DYSOCJACJA ELEKTROLITYCZNA, ph ROZTWORU
|
|
- Marta Niemiec
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 DYSOCJACJA ELEKTROLITYCZNA, ph ROZTWORU WSTĘP TEORETYCZNY Dysocjacja elektrolityczna Substancje, które rozpuszczając się w wodzie lub innym rozpuszczalniku polarnym rozpadają się na jony dodatnie i ujemne, czyli ulegają dysocjacji elektrolitycznej, nazywane są elektrolitami. Dysocjacja elektrolityczna jest procesem rozpadu substancji na jony pod wpływem rozpuszczalnika. Elektrolitami są substancje o budowie jonowej oraz cząsteczki o wiązaniach kowalencyjnych spolaryzowanych. Mechanizm dysocjacji cząsteczek o budowie jonowej (większość soli, wodorotlenki litowców i berylowców) polega na uwalnianiu jonów z sieci krystalicznej pod wpływem cząsteczek rozpuszczalnika. W roztworach wodnych substancje o budowie jonowej są całkowicie zdysocjowane na jony. Rozpuszczanie elektrolitów jest możliwe tylko wówczas, gdy energia oddziaływań pomiędzy cząsteczkami substancji rozpuszczanej i cząsteczkami rozpuszczalnika jest wyższa niż energia oddziaływań pomiędzy cząsteczkami substancji rozpuszczanej w stanie stałym. W czasie rozpuszczania muszą zostać pokonane siły przyciągania jonów w sieci krystalicznej oraz siły spójności działające między cząsteczkami rozpuszczalnika. Związki, w których występują wiązania kowalencyjne ulegają dysocjacji wówczas, gdy posiadają one wiązania silnie spolaryzowane. Pod wpływem polarnego rozpuszczalnika następuje wzrost polaryzacji takich wiązań w cząsteczce, a następnie ich rozerwanie z utworzeniem się oddzielnych jonów. W roztworach tej grupy związków ustala się określona równowaga pomiędzy jonami a cząsteczkami, które nie uległy dysocjacji. Substancje mające bardzo silnie spolaryzowane wiązania ulegają dysocjacji prawie całkowicie (np. HCI, HNO 3 ), natomiast te, które mają. wiązania słabo spolaryzowane (np. H 2 S, HCN) ulegają rozpadowi na jony tylko częściowo. Powstałe jony są zawsze otoczone cząsteczkami rozpuszczalnika, tj. ulegają solwatacji. Jeżeli rozpuszczalnikiem jest woda, proces ten nazywany jest hydratacją. W roztworach wodnych jony metali występują w postaci akwakompleksów Me(H 2 O)n q+. Jon wodorowy z cząsteczkami wody tworzy jon oksoniowy H 3 O +. W równaniach chemicznych najczęściej zapisywane są jednak uproszczone formy jonów: Me q+ (lub Me q+ aq) oraz H +. Obecność jonów powoduje, że roztwory elektrolitów przewodzą prąd elektryczny. Roztwory wodne elektrolitów to głównie roztwory kwasów, zasad i soli. Na właściwości jonów i cząsteczek w roztworze wodnym mają wpływ m.in. temperatura, inne jony lub cząsteczki, ich ładunki i stężenia. Wskutek wzajemnego przyciągania się różnoimiennych jonów, hydratacji oraz tworzenia się par jonowych, elektrolit zachowuje się tak, jakby jego stężenie było mniejsze od rzeczywistego. Równania dysocjacji elektrolitycznej dla wybranych elektrolitów można przedstawić następująco: HCl H + + Cl - KOH K + + OH - Na 2 SO 4 2Na SO 4 1
2 Kwasy wieloprotonowe oraz zasady wielowodorotlenowe dysocjują stopniowo. Dla przykładu dysocjacja kwasu fosforowego (V) zachodzi zgodnie z równaniami: H 3 PO 4 H + + H 2 PO 4 - H 2 PO 4 - H + + HPO 4 2- HPO 4 2- H + + PO 4 3- I stopień II stopień III stopień Strzałki skierowane w przeciwnych kierunkach oznaczają częściową dysocjację elektrolitu słabego lub średniej mocy, natomiast strzałka skierowana w prawo oznacza całkowitą dysocjację elektrolitu mocnego. We wszystkich wypadkach wielostopniowej dysocjacji kwasów lub zasad najłatwiej przebiega dysocjacja na I stopniu, trudniej na drugim i najtrudniej na dalszych. Jest to spowodowane tym, że w pierwszym etapie jon wodorowy oddysocjowuje od cząsteczki elektrycznie obojętnej, natomiast w drugim etapie i dalszych musi oddysocjowywać od cząsteczek (jonów) naładowanych ujemnie, co jest znacznie trudniejsze. Dysocjację elektrolityczną charakteryzują dwie wielkości: stopień dysocjacji α oraz stała dysocjacji K. Stopień dysocjacji (α) jest to stosunek liczności tej części elektrolitu, która uległa dysocjacji (n ) do całkowitej liczności elektrolitu w roztworze (n 0 ): n' α = lub n 0 α = c' c 0 gdzie: c stężenie jonów powstałych w wyniku dysocjacji, c 0 całkowite stężenie elektrolitu. Stopień dysocjacji może przyjmować wartości w zakresie 0 < α 1. Zależy od rodzaju elektrolitu, właściwości rozpuszczalnika, stężenia roztworu, obecności innych elektrolitów (szczególnie zawierających jony wspólne z jonami elektrolitu badanego) oraz temperatury. Elektrolity w roztworach wodnych mogą ulegać dysocjacji całkowicie (n = n 0 ) lub częściowo (n' < n 0 ). Z wielkością stopnia dysocjacji wiąże się pojęcie mocy kwasu lub zasady. Elektrolity można zatem podzielić na: mocne, średniej mocy i słabe. Elektrolity mocne są w roztworach wodnych, niezależnie od stężenia, całkowicie zdysocjowane na jony, czyli ich stopień dysocjacji jest praktycznie równy jedności. Należą do nich wszystkie sole, kwas solny, kwas bromowodorowy, kwas azotowy(v), kwas chlorowy(vii), kwas siarkowy(vi), wodorotlenki litowców (NaOH, KOH). Elektrolity, dla których w roztworze wodnym o stężeniu równym 0,1 mol/dm 3 stopień dysocjacji α 0,03 nazywamy elektrolitami słabymi. Należą do nich między innymi: kwas azotowy(lll), kwas węglowy(iv), kwas cyjanowodorowy, kwas octowy, wodny roztwór amoniaku, wodorotlenki metali ciężkich. Pozostałe elektrolity zaliczane są do elektrolitów średniej mocy. Należą do nich: kwas flourowodorowy, kwas fosforowy(v), kwas siarkowy(iv). Dysocjacja elektrolityczna elektrolitów słabych i średniej mocy w wodzie jest reakcją równowagową. W roztworze ustala się równowaga między jonami i cząsteczkami niezdysocjowanymi. 2
3 Stała dysocjacji K (dla reakcji AB A + + B - ), nazywana również stałą równowagi, zgodnie z prawem działania mas wyraża stosunek iloczynu stężeń jonów, na które rozpada się dany elektrolit do stężenia cząsteczek niezdysocjowanych w stanie równowagi: + [ A ][ B ] K = [ AB] gdzie [A + ],[B - ],[AB] oznaczają wartości liczbowe stężeń molowych jonów i cząsteczek niezdysocjowanych w stanie równowagi. Stała dysocjacji nie zależy od stężenia elektrolitu lecz od temperatury i rodzaju rozpuszczalnika. Jest wielkością bezwymiarową. Wartość liczbowa stałej określa moc elektrolitu. Elektrolity o stałych dysocjacji K rzędu nazywa się potocznie elektrolitami średniej mocy, a charakteryzujące się mniejszymi wartościami od 10-4 elektrolitami słabymi. Ze wzoru definiującego stałą dysocjacji wynika, że jeśli zwiększy się stężenie jednego z jonów, to dla zachowania stałej wartości całego wyrażenia musi się zmniejszyć stężenie drugiego jonu lub zwiększyć stężenie cząsteczek niezdysocjowanych. W rzeczywistości zachodzą oba te procesy. Zwiększenie stężenia cząsteczek niezdysocjowanych jest równoznaczne ze zmniejszaniem się stężenia jonów, a więc z cofnięciem dysocjacji. W przypadku