PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z JĘZYKA POLSKIEGO W KLASACH I-III PUBLICZNEGO GIMNAZJUM W ALBIGOWEJ W ROKU SZKOLNYM 2014/2015

Transkrypt

1 PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z JĘZYKA POLSKIEGO W KLASACH I-III PUBLICZNEGO GIMNAZJUM W ALBIGOWEJ W ROKU SZKOLNYM 2014/2015 Spis treści: I.Wymagania edukacyjne z języka polskiego w gimnazjum II. Kontakt z uczniami III. Narzędzia pracy ucznia IV. Formy i metody sprawdzania wiedzy V. Ogólne zasady oceniania ucznia VI. Zasady wystawiania oceny semestralnej i końcowej VII. Ocenianie aktywności na lekcjach oraz ocenianie prac dodatkowych VIII. Poziomy wymagań na poszczególne oceny IX. Kryteria ocen z języka polskiego w klasach I-III gimnazjum X. Dostosowanie Przedmiotowego Systemu Oceniania z języka polskiego do możliwości uczniów ze specjalnymi wymaganiami edukacyjnymi I.Wymagania edukacyjne z języka polskiego w gimnazjum Nauczanie języka polskiego w gimnazjum odbywa się według programu Po polsku kl. I III. Programy realizowane są w następującym wymiarze: klasa I 5 godz. tygodniowo, klasa II 4 godz. tygodniowo, klasa III 5 godz. tygodniowo. II. Kontakt z uczniami 1. Każdy uczeń jest oceniany zgodnie z przyjętymi kryteriami. 2. Oceny są jawne. 3. Ocenie podlegają wymienione poniżej formy aktywności ucznia. 4. Prace klasowe są obowiązkowe. Nauczyciel ma obowiązek poinformować o ich terminie na tydzień przed sprawdzianem. Jeżeli z przyczyn losowych uczeń nie może pisać z całą klasą, powinien uczynić to w terminie do dwu tygodni po powrocie do szkoły, po uprzednim zapoznaniu się z wymaganiami. 5. Nauczyciel ma obowiązek sprawdzić i oddać prace klasowe w terminie 2 tygodni. 6. Wszystkie prace klasowe uczniów są gromadzone w teczkach nie dłużej jak rok szkolny. Wgląd do nich mają uczniowie oraz rodzice. 7. Prace pisemne (wypracowania) oceniane są wg następujących kryteriów: zgodność treści z tematem i wyczerpanie tematu, oryginalność, właściwa forma i kompozycja, poprawność językowa, zasób słownictwa, styl, poprawność ortograficzna i interpunkcyjna. 8. Uczeń może poprawić ocenę z pracy klasowej na zasadach i w terminie uzgodnionym z nauczycielem. Poprawę może pisać tylko raz. 9. Przy poprawianiu prac klasowych i pisaniu w drugim terminie kryteria ocen nie zmieniają się. 10. Nie ma możliwości poprawiania ocen na tydzień przed klasyfikacją. 11. Uczeń, który opuścił więcej niż 50% lekcji nie będzie klasyfikowany z przedmiotu. 12. Każdy uczeń ma prawo do dodatkowych ocen za wykonane prace nadobowiązkowe. 13. Ilość zgłoszeń nieprzygotowania do lekcji ustala nauczyciel uczący. 14.Ocena uczniów z dysfunkcjami stwierdzonymi orzeczeniem powinna być zgodna z zaleceniami poradni. III. Narzędzia pracy ucznia Zeszyt, podręcznik i ćwiczenia: kl. I Po polsku, kl. II Po polsku, kl. III Po polsku autorstwa Jolanty Malczewskiej, Lucyny Adrabińskiej-Pacuła, Joanny Olech, Agaty Hącia. 1

