KOSZTY LOGISTYKI MAŁYCH I ŚREDNICH PRZEDSIĘBIORSTW dr inŝ. Marek Matulewski

Transkrypt

1 WSTĘP. Istota systemu rachunkowości. Rachunkowość (ma obecnie dwa podstawowe znaczenia). - stanowi pewien rodzaj działalności praktycznej, czyli szereg czynności wykonywanych przez określony zespół ludzi w podmiotach gospodarczych - stosuje się do oznaczenia dyscypliny naukowej, tj. badań prowadzonych w zakresie tej działalności praktycznej, a takŝe wyników tych badań. Najczęściej rachunkowość definiuje się, jako system ewidencyjny. Wg S. Skrzywana: Rachunkowość jest szczególnym rodzajem ewidencji gospodarczej. Stanowi ona system ciągłego w czasie ujmowania, grupowania, prezentacji i interpretowania wyraŝonych w pieniądzu i bilansujących się ogólnych i szczegółowych danych liczbowych o działalności gospodarczej i sytuacji majątkowej danego podmiotu gospodarczego Kolejna definicja traktuje rachunkowość jako system informacyjny. Wg E. Burzym: Rachunkowość to uniwersalny, elastyczny system informacyjny, umoŝliwiający tworzenie liczbowego obrazu powstawania, podziału i przepływu wartości oraz wynikających stąd rozrachunków między podmiotami gospodarczymi Inne definicje traktują rachunkowość jako język działalności gospodarczej środek komunikacji informacji o działalności gospodarczej Wg Y.Ijiri : jako język biznesu rachunkowość ma wiele elementów wspólnych z innymi językami. RóŜne działalności gospodarcze firm są przedstawione w sprawozdaniach rachunkowości przy uŝyciu języka rachunkowości. Rachunkowość bywa równieŝ definiowana jako system pomiaru. Wg R.Mattessicha: rachunkowość jest modelem klasyfikacji wartości słuŝącym do opisu i analizy strumieni dochodu oraz zagregowanych wielkości majątku i kapitału. Zakres rachunkowości. Zakres rachunkowości najczęściej bywa określany klasycznie. Wg tego podejścia, rachunkowość obejmuje trzy elementy składowe: - księgowość, rozumianą jako prowadzenie ksiąg rachunkowych odzwierciedlających zjawiska i procesy gospodarcze w jednostkach, 1

2 - kalkulację (rachunek kosztów), obejmującą wyznaczenie kosztu jednostkowego produktu na potrzeby wyceny bilansowej, - sprawozdawczość finansową, rozumianą jako ogół sprawozdań sporządzanych na podstawie ksiąg rachunkowych, zawierających zbiór danych liczbowych ilustrujących stan majątkowy i sytuacją finansową w jednostce gospodarczej (takich jak np. :bilans księgowy, rachunek zysków i strat, sprawozdanie z przepływu środków pienięŝnych). Zakres rachunkowości bywa teŝ rozumiany w sensie czynnościowym RACHUNKOWOŚĆ PRZYJĘTE ZASADY (POLITYKA) RACHUNKOWOŚCI Określenie roku obrotowego Metody wyceny aktywów i pasywów oraz ustalenia wyniku finansowego Aktywa. Są to zasoby majątkowe, które spełniają równocześnie następujące warunki: są kontrolowane przez jednostkę, mają wiarygodnie określoną wartość, 2

