ARTYKUŁ ORYGINALNY Ocena postępu leczenia zawału serca u chorych na cukrzycę 1
|
|
- Stanisława Karczewska
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 ARTYKUŁ ORYGINALNY Ocena postępu leczenia zawału serca u chorych na cukrzycę Anna Polewczyk 1, Marianna Janion 1,2, Mariusz Gąsior 3, Marek Gierlotka 3, Lech Poloński 3 1 II Oddział Kardio logii, Świętokrzyskie Centrum Kardio logii, Wojewódzki Szpital Zespolony, Kielce 2 Wydział Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Humanistyczno Przyrodniczy im. Jana Kochanowskiego, Kielce 3 Śląskie Centrum Chorób Serca, Zabrze SŁOWA KLUCZOWE cukrzyca, leczenie inwazyjne, zawał serca STRESZCZENIE WPROWADZENIE Olbrzymi postęp w dziedzinie leczenia zawału serca, obejmujący rozwój strategii inwazyjnej i wspomagającej farmako terapii, powinien zaowocować poprawą rokowania także w szczególnie zagrożonej populacji chorych na cukrzycę. CELE Ocena efektów leczenia zawału serca u chorych na cukrzycę z województwa świętokrzyskiego. PACJENCI I METODY Porównywano 2 grupy chorych na cukrzycę hospitalizowanych z powodu zawału serca: grupa osoby z lat , grupa chorych z lat WYNIKI Populacja pacjentów z lat była starsza i obciążona większą liczbą współistniejących czynników ryzyka wieńcowego w porównaniu z pacjentami z lat U chorych na cukrzycę wykazano istotne zwiększenie częstości reperfuzyjnego leczenia zawału serca. W latach terapię fibrynolityczną zastosowano u 18% chorych, natomiast w latach strategię reperfuzyjną zastosowano łącznie u 47,2% badanych: fibrynolizę u 8,5% chorych, a pierwotną przezskórną inter wencję wieńcową u 38,7% chorych. W obydwu grupach stwierdzono podobnie dużą śmiertelność wewnątrz szpitalną i 6 miesięczną. W latach udokumentowano znamienne zmniejszenie liczby zgonów u chorych na cukrzycę leczonych fibrynolitycznie w porównaniu z leczonymi zachowawczo; w latach wykazano istotne zmniejszenie śmiertelności wewnątrz szpitalnej i odległej po zastosowaniu terapii inwazyjnej. WNIOSKI W dziedzinie leczenia zawału serca u chorych na cukrzycę dokonał się znaczący postęp. Potwierdzono zwłaszcza korzystne działanie leczenia reperfuzyjnego u pacjentów z cukrzycą. Brak zmniejszenia ogólnej śmiertelności należy przypisać wyjściowo gorszej charakterystyce klinicznej współcześnie leczonych i rzadszemu stosowaniu leczenia reperfuzyjnego u pacjentów z grup dużego ryzyka. Adres do korespondencji: dr med. Anna Polewczyk, II Oddział Kardio logii, Świętokrzyskie Centrum Kardio logii, Wojewódzki Szpital Zespolony, ul. Grunwaldzka 45, Kielce, tel.: , fax: , e mail: annapolewczyk@wp.pl Praca wpłynęła: Przyjęta do druku: Nie zgłoszono sprzeczności inter esów. Pol Arch Med Wewn. 2008; 118 (9): Copyright by Medycyna Praktyczna, Kraków 2008 WPROWADZENIE Cukrzyca stanowi udokumentowany czynnik ryzyka rozwoju zmian miażdżycowych w tętnicach niemal wszystkich narządów. Miażdżyca tętnic wieńcowych, mózgowych i obwodowych jest przyczyną około 80% zgonów i 75% hospitalizacji w grupie chorych na cukrzycę. 1 Powszechnie wiadomo, że zawał serca u chorych na cukrzycę występuje znacznie częściej niż w populacji osób z prawidłową glikemią. Z aktualnych doniesień wynika, że istotne zwiększenie ryzyka sercowo naczyniowego następuje już u chorych z zaburzeniami tolerancji glukozy, jeszcze przed rozpoznaniem cukrzycy. Zaburzenia meta boliczne, takie jak hiperglikemia, hiperinsulinemia, insulinooporność oraz dyslipidemia, są przyczyną upośledzenia czynności tętnic zarówno śród błonka, jak i warstwy mięśniowej, a także zaburzeń procesów krzepnięcia oraz powstania uogólnionego stanu zapalnego. 2 Objętość blaszek miażdżycowych i rozległość zmian w naczyniach są większe u chorych na cukrzycę niż u odpowiadających im wiekowo osób niechorujących na cukrzycę. Częściej obserwuje się również zajęcie procesem miażdżycowym obwodowych odcinków tętnic. 3 Istotne różnice dotyczą składu blaszek w cukrzycy większą część objętości blaszki zajmuje rdzeń lipidowy, a nacieczenie komórkami zapalnymi, głównie makro fagami, ARTYKUŁ ORYGINALNY Ocena postępu leczenia zawału serca u chorych na cukrzycę 1
2 TABELA 1 Charakterystyka kliniczna chorych na cukrzycę hospitalizowanych z powodu zawału serca (grupa 1: lata , grupa 2: lata ) Grupa 1 (n = 183) Grupa 2 (n = 168) p wiek (lata ±SD) 65,3 ±9,2 69,7 ±10,8 <0,0001 płeć żeńska (%) 42,1 50,6 0,11 przebyty zawał serca (%) 25,1 17,3 0,08 nadciśnienie tętnicze (%) 51,4 75 <0,001 hipercholesterolemia (%) 31,7 56,6 <0,0001 palenie papierosów (%) 35 17,3 <0,001 lokalizacja zawału serca EF przedni 36,6 41,7 0,31 dolny 44,8 47 0,65 norma 38,7 14,3 <0, % 37,1 62,2 <0, % 24,2 21,9 0,82 <20% 0 1,7 0,14 klasa Killipa i Kimballa 1 (%) 23,0 48,8 <0, (%) 53,0 31,6 <0,001 3 (%) 12,5 9,5 0,35 4 (%) 11,5 10,1 0,66 Skróty: EF frakcja wyrzutowa (ejection fraction), SD odchylenie standardowe (standard deviation) jest większe. 4 Częściej też zmiany miażdżycowe są owrzodziałe i wykazują większą tendencję do rozwoju skrzeplin. 5 Obserwuje się również zaburzenia remodelingu naczyniowego, polegające na braku kompensacyjnego poszerzenia zmienionego miażdżycowo światła tętnicy. 