Informacja z działalności Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa na terenie powiatu wieruszowskiego za 2014 rok

Transkrypt

1 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Roślin i Nasiennictwa w Łodzi Oddział w Wieruszowie Informacja z działalności Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa na terenie powiatu wieruszowskiego za 2014 rok Wieruszów, czerwiec 2015 rok

2 SPIS TREŚCI 1. Wstęp Najważniejsze zadania inspekcji Nadzór fitosanitarny Ocena stanu fitosanitarnego upraw za 2014 rok na terenie działania Oddziału w Wieruszowie Działania w zakresie zwalczania i zapobiegania rozprzestrzenianiu się organizmów szkodliwych dla roślin Kontrola fitosanitarna eksportu Przemieszczania ziemniaków na terytorium polski i innych państw członkowskich UE System urzędowej rejestracji producentów, dystrybutorów, importerów oraz paszportowania roślin Diagnostyka laboratoryjna Nadzór nad obrotem i konfekcjonowaniem środków ochrony roślin Nadzór nad obrotem i stosowaniem środków ochrony roślin Szkolenia dla stosujących środki ochrony roślin przy użyciu opryskiwaczy Nadzór nad Integrowaną produkcją Nadzór nad stanem technicznym sprzętu do wykonywania zabiegów ochrony roślin Nadzór Nasienny Ocena polowa, laboratoryjna i ocena cech zewnętrznych materiału siewnego Kontrola materiału siewnego Rejestracja przedsiębiorców.18 1

3 1. Wstęp Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa jest urzędową służbą odpowiedzialną za nadzór nad zdrowotnością, jakością roślin i produktów roślinnych (w tym materiału siewnego) oraz za eliminację zagrożeń wynikających ze stosowania środków ochrony roślin. PRAWODAWSTWO POLSKIE W ZAKRESIE OCHRONY ROŚLIN I NASIENNICTWA: - ustawa z dnia 18 grudnia 2003 r. o ochronie roślin (tekst jednolity Dz. U. z 2014r., poz.621 z późn. zm.) - ustawa z 8 marca 2013 r. o środkach ochrony roślin (Dz. U z 2014 r., poz. 445) - ustawa z dnia 26 czerwca 2003 r. o nasiennictwie (Dz. U. z 2007 r. Nr 41, poz. 271 ze zm.) 1.1 Najważniejsze zadania inspekcji 1. Ocena stanu zagrożenia przez organizmy szkodliwe oraz prowadzenie obserwacji i rejestracji tych organizmów, 2. Kontrola fitosanitarna roślin, produktów roślinnych, podłoży, gleby i środków transportu na terytorium Polski oraz na przejściach granicznych, 3. Prowadzenie rejestru przedsiębiorców w zakresie: uprawy, wytwarzania, magazynowania, pakowania, sortowania, przemieszczania określonych roślin, produktów roślinnych i przedmiotów, obrotu i konfekcjonowania środków ochrony roślin, wytwarzania i obrotu materiałem siewnym, 4. Wydawanie świadectw fitosanitarnych i paszportów roślin, 5. Badania laboratoryjne roślin i produktów roślinnych lub przedmiotów, 6. Kontrolowanie obrotu i/lub konfekcjonowania i stosowania środków ochrony roślin, 7. Kontrola jakości środków ochrony roślin 8. Monitorowanie zużycia środków ochrony roślin, 9. Ocena polowa, laboratoryjna i ocena cech zewnętrznych materiału siewnego 10. Kontrola przestrzegania zasad i obowiązujących wymagań w zakresie wytwarzania, oceny, przechowywania i obrotu materiałem siewnym, w tym materiałem modyfikowanym genetycznie, 11. Wydawanie akredytacji w zakresie pobierania prób i oceny materiału siewnego oraz kontrola warunków ich przestrzegania, 12. Kontrola i certyfikacja Integrowanej Produkcji Rolnej. ZADANIA INSPEKCJI WYKONUJĄ Główny Inspektor Ochrony Roślin i Nasiennictwa Wojewoda przy pomocy Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Roślin i Nasiennictwa. 2

4 2. NADZÓR FITOSANITARNY 2.1 Ocena stanu fitosanitarnego upraw za 2014 rok na terenie działania Oddziału w Wieruszowie Przebieg pogody jesienią 2013 roku na terenie powiatu wieruszowskiego był bardzo korzystny dla rozwoju i przygotowania się roślin do zimowego spoczynku. Październik był miesiącem ciepłym i umiarkowanie deszczowym. Pogoda sprzyjała wszelkim pracom polowym. Listopad był ciepły i umiarkowanie deszczowy co sprzyjało podtrzymywaniu wegetacji i stworzyło dobre warunki dla wzrostu ozimin. Dobowe wahania temperatury sprzyjały hartowaniu roślin. Grudzień 2013 roku był ciepły. Średnia temperatura powietrza wyniosła 3,1 o C. Najcieplejsza była III dekada z średnią temperaturą powietrza 5,5 o C. W tym miesiącu nie obserwowano opadów śniegu. Styczeń 2014 r był podzielony na dwie aury: cieplejszą przypominającą wiosnę i mroźną zimę. Pierwsze opady śniegu obserwowano 15 stycznia. Pierwsza dekada tego miesiąca była najcieplejsza z średnią temperaturą powietrza 4,8 o C, najzimniejszą była III dekada z temperaturą -4,3 o C. Luty był bardzo ciepły, jak na miesiąc typowo zimowy naszego klimatu. Zauważalne były symptomy budzącej się wiosny. Średnia temperatura miesiąca wyniosła 4,4 o C. Średnia temperatura powietrza w marcu wyniosła 7,4 o C. Opady deszczu pojawiły się w II dekadzie marca. Korzystne warunki agrometeorologiczne już w I dekadzie marca umożliwiły wykonanie pierwszych prac polowych, siewy zbóż jarych, sadzenie ziemniaków. Dobre uwilgotnienie gleby zabezpieczyło potrzeby wodne roślin. Panująca aura w kwietniu była sprzyjająca dla wegetacji roślin i wszelkim procom polowym rozpoczętym w marcu. W II i III dekadzie powszechnie sadzono ziemniaki. Średnia temperatura analizowanego miesiąca wyniosła 10,8 o C. Maj 2014 roku był umiarkowanie ciepły i deszczowy. I i II dekada miesiąca była chłodniejsza, III bardzo ciepła i korzystna dla rozwoju roślin. Średnia temperatura powietrza analizowanego miesiąca wyniosła 14,2 o C. Notowane w ciągu miesiąca opady deszczu, miejscami ulewne spowodowały nadmierne uwilgotnienie gleby, utrudniając wykonywanie prac polowych. Na terenie powiatu wieruszowskiego nie odnotowano przymrozków. Średnia temperatura powietrza w czerwcu wyniosła 17,2 o C. Temperaturę maksymalną 31 o C odnotowano 9 i 11 czerwca. Najcieplejsza była I i II dekada. Ciepłe dni w w/w dekadach sprzyjały rozwojowi roślin. Notowane w ciągu miesiąca opady deszczu spowodowały dobre uwilgotnienie gleby. Lipiec był gorący, średnia temperatura powietrza wyniosła 22,4 o C. Występujące w ciągu miesiąca opady deszczu korzystnie wpłynęły na stan uwilgotnienia wierzchniej warstwy gleby, wzrost i rozwój roślin okopowych, kukurydzy. Lokalne ulewy utrudniły prace przy żniwach. Średnia temperatura powietrza w sierpniu wyniosła 19,5 o C. Analizowany miesiąc na terenie powiatu wieruszowskiego charakteryzował się nawracającymi opadami deszczu, które utrudniały zbiory plonów. Wrzesień był ciepły, średnia temperatura powietrza wyniosła 16,1 o C. Warunki pogodowe pozwoliły rolnikom na przeprowadzenie zabiegów agrotechnicznych w optymalnym terminie. Październik był miesiącem dość ciepłym i suchym. Pogoda sprzyjała wszelkim pracom polowym. Średnia temperatura miesiąca wyniosła 10,9 o C. 3