2 IV. Formy i metody sprawdzania wiedzy Oceny bieżące wystawiane są uczniowi za wiedzę i umiejętności. Ocenianiu podlegają: wypowiedzi ustne, sprawdziany pisemne, prace klasowe pisana po zakończeniu działu, kartkówki (niezapowiedziane), pisemne prace domowe, praca i aktywność na lekcji, prace dodatkowe (plakat, referat, prezentacja multimedialna i inne), udział w konkursach przedmiotowych, prace semestralne. V. Ogólne zasady oceniania ucznia 1. Nauczyciel stosuje ogólnie przyjętą skalę ocen (celujący, bardzo dobry, dobry, dostateczny, dopuszczający, niedostateczny). 2. Przy odpowiedzi ustnej obowiązuje znajomość materiału z trzech ostatnich lekcji. 3. Sprawdziany pisemne są zapowiadane tydzień przed terminem z podaniem zakresu materiału. 4. Prace klasowe zapowiadane są na dwa tygodnie przed terminem, tydzień wcześniej przygotowane jest powtórzenie materiału i podany zakres materiału. 5. Ilość poprawianych ocen ze sprawdzianów ustala nauczyciel. 6. Kartkówki są formą niezapowiedzianą i dotyczą znajomości materiału z trzech ostatnich lekcji. 7. Prace klasowe, sprawdziany, kartkówki są formą obowiązkową, obowiązuje znajomość lektur. 8. Kryteria oceniania prac pisemnych: celujący 96%-100% (w tym zadania dodatkowe wykraczające poza program nauczania), bardzo dobry 86%-95%, dobry 71%-85%, dostateczny 51%-70%, dopuszczający 36%-50%, niedostateczny 0%-35%. VI. Zasady wystawiania oceny semestralnej i końcowej 1.Ocena semestralna i końcowa nie jest średnią arytmetyczną ocen cząstkowych. 2. Wystawienie oceny semestralnej i na koniec roku następuje na podstawie ocen cząstkowych, a najważniejsze oceny to w kolejności: prace klasowe, sprawdziany, prace semestralne, prace domowe, odpowiedzi ustne, praca na lekcji, dodatkowe oceny uzyskane przez ucznia za prace nieobowiązkowe. 3.Wystawiona ocena niedostateczna na koniec roku może być zmieniona tylko w wyniku egzaminu poprawkowego. 4. Nie przewiduje się dodatkowego odpytywania na wyższą ocenę semestralną i końcową. 5. Jeżeli uczeń nie zgadza się z wystawioną oceną, to przysługuje mu tryb odwoławczy i pisanie egzaminu sprawdzającego. VII. Ocenianie aktywności na lekcjach oraz prac dodatkowych Uczeń otrzymuje + za samodzielne zgłaszanie się w czasie lekcji i wypowiedz na forum klasy. Zebranie przez ucznia trzy + jest podstawą do wystawienia oceny bardzo dobrej za aktywność w czasie lekcji. W czasie jednej godziny lekcyjnej uczeń otrzyma tylko jeden + wystawiony na koniec lekcji za wyróżniającą się samodzielną pracę. Uczeń może na koniec lekcji otrzymać całościowy stopień, ocenę bardzo dobrą. Uczeń za niewykonanie obowiązkowego ćwiczenia, zadania domowego, ćwiczenia w czasie lekcji, odmowę odpowiedzi otrzymuje -.Uzyskanie trzech - skutkują oceną niedostateczną. VIII. Poziomy wymagań na poszczególne oceny Na ocenę dopuszczającą uczeń - odpowiednio motywowany przez nauczyciela wykonuje proste polecenia, -potrafi odtworzyć w sposób niepełny podstawowe wiadomości, -przy pomocy nauczyciela określa podstawowe pojęcia, rozpoznaje zjawiska i procesy, wykazuje chęć współdziałania w grupie przy wykonywaniu zadań, - prowadzi zeszyt przedmiotowy, - wykazuje się wiedzą i umiejętnościami w takim zakresie, aby nauczyciel mógł sądzić, że uczeń będzie w stanie opanować elementy treści podstawowej w realizacji następnego etapu nauczania. Na ocenę dostateczną uczeń - prezentuje wiedzę fragmentaryczną, ale przedstawia ją samodzielnie, - właściwie rozumie polecenia nauczyciela, - w stopniu podstawowym opanował wymagane umiejętności, - poprawnie wykonuje proste ćwiczenia, 2

