA ZOOGEOGRAFICZNA I EKOLOGICZNA Analizę zoogeograficzną ograniczono do określenia udziału poszczególnych elem entów chorologicznych w faunie Noctuidae Roztocza, n a podstaw ie pracy H e i n i c k e g o i N a u m a n n a ( ), z pewnymi m odyfikacjam i uw zględniającymi dane K o s t r o w i c k i e g o ( ) i N o w a c k i e g o ( c). W ystępujące n a Roztoczu N octuidae zaliczono do sześciu elem entów chorologicznych. a) Kosmopolityczny - spośród w ystępujących n a Roztoczu Noctuidae zaliczono tu 2 g atunki (0,7% fauny). b) H olarktyczny - 28 gatunków Noctuidae (10%.). c) E urosyberyjski gatunków (68,7%). d) Europejskie - 40 gatunków (14%). Zaliczam tu gatunki o areale obejm ującym Europę od zachodnich wybrzeży po Ural, na północy po Skandynawię, n a południu po Morze Śródziem ne. Niektóre zasięgiem swoim obejm ują także północną Afrykę, Azję M niejszą, Armenię. e) A rktyczny - 1 gatu n ek (0,3%). Zaliczam tu zarówno g atunki borealne, ja k i borealno-alpejskie. f) Południowy - 18 gatunków (6,2%). Zaliczam tu gatunki m edyterraneńskie, zw iązane z basenem Morza Śródziemnego: pontyjskie, rozsiedlone oc b a sen u M orza Czarnego po stepy Azji Środkowej oraz elem enty m ieszane - por.tomedyterraneńskie.

7 Sówkowate Roztocza T abela I. Przegląd system atyczny Noctuidae stw ierdzonych n a Roztoczu. Cyfry w n aw iasach przy wykazie system atycznym stanow ią odniesienie do rozdziału.omówienie w ybranych gatunków ". S tanow iska oznaczono num eram i według wykazu; liczebność gatunków : a - sporadyczne (1-4 zebranych okazów), b - pojedyncze (5-9 okazów), c - nieliczne (20-99 okazów), d - liczne ( okazów), e - m asowe (powyżej 500 okazów); elem enty zoogeograficzne: kosm opolityczny Kp, holarktyczny Ha, europejski Eu, eurosyberyjski Es, bonealny Br, pontyjski Pt, m edyterraneński Mt, pontomedy terraneński Pm; okres pojawu imagines: cyfra rzym ska - miesiąc, cyfra a rab sk a - dekada Lp. G atunek Stanow iska Liczebność Element zoogeograficzny O kres pojaw u im agines Noctuinae 1 E uxoa tritici (L.) 3-7, c Es VII(1)-IX(1) 2 E uxoa nigricans (L.) 3-7, 12 c Es VII (2) VIII (3) 3 E uxoa obelisca (Den. et Schiff.) 12 a Es VII 1(1) 4 E uxoa aquilina (Den. et Schiff.) 6 b Es VII (2-3) 5 Agrotis cinerea (Den. et Schiff.) 4, 7, 8 c Eu V (2) VI (2) 6 A grotis vestigialis (Hufn.) 1, 3-7, c Es VII (1) LX(2) 7 A grotis segetum (Den. et Schif.) 3, 5-8, 12 c Kp V (3) VII(2) i VII(3)-IX(2) 8 A grotis clauis (Hufn.) 1, 3-7, 9, 12 c Es VI(3)-VII(2) 9 Agrotis exclam ationis (L.) 1-10, 12 e Es VI(1)-VIII(1) 10 A grotis ipsilon (Hufn.) 1, 3-8, 12 b KP VIII(2)-X(2) 11 Actinotia polyodon (Cl.) 1, 3-8, 12 c Es V(3)-VI(2) i VII(2)-VIII(2) 12 A xglia putris (L.) 1-10, 12 e Es V (3) VII (3) 13 Ochropleura praecox (L.) 3-5 b Es VIII( 1 3) 14 Ochropleura plecta (L.) 1-1 0,1 2 e Ha V(1)-VII(1) i VII(2)-IX(1) 15 Eugnorism a depuncta (L.) 5 a Pt IX( 1-3) 16 Rhgacia sim ulans (Hufn.) 6, 12 b Es VII(1)-VIII(3) 17 Noctua pronuba L. 1-8, 10, 12 d Eu VI(1)-IX(1) 18 N ociua orbona (Hufn.) 5, 8, 12 a Eu V1I(3)-VIII(3) 19 N octua fim briata (Schreber) 1-8, 12 c Eu VII (1)-VI 11(3) 20 N octua ja n th in a (Den. et Schiff.) 5-8, 12 c Eu VII (3) IX( 1) 21 Spaelotis ravida (Den. et Schiff.) 6 a Pt VII (2) 22 Opiqena polggona (Den. e t Schiff.) 3-8, 12 c Es VII(1)-IX(1) 23 Graphiphora augur (F.) 1, 5, 9, 12 b H a VI (2) VII(3) 24 Eug raphe sigm a (Den. et Shiff.) 5, 12 b Es VI (3) 25 E ugraphe subrosea (Steph.) (1) 5, 9 b H a VIII(2)-LX(1) 26 Paradiarsia punicea (Hbn.) (2) 5, 12 a Es VI(2)-VII(1)