5 ZBOŻA Przebieg warunków atmosferycznych jesienią 2013 roku był korzystny dla siewów i wschodów zbóż ozimych. Właściwie przebiegał wzrost i krzewienie roślin przed ich wejściem w stan zimowego spoczynku. Ciepła pogoda w marcu sprzyjała rozpoczętej pod koniec lutego wegetacji ozimin. W III dekadzie marca rozpoczęto siewy zbóż jarych. Przebieg pogody w kwietniu sprzyjał rozwojowi zbóż jarych. W II i III dekadzie kwietnia żyto, pszenżyto, pszenica ozima weszły w fazę strzelania w źdźbło. Sprzyjające warunki atmosferyczne w I i II dekadzie czerwca sprzyjały wzrostowi i rozwojowi roślin. Opady deszczu, miejscami dość obfite spowodowały dobre uwilgotnienie gleby. Intensywne opady deszczu w połączeniu z wysokimi temperaturami w dużym stopniu przyczyniły się do porażenia zbóż chorobami grzybowymi. W I dekadzie czerwca obserwowano kwitnienie żyta, pszenżyta ozimego a w II dekadzie pszenicy ozimej. W połowie miesiąca żyto i pszenżyto weszły w fazę dojrzewania, a w III dekadzie czerwca rozpoczęło się dojrzewanie pszenicy ozimej. W lipcu trwało dojrzewanie zbóż ozimych i jarych. W III dekadzie na terenie powiatu wieruszowskiego rozpoczęto żniwa. Żniwa prowadzono w niesprzyjających warunkach pogodowych ze względu na częste opady deszczu. Porażenie roślin przez choroby grzybowe kształtowało się w następujący sposób: - mączniak prawdziwy na poziomie 10 % w stopniu słabym, był wyższy o 2% w porównaniu do roku ubiegłego, - rdza brunatna pszenicy była o 2 % niższa od roku ubiegłego i wyniosła 10%. Uszkodzenia spowodowane przez skrzypionki były niższe o 5% w porównaniu z rokiem ubiegłym i wyniosły 5%, natomiast przez mszyce kształtowały się na poziomie roku ubiegłego i wyniosły 2%. KUKURYDZA W II i III dekadzie kwietnia rozpoczęto siew kukurydzy. W wyniku ochłodzenia w I i II dekadzie maja tempo wzrostu uległo spowolnieniu. Występujące w III dekadzie maja ciepłe dni przyczyniły się do znacznego wzrostu i rozwoju roślin. Warunki pogodowe panujące od czerwca stworzyły bardzo dobre warunki do dalszego jej rozwoju. Uszkodzenia spowodowane przez omacnicę prosowiankę nie stworzyły zagrożenia dla rosnących roślin. ZIEMNIAKI Warunki pogodowe były na ogół korzystne dla upraw ziemniaków. Wczesna wiosna oraz ciepła pogoda w marcu pozwoliła na rozpoczęcie prac polowych i sadzenie ziemniaków na wczesny zbiór. Na terenie powiatu wieruszowskiego większość plantacji ziemniaków została zasadzona w II i III dekadzie kwietnia. Występujące w III dekadzie maja ciepłe dni w połączeniu z dobrym uwilgotnieniem gleby, przyczyniły się do dobrego tempa ich wzrostu i rozwoju. Lokalnie ulewne opady deszczu spowodowały nadmierne uwilgotnienie gleby i podtopienia plantacji. Przyczyniło się to do utrudnień w właściwej pielęgnacji plantacji ziemniaków. Warunki atmosferyczne panujące w czerwcu i lipcu były korzystne dla wzrostu i rozwoju. Wysokie temperatury powietrza oraz uwilgotnienie gleby sprzyjały zawiązywaniu bulw oraz rozwojowi roślin. Wyjście stonki ziemniaczanej odnotowano 8 czerwca a pierwsze larwy (L1) 22 czerwca. Szkodnik ten spowodował uszkodzenia na poziomie 4% i był niższy o 6% w porównaniu do roku ubiegłego. 4