6 U chorych na cukrzycę słabiej rozwija się ponadto krążenie oboczne w przypadku niedrożności tętnic wieńcowych. 7 W świetle przed stawionych danych dotyczących patofizjo logii i patomechanizmów zaburzeń naczyniowych w cukrzycy, nie dziwi fakt cięższego przebiegu w tej chorobie ostrych zespołów wieńcowych. Czy obserwowany w ostatnich latach olbrzymi postęp terapii zawału serca zaowocował poprawą rokowania również w tej szczególnie zagrożonej grupie chorych? Celem pracy była retrospektywna analiza porównawcza efektów leczenia zawału serca u chorych na cukrzycę z województwa świętokrzyskiego hospitalizowanych w latach i od czerwca 2005 roku do lutego 2006 roku. PACJENCI I METODY Ocenie porównawczej poddano grupę 881 chorych hospitalizowanych z powodu zawału serca w latach oraz populację 889 pacjentów leczonych z powodu ostrego zespołu wieńcowego z uniesieniem odcinka ST (ST segment elevation acute coronary syndromes STE ACS) w latach W populacji leczonej w latach szczegółowej analizie poddano 183 pacjentów chorych na cukrzycę (grupa 1); ana logicznie w latach wśród hospitalizowanych wyodrębniono 168 chorych na cukrzycę (grupa 2). W latach kwalifikowano pacjentów do badania na podstawie występowania co najmniej 2 z 3 następujących kryteriów: 1) typowy ból zawałowy 2) zmiany w EKG wskazujące na zawał pełnościenny 3) typowe zwiększenie aktywności transferazy asparaginianowej w surowicy. Kryterium zakwalifikowania do analizy w latach stanowiło uniesienie odcinka ST w punkcie >0,2 mv w odprowadzeniach V1 V3 lub >0,1 mv w pozostałych odprowadzeniach (co najmniej w 2 odprowadzeniach znad danej ściany) wraz z typowym zwiększeniem stężenia markerów martwicy mięśnia sercowego: sercowej troponiny T lub kinazy kreatynowej frakcji MB. Rozpoznanie cukrzycy ustalano na podstawie wywiadu świadczącego o wcześniejszym występowaniu choroby lub 2 krotnego stwierdzenia glikemii >126 mg/dl na czczo albo glikemii o dowolnej porze dnia >200 mg/dl. Dane dotyczące przebiegu szpitalnego zawału serca z lat uzyskano z bazy danych Oddziału Kardio logii Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego w Kielcach, a z okresu z Ogólnopolskiego Rejestru Ostrych Zespołów Wieńcowych PL ACS 8, natomiast informacje o rokowaniu odległym (6 miesięczna obserwacja) opracowano na podstawie danych przekazanych przez Urząd Stanu Cywilnego i Oddział Świętokrzyskiego Narodowego Funduszu Zdrowia. Analiza statystyczna Parametry ciągłe przedstawiono jako średnią ±odchylenie standardowe 2 POLSKIE ARCHIWUM MEDYCYNY WEWNĘTRZNEJ 2008; 118 (9)
3 TABELA 2 Parametry kliniczne i strategia leczenia chorych na cukrzycę w latach Strategia leczenia n = 168 Zachowawcze n = 83 Fibrynoliza n = 13 PCI n = 72 p* p** wiek 73,3 ±9,0 70,0 ±11,9 65,6 ±11,1 <0,001 0,02 płeć żeńska (%) 62,7 46,2 37,5 0,24 <0,002 klasa Killipa i Kimballa w chwili przyjęcia 1 39,8 69,2 55,6 <0,05 <0, ,7 23,1 37,5 0,7 0, ,7 7,7 2,8 0,46 <0, ,9 0 4,2 0,11 0,01 EF norma 6, ,5 0,08 <0, % 60,9 62,5 63,1 0,7 <0, % 32,6 0 16,9 0,1 0,61 * wartość p dla porównania między chorymi leczonymi zachowawczo i fibrynolizą ** wartość p dla porównania między chorymi leczonymi zachowawczo i PCI Skróty: PCI przezskórna interwencja wieńcowa (percutaneous coronary intervention), inne patrz TABELA 1 RYCINA 1 Porównanie strategii leczenia zawału serca u pacjentów chorych na cukrzycę % p = 0, % leczenie zachowawcze lub medianę i odstęp między kwartylowy, w zależności od rozkładu danych. Istotność różnic pomiędzy średnimi testowano odpowiednio za pomocą testu t Studenta lub testu U Manna i Whitneya. Parametry jakościowe porównywano testem χ2. Obliczenia i analizy statystyczne wykonano za pomocą programu STATISTICA PL wersja 6.1 (StatSoft Inc.). WYNIKI Zarówno w latach , jak i oraz w latach wśród chorych na cukrzycę hospitalizowanych z powodu zawału serca dominowały kobiety. Zwraca uwagę przesunięcie wiekowe: chorzy leczeni z powodu zawału serca w latach byli o około 5 lat starsi od chorych z lat Należy przy tym zwrócić uwagę na istotne zwiększenie częstości występowania nadciśnienia tętniczego i hipercholesterolemii u chorych na cukrzycę z lat Analiza lokalizacji zawału serca u chorujących na cukrzycę w okresie oraz nie wykazała istotnych różnic między badanymi populacjami. Współcześnie stwierdzono natomiast nieznacznie mniejszą frakcję wyrzutową 43% p = 0, % grupa 1: lata grupa 2: ,3% fibrynoliza 38,7% PCI (ejection fraction EF) lewej komory (istotnie więcej chorych z EF lewej komory w porównaniu z poprzednim okresem: 40 50%), nie wpłynęło to jednak w znamienny sposób na wydolność układu krążenia ocenianą według klasyfikacji Killipa i Kimballa (TABELA 1). Analiza leczenia ostrej fazy zawału serca wykazała istotne zwiększenie częstości zastosowania reperfuzyjnego leczenia zawału serca u chorych na cukrzycę. W latach w województwie świętokrzyskim wprowadzano terapię fibrynolityczną nie stosowano jeszcze mechanicznej reperfuzji. Leczenie fibrynolityczne wdrożono wówczas u 18% chorych na cukrzycę (82% chorych leczonych zachowawczo). Natomiast współcześnie, w erze podejścia inwazyjnego, pierwotną angioplastykę zastosowano u 38,7% chorych na cukrzycę, a leczenie