3 - wspierany przez nauczyciela, potrafi powiązać wiedzę teoretyczną z praktyką, - uczestniczy w pracach zespołowych, - prowadzi notatki z lekcji, - potrafi w stopniu podstawowym selekcjonować wiadomości, - odróżnia poznane zjawiska i potrafi trafnie zilustrować je przykładami. Na ocenę dobrą uczeń - chętnie stosuje się do poleceń nauczyciela, - prezentuje zagadnienia w sposób logiczny i ciągły, - wyjaśnia swoimi słowami omawiane zagadnienia, - systematycznie przygotowuje się do lekcji i sprawdzianów, - rozumuje w kategoriach przyczynowo-skutkowych, formułuje wnioski, - często wykazuje aktywność podczas lekcji, - w stopniu zadowalającym ocenia wydarzenia i problemy społeczne, - potrafi przedstawić argumenty uzasadniające własne stanowisko, - systematycznie prowadzi zeszyt przedmiotowy, - zdobytą wiedzę wykorzystuje w praktyce, - współpracuje z grupą. Na ocenę bardzo dobrą uczeń - prezentuje w sposób pełny materiał przewidziany programem, - samodzielnie podejmuje trudniejsze zadania, - bardzo dobrze planuje własną pracę, - korzysta z różnorodnych źródeł wiedzy, - łączy wiedzę z różnych przedmiotów, - twórczo uczestniczy w pracy zespołowej, - jest kreatywny, chętnie współdziała w grupie, - bierze udział w konkursach szkolnych i pozaszkolnych, - potrafi samodzielnie formułować opinie i oceny oraz prawidłowo je uzasadniać. Na ocenę celującą uczeń spełnia wszystkie wymogi przewidziane na ocenę bardzo dobrą, a ponadto - osiąga sukcesy w konkursach szkolnych i pozaszkolnych, - prezentuje wiedzę i umiejętności wykraczające poza program szkolny, - bezinteresownie działa na korzyść szkoły bądź środowiska lokalnego, - czerpie wiedzę z różnych źródeł i potrafi ją twórczo przetwarzać, - godnie reprezentuje szkołę. IX. Kryteria ocen z języka polskiego w klasach I-III gimnazjum Kryteria ocen z języka polskiego w klasie I gimnazjum Ocena dopuszczająca. Uczeń poprawnie łączy nazwiska autorów i tytuły dzieł; odtwarza, relacjonuje przebieg akcji utworu; potrafi wyodrębnić bohaterów; w miarę poprawnie redaguje wypowiedzi pisemne w formie opowiadania, opisu, streszczenia; próbuje argumentować i wyciągać wnioski; rozpoznaje i nazywa części mowy i części zdania; odróżnia równoważnik zdania od zdania pojedynczego i od zdań złożonych; zna ogólny podział głosek; rozróżnia głoski i litery; zna podstawowe pojęcia słowotwórcze; w miarę poprawnie wypowiada się na temat problemów omawianych w utworach literackich; potrafi rozpoznawać frazeologizmy, neologizmy i archaizmy; wie, że imiesłowy tworzymy od czasowników; potrafi wskazać imiesłowy w tekście; uzupełnia wypowiedzi wyrazami oceniającymi; Ocena dostateczna. Uczeń (j.w.) wyodrębnia elementy świata przedstawionego w utworze; odróżnia fikcję literacką od rzeczywistości; zna rodzaje i gatunki literackie; rozumie ogólny sens poznawanych utworów; rozumie cicho przeczytany tekst; zabiera głos w swobodnych wypowiedziach na tematy związane z lekturą, filmem, widowiskiem i własnymi przeżyciami; poprawnie redaguje wypowiedzi pisemne w formie opowiadania, opisu, charakterystyki, streszczenia, sprawozdania, instrukcji; wykonuje notatkę na podstawie poznanych treści; wprowadza do wypowiedzeń uogólnienia; rozpoznaje w zdaniu partykułę i wykrzyknik; rozróżnia skróty i skrótowce; potrafi sformułować wypowiedź o charakterze optymistycznym bądź pesymistycznym; potrafi nazwać podstawowe rodzaje słowników. 3