3 powstały w wyniku przeszłych zdarzeń, spowodują wpływ do jednostki korzyści ekonomicznych. np. maszyny i urządzenia, środki transportu Do aktywów zalicza się takŝe aktywa pienięŝne (środki pienięŝne). Pasywa. Pasywa są źródłem finansowania zasobów majątkowych i obejmują kapitał własny i zobowiązania. Pasywa= Kapitał własny +Zobowiązania. Kapitał własny jest wewnętrznym źródłem finansowania składników majątkowych (powstaje z wkładów wniesionych przez właścicieli oraz z wypracowanego przez jednostkę, w toku jej działalności, zysku). Zobowiązania są wynikającymi z przeszłych zdarzeń obowiązkami wykonania świadczeń o wiarygodnie określonej wartości, które powodują wykorzystanie juŝ posiadanych lub przyszłych aktywów jednostki Zasoby majątkowe. Do prowadzenia działalności gospodarczej niezbędne jest posiadanie określonych zasobów majątkowych, które umoŝliwiają realizację celów działalności. Majątkiem jest zatem wszystko to, co ma określoną wartość, jest niezbędne do działalności przedsiębiorstwa i osiągania korzyści. Systemy ochrony danych i ich zbiorów. PROWADZENIE KSIĄG RACHUNKOWYCH Dziennik Księga główna Księgi pomocnicze Zestawienie obrotów i sald Wykaz składników aktywów i pasywów DOKONYWANIE INWENTARYZACJI Stan aktywów Stan pasywów WYCENA AKTYWÓW I PASYWÓW ORAZ USTALENIE WYNIKU FINANSOWEGO Wycena aktywów - Wycena pasywów 3

4 Ustalenie wyniku finansowego SPORZĄDZANIE SPRAWOZDAŃ FINANSOWYCH Bilans Jest to zestawienie aktywów i pasywów przedsiębiorstwa na dany dzień, nazywany dniem bilansowym (np. na koniec danego roku obrotowego). Przedstawiane w bilansie aktywa są to kontrolowane przez spółkę zasoby. Pasywa natomiast pokazują wszystkie źródła finansowania tych zasobów. Zgodnie z zasadą bilansową suma aktywów równa jest sumie pasywów (kaŝde posiadane przez spółkę aktywo jest sfinansowane z jakiegoś źródła). Równość aktywów i pasywów wynika równieŝ ze stosowanej w księgowości zasady podwójnego zapisu. Bilans jest częścią sprawozdania finansowego przedsiębiorstwa. Bilans tworzony jest zgodnie z przyjętymi zasadami rachunkowości. W Polsce przedsiębiorstwa prowadzące pełną księgowość zobowiązane są do sporządzania bilansu zgodnie z Ustawą o Rachunkowości. Wyjątkiem od tej reguły są jedynie spółki notowane na Giełdzie Papierów Wartościowych, które sporządzają sprawozdania finansowe zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Rachunkowości. Rachunek zysków i strat Jest to część sprawozdania finansowego, którą musi sporządzić jednostka prowadząca księgowość zgodnie z ustawą o rachunkowości. Rachunek zysków i strat pokazuje wysokość osiągniętego przez spółkę zysku lub poniesionej straty, czyli efekty prowadzenia jej działalności gospodarczej. Informacja dodatkowa Informacja dodatkowa obejmuje wprowadzenie do sprawozdania finansowego oraz dodatkowe informacje i objaśnienia. Rachunek przepływów pienięŝnych (zwany takŝe sprawozdaniem z przepływów pienięŝnych lub cash-flow z języka angielskiego) Jest jednym z elementów sprawozdania finansowego. Obowiązek jego sporządzania regulują przepisy poszczególnych krajów. W Polsce podlegają mu wszystkie jednostki, których sprawozdanie finansowe podlega badaniu. Zestawienie zmian w kapitale (funduszu) własnym Zestawienie zmian w kapitale muszą sporządzać te jednostki, których sprawozdanie finansowe podlega corocznemu badaniu przez biegłego rewidenta. Dane liczbowe odnoszące się do poszczególnych pozycji zestawienia muszą dotyczyć bieŝącego i poprzedniego okresu obrotowego. GROMADZENIE I PRZECHOWYWANIE DOKUMENTACJI 4