8 4 0 4 J. Nowacki Lycophotia porphyrea (Den. et Schiff.) 2-8, 12 d Eu VI (3) VII (3) 28 Diarsia m endica (F.) 1-5, 7, 8, 12 d Ha VI (1) VII (3) 29 Diarsia brunnea (Den. et Schiff.) 1-5, 8, 12 d H a VI(2)-V1I(3) 30 Diarsia rubi (Wiew.) 1-8, 12 e Es V(2)-V1(2) i VII (3) VIII(3) 31 X estia c-nignim (L.) 1-9, 12 e Ha V(2)-VI(3) i V1II(1)-X(2) 32 X estia ditrapezium (Den. et Schiff.) 1-9, 12 d Es VI (2) VII (3) 33 X estia triangulum (Hufn.) 3-8, 10, 12 c Es V1(2)-VIII(1) 34 X estia baja (Den. et Schiff.) 1, 3-8, 12 c Es VI (3) VIII (3) 35 X estia rhom boidea (Esp.) 3, 5 b Eu VII (3) VIII(3) 36 X estia xanthographa (Den. et Schiff.) 4, 6, 8, 12 b Eu VII 1(1) IX(2) 37 Naenia typica (L.) 5, 12 b Es VI(1)-VII(1) 38 Eurois occulta (L.) 2, 5, 6, 10 c Ha VI (2) VII (2) 39 Anaplectoides prasina (Den. et Schiff.) 1-3, 5-8, 10, 12 d Ha VI (3) VII (3) 40 Cerastis rubricosa (Den. et Schiff.) 1, 4-7, 9 c Es IV(1)-V(2) 41 Cerastis leucographa (Den. et Schiff.) 1, 3-8, 12 c Es 111(3) V(2) 42 M esogona axalina (Hbn.) 5 b Es VII (3) X( 1) lladeninae 43 A narta myrtilli (L.) 2, 9 c Eu V( 1 3) 1 VII (2-3) 44 A narta cordigera (TtfUNB.) (3) 9 a Ha V(3) 45 Discestra trifolii (Hufn.) 1-8, 10, 12 e Ha V( 1) VI (3) i V1I(1)-IX(2) 46 H ada nana (Hufn.) 1-7, 9, 12 d Es V (3) VI 1(1) i VIII(1-3) 47 Polia bom bycina (Hufn.) 2-6, 8, 10, 12 d Es VI (3) VII(3) 48 Polia hepatica (Cl.) 5, 12 b Es VI(2)-V1I(1) 49 Polia nebulosa (Hufn.) 1-6, 8, 10, 12 c Es VI (2) VII(2) 50 Pachetra sagittigera (Hufn.) 1, 3, 5-7 b Es VI(1)-VII(1) 51 Sideridis albicolon (Hbn.) 3, 12 a Es VI (3) 52 Heliophobus reticulata (Goeze) 1, 3-8, 12 c Es VI (1) VII(2) 53 M am estra brassicae (L.) 1, 3-5, 8. 10, 12 c Es VI(1)-IX(2) 54 Melatxchra persicariae (L.) 1-10, 12 d Es VI (1) VII(2) 55 Lacanobia contigua (Den. et Schiff.) 1-7, 9, 12 c Es VI (2) VII(2) 56 Lacanobia w -latinum (Hufn.) 4, 6, 7, 12 c Es VI(1)-VII(1) 57 Lacanobia thalassina (Hufn.) 1, 3-8, 12 d Es V(3)-V1(2) i VII(3)-VIII(3) 58 Lacanobia su a sa (Den. et Schiff.) 3-7, 12 d Es V(3)-VI(3) i VII(2) VIII(3) 59 Lacanobia splendens (Hbn.) 2, 5, 10 b Es VII (1-3) 60 Lacanobia oleracea (L.) 1-9, 12 e Es V(3)-VI(2) i VII(2)-VI1I(3) 61 Lacanobia aliena (Hbn.) 2, 12 a Es VI (3) 62 Lacanobia biren G oeze 2, 4, 7, 9 b Es V(2) VI (1) 63 Ceramica pisi (L.) 1-9, 12 d Es V (2) VI 1(1) i VII(3)-VIII(3) 64 H ecatera bicolorata (Hufn.) 3, 5 a Es VII (2)

9 Sówkowate Roztocza H adena rivularis (F.) , 10, 12 c Es V(2)-VI(2) i VU(1)-V1I1(2) 66 H adena perplexa (Den. et Schiff.) 5, 8 b Eu V(3)-V1(2) 67 H adena luteago (Den. et Schiff.) (4) 6, 12 a Es VI(3) VII (2) 68 H adena com pta (Den. et Schiff.) 10 a Es VII (2) 69 H adena confusa (Hufn.) 6, 12 a Es VI (3) 70 H adena bicm ris (Hufn.) 1-8, 12 c Es VI(1)-VII(1) 1 VII (3) VIII(3) 71 Eriopygodes imbecilla (F.) 1, 6 b Es VI(1)-VII(1) 72 Cerapteryx graminis (L.) 1, 3-8, 10, 12 e Ha V (3) VI (2) i VII (1) VIII(3) 73 Tholera cespitis (Den. et Schiff.) 1, 3-7, 12 c Es VIII(2)-IX(1) 74 Tholera decim alis (Poda) 1, 3, 5-8, 12 c Es VIII(2)-IX(2) 75 Panolis jla m m ea (Den. et Schiff.) , 12 d Es III (3) V(3) 76 Egira conspicillaris (L.) 1, 3-8, 12 d Eu IV(2)-V(3) 77 Orthosia cruda (Den. et Schiff.) 1, 3-9, 12 e Eu III (3) V(2) 78 Orthosia m iniosa (Den. et Schiff.) 6 b Es IV(2)-V(2) 79 Orthosia opim a (Hbn.) 3-9 d Es 111(3) V(2) 80 Orthosia populeti (F.) 1, 3-8, 12 c Es III (3) V(2) 81 Orthosia gracilis (Den. et Schiff.) 4-8 b Es IV(1)-V(1) 82 Orthosia stabilis (Den. et Schiff.) 1, 3-9, 12 d Es 111(3) V(2) 83 Orthosia incerta (Hufn.) 1, 3-9, 12 d Es 111(3) V(2) 84 Orthosia m unda (Den. et Schiff.) 1, 3-9, 12 d Es III (3) V(2) 85 Orthosia gothica (L.) 1-9, 12 e Es 111(3) V(2) 86 H yssia cavernosa (Ev.) (5) 6 a Pt VII (3) 87 M ythim na turca (L.) 1-8, 10, 12 c Es VI (3) VII (2) 88 M ythim na conigera (Den et Schiff.) 1, 3-8, 12 c Es VI(2) VII (3) 89 M ythim na ferrago (F.) 1-8, 10, 12 c Es VI (2) VII 1(1) 90 M ythim na albipuncta (Den. et Schiff.) 3, 5, 7, 8, 12 b Eu VI( 1 3) i VII 1(1) IX(3) 91 M ythim na pudorina (Den. et Schiff.) 1, 2, 4, 5, 8, 12 b Es VI (2) VII(1) 92 M ythim na stram inea (Treit.) a Es VI (2) 93 M ythim na impura (Hbn.) 1, 3-10, 12 d Es VI (1) VII(3) i VIII (2) IX(2) 94 M ythim na pollens (L.) 1-10, 12 e Ha V (3) VII(3) i VIII(1)-IX(3) 95 M ythim na l-album (L.) 5, 7, 12 b Es VI(3) VII (1) i IX( 1-2) 96 M ythim na obsoleta (Hbn.) 4, 5, 12 b Es VI(1)-VII(1) 97 M ythim na com ma (L.) 1, 2, 4, 5, 7, 8, 12 c Ha VI(1)-VII(1) 98 S en ta Jlam m ea (Curt.) (6) 12 a Es V(2) Cuculliinae 99 Cucullia absinthii (L.) 3, 12 a Pt VII (1-2) 100 C uculliafraudatrix Ev. 4, 6, 12 b Pt VII (1-3) 101 Cucullia argentea (Hufn.) 12 a Pt VII (3) 102 Cucullia artemisiae (Hufn.) 6, 12 a Pt VII (1-2) 103 Cucullia umbratica (L.) 3, 5, 6, 10, 12 b Es V (3) VI 1(1) 104 Cucullia tanaceti (Den. et Schiff.) 6, 12 a Es VI (3)