fibrynolityczne otrzymało 8,3% badanych (leczenie zachowawcze 43% badanych) (RYCINA 1). Szczegółowa analiza populacji chorych na cukrzycę kwalifikowanych do leczenia reperfuzyjnego wykazała, że do leczenia inwazyjnego kwalifikowano pacjentów najmłodszych (średnia wieku 65 ±11,1 roku), częściej mężczyzn, osoby z prawidłową EF, reprezentujące I klasę wydolności układu krążenia w klasyfikacji Killipa i Kimballa (TABELA 2). Bezpośrednie efekty angioplastyki oceniane w skali TIMI okazały się bardzo dobre; przepływ TIMI 3 w tętnicy dozawałowej uzyskano u 95,4% chorych na cukrzycę. Należy zwrócić uwagę na dużą częstość stosowania stentów w czasie zabiegów (86,2% stentów meta lowych i 4,6% stentów anty proliferacyjnych). Analizując farmako terapię stosowaną w leczeniu zawału serca w ciągu ostatnich kilkunastu lat, odnotowano przed e wszystkim wprowadzenie nowych leków przeciw płytkowych i statyn, znacząco częstsze stosowanie β adrenolityków oraz zwiększenie częstości leczenia kwasem ARTYKUŁ ORYGINALNY Ocena postępu leczenia zawału serca u chorych na cukrzycę 3
4 TABELA 3 Porównanie farmakoterapii szpitalnej u chorych na cukrzycę i bez cukrzycy (grupa 1: lata , grupa 2: lata ) Grupa 1 (n = 183 [%]) Grupa 2 (n = 168 [%]) p ASA 88,0 95,8 0,009 tiklopidyna 27,4 klopidogrel 39,9 inhibitor GP IIb/IIIa 14,3 leki przeciwzakrzepowe 71,0 77,4 0,17 heparyna 71,0 33,9 <0,0001 HDCz 63,7 β adrenolityki 41,5 73,8 <0,0001 inhibitory konwertazy angiotensyny 75,4 79,2 0,4 statyny 70,8 nitraty 89,1 59,5 <0,0001 Skróty: ASA kwas acetylosalicylowy (acetylsalicylic acid), HDCz heparyna drobnocząsteczkowa, GP glikoproteina RYCINA 2 Porównanie śmiertelności wewnątrzszpitalnej chorych na cukrzycę i z prawidłową glikemią % acetylosalicylowym, a także przesunięcie w terapii przeciw krzepliwej w stronę stosowania heparyn drobnocząsteczkowych. Na uwagę zasługuje również porównywalnie częste w obydwu okresach stosowanie inhibitorów konwertazy angiotensyny oraz znaczące zmniejszenie częstości leczenia nitratami w latach (TABELA 3). W obydwu badanych populacjach obserwowano bardzo podobną dużą śmiertelność wewnątrzszpitalną (RYCINA 2). Największą liczbę zgonów w czasie hospitalizacji w obydwu grupach pacjentów odnotowano u chorych na cukrzycę leczonych zachowawczo w ostrej fazie zawału serca. Wykazano istotną redukcję śmiertelności wewnątrz szpitalnej u chorych na cukrzycę z lat leczonych fibrynolizą (22,7% vs 6,1%, p = 0,035). U hospitalizowanych w latach nastąpiło istotne ograniczenie śmiertelności po zastosowaniu terapii inwazyjnej (32,5% vs 8,3%, p <0,001) przy tendencji do zmniejszenia liczby zgonów chorych na cukrzycę obecnie leczonych fibrynolitycznie (32,5% vs 7,7%, p = 0,075 [RYCINA 3]). Globalna analiza rokowania odległego u chorych na cukrzycę hospitalizowanych z powodu zawału serca wykazała również porównywalnie dużą śmiertelność w obserwacji 6 miesięcznej w obydwu badanych grupach. W obu grupach potwierdzono również zdecydowanie najgorsze wyniki odległe leczenia zachowawczego zawału 20,2% 19,7% grupa 1: lata grupa 2: p = 0,88 serca u chorych na cukrzycę. W grupie pacjentów z lat zaobserwowano istotną redukcję śmiertelności u chorych na cukrzycę leczonych fibrynolitycznie (30,7% vs 9,1%, p = 0,01 po 6 miesiącach). U hospitalizowanych w latach znaczącą redukcję zgonów wykazano w grupie, w której stosowano terapię inwazyjną (41% vs 15,3%, p <0,001 po 6 miesiącach), przy tendencji do mniejszej śmiertelności po zastosowaniu fibrynolizy (41% vs 15,4%, p = 0,085 po 6 miesiącach) (RYCINA 4). Na podstawie wielo czynnikowej analizy śmiertelności 6 miesięcznej w badanych grupach pacjentów wykazano, że czynnikami najbardziej obciążającymi rokowanie odległe były: progresja wiekowa, stopień zaawansowania niewydolności serca przy przyjęciu do szpitala w klasyfikacji Killipa i Kimballa oraz niepodjęcie leczenia inwazyjnego (iloraz szans zgonu po 6 miesiącach: 0,35 [95% CI: 0,22 0,58; p <0,0001]) (RYCINA 5). OMÓWIENIE Obserwowane w ostatnich latach zwiększenie częstości zachorowań na cukrzycę budzi poważne obawy o losy pacjentów z powikłaniami sercowo naczyniowymi, tak częstymi i groźnymi w przebiegu powikłań meta bolicznych towarzyszących zaburzeniom glikemii. Równoczesny olbrzymi postęp w dziedzinie leczenia zawału serca, obejmujący przed e wszystkim rozwój technik reperfuzyjnych, powinien doprowadzić do poprawy rokowania także w przypadku tej szczególnie zagrożonej populacji chorych. Analiza charakterystyki chorych na cukrzycę leczonych z powodu zawału serca w latach oraz w latach wykazała, iż współcześnie hospitalizowani stanowili wyjściowo grupę pacjentów obciążonych większą liczbą czynników ryzyka. Na podkreślenie zasługuje zwłaszcza starszy wiek (69,7 vs 65,3 roku; p <0,0001) oraz istotnie częstsze współistnienie u obecnie leczonych nadciśnienia tętniczego (75,0% vs 51,4%; p <0,001) i zaburzeń lipidowych (56,6% vs 31,7%; p <0,0001). 4 POLSKIE ARCHIWUM MEDYCYNY WEWNĘTRZNEJ 2008; 118 (9)