5 Dowody księgowe Księgi rachunkowe Dokumenty inwentaryzacyjne Sprawozdania finansowe Okresy przechowywania dokumentów w świetle ustawy o rachunkowości: zatwierdzone roczne sprawozdania finansowe trwale księgi rachunkowe 5 lat, licząc od początku roku następującego po roku obrotowym, którego dane zbiory dotyczą karty wynagrodzeń pracowników bądź ich odpowiedniki okres wymaganego dostępu do tych informacji, wynikający z przepisów emerytalnych, rentowych oraz podatkowych, nie krócej jednak niŝ 5 lat dowody księgowe dotyczące wpływów ze sprzedaŝy detalicznej do dnia zatwierdzenia sprawozdania finansowego za dany rok obrotowy, nie krócej jednak niŝ do dnia rozliczenia osób, którym powierzono składniki aktywów objęte sprzedaŝą detaliczną dowody księgowe dotyczące wieloletnich inwestycji rozpoczętych, poŝyczek, kredytów oraz umów handlowych, roszczeń dochodzonych w postępowaniu cywilnym lub objętych postępowaniem karnym albo podatkowym - 5 lat od początku roku następującego po roku obrotowym, w którym operacje, transakcje i postępowanie zostały ostatecznie zakończone, spłacone, rozliczone lub przedawnione dokumentację przyjętego sposobu prowadzenia rachunkowości - okres nie krótszy niŝ 5 lat od upływu jej waŝności dokumenty dotyczące rękojmi i reklamacji - 1 rok po terminie upływu rękojmi lub rozliczeniu reklamacji dokumenty inwentaryzacyjne - 5 lat, licząc od początku roku następującego po roku obrotowym, którego dane zbiory dotyczą pozostałe dowody księgowe i dokumenty - 5 lat, licząc od początku roku następującego po roku obrotowym, którego dane zbiory dotyczą Dowody księgowe i dokumenty inwentaryzacyjne przechowuje się w siedzibie zarządu lub oddziału (zakładu) jednostki w oryginalnej postaci, w ustalonym porządku dostosowanym do sposobu prowadzenia ksiąg rachunkowych, w podziale na okresy sprawozdawcze, w sposób pozwalający na ich łatwe 5

6 odszukanie. Roczne zbiory dowodów księgowych i dokumentów inwentaryzacyjnych oznacza się określeniem nazwy ich rodzaju oraz symbolem końcowych lat i końcowych numerów w zbiorze. PODDANIE BADANIU I OGŁASZANIE SPRAWOZDAŃ Badanie sprawozdań finansowych Ogłaszanie sprawozdań finansowych. Funkcje rachunkowości. Funkcja informacyjna polega na tworzeniu informacji finansowych o procesach gospodarczych zachodzących w jednostce i ich dostosowywaniu do potrzeb informacyjnych uŝytkowników informacji. Uwzględniając podział odbiorców informacji na zewnętrznych i wewnętrznych moŝna dokonać dalszego podziału na: Zewnętrzną funkcję informacyjną rachunkowość powinna dostarczać informacji odpowiednim jednostkom z otoczenia przedsiębiorstwa (np. właścicielom, bankom, kontrahentom, agendom rządowym) Wewnętrzna funkcja informacyjna dostarczanie informacji finansowych na potrzeby zarządzania przedsiębiorstwem na róŝnych szczeblach zarządzania, Funkcja kontrolna bywa rozumiana wąsko (jako kontrola wykonania wyznaczonych planów) lub szeroko (jako proces towarzyszący tworzeniu informacji). W rozumieniu szerokim moŝe być ona realizowana czynnie (wyraŝa się ona w tworzeniu podstaw do systematycznego obserwowania majątku i źródeł jego pochodzenia oraz przebiegu procesów i wyników działalności, jak i w bieŝącym przeciwdziałaniu zaistniałym nieprawidłowościom wiąŝe się to z realizacją zadań kontroli wewnętrznej) lub biernie polegającej na takiej organizacji szczegółowej ewidencji, aby organy kontroli zewnętrznej (np. podatkowej) mogły dokonać koniecznej kontroli oraz wyjaśniania wątpliwości zgłaszanych przez współuczestników procesów gospodarczych i uprawnionych do kontroli zewnętrznej (np. biegłych rewidentów, biegłych sądowych). Funkcja analityczno-sprawozdawcza która polega na sporządzaniu zestawień liczbowych (sprawozdań), przekazywanych wskazanym uŝytkownikom informacji i publikowanych przez spółki kapitałowe na potrzeby akcjonariuszy, udziałowców, kontrahentów itp.. Informacje pochodzące z rachunkowości, a szczególnie informacje zawarte w sprawozdaniach, są przedmiotem analizy sytuacji i wyników działalności jednostki. Funkcja dowodowa znajduje ona wyraz w prowadzeniu rachunkowości i archiwizowaniu w sposób umoŝliwiający przedstawienie dokumentów, ksiąg rachunkowych i sprawozdań finansowych na Ŝądanie sądów, organów ścigania, urzędów kontroli skarbowej, jako wiarygodnych dowodów w postępowaniu sądowym i podatkowym. 6