4 Ocena dobra. Uczeń (j. w.) potrafi sformułować problem i główną myśl utworu; określa przeżycia i uczucia bohaterów literackich; potrafi przyporządkować określonemu rodzajowi literackiemu odpowiednie gatunki literackie; zna cechy rodzajów literackich; potrafi wypowiadać się w sposób spójny, logiczny, komunikatywny; samodzielnie i poprawnie redaguje wypowiedzi pisemne w formie opowiadania z elementami opisu, charakterystyki, instrukcję, rozprawkę; buduje wypowiedzi oceniające; zna podstawowe środki poetycko-stylistyczne; rozróżnia pojęcia podmiotu lirycznego i narratora; wykorzystuje imiesłowy w swoich wypowiedziach; zna rodzaje okoliczników; zna rodzaje podmiotów; rozróżnia zdania współrzędnie i podrzędnie złożone oraz ich rodzaje; rozpoznaje równoważnik zdania; zna pojęcie wyrazów pokrewnych; potrafi utworzyć rodzinę wyrazów; wyodrębnia rdzeń w rodzinie wyrazów; zna pojęcie wyrazu bliskoznacznego, związku frazeologicznego; posiada praktyczne umiejętności ortograficzne i interpunkcyjne; umiejętnie posługuje się słownikiem języka polskiego i słownikiem ortograficznym. Ocena bardzo dobra. Uczeń (j.w.) w oparciu o tekst uzasadnia motywy działania, przeżycia i uczucia bohaterów; potrafi zanalizować i zinterpretować utwór literacki, teatralny, filmowy; potrafi samodzielnie formułować wnioski; dokonuje samodzielnej, pełnej charakterystyki bohatera literackiego; rozumie i określa funkcję środków stylistycznych; przekształca tekst epicki lub liryczny w dramatyczny; samodzielnie, wyczerpująco redaguje wypowiedzi pisemne w formie recenzji, rozprawki, tekstu użytkowego i reklamowego; rozróżnia charakterystykę pośrednią, bezpośrednią i porównawczą; wprowadza do własnej wypowiedzi cytaty; zabiera głos w dyskusji, sprawnie formułuje wnioski, uzasadnia swoje zdanie, prowadzi logiczną argumentację; zna cechy gatunków literackich; wyodrębnia w tekście neologizmy i archaizmy; umiejętnie selekcjonuje materiał na określony temat z różnych źródeł; mówi o własnych przeżyciach związanych z lekturą, filmem, widowiskiem teatralnym; dokonuje analizy zdań podrzędnie i współrzędnie złożonych; rozpoznaje imiesłowowy równoważnik zdania; umiejętnie posługuje się słownikami. Ocena celująca. Uczeń (j.w.) samodzielnie poszerza własną lekturę o pozycje spoza kanonu; samodzielnie i twórczo, wzorowo pod względem tematycznym, kompozycyjnym, leksykalnym i stylistycznym redaguje prace pisemne; potrafi kreatywnie myśleć; rozszerza wiadomości z poszczególnych działów nauki o języku; podejmuje działania twórcze; pisze bezbłędnie; osiąga sukcesy w konkursach przedmiotowych, ortograficznych, poetyckich, recytatorskich, czytelniczych. Kryteria ocen z języka polskiego w klasie II gimnazjum Ocena dopuszczająca. Uczeń czyta ze zrozumieniem podstawowe teksty literackie; wyszukuje informacje w tekście; rozróżnia fikcję literacką od autentyzmu; odtwarza zdarzenia; sporządza plan odtwórczy; charakteryzuje bohaterów; nazywa elementarne uczucia i emocje; próbuje argumentować; przekazuje myśli w sposób jasny i zrozumiały; w miarę poprawnie, według wskazówek nauczyciela, redaguje formy wypowiedzi: opowiadanie, opis, charakterystykę; przy pomocy nauczyciela redaguje w prostej formie: instrukcję, sprawozdanie, list; dokonuje streszczenia; wykonuje notatkę według podanych wskazówek; w prostej formie buduje ustną wypowiedź okolicznościową (życzenia, gratulacje, podziękowania); redaguje w oparciu o ustalony schemat prosty tekst użytkowy (zaproszenie, zawiadomienie, ogłoszenie); skraca i rozwija wypowiedzi zgodnie z instrukcją; zadaje pytania; potrafi rozpoznać i napisać prosty tekst reklamowy; pracuje w grupie; zna podstawowe środki stylistyczne (epitet, metafora, rym, porównanie, animizacja, personifikacja, pytanie retoryczne); zna rodzaje i podstawowe gatunki literackie; poprawnie łączy nazwiska autorów i tytuły dzieł; zna podstawowe rodzaje słowników i potrafi z nich korzystać; stosuje poprawną interpunkcję w zapisie daty; posiada podstawowe wiadomości z zakresu nauki o języku: odmienne i nieodmienne części mowy, części zdania, zdanie pojedyncze, zdanie złożone, równoważnik zdania, głoski, litery, wyrazy pokrewne, imiesłowy (bez określania nazwy), neologizmy; rozpoznaje formę czasownika w stronie czynnej, biernej, zwrotnej; buduje konstrukcję zdania z czasownikiem w stronie czynnej, biernej i zwrotnej; zna podstawowe pojęcia z teorii literatury. Ocena dostateczna. 4

5 Uczeń (j.w.) czyta ze zrozumieniem; z tekstu wybiera dla siebie ważne informacje; określa tematykę; potrafi opowiedzieć o zdarzeniach, określić ich miejsce i czas; porównuje zachowanie i działania bohaterów; gromadzi argumenty; notuje argumenty w postaci zdań pojedynczych, równoważników zdań; próbuje formułować wnioski; buduje wypowiedź zgodną z tematem; poprawnie redaguje formy wypowiedzi (opowiadanie, opis, streszczenie, charakterystykę, dialog, sprawozdanie, instrukcję, list); redaguje rozprawkę; tworzy proste formy tekstów użytkowych; proponuje różnorodne wyrazy oceniające i określenia; sporządza proste formy notatek; formułuje pytania ogólne i szczegółowe, zgodne z tematem; wypowiada się na różnorodne tematy; zabiera głos w dyskusji; posługuje się w wypowiedzi ustnej i pisemnej zdaniami złożonymi; odróżnia fakt od opinii; rozpoznaje i ocenia mechanizmy reklamy; zna podstawowe rodzaje stylów wypowiedzi; potrafi rozpoznać tekst napisany w określonym stylu; potrafi wyodrębnić z tekstu terminy naukowe; korzysta z przypisów; rozpoznaje w utworach literackich podstawowe środki stylistyczne; korzystając ze wskazówek nauczyciela, interpretuje teksty literackie; posiada podstawowe wiadomości na temat wybranych twórców literatury polskiej i światowej; samodzielnie korzysta z encyklopedii i słowników; zna pojęcia: mowa zależna i niezależna, antonim, homonim, synonim; rozpoznaje konstrukcję zdania z nieosobową formą czasownika zakończoną na -no, -to. Ocena dobra. Uczeń (j.w.) umie określić typ narracji; wyodrębnia działania, określa przeżycia i uczucia bohaterów literackich; przy pomocy nauczyciela określa kompozycję utworu literackiego; próbuje odczytywać teksty niewerbalne; wypowiada się w sposób spójny, logiczny, komunikatywny; podaje odpowiednie przykłady; poprawnie akcentuje swoje wypowiedzi; dyskutuje, próbuje nawiązać do wypowiedzi poprzedników, wyraża odmienne zdanie; wzbogaca swoje słownictwo, stosuje różnorodne formy gramatyczne, konstrukcje składniowe; próbuje nadać wypowiedzi cechy stylu naukowego, urzędowego; proponuje własne przykłady tekstów reklamowych; redaguje teksty użytkowe; pisze poprawnie sprawozdanie, recenzję, rozprawkę, opis przeżyć wewnętrznych, pamiętnik, dziennik, przemówienie; samodzielnie buduje stwierdzenia i przypuszczenia; rozwija argumenty, wyciąga wnioski; wprowadza cytaty do własnych wypowiedzi; czyta ze zrozumieniem teksty popularnonaukowe; przekształca dialog w opowiadanie, stosując mowę zależną; stosuje mowę niezależną; skraca i rozwija wypowiedzenia; stosuje w wypowiedziach imiesłowy; różnicuje odpowiednio wypowiedzi pod względem stylistycznym, językowym; formułuje wypowiedź ze względu na cel i odbiorcę; mówi o sobie, prezentując własne zalety i osiągnięcia; posiada praktyczne umiejętności ortograficzne i interpunkcyjne; zna rodzaje i gatunki literackie; posługuje się słownikami. Ocena bardzo dobra. Uczeń (j.w.) uzasadnia w oparciu o tekst motywy działania, przeżycia i uczucia bohaterów; potrafi przedstawić własne motywy działania; odkrywa kompozycję utworu literackiego; samodzielnie interpretuje teksty literackie, odkrywa ich sens dosłowny i metaforyczny; czyta i interpretuje teksty niewerbalne; w wypowiedzi stosuje metafory i porównania, nadając jej oryginalny charakter; potrafi podsumować dyskusję; notuje na różnorodne sposoby; przygotowuje reklamy według własnego pomysłu; samodzielnie, poprawnie redaguje poznane formy wypowiedzi (opis, opowiadanie, charakterystyka, streszczenie, sprawozdanie, recenzja, rozprawka, opis przeżyć wewnętrznych, przemówienie, pamiętnik, dziennik); redaguje wypowiedź reporterską z elementami opisu, komentarza, oceny; wydaje samodzielnie opinię na temat zaistniałego wydarzenia; przeprowadza wywiad; gromadzi cytaty, przytacza cudze sądy i opinie, podaje źródła; czyta teksty o zróżnicowanej tematyce i stylistyce; świadomie i celowo wykorzystuje we własnych wypowiedziach porównania, epitety i przenośnie; w wypowiedziach stosuje poznane terminy teoretycznoliterackie; rozumie i określa funkcję środków stylistycznych; zna i stosuje mowę zależną i niezależną; korzysta z różnorodnych źródeł i umiejętnie gromadzi informacje na dany temat. Ocena celująca. Uczeń (j.w.) czyta pozycje spoza kanonu lektur; twórczo i wzorowo redaguje wypowiedzi pisemne; potrafi kreatywnie myśleć i ubierać swe myśli w słowa; poszerza swe wiadomości z nauki o języku; podejmuje twórcze działania; pisze bezbłędnie; osiąga sukcesy w konkursach przedmiotowych, ortograficznych, poetyckich, recytatorskich, czytelniczych. Kryteria oceny z języka polskiego w klasie III gimnazjum 5

6 Ocena dopuszczająca. Uczeń czyta ze zrozumieniem podstawowe teksty literackie; przekazuje myśli w sposób jasny i zrozumiały; wyszukuje informacje w tekście; sporządza plan odtwórczy; charakteryzuje bohaterów; odtwarza zdarzenia; nazywa elementarne uczucia i emocje; redaguje proste formy notatek; gromadzi argumenty; próbuje formułować wnioski; formułuje pytania szczegółowe i ogólne w zależności od potrzeb i okoliczności; w miarę poprawnie, według wskazówek nauczyciela, redaguje formy wypowiedzi (opowiadanie, opis, streszczenie, charakterystykę, ogłoszenie, zawiadomienie, zaproszenie); przy pomocy nauczyciela redaguje w prostej formie: rozprawkę, dialog, instrukcję, sprawozdanie, list, podanie, życiorys; próbuje nakłaniać, przekonywać, tłumaczyć; rozpoznaje i stosuje zdania pojedyncze, złożone, równoważniki zdań; skraca i rozwija wypowiedzi zgodnie z instrukcją; dokonuje streszczenia; proponuje różnorodne wyrazy oceniające i określenia; odróżnia język ogólnopolski od dialektu, gwary, żargonu; wskazuje w tekście archaizmy i neologizmy; odróżnia informację od oceny, fakty od opinii; zna środki stylistyczne; zna rodzaje i podstawowe gatunki literackie; wymienia cechu dramatu; wypowiada się na temat przeczytanych książek; sporządza opis bibliograficzny; stosuje poprawną interpunkcję w zapisie daty; zna podstawowe rodzaje słowników i potrafi z nich korzystać; pracuje w grupie. Ocena dostateczna. Uczeń(j.w.) czyta ze zrozumieniem; analizuje świat przedstawiony utworu; określa tematykę; porównuje kreacje bohaterów; wyjaśnia znaczenie tytułu utworu; dostrzega w utworach literackich jak i w życiu powszednim, zależności przyczynowo skutkowe; formułuje tezę, hipotezę; uzasadnia własne zdanie; zabiera głos w dyskusji; zadaje pytania; buduje wypowiedź spójną, zgodną z tematem; stosuje w wypowiedziach ustnych i pisemnych urozmaicone słownictwo; poprawnie redaguje formy wypowiedzi: opowiadanie, opis, streszczenie, charakterystykę, dialog, ogłoszenie, zawiadomienie, zaproszenie, sprawozdanie, rozprawkę; według schematu redaguje: instrukcję, list, podanie, życiorys, recenzję; przeprowadza wywiad; w sposób jasny i rzeczowy przekazuje informacje; dopasowuje sposób używania języka do pełnionej roli, sytuacji, celu; zna rodzaje stylów językowych; próbuje negocjować; rozumie znaczenie pojęć: stylizacja, archaizacja, dialektyzacja; zna rodzaje dialektów i gwar; dokonuje przekształceń stylistycznych według wzoru; stosuje szyk prosty i szyk przestawny; rozpoznaje gwarę młodzieżową; rozpoznaje zdania wielokrotnie złożone; dzieli wypowiedzenia wielokrotnie złożone na wypowiedzenia składowe; interpretuje teksty poetyckie; rozpoznaje w utworach podstawowe środki stylistyczne; korzysta z przypisów; posiada podstawowe wiadomości na temat wybranych twórców literatury polskiej i światowej; samodzielnie korzysta z encyklopedii, słowników, leksykonów; gromadzi materiały na określony temat; zna pojęcia: homonim, referat, esej, apostrofa, geneza, inwokacja, epilog, epopeja narodowa, bohater dynamiczny, tragedia antyczna. Ocena dobra. Uczeń (j.w.) czyta ze zrozumieniem różnorodne teksty literackie, publicystyczne, popularnonaukowe; rozpoznaje funkcje czytanych tekstów, próbuje je klasyfikować i oceniać ich przydatność dla konkretnego odbiorcy; motywuje, ocenia działania i zachowania bohaterów; określa problematykę utworu; rozpoznaje typ narracji; samodzielnie interpretuje teksty kultury; przywołuje konteksty i dostrzega współzależności; potrafi odpowiednio dobierać, porządkować, wartościować argumenty i kontrargumenty; formułuje wnioski; redaguje wypowiedzi pisemne: opowiadanie, opis, charakterystyka, instrukcja, streszczenie, sprawozdanie, rozprawka, recenzja, przemówienie, reportaż, referat, podanie, życiorys, list, teksty użytkowe; dyskutuje; wskazuje przykłady stereotypów funkcjonujących w otaczającym świecie; dokonuje przekształceń stylistycznych w obrębie tekstów gwarowych, archaicznych, współczesnych; redaguje wypowiedź o charakterze oferty wydawniczej; wskazuje cechy stylów językowych; określa rolę podmiotu lirycznego; rozumie znaczenie i celowość stosowania środków stylistycznych; interpretuje i analizuje utwory poetyckie; odczytuje znaczenie symboliczne; zna i charakteryzuje rodzaje i gatunki literackie; nazywa epoki literackie, stosuje homonimy, peryfrazy, eufemizmy; dokonuje analizy zdań wielokrotnie złożonych; rozpoznaje imiesłowowy równoważnik zdania; sporządza bibliografię na dany temat. Ocena bardzo dobra. Uczeń (j.w.) czyta różnorodne teksty kultury, dobiera je samodzielnie bądź przy pomocy nauczyciela; w sposób interesujący przedstawia problematykę czytanych utworów; dokonuje oryginalnej analizy i interpretacji utworów literackich; interpretuje teksty ikonograficzne; dostrzega i analizuje konteksty niezbędne do interpretacji tekstów kultury; dostrzega uniwersalne wartości wpisane w teksty kultury; 6

7 rozpoznaje wypowiedzenia wielokrotnie złożone, także z imiesłowowym równoważnikiem zdania, posługuje się nimi we własnych wypowiedziach w sposób celowy i przemyślany; wprowadza do wypowiedzi cytaty; potrafi ustosunkować się do cudzej opinii; potrafi świadomie ożywiać, uplastyczniać własne teksty, stosując urozmaicone stylistyczne środki językowe i poetyckie; poznane formy wypowiedzi pisemnej redaguje w sposób oryginalny, z nielicznymi usterkami; tworzy teksty o różnorodnej stylistyce, zgodne ze wskazaną funkcją językową; stosuje różne sposoby wprowadzania argumentacji; jest liderem grupy, zespołu; rozpoznaje i stawia problemy, rozwiązuje je w sposób twórczy; wykorzystuje różnorodne techniki notowania; świadomie posługuje się wypowiedziami o charakterze ironicznym, sarkastycznym, humorystycznym, poważnym, patetycznym; dostrzega w wypowiedziach błędy językowe; korzysta z różnorodnych źródeł i umiejętnie gromadzi informacje; dokonuje selekcji, syntezy, analizy informacji; wymienia i ocenia wartości i antywartości; posiada wiedzę dotyczącą czołowych postaci literatury polskiej i światowej; przywołuje sylwetki twórców i dzieła sztuki; nazywa prawdy uniwersalne i ponadczasowe; odczytuje metaforykę utworów poetyckich; odczytuje sens alegoryczny; podaje przykłady motywów literackich, samodzielnie opracowuje wystąpienie (prezentację multimedialną, monodram); wygłasza przygotowany referat. Ocena celująca. Uczeń (j.w.) samodzielnie poszerza własne horyzonty czytelnicze i myślowe; myśli i działa kreatywnie; twórczo i bezbłędnie redaguje wypowiedzi pisemne; wypowiada się stosownie do sytuacji i okoliczności; jest świadom zjawisk zachodzących we współczesnej polszczyźnie; dokonuje oryginalnych, wartościowych prób poetyckich lub prozatorskich; podejmuje działania mające na celu propagowanie kultury słowa; odnosi sukcesy w konkursach szkolnych i pozaszkolnych. X. Dostosowanie Przedmiotowego Systemu Oceniania z języka polskiego do możliwości uczniów ze specjalnymi wymaganiami edukacyjnymi 1. Uczniowie posiadający opinię poradni psychologiczno-pedagogicznej (ppp) o specyficznych trudnościach w uczeniu się oraz uczniowie posiadający orzeczenie o potrzebie nauczania indywidualnego są oceniani z uwzględnieniem zaleceń poradni. 2. Nauczyciel dostosowuje wymagania edukacyjne do indywidualnych potrzeb psychofizycznych i edukacyjnych ucznia posiadającego opinię ppp o specyficznych trudnościach w uczeniu się. 3. W stosunku do wszystkich uczniów posiadających dysfunkcję zastosowane zostaną zasady wzmacniania poczucia własnej wartości, bezpieczeństwa, motywowania do pracy i doceniania małych sukcesów. 7