6 Pierwsze objawy porażenia roślin przez zarazę ziemniaka zaobserwowano 10 czerwca. Sprzyjające warunki atmosferyczne spowodowały dalszy jej rozwój, który kształtował się na poziomie 10% i był niższy o 9% w stosunku do roku Jesienią po zbiorach porażenie kształtowało się w następująco: - zaraza ziemniaka 5% - mokra zgnilizna 10% - sucha zgnilizna 2% - rizoktonioza 4% - uszkodzenia przez drutowce i pędraki 3% - uszkodzenia przez rolnice - 1%. WARZYWA Do siewu warzyw gruntowych przystąpiono w II połowie marca. Warunki atmosferyczne na ogół sprzyjały wschodom i rozwojowi warzyw, obserwowano szybkie i wyrównane wschody. Do połowy kwietnia wegetacja przebiegała bez zakłóceń. Jednakże występujące chłody oraz obfite opady deszczu w I i II dekadzie maja spowodowały zahamowanie rozwoju roślin. Od III dekady maja warunki pogodowe zdecydowanie wpłynęły korzystnie na ich dalszy rozwój. Na plantacjach ogórka porażenie przez mączniaka kształtowało się na poziomie 4% uszkodzonych roślin i było niższe o 2% w porównaniu do roku ubiegłego. Kanciasta plamistość liści ogórka była niższa o 11% niż w roku 2013, opanowała średnio 7% roślin. Porażenie przez bielinka kapustnika kształtowało się na poziomie 4% uszkodzonych roślin i było niższe o 1% w porównaniu z rokiem ubiegłym, natomiast przez piętnówkę kapustnicę było wyższe o 1% i wyniosło 3% Obserwacje organizmów niekwarantannowych prowadzono na podstawie wykazu roślin i agrofagów podlegających sygnalizacji w oddziałach na terenie województwa. 2.2 Działania w zakresie zwalczania i zapobiegania rozprzestrzenianiu się organizmów szkodliwych dla roślin Inspekcja sprawuje urzędowe kontrole stwarzających zagrożenie fitosanitarne roślin, produktów roślinnych i przedmiotów pod kątem występowania określonych przepisami, organizmów podlegających obowiązkowi zwalczania (tzw. kwarantannowych). W przypadku stwierdzenia lub podejrzenia występowania organizmu kwarantannowego podejmowanych jest szereg działań urzędowych, które mają na celu zwalczanie i zapobieganie rozprzestrzenianiu się takiego organizmu. Działania w odniesieniu do organizmów niekwarantannowych nakierowane są na wspomaganie producentów rolnych w skutecznym ich zwalczaniu, celem ograniczenia strat ekonomicznych powodowanych przez te organizmy. Realizacja tego zadania odbywa się poprzez: ukierunkowane na określone materiały roślinne urzędowe kontrole na obecność organizmów kwarantannowych; kontrole mogą obejmować zarówno ocenę wizualną jak również badania laboratoryjne i być prowadzone w każdym miejscu uprawy, 5

7 wytwarzania, przechowywania lub sprzedaży materiału roślinnego, a także w trakcie jego transportu, urzędowe działania monitoringowe (poszukiwawcze) organizmów, które dotychczas nie były w Polsce notowane, identyfikację źródeł infekcji oraz śledzenie dróg rozprzestrzeniania się porażonych lub prawdopodobnie porażonych materiałów roślinnych, a tym samym organizmów kwarantannowych, określenie, w drodze decyzji administracyjnych, sposobów postępowania podmiotów z porażonymi lub podejrzanymi o porażenie: materiałami, gruntami obiektami magazynowymi, narzędziami, opakowaniami itd., a następnie kontrolowanie wykonania przez podmioty obowiązków wynikających z decyzji, prowadzenie obserwacji występowania organizmów niekwarantannowych, ważnych z punktu widzenia gospodarczego, oraz sygnalizowanie terminów i sposobów zwalczania tych organizmów poprzez komputerowy system sygnalizacji pojawu agrofagów, który jest dostępny na stronie internetowej Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa: W 2014 roku na terenie powiatu wieruszowskiego przeprowadzono inspekcje upraw, produktów roślinnych i przedmiotów w celu wykrycia organizmów kwarantannowych. Inspekcjom podlegały poniższe uprawy: Miejsce prowadzenia inspekcji Liczba inspekcji Powierzchnia/ilości zlustrowane Ziemniak ,56 ha / 221,587 t Materiał rozmnożeniowy szt. Truskawka 1 0,20 ha Pomidor 4 0,092 ha Woda m³ Jabłoń 28 3,052 ha Sosna zwyczajna / drewno ,05 ha W 2014 roku w trakcie inspekcji pobrano 143 próby, produktów roślinnych i przedmiotów do analiz laboratoryjnych w tym: Clavibacter michiganensis subsp. sepedonicus (sprawcy bakteriozy pierścieniowej ziemniaka), Ralstonia solanacearum (sprawca śluzaka ziemniaka) 47, Ralstonia solanacearum (woda) 12, Globodera rostochiensis (mątwik ziemniaczany) Globodera pallida (mątwik agresywny) 33, 6

8 Synchytrium endobioticum (sprawca raka ziemniaka) 38, Bursaphelenchus xylophilus (węgorek sosnowiec) 10, Pepino mosaic virus (wirus mozaiki pepino) 1, Qadraspidiotus perniciosus (tarcznik niszczyciel) 2. Spośród powyżej przedstawionych prób 131 przekazanych zostało do Laboratorium Wojewódzkim z/s w Sieradzu, natomiast 12 prób do Centralnego Laboratorium w Toruniu. Przeprowadzono 203 lustracje na obecność organizmów kwarantannowych oraz dokonano 12 kontroli wykonania decyzji w tym: 6 dla decyzji wydanych w 2014 roku, 6 dla decyzji obowiązujących w 2014 roku, a wydanych przed 2014 rokiem. W 2014 roku wydano 4 decyzje administracyjne w sprawie wykrycia Clavibacter michiganensis subsp. sepedonicus. 2.3 Kontrola fitosanitarna eksportu Realizacja zadania ma na celu zapewnienie wypełnienia przez Polskę postanowień Międzynarodowej Konwencji Ochrony Roślin w zakresie wymiany handlowej towarów roślinnych oraz stosowanych międzynarodowych standardów i porozumień regulujących zasady takiego obrotu. Realizacja tego zadania odbywa się poprzez: kontrolę, obejmującą ocenę wizualną, pobieranie prób, oraz badania laboratoryjne towarów roślinnych pod kątem wymagań określonych w przepisach fitosanitarnych państw, do których wysyłane są te towary roślinne, zaopatrywanie przesyłek w wymagane przez te państwa świadectwa fitosanitarne: eksportowe i reeksportowe. Kontrola fitosanitarna eksportu roślin, produktów roślinnych i przedmiotów przeznaczonych na eksport, w tym towarów kierowanych do Federacji Rosyjskiej, prowadzona jest w oparciu o art. 15 ust. 7, art. 17a, art. 18 i art. 18 a ustawy z dnia 18 grudnia 2003 roku o ochronie roślin (Dz. U. z 2014r., poz. 621 ze zm.). W 2014 roku Oddział w Wieruszowie po przeprowadzeniu wymaganych przepisami prawnymi kontroli zdrowotności wydał 8 świadectw fitosanitarnych na kapustę głowiastą białą eksportowanych do Białorusi. 2.4 Przemieszczanie ziemniaków na terytorium Polski i innych państw członkowskich UE Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa w tym zakresie, bulwy ziemniaków mogą być wprowadzane do obrotu i przemieszczane do innych państw członkowskich Unii Europejskiej, jeśli zostały wyprodukowane oraz zapakowane lub też dystrybuowane przez 7

9 podmioty wpisane do rejestru przedsiębiorców, prowadzanego przez wojewódzkiego inspektora ochrony roślin i nasiennictwa, właściwego ze względu miejsce zamieszkania lub siedzibę podmiotu. Przesyłki ziemniaków powinny być zaopatrzone w: 1. zaświadczenie, wydane przez właściwego wojewódzkiego inspektora ochrony roślin i nasiennictwa, potwierdzające niewystępowanie w partii bulw ziemniaka bakterii Clavibacter michiganensis ssp. sepedonicus, oraz 2. paszport roślin, wydany przez właściwego wojewódzkiego inspektora ochrony roślin i nasiennictwa - w przypadku sadzeniaków ziemniaka, albo 3. oznakowanie, które może posiadać dowolną formę, np. prostej naklejki lub etykiety, zawierającej numer wpisu do rejestru przedsiębiorców podmiotu, który ziemniaki uprawiał i ewentualnie numery kolejnych dystrybutorów oraz numer statystyczny powiatu, na terenie którego ziemniaki były uprawiane. Ponadto, ze względu na przepisy prawa w zakresie zapobiegania występowaniu i rozprzestrzenianiu się grzyba Synchytrium endobioticum, nie mogą być przemieszczane do innych państw członkowskich Unii Europejskiej, ziemniaki pochodzące z powiatów, w których występują patotypy grzyba Synchytrium endobioticum inne niż patotyp 1(D1). 2.5 System urzędowej rejestracji producentów, dystrybutorów, importerów oraz paszportowania roślin W obszarze Wspólnoty nie istnieje graniczna kontrola fitosanitarna towarów roślinnych przemieszczanych pomiędzy Państwami Członkowskimi, dlatego też ważnym jest, aby miejsca produkcji opuszczały tylko towary zdrowe, czyli spełniające ustalone wymagania zdrowotnościowe i wolne od określonych przepisami organizmów kwarantannowych. Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa zostało powierzone zadanie nadzoru nad właściwym stanem fitosanitarnym towarów roślinnych uprawianych i wprowadzanych do obrotu na terenie kraju, a także nad producentami i przedsiębiorcami dokonującymi obrotu takimi towarami roślinnymi. Realizacja tego zadania odbywa się poprzez: urzędową rejestrację producentów oraz przedsiębiorców zajmujących się obrotem określonych roślin, produktów roślinnych lub przedmiotów, stwarzających zagrożenie fitosanitarne rozprzestrzeniania się organizmów kwarantannowych, sprawowanie systematycznych kontroli u zarejestrowanych podmiotów, w celu nadzorowania właściwego stanu fitosanitarnego upraw oraz przechowywanego lub wprowadzanego do obrotu materiału roślinnego, wydawanie zarejestrowanym podmiotom specjalnych etykiet, zwanych paszportami roślin, które potwierdzają właściwy stan zdrowotnościowy zaopatrzonych w nie roślin oraz umożliwiają identyfikację pochodzenia wszystkich partii materiałów roślinnych znajdujących się w obrocie, 8

10 kontrolę przestrzegania obowiązku zaopatrywania określonych towarów roślinnych w paszporty i nadzór nad prawidłowością wykorzystania wydanych przez Inspekcję paszportów roślin. Rejestracja producentów, dystrybutorów i importerów (rejestr przedsiębiorców) prowadzona przez Państwową Inspekcję Ochrony Roślin i Nasiennictwa odbywa się na podstawie rozporządzenia MRiRW z dnia 21 luty 2008 r. w sprawie zapobiegania wprowadzaniu i rozprzestrzenianiu się organizmów kwarantannowych (Dz. U. z 2008 r. Nr 46 poz. 272 ze zm.). Zarejestrowani producenci, dystrybutorzy i importerzy określonych materiałów roślinnych objęci są nadzorem fitosanitarnym, który obejmuje kontrole zdrowotności upraw w sezonie wegetacyjnym oraz w okresie przechowywania. Częstotliwość przeprowadzonych kontroli zależy od rodzaju materiału roślinnego. Zgodnie z prowadzonym rejestrem na dzień 31 grudnia 2014 r. łączna liczba podmiotów wpisanych do rejestru w powiecie wieruszowskim wynosiła 437. Obowiązkowi rejestracji podlegają producenci i dystrybutorzy ziemniaków konsumpcyjnych i przemysłowych, sadzeniaków ziemniaka, producenci i dostawcy materiału szkółkarskiego oraz importerzy drewna. W 2014 r. w związku z rejestracją producentów, dystrybutorów i importerów wydano: 5 decyzji o wpisie do rejestru przedsiębiorców, 83 decyzje wykreślające z rejestru przedsiębiorców, Integralną część systemu kontroli zdrowotności roślin stanowi system paszportowania roślin. Wynik kontroli oraz wyniki badań wykluczające obecność organizmów szkodliwych, wykonywanych u zarejestrowanych producentów w trakcie cyklu produkcyjnego, stanowią podstawę do wydawania dla określonych materiałów roślinnych paszportów roślin. W 2014 roku wydano 61 sztuk paszportów roślin. OBOWIĄZKI ZAREJESTROWANYCH PRODUCENTÓW I PRZEDSIĘBIORCÓW Zgodnie z ustawą z dnia 18 grudnia 2003 r. o ochronie roślin (tekst jednolity Dz. U. z 2014 r. poz. 621 ze zm.) podmioty wpisane do rejestru przedsiębiorców są obowiązane do: 1) posiadania aktualnego planu gospodarstwa, pól ( z nr geodezyjnymi działek ) lub innych obiektów w których prowadzona jest działalność (np. uprawa, przechowywanie, przygotowanie materiału do sprzedaży itp.), 2) prowadzenie ewidencji w zakresie rodzaju i wielkości produkcji, pochodzenia materiału wyjściowego do produkcji, ilości, rodzaju i pochodzenia materiału wprowadzonego do obrotu, 3) przechowywanie dokumentów związanych z prowadzoną działalnością w szczególności dotyczących zakupu i sprzedaży materiału roślinnego. Inspektorzy WIORiN w Łodzi Oddział w Wieruszowie w 2014 r. wykonali kontrole spełnienia w/w obowiązków u 516 podmiotów. 9