7 Funkcja optymalizacyjna która polega na dostarczaniu przez rachunkowość informacji finansowych słuŝących do podejmowania decyzji gospodarczych zgodnie z zasadami rachunku ekonomicznego. Przedmiot rachunkowości. Przedmiotem rachunkowości są takie zdarzenia gospodarcze wyraŝone w mierniku pienięŝnym, które wpływają na zmianę w stanie majątkowym i (lub) wynikowym podmiotu gospodarczego. Podmiot rachunkowości. Podmiotem rachunkowości są wszystkie jednostki gospodarujące (czyli kontynuujące działalność) prowadzące rachunkowość. Warunkiem uznania jednostki gospodarującej za podmiot rachunkowości jest jej majątkowe wyodrębnienie. Wyodrębnienie to moŝe mieć charakter formalnoprawny lub teŝ moŝe nastąpić umownie. Podmiotami rachunkowości są jednostki gospodarze posiadające osobowość prawną, jednostki gospodarcze nie posiadające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, bez względu na charakter tejŝe działalności. Koszty. Termin koszt pochodzi z języka łacińskiego (costare wydawać, kosztować). Stanowi on jedną z podstawowych kategorii w rachunkowości. Przez koszty rozumie się zmniejszenie w okresie sprawozdawczym korzyści ekonomicznych, o wiarygodnie określonej wartości. Powodują one zmniejszenie wartości aktywów, albo zwiększenie wartości zobowiązań i rezerw, doprowadzając do zmniejszenia kapitału własnego lub zwiększenia jego niedoboru. Zmiany te muszą zostać dokonane w inny sposób niŝ wycofanie środków przez udziałowców lub właścicieli. Koszt wyraŝa rozchodowanie zasobów w określonym celu i w określonej jednostce czasu, niezaleŝnie od tego, czy znajduje ono odzwierciedlenie w danej chwili w faktycznych płatnościach, czy teŝ nie. W ogólnym pojęciu koszt stanowi wyraŝone w pieniądzu celowe zuŝycie środków gospodarczych i usług oraz wynagrodzenie za pracę poniesionej w danej jednostce czasu. Co więcej, za koszty uwaŝa się niezbędne (gospodarczo uzasadnione) zuŝycie środków rzeczowych, usług obcych i wykorzystanie pracy Ŝywej (wyraŝone w płacach), związane z efektem uŝytecznym powstałym w danym okresie na jakimkolwiek odcinku działalności przedsiębiorstwa. Od pojęcia koszt naleŝy odróŝnić pojecie wydatek, który stanowi rozchód środków pienięŝnych na pokrycie róŝnych potrzeb przedsiębiorstwa. Innymi słowy wydatkiem nazywamy kaŝde wykorzystanie środków pienięŝnych bez względu na cel ich poniesienia. Ponoszenie wydatków (w przeciwieństwie do kosztów) związane jest ze zmniejszeniem tylko jednego składnika aktywów, a mianowicie stanu środków pienięŝnych. Wydatek związany jest ze sferą obiegu 7