5 % leczenie zachowawcze RYCINA 3 Porównanie śmiertelności wewnątrzszpitalnej chorych na cukrzycę i z prawidłową glikemią w zależności od strategii leczenia RYCINA 4 Porównanie rokowania odległego w zależności od strategii leczenia chorych na cukrzycę. Skróty: p dla z/f wartość p dla porównania między chorymi leczonymi zachowawczo i fibrynolizą; p dla z/pci wartość p dla porównania między chorymi leczonymi zachowawczo i przezskórną interwencją wieńcową (PCI) % p = 0,1 22,7% 32,5% leczenie zachowawcze p = 0,83 6,1% grupa 1: lata grupa 2: ,7% fibrynoliza 8,3% PCI Analiza metod leczenia ostrej fazy zawału serca w obydwu okresach czasowych wykazała, zgodnie z rozwojem technik reperfuzyjnych, znaczące zwiększenie częstości stosowania nowo czesnego leczenia u chorych na cukrzycę. 47% obecnie hospitalizowanych chorych na cukrzycę zakwalifikowano w ostrej fazie zawału serca do leczenia reperfuzyjnego, przy czym u 8,3% zastosowano fibrynolizę, u 38,7% zaś wykonano angioplastykę wieńcową. Natomiast w latach z terapii fibrynolitycznej skorzystało jedynie 18% chorych na cukrzycę (p = 0,0035). Korzyści z leczenia reperfuzyjnego u chorych na cukrzycę obserwowano już w erze dominacji fibrynolizy. Początkowo obawiano się, że terapia fibrynolityczna u chorych na cukrzycę może być niebezpieczna z powodu zwiększenia częstości wylewów do siatkówki w retinopatii cukrzycowej, jednak analiza badania GUSTO 1 wykazała nawet większe korzyści odnoszone przez pacjentów z cukrzycą w porównaniu z osobami bez zaburzeń węglowodanowych, przy braku zwiększenia częstości krwawień do siatkówki. U chorych na cukrzycę nie stwierdzono przy tym różnic w przepływie w skali TIMI, a także większej częstości występowania reokluzji i reinfarktyzacji, rzadziej natomiast dochodziło u nich do pełnej reperfuzji na poziomie mikro krążenia. Przyczyną tego stanu rzeczy była prawdo podobnie mniejsza skuteczność leków fibrynolitycznych w tej grupie grupa 1 po 6 miesiącach, p dla z/f = 0,01 grupa 2 po 6 miesiącach, p dla z/f = 0,085; p dla z/pci <0,001 p = 0,11 30,7% 41% p = 0,52 grupa 1: lata grupa 2: ,1% 15,4% fibrynoliza 15,3% PCI chorych, spowodowana zwiększoną w przebiegu cukrzycy aktywnością prokoagulacyjną i upośledzoną fibrynolizą endogenną. 9,10 W naszej analizie udokumentowaliśmy dużą skuteczność terapii fibrynolitycznej u chorych na cukrzycę hospitalizowanych w latach Współcześnie dzięki zastosowaniu tego rodzaju terapii osiągnięto jedynie nieznaczne zmniejszenie śmiertelności. Istotną bo 74% redukcję liczby zgonów (w zestawieniu z leczeniem zachowawczym) podczas hospitalizacji stwierdzono natomiast u chorych na cukrzycę leczonych inwazyjnie. Efekt ten utrzymywał się w obserwacji 6 miesięcznej (63% redukcja śmiertelności odległej). Zgodnie z aktualnymi wytycznymi dotyczącymi terapii ostrych zespołów wieńcowych, zastosowanie pierwotnej angioplastyki w przebiegu zawału serca u chorych na cukrzycę jest najlepszą strategią leczenia. Badania, w których porównywano skuteczność pierwotnej angioplastyki z leczeniem fibrynolitycznym, wykazały przewagę leczenia inwazyjnego w tej grupie chorych. W badaniu GUSTO IIb u chorych na cukrzycę poddanych pierwotnej przezskórnej plastyce wieńcowej (percutaneous coronary interventions PCI) stwierdzono mniej powtórnych zawałów serca w 30 dniowej obserwacji niż w przypadku leczenia fibrynolitycznego. Nie stwierdzono co prawda przewagi redukcji śmiertelności w grupie PCI, ale mogło to wynikać z rzadkiego jeszcze stosowania stentów i inhibitora glikoproteiny IIb/IIIa. 11 Analiza populacji chorych na cukrzycę z STE ACS włączanych do badania PAMI wykazała, że w tej grupie pacjentów rzadziej decydowano się na pierwotną PCI niż u osób bez zaburzeń glikemii (88% chorych na cukrzycę vs 91% chorych z normoglikemią). Wyjściowy efekt angioplastyki był jednak u chorych na cukrzycę równie dobry jak u osób bez cukrzycy przepływ TIMI-3 uzyskano u 92% chorych na cukrzycę i 93% osób bez cukrzycy, a zwężenie rezydualne wynosiło 20% w obydwu grupach. Mimo tak dobrych wyników śmiertelność wewnątrz szpitalna i po 6 miesiącach była istotnie większa u chorych na cukrzycę i wynosiła odpowiednio 4,5% vs 2,6% oraz 7,7% vs 4,1%. Przypisywano to częstszemu występowaniu zjawiska no reflow u chorych na cukrzycę. 12 Stwierdzono przy tym, że do zwiększenia efektywności zabiegów pierwotnej angioplastyki u chorych na cukrzycę przyczynia się stosowanie inhibitora glikoproteiny IIb/IIIa. 13 W obecnej pracy wykazano ewidentne korzyści wynikające z zastosowania terapii inwazyjnej w leczeniu zawału serca u chorych na cukrzycę. Istotną redukcję śmiertelności wewnątrz szpitalnej i odległej osiągnięto niewątpliwie dzięki rozwojowi nowych technik mechanicznej reperfuzji. Należy zwrócić uwagę na dużą częstość stosowania stentów podczas zabiegów angioplastyki w badanej populacji. Obecnie wiadomo, że wprowadzenie stentów do praktyki inwazyjnej zmniejszyło w znaczący sposób odsetek restenoz. Zjawisko to zaobserwowano również u chorych na cukrzycę. ARTYKUŁ ORYGINALNY Ocena postępu leczenia zawału serca u chorych na cukrzycę 5