10 4 0 6 J. Nowacki Cucullia asteris (D e n. e t S c h if f.) 6 a Es VII (2) 106 Cucullia blattariae (E s p.) (7) Susiec b Pm VI (3) gąsienice 107 Cucullia thapsiphagatreit. (8) - - Pm Cucullia lychnitis R a m b u r 12 a Pm VII (3) gąsienice 109 Cucullia scrophulariae (D e n. e t S c h iff.) 12 a Eu VII (3) gąsienice 110 Cucullia uerbasci (L.) 12 a Eu VI (2) gąsienice 111 Calophasia lunula (H u f n.) 3. 6, 12 b Es V(3) VI (1) i VII(2)-V1II(1) 112 Iteophaga uiminalis (F.) , c Es VII (1-2) 113 Brachionycha sp h in x (H u f n.) 1. 3 c Es IX(3)-X(3) 114 Brachionycha nubeculosa (E s p.) 1, 3, b Es III(3)-rV (2) 115 Aporophyla nigra (H a w.) (9) - - Pm Lithomoia solidaginis (H b n.) 5. 7 b Ha VIII(3)-IX(2) 117 Lithophane socia (H u f n.) 1, 3, 5-8 c Ha X (l)-v (l) 118 Liihophane om itopus (H u f n.) 13 a Es IV(2) 119 Lithophane furcifera (H u f n.) 1, 3-7 b Es IX(3)-V(1) 120 X ylena uetusta (H b n.) 5, 8 b Ha IV( 1 3) 121 X ylena exoleta (L.) 13 a Es IV(2) 122 AUophyes oxyacanthae (L.) 1, 3, 5, 6, c Eu IX( 1)-X(2) 123 Dichonia aprilina (L.) 5. 6 b Eu X(l) 124 Eumichtis satura (D e n. e t S ch iff.) 1. 3, 5-9, 12 b Es VIII(3)-X(1) 125 Eumichtis a d u sta (E s p.) 2, 3, c Es VI (2-3) 126 Amm oconia caecimacula (D e n. e t S ch iff.) b Es IX(2-3) 127 Eupsilia transversa (H u f n.) , 9, 12 d Es IX(1)-V(1) 128 Conistra vaccinil (I_) , 12 e Es IX(2)-V(3) 129 Conistra m biginosa (S c o p.) 3-6 b Eu X(2)-IV(2) 130 Conistra rubiginea (D e n. e t S ch iff.) 3, 4, 6, 7, 9 b Eu IV(1)-V(1) 131 Agrochola circellaris (H u f n.) 3, 5, 9 b Eu IX(1)-X(1) 132 Agrochola lota (C l.) b Es IX( 1 3) 133 Agrochola m acilenta (H b n.) 3. 5 b Eu IX(1)-X(1) 134 Agrochola helvola (L.) 1, 3, 5-7, c Eu IX(1)-X(2) 135 Agrochola litura (L.) c Eu IX(2)-X(1) 136 Agrochola lychnidis (D e n. e t S ch iff.) 1, c Eu IX(1)-X(1) 137 Xanthia citrago (L.) 9, 12 a Eu IX(2) 138 Xanthia aurago (D e n. e t S ch iff.) 3, b Es IX(1) 139 X anthia togata (E s p.) 3, 5-9, 12 b Ha VIII(3)-IX(2) 140 X anthia icteritia (H u f n.) 4-7, c Es VIII(3)-IX(3) 141 X anthia ocellaris (B o r k h.) 5 a Es IX( 1 3) Acronictinae 142 Panthea coenobita (Esp.) c Es VI (3) VII (2) 143 Moma alpium (O s b.) 1, b Es VI (1)-VII (2) 144 Calocasia coryli (L.) 1, 3-10, 12 c Es V(2) VI (2) i VII(1)-VIII(1) 145 Diloba coeruleocephala (L.) 3, 5, 6 b Eu IX(1)-X(1)

11 Sówkowate Roztocza Acronicta m egacephala (Den. e t Schiff.) 6 a Eu Vl( 1 2) 147 Acronicta aceris (L.) 6 a Eu VI (1-2) 148 Acronicta leporina (L.) 1, 3-7, 12 c Ha V (3) VI (2) i VIII(l-3) 149 Acronicta alni (L.) , 12 c Es V(3)-V1I(2) 150 Acronicta tridens (Den. et Schiff.) 3, 5 a Es VI (2) VII (2) 151 Acronicta p si (L.) 5, 12 b Es V(2-3) 1 VII (2) VIII (2) 152 Acronicta strigosa (Den. et Schiff.) 3, 5, 6, 12 b Es VI( 1) VII (3) 153 Acronicta m enyanthidis (View.) 9 c Es VI( 1 2) 154 Acronicta auricoma (Den. et Schiff.) 3-7, 12 c Es V(2)-V1I(2) 155 Acronicta cinerea (Hufn.) 3, 7 a Es V(3) i VII (2) 156 Acronicta rumicis (L.) 1-7, 12 c Es V (2) VI (1) i VI (3) VI 1(3) 157 Craniophora ligustri (Den. et Schiff.) 1-3, 5-7, 10, 12 c Es V(3)-VI(3) i V11(2)-V11I(1) 158 Arsilonche albouenosa (Goeze) 4-6, 12 b Es VI (1-2) 1VII(2)-VIII(1) A m phipyrinae 159 A m phipyra pyram idea (L.) 3, 5, 12 b Es VII (3) IX( 1) 160 A m phipyra berbera Rungs 2. 5 b Es VII (3) VIII(3) 161 A m phipyra perflua (F.) 2. 3, 5, 6, 10 c Es VII (3) VIII(3) 162 A m phipyra liuida (Den. et Schiff.) 