ZASTOSOWANIE METODY INTERFEROMETRII PLAMKOWEJ DO POMIARU PRZEMIESZCZE PRZEKROJU POPRZECZNEGO KORZENIA MARCHWI

Transkrypt

1 Technica Agraria 2(1) 2003, ZASTOSOWANIE METODY INTEREROMETRII PLAMKOWEJ DO POMIARU PRZEMIESZCZE PRZEKROJU POPRZECZNEGO KORZENIA MARCHWI Roman Stopa, Leszek Romaski Streszczenie. W pracy zaprezentowano wyniki bada przemieszcze przekroju poprzecznego korzenia marchwi za pomoc metody interferometrii plamkowej. Przedstawiono opis stanowiska obciajcego oraz metodyk pomiarów przemieszcze materiałów pochodzenia biologicznego. Wyznaczono mapy przemieszcze powierzchni przekroju poprzecznego korzenia marchwi w jego płaszczynie oraz w kierunku do niej prostopadłym. Na ich podstawie wykonano wykresy przemieszcze i odkształce przekroju poprzecznego w kierunku działania siły Słowa kluczowe: korze marchwi, własnoci wytrzymałociowe, interferometria plamkowa, przemieszczenie, ESPI WSTP W okresie szybkiego rozwoju techniki rolniczej dotyczcej zbioru, przechowalnictwa oraz przetwórstwa płodów rolnych duego znaczenia nabieraj prace zwizane z wyznaczaniem ich własnoci wytrzymałociowych. Szczególnie odnosi si to do korzeni warzyw, dla których badania własnoci mechanicznych prowadzone s od niedawna. Wielu badaczy prowadzi prace zmierzajce do połczenia własnoci mechanicznych materiałów rolinnych z ich budow komórkow. W odniesieniu do buraków cukrowych takie badania podjła Bzowska-Bakalarz [1998]. Molendowski w swojej pracy [1999] majcej na celu okrelenie charakterystyki mechanicznej w procesie ciskania kolb kukurydzy zastosował teori Hertza do opracowania wyników pomiarów. Arnolds i Roberts [1966] wykorzystywali do wyznaczania napre stykowych dla ziarna pszenicy metod elastooptyczn. W odniesieniu do korzeni marchwi wyznaczane s zwykle stałe materiałowe dla poszczególnych warstw, z jakich s one zbudowane przy wykorzystaniu maszyny wytrzymałociowej Instron. Inny kierunek bada to dowiadczenia przeprowadzane na całych korzeniach. Otrzymane w ten sposób wyniki trudne s do jednoznacznej interpretacji nie tylko ze wzgldu na anizotropi własnoci materiału pochodzenia biologicznego, ale równie ze wzgldu na warstwow budow korzeni warzyw.