6 RYCINA 5 Wieloczynnikowa analiza śmiertelności w obser wacji 6-miesięcznej wiek (na 10 lat więcej) płeć żeńska zawał ściany przedniej czas bólu zatrzymanie krążenia przed przyjęciem Killip przy przyjęciu (na 1 klasę więcej) przebyty zawał serca cukrzyca nadciśnienie hipercholesterolemia palenie otyłość blok śródkomorowy frakcja wyrzutowa (na 1% więcej) leczenie trombolityczne leczenie inwazyjne (koronarografia) śmiertelność 6 miesięczna iloraz szans (95% CI) p 0,0014 0,13 0,11 0,95 0,30 <0,0001 0,16 0,31 0,0093 0,75 0,33 0,12 0,52 0,0031 0,10 <0,0001 0,1 1,0 10,0 mniejsze ryzyko większe ryzyko W badaniu STRESS wykazano istotną redukcję liczby restenoz w grupie chorych na cukrzycę poddawanych angioplastyce (24% vs 60% w porównaniu z grupą angioplastyki balonowej), co zaowocowało znamiennym zmniejszeniem częstości konieczności powtórnej rewaskularyzacji (odpowiednio 14% vs 31%, p <0,03). 14 Wszczepienie stentów meta lowych nie rozwiązało jednak całkowicie problemu gorszego rokowania pacjentów z cukrzycą leczonych inwazyjnie. Kolejną próbą poprawy wyników PCI u chorych na cukrzycę było zastosowanie stentów powlekanych. W badaniu SIRIUS potwierdzono istotne korzyści związane z zastosowaniem stentów anty proliferacyjnych (sirolimus) w populacji chorych na cukrzycę. Wszczepienie stentu rapamycynowego w tej grupie chorych doprowadziło do redukcji liczby restenoz z 50,5% (stent meta lowy) do 17,6% (stent powlekany), co zaowocowało zmniejszeniem częstości występowania poważnych niepożądanych zdarzeń sercowych (odpowiednio z 25% w grupie stentów meta lowych do 9,2% w przypadku użycia stentów rapamycynowych). Niestety, dokładna analiza podgrup chorych na cukrzycę wykazała, że istotna redukcja liczby restenoz nie dotyczyła osób wymagających intensywnej insulinoterapii. 15 Bardzo dobre rezultaty uzyskano także w 9 miesięcznej obserwacji chorych na cukrzycę, u których wszczepiono stent powlekany paklitakselem częstość występowania restenoz wyniosła 6,4%. 16 Kolejne doniesienia na temat stosowania stentów anty proliferacyjnych nie są aż tak optymistyczne coraz częściej stwierdza się, że cukrzyca pozostaje istotnym czynnikiem zwiększającym częstość występowania restenoz, a stenty powlekane, pomimo redukcji nawrotu zwężenia, nie zmniejszają częstości występowania incydentów sercowych. 17,18 Ze względu na szersze obecnie spojrzenie na patofizjo logię ostrych zespołów wieńcowych z pewnością należy sobie uświadomić, iż nie tylko restenoza może być przyczyną gorszego przebiegu i rokowania w zawale serca u chorych na cukrzycę. Bardzo ważne jest stosowanie w tej grupie chorych odpowiednio agresywnej farmako terapii przeciw płytkowej oraz normalizującej glikemię, hiperlipidemię i ciśnienie tętnicze. Zwiększona gotowość do tworzenia zakrzepów u chorych na cukrzycę, wynikająca między innymi ze zwiększonej aktywacji płytek krwi, powoduje, że u tych osób leczenie przeciw płytkowe jest szczególnie wskazane w terapii zawału serca. Na podstawie badań ISIS 2 i GISSI 3 sugerowano nawet, że u chorych na cukrzycę może zachodzić konieczność stosowania większych dawek kwasu acetylosalicylowego. 19 Również wprowadzenie do terapii nowych leków przeciw płytkowych powinno poprawić przebieg ostrych zespołów wieńcowych u chorych na cukrzycę. W badaniu CLARITY TIMI 28 (16% chorych na cukrzycę), oceniającym chorych z STE ACS, wykazano korzyści z uzyskania skutecznej reperfuzji oraz zmniejszenie ryzyka ponownego zawału serca w ciągu 30 dni w grupie otrzymującej klopidogrel w porównaniu z grupą przyjmujących placebo. 20 Kolejną grupą leków, których zastosowanie bez wątpienia przynosi olbrzymie korzyści u chorych na cukrzycę po zawale serca, są β adrenolityki. W jednym z opracowań wykazano, że zastosowanie tych leków powodowało redukcję śmiertelności w ostrej fazie zawału serca u 37% chorych na cukrzycę, natomiast przewlekłe leczenie β adrenolitykami po zawale serca skutkowało 43% redukcją liczby zgonów. 21 Nie do przecenienia jest także rola statyn, potwierdzona u chorych na cukrzycę w sztandarowym badaniu HPS 22, oraz korzyści z zastosowania inhibitorów konwertazy 6 POLSKIE ARCHIWUM MEDYCYNY WEWNĘTRZNEJ 2008; 118 (9)
7 angiotensyny już we wczesnym okresie zawału serca. 23,24 W niniejszej pracy wykazano istotny postęp farmako terapii stosowanej w leczeniu zawału serca u chorych na cukrzycę. Wystarczy wspomnieć o wprowadzeniu do terapii klopidogrelu i statyn oraz istotnie częstszym włączaniu kwasu acetylosalicylowego i β adrenolityków w porównaniu z poprzednim okresem. W związku z przed stawionymi powyżej danymi dokumentującymi znaczące zmiany zachodzące w terapii zawału serca w ostatnich kilkunastu latach, trudno pogodzić się faktem braku zmniejszenia globalnej śmiertelności chorych na cukrzycę. Uważna analiza poszczególnych grup chorych wyjaśnia jednak to zagadnienie. Pacjenci hospitalizowani w latach należeli wyjściowo do grupy większego ryzyka sercowo naczyniowego: byli przeciętnie o 5 lat starsi, częściej stwierdzano u nich również nadciśnienie tętnicze, hipercholesterolemię oraz nieznacznie mniejszą frakcję wyrzutową lewej komory. Dodatkowa analiza współcześnie hospitalizowanej grupy chorych na cukrzycę wykazała zróżnicowanie metod leczenia zawału serca w zależności od stanu klinicznego. Okazało się, że do leczenia inwazyjnego kwalifikowano osoby młodsze (średnia wieku 65,6 roku