11 3. Diagnostyka laboratoryjna Od 2007 roku w oddziałach nie prowadzi się badań laboratoryjnych, jedynie w ramach udzielanych porad wykonuje się diagnostykę agrofagów występujących w uprawach roślin rolniczych, warzywniczych i sadowniczych. W 2014 roku udzielono 30 porad. 4. Nadzór nad obrotem i konfekcjonowaniem środków ochrony roślin 4.1. Nadzór nad obrotem i stosowaniem środków ochrony roślin Do zadań realizowanych przez Państwową Inspekcję Ochrony Roślin i Nasiennictwa w ramach nadzoru nad wprowadzaniem do obrotu i stosowaniem środków ochrony roślin należą: nadzór nad przedsiębiorcami wykonującymi działalność w zakresie wprowadzania do obrotu i konfekcjonowania środków ochrony roślin, nadzór nad stosowaniem środków ochrony roślin z uwzględnieniem realizacji zasad integrowanej ochrony roślin, nadzór nad Integrowaną Produkcją. Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawnymi, konfekcjonowanie i obrót środkami ochrony roślin wymaga uzyskania zezwolenia. Na terenie oddziału znajdują się 2 punkty konfekcjonowania środków ochrony roślin i 13 punktów sprzedaży. Inspektorzy Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa przeprowadzili kontrole: w punktach wprowadzania do obrotu i konfekcjonowania środków ochrony roślin, przemieszczania, składowania, produkcji środków ochrony roślin lub wprowadzania do obrotu zaprawionego materiału siewnego; u osób stosujących środki ochrony roślin w produkcji towarowej z uwzględnieniem realizacji zasad integrowanej ochrony roślin. Zakres kontroli obejmował między innymi: - zgodność prowadzonej działalności z warunkami udzielonego zezwolenia na wprowadzanie do obrotu środków ochrony roślin albo pozwolenia na handel równoległy, - zgodność stanu środków ochrony roślin z rejestrem dopuszczonych do obrotu przez ministra właściwego do spraw rolnictwa zezwoleniem na wprowadzanie do obrotu/pozwoleniem na handel równoległy oraz termin ważności tego zezwolenia, - zgodność etykiety stosowania z wydanym zezwoleniem na wprowadzanie środków ochrony roślin do obrotu/pozwoleniem na handel równoległy oraz czy sporządzona w języku polskim, - zgodność opakowań środków ochrony roślin wprowadzanego do obrotu z zezwoleniem na wprowadzanie do obrotu/pozwoleniem na handel równoległy (wielkość/pojemność, materiał z jakiego jest wykonane, zamknięcie, czy zamieszczone informacje są zgodne z zezwoleniem/pozwoleniem, data produkcji i numer partii) 10

12 - prowadzenie dokumentacji dotyczącej wwożonych, przechowywanych i wprowadzanych do obrotu środków ochrony roślin ostatecznemu nabywcy tak aby umożliwić określenie numeru partii i daty produkcji (faktury zakupu, dokumenty sprzedaży), - przestrzeganie nakazu sprzedaży środków ochrony roślin przeznaczonych dla użytkowników profesjonalnych wyłącznie osobom uprawnionym do zakupu (posiadających zaświadczenie o ukończeniu odpowiedniego szkolenia), - ogólne warunki prowadzenia obrotu, - przestrzeganie zakazów sprzedaży środków ochrony roślin na targowiskach, w handlu okrężnym i w systemie samoobsługowym, - stosowanie środków ochrony roślin do zaprawiania materiału siewnego, - oznakowanie opakowań z zaprawionym materiałem siewnym, - zaświadczenia o ukończeniu szkoleń, - prowadzenie ewidencji wykonywanych zabiegów przy użyciu środków ochrony roślin, - kontrole reklamy środków ochrony roślin, - pobieranie prób środków ochrony roślin do badań laboratoryjnych oraz prób płodów rolnych do badań pozostałości środków ochrony roślin. Na terenie powiatu wieruszowskiego w 2014 roku przeprowadzono ogółem 100 kontroli, w tym: 11 kontroli w punktach konfekcjonowania i sprzedaży środków ochrony roślin; 2 kontrole obrotu środkami ochrony roślin na targowisku; 67 kontroli u osób nabywających i stosujących środki ochrony roślin w produkcji towarowej; 12 kontroli pozostałości środków ochrony roślin w płodach rolnych; 1 kontrolę rzetelności wykonania badań sprawności technicznej opryskiwaczy; 1 kontrolę jakości środka ochrony roślin; 3 kontrole szkoleń; 3 kontrole poza rolniczego stosowania środków ochrony roślin. W wyniku przeprowadzonych kontroli stwierdzono: a) 12 przypadków środków ochrony roślin z nieprawidłowymi etykietami/instrukcjami stosowania; b) 4 przypadki niezgodności opakowania środków ochrony roślin z wymaganiami określonymi w zezwoleniu na wprowadzanie tego środka do obrotu; c) 2 przypadki braku zaświadczenia o ukończeniu szkolenia w zakresie: stosowania środków ochrony roślin lub doradztwa dotyczącego środków ochrony roślin, lub integrowanej produkcji roślin na czas wykonywania zabiegów dla osób stosujących środki ochrony roślin; d) 2 przypadki braku zaświadczenia o ukończeniu szkolenia w zakresie doradztwa dotyczącego środków ochrony roślin lub zapewnienie możliwości bieżącej konsultacji z osoba posiadającą takie zaświadczenie; e) 5 przypadków braku potwierdzenia sprawności technicznej sprzętu przeznaczonego do stosowania środków ochrony roślin. 11

