KOSZTY LOGISTYKI dr inŝ. Marek Matulewski

Transkrypt

1 WSTĘP. Istota systemu rachunkowości. Rachunkowość (ma obecnie dwa podstawowe znaczenia). - stanowi pewien rodzaj działalności praktycznej, czyli szereg czynności wykonywanych przez określony zespół ludzi w podmiotach gospodarczych - stosuje się do oznaczenia dyscypliny naukowej, tj. badań prowadzonych w zakresie tej działalności praktycznej, a takŝe wyników tych badań. Najczęściej rachunkowość definiuje się jako system ewidencyjny. Wg S. Skrzywana: Rachunkowość jest szczególnym rodzajem ewidencji gospodarczej. Stanowi ona system ciągłego w czasie ujmowania, grupowania, prezentacji i interpretowania wyraŝonych w pieniądzu i bilansujących się ogólnych i szczegółowych danych liczbowych o działalności gospodarczej i sytuacji majątkowej danego podmiotu gospodarczego Kolejna definicja traktuje rachunkowość jako system informacyjny. Wg E. Burzym: Rachunkowość to uniwersalny, elastyczny system informacyjny, umoŝliwiający tworzenie liczbowego obrazu powstawania, podziału i przepływu wartości oraz wynikających stąd rozrachunków między podmiotami gospodarczymi Inne definicje traktują rachunkowość jako język działalności gospodarczej środek komunikacji informacji o działalności gospodarczej Wg Y.Ijiri : jako język biznesu rachunkowość ma wiele elementów wspólnych z innymi językami. RóŜne działalności gospodarcze firm są przedstawione w sprawozdaniach rachunkowości przy uŝyciu języka rachunkowości. Rachunkowość bywa równieŝ definiowana jako system pomiaru. Wg R.Mattessicha: rachunkowość jest modelem klasyfikacji wartości słuŝącym do opisu i analizy strumieni dochodu oraz zagregowanych wielkości majątku i kapitału. Zakres rachunkowości. Zakres rachunkowości najczęściej bywa określany klasycznie. Wg tego podejścia, rachunkowość obejmuje trzy elementy składowe: - księgowość, rozumianą jako prowadzenie ksiąg rachunkowych odzwierciedlających zjawiska i procesy gospodarcze w jednostkach, 1

2 - kalkulację (rachunek kosztów), obejmującą wyznaczenie kosztu jednostkowego produktu na potrzeby wyceny bilansowej, - sprawozdawczość finansową, rozumianą jako ogół sprawozdań sporządzanych na podstawie ksiąg rachunkowych, zawierających zbiór danych liczbowych ilustrujących stan majątkowy i sytuacją finansową w jednostce gospodarczej (takich jak np. :bilans księgowy, rachunek zysków i strat, sprawozdanie z przepływu środków pienięŝnych). Zakres rachunkowości bywa teŝ rozumiany w sensie czynnościowym RACHUNKOWOŚĆ PRZYJĘTE ZASADY (POLITYKA) RACHUNKOWOŚCI Określenie roku obrotowego Metody wyceny aktywów i pasywów oraz ustalenia wyniku finansowego Aktywa. Są to zasoby majątkowe, które spełniają równocześnie następujące warunki: są kontrolowane przez jednostkę, mają wiarygodnie określoną wartość, 2

3 powstały w wyniku przeszłych zdarzeń, spowodują wpływ do jednostki korzyści ekonomicznych. np. maszyny i urządzenia, środki transportu Do aktywów zalicza się takŝe aktywa pienięŝne (środki pienięŝne). Pasywa. Pasywa są źródłem finansowania zasobów majątkowych i obejmują kapitał własny i zobowiązania. Pasywa= Kapitał własny +Zobowiązania. Kapitał własny jest wewnętrznym źródłem finansowania składników majątkowych (powstaje z wkładów wniesionych przez właścicieli oraz z wypracowanego przez jednostkę, w toku jej działalności, zysku). Zobowiązania są wynikającymi z przeszłych zdarzeń obowiązkami wykonania świadczeń o wiarygodnie określonej wartości, które powodują wykorzystanie juŝ posiadanych lub przyszłych aktywów jednostki Zasoby majątkowe. Do prowadzenia działalności gospodarczej niezbędne jest posiadanie określonych zasobów majątkowych, które umoŝliwiają realizację celów działalności. Majątkiem jest zatem wszystko to, co ma określoną wartość, jest niezbędne do działalności przedsiębiorstwa i osiągania korzyści. Systemy ochrony danych i ich zbiorów. PROWADZENIE KSIĄG RACHUNKOWYCH Dziennik Księga główna Księgi pomocnicze Zestawienie obrotów i sald Wykaz składników aktywów i pasywów DOKONYWANIE INWENTARYZACJI Stan aktywów Stan pasywów WYCENA AKTYWÓW I PASYWÓW ORAZ USTALENIE WYNIKU FINANSOWEGO Wycena aktywów 3