kwasów wieloprotonowych poszczególne etapy dysocjacji charakteryzują kolejne stałe dysocjacji, przy czym K 1 >> K 2...» K n. Przykładowo dla kwasu węglowego (IV) dysocjującego dwustopniowo: H 2 CO 3 H + + HCO 3 - HCO 3 - H + + CO [ H ][ HCO3 ] K1 = [ H CO ] + 2 [ H ][ CO3 ] K2 = [ HCO ] Wartości stałych dysocjacji roztworów wodnych wybranych kwasów i roztworu amoniaku podano w tabeli 1. Zależność między stałą dysocjacji, stopniem dysocjacji i stężeniem elektrolitu opisuje prawo rozcieńczeń Ostwalda. Korzystając z definicji stopnia dysocjacji α, stężenie produktów dysocjacji c, ) i cząsteczek niezdysocjowanych (c AB ) w stanie równowagi można wyrazić jako funkcję α i ( + A c B stężenia całkowitego c 0, ([A + ] = [B - ] = c 0 α), a stałą dysocjacji K przedstawić w postaci: + 2 [ A ][ B ] c0αc0α c0α K = = = [ AB] (1 α) c (1 α) 0 W słabych elektrolitach α << 1 i możemy tę wartość pominąć przy przybliżonych obliczeniach wówczas: K = α 2 c 0 stąd α = K c 0 Ponieważ stopień dysocjacji (procent cząsteczek zdysocjowanych) zmienia się wraz z rozcieńczeniem, zatem nie jest on odpowiednim kryterium do klasyfikacji mocy elektrolitów. 3
4 Wielkością taką jest natomiast stała dysocjacji. Umownie przyjmuje się, że substancje których stała dysocjacji jest mniejsza niż 10-4, określane są jako elektrolity słabe. W niektórych podręcznikach szkolnych ciągle można znaleźć jednak informację, że słabe elektrolity są to substancje, które dysocjują w niewielkim (np. 5%) stopniu. Dla wodnych roztworów elektrolitów będących słabymi kwasami lub zasadami obowiązują, jeszcze inne ograniczenia. Z równania opisującego stan równowagi reakcji dysocjacji: cα 2 + Kα - K = 0, gdzie K = constant wynika, że w miarę rozcieńczania do nieskończoności element cα 2 zbliża się do zera, a stopień dysocjacji (procent dysocjacji) α przybliża się do jedności, tzn. wzrasta do 100%. Pomimo tego substancja taka zaliczana jest do słabych elektrolitów. Tabela 1. Wartości stałej dysocjacji wybranych elektrolitów. Podane wartości pk = - log K. Elektrolit Reakcja dysocjacji pk 1 pk 2 pk 3 HNO 2 HNO 2 H NO 2 3,15 H 2 CO 3 H 2 CO 3 H HCO 3 HCO - 3 H CO 3 6,35 10,32 H 2 SO 4 H 2 SO 4 H HSO 4 HSO - 4 H SO 4 1,99 H 3 PO 4 H H 2 PO 4 H 3 PO 4 H 2 PO - 4 H HPO 4 2,15 7,18 12,38 HPO 2-4 H PO 4 HF HF H + + F - 3,18 HIO 3 HIO 3 H IO 3 0,85 H 2 S H 2 S H + + HS - HS - H + + S 2-6,98 12,6 CH 3 COOH CH 3 COOH H + + CH 3 COO - 4,79 NH 4 OH NH 4 OH NH OH - 4,76 Zn(OH) 2 Zn(OH) 2 Zn(OH) + + OH - Zn(OH) + Zn 2+ + OH - 4,99 6,31 Dysocjacja wody, ph roztworu Woda należy do elektrolitów bardzo słabych. Dysocjuje według równania: 2H 2 O H 3 O + + OH - lub dla uproszczenia H 2 O H + + OH - Stała równowagi dysocjacji wody ma postać: + [ H ][ OH K = [ H ] 2 O ] Ponieważ stężenie [H 2 O] w czystej wodzie i w roztworach rozcieńczonych można przyjąć za wielkość stałą (c H2O - 55,4 mol/dm 3 ), stąd iloczyn: K[H 2 O] = K w = [H + ][OH - ] 4
5 jest zdefiniowany jako iloczyn jonowy wody, gdzie K w jest nazywana stałą jonizacji wody. W czystej wodzie w temperaturze 298K stężenia jonów [H 3 O + ] oraz [OH - ] są jednakowe i wynoszą 10-7 mol/dm 3. Stąd wartość stałej K w w tej temperaturze wynosi Wartość K w zależy od temperatury oraz w nieznacznym stopniu od siły jonowej wody (obecności innych jonów w wodzie). W celu uniknięcia operowania bardzo małymi liczbami stężeń jonów wodorowych [H 3 O + ] bądź wodorotlenowych [OH - ] w postaci wykładniczej, dla wyrażenia stężeń tych jonów w postaci liczb całkowitych wprowadzono pojęcie ph oraz poh zdefiniowanymi jako ujemny logarytm dziesiętny ze stężeń tych jonów: ph = -log[h + ] oraz poh = -log[oh - ] Analogicznie do stężenie jonów wodorowych wyrażonych jako ph stężenie dowolnego jonu J można wyrazić jako: pj = - log[j], Logarytmując obustronnie zależność K w = [H + ][OH - ] i korzystając z definicji ph i poh otrzymuje się wyrażenie na iloczyn jonowy wody w postaci: pk w = ph + poh Wartość pk w = - logk w przy sile jonowej I = 0 w temperaturze 298K = 14,00. Jeżeli jony H + i OH - powstają wyłącznie z dysocjacji wody to [H + ] = [OH - ] = 10-7, czyli ph = poh = 7, co oznacza, że roztwór jest obojętny. Wprowadzenie roztworu kwasu, zasady lub soli hydrolizującej powoduje zmianę położenia równowagi reakcji dysocjacji wody. Mimo to wartość iloczynu jonowego wody nie ulega zmianie. Roztwory, w których stężenie jonów wodorowych [H + ] jest większe od stężenia jonów wodorotlenowych sa kwaśne (ph < 7); w roztworach zasadowych [OH - ] > [H + ] czyli ph >7. Do najczęściej stosowanych metod określania ph należą metoda potencjometryczna i wskaźnikowa. W metodzie potencjometrycznej wykorzystuje się zależność między potencjałem odpowiednich elektrod a stężeniem kationów wodorowych w roztworze. Do pomiaru ph stosuje się przyrządy zwane pehametrami. Ze wskazań pehametru odczytuje się bezpośrednio wartość ph roztworu. W metodzie wskaźnikowej wykorzystuje się zmiany barwy roztworów wskaźników kwasowozasadowych lub papierków wskaźnikowych. Wskaźniki ph Wskaźnikami ph (indykatorami) są związki organiczne, o charakterze słabych kwasów lub zasad, których jony posiadają inne zabarwienie niż cząsteczki niezdysocjowane (zmieniają barwę w zależności od ph roztworu). Po wprowadzeniu wskaźnika do roztworu wodnego następuje jego częściowa dysocjacja i ustala się stan równowagi między jonami i cząsteczkami niezdysocjowanymi. Dysocjację wskaźnika o charakterze kwasu (Hlnd) lub zasady (IndOH) wyrażają równania: HInd H + + Ind - IndOH Ind + + OH 5
6 W przypadku wskaźnika kwasowego Hlnd wzrost stężenia jonów wodorowych przesuwa równowagę reakcji w lewą stronę, zmniejszając stężenie jonów Ind -, natomiast dodatek jonów OH - przesuwa równowagę w prawo, zmniejszając stężenia cząsteczek niezdysocjowanych. Stała dysocjacji wskaźnika Hlnd wyrażona jest równaniem: K HInd + [ H ][ Ind = [ HInd] ] Barwa roztworu zależy od stosunku stężeń formy zdysocjowanej i niezdysocjowanej wskaźnika. Stosunek ten jest ściśle związany ze stężeniem jonów wodorowych. Jeżeli stężenie jonów wodorowych [H + ] jest równe K HInd, połowa wskaźnika uległa dysocjacji; roztwór ma barwę pośrednią między barwami formy zdysocjowanej. i niezdysocjowanej, Gdy stosunek stężeń [lnd - ]/[Hlnd]> 10 widoczna jest tylko barwa jonów wskaźnika, natomiast gdy [lnd - ]/[Hlnd] < 0,1 zabarwienie roztworu odpowiada niezdysocjowanej formie wskaźnika. Każdy wskaźnik ma określony przedział ph (zakres czułości wskaźnika ph), w którym zachodzą widoczne zmiany barwy roztworu. Zakres ten zależy od jego stałej dysocjacji. Zakres zmiany barwy obejmuje najczęściej ok. 2 jednostki ph (~ pk ± 1). Oprócz roztworów wskaźników, do określania ph można stosować papierki wskaźnikowe, czyli paski bibuły nasyconej odpowiednimi wskaźnikami. Mogą zawierać one jeden wskaźnik, jak np. papierki lakmusowe lub być nasycone mieszaniną wskaźników tak