13 Na podstawie art. 76 ust. 1 pkt. 2 ustawy z dnia 8 marca 2013 roku o środkach ochrony roślin za wprowadzanie do obrotu środków ochrony roślin w opakowaniach jednostkowych niezgodnych z wymaganiami określonymi w art. 21 pkt. 2a i pkt. 3 oraz konfekcjonowanie środka niezgodnie z wymaganiami określonymi w zezwoleniu art. 25 ust. 5 kontrolowanego ukarano mandatem karnym w wysokości 300 zł. Za brak aktualnego zaświadczenia o ukończeniu szkolenia w zakresie doradztwa dotyczącego środków ochrony roślin lub w przypadku prowadzenia sprzedaży hurtowej, dostępności takiej osoby ukarano przedsiębiorców mandatem w wysokości 100 zł na podstawie art. 76 ust. 1 pkt. 5 lit. a ustawy z dnia 8 marca 2013r. o środkach ochrony roślin (Dz. U. z 2013r., poz. 455) Kontrolowanym wydano zalecenia pokontrolne nakazujące: - kwestionowane środki ochrony roślin zaopatrzyć w prawidłową etykietę/instrukcję stosowania zgodne z wydanymi przez MRiRW zezwoleniami dopuszczającymi te preparaty do obrotu; - opakowania środków ochrony roślin wprowadzanych do obrotu powinny spełniać wymagania określone w zezwoleniu na wprowadzanie środka ochrony roślin do obrotu lub pozwoleniu na handel równoległy; - ukończenie szkolenia w zakresie stosowania środków ochrony roślin lub doradztwa dotyczącego środków ochrony roślin, lub integrowanej produkcji roślin przy użyciu opryskiwaczy; - przedstawienie opryskiwaczy do badania technicznego, z określonymi terminami realizacji. Wszyscy kontrolowani, u których stwierdzono w/w nieprawidłowość wykonali zalecenia pokontrolne w tym zakresie. W ramach kontroli pozostałości środków ochrony roślin w płodach rolnych, pobrano z terenu powiatu wieruszowskiego do badań 11 prób płodów rolnych, w tym jedna próba żyta została pobrana w gospodarstwie ekologicznym. ZESTAWIENIE BADANYCH PRÓB PŁODÓW ROLNYCH L.p. Materiał roślinny Próby urzędowe Próby reklamacyjne 1. Porzeczka czarna TAK - 2. Borówka TAK - 3. Ogórek (2 próby) TAK - 4. Seler TAK - 5. Ziemniak TAK - 6. Żyto TAK - 7. Pszenica TAK - 8. Marchew TAK - 9. Kapusta głowiasta TAK Jabłko TAK - 12

14 W badanych próbach płodów rolnych nie stwierdzono pozostałości środków ochrony roślin o wartościach przekraczających poziom NDP (najwyższa dopuszczalna pozostałość środka ochrony roślin) dla wykorzystanych metod badawczych. 4.2 Szkolenia dla stosujących środki ochrony roślin Zgodnie z art. 80 ust. 12 ustawy z dnia 18 grudnia 2003 r. o ochronie roślin (tekst jednolity Dz. U. z 2014r., poz. 621 z późn. zm.) Wojewódzki Inspektor upoważnił jednostki organizacyjne do organizowania i prowadzenia następujących rodzajów szkoleń: 1) dla osób związanych z konfekcjonowaniem i obrotem środkami ochrony roślin, 2) dla osób stosujących środki ochrony roślin przy użyciu sprzętu przeznaczonego do stosowania środków ochrony roślin. W 2014 roku na terenie powiatu wieruszowskiego zostały przeprowadzone szkolenia przez następujące jednostki organizacyjne: Zespół Szkół Rolniczych im. Wincentego Baranowskiego ul. Klonowska 3, Lututów; Łódzki Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Bratoszewicach, Rejonowy Zespół Doradców w Wieruszowie, ul. Waryńskiego 8, Wieruszów; Sam-Rol Sp. z o.o. ul. Północna 27/ Łódź; Izbę Rolniczą Województwa Łódzkiego, Biuro Powiatowe ul. Waryńskiego 8, Wieruszów. W 2014 r. na terenie powiatu wieruszowskiego przeprowadzono 20 szkoleń na których przeszkolono 514 osób tj.: 19 szkoleń dla osób stosujących środki ochrony roślin przy użyciu sprzętu naziemnego osób; 1 szkolenie z zakresu Integrowanej Produkcji Roślin 25 osób. 4.3 Nadzór nad Integrowaną Produkcją Przepisy prawne dotyczące Integrowanej Produkcji reguluje ustawa o ochronie roślin z dnia 18 grudnia 2003 r. (Dz. U. 2014r., poz. 621 z późn. zm.) oraz Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 24 czerwca 2013r. w sprawie integrowanej produkcji. Działania w tym zakresie są nakierowane na produkcję bezpiecznej żywności, którą prowadzi się przy wykorzystaniu w sposób zrównoważony postępu biologicznego i technicznego w uprawie, ochronie roślin i nawożeniu z zachowaniem równoczesnej troski o ochronę środowiska. Producenci spełniający wymogi wynikające z przepisów prawa w zakresie Integrowanej Produkcji mogą uzyskać certyfikat IP, który ułatwia zbyt produktów rolnych na polskim i europejskim rynku. Zadanie realizowane jest poprzez: ewidencjonowanie producentów prowadzących uprawy zgodnie z zasadami Integrowanej Produkcji, 13

15 nadzorowanie szkoleń w zakresie Integrowanej Produkcji, przeprowadzanie kontroli dokumentacji, upraw oraz jakości płodów rolnych pod kątem występujących pozostałości środków ochrony roślin, azotanów i metali ciężkich, wydawanie certyfikatów Integrowanej Produkcji. Jednostką koordynującą całość systemu integrowanej produkcji w Polsce, kontrolującą prawidłowość prowadzenia upraw oraz wydającą certyfikaty jest Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa. W 2014 roku na terenie powiatu wieruszowskiego nie zgłoszono upraw do Integrowanej Produkcji. 4.4 Nadzór nad stanem technicznym sprzętu do wykonywania zabiegów ochrony roślin Zasady kontroli opryskiwaczy reguluje Rozporządzenie Ministra Rolnictwa Rozwoju Wsi z dnia 15 listopada 2001 r. w sprawie przeprowadzania badań opryskiwaczy (Dz. U. Nr 137, poz. 1544), które obowiązuje od dnia 15 grudnia 2001 r. Realizacja tego zadania ma na celu zapewnić sprawność techniczną opryskiwaczy, umożliwiającą precyzyjne stosowanie środków ochrony roślin tak, aby zabieg był skuteczny i jednocześnie bezpieczny dla ludzi, zwierząt i środowiska. Nadzór sprawowany jest poprzez: upoważnienie jednostek organizacyjnych do prowadzenia badań sprawności technicznej opryskiwaczy i kontrolowanie ich działalności, nadzorowanie szkoleń dla diagnostów, prowadzenie kontroli opryskiwaczy u osób wykonujących zabiegi ochrony roślin pod kątem posiadania aktualnego znaku kontrolnego, poświadczającego wykonywanie cyklicznych badań, a w przypadku niestosowania się do obowiązujących w tym zakresie prawa nakładanie sankcji karnych, prowadzenie rejestru przebadanego sprzętu. Na terenie powiatu wieruszowskiego do badań sprzętu do stosowania środków ochrony roślin upoważniona jest jedna jednostka: Stacja Kontroli Opryskiwaczy Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna Wójcin ul. Dzierżyńskiego 12, Wójcin. Ponadto badania opryskiwaczy przeprowadzają pochodzące z innych województw Stacje Kontroli Opryskiwaczy posiadające upoważnienia: SKO Janusz Majer, ul. Dr Jana Dreckiego 11/40, Gniewkowo; Przedsiębiorstwo Wielobranżowe, Produkcja-Hurt-Transport-Usługi, WAC-ROL s.c., Wacław Oczki, Wacław Oczki, ul. Kilińskiego 13, Gniewkowo; Przedsiębiorstwo Wielobranżowe PHU KAR-ROL Marcin Karólewski, Modliborzyce 36, Inowrocław; Jack-Mat Jacek Gralik, Zagajewiczki, 15, Dąbrowa Biskupia; Centrum Szkolenia Ochrony Roślin Ekspert Paweł Szczepańczyk Suliszowice 26, Żarki; Przedsiębiorstwo Wielobranżowe P.T.H.U. WAC-ROL Arkadiusz Oczki, Gniewkowo, ul. Kilińskiego 13 14

16 W 2014 roku w powiecie wieruszowskim przebadano 186 opryskiwaczy, które uzyskały znak kontrolny stwierdzający sprawność techniczną. Okres ważności badania wynosi 3 lata. W przypadku zakupu nowego opryskiwacza posiadając dowód zakupu badanie takie jest ważne przez okres 5 lat. 5. Nadzór nasienny Do zadań Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa w zakresie nasiennictwa należy: dokonywanie oceny polowej, laboratoryjnej oraz oceny cech zewnętrznych materiału siewnego roślin rolniczych, warzywnych i sadowniczych, przeprowadzanie kontroli materiału siewnego w obrocie, w tym kontroli tożsamości materiału siewnego oraz kontroli materiału siewnego genetycznie modyfikowanego, udzielanie akredytacji w zakresie pobierania prób i oceny materiału siewnego oraz kontrola warunków ich przestrzegania, wydawanie urzędowych etykiet i plomb dla materiału siewnego oraz nadzór nad jednostkami upoważnionymi do wypełniania etykiet, prowadzenie bazy ekologicznego materiału siewnego oraz wydawanie zezwoleń na zastosowanie konwencjonalnego materiału siewnego w rolnictwie ekologicznym. Na terenie powiatu wieruszowskiego w 2014 roku produkcję kwalifikowanego materiału siewnego prowadziły następujące przedmioty: Centrala Nasienna Sp. z o.o., ul. P.O.W. 30, Sieradz; Centrum Zaopatrzenia Rolnictwa AiM Sp. J. Maciej Jerz i Adam Spodymek, ul. Targowa 11, Skomlin; 5.1 Ocena polowa, laboratoryjna i ocena cech zewnętrznych materiału siewnego Ocena polowa materiału siewnego jest czynnością urzędową, wykonywaną na wniosek zainteresowanego, która ma na celu stwierdzenie czy wytworzony przez hodowcę lub przedsiębiorcę materiał siewny utrzymuje tożsamość i czystość odmianową, jest wolny od chorób i szkodników oraz zapewnia określoną jakość materiału siewnego, np. zdolność kiełkowania. Realizacja tego zadania odbywa się poprzez: przyjmowanie wniosków o dokonanie oceny materiału siewnego, dokonywanie oceny polowej, laboratoryjnej, pobieranie prób materiału siewnego, wydawanie dokumentów poświadczających wykonywanie oceny (świadectwa, informacje), dokonywanie oceny odwoławczej, w przypadku odwołań od wyniku oceny. Na terenie powiatu wieruszowskiego od roku 2010 ilość plantacji oraz powierzchnia roślin rolniczych kształtuje się następująco:. 15