w porównaniu ze średnią wieku 73,3 roku u leczonych zachowawczo), rzadziej wykonywano zabiegi angioplastyki u kobiet oraz u chorych z mniejszą EF w stadium niewydolności krążenia III i IV w klasyfikacji Killipa i Kimballa. W obecnie prowadzonych rejestrach pacjentów z ostrymi zespołami wieńcowymi coraz częściej spotkać można doniesienia dotyczące selekcji chorych do leczenia inwazyjnego w rzeczywistym świecie. Na podstawie analizy rejestru GRACE potwierdzono zgodne z narastaniem para metrów skali GRACE Risk Score zwiększenie śmiertelności wewnątrz szpitalnej pacjentów z ostrymi zespołami wieńcowymi. Wykazano przy tym, że w przypadku pacjentów z STE ACS najchętniej wykonywano zabiegi angioplastyki wieńcowej u chorych z grupy najmniejszego ryzyka (60%), rzadziej u chorych z grup średniego ryzyka (54%), najrzadziej zaś u osób z grup dużego ryzyka (41%). 25 Nie powinna więc dziwić utrzymująca się duża całkowita śmiertelność chorych na cukrzycę hospitalizowanych z powodu zawału serca. Wpływ na badane w naszym materiale wskaźniki zgonu wywarła duża śmiertelność pacjentów kwalifikowanych wyjściowo do leczenia zachowawczego a byli to chorzy z grupy największego ryzyka sercowo naczyniowego: pacjenci starsi, częściej kobiety, ze zmniejszoną EF oraz objawami dekompensacji układu krążenia. W pracy udokumentowano znaczący postęp w dziedzinie leczenia zawału serca dotyczący szczególnie zagrożonej grupy chorych na cukrzycę (szerokie zastosowanie terapii reperfuzyjnej w połączeniu z intensywną farmako terapią). Potwierdzono istotne korzyści odnoszone przez chorych na cukrzycę leczonych reperfuzyjnie (74% redukcja śmiertelności wewnątrz szpitalnej w porównaniu z leczeniem zachowawczym oraz 63% zmniejszenie liczby zgonów po 6 miesiącach). Brak zmniejszenia całkowitej śmiertelności chorych na cukrzycę leczonych z powodu zawału serca należy przypisać wyjściowo gorszej charakterystyce klinicznej współcześnie leczonych (starszy wiek oraz częstsze współistnienie z cukrzycą pozostałych czynników ryzyka wieńcowego), a także prawdo podobnie zbyt rzadkiemu kwalifikowaniu do leczenia reperfuzyjnego pacjentów należących do grupy największego ryzyka zgonu. PIŚMIENNICTWO 1 Beckman JA, Libby P, Creager MA. Cukrzyca, zespół meta boliczny i miażdżyca. In: Braunwald E. Choroby serca. T. 2. Wrocław, Elsevier Urban & Partner, 2007: Miłosz D, Czupryniak L, Saryusz Wolska M, et al. [Adiponectinemia, inflammatory process activity, and endothelial dysfunction in patients with type 2 diabetes and acute coronary syndrome with ST elevation in relation to the severity of lesions in the coronary arteries]. Pol Arch Med Wewn. 2007; 117: Abaci A, Oguzhan A, Kahraman S, et al. Effect of diabetes mellitus on formation of coronary collateral vessels. Circulation. 1999; 99: Moreno PR, Murcia AM, Palacios IF, et al. Coronary composition and macrophage infiltration in atherectomy specimens from patients with diabetes mellitus. Circulation. 2000; 102: Silva JA, Escobar A, Collins TJ, et al. Unstable angina. A comparison of angioscopic findings between diabetic and nondiabetic patients. Circulation. 1995; 92: Vavuranakis M, Stefanidis C, Toutouzas K, et al. Impaired compensatory coronary artery enlargement in atherosclerosis contributes to the development of coronary artery stenosis in diabetic patients. Eur Heart J. 1997; 18: Reczuch K, Jagielski D, Kołodziej A, et al. Coronary collateral circulation is less developed when ischaemic heart disease coexist with diabetes. Kardiol Pol. 2003; 58: Poloński L, Gąsior M, Gierlotka M, et al. Polish Registry of Acute Coronary Syndromes (PL ACS). Characteristics, treatments and outcomes of patients with acute coronary syndromes on Poland. Kardiol Pol. 2007; 65: Woodfield SL, Lundergan CF, Reiner JS, et al. Angiographic findings and outcome in diabetic patients treated with thrombolytic therapy for acute myocardial infarction: the GUSTO I experience. J Am Coll Cardiol. 1996; 28: Angeja BG, de Lemos J, Murphy SA, et al. TIMI Study Group. Thrombolysis in myocardial infarction. Impact of diabetes mellitus on epicardial and microvascular flow after fibrinolytic therapy. Am Heart J. 2002; 144: King SB 3rd. Acute myocardial infarction: are diabetics different? J Am Coll Cardiol. 2000; 35: Harjai KJ, Stone GW, Boura J, et al. Primary Angioplasty in Myocardial Infarction Investigators. Comparison of outcomes of diabetic and nondiabetic patients undergoing primary angioplasty for acute myocardial infarction. Am J Cardiol. 2003; 91: Brener SJ, Ellis SG, Schneider J, et al. Abciximab facilitated percutaneous coronary inter vention and long term survival a prospective single center registry. Eur Heart J. 2003; 24: Savage MP, Fischman DL, Schatz RA, et al. Coronary inter vention in the diabetic patient: improved outcome following stent implantation compared with balloon angioplasty. Clin Cardiol. 2002; 25: Moussa I, Leon MB, Baim DS. Impact of sirolimus eluting stents on outcome in diabetic patients: a SIRIUS (SIRolImUS coated Bx Velocity balloon expandable stent in the treatment of patients with de novo coronary artery lesions) substudy. Circulation. 