3, 5-7, 12 b Es VIII (2) X( 1) 163 A m phipyra tragopoginis (Cl.) 3-5, 7-10, 12 c Ha VII (3}-IX(3) 164 D ypterygia scabriuscula (L.) 1, 3, 5-9, 12 d Ha V(3)-VI(3) i VII(2)-VIII(3) 165 R usina Jerruginea (Esp.) 1-9, 12 e Es VI (1) VII (3) 166 Thalpophila m atura (Hufn.) 6, 12 b Eu VII(3)-VIII(3) 167 Trachea atriplicis (L.) 1, 3-8, 12 d Es VI (1) VIII(3) 168 Euplexia lucipara (L.) 1-8, 10, 12 c Es VI(1)-VIII(2) 169 Phlogophora meticulosa (L.) 3, 5, 7, 8, 12 b Eu V( 1 3) 1 IX(2)-X(2) 170 Phlogophora scita (Hbn.) (10) 2, 3, 5, 6, 10 b Eu VII (1-3) 171 Callopistria juventina (Stoll.) 2, 5-7, 12 b Es VI (3) VII(3) 172 Ipimorpha retusa (L.) 3. 5 b Es VII (2) VIII(3) 173 Ipimorpha su b tu sa (Den. et Schiff.) 3-6, c Es VII (2) VIII(3) 174 Ipimorpha contusa F reyer (11) 1 b Es VII (1-3) 175 Enargia paleacea (E s p.) 1, 3, 5-8, 12 c Es VIII(1)-IX(1) 176 Enargia ypsilon (Den. e t Schiff.) 10 a Es VII (3) 177 Cosm ia trapezina (L.) 1-8, 10, 12 c Es VII(1)-VIII(3) 178 Cosmia pyralina (Den. e t Schiff.) 1, 3-5, 12 c Es VI (3) VII 1(1) 179 H yppa rectilinea (E s p.) 1-3, 5, 9 c Es VI(1)-VII(1) i VIII (2) IX( 1) 180 Xylom oia gram inea (Graes.) (12) 4, 6, 12, 13 b Es VI( 1 3) 181 A pam ea monoglypha (Hufn.) 2-8, 10, 12 d Es VI(2)-VIII(2) 182 Aparnea lithaxylaea (Den. et Schiff.) 6, 12 b Es VI (3) VII(3) 183 A pam ea suhlustris (E s p.) 6, 12 a Eu VII (1-2) 184 A pam ea crenata (Hufn.) 1, 3-7, 12 c Es V(3)-VI(2)

12 4 0 8 J. Nowacki A pam ea charactered (Hbn.) 6 a Es VI(2) 186 A pam ea lateritia (Hufn.) 3-8, 10, 12 c Ha VI (3)-VII (3) 187 A pam ea furva (Den. et Schiff.) 12 a Es VII (2-3) 188 A pam ea rem issa (Hbn.) 1. 3, 4, 6, 12 c Es VI(1)-VII(1) 189 A pam ea unanim is (Hbn.) 1, 2, a Es VI (1 2) 190 A pam ea anceps (Den. et Schiff.) 1, 3-8, 12 c Es V (3) VI 1(1) 191 A pam ea sordens (Hufn.) 1, 3-8, 12 c Ha V(3)-VI(2) 192 A pam ea scolopacina (Esp.) 4-7, 10, 12 c Es VI (2) VII (2) 193 A pam ea ophiogramma (Esp.) 4, 5, 12 c Es VI(3)-VII(3) 194 Oliqia striqilis (L.) , 10, 12 d Es VI (1) VIII (2) 195 Oligia versicolor (Borkh.) 1. 6, b Es VII (1-2) 196 Oligia latruncula (Den. et Schiff.) 1, 3-6, 10, 12 c Es VI(1)-VII(2) 197 Oligia fasciuncula (Haw.) 5 b Eu VI(3)-VII(1) 198 Mesoligia furancula (Den. et Schiff.) 3-7, d Es VII (2) VIII(3) 199 M esapam ea secalis (L.) 1, 3-8, c Es VI(2)-VIII(3) 200 M esapam ea secalella Remm 1. 3, 5-7, 12 b Es VI(2)-VIII(3) 201 Photedes minim a (Haw.) 1, 3-7, 12 c Es VI(2)-VIII(1) 202 Photedes fluxa (Hbn.) 4-8, 12 c Es VII (2) X( 1) 203 Photedes pggm ina (Haw.) 5, 12 c Es VIII(1)-IX(2) 204 Luperina testacea (Den. et Schiff.) 1, 3-6, 8 c Eu VII 1(2-3) 205 Amphipoe fucosa (Freyer) , 12 d Es VI (2) VII 1(3) 206 Amphipoe oculea (L.) 1, 3-8, 10, 12 c Es VI (3) VIII(3) 207 Hgdraecia m icacea (Esp.) 1, 3-8, 10, 12 c Ha VI(3)-IX(1) 208 Gortgna flavago (Den. et Schiff.) 1, 5, 7-9, 12 b Es VIII(2)-IX(3) 209 Calamia tridens (Hufn.) 12 a Pt VII (2-3) 210 Celaena haworthii (Curt.) (13) 5 a Br VIII(3) 211 Celaena leucostigma (Hbn.) 1. 4, c Es VII (3) VIII(3) 212 Nonagria typhae (Thunb.) 3. 5, 7 b Es VIII( 1) X(2) 213 Nonagria nexa (Hbn.) (14) 5 a Es IX(2) 214 Archanara gem inipancta (Haw.) 5, 12 b Eu VII (3) VIII (3) 215 Archanara sparganii (Esp.) 5 a Es VII 1(1-2) 216 Archanara algae (Esp.) 5 a Eu VII (3) VI 11(1) 217 Rhizedra lutosa (Hbn.) 5, 12 b Es VII 1(3) X(3) 218 Sedina buettneri (Hering) 3, 5, 9 b Es IX(1)-X(3) 219 Charangca trigrammica (Hufn.) 1-9, 12 d Eu V (2) VII (2) 220 Hoplodrina alsines (Brahm) , d Es VI (3) VIII(2) 221 Hoplodrina klanda (Den. et Schiff.) 4-6, 8, 12 b Pm VII (1-2) 222 Hoplodrina am bigua (Den. et Schiff.) 4-8, 10, 12 d Pm VI (1) VII (3) i VII 1(2) IX(2) 223 A typha pulm onaris (Esp.) (15) 1, 4, 5, 10 b Pm VII (1-3) 224 Caradrina m orpheus (Hufn.) , 12 d Es VI (2) VII (3) 225 Caradrina selini (Boisd.) 3, 5, 12 b Pm VI (3) VII (3) i LX(2)-X(2) 226 Caradrina clavipalpis (Scop.) 5 a Es X(2) 227 Chilodes m aritima (Ta u s.) 5 a Es VII (2) 228 A thetis pallustris (Hbn.) 3-7 b Es V (3) VI (3) Heliothinae

13 Sówkowate Roztocza Panemeria tenebrata (S c o p.) 2 b E u V(2) Pyrrhia umbra (H u f n.) 4-6, 12 b H a VI (3) VII (1) Heliothis uiriplaca (H u f n.) 3, 5 b E s V I(l-3) i VII (3) VII 1(1) Acontiinae Porphyrinia noctualis (H b n.) 5 b E u V(3) 1VII (2) Hapalotis uenustula (H b n.) 1, 3-5, b E s VI(2) VII (2) Lithacodia pygarga (Hu f n.) 1, 3, 5-8, 10, 12 d E s VI (1) VII(3) Lithacodia deceptoria (S c o p.) 6, 7, 12 b E s V1(2)-VII(1) Eustrotia uncula (C l.) 5, 12 b E s VI(1) 1 VIII(1) Eustrotia oliuana (D en e t S ch iff.) 1, 5-7, c E s VI (2)-VII(3) Eustrotia candidula (D e n. e t S c h if f.) 1, 3-7, 10, 12 b E s V (3) VII(3) i VIII (2) IX(3) Emmelia trabealis (S co p.) 5, 6, 12 b E s VI(3)-VII(2) Acontia ( u c t u o s a (D e n. e t S c h ip p.) 6 a P m VII 1(2-3) Sarrothripinae 241 Nycteola revayana (S c o p.) 1. 7, 8, 12 b E u IV(2)-V(1) 242 Nycteola degenerana (H b n.) 7 a E s VII (2) 243 Nycteola asiatica (Kr u l ik.) (1 6 ) 5 a E s IX(2) 244 Earias chlorana (L.) 1, 4-7, 10, 12 b E s V(2)-VI(2) 1 VIII(l-3) 245 Pseudoips fagana (F.) 1-8, 12 d E s V(3)-VII(2) Plusiinae 246 Syngrapha microgamma (Hbn.) (17) 1, 2, 5, 9 d H a VI( 1 3) 247 A utographa gam m a (I_) 1-10, 12 e H a V (3) VI 1(1) i VIII(2) X(2) 248 Autographa pulchrina (H a w.) 1-9, 12 d E s VI (1) VII (3) 249 Autographa jota (L.) 7, 12 a E s VII(1) 250 Autographa m andarina (F.) (1 8 ) 6 a E s VII (3) 251 Autographa bractea (D e n. e t S ch iff.) 5, 6 a E s VII (2) 252 M acdunnoughia confusa (S t e p h.) 3, 7, 10, 12 b E s IX(2-3) 253 Plusia festucae (L.) , 12 c E s VI (3) VI 1(3) 254 Plusia putnam i G r o t ę 1. 4, 5, b H a VI(3) VII (3) 255 Diachrysia chrysitis (L.) 1-8, 12 d E s VI (1) VII(3) 1 VIII(2)-IX(3) 256 Polychrysia m oneta (F.) 6 a E s VII (2) 257 Lam protes c-aureum (Kn o c h.) 6 a E s VII (2-3) 258 Abrostola triplasia (L.) , 12 c E s VI(1)-VII(2) i VII (3) IX(3) 259 Abrostola trigemina W e r n , 12 c E s VI(2-3) i VIII(2)-IX(1) Catocalinae 260 Catocala fraxini (L.) 1, , 12 c E s VIII (2) X( 1) 261 Catocala elocata (E s p.) 5 a E u IX(1) 262 Catocala nupta (L.) 3, 5-7, 12 c E s VIII (1) IX(2) 263 Catocala sponsa (L.) 6, 7 a E u VII 1(1-2) 264 Catocala prom issa (D e n. e t S ch iff.) 1, 6, 12 b E u VII (2-3) 265 Catocala fulm inea (S c o p.) 1-7, 10, 12 c E s VII(2)-VIII(3)

14 4 1 0 J. Nowacki Callistege mi (C l.) 3, 12 b Es V(2) 267 Euclidia glyphica (L.) 3, 6 b Es V(2) 268 Lygephila pastirm m (Treit.) b Es VI(3)-VII(2) 269 Lygephila uiciae (Hbn.) b Pt VI (1) VII (2) 270 Scoliopteryx libatrix (L.) 1, 3, 5, 8, 10, 12 c Ha IV( 1 2) i VIII(l) Rivulinae 271 Rivula sericealis (Scop.) 1-8, 10, 12 e Es VI(1)-VII(1) i VIII (2) IX(3) H ypeninae 272 H ypena crassalis (F.) 2, c Es VI (2) VII(3) 1VIII(2)-IX(3) 273 H ypena rostralis (L.) 12 a Es IX(2) 274 H ypena proboscidalis (L.) 1-8, 10, 12 d Es VI (1) VII (3) i VIII (2) IX(3) Herminiinae 275 Laspeyriajlexula (Den. et Schiff.) 1, 2, 5-7, 12 c Es VI(3)-VIII(2) 276 Colobochyla salicalis (Den. et Schiff.) 1, 2, 4-8, 12 c Es V (2) VI 1(1) 277 Parascotta fuliginaria (L.) 2, 5, 8, 12 b Es VII(1)-V1II(2) 278 Phytom etra viridaria (C l.) 5 b Es. VII (2-3) 279 Trisateles emortualis (Den. et Schiff.) 1. 5, 6, 8, 12 b Es VII (1-3) 280 Paracolax glaucinalis (Den. et Schiff.) 6, 12 a Es V II(l-2) 281 Macrochilo cribrumalis (Hbn.) 12 a Es VII (3) 282 Polypoqon tentacularia (L.) 12 a Es VI (3) 283 Herminia tarsipennalis T reit b Es VI(3)-VII(1) 284 Herminia tarsicrinalts (K n o c h.) 1, 4-6, 12 c Es VI (3) VI 1(1) 285 Herminia grisealis (Den. et Schiff.) 1. 2, d Es VI(2)-VII(1) i VIII (2) IX(3) 286 Herminia strigillata (L.) 12 a Es VI(1) 287 Schrankia turfosalis (Wocke) 12 a Es VI (3) Odnotow any n a Roztoczu udział poszczególnych elem entów chorologicznych przypom ina n a ogół stosunki obserwowane w innych regionach kraju. Przykładowo N o w a c k i (1989d) w śród Noctuidae doliny środkowego biegu W arty stw ierdził: 71,7% gatunków eurosyberyjskich, 15,4% gatunków europejskich, 9,3% holarktycznych, 2,8% południowych oraz 0,8% kosmopolitycznych. Znacznie je d n a k różni się udział gatunków południow ych, których n a Roztoczu je s t znacznie więcej (6,2%). Spowodowane je st to napływ em wym ienionych elem entów z południowego wschodu przez Płytę Podolską. W ten sposób docierają n a Roztocze głównie gatunki pontyjskie i pontom edyterraneńskie. Porównywalny ze średnią krajową procentowy udział gatunków rep rezentujących trzy najliczniejsze grupy elem entów faunistycznych w ynika w dużej m ierze ze znacznego środow iskow ego zróżnicow ania regionu. Szczególnie p referow ane przez gatunki europejskie są lasy liściaste i m ieszane, a także tereny bezleśne. G atunki eurosyberyjskie preferują głównie środow iska leśne i łąkowe o dużej wilgotności i dość dużej różnicy tem p eratu r w skali roku ( K o s t r o w i c k i

15 Sówkowate Roztocza ). S tru k tu ra zoogeograficzna Noctuidae w ystępujących n a Roztoczu św iadczy o dużym zróżnicow aniu ekologicznym w ystępujących tam zbiorow isk roślinnych. Nie m ożna o tym zapom inać dokonując charakterystyki ekologicznej Noctuidae. Odłowy motyli prowadzono n a k ilk u n astu stanow iskach, niejednokrotnie skrajnie różnych pod względem w ystępujących tam zbiorowisk roślinnych. Dla każdego ze zbiorowisk wyróżniono gatunki charakterystyczne (najczęściej stenotopowe, a niejednokrotnie m onofagiczne), związane z nim poprzez rośliny żywicielskie. Ja k o charakterystyczne przyjęto za S z u j e c k i m (1983) gatunki w yłączne i w ybierające. W śród zbiorow isk leśnych w ystępujących n a Roztoczu bardzo duży udział m ają zbiorow iska z rzędu Vaccinia-Piceetalia. Na badanych stanow iskach w ystępowały: bór jodłowy Abietetum polonicum, bór świeży Leucobryo-Pinetum, bór bagienny Vaccinia uliginosi-pine tum oraz bór m ieszany Querco roboris-pine tum, do którego bardzo zbliżona je st acidofilna dąbrow a Fago-Quercetum petreae. Dla boru świeżego jako gatunki charakterystyczne należy wymienić: Acronicta auricoma, Anaplectoides prasina, Conistra uaccinii, Diarsia brunnea, D. mendica, Eurois occulta, H ypena crassalis, H yppa rectilinea, Lacanobia contigua, Panthea coenobita, Panolis Jlam m ea, Polia bom bycina i P. nebulosa. Bór bagienny zasiedla niewiele gatunków Noctuidae, są one je d n a k w większości stenotopam i. Spośród charakterystycznych należy wymienić: Acronicta m enuanthidis, Anarta cordigera, Autographa pulchrina, Lacanobia biren, Lithomoia solidaginis i Orthosia opima. Bór m ieszany oraz podobną do niego w typie siedliskowym acidofilną dąbrow ę charakteryzują: Agrochola helvola, Brachianycha nubeculosa, B. sphinx, Callopistria juventina, Craniophora ligustri, Catoccda prom issa, C. sponsa, Dichonia aprilina, Eum ichtis adusta, E. satura, Moma alpium oraz Nycteola revayana. B adaniam i objęto dwa zbiorow iska leśne z klasy Querco-Fagetecl W buczynie Dentario glandulosae-fagetum do charakterystycznych g a tu n ków Noctuidae zaliczono: Eugnarisma depuncta, Pseudoips fa g a n a i Phlogophora scita. W olsie porzeczkowym Ribo nigri-alnetum za charakterystyczny dla zgrupow ania Noctuidae gatu n ek uznano Acronicta alnt B adania n ad Noctuidae prowadzono także w różnych środow iskach nieleśnych. Dla fauny wrzosowisk z rzędu Calluno-Ulicetalia charakterystyczne były: A narta myrtilli i Lycophotia porphyrea. W zbiorow iskach m uraw kseroterm icznych charakterystycznym i gatunkam i Noctuidae były: Cucullia argentea, C. verbasci, C. lychnitis, C. artem isiae, C. tanaceti, H adena confusa, H. luteago, H yssia cavernosa, Lam protes c-aureum i Lygeaphila viciae. Na łąkach z rzędu Molinietalia fau n a Noctuidae m a całą grupę gatunków charakterystycznych: Am phipoe fucosa, A. oculea, Arsilonche albovenosa, Mythim na albipuncta, M. conigera, M.ferrago, M. impura, M. pudorina, M. stram inea oraz M. turca.

16 4 1 2 J. Nowacki Zbiorow iska szuwarow e z rzędu Phragmitetalia zasiedla również wiele c h a ra kterystycznych gatunków Noctuidae: Archanara algae, A. geminipuncta, A. sparganiu C elaena haworthii, H ydraecia micacea, Nonagria nexa, N. typhae, Photedes Jluxa, Ph. pygm ina, Rhizedra lutosa i Serdaflam m ea. F a u n a torfow iska wysokiego Ledo-Sphagnetum magellanici m a rów nież charakterystyczne g atunki sówkowatych: Acroructa m enyanthidis, Orthosia opim a i Syngrapha microgamma. Należy zwrócić również uwagę n a grupę gatunków związanych ze zbiorowiskam i segetalnym i. W ystępują one nie tylko n a polach upraw nych, ale także n a ugorach, wzdłuż dróg i wokół domostw. Do grupy tej należy wiele gatunków Noctuidae uw ażanych za szkodniki w rolnictwie: Agrotis exclamationis, A. ipsilon, A. segetum, A pam ea monoglypha, Autographa gam m a, Axylia putris, C erapteryx graminis, Diarsia rubi, Discestra trifolii, Lecanobia oleracea, M am estra brassicae, M elanchra persicariae, Noctua pronuba i X e stia c-nigrum. PODSUMOWANIE Łączna liczba gatunków Noctuidae wykazanych z Roztocza (wraz z g atu n k am i podanym i tylko przez J. R o m a n i s z y n a ) wynosi 287, co stanow i 59% w ykazanych z Polski sówkow atych. J e s t to liczba znaczna, jeśli uwzględnić, że b a d a n ia trw ały tylko 5 lat. D la porów nania, B i e l e w i c z (1973) n a podstaw ie trw ających 20 lat b ad ań w ykazał z Bieszczadów i Pogórza Przemyskiego 289 gatunków Noctuidae. P r u f f e r i S o ł t y s (1974), po badaniach trw ających 25 lat, z Ziemi Chełm ińskiej wykazali 287 gatunków, a R a z o w s k i i P a l ik (1969), podsum ow ując bez m ała 100-letni okres b ad ań lepidopterologicznych, podali z okolic Krakowa 317 gatunków Noctuidae. Z kilkuletnich okresów badań pochodzą dane: 209 gatunków z okolic Poznania (K l o n o w s k i 1975); 226 gatunków z nad dolnej Nidy (K o s t r o w i c k i 1953); 250 gatunków z doliny środkowego biegu Warty (N o w a c k i c ). W trakcie b a d a ń n a Roztoczu stw ierdzono dwa gatunki nowe dla fauny Polski: Cucullia blattariae oraz Xylomoia graminea, a także wiele gatunków rzadkich w kraju bądź interesujących ze względu n a rozmieszczenie. Należą do nich: A typha pulmonaris, Autographa mandarina, Anarta cordigera, Celaena haworthii, Eugraphe subrosea, H yssia cavernosa, H adena luteago, Ipimorpha contusa, Nonagria nexa, Nycteola asiatica, Senta Jlam m ea oraz Syngrapha microgamma. D uża liczba gatunków Noctuidae stw ierdzonych n a Roztoczu je s t w znacznej m ierze wynikiem zróżnicow ania w ystępujących tam zbiorowisk roślinnych. Potw ierdzają to przeprow adzone analizy: zoogeograficzna i ekologiczna. W ykazały one, że każda z grup elem entów faunistycznych charakteryzujących się sw oistym i w ym aganiam i w sto su n k u do środow iska, znalazła n a Roztoczu środow iska odpowiednie dla swego rozwoju. Dotyczy to także gatunków stenotopow ych, o skrajnych w ym aganiach środowiskowych, zasiedlających n a przykład zbiorow iska kseroterm iczne czy torfowiska. Wyniki niniejszej pracy wypełniają znaczną lukę w poznaniu rozsiedlenia Noctuidae w Polsce. Nie są one jed n a k zapew ne kom pletne. M ożna się spodziewać, że w trakcie dalszych b adań nad Noctuidae Polski, rów nież n a Roztoczu zostaną wykryte pewne gatunki nie odnalezione podczas zakończonych badań.