17 Tab. Liczba zgłoszeń oraz powierzchnia podlegająca ocenie w latach roku. rok Liczba zgłoszeń Powierzchnia zgłoszenia Powierzchnia zakwalifikowana ,03 90, ,35 47, ,89 13, ,20 27, ,80 15,80 Lp. Do oceny polowej materiału siewnego w 2014 roku zgłoszono i oceniano następujące gatunki roślin: Gatunek Liczba zgłoszeń Powierzchnia zgłoszonych ha Powierzchnia zakwalifikowanych ha Powierzchnia zdyskwalifikowanych ha 1. Pszenica zwyczajna ozima 1 2,8 2,8-2. Pszenżyto ozime 1 2,0 2,0-3. Życica wielokwiatowa 3 7,0 7,0-4. Łubin żółty 2 4,0 4,0 - RAZEM 14 15,8 15,8 - Ponadto w ramach nadzoru nad produkcją materiału szkółkarskiego CAC przeprowadzono kontrole u 1 dostawcy, skontrolowano 180 szt. sadzonek drzewek leszczyny na pow. 0,20 ha. Wszystkie zgłoszone plantacje podlegały lustracji polowej (kwalifikacji) przez urzędowych bądź akredytowanych kwalifikatorów, podczas której oceniano czystość odmianową i gatunkową, zachwaszczenie, porażenia przez choroby i szkodniki, izolację plantacji. Na plantacjach traw, zbóż, strączkowych oraz w szkółce drzew wykonywano lustracje. Po ocenie plantacji i spełnieniu warunków wystawiane były przez kwalifikatorów świadectwa kwalifikacji polowej. Świadectwo daje podstawę do dalszego postępowania z materiałem kwalifikowanym i wprowadzenia go do sprzedaży. Przed wprowadzeniem do obrotu nasiona były badane laboratoryjnie celem sprawdzenia ich siły kiełkowania, czystości i wilgotności. Po ocenie laboratoryjnej wystawiane były świadectwa oceny nasion. Przeprowadzono również kontrolę prawidłowości dokonanej oceny polowej przez akredytowanych kwalifikatorów, łącznie ponownie oceniono 17 plantacji o powierzchni 31,89 ha ( na terenie 3 gmin: Łubnice, Lututów, Złoczew, Klonowa, ). Przeprowadzone kontrole wykazały zgodność dokonanej oceny pierwotnej z wykonaną oceną kontrolną. 16

18 5.2 Kontrola materiału siewnego Kontrola materiału siewnego jest czynnością urzędową polegającą na sprawdzeniu przestrzegania zasad i obowiązujących wymagań w zakresie wytwarzania, oceny, przechowywania i obrotu materiałem siewnym, w tym modyfikowanym genetycznie. Zadanie to realizowane jest poprzez kontrolę: jakości materiału siewnego znajdującego się w obrocie, tożsamości odmianowej materiału siewnego, dokumentacji dotyczącej materiału siewnego znajdującego się w obrocie. W 2014 r. na terenie działania Oddziału w Wieruszowie przeprowadzono łącznie 38 kontroli w tym: firmy nasienne 6 kontroli, sklepy, targowiska, gospodarstwa rolne 22 kontrole, dostawcy 4 kontrole. W przedsiębiorstwach nasiennych, hurtowni, sklepach, u rolników i dostawców przedmiotem kontroli było: posiadanie aktualnego wpisu do rejestru przedsiębiorców obracających materiałem siewnym, prowadzenie dokumentacji obrotu materiałem siewnym, oznakowanie materiału siewnego, zgodność nazewnictwa odmian z aktualnym rejestrem odmian COBOR u, poprawność sporządzania wniosków oceny polowej, sposób zagospodarowania partii materiału siewnego zdyskwalifikowanego w ocenie polowej i w badaniach laboratoryjnych, sprawdzenie wymagań obowiązujących w zakresie przygotowania do obrotu i przechowywania materiału siewnego, rozliczenie etykiet urzędowych za okres od do stosowanie zakazu uprawy kukurydzy genetycznie modyfikowanej MON 810, obrót materiałem siewnym i materiałem szkółkarskim na targowiskach. Kontrolą objęto materiał siewny będący w obrocie, w magazynach i punktach sprzedaży w następujących ilościach: zboża ozime - 10 partii (6,85 t) zboża jare -8 partii (4,5 t) strączkowe 1 partia (0,45 t) motylkowe drobnonasienne 1 partia (0,35 t) trawy - 30 partii (78,35 t) burak pastewny 2 partie (0,35t) inne rolnicze 2 partie (0,16t) nasiona warzyw - 80 partii (63,57 kg) sadzonki drzew i krzewów owocowych, leszczyny 330 szt. Z w/w partii nasion wyrywkowo pobierane były próby kontrolne z 14 partii, w celu sprawdzenia czystości i siły kiełkowania materiału siewnego. Jedna partia materiału siewnego 17

19 pietruszki korzeniowej nie spełniała wymagań jakościowych jednakże w czasie oczekiwania na wynik w/w pietruszka korzeniowa została wprowadzona do obrotu. Ponadto w celu stwierdzenia obecności modyfikacji kukurydzy typu MON 810 pobrano 7 prób i wykonano polowe paskowe testy ELISA. Dodatkowo pobrano 1 próbę z liści kukurydzy do badań w GIORiN CL w Toruniu. Wszystkie wyniki negatywne. Przedmiotem kontroli u dostawców były dokumenty potwierdzające pochodzenie materiału wyjściowego, prawidłowość wystawianych dokumentów dostawcy, ewidencja rozchodu materiału kategorii CAC oraz fakt sporządzenia i dostępności opisów odmian, a także oznakowanie i prawidłowość przechowywania wyprodukowanego materiału szkółkarskiego. Podczas kontroli uchybień nie stwierdzono. 5.3 Rejestracja przedsiębiorców Aktualnie na dzień r. zarejestrowanych jest 17 podmiotów obracających materiałem siewnym. W 2014 r. wpisano jeden podmiot do rejestru przedsiębiorców ze względu na prowadzenie sprzedaży materiału siewnego. Wszystkie przedstawione powyżej zadania wykonane przez państwowych inspektorów mają również swój wymiar elektroniczny, bowiem całość prac jest odnotowywana w specjalnym Zintegrowanym Systemie Informatycznym dotyczącym działań całej Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa. Opracował zespół pracowników WIORiN w Łodzi Oddział w Wieruszowie pod kierunkiem Barbary Dylewskiej 18