2004; 109: Stone GW, Ellis SG, Cox DA, et al. TAXUS IV Investigators. A polymer based, paclitaxel eluting stent in patients with coronary artery disease. N Engl J Med. 2004; 350: Lemos PA, Serruys PW, van Domburg RT, et al. Unrestricted utilization of sirolimus eluting stents compared with conventional bare stent implantation in the «real world»: the Rapamycin Eluting Stent Evaluated At Rotterdam Cardiology Hospital (RESEARCH) registry. Circulation. 2004; 109: Lemos PA, Hoye A, Goedhart D, et al. Clinical, angiographic, and procedural predictors of angiographic restenosis after sirolimus eluting stent implantation in complex patients: an evaluation from the Rapamycin Eluting Stent Evaluated At Rotterdam Cardiology Hospital (RESEARCH) study. Circulation. 2004; 109: ARTYKUŁ ORYGINALNY Ocena postępu leczenia zawału serca u chorych na cukrzycę 7
8 19 Antithrombotic Trialists Collaboration. Collaborative meta analysis of randomised trials of antiplatelet therapy for prevention of death, myocardial infarction, and stroke in high risk patients. Br Med J. 2002; 324: Sabatine MS, Cannon CP, Gibson CM, et al. CLARITY TIMI 28 Investigators. Addition of clopidogrel to aspirin and fibrinolytic therapy for myocardial infarction with ST segment elevation. N Engl J Med. 2005; 352: Landray MJ, Toescu V, Kendall MJ. The cardioprotective role of beta blockers in patients with diabetes mellitus. J Clin Pharm Ther. 2002; 27: Heart Protection Study Collaborative Group. MRC/BHF Heart Protection Study of cholesterol lowering with simvastatin in high risk individuals: a randomized controlled trial. Lancet. 2002; 360: Zuanetti G, Latini R, Maggioni AP, et al. Effect of the ACE inhibitor lisinopril on mortality in diabetic patients with acute myocardial infarction: data from the GISSI 3 study. Circulation. 1997; 96: Gustafsson I, Torp Pedersen C, Kober L, et al. Effect of the angiotensin converting enzyme inhibitor trandolapril on mortality and morbidity in diabetic patients with left ventricular dysfunction after acute myocardial infarction. Trace Study Group. J Am Coll Cardiol. 1999; 34: Fox KA, Anderson FA Jr, Dabbous OH, et al. Intervention in acute coronary syndromes: do patients undergo inter vention on the basis of their risk characteristics? The Global Registry of Acute Coronary Events (GRACE). Heart. 2007; 93: POLSKIE ARCHIWUM MEDYCYNY WEWNĘTRZNEJ 2008; 118 (9)
Stosowanie preparatu BioCardine900 u chorych. z chorobą wieńcową leczonych angioplastyką naczyń
Jan Z. Peruga, Stosowanie preparatu BioCardine900 u chorych z chorobą wieńcową leczonych angioplastyką naczyń wieńcowych II Katedra Kardiologii Klinika Kardiologii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi 1 Jednym
Ostre Zespoły Wieńcowe znaczenie leczenia przeciwpłytkowego, możliwości realizacji w polskich warunkach
Ostre Zespoły Wieńcowe znaczenie leczenia przeciwpłytkowego, możliwości realizacji w polskich warunkach Andrzej Budaj Przewodniczący komisji Wytycznych i Szkolenia PTK Kierownik Kliniki Kardiologii CMKP,
Ostre zespoły wieńcowe u kobiet od rozpoznania do odległych wyników leczenia
Ostre zespoły wieńcowe u kobiet od rozpoznania do odległych wyników leczenia Janina Stępińska Klinika Intensywnej Terapii Kardiologicznej Instytut Kardiologii, Warszawa o Abott Potencjalny konflikt interesów
Leczenie przeciwpłytkowe w niewydolności nerek (PCHN) Dr hab. Dorota Zyśko, prof. nadzw Łódź 2014
Leczenie przeciwpłytkowe w niewydolności nerek (PCHN) Dr hab. Dorota Zyśko, prof. nadzw Łódź 2014 Leki przeciwpłytkowe (ASA, clopidogrel) Leki przeciwzakrzepowe (heparyna, warfin, acenocumarol) Leki trombolityczne
Grzegorz Bojarski (Pracownia Kardiologii Inwazyjnej, Szpital Wojewódzki we Włocławku)
T. XXXIII Zeszyty Naukowe WSHE 2011 r. Grzegorz Bojarski (Pracownia Kardiologii Inwazyjnej, Szpital Wojewódzki we Włocławku) LECZENIE INWAZYJNE PACJENTÓW Z OSTRYM ZAWAŁEM SERCA Z UTRZYMUJĄCYM SIĘ UNIESIENIEM
PRACA ORYGINALNA. III Katedra i Oddział Kliniczny Kardiologii Śląskiej Akademii Medycznej, Śląskie Centrum Chorób Serca w Zabrzu
PRACA ORYGINALNA Folia Cardiol. 2006, tom 13, nr 3, 178 183 Copyright 2006 Via Medica ISSN 1507 4145 Wpływ wyjściowego przepływu w tętnicy odpowiedzialnej za zawał u chorych z zawałem serca leczonych pierwotną
ANALIZA PROFILU METABOLICZNEGO PACJENTÓW Z PRZEWLEKŁĄ NIEWYDOLNOŚCIĄ SERCA I WSPÓŁISTNIEJĄCYM MIGOTANIEM PRZEDSIONKÓW
ANALIZA PROFILU METABOLICZNEGO PACJENTÓW Z PRZEWLEKŁĄ NIEWYDOLNOŚCIĄ SERCA I WSPÓŁISTNIEJĄCYM MIGOTANIEM PRZEDSIONKÓW Rozprawa doktorska Autor: lek. Marcin Wełnicki Promotor: prof. dr hab. n. med Artur
CHIRURGICZNE LECZENIE ZWĘŻEŃ TĘTNIC SZYJNYCH
CHIRURGICZNE LECZENIE ZWĘŻEŃ TĘTNIC SZYJNYCH KATEDRA I KLINIKA CHIRURGII NACZYŃ I ANGIOLOGII AKADEMII MEDYCZNEJ W LUBLINIE Kierownik: Dr hab.n. med. Jacek Wroński UDROŻNIENIE T. SZYJNEJ WEWNĘTRZNEJ WSKAZANIA
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA.
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA Małgorzata Biskup Czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego u chorych na reumatoidalne zapalenie
Epidemia niewydolności serca Czy jesteśmy skazani na porażkę?