2 44 R. Stopa, L. Romaski Gołacki, Szot i Ksik [1987] badali własnoci mechaniczne korzeni marchwi w zalenoci od cech odmianowych, czynników agrotechnicznych i okresu przechowywania. Gołacki i Szot [1987] ustalili, e wartoci modułu sprystoci podłunej E dla kory i rdzenia s zblione. Gołacki i Obrolak [1998] wyznaczyli wartoci współczynnika Poissona korzeni marchwi przy wykorzystaniu metody opisanej przez Hughesa i Segerlinda [1972]. Badania modelowe przy wykorzystaniu metody elastooptycznej oraz analiza maksymalnych wartoci napre stykowych dla korzeni marchwi z uwzgldnieniem ich warstwowej budowy zostały przedstawione przez autora niniejszego opracowania w pracach [Stopa 2002a, Stopa 2002b]. Wszystkie te badania był zwykle prowadzone przy obcieniach > 50 N. Jednak w trakcie zbioru, transportu i przechowalnictwa warzyw wystpuj obcienia o duo mniejszych wartociach jednostkowych. Ze wzgldu na sposób oddziaływania na powierzchni korzenia marchwi mog one powodowa powane uszkodzenia w wyniku lokalnego przekroczenia wartoci dopuszczalnych. Tradycyjne metody badawcze nie pozwalaj na uzyskanie wiarygodnych wyników w zakresie małych przyrostów obci- enia ( = 1 N), czsto mniejszych od błdu pomiarowego. T szans daje metoda interferometrii plamkowej wspomaganej numerycznie ESPI. Celem bada było wyznaczenie przemieszcze w kierunkach osi x, y i z przekroju poprzecznego korzeni marchwi dla sił wystpujcych w trakcie przechowywania tych korzeni przy zastosowaniu metody interferometrii plamkowej (ESPI) oraz okrelenie wpływu warstwowej budowy korzenia marchwi na rozkład przemieszcze w jego przekroju poprzecznym. MATERIAŁ I METODY Badania przeprowadzono w warunkach laboratoryjnych przy zastosowaniu specjalnie zaprojektowanego stanowiska pomiarowego (rys. 1) umoliwiajcego wyznaczanie przemieszcze na powierzchni przekroju poprzecznego korzenia marchwi dla rónych wartoci obcienia oraz dla rónych kształtów powierzchni styku głowicy wymuszajcej i powierzchni marchwi. Ze wzgldu na załoone małe przyrosty obcie pomiary wykonano metod interferometrii plamkowej, której czuło zapewniała osignicie wiarygodnych wyników. Dodatkow zalet tej metody jest bezkontaktowy pomiar na całej powierzchni badanego obiektu. Podstawowym elementem układu było urzdzenie do pomiaru przemieszcze metod interferometrii plamkowej (3DESPI system). Zbudowane jest ono (rys. 2) ze ródła wiatła spójnego (dwie diody laserowe o mocy 50 mw) słucego do owietlania badanego obiektu oraz układu optycznego słucego do kierowania wizk wiatła. Za pomoc układu optycznego wizka wiatła uległa wstpnie rozdzieleniu na wizk przedmiotow i wizk odniesienia, a nastpnie wizka przedmiotowa ulega podziałowi na cztery wzajemnie do siebie prostopadłe. Wizki te po odbiciu od powierzchni luster kierujcych je na badany obiekt i rozproszeniu na powierzchni tego obiektu trafiały do obiektywu kamery cyfrowej o duej rozdzielczoci, której o optyczna była prostopadła do badanej powierzchni. Acta Sci. Pol.

3 Zastosowanie metody interferometrii plamkowej do pomiaru przemieszcze Rys. 1. Stanowisko pomiarowe do bada przemieszcze metod interferometrii plamkowej (ESPI): 1 ramka, 2 kamera rejestrujca, 3 badany materiał, 4 stół do bada holograficznych, 5 komputer ig. 1. Measuring stand to investigations of carrot root displacement using the method of electronical speckle pattern interferometry (ESPI): 1 frame, 2 recording camera, 3 examined sample, 4 table to holographic investigations, 5 computer Rys. 2. Schemat układu optycznego głowicy pomiarowej do bada metod interferometrii plamkowej (ESPI) ig. 2. Draft of optical system of measuring head using to the investigations by speckle pattern interferometry method (ESPI) Technica Agraria 2(1) 2003

4 46 R. Stopa, L. Romaski Głowica pomiarowa zastała sztywno zamocowana do ramki urzdzenia wymuszajcego obcienie na specjalnym wysigniku (rys. 1). Długo wysignika zwizana z odległoci obiektywu kamery od badanego obiektu warunkowała dokładno pomiarów. Do pomiarów przemieszcze przekroju poprzecznego korzenia marchwi przyjto odległo W d = 450 mm. Urzdzenie obciajce zbudowane było ze sztywnej ramki wykonanej z prtów stalowych o przekroju 40 mm 50 mm oraz zwizanego z ni układu dwóch szczk, z których jedna była nieruchoma, a druga miała moliwo przesuwania si w kierunku pionowym (rys. 1). Ze wzgldu na wysok czuło układu pomiarowego szczka przesuwna musiała by zabezpieczona przed obrotem oraz przed przenoszeniem drga układu na badany obiekt. Uzyskano to dziki systemowi trzech prowadnic ułoyskowanych w górnej poprzeczce ramki za pomoc tulei wykonanych z teflonu. Szczki wykonano w ten sposób, aby moliwe była zmiana kształtu powierzchni bezporednio oddziałujcej na badany obiekt. Układ obciajcy wraz z wysignikiem oraz zamontowan na nim głowic pomiarow umieszczono na stole słucym do bada holograficznych, bdcym kolejnym ogniwem w procesie izolacji badanego obiektu przed wpływem zewntrznych zakłóce. Y Z dx X Rys. 3. Sposób pobrania próbki do bada ig. 3. The method of taking the samples Obiektem bada był korzenie marchwi odmiany Karotan wyprodukowane w Bdkowie w województwie dolnolskim. Wycito z nich fragment ograniczony dwiema płaszczyznami prostopadłymi do jego osi podłunej zgodnie ze schematem przedstawionym na Acta Sci. Pol.

5 Zastosowanie metody interferometrii plamkowej do pomiaru przemieszcze rysunku 3. W tym celu zbudowano specjalny przyrzd zapewniajcy zachowanie stałej gruboci plastra oraz równoległoci jego powierzchni bocznych. Odległo midzy płaszczyznami wynosiła 15 mm, co stanowiło ok. 5% długoci całego korzenia. Do bada pilotaowych próbk wycito ze rodkowej czci korzenia, dbajc o to kształt był moliwie najbardziej zbliony do walca, a powierzchnia boczna była gładka i równa. W celu zabezpieczenia próbki przed jej obrotem w przestrzeni pomidzy szczkami, fragment powierzchni walcow próbki ukształtowano tak, aby uzyska styk powierzchniowy z nieruchom szczk. Bezporednio przed przystpieniem do pomiarów badan powierzchnie pokryto cienk warstw białej matowej farby w celu poprawy efektu optycznego. W trakcie pomiarów wstpnych upewniono si, e wpływ pokrycia badanej powierzchni farb na warto przemieszcze jest mały i mona nie bra go pod uwag. Przed przystpieniem do pomiarów przemieszcze wyznaczono podstawowe własno- ci wytrzymałociowe poszczególnych warstw badanego korzenia marchwi w trzech wzajemnie prostopadłych kierunkach (uwzgldniajc anizotropi własnoci). Umowny moduł sprystoci podłunej E wyznaczono w próbie ciskania walca o rednicy 8 mm przy uyciu maszyny wytrzymałociowej Instron, natomiast ułamek Poissona metod Hughesa i Segerlinda [1972], porównujc umowne moduły sprystoci uzyskane w próbie ciskania swobodnego i nieswobodnego walca o rednicy 8 mm [Stopa 2003]. Pomiary te przeprowadzono dla próbek wycitych z tego samego korzenia, co badany obiekt, a take w takich samych warunkach i takim samym czasie, co badania zasadnicze. Badany obiekt obciono wstpnie sił = 20 N, co stanowi ok. 7% obcienia krytycznego, przy którym nastpuje jego zniszczenie. Zakładajc, e w procesie przechowywania obcienie jest rozmieszczone równomiernie wzdłu całej długoci korzenia, mona przyj, i ciar ten odpowiada rzeczywistemu obcieniu całego korzenia wynoszcemu ok. 200 N. Jest, wic to obcienie, które moe wystpowa w dolnych warstwach kopca lub silosu. Po ustabilizowaniu si obrazu holograficznego zarejestrowano go i nastpnie zwikszono obcienie o warto = 2 N. Z uwagi na przyjt metod badawcz była to maksymalna warto siły, powyej której przemieszczenia były zbyt due. Z drugiej strony jest to siła, która odpowiada ok. 10% obcienia wstpnego. Po upływie 30 s koniecznych na stabilizacj nowego obrazu plamek dokonano ponownej rejestracji. W wyniku interferencji obu obrazów holograficznych otrzymano układ prków zamieniony nastpnie na sygnał cyfrowy, który podlegał dalszemu przetworzeniu za pomoc komputera przy zastosowaniu specjalnego oprogramowania. Badania prowadzono, stosujc pi rónych kształtów powierzchni styku głowicy wymuszajcej i powierzchni marchwi: płask, walcow o promieniu R = 28 mm, walcow o promieniu R = 18 mm, płaskownik o gruboci g = 7 mm i płaskownik o gruboci g = 3 mm. W wyniku elektronicznego przetworzenia optycznego obrazu holograficznego otrzymano mapy przemieszcze w trzech wzajemnie prostopadłych kierunkach: w kierunku osi pionowej Y, w kierunku osi poziomej X oraz w kierunku Z prostopadłym do płaszczyzny badanego przekroju. Technica Agraria 2(1) 2003

6 48 R. Stopa, L. Romaski WYNIKI BADA Zestawienie rednich wartoci umownych modułów sprystoci podłunej E oraz współczynników Poissona ν przedstawiono w tabeli 1. Wyznaczenie wartoci E i ν oraz przeprowadzenie analizy błdów wykonano zgodnie z metodyk szczegółowo opisan w pracy Stopy [2002a]. Graniczna warto całkowitego błdu wyznaczona metod róniczki zupełnej wynosiła u E, u ν = 0,0135. Tabela 1. rednie wartoci umownych modułów sprystoci E [MPa] oraz stałych Poissona, [-]: K warstwa kory, R warstwa rdzenia, x, y, z kierunki pobrania próbek Table 1. Average values of conventional modulus of elasticity E [MPa] and Poisson's stability [-]: K the layer of bark, R the layer of core, x, y, z directions of samples taking Miejsce i kierunek pobrania próbki Place and direction of samples taking K x K y K z R x R y R z Moduł E, MPa Modulus E Stała Poissona ν [-] Poisson s ratio ν 3,705 2,712 3,796 3,499 3,072 3,885 0,489 0,493 0,495 0,485 0,494 0,486 Na rysunkach 4 i 5 przedstawiono mapy przemieszcze przekroju poprzecznego korzenia marchwi w kierunku osi Y oraz wykresy przemieszcze w kierunku osi pionowej próbki wykonane dla piciu kształtów powierzchni styku głowicy wymuszajcej z powierzchni próbki. Przedstawione mapy przemieszcze pozwalaj nie tylko na wyznaczenie wartoci przemieszcze w poszczególnych punktach przekroju, ale równie na ocen sposobu oddziaływania głowicy obciajcej na rozkład przemieszcze przekroju poprzecznego. Kadej barwie pojawiajcej si na powierzchni mapy przemieszcze odpowiada okrelona, jednakowa warto przemieszczenia. Rysunek 4a przedstawia map przemieszcze przy oddziaływaniu płaskownika o gruboci g = 3 mm na powierzchni badanej próbki. W miejscu przyłoenia siły przemieszczenia w kierunku osi Y maj wartoci maksymalne. Wyranie widoczny jest lokalny zakres oddziaływania, którego strefa koczy si w okolicach połczenia rdzenia z kor. Na przewaajcej czci powierzchni przekroju przemieszczenia s równe zeru. Potwierdza to wykres przemieszcze wykonany wzdłu osi pionowej próbki. Nieco odmienny obraz przemieszcze na powierzchni badanego przekroju powstaje przy obcieniu badanej próbki płaskownikiem o gruboci g = 7 mm. Przemieszczeniu ulega cała powierzchnia przekroju (zerowe przemieszczenia widoczne s jedynie w okolicach dolnej, nieruchomej szczki). W okolicach poziomej osi symetrii przekroju wartoci przemieszcze maj stał warto. W miar zbliania si do punktu przyłoenia siły, linie o stałych wartociach przemieszcze ulegały zakrzywieniu. Wyranie widoczne jest oddziaływanie ostrych krawdzi płaskownika zawajcych stref maksymalnych wartoci przemieszcze do bezporednich okolic punktu przyłoenia siły. Na wykresie przemieszcze pojawiaj si wyrane zaburzenia przebiegu wykresu w okolicach połczenia rdzenia z kor. Acta Sci. Pol.

7 Zastosowanie metody interferometrii plamkowej do pomiaru przemieszcze a) płaskownik o gruboci g = 3 mm flat iron thickness g = 3 mm X= Y= b) płaskownik o gruboci g = 3 mm flat iron thickness g = 3 mm X= Y= zczenia po osi z mieszczenia po osi z Rys. 4. Mapy przemieszcze przekroju poprzecznego korzenia marchwi w kierunku osi Y oraz wykresy przemieszcze w kierunku osi pionowej próbki dla głowicy wymuszajcej w kształcie płaskownika ig. 4. Displacement s maps of carrot's root cross section in direction of Y axis as well as the graphs of displacement in direction of vertical axis of sample for loaded head in shape of flat iron Rysunek 5 przedstawia mapy przemieszcze przekroju poprzecznego korzenia marchwi przy współpracy powierzchni próbki z powierzchniami walcow o promieniach R = 18 mm i R = 28 mm oraz z powierzchni płask. W miar zwikszania si promienia powierzchni styku zmianie ulega kształt linii o stałych wartociach przemieszcze. Linie te układaj si w kierunkach prostopadłych do kierunku działania siły. Jednoczenie staj si coraz bardziej widoczne zaburzenia przebiegu przemieszcze w miejsca styku kory z rdzeniem. Szczególnie dobrze jest to widoczne na wykresach przemieszcze. Korzystajc z wykresów przemieszcze, wykonano wykresy odkształce ε y wzdłu osi pionowej przekroju poprzecznego (rys. 6a i rys. 6b). Pomijano strefy połoone w najbliszym ssiedztwie połczenia rdzenia z kor. Przyjto równie liniowy przebieg Technica Agraria 2(1) 2003

8 50 R. Stopa, L. Romaski a) powierzchnia walcowa o promieniu R= 18 mm cylindrical surface, R = 18 mm X= Y= emieszczenia po osi z b) powierzchnia walcowa o promieniu R = 28 mm cylindrical surface, R = 28 mm szczenia po osi z 838 X= Y= mieszczenia po osi z c) powierzchnia płaska plane surface X= Y= mieszczenia po osi z Rys. 5. Mapy przemieszcze przekroju poprzecznego korzenia marchwi w kierunku osi Y, oraz wykresy przemieszcze w kierunku osi pionowej próbki dla głowicy wymuszajcej w kształcie płaskownika ig. 5. Displacement s maps of carrot's root cross section in direction of Y axis as well as the graphs of displacement in direction of vertical axis of sample for different shape of loaded head Acta Sci. Pol.

9 Zastosowanie metody interferometrii plamkowej do pomiaru przemieszcze odkształce w poszczególnych warstwach przekroju poprzecznego korzenia marchwi. Przyjcie takiego załoenia było moliwe ze wzgldu ma bardzo małe wartoci odkształce, nieprzekraczajce y = 2, [-] Rys. 6. Rozkłady odkształce y przekroju poprzecznego korzenia marchwi wzdłu pionowej osi symetrii ig. 6. Distribution of deformations y of carrot's root cross section along perpendicular axis of symmetry Ze wzgldu na rozbienoci dotyczce maksymalnych wartoci odkształce y dla poszczególnych kształtów elementów roboczych głowicy obciajcej, wynikajcych z trudnych do uniknicia rónic w wartociach siły obciajcej, wykonano rozkłady odkształce y odniesione do ich wartoci maksymalnych y max wzdłu osi pionowej przekroju (rys. 7). Na obu wykresach pominito zaburzenia w przebiegu odkształce y w okolicach styku rdzenia z kor. Na podstawie wykresów przemieszcze ustalono szeroko tej strefy na l = 4 mm. Po analizie wykresu odkształce wzgldnych y / ymax w funkcji rednicy przekroju poprzecznego (rys. 7) mona zauway, e kt nachylenia prostych w warstwie kory połoonej w pobliu punktu przyłoenia siły oraz w okolicy punktu podparcia, a take w warstwie rdzenia ulega zmianie. W przypadku oddziaływania płaskiej powierzchni czci roboczej głowicy obciajcej na badan próbk kt pochylenie prostych w obu czciach kory jest zbliony. W miar zmniejszania si powierzchni styku czci roboczej głowicy obciajcej z powierzchni próbki (poczwszy od powierzchni walcowej o promieniu R = 8 mm, poprzez powierzchni walcow o promieniu R = 18 mm, płaskownik o gruboci g = 7 mm do płaskownika o gruboci g = 3 mm) kt nachylenia odcinka w czci korowej połoonej w pobliu punktu przyłoenia siły ulega zwikszeniu. wiadczy to o powikszajcym si znaczeniu lokalnych przemieszcze. Wyran barier na drodze dalszego rozprzestrzeniania si przemieszcze s okolice miejsca połczenia rdzenia z kor. W czci kory połoonej w okolicach punktu podparcia, kt pochylenia odcinków prostych praktycznie nie zaley od kształtu głowicy obciajcej. Jedyny wyjtek stanowi przypadek obciania głowic w kształcie płaskownika o gruboci g = 3 mm, gdzie ze wzgldu na lokalny zakres działania siły oraz niewielk warto odkształcenia y, wartoci y / ymax s równe zeru. Technica Agraria 2(1) 2003

10 52 R. Stopa, L. Romaski 10-4 [-] 10-4 [-] Rys. 7. Rozkłady odkształce wzgldnych y / ymax przekroju poprzecznego korzenia marchwi wzdłu pionowej osi symetrii ig. 7. Distribution of relative deformations y / ymax of carrot's root cross section along perpendicular axis of symmetry W czci rdzeniowej odcinki prostych połoone s w przyblieniu równolegle do siebie. W miar zmniejszania si powierzchni styku głowicy obciajcej z powierzchni próbki wartoci ε y /ε ymax ulegaj zmniejszeniu. Kształt odcinków prostych na wykresie przedstawionym na rysunku 7 wskazuje to, e w badanym zakresie obcie istotne znaczenie dla rozkładu przemieszcze maj strefy połoone w okolicach połczenia rdzenia i kory. Stanowi one naturaln barier dla rozprzestrzeniania si przemieszcze, niezalenie od kształtu głowicy obciajcej. Acta Sci. Pol.

11 Zastosowanie metody interferometrii plamkowej do pomiaru przemieszcze WNIOSKI 1. Wpływ kształtu czci roboczej głowicy obciajcej na warto przemieszcze ma istotne znaczenie jedynie w warstwie kory w ssiedztwie punktu przyłoenia siły w badanym zakresie obcie. W warstwie rdzenia oraz w warstwie kory połoonej w okolicach punktu podparcia wpływ ten jest prawie niewidoczny. 2. Wraz ze zmniejszaniem si powierzchni styku głowicy obciajcej poprzez przejcie od powierzchni płaskiej, przez powierzchnie walcowe o promieniach R 1 = 28 mm i R 2 = 18 mm a do płaskowników o grubociach g 1 = 7 mm i g 2 = 3 mm zmiany wartoci odkształce wzgldnych w warstwie kory staj si coraz bardziej dynamiczne. 3. W badanym zakresie obcie, przy zwikszeniu obcienia o = 2 N maksymalne wartoci przemieszcze w kierunku osi Y uzyskane dla rónych kształtów głowicy obciajcej wahały si w przedziale od 0,957 m do 11,53 m. 4. W badanym zakresie obcie i przemieszcze, pomimo zblionych wartoci umownego współczynnika sprystoci E oraz stałej Poissona dla warstwy rdzenia i kory wyznaczonych w kierunku osi y, nie mona pomin warstwowej budowy korzenia marchwi. Strefa połczenia rdzenia z kor spełnia rol naturalnej bariery na drodze rozprzestrzeniania si przemieszcze przekroju poprzecznego korzenia marchwi. PIMIENNICTWO Arnolds T., Roberts A., Stress distribution in loudet with grains. J. Agric. Eng. Res. 11, Bzowska-Bakalarz M., Wytrzymało mechaniczna korzeni buraków cukrowych. Zesz. Prob. Post. Nauk Roln. 454, Gołacki K., Ksik T., Szot B., Badanie zmiennoci właciwoci korzeni marchwi w zalenoci od cech odmianowych, czynników agrotechnicznych i okresu przechowywania. Zesz. Prob. Post. Nauk Roln. 316, Gołacki K., Obrolak R., Wyznaczanie współczynnika Poissona korzeni marchwi. Zesz. Prob. Post. Nauk Roln. 454, Hughes H., Segerlind L. J., A rapid mechanical method for determining Poissons ratio in biological materials. ASAE, St. Joseph, Minessota 49085, Molendowski., Ocena istotnoci zmian wartoci naprenia niszczcego próbk rdzenia kolby kukurydzy w próbie promieniowego ciskania. Zesz. Nauk. A.R. Wrocław, In. Roln. 5/99, Stopa R., 2002a. Maksymalne naprenia stykowe dla korzeni marchwi wyznaczone w próbie promieniowego ciskania. In. Roln. 5(38), Stopa R., 2002b. Elastooptyczne badania dwuwarstwowego modelu korzenia marchwi w próbie ciskania promieniowego. In. Roln. 5(38), Szot B., Gołacki K., Ocena właciwoci mechanicznych korzeni marchwi na podstawie podstawowych parametrów wytrzymałociowych. Zesz. Prob. Post. Nauk Roln. 321, Technica Agraria 2(1) 2003

12 54 R. Stopa, L. Romaski APLICATION O SPECKLE PATTERN INTEREROMERY METHOD IN MEASURING O DISPLACEMENT O CARROT S ROOT CROSS-SECTION Abstract. Results of investigations on displacement of carrot's root cross section using electronical speckle pattern interferometry method (ESPI) were introduced. Methodology of measurements of displacement of biological materials and description of test stand was presented. Maps of displacement of carrot s root cross-section in its plane as well as in the transverse direction were determined. The graphs of displacement, deformation and relative deformations of cross-section in direction of loaded force were determined on the base of the maps of displacements. Keywords: carrot root, strength properties, speckle pattern interferometry, displacement, deformation ESPI Roman Stopa, Leszek Romaski, Instytut Inynierii Rolniczej Akademii Rolniczej we Wrocławiu, Wrocław, ul.chełmoskiego 37/41, tel. (+48 71) , roman.stopa@cci.com.pl, Acta Sci. Pol.