8 pieniądza i oznacza rozchód środków pienięŝnych. Nie wszystkie wydatki są kosztami z drugiej jednak strony naleŝy stwierdzić, Ŝe kaŝdy koszt powinien wcześniej czy później implikować powstanie wydatku. STANOWIĄCE KOSZTY wypłata wynagrodzeń prowizja bankowa WYDATKI NIE STANOWIĄCE KOSZTÓW wypłata dywidend spłata kredytu W przypadku wydatków stanowiących koszty moŝe dojść do rozbieŝności czasowej między powstaniem kosztu, a wydatkiem. Wydatek moŝe wyprzedzać, nastąpić jednocześnie z powstaniem kosztu lub po jego powstaniu. NAJPIERW KOSZT PÓŹNIEJ WYDATEK ZuŜycie materiałów zakupionych z odroczonym terminem płatności WYDATKI STANOWIĄCE KOSZTY KOSZT I WYDATEK RÓWNOCZEŚNIE Zakup i zuŝycie materiałów biurowych nabytych za gotówkę NAJPIERW WYDATEK PÓŹNIEJ KOSZT Zakup za gotówkę materiałów pozostających w magazynie Nietypową sytuacją, ale jednak moŝliwą w Ŝyciu gospodarczym jest fakt ponoszenia kosztów bez ponoszenia wydatku. Taka sytuacja moŝe mieć miejsce, gdy zuŝywaniu podlegają zasoby, które jednostka otrzymała od innych podmiotów nieodpłatnie. Ranga kosztów jako elementu decyzyjnego wynika stad, Ŝe przedsiębiorstwo nie moŝe nie ponosić kosztów. Nie ma działań bez kosztów! Przedsiębiorstwo moŝe minimalizować koszty tzn. osiągnąć zakładane cele jak najniŝszym nakładem. Relacja koszty przychody charakteryzowana jest dynamiką przychodów, która winna być wyŝsza od dynamiki kosztów. Zyski i straty nadzwyczajne. Powstają na skutek zdarzeń trudnych do przewidzenia, poza działalnością operacyjną jednostki, i są niezwiązane z ogólnym ryzykiem jej prowadzenia. Osiągane przez jednostkę przychody oraz ponoszone koszty wpływają na kapitał własny w sposób pośredni poprzez wynik finansowy, przy czym przewaga przychodów nad kosztami powoduje wzrost kapitału własnego, a sytuacja odwrotne jego zmniejszenie. 8

9 Rachunek kosztów. Rachunek kosztów jest elementem systemu zarządzania przedsiębiorstwem. Stanowi podstawę rozrachunku gospodarczego oraz róŝnych form rozrachunku wewnątrzzakładowego. Daje moŝliwość oddziaływania w odpowiednim czasie na kształtowanie się wysokości nakładów produkcyjnych i obsługi klienta. UmoŜliwia ustalenie cen produkowanych wyrobów i przyczynia się do zdobywania przewagi konkurencyjnej na rynku. Dzięki temu jest operatywnym narzędziem oddziaływania na koszty produkcji i dystrybucji, a tym samym narzędziem ekonomicznego sterowania produkcją i całym przedsiębiorstwem. Systemy rachunku kosztów. Rachunek kosztów pełnych. Jego podstawą jest podział kosztów działalności operacyjnej na koszty bezpośrednie i koszty pośrednie ze względu na moŝliwość ich przypisania produktom. Koszty bezpośrednie to koszty, których pomiar i odniesienie na produkty lub działalności w oparciu o dowody źródłowe jest moŝliwy, istotny i opłacalny. Koszty pośrednie to koszty, które nie wykazują ścisłego związku z efektami pracy lub przyporządkowanie tych kosztów na podstawie dowodów źródłowych do produktów jest nieopłacalne lub nieistotne. Rachunek kosztów pełnych jest ukierunkowany na kalkulację jednostkowego kosztu wytworzenia produktów, głównie na potrzeby obligatoryjnej sprawozdawczości finansowej. Zadanie tego systemu polega na dostarczeniu informacji niezbędnych do wyceny zapasu produktów (gotowych i nie zakończonych) i ustalenia wyniku ze sprzedaŝy produktów zgodnie z obowiązującą w rachunkowości finansowej zasadą współmierności kosztów i przychodów. Zasada współmierności polega na tym, Ŝe naleŝy stworzyć identyczne warunki do pomiaru kosztów i przychodów w danym okresie czasu. Charakteryzuje się on tym, Ŝe: zestawia koszty pełne z przychodami, co moŝe być przyczyną deformacji kosztu i zysku jednostkowego, zachowuje relacje pomiędzy produkcja i sprzedaŝą w długim okresie; jest zatem nieelastyczny w decyzjach krótkookresowych, jest skomplikowany i nastawiony na dokładną kontrolę procesów produkcji, jest przydatny w planowaniu długookresowym, 9

10 pozwala na wybór decyzji w długim okresie, słuŝy sprawozdaniom finansowym, Rachunek kosztów zmiennych. Jest on oparty na podziale kosztów działalności operacyjnej na koszty zmienne i koszty stałe ze względu na ich związek z wielkością produkcji. Koszty zmienne to koszty, których wysokość zmienia się wraz ze zmianą rozmiarów produkcji. Stopień tej zmienności moŝe być róŝny: proporcjonalny gdy koszty zmieniają się w takim samym stopniu jak rozmiary produkcji (W ZK = 1), degresywny gdy koszty zmieniają się wolniej niŝ rozmiary produkcji (0 < W ZK < 1), progresywny gdy koszty zmieniają się szybciej niŝ rozmiary produkcji (W ZK > 1). Koszty stałe to koszty, które nie reagują na zmiany rozmiarów produkcji (np. koszty amortyzacji magazynów, środków transportu, podatki i opłaty). W krótkim okresie wyróŝnia się koszty stałe o charakterze: względnym których wysokość zmienia się po przekroczeniu pewnego progu produkcji, bezwzględnym których wysokość nawet po przekroczeniu pewnego progu produkcji pozostaje wciąŝ taka sama (W ZK = 1). Podział kosztów na zmienne i stałe jest najwaŝniejszą klasyfikacją kosztów z punktu widzenia rachunkowości zarządczej. Podstawowym zadaniem tego systemu rachunku kosztów jest dostarczanie informacji potrzebnych do podejmowania decyzji w krótkim okresie (zwłaszcza decyzji mających na celu dostosowanie się do wahań sprzedaŝy produktów na rynku). Cechy charakterystyczne rachunku kosztów zmiennych: zestawia przychody z kosztami zmiennymi, co pozwala na korzystanie z marŝy na pokrycie kosztu jednostkowego i globalnego, jest elastyczny w decyzjach krótkookresowych, jest prosty i daje sygnały alarmowe o zachowaniu rynku, jest przydatny w planowaniu krótkookresowym, pozwala na poszukiwanie optymalnych wyborów, słuŝy sprawozdaniom wewnętrznym, kontrolno-wynikowym, 10

11 NaleŜy jednak pamiętać, iŝ w długim okresie koszty stałe nie występują w jednostce, gdyŝ wysokość wszystkich kosztów w długim horyzoncie czasowym moŝe się zmieniać!!! MarŜa pokrycia- stanowi róŝnicę pomiędzy przychodami ze sprzedaŝy, a kosztami zmiennymi; marŝa ta słuŝy do pokrycia kosztów stałych i wypracowania ostatecznego zysku przedsiębiorstwa Rodzaje rachunkowości. Rachunkowość finansowa Rachunkowość finansowa jest prowadzona głównie dla odbiorców zewnętrznych (takich jak np. urzędy skarbowe czy teŝ statystyczne). Jest uregulowana prawnie ustawa o rachunkowości. Rachunkowość zarządcza Istota i rola rachunkowości zarządczej sprowadza się do planowania i podejmowania decyzji (na podstawie ustalania celów, poszukiwania wariantów realizacji celów, doboru kryteriów decyzyjnych, porównywania wariantów i wyboru najkorzystniejszego) oraz obejmuje proces kontroli. Odbywa się on przez porównywanie faktycznych i planowanych wyników wdroŝenia oraz działań korygujących w przypadku zaistnienia odchyleń. Ponadto naleŝy zauwaŝyć, Ŝe rachunkowość zarządcza nie jest regulowana prawem. Jej odbiorcami jest kierownictwo przedsiębiorstwa. RóŜnice miedzy rachunkowością finansową i zarządczą WyróŜnik Rachunkowość finansowa Rachunkowość zarządcza Podstawa prawna Odbiorca Ustawa o rachunkowości Głowni zewnętrzni odbiorcy, urzędy skarbowe i statystyczne, akcjonariat Czas Dane o zaszłościach gospodarczych Przed i po Częstotliwość Wymogi formalne Obowiązują okresy: miesiąc, kwartał, rok Jednolity format sprawozdań finansowych, dane wyłącznie finansowe Nie jest regulowana prawem Kierownictwo przedsiębiorstwa dla celów decyzyjnych i wewnętrznych rozliczeń Według potrzeb i przyjętych zasad Układ dowolny według potrzeb Innymi słowy, róŝnica w modelu zaleŝności miedzy rachunkowością finansową a rachunkowością zarządczą polega na tym, Ŝe informacje dla sprawozdawczości rachunkowości finansowej obejmują rachunek zasobów majątkowych (bilans) i wyników oraz kalkulację kosztu jednostkowego dla bilansu. Natomiast informacje dla celów rachunkowości zarządczej: planowanie i kontrolę. Ostatecznie w obu przypadkach informacje niezbędne dla celów zarządzania prowadzą do rachunku kosztów. 11

12 Logistyka wpływa na zwiększenie udziału w rynku oraz na obniŝkę kosztów przy niŝszym wkładzie kapitałowym, co stanowi istotne źródło poprawy wskaźnik ROI (ang. Return on Investment) rentowność inwestycji. Jest to wskaźnik wyznaczony przez zysk i kapitał, jaki został wykorzystany do wypracowania tego zysku. zysk _ operacyjny ROI = zaangaŝaan _ kapitał Równanie to moŝna rozszerzyć następująco: ROI = zysk sprzedaŝ sprzedaŝ x kapitał _ zaangaŝaan ny Jak widać ROI to połączenie dwóch wskaźników: zysku ze sprzedaŝy, który zazwyczaj określa się mianem marŝy, sprzedaŝy do kapitału, czyli obrotu kapitałowego. Aby wzrósł ROI, konieczny jest wzrost przynajmniej jednego ze wskaźników składowych. Próbując podnieść ROI przedsiębiorstwa koncentrują się zazwyczaj na marŝy, tymczasem znacznie skuteczniejsza metodą moŝe być wzrost obrotu kapitału. Wielu detalistów juŝ dawno zrozumiało, Ŝe bardzo małe marŝe mogą przynieść wspaniały wskaźnik ROI, jeśli wydajność kapitałowa jest wysoka, tj. jeśli ograniczy się utrzymywanie zapasów, podniesie wielkość sprzedaŝy na metr kwadratowy, a firma nie kupi sklepu tylko go wydzierŝawi. 12