Epidemia niewydolności serca Czy jesteśmy skazani na porażkę? Piotr Ponikowski Klinika Chorób Serca Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu Ośrodek Chorób Serca Szpitala Wojskowego we Wrocławiu Niewydolność
Różne stenty dla różnych chorych w różnych sytuacjach klinicznych, co każdy lekarz wiedzieć powinien. Dominik Wretowski
Różne stenty dla różnych chorych w różnych sytuacjach klinicznych, co każdy lekarz wiedzieć powinien. Dominik Wretowski Dr Andreas Gruentzig (1939-1985) 23 lata po PCI Restenoza po 6 tygodniach Bezpieczeństwo
Przypadki kliniczne EKG
Przypadki kliniczne EKG Przedrukowano z: Mukherjee D. ECG Cases pocket. Börm Bruckmeier Publishing LLC, Hermosa Beach, CA, 2006: 135 138 (przypadek 31) i 147 150 (przypadek 34) PRZYPADEK NR 1 1.1. Scenariusz
XXX lecie Inwazyjnego Leczenia Zawału Serca. ,,Czas to życie
XXX lecie Inwazyjnego Leczenia Zawału Serca,,Czas to życie Mariusz Gąsior III Katedra i Oddział Kliniczny Kardiologii Śląskie Centrum Chorób Serca w Zabrzu Opóźnienia czasowe -> Krytyczny moment leczenia
Ostre Zespoły Wieńcowe jak walczyć o pacjenta? Maciej Lesiak, I Klinika Kardiologii Szpital Kliniczny Przemienienia Pańskiego UM w Poznaniu
Ostre Zespoły Wieńcowe jak walczyć o pacjenta? Maciej Lesiak, I Klinika Kardiologii Szpital Kliniczny Przemienienia Pańskiego UM w Poznaniu Ostre Zespoły Wieńcowe - OZW całkowite zatrzymanie przepływu
Ocena ryzyka sercowo naczyniowego w praktyce Katedra i Zakład Lekarza Rodzinnego Collegium Medicum w Bydgoszczy UMK w Toruniu
Ocena ryzyka sercowo naczyniowego w praktyce Katedra i Zakład Lekarza Rodzinnego Collegium Medicum w Bydgoszczy UMK w Toruniu 2018-03-15 Czym jest ryzyko sercowo naczyniowe? Ryzyko sercowo-naczyniowe to
RECENZJA rozprawy na stopień doktora nauk medycznych lek. Jacka Sikory
Prof. dr hab. n. med. Marianna Janion Kielce, 25. 04. 2015 r. II Klinika Kardiologii Świętokrzyskie Centrum Kardiologii WSzZ w Kielcach Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach RECENZJA rozprawy na stopień
Przypadki kliniczne EKG
Przypadki kliniczne EKG Przedrukowano z: Mukherjee D. ECG Cases pocket. Börm Bruckmeier Publishing LLC, Hermosa Beach, CA 2006: 139 142 (przypadek 32); 143 146 (przypadek 33). PRZYPADEK NR 1 1.1. Scenariusz
Aktywność sportowa po zawale serca
Aktywność sportowa po zawale serca Czy i jaki wysiłek fizyczny jest zalecany? O prozdrowotnych aspektach wysiłku fizycznego wiadomo już od dawna. Wysiłek fizyczny o charakterze aerobowym (dynamiczne ćwiczenia
Prewencja wtórna po OZW-co możemy poprawić? Prof. Janina Stępińska Prezes Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego
Prewencja wtórna po OZW-co możemy poprawić? Prof. Janina Stępińska Prezes Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego Innowacje w kardiologii, Warszawa, 17 maja 2012 Potencjalny konflikt interesów NIE ZGŁASZAM
Czy dobrze leczymy w Polsce ostre zespoły wieńcowe?
Czy dobrze leczymy w Polsce ostre zespoły wieńcowe? co można jeszcze poprawić? Grzegorz Opolski I Katedra i Klinika Kardiologii WUM Porównanie liczby ppci/mln mieszkańców w 37 krajach (dane za 2007 i
Wytyczne ACCF/AHA 2010: Ocena ryzyka sercowo-naczyniowego u bezobjawowych dorosłych
Wytyczne ACCF/AHA 2010: Ocena ryzyka sercowo-naczyniowego u bezobjawowych dorosłych Jednym z pierwszych i podstawowych zadań lekarza jest prawidłowa i rzetelna ocena ryzyka oraz rokowania pacjenta. Ma
Udary mózgu w przebiegu migotania przedsionków
Udary mózgu w przebiegu migotania przedsionków Dr hab. med. Adam Kobayashi INSTYTUT PSYCHIATRII I NEUROLOGII, WARSZAWA Pacjenci z AF cechują się w pięciokrotnie większym ryzykiem udaru niedokrwiennego
S T R E S Z C Z E N I E
STRESZCZENIE Cel pracy: Celem pracy jest ocena wyników leczenia napromienianiem chorych z rozpoznaniem raka szyjki macicy w Świętokrzyskim Centrum Onkologii, porównanie wyników leczenia chorych napromienianych
W badaniu 4S (ang. Scandinavian Simvastatin Survivat Study), oceniano wpływ symwastatyny na całkowitą śmiertelność u 4444 pacjentów z chorobą wieńcową i z wyjściowym stężeniem cholesterolu całkowitego
LECZENIE PRZECIWPŁYTKOWE I PRZECIWKRZEPLIWE. Dr n. med. Karolina Supeł
LECZENIE PRZECIWPŁYTKOWE I PRZECIWKRZEPLIWE Dr n. med. Karolina Supeł Skale oceny ryzyka stosowane do określenia optymalnego czasu prowadzenia podwójnej terapii przeciwpłytkowej PRECISE-DAPT DAPT OCENIANE
Pierwotna angioplastyka wieńcowa w ostrym zawale serca u chorych na cukrzycę
PRACA ORYGINALNA Folia Cardiol. 2004, tom 11, nr 5, 341 346 Copyright 2004 Via Medica ISSN 1507 4145 Pierwotna angioplastyka wieńcowa w ostrym zawale serca u chorych na cukrzycę Primary coronary angioplasty
Inhibitory enzymu konwertującego angiotensyny w prewencji ostrych zespołów wieńcowych
Inhibitory enzymu konwertującego angiotensyny w prewencji ostrych zespołów wieńcowych Od chwili wprowadzenia inhibitorów konwertazy angiotensyny (ACE-I) do lecznictwa szczególne zainteresowanie budzi zastosowanie
Chory ze stentem wieńcowym do operacji niekardiochirurgicznej
Trudni chorzy na sali operacyjnej Chory ze stentem wieńcowym do operacji niekardiochirurgicznej Anna Dylczyk-Sommer Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii Gdański Uniwersytet Medyczny Deklaruję brak
Aspekty ekonomiczne dostępności do nowoczesnego leczenia przeciwkrzepliwego w profilaktyce udaru mózgu. Maciej Niewada
Aspekty ekonomiczne dostępności do nowoczesnego leczenia przeciwkrzepliwego w profilaktyce udaru mózgu Maciej Niewada PLAN Udar epidemia? Jak migotanie przedsionków wpływa na udar? Nowe leki przeciwkrzepliwe:
Aneks I Wnioski naukowe i podstawy zawieszenia pozwolenia na dopuszