Profilaktyka zakażenia HBV, HCV i HIV po ekspoz zawodowej

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Profilaktyka zakażenia HBV, HCV i HIV po ekspoz zawodowej"

Agnieszka Głowacka
8 lat temu
Przeglądów:

1 Profilaktyka zakażenia HBV, HCV i HIV po ekspoz zawodowej Profilaktyka poekspozycyjna (ang.: post-exposure prophylaxis, PEP) obejmuje postępowanie profilaktyczne zdezynfekowanie miejsca narażenia), szczepienie lub/i podanie immunoglobuliny oraz zastosowanie leków zapobieganiu zakażeniu po ekspozycji na dany patogen. W przypadku pracowników opieki zdrowotnej, PEP dotyczy wirusowego zapalenia wątroby typu B i C oraz zakażenia ludzkim wirusem niedoboru odporności (H Spośród płynów ustrojowych, z którymi może mieć kontakt pracownik ochrony zdrowia (krew, płyn mózgowo-rdzeniowy, płyn puchlinowy, ślina, pot, ropa, mocz, kał), potencjalnie HBV, HCV, HIV zakaźne są krew, płyn mózgowo-rdzeniowy, płyn puchlinowy oraz ropa. Zakaźność powyższych płynów zależy w dużym ilości wirusa w osoczu krwi, mierzalnej liczbą kopii powyższych wirusów w rekcji łańcuchowej polimerazy, P Rodzaje ekspozycji obejmują: ukłucia, np.: igłą, ochlapania, ugryzienia, kontakty seksualne. W praktyce klinicznej wyróżniają się dwa główne rodzaje narażeń zawodowych: o Zakłucie/zranienie od,,znanego" pacjenta, np.: bezpośrednio po zabiegu lub injekcji oraz o Zakłucie/zranienie igłą z,,worka z odpadami", kiedy nie istnieje możliwość identyfikacji źródła narażenia. o Inne, jak kontakt z krwią w wyniku bójki czy ochlapanie są znacznie rzadsze, pogryzienie - wyjątkowe. Stąd, bardzo istotne jest skuteczne zabezpieczenie igieł i innych, ostrych narzędzi po ich użyciu, to jest używ pojemników o twardych, odpornych na przekłucia ścianach a nie wrzucanie ich do worków foliowych ze odp medycznymi. Drugim, nieswoistym elementem profilaktyki poekspozycyjnej jest używanie rękawic, które pow zmniejszenie o 50% objętość potencjalnie przekazywanej krwi [Mast]. Profilaktyka poekspozycyjna wirusowego zapalenia wątroby typu B Prewalencja przewlekłego wzw B w Polsce jest relatywnie niska, do czego przyczyniły się wprowadzone pow szczepienia profilaktyczne, w tym od 1992 roku - szczepienia noworodków. Obejmują one również pracown ochrony zdrowia. Większość personelu medycznego jest zaszczepiona przeciwko hepatitis B, jednak ocena odpowiedzi poszc nie jest już tak powszechna. Stąd, mimo iż nie zaleca się szczepień przypominających u osób, które prawidł odpowiedziały na szczepienie (miarodajna ocena 1 miesiąc po ostatniej dawce szczepienia podstawowego) braku wskazane jest oznaczenie miana przeciwciał antyhbs. W przypadku niskiego ich stężenia (< 10 IU/m pracownika doszczepić i skontrolować poziom przeciwciał 1 miesiąc po szczepieniu. Uzupełnieniem profilaktyki poekspozycyjnej jest immunoglobulina HBIG (hepatitis B Immune Globulin), skut jednego tygodnia po ekspozycji [Grady], jednak bardzo istotnym ograniczeniem w jej stosowaniu jest jej kos ograniczona dostępność a także powszechne stosowanie szczepień. W przypadku znanego źródła narażenia możliwa i wskazana jest ocena ryzyka poprzez analizę stadium cho pacjenta i wiremii HBV, czyli liczby kopii wirusa w mililitrze krwi obwodowej lub przynajmniej obecności anty Activeweb Medical Solutions. Wszelkie prawa zastrzeżone. str. 1/5

2 Profilaktyka poekspozycyjna wirusowego zapalenia wątroby typu C Ryzyko zakażenia wirusem HCV po przezskórnej ekspozycji szacowane jest na 1.8% [Laphear, Puro, Mitsu ryzyka zakażenia są analogiczne jak w przypadku HIV. Profilaktyka swoista zakażenia HCV jest ograniczona. Brak szczepionki przeciwko wirusowemu zapaleniu w C a gamma globulina nie jest zalecana [Alter]. Stąd, największy nacisk kładzie się na wczesne rozpoznanie potencjalnego zakażenia, gdyż leczenie przeciwwirusowe ostrej infekcji daje lepsze odsetki trwałej odpowie wirusologicznej. Należy zaznaczyć, iż większość ostrych zakażeń HCV, w odróżnieniu od HIV, jest asympto [Jaeckel]. Profilaktyka poekspozycyjna HIV Udokumentowano minimum 56 przypadków zakażeń pracowników ochrony zdrowia po im ekspozycji, a kole przypadki możliwe. Zawodowe narażenia na zakażenie HIV jest ważnym problem zdrowotnym, stosunkowo poznanym [MMWR 2001, Bell, Gładysz, Hsieh]. Ryzyko transmisji HIV po zakłuciu igłą, oceniane na podsta zbiorczej analizy badań prospektywnych wśród pracowników ochrony zdrowia narażonych zawodowo suger około 0,3% (95% CI, 0,2% - 0,5%) [Cardo]. Tabela 1 Czynniki ryzyka serokonwersji HIV [Cardo] Activeweb Medical Solutions. Wszelkie prawa zastrzeżone. str. 2/5

Brak szczepionki przeciwko wirusowemu zapaleniu w C a gamma globulina nie jest zalecana [Alter].

3 kliknij tabelkę aby powiększyć Wykazano, iż przerwanie ciągłości tkanek narzędziem ze światłem vs litym jest słabo skojarzone z podwyżs ryzykiem (p = 0.08) w przypadku igieł o dużym świetle [Cardo]. Zaobserwowano również, iż wysychanie pow dziesięciokrotny spadek zakaźności w ciągu kolejnych 9 godzin [Resnik]. Skuteczność i bezpieczeństwo profilaktyki poekspozycyjnej HIV Dowodów skuteczności profilaktyki poekspozycyjnej HIV dostarczają zarówno modele zwierzęce: wysoki stopień zabezpieczenia gdy rozpoczęte w ciągu 24 godzin [Tai], jak i obserwacje (iloraz szans = 0.19 dla zydowudyny w monoterapii w badaniu kliniczno-kontrolnym [Cardo], przy czym przy serokonwersji pomimo 3-lekowej PEP implikują, iż skuteczność nie jest 100% [ Jochinsen, MMWR 2001]. Profilaktyka poekspozycyjna HIV wśród pracowników ochrony zdrowia jest na ogół dobrze tolerowana, a ob nieporządane to głównie: nudności - 57%, zmęczenie - 38%, ból głowy-18%, wymioty -16%, biegunka - 14% Kiedy rozpocząć profilaktykę poekspozycyjną HIV (PEP) Profilaktyczne podawanie leków antyretrowirusowych należy rozpocząć jak najszybciej, idealnie do 4 godzin narażeniu, nie póżniej jednaj niż po 48 godzinach [EACS]. Badania PEP na modelach zwierzęcych sugerują mniejszą skuteczność PEP po godzinach [Tai, Shih], jednak kliniczna analiza niepowodzeń PEP nie jasno na czasowy punkt odcięcia [MMWR 2001]. Leki należy stosować 4 tygodnie. Praktyczne zasady postępowania poekspozycyjnego wg EACS 2009 Tabela 2 Profilaktyka poekspozycyjna (PEP) Activeweb Medical Solutions. Wszelkie prawa zastrzeżone. str. 3/5

Skuteczność i bezpieczeństwo profilaktyki poekspozycyjnej HIV Dowodów skuteczności profilaktyki poekspozycyjnej HIV dostarczają zarówno modele zwierzęce: wysoki stopień zabezpieczenia gdy rozpoczęte

4 kliknij tabelkę aby powiększyć o Zalecane jest testowanie źródła narażenia w kierunku HIV i HCV (gdy nieznany jest status serologiczny) o Gdy pacjent HIV+ jest na ART, wskazane jest wykonanie genotypowania (lekooporność; HIV VL>1000 ko o Należy indywidualizować PEP w zależności od wcześniejszych testów oporności o Standardowo zalecane są następujące leki: tenofowir/emtrycytabina, TDF/FTC, Truvada (alternatywnie zy lamiwudyna; AZT/3TC, Combivir, 1 tabletka 2 x dziennie) łącznie z lipinawirem bustowanym rytonawirem, LP Kaletra, 2 tabletki 2 x dziennie Activeweb Medical Solutions. Wszelkie prawa zastrzeżone. str. 4/5

oporności o Standardowo zalecane są następujące leki: tenofowir/emtrycytabina, TDF/FTC, Truvada (alternatywnie zy lamiwudyna; AZT/3TC, Combivir, 1 tabletka 2

5 Zalecane jest przeanalizowanie wskazań do PEP przez specjalistę zajmującego się HIV w ciągu godz kontrolować tolerancję leków. Osoba eksponowana powinna być pouczona o stosowaniu środków ostrożności (np.: unikaniu oddawania k narządów, karmienia piersią, ciąży) aby zapobiegać wtórnym zakażeniom szczególnie przez 6-12 tygodni po ekspozycji; Osoba, u której zastosowano PEP powinna być świadoma: - Potrzeby monitorowania - Ewentualnych interakcji lekowych - Konieczności stosowania się do zaleceń. Na wizytach kontrolnych należy: o Po miesiącu: skontrolowac aktywność transaminaz, HCV-RNA i przeciwciała antyhcv, gdy źródło anty HC o Po 2 i 4 miesiącach: powtórzyć badanie serologiczne w kierunku HIV Profilaktyka poekspozycyjna, podsumowanie o Czas: im szybciej tym lepiej, idealnie w ciągu 4 godzin od narażenia o Rekomendowany czas - 28 dni o Podejmowanie decyzji HIV PEP w przypadku podejrzenia oporności może być bardzo złożone Activeweb Medical Solutions. Wszelkie prawa zastrzeżone. str. 5/5

: unikaniu oddawania k narządów, karmienia piersią, ciąży) aby zapobiegać wtórnym zakażeniom szczególnie przez 6-12 tygodni po ekspozycji; Osoba, u której zastosowano PEP powinna być świadoma: -

Podobne dokumenty

Profilaktyka poekspozycyjna (po kontakcie z krwią)

Profilaktyka poekspozycyjna (po kontakcie z krwią) Anna Grzeszczuk, dr hab. n. med. Klinika Chorób Zakaźnych i Hepatologii Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku Kierownik: prof. Robert Flisiak Profilaktyka