dobranych, że barwa papierków zmienia się przechodząc przez różne zabarwienia w szerokim zakresie ph. Papierki wskaźnikowe mogą być stosowane tylko razem z załączoną wzorcową skalą barw. Porównując zabarwienie, zwilżonego badanym roztworem, papierka wskaźnikowego z skalą barw odczytujemy orientacyjne wartości ph (Ryc. 1). Wskaźnikami ph mogą być również naturalne barwniki zawarte w roślinach. Barwniki większości kwiatów i warzyw są najczęściej antocyjanami lub flawonoidami. Jest to grupa związków organicznych występujących w soku komórkowym roślin, których barwa zależy od ph środowiska w którym zawarty jest określony barwnik. Najbardziej znane są właściwości barwników z liści czerwonej kapusty. Mieszanina barwników zawartych w czerwonej kapuście (grupa antocyjanin o różnej budowie strukturalnej) ma wyjątkowo szeroki zakres zmiany barwy (od czerwonego przy ph < 3, przez fioletowy, niebieski, zielony do żółtego przy ph > 13). Natomiast pochodne taniny zawarte w ekstrakcie z herbaty charakteryzują się tylko jasnożółtym zabarwieniem w środowisku kwaśnym, a brunatnym w środowisku zasadowym. Obliczanie ph mocnych i słabych elektrolitów Dysocjacja i ph mocnych kwasów i zasad Przykład: Dysocjacja HCl roztwór 0.01 M HCl zdysocjuje całkowicie w 0.01 M H 3 O + oraz 0.01 M Cl -. Jakie jest ph tego kwasu? Wobec tego, Ponieważ jest to mocny kwas wiemy, że [H 3 O + ] = M 6
7 ph = -log[h 3 O + ] = -log(0.010) = 2.00 A jakie jest ph M roztworu NaOH? Ponieważ NaOH jest mocną zasadą, wiemy, że [OH - ] = M oraz poh = -log[oh - ] = -log(0.010) = 2.00 ph mozna wyliczyć z wzoru na iloczyn jonowy wody ph + poh = 14: Dysocjacja i ph słabych kwasów i zasad ph = = Dla słabych kwasów i zasad dysocjacja nie jest całkowita i np. dla kwasów w roztworze tworzy się równowaga między słabym kwasem, wodą, H 3 O + oraz anionem reszty kwasowej. Jak wyliczyć ph słabego kwasu np. 1 M roztworu HFo K=6,3* Napisz reakcję równowagi: HF(aq) + H 2 O(l) H 3 O + (aq) + F (aq) 2. Wyznacz stałą dysocjacji: + [H O ][F - ] = [HF] 3 Ka 3. Jaka jest zależność między stężeniami, a stopniem dysocjacji? Dla reakcji dysocjacji HF z stechiometrii reakcji wiemy, że [H 3 O + ] = [F ]=c 0 α (gdzie c 0 to stężenie początkowe związku) czyli po prostu wyznaczamy ile procent roztworu zdysocjowało. Jeżeli zdysocjowało c 0 α to ile niezdysocjowanego związku zostało? Proste: (1-α) c 0. Teraz można to wstawić do wzoru na K i wyprowadzić prawo rozcieńczeń Oswalda: + ][F - 2 [H3O ] c0α * c0α c0α Ka = = = [HF] (1 α) c 1 α 0 4. Co nam daje ta zależność? Możemy wyliczyć α. Ponieważ α jest w funkcji kwadratowej (α 2 c 0 +Kα-K=0), jego wartość będzie wynosić α = K + K2 + 4Kc 2c 0 Jednak, ponieważ α jest często bardzo małe, możemy uprościć sobie życie i obliczenia przyjmując 1-α 1. Ogólnie uproszczenie takie stosuje się gdy c 0 /K>400. 7
8 Dla naszych obliczeń jest to 1/K=1587, czyli mamy zielone światło i kontynuujemy obliczenia przy założeniu, że K=c 0 α 2, z tego wyliczamy α=0.025 i dalej zostaje nam już tylko [H 3 O + ]=c 0 α=0.025 mol/dm 3 (α jest bezwymiarowa, więc mamy jednostki stężenia). 5. I ostatni etap to obliczenie ph czyli log[0,025]=1,6 tyle wynosi ph naszego kwasu. Obliczenia dla zasady są podobne tylko wyliczamy poh, a na koniec przeliczamy na ph stosując wzór na iloczyn jonowy wody. Literatura: A. Bielański, Podstawy chemii nieorganicznej, PWN, Warszawa I.Barycka, K.Skudlarski, Podstawy chemii,. Oficyna Wydawnicza Pol. Wr.. Wrocław T.Lipiec, Z.S.Szmal, Chemia analityczna z elementami analizy instrumentalnej, PZWL, Warszawa A. Jabłoński. T.Palewski, L.Pawlak, W.Walkowiak, B.Wróbel, B.Ziółek, W.Żyrnicki, Obliczenia w chemii nieorganicznej, Oficyna Wydawnicza P.Wr., Wrocław
9 ZADANIA 1. Napisz równania dysocjacji HCl, KOH oraz Na 2 SO 4, a następnie napisz równanie na stałą dysocjacji poszczególnych reakcji. Napisz równania dysocjacji dla H3PO4. 2. Podziel roztwory kwasów, zasad i soli na mocne (α>30%), słabe (α<3%) i o średniej mocy (α = 3-30%). Oszacuj stałą dysocjacji dla tych roztworów. 3. Oblicz ph mocnego kwasu i zasady o stężeniu 1M. 4. Oblicz ph słabego kwasu o stężeniu 1M i K=6,67*10-4 lub K=1,77*10-5 zidentyfikuj te kwasy na podstawie tabeli 1. OPIS DOŚWIADCZEŃ Ćwiczenie 1. Określ zabarwienie wskaźnika dla różnych zakresów jego czułości. Zaplanuj jakiego odczynnika będziesz używał i oblicz jego ph. Wskaźnik pk Zakres czułości wskaźnika Błękit tymolowy 1,6 1,2-2,8 Oranż metylowy 3,4 3,1 4,4 Czerwień metylowa 5,0 4,2 6,2 Błękit bromotymolowy 7,1 6,6 7,6 Lakmus 6,0 5,0 8,0 Czerwień krezolowa 8,1 7,2 8,8 Fenoloftaleina 9,4 8,1 10,0 Barwa w roztworze o ph ph < ph ph = ph ph > ph Ćwiczenie 2. Określenie mocy elektrolitu i jego ph na podstawie zabarwienia papierków wskaźnikowych. Odczynniki i przybory laboratoryjne: 9
10 Opis ćwiczenia: 0,1 M kwas solny (HCl) 0,1 M kwas octowy (CH 3 COOH) 0,1 M wodny roztwór wody amoniakalnej (NH 4 OH) 0,1 M wodorotlenek sodu (NaOH) probówki w statywie papierki wskaźnikowe. Do pięciu ponumerowanych probówek dodać kolejno po 1 ml następujących roztworów: 0,1 M HCI; 0,1 M CH 3 COOH; H 2 O (destylowana); 0,1 M NH 4 OH; 0,1 M NaOH. Przygotować pięć papierków wskaźnikowych. Z każdej probówki pobrać dobrze opłukaną i osuszoną bagietką kropelkę roztworu i zwilżyć nią jeden papierek wskaźnikowy. Analiza doświadczenia i wnioski Porównać obserwowane barwy papierków z barwną skalą ph. Odczytać na skali ph jakim jego wartościom odpowiadają zabarwienia papierków zwilżanych badanymi roztworami. Napisać zachodzące w roztworach reakcje. Wyniki przedstawić w formie tabelki: Roztwór 0,1 M HCl 0,1 M CH 3 COOH H 2 O (destylowana) 0,1 M NH 4 OH 0,1 M NaOH 0,1 M NH 4 Cl Zabarwienie papierka wskaźnikowego Wartość ph odczytana ze skali Stężenia jonów i cząsteczek niezdysocjowanych obecnych w roztworze Ćwiczenie 3. Wpływ wspólnego jonu na stopień dysocjacji roztworu słabego elektrolitu. Odczynniki i przybory laboratoryjne: Opis ćwiczenia: 1,0 M roztwór amoniaku (NH 4 OH) stały chlorek amonu (NH 4 CI) roztwór fenoloftaleiny probówki w statywie Obliczona wartość ph Celem doświadczenia jest określenie wpływu jonów NH4+ na położenie stanu równowagi i stopień dysocjacji wodnego roztworu amoniaku Do dwóch probówek wlać po 0,5 ml 1,0 M NH4OH oraz 2 krople fenoloftaleiny. Do jednej z probówek dodawać małymi porcjami (stale mieszając) stały NH4CI. Obserwować zabarwienie wskaźnika w obu probówkach. Analiza doświadczenia i wnioski Zapisz stałą dysocjacji. W którym kierunku nastąpiło przesunięcie położenia równowagi dysocjacji roztworu amoniaku? 10
DYSOCJACJA ELEKTROLITYCZNA, ph ROZTWORU
DYSOCJACJA ELEKTROLITYCZNA, ph ROZTWORU WSTĘP TEORETYCZNY Dysocjacja elektrolityczna Substancje, które rozpuszczając się w wodzie lub innym rozpuszczalniku polarnym rozpadają się na jony dodatnie i ujemne,
Bardziej szczegółowo- w nawiasach kwadratowych stężenia molowe.