17 Sówkowate Roztocza PIŚMIENNICTWO B a r a n ia k E Zygaenacam iolica (S c o p.) (Zygaenidae) i Oligia haworthi[cvkt.) (Noctuidae) - dw a interesujące elem enty zoogeograficzne w faunie motyli (Lepidoptera) W ielkopolskiego Parku Narodowego. Bad. fizjogr. Pol. zach., C, Poznań, 32: B a t k o w sk i S., P alik E., S z p o r R Motyle większe T atr Polskich. Pol. Pism o ent., Wrocław, 42: B ielew icz M Motyle większe (Macrolepidoptera) Bieszczadów Z achodnich i Pogórza Przem y skiego. Roczn. Muz. góm., Przyr., Bytom, 7, 170 pp. B ie l e w ic z M Nowe gatunki motyli większych (Macrolepidoptera) dla fauny Bieszczadów Z achodnich i Pogórza Przemyskiego. Pol. Pismo ent., Wrocław, 54: B ł e s z y ń s k i S, Ra z o w sk i J., Ż u k o w sk i R F au n a motyli Pienin. Acta zool. cracov., Kraków, 10: B u s z k o J., Ś liw iń sk i Z Nowe dla fauny Polski i rzadko spotykane gatunki motyli (Lepidoptera). Pol. Pismo ent., W rocław, 49: H e in ic k e W., N a u m a n n C Beitrage zu r Insektenfauna der DDR: Lepidoptera-Noctuidae. Beitr. E nt., Berlin, 30: H e in ic k e W., N a u m a n n C Beitrage zu r Insektenfauna der DDR: Lepidoptera-Noctuidae. Beitr. E nt., Berlin, 31: , H e in ic k e W., N a u m a n n C Beitrage z u r Insektenfauna der DDR: I^epidoptera-Noctuidae. Beitr. E nt., Berlin, 32: Iz d e b s k i K., Lo r e n s B., P o p io ł e k Z Szata roślinna w ybranych pow ierzchni o b szaru Roztocza na tle w arunków siedliskowych. Fragm. faun.. W arszawa, 35: Ka r c z e w s k i W Motyle większe Kowanówka i okolicy (Poznańskie) zebrane w latach Przyczynek do znajom ości fauny lepidopterologicznej W ielkopolski. Spraw. Kom. fizjogr., K raków, 73: Karpow icz S Spis łuskoskrzydłych Ziemi Sandom ierskiej. II. Pol. Pismo ent., Lwów. 7: K l o n o w sk i J M ateriały do fauny motyli w iększych W ielkopolski. Bad. fizjogr. Pol. zach., C, Poznań, 28: K o st r o w ic k i A. S S tu d ia nad fauną motyli wzgórz kseroterm icznych nad dolną Nidą. Fragm. faun. Mus. zool. poi.. W arszawa, 6: N o w a c k i J a. New records of som e rare Noctuidae in Poland (Lepidoptera). Pol. Pismo ent., W rocław, 59: N o w a c k i J b. Xylom oiagram inea (G r a e s e r, 1888) nowy dla fauny Polski i Europy przedstaw iciel sów kowatych (Lep., Noctuidae). Prz. zool., W arszawa-w rocław, 33: N o w a c k i J c. Nowe dla fauny Polski i rzadkie w kraju gatunki sów kow atych (Lepidoptera, Noctuidae]. Prz. zool., W arszawa-w rocław, 33: N o w a c k i J d. Sów kowate (Lepidoptera, Noctuidae) Kotliny Kolskiej w dolinie środkow ego biegu W arty. Fragm. faun., W arszawa, 32: N o w a c k i J S tan znajom ości rozsiedlenia sów kowatych (Lepidoptera, Noctuidae) w Polsce. Wiad. ent., Poznań, 9: N o w a c k i J., R u d n y J Nowe dla fauny Polski oraz rzadko spotykane gatu n k i sów kowatych (Lepidoptera, Noctuidae). Prz. zool., W arszawa-w rocław, 34: N o w a c k i J., S z p o r R A pam ea illyria (F r e y e r, 1852) nowy dla fauny Polski oraz kilka rzadkich gatunków sów kow atych (Lepidoptera, Noctuidae). Prz. zool., W arszawa-w rocław, 33: P a t r y n W Spis motyli dziennych (Rhopalocera) i nocnych (NoctuidaĄ zebranych w okolicach W arszawy. Mat. fizjogr. Kraju, Kraków, 5: P r u f f e r J Przyczynek do fauny łuskoskrzydłych okolic Zwierzyńca lubelskiego. Pam. fizjogr., W arszaw a, 24: P r u f f e r J.. S o ł t y s E Motyle Ziemi C hełm ińskiej i terenów sąsiednich. S tu d ia Soc. Sci. tor., E, T oruń, 10, 88 pp. R a e b e l H Die G rossschm etterlinge des oberschlesischen H ugellandes. B euth. Abh. oberschl. H eim atf., B euthen, 1, 101 pp. Razow ski J., Palik E F au n a motyli okolic Krakowa. Acta zool. cracov., Kraków, 14: R o m a n is z y n J Rzadsze lub nowe gatunki motyli zebrane w m aju, czerw cu i lipcu 1921 r. w okolicy Lubyczy Królewskiej. Rozpr. Wiad. Muz. Dzieduszyckich, Lwów, 7-8:

18 4 1 4 J. Nowacki R om aniszyn J Rzadsze lub nowe gatunki motyli z okolic Nozdrzca i Lubyczy Królewskiej. Pol. Pismo ent., Lwów, 5: R o m a n is z y n J., S c h il l e F F au n a motyli Polski. I. Pr. monogr. Kom. fizjogr.,kraków, 6, 552 pp. S chum ann E Die in der Provinz Posen beobachten G rossschm etterlinge. Z. n aturw. Abt. dtsch. Ges. K unst W iss., Posen, 9: S o ł t y s E U zupełnienia do fauny motyli większych (Macrolepidoptera) okolic Szkła. Pol. Pismo ent., Wrocław, 18: S o s iń s k i J Uwagi o rzadko spotykanych w faunie Polski m otylach [Lepidoptera). Prz. zool.. W arszawa-w rocław, 34: S t u d z iń s k i A Piętnówki w Polsce (H adeninae, Noctuidae, Lepidoptera). W arszaw a-poznań, 190 pp. S t u g l ik Z M aterjały do poznania fauny motyli Ś ląska (Macrolepidoptera). W ydawn. Muz. Śląsk., w Katowicach, III, Katowice, 7, 100 pp. + m apa + I-V tt. S z u j e c k i A Ekologia owadów leśnych. W arszawa, 603 pp. U r b a h n E. u n d H Die Schm etterlinge P om m em s m it einem vergleichenden U berblick u b er den O stseeraum. Stett. ent. Zeit., Stettin, 100: W o l f P Die G rossschm etterlinge Schlesiens. Teil 2. Breslau, pp K atedra Entom ologii AR ul. Dąbrowskiego Poznań [Title: N octuidae (Lepidoptera) of the Roztocze Upland] SUMMARY The paper p resen ts resu lts of faunistic studies on Noctuidae of the Roztocze U pland (a region in SE Poland) conducted from 1986 to species were recorded, and they m ade 59% of the Noctuidae of Poland; the d a ta include those published by J. R o m a n is z y n for two species, although recently th ere h a s been no confirm ation of these. Two species new to the Polish fau n a were recorded: Cucullia blattariae and Xylomoia graminecc, the latter is also new to Europe. A list of the species recorded in the Roztocze U pland is presented in Table I. The table also gives inform ation about the sites w here p articu lar species were recorded, the tim e w hen im agines accurred, the zoogeographical elem ents to w hich they belong, the abundance (on a conventional scale). Additional inform ation is given about the occurrence of eighten selected species rare in Poland. A zoogeographical and ecological analysis w as m ade of the Noctuidae fau n a of the region studied. A considerable variety of h ab itats in the Roztocze U pland is one of the m ajor factors bearing upon the richness of th is fauna.