4 - Wycena pasywów Ustalenie wyniku finansowego SPORZĄDZANIE SPRAWOZDAŃ FINANSOWYCH Bilans Jest to zestawienie aktywów i pasywów przedsiębiorstwa na dany dzień, nazywany dniem bilansowym (np. na koniec danego roku obrotowego). Przedstawiane w bilansie aktywa są to kontrolowane przez spółkę zasoby. Pasywa natomiast pokazują wszystkie źródła finansowania tych zasobów. Zgodnie z zasadą bilansową suma aktywów równa jest sumie pasywów (kaŝde posiadane przez spółkę aktywo jest sfinansowane z jakiegoś źródła). Równość aktywów i pasywów wynika równieŝ ze stosowanej w księgowości zasady podwójnego zapisu. Bilans jest częścią sprawozdania finansowego przedsiębiorstwa. Bilans tworzony jest zgodnie z przyjętymi zasadami rachunkowości. W Polsce przedsiębiorstwa prowadzące pełną księgowość zobowiązane są do sporządzania bilansu zgodnie z Ustawą o Rachunkowości. Wyjątkiem od tej reguły są jedynie spółki notowane na Giełdzie Papierów Wartościowych, które sporządzają sprawozdania finansowe zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Rachunkowości. Rachunek zysków i strat Jest to część sprawozdania finansowego, którą musi sporządzić jednostka prowadząca księgowość zgodnie z ustawą o rachunkowości. Rachunek zysków i strat pokazuje wysokość osiągniętego przez spółkę zysku lub poniesionej straty, czyli efekty prowadzenia jej działalności gospodarczej. Informacja dodatkowa Informacja dodatkowa obejmuje wprowadzenie do sprawozdania finansowego oraz dodatkowe informacje i objaśnienia. Rachunek przepływów pienięŝnych (zwany takŝe sprawozdaniem z przepływów pienięŝnych lub cash-flow z języka angielskiego) Jest jednym z elementów sprawozdania finansowego. Obowiązek jego sporządzania regulują przepisy poszczególnych krajów. W Polsce podlegają mu wszystkie jednostki, których sprawozdanie finansowe podlega badaniu. Zestawienie zmian w kapitale (funduszu) własnym Zestawienie zmian w kapitale muszą sporządzać te jednostki, których sprawozdanie finansowe podlega corocznemu badaniu przez biegłego rewidenta. Dane liczbowe odnoszące się do poszczególnych pozycji zestawienia muszą dotyczyć bieŝącego i poprzedniego okresu obrotowego. 4

5 GROMADZENIE I PRZECHOWYWANIE DOKUMENTACJI Dowody księgowe Księgi rachunkowe Dokumenty inwentaryzacyjne Sprawozdania finansowe Okresy przechowywania dokumentów w świetle ustawy o rachunkowości: zatwierdzone roczne sprawozdania finansowe trwale księgi rachunkowe 5 lat, licząc od początku roku następującego po roku obrotowym, którego dane zbiory dotyczą karty wynagrodzeń pracowników bądź ich odpowiedniki okres wymaganego dostępu do tych informacji, wynikający z przepisów emerytalnych, rentowych oraz podatkowych, nie krócej jednak niŝ 5 lat dowody księgowe dotyczące wpływów ze sprzedaŝy detalicznej do dnia zatwierdzenia sprawozdania finansowego za dany rok obrotowy, nie krócej jednak niŝ do dnia rozliczenia osób, którym powierzono składniki aktywów objęte sprzedaŝą detaliczną dowody księgowe dotyczące wieloletnich inwestycji rozpoczętych, poŝyczek, kredytów oraz umów handlowych, roszczeń dochodzonych w postępowaniu cywilnym lub objętych postępowaniem karnym albo podatkowym - 5 lat od początku roku następującego po roku obrotowym, w którym operacje, transakcje i postępowanie zostały ostatecznie zakończone, spłacone, rozliczone lub przedawnione dokumentację przyjętego sposobu prowadzenia rachunkowości - okres nie krótszy niŝ 5 lat od upływu jej waŝności dokumenty dotyczące rękojmi i reklamacji - 1 rok po terminie upływu rękojmi lub rozliczeniu reklamacji dokumenty inwentaryzacyjne - 5 lat, licząc od początku roku następującego po roku obrotowym, którego dane zbiory dotyczą pozostałe dowody księgowe i dokumenty - 5 lat, licząc od początku roku następującego po roku obrotowym, którego dane zbiory dotyczą Dowody księgowe i dokumenty inwentaryzacyjne przechowuje się w siedzibie zarządu lub oddziału (zakładu) jednostki w oryginalnej postaci, w ustalonym porządku dostosowanym do sposobu prowa- 5

6 dzenia ksiąg rachunkowych, w podziale na okresy sprawozdawcze, w sposób pozwalający na ich łatwe odszukanie. Roczne zbiory dowodów księgowych i dokumentów inwentaryzacyjnych oznacza się określeniem nazwy ich rodzaju oraz symbolem końcowych lat i końcowych numerów w zbiorze. PODDANIE BADANIU I OGŁASZANIE SPRAWOZDAŃ Badanie sprawozdań finansowych Ogłaszanie sprawozdań finansowych. Funkcje rachunkowości. Funkcja informacyjna polega na tworzeniu informacji finansowych o procesach gospodarczych zachodzących w jednostce i ich dostosowywaniu do potrzeb informacyjnych uŝytkowników informacji. Uwzględniając podział odbiorców informacji na zewnętrznych i wewnętrznych moŝna dokonać dalszego podziału na: Zewnętrzną funkcję informacyjną rachunkowość powinna dostarczać informacji odpowiednim jednostkom z otoczenia przedsiębiorstwa (np. właścicielom, bankom, kontrahentom, agendom rządowym) Wewnętrzna funkcja informacyjna dostarczanie informacji finansowych na potrzeby zarządzania przedsiębiorstwem na róŝnych szczeblach zarządzania, Funkcja kontrolna bywa rozumiana wąsko (jako kontrola wykonania wyznaczonych planów) lub szeroko (jako proces towarzyszący tworzeniu informacji). W rozumieniu szerokim moŝe być ona realizowana czynnie (wyraŝa się ona w tworzeniu podstaw do systematycznego obserwowania majątku i źródeł jego pochodzenia oraz przebiegu procesów i wyników działalności, jak i w bieŝącym przeciwdziałaniu zaistniałym nieprawidłowościom wiąŝe się to z realizacją zadań kontroli wewnętrznej) lub biernie polegającej na takiej organizacji szczegółowej ewidencji, aby organy kontroli zewnętrznej (np. podatkowej) mogły dokonać koniecznej kontroli oraz wyjaśniania wątpliwości zgłaszanych przez współuczestników procesów gospodarczych i uprawnionych do kontroli zewnętrznej (np. biegłych rewidentów, biegłych sądowych). Funkcja analityczno-sprawozdawcza która polega na sporządzaniu zestawień liczbowych (sprawozdań), przekazywanych wskazanym uŝytkownikom informacji i publikowanych przez spółki kapitałowe na potrzeby akcjonariuszy, udziałowców, kontrahentów itp.. Informacje pochodzące z rachunkowości, a szczególnie informacje zawarte w sprawozdaniach, są przedmiotem analizy sytuacji i wyników działalności jednostki. Funkcja dowodowa znajduje ona wyraz w prowadzeniu rachunkowości i archiwizowaniu w sposób umoŝliwiający przedstawienie dokumentów, ksiąg rachunkowych i sprawozdań finansowych na Ŝąda- 6

7 nie sądów, organów ścigania, urzędów kontroli skarbowej, jako wiarygodnych dowodów w postępowaniu sądowym i podatkowym. Funkcja optymalizacyjna która polega na dostarczaniu przez rachunkowość informacji finansowych słuŝących do podejmowania decyzji gospodarczych zgodnie z zasadami rachunku ekonomicznego. Przedmiot rachunkowości. Przedmiotem rachunkowości są takie zdarzenia gospodarcze wyraŝone w mierniku pienięŝnym, które wpływają na zmianę w stanie majątkowym i (lub) wynikowym podmiotu gospodarczego. Podmiot rachunkowości. Podmiotem rachunkowości są wszystkie jednostki gospodarujące (czyli kontynuujące działalność) prowadzące rachunkowość. Warunkiem uznania jednostki gospodarującej za podmiot rachunkowości jest jej majątkowe wyodrębnienie. Wyodrębnienie to moŝe mieć charakter formalnoprawny lub teŝ moŝe nastąpić umownie. Podmiotami rachunkowości są jednostki gospodarze posiadające osobowość prawną, jednostki gospodarcze nie posiadające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, bez względu na charakter tejŝe działalności. 7