Cz. VII Dysocjacja jonowa, moc elektrolitów, prawo rozcieńczeń Ostwalda i ph roztworów. 1. Pojęcia i definicja. Dysocjacja elektroniczna (jonowa) to samorzutny rozpad substancji na jony w wodzie lub innych
Bardziej szczegółoworoztwory elektrolitów KWASY i ZASADY
roztwory elektrolitów KWASY i ZASADY nieelektrolit słaby elektrolit mocny elektrolit Przewodnictwo właściwe elektrolitów < 10-2 Ω -1 m -1 dla metali 10 6-10 8 Ω -1 m -1 Pomiar przewodnictwa elektrycznego
Bardziej szczegółowoTemat 7. Równowagi jonowe w roztworach słabych elektrolitów, stała dysocjacji, ph
Temat 7. Równowagi jonowe w roztworach słabych elektrolitów, stała dysocjacji, ph Dysocjacja elektrolitów W drugiej połowie XIX wieku szwedzki chemik S.A. Arrhenius doświadczalnie udowodnił, że substancje
Bardziej szczegółowoWARSZTATY olimpijskie. Co już było: Atomy i elektrony Cząsteczki i wiązania Stechiometria Gazy, termochemia Równowaga chemiczna Kinetyka
WARSZTATY olimpijskie Co już było: Atomy i elektrony Cząsteczki i wiązania Stechiometria Gazy, termochemia Równowaga chemiczna inetyka WARSZTATY olimpijskie Co będzie: Data Co robimy 1 XII 2016 wasy i
Bardziej szczegółowoRÓWNOWAGI W ROZTWORACH ELEKTROLITÓW
RÓWNOWAGI W ROZTWORACH ELETROLITÓW Opracowanie: dr Jadwiga Zawada, dr inż. rystyna Moskwa, mgr Magdalena Bisztyga 1. Dysocjacja elektrolityczna Substancje, które podczas rozpuszczania w wodzie (lub innych
Bardziej szczegółowoOpracowała: mgr inż. Ewelina Nowak
Materiały dydaktyczne na zajęcia wyrównawcze z chemii dla studentów pierwszego roku kierunku zamawianego Inżynieria Środowiska w ramach projektu Era inżyniera pewna lokata na przyszłość Opracowała: mgr
Bardziej szczegółowodla której jest spełniony warunek równowagi: [H + ] [X ] / [HX] = K
RÓWNOWAGI W ROZTWORACH Szwedzki chemik Svante Arrhenius w 1887 roku jako pierwszy wykazał, że procesowi rozpuszczania wielu substancji towarzyszy dysocjacja, czyli rozpad cząsteczek na jony naładowane
Bardziej szczegółowoRównowagi jonowe - ph roztworu
Równowagi jonowe - ph roztworu Kwasy, zasady i sole nazywa się elektrolitami, ponieważ przewodzą prąd elektryczny, zarówno w wodnych roztworach, jak i w stanie stopionym (sole). Nie wszystkie wodne roztwory
Bardziej szczegółowoKwas HA i odpowiadająca mu zasada A stanowią sprzężoną parę (podobnie zasada B i kwas BH + ):
Spis treści 1 Kwasy i zasady 2 Rola rozpuszczalnika 3 Dysocjacja wody 4 Słabe kwasy i zasady 5 Skala ph 6 Oblicznie ph słabego kwasu 7 Obliczanie ph słabej zasady 8 Przykłady obliczeń 81 Zadanie 1 811
Bardziej szczegółowoHYDROLIZA SOLI. 1. Hydroliza soli mocnej zasady i słabego kwasu. Przykładem jest octan sodu, dla którego reakcja hydrolizy przebiega następująco:
HYDROLIZA SOLI Hydroliza to reakcja chemiczna zachodząca między jonami słabo zdysocjowanej wody i jonami dobrze zdysocjowanej soli słabego kwasu lub słabej zasady. Reakcji hydrolizy mogą ulegać następujące
Bardziej szczegółowoOpracowanie: dr Jadwiga Zawada, dr inż. Krystyna Moskwa
RÓWNOWAGI W ROZTWORACH ELEKTROLITÓW Opracowanie: dr Jadwiga Zawada, dr inż. Krystyna Moskwa CZĘŚĆ TEORETYCZNA 1. Dysocjacja elektrolityczna Substancje, które podczas rozpuszczania w wodzie (lub innych
Bardziej szczegółowoRoztwory buforowe (bufory) (opracowanie: dr Katarzyna Makyła-Juzak)
Roztwory buforowe (bufory) (opracowanie: dr Katarzyna Makyła-Juzak) 1. Właściwości roztworów buforowych Dodatek nieznacznej ilości mocnego kwasu lub mocnej zasady do czystej wody powoduje stosunkowo dużą
Bardziej szczegółowoHYDROLIZA SOLI. Przykładem jest octan sodu, dla którego reakcja hydrolizy przebiega następująco:
HYDROLIZA SOLI Hydroliza to reakcja chemiczna zachodząca między jonami słabo zdysocjowanej wody i jonami dobrze zdysocjowanej soli słabego kwasu lub słabej zasady. Reakcji hydrolizy mogą ulegać następujące
Bardziej szczegółowoRÓWNOWAGI KWASOWO-ZASADOWE W ROZTWORACH WODNYCH
RÓWNOWAGI KWASOWO-ZASADOWE W ROZTWORACH WODNYCH Większość reakcji chemicznych (w tym również procesy zachodzące w środowisku naturalnym) przebiegają w roztworach wodnych. Jednym z ważnych typów reakcji
Bardziej szczegółowoRównowagi w roztworach elektrolitów
Do doświadczeń stosować suche szkło i sprzęt laboratoryjny. Po użyciu szkło i sprzęt laboratoryjny należy wstępnie opłukać, a po zakończonych eksperymentach dokładnie umyć (przy użyciu detergentów) i pozostawić
Bardziej szczegółowoPOLITECHNIKA POZNAŃSKA ZAKŁAD CHEMII FIZYCZNEJ ĆWICZENIA PRACOWNI CHEMII FIZYCZNEJ
WARTOŚĆ ph ROZTWORÓW WODNYCH WSTĘP 1. Wartość ph wody i roztworów Woda dysocjuje na jon wodorowy i wodorotlenowy: H 2 O H + + OH (1) Stała równowagi tej reakcji, K D : wyraża się wzorem: K D = + [ Η ][
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE NR 4 PEHAMETRIA. Poznanie metod pomiaru odczynu roztworów wodnych kwasów, zasad i soli.
ĆWICZENIE NR 4 PEHAMETRIA Cel ćwiczenia Poznanie metod pomiaru odczynu roztworów wodnych kwasów, zasad i soli. Zakres wymaganych wiadomości 1. Dysocjacja elektrolityczna.. Iloczyn jonowy wody.. Pojęcie
Bardziej szczegółowoInżynieria Środowiska
ROZTWORY BUFOROWE Roztworami buforowymi nazywamy takie roztwory, w których stężenie jonów wodorowych nie ulega większym zmianom ani pod wpływem rozcieńczania wodą, ani pod wpływem dodatku nieznacznych
Bardziej szczegółowoRównowaga kwasowo-zasadowa
Równowaga kwasowo-zasadowa Elektrolity - substancje, które rozpuszczając się w wodzie lub innych rozpuszczalnikach rozpadają się na jony dodatnie i ujemne, czyli ulegają dysocjacji elektrolitycznej Stopień
Bardziej szczegółowo6. ph i ELEKTROLITY. 6. ph i elektrolity
6. ph i ELEKTROLITY 31 6. ph i elektrolity 6.1. Oblicz ph roztworu zawierającego 0,365 g HCl w 1,0 dm 3 roztworu. Odp 2,00 6.2. Oblicz ph 0,0050 molowego roztworu wodorotlenku baru (α = 1,00). Odp. 12,00
Bardziej szczegółowoRÓWNOWAGI W ROZTWORACH ELEKTROLITÓW.
RÓWNOWAGI W ROZTWORACH ELEKTROLITÓW. Zagadnienia: Zjawisko dysocjacji: stała i stopień dysocjacji Elektrolity słabe i mocne Efekt wspólnego jonu Reakcje strącania osadów Iloczyn rozpuszczalności Odczynnik
Bardziej szczegółowoChemia - B udownictwo WS TiP
Chemia - B udownictwo WS TiP dysocjacja elektrolityczna, reakcje w roztworach wodnych, ph wykład nr 2b Teoria dys ocjacji jonowej Elektrolity i nieelektrolity Wpływ polarnej budowy cząsteczki wody na proces
Bardziej szczegółowoHYDROLIZA SOLI. ROZTWORY BUFOROWE
Ćwiczenie 9 semestr 2 HYDROLIZA SOLI. ROZTWORY BUFOROWE Obowiązujące zagadnienia: Hydroliza soli-anionowa, kationowa, teoria jonowa Arrheniusa, moc kwasów i zasad, równania hydrolizy soli, hydroliza wieloetapowa,
Bardziej szczegółowoSTĘŻENIE JONÓW WODOROWYCH. DYSOCJACJA JONOWA. REAKTYWNOŚĆ METALI
Ćwiczenie 8 Semestr 2 STĘŻENIE JONÓW WODOROWYCH. DYSOCJACJA JONOWA. REAKTYWNOŚĆ METALI Obowiązujące zagadnienia: Stężenie jonów wodorowych: ph, poh, iloczyn jonowy wody, obliczenia rachunkowe, wskaźniki
Bardziej szczegółowo1 Kinetyka reakcji chemicznych
Podstawy obliczeń chemicznych 1 1 Kinetyka reakcji chemicznych Szybkość reakcji chemicznej definiuje się jako ubytek stężenia substratu lub wzrost stężenia produktu w jednostce czasu. ν = c [ ] 2 c 1 mol
Bardziej szczegółowoWykład 11 Równowaga kwasowo-zasadowa
Wykład 11 Równowaga kwasowo-zasadowa JS Skala ph Skala ph ilościowa skala kwasowości i zasadowości roztworów wodnych związków chemicznych. Skala ta jest oparta na aktywności jonów hydroniowych [H3O+] w
Bardziej szczegółowoObliczenia chemiczne. Zakład Chemii Medycznej Pomorski Uniwersytet Medyczny
Obliczenia chemiczne Zakład Chemii Medycznej Pomorski Uniwersytet Medyczny 1 STĘŻENIA ROZTWORÓW Stężenia procentowe Procent masowo-masowy (wagowo-wagowy) (% m/m) (% w/w) liczba gramów substancji rozpuszczonej
Bardziej szczegółowoPODSTAWY CHEMII INŻYNIERIA BIOMEDYCZNA. Wykład 2
PODSTAWY CEMII INŻYNIERIA BIOMEDYCZNA Wykład Plan wykładu II,III Woda jako rozpuszczalnik Zjawisko dysocjacji Równowaga w roztworach elektrolitów i co z tego wynika Bufory ydroliza soli Roztwory (wodne)-
Bardziej szczegółowoChemia - laboratorium
Chemia - laboratorium Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska Studia stacjonarne, Rok I, Semestr zimowy 2013/14 Dr hab. inż. Tomasz Brylewski e-mail: brylew@agh.edu.pl tel. 12-617-5229 Katedra
Bardziej szczegółowoLICEALIŚCI LICZĄ PRZYKŁADOWE ZADANIA Z ROZWIĄZANIAMI
Zadanie 1: Słaby kwas HA o stężeniu 0,1 mol/litr jest zdysocjowany w 1,3 %. Oblicz stałą dysocjacji tego kwasu. Jeżeli jest to słaby kwas, można użyć wzoru uproszczonego: K = α C = (0,013) 0,1 = 1,74 10-5
Bardziej szczegółowoRównowagi w roztworach wodnych
Równowagi w roztworach wodnych V 1 A + B = C + D V 2 Szybkości reakcji: v 1 = k 1 c A c B v 2 = k 2 c C c D ogólnie Roztwory, rozpuszczalność, rodzaje stężeń, iloczyn rozpuszczalności Reakcje dysocjacji
Bardziej szczegółowoWYZNACZANIE STAŁEJ DYSOCJACJI SŁABEGO KWASU ORGANICZNEGO
10 WYZNACZANIE STAŁEJ DYSOCJACJI SŁABEGO KWASU ORGANICZNEGO CEL ĆWICZENIA Poznanie podstawowych zagadnień teorii dysocjacji elektrolitycznej i problemów związanych z właściwościami kwasów i zasad oraz
Bardziej szczegółowoRównowagi w roztworach wodnych
Równowagi w roztworach wodnych Stan i stała równowagi reakcji chemicznej ogólnie Roztwory, rozpuszczalność, rodzaje stężeń, iloczyn rozpuszczalności Reakcje dysocjacji Stopień dysocjacji Prawo rozcieńczeń
Bardziej szczegółowoSPRAWOZDANIE 2. Data:... Kierunek studiów i nr grupy...
SPRAWOZDANIE 2 Imię i nazwisko:... Data:.... Kierunek studiów i nr grupy..... Doświadczenie 1.1. Wskaźniki ph stosowane w laboratorium chemicznym. Zanotować obserwowane barwy roztworów w obecności badanych
Bardziej szczegółowoMechanizm działania buforów *
Mechanizm działania buforów * UNIWERSYTET PRZYRODNICZY Z doświadczenia nabytego w laboratorium wiemy, że dodanie kropli stężonego kwasu do 10 ml wody powoduje gwałtowny spadek ph o kilka jednostek. Tymczasem
Bardziej szczegółowoRÓWNOWAGI W ROZTWORACH ELEKTROLITÓW WODNYCH I NIEWODNYCH
RÓWNOWAGI W ROZTWORACH ELEKTROLITÓW WODNYCH I NIEWODNYCH Opracowanie: dr Jadwiga Zawada, dr inż. K. Moskwa CZĘŚĆ TEORETYCZNA 1. Dysocjacja elektrolityczna Substancje, które podczas rozpuszczania w wodzie
Bardziej szczegółowoRoztwory mocnych elektrolitów ćwiczenia 1
Roztwory mocnych elektrolitów ćwiczenia 1 1 Stała dysocjacji Słabe kwasy i zasady nie ulegają całkowicie reakcji dysocjacji elektrolitycznej. Oznacza to, że są słabymi elektrolitami. Najczęściej używanym
Bardziej szczegółowoZad: 5 Oblicz stężenie niezdysocjowanego kwasu octowego w wodnym roztworze o stężeniu 0,1 mol/dm 3, jeśli ph tego roztworu wynosi 3.
Zad: 1 Oblicz wartość ph dla 0,001 molowego roztworu HCl Zad: 2 Oblicz stężenie jonów wodorowych jeżeli wartość ph wynosi 5 Zad: 3 Oblicz stężenie jonów wodorotlenkowych w 0,05 molowym roztworze H 2 SO
Bardziej szczegółowoWPŁYW SUBSTANCJI TOWARZYSZĄCYCH NA ROZPUSZCZALNOŚĆ OSADÓW
WPŁYW SUBSTANCJI TOWARZYSZĄCYCH NA ROZPUSZCZALNOŚĆ OSADÓW Wstęp W przypadku trudno rozpuszczalnej soli, mimo osiągnięcia stanu nasycenia, jej stężenie w roztworze jest bardzo małe i przyjmuje się, że ta
Bardziej szczegółowoZmiana barwy wskaźników w roztworach kwaśnych, obojętnych i zasadowych.
Zmiana barwy wskaźników w roztworach kwaśnych, obojętnych i zasadowych. Doświadczenie1: Poznanie barwy wskaźników w roztworach kwasów, zasad i wody. Wykonanie doświadczenia: Do pięciu probówek wlewamy
Bardziej szczegółowoWodorotlenki. n to liczba grup wodorotlenowych w cząsteczce wodorotlenku (równa wartościowości M)
Wodorotlenki Definicja - Wodorotlenkami nazywamy związki chemiczne, zbudowane z kationu metalu (zazwyczaj) (M) i anionu wodorotlenowego (OH - ) Ogólny wzór wodorotlenków: M(OH) n M oznacza symbol metalu.
Bardziej szczegółowoRoztwory elekreolitów
Imię i nazwisko:... Roztwory elekreolitów Zadanie 1. (2pkt) W teorii Brönsteda sprzężoną parą kwas-zasada nazywa się układ złożony z kwasu oraz zasady, która powstaje z tego kwasu przez odłączenie protonu.
Bardziej szczegółowoWPŁYW SUBSTANCJI TOWARZYSZĄCYCH NA ROZPUSZCZALNOŚĆ OSADÓW
WPŁYW SUBSTANCJI TOWARZYSZĄCYCH NA ROZPUSZCZALNOŚĆ OSADÓW Wstęp Mianem rozpuszczalności określamy maksymalną ilość danej substancji (w gramach lub molach), jaką w danej temperaturze można rozpuścić w określonej
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE
GIMNAZJUM NR 2 W RYCZOWIE WYMAGANIA EDUKACYJNE niezbędne do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z CHEMII w klasie II gimnazjum str. 1 Wymagania edukacyjne niezbędne do
Bardziej szczegółowoW rozdziale tym omówione będą reakcje związków nieorganicznych w których pierwiastki nie zmieniają stopni utlenienia. Do reakcji tego typu należą:
221 Reakcje w roztworach Wiele reakcji chemicznych przebiega w roztworach. Jeżeli są to wodne roztwory elektrolitów wtedy faktycznie reagują między sobą jony. Wśród wielu reakcji chemicznych zachodzących
Bardziej szczegółowoKWASY I WODOROTLENKI. 1. Poprawne nazwy kwasów H 2 S, H 2 SO 4, HNO 3, to:
KWASY I WODOROTLENKI 1. Poprawne nazwy kwasów H 2 S, H 2 SO 4, HNO 3, to: 1. kwas siarkowy (IV), kwas siarkowy (VI), kwas azotowy, 2. kwas siarkowy (VI), kwas siarkowy (IV), kwas azotowy (V), 3. kwas siarkowodorowy,
Bardziej szczegółowoRównowagi w roztworach wodnych
Równowagi w roztworach wodnych Stan i stała równowagi reakcji chemicznej ogólnie Roztwory, rozpuszczalność, rodzaje stężeń, iloczyn rozpuszczalności Reakcje dysocjacji Stopień dysocjacji Prawo rozcieńczeń
Bardziej szczegółowoph ROZTWORÓW WODNYCH ph + poh = 14
ph ROZTWORÓW WODNYCH ph + poh = 1 ILOCZYN JONOWY WODY, ph H 2 O H + + OH H 2 O + H 2 O H 3 O + + OH W warunkach standardowych (p = 1013,25 hpa, t = 25 o C) K [H 2 O] 2 = 1 10 1 = O + ] [OH ] = K w W czystej
Bardziej szczegółowoRepetytorium z wybranych zagadnień z chemii
Repetytorium z wybranych zagadnień z chemii Mol jest to liczebność materii występująca, gdy liczba cząstek (elementów) układu jest równa liczbie atomów zawartych w masie 12 g węgla 12 C (równa liczbie
Bardziej szczegółowoNaOH HCl H 2 SO 3 K 2 CO 3 H 2 SO 4 NaCl CH 3 COOH
STOPIEŃ DYSOCJACJI 1. Oblicz stopień dysocjacji kwasu azotowego (III) o stężeniu 0,1 mol/dm 3 i o ph = 4 2. Wodny roztwór słabego kwasu jednoprotonowego zawiera 0,2 mola jonów H + i 2 mole niezdysocjonowanych
Bardziej szczegółowo1 Hydroliza soli. Hydroliza soli 1
Hydroliza soli 1 1 Hydroliza soli Niektóre sole, rozpuszczone w wodzie, reagują z cząsteczkami rozpuszczalnika. Reakcja ta nosi miano hydrolizy. Reakcję hydrolizy soli o wzorze BA, można schematycznie
Bardziej szczegółowoZwiązki nieorganiczne
strona 1/8 Związki nieorganiczne Dorota Lewandowska, Anna Warchoł, Lidia Wasyłyszyn Treść podstawy programowej: Typy związków nieorganicznych: kwasy, zasady, wodorotlenki, dysocjacja jonowa, odczyn roztworu,
Bardziej szczegółowoChemia - laboratorium
Chemia - laboratorium Wydział Geologii, Geofizyi i Ochrony Środowisa Studia stacjonarne, Ro I, Semestr zimowy 01/14 Dr hab. inż. Tomasz Brylewsi e-mail: brylew@agh.edu.pl tel. 1-617-59 atedra Fizyochemii
Bardziej szczegółowohttp://www.dami.pl/~chemia/wyzsza/rozdzial_viii/elektrolity5.htm Miareczkowanie Tutaj kliknij Alkacymetria - pojęcia ogólne Zobojętnianie mocny kwas - mocna zasada słaby kwas - mocna zasada mocny kwas
Bardziej szczegółowoELEKTROLITY, KWASY, ZASADY I SOLE. HCl H + + Cl - (1).
Autorzy: Andrzej Jabłoński, Tomasz Palewski Korekta: Alicja Bakalarz WPROWADZENIE ELEKTROLITY, KWASY, ZASADY I SOLE Elektrolitami nazywamy substancje, które w roztworze wodnym ulegają dysocjacji elektrolitycznej,
Bardziej szczegółowoFragmenty Działu 5 z Tomu 1 REAKCJE W ROZTWORACH WODNYCH
Fragmenty Działu 5 z Tomu 1 REAKCJE W ROZTWORACH WODNYCH Podstawy dysocjacji elektrolitycznej. Zadanie 485 (1 pkt.) V/2006/A2 Dysocjacja kwasu ortofosforowego(v) przebiega w roztworach wodnych trójstopniowo:
Bardziej szczegółowoANALIZA MIARECZKOWA. ALKACYMERIA
Grażyna Gryglewicz ANALIZA MIARECZKOWA. ALKACYMERIA l. Wiadomości ogólne Analiza miareczkowa jest jedną z ważniejszych metod analizy ilościowej. Metody analizy miareczkowej polegają na oznaczeniu ilości
Bardziej szczegółowoScenariusz lekcji w technikum zakres podstawowy 2 godziny
Scenariusz lekcji w technikum zakres podstawowy 2 godziny Temat : Hydroliza soli. Cele dydaktyczno wychowawcze: Wyjaśnienie przyczyn różnych odczynów soli Uświadomienie różnej roli wody w procesach dysocjacji
Bardziej szczegółowoCHEMIA BUDOWLANA ĆWICZENIE NR 3
CHEMIA BUDOWLANA ĆWICZENIE NR 3 HYDROLIZA SOLI I WYZNACZANIE ph ROZTWORÓW WSTĘP TEORETYCZNY Kwasy są to substancje zdolne do oddawania protonów. Zasady są zdolne do wiązania protonów. Definicję kwasów
Bardziej szczegółowoSprawdzian 2. CHEMIA. Przed próbną maturą (poziom rozszerzony) Czas pracy: 90 minut Maksymalna liczba punktów: 31. Imię i nazwisko ...
CHEMIA Przed próbną maturą 2017 Sprawdzian 2. (poziom rozszerzony) Czas pracy: 90 minut Maksymalna liczba punktów: 31 Imię i nazwisko Liczba punktów Procent 2 Zadanie 1. (0 2) Bor tworzy związki z fluorowcami
Bardziej szczegółowoZajęcia 10 Kwasy i wodorotlenki
Zajęcia 10 Kwasy i wodorotlenki Według teorii Brönsteda-Lowrego kwasy to substancje, które w reakcjach chemicznych oddają protony, natomiast zasady to substancje, które protony przyłączają. Kwasy, które
Bardziej szczegółowoOdczyn roztworu Skala ph. Piotr Zawadzki i Aleksandra Jarocka
Odczyn roztworu Skala ph Piotr Zawadzki i Aleksandra Jarocka Wskaźniki a odczyn Ph Wskaźniki, to związki, które w zależności od odczynu roztworu zmieniają barwę. Najczęściej spotykanymi w naszym otoczeniu
Bardziej szczegółowoCHEMIA - wymagania edukacyjne
CHEMIA - wymagania edukacyjne III. Woda i roztwory wodne charakteryzuje rodzaje wód występujących podaje, na czym polega obieg wody wymienia stany skupienia wody nazywa przemiany stanów skupienia wody
Bardziej szczegółowoRozkład materiału nauczania chemii klasa 2.
Rozkład materiału nauczania chemii klasa 2. Lp. Treści nauczania (temat lekcji) Liczba godzin na realizację Umiejętności wymagania szczegółowe (pismem półgrubym zostały zaznaczone wymagania obowiązujące
Bardziej szczegółowoRozkład materiału nauczania chemii klasa 2 gimnazjum.
Rozkład materiału nauczania chemii klasa 2 gimnazjum. Lp. Treści nauczania (temat lekcji) Liczba godzin na realizację Umiejętności wymagania szczegółowe (pismem półgrubym zostały zaznaczone wymagania obowiązujące
Bardziej szczegółowoRównowagi w roztworach wodnych (I) Zakład Chemii Medycznej PUM
Równowagi w roztworach wodnych (I) Zakład Chemii Medycznej PUM Dysocjacja elektorolityczna Elektrolity rozpuszczając się w wodzie lub innych rozpuszczalnikach polarnych rozpadają się na jony dodatnie i
Bardziej szczegółowoMIARECZKOWANIE ALKACYMETRYCZNE
WPROWADZENIE MIARECZKOWANIE ALKACYMETRYCZNE Miareczkowanie jest to kontrolowana reakcja nieznanej ilości (o nieznanym stężeniu) danej substancji w postaci stałej lub zawartej w roztworze o określonej objętości
Bardziej szczegółowoSkład zespołu (imię i nazwisko): (podkreślić dane osoby piszącej sprawozdanie):
Wydział Chemii Katedra Chemii Ogólnej i Nieorganicznej pracownia studencka prowadzący: ĆWICZENIE 3 RÓWNOWAGI W ROZTWORACH ELEKTROLITÓW Data wykonania ćwiczenia: Skład zespołu (imię i nazwisko): (podkreślić
Bardziej szczegółowoZadanie: 2 Zbadano odczyn wodnych roztworów następujących soli: I chlorku baru II octanu amonu III siarczku sodu
Zadanie: 1 Sporządzono dwa wodne roztwory soli: siarczanu (VI) sodu i azotanu (III) sodu Który z wyżej wymienionych roztworów soli nie będzie miał odczynu obojętnego? Uzasadnij odpowiedź i napisz równanie
Bardziej szczegółowoChemia Nowej Ery Wymagania programowe na poszczególne oceny dla klasy II
Chemia Nowej Ery Wymagania programowe na poszczególne oceny dla klasy II Szczegółowe kryteria oceniania po pierwszym półroczu klasy II: III. Woda i roztwory wodne charakteryzuje rodzaje wód występujących
Bardziej szczegółowoWymagania programowe na poszczególne oceny. III. Woda i roztwory wodne. Ocena dopuszczająca [1] Uczeń: Ocena dostateczna [1 + 2]
Wymagania programowe na poszczególne oceny III. Woda i roztwory wodne charakteryzuje rodzaje wód występujących podaje, na czym polega obieg wody wymienia stany skupienia wody nazywa przemiany stanów skupienia
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wstęp. Roztwory elektrolitów
Spis treści 1 Wstęp 1.1 Roztwory elektrolitów 1.2 Aktywność elektrolitów 1.3 Teorie kwasów i zasad 1.3.1 Teoria Arrheniusa 1.3.2 Teoria Lowry ego-brönsteda 1.3.3 Teoria Lewisa 1.4 Roztwory buforowe 1.5
Bardziej szczegółowoTWARDOŚĆ WODY. Ca(HCO 3 ) HCl = CaCl 2 + 2H 2 O + 2CO 2. Mg(HCO 3 ) 2 + 2HCl = MgCl 2 + 2H 2 O + 2CO 2
TWARDOŚĆ WODY Ćwiczenie 1. Oznaczanie twardości przemijającej wody wodociągowej Oznaczenie twardości przemijającej wody polega na miareczkowaniu określonej ilości badanej wody roztworem kwasu solnego o
Bardziej szczegółowoDrogi uczniu zostań Mistrzem Chemii!
Chemia klasa II kwasy Drogi uczniu zostań Mistrzem Chemii! Cała Twoja kariera szkolna zależy tak naprawdę od Ciebie. Jeśli chcesz poszerzyć swoją wiedzę i umiejętności z zakresu chemii lub powtórzyć określoną
Bardziej szczegółowoKONDUKTOMETRIA. Konduktometria. Przewodnictwo elektrolityczne. Przewodnictwo elektrolityczne zaleŝy od:
KONDUKTOMETRIA Konduktometria Metoda elektroanalityczna oparta na pomiarze przewodnictwa elektrolitycznego, którego wartość ulega zmianie wraz ze zmianą stęŝenia jonów zawartych w roztworze. Przewodnictwo
Bardziej szczegółowoWymagania z chemii na poszczególne oceny Klasa 2 gimnazjum. Kwasy.
Wymagania z chemii na poszczególne oceny Klasa 2 gimnazjum Stopień celujący mogą otrzymać uczniowie, którzy spełniają kryteria na stopień bardzo dobry oraz: Omawiają przemysłową metodę otrzymywania kwasu
Bardziej szczegółowoWymagania programowe na poszczególne oceny CHEMII kl. II 2017/2018. III. Woda i roztwory wodne. Ocena dopuszczająca [1] Uczeń:
Wymagania programowe na poszczególne oceny CHEMII kl. II 2017/2018 III. Woda i roztwory wodne charakteryzuje rodzaje wód występujących w przyrodzie podaje, na czym polega obieg wody w przyrodzie wymienia
Bardziej szczegółowoPrywatne Szkoły Podstawowa, Gimnazjum i Liceum im. Zofii i Jędrzeja Moraczewskich Sulejówek, Wesoła, Rembertów
Prywatne Szkoły Podstawowa, Gimnazjum i Liceum im. Zofii i Jędrzeja Moraczewskich Sulejówek, Wesoła, Rembertów aktualizacja 25.09.2018 Nauczanie domowe WIEM CO TRZEBA Klasa VIII Chemia wrzesień i październik
Bardziej szczegółowoSTAłA I STOPIEŃ DYSOCJACJI; ph MIX ZADAŃ Czytaj uważnie polecenia. Powodzenia!
STAłA I STOPIEŃ DYSOCJACJI; ph MIX ZADAŃ Czytaj uważnie polecenia. Powodzenia! 001 Obliczyć stężenie molowe jonów Ca 2+ w roztworze zawierającym 2,22g CaCl2 w 100 ml roztworu, przyjmując a = 100%. 002
Bardziej szczegółowoRoztwory i reakcje w roztworach wodnych
SPIS TREŚCI - UKŁADY DYSPERSYJNE - STĘŻENIE ROZTWORU - Stężenie procentowe - Stężenie molowe - Ułamek molowy - Przeliczanie stężeń - TEORIA ELEKTROLITÓW DEFINICJE KWASÓW I ZASAD - INNE DEFINICJE KWASÓW
Bardziej szczegółowo5. RÓWNOWAGI JONOWE W UKŁADACH HETEROGENICZNYCH CIAŁO STAŁE - CIECZ
5. RÓWNOWAGI JONOWE W UKŁADACH HETEROGENICZNYCH CIAŁO STAŁE - CIECZ Proces rozpuszczania trudno rozpuszczalnych elektrolitów można przedstawić ogólnie w postaci równania A m B n (stały) m A n+ + n B m-
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE na poszczególne oceny śródroczne i roczne Z CHEMII W KLASIE II gimnazjum
WYMAGANIA EDUKACYJNE na poszczególne oceny śródroczne i roczne Z CHEMII W KLASIE II gimnazjum Program nauczania chemii w gimnazjum autorzy: Teresa Kulawik, Maria Litwin Program realizowany przy pomocy
Bardziej szczegółowoPropozycja planu wynikowego Chemia Nowej Ery - klasa 2 gimnazjum
1 Propozycja planu wynikowego Chemia Nowej Ery - klasa 2 gimnazjum Tytuł rozdziału w podręczniku Temat lekcji Dział III. Woda i roztwory wodne Treści nauczania 7. Poznajemy związek chemiczny wodoru i tlenu
Bardziej szczegółowoEksperyment laboratoryjny, burza mózgów, pogadanka, praca z całym zespołem, praca w grupach, praca indywidualna.
Hydroliza soli 1. Cele lekcji a) Wiadomości Uczeń zna: istotę reakcji hydrolizy, pojęcia: hydroliza kationowa i hydroliza anionowa. Uczeń wie: które sole ulegają hydrolizie, które sole nie ulegają hydrolizie.
Bardziej szczegółowoODCZYN WODY BADANIE ph METODĄ POTENCJOMETRYCZNĄ
ODCZYN WODY BADANIE ph METODĄ POTENCJOMETRYCZNĄ Instrukcja do ćwiczeń opracowana w Katedrze Chemii Środowiska Uniwersytetu Łódzkiego. 1. Wprowadzenie 1.1. Odczyn wody Odczyn roztworu określa stężenie,
Bardziej szczegółowoCHEMIA BUDOWLANA ĆWICZENIE NR 2
CHEMIA BUDOWLANA ĆWICZENIE NR 2 PODSTAWY CHEMICZNEJ ANALIZY ILOŚCIOWEJ OZNACZANIE STĘŻENIA WODOROTLENKU SODU METODĄ MIARECZKOWANIA ALKACYMETRYCZNEGO WSTĘP TEORETYCZNY Analiza ilościowa Analiza ilościowa
Bardziej szczegółowoReakcje chemiczne. Typ reakcji Schemat Przykłady Reakcja syntezy
Reakcje chemiczne Literatura: L. Jones, P. Atkins Chemia ogólna. Cząsteczki, materia, reakcje. Lesław Huppenthal, Alicja Kościelecka, Zbigniew Wojtczak Chemia ogólna i analityczna dla studentów biologii.
Bardziej szczegółowoCHEMIA KLASA II I PÓŁROCZE
CHEMIA KLASA II I PÓŁROCZE wymienia zasady bhp dotyczące obchodzenia się z kwasami definiuje pojęcia: elektrolit i nieelektrolit wyjaśnia, co to jest wskaźnik i wymienia trzy przykłady odróżnia kwasy od
Bardziej szczegółowoWyznaczanie stałej dysocjacji pk a słabego kwasu metodą konduktometryczną CZĘŚĆ DOŚWIADCZALNA. Tabela wyników pomiaru
Wyznaczanie stałej dysocjacji pk a słabego kwasu metodą konduktometryczną Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest wyznaczenie stałej dysocjacji pk a słabego kwasu metodą konduktometryczną. Zakres wymaganych
Bardziej szczegółowoWymagania programowe na poszczególne oceny chemia kl. II Gimnazjum Rok szkolny 2015/2016 Wewnętrzna budowa materii
Wymagania programowe na poszczególne oceny chemia kl. II Gimnazjum Rok szkolny 2015/2016 Wewnętrzna budowa materii Dopuszczający (K) Dostateczny(P) Dobry(R) Bardzo dobry (D) Celujący (W) Uczeń : - wie,
Bardziej szczegółowoKonkurs przedmiotowy z chemii dla uczniów dotychczasowych gimnazjów. 07 marca 2019 r. zawody III stopnia (wojewódzkie) Schemat punktowania zadań
Konkurs przedmiotowy z chemii dla uczniów dotychczasowych gimnazjów 07 marca 2019 r. zawody III stopnia (wojewódzkie) Schemat punktowania zadań Maksymalna liczba punktów 40. 90% 36 pkt. Uwaga! 1. Wszystkie
Bardziej szczegółowoReakcje utleniania i redukcji Reakcje metali z wodorotlenkiem sodu (6 mol/dm 3 )
Imię i nazwisko.. data.. Reakcje utleniania i redukcji 7.1 Reaktywność metali 7.1.1 Reakcje metali z wodą Lp Metal Warunki oczyszczania metalu Warunki reakcji Obserwacje 7.1.2 Reakcje metali z wodorotlenkiem
Bardziej szczegółowoROZTWORY część I ROZPUSZCZALNOŚĆ
ROZTWORY część I ROZPUSZCZALNOŚĆ Mieszanina dwóch lub większej liczby substancji może być: a) niejednorodna (heterogeniczna) tzn., że składniki tej mieszaniny zachowują indywidualne cechy makroskopowe
Bardziej szczegółowoSole. 2. Zaznacz reszty kwasowe w poniższych solach oraz wartościowości reszt kwasowych: CaBr 2 Na 2 SO 4
Sole 1. Podkreśl poprawne uzupełnienia zdań: Sole to związki, które dysocjują w wodzie na kationy/aniony metali oraz kationy/ aniony reszt kwasowych. W temperaturze pokojowej mają stały/ ciekły stan skupienia
Bardziej szczegółowoCHEMIA - BADANIE WYNIKÓW KLASA II 2010/2011
CHEMIA - BADANIE WYNIKÓW KLASA II 2010/2011 1. Który zbiór wskazuje wyłącznie wzory wodorotlenków A. H2S, H2CO3, H2SO4 B. Ca(OH)2, KOH, Fe2O3 C. H2SO4, K2O, HCl D. Ca(OH)2, KOH, Fe(OH)3 2. Który zbiór
Bardziej szczegółowo1. OBSERWACJE WSTĘPNE
SPRAWOZDANIE 8 Imię i nazwisko:.. Data:... Kierunek studiów i nr grupy: Nr próby...... PRÓBKA 1 1. OBSERWACJE WSTĘPNE Właściwość fizyczna substancji Barwa Rodzaj mieszaniny (jednorodna, niejednorodna)
Bardziej szczegółowoWojewódzki Konkurs Wiedzy Chemicznej dla uczniów klas maturalnych organizowany przez ZDCh UJ Etap I, zadania
Zadanie I. [16 punktów] W zadaniach od 1 5 jedna odpowiedź jest poprawna. Zad. 1. Który z podanych pierwiastków ma najniższą pierwszą energię jonizacji (czyli minimalną energię potrzebną do oderwania elektronu
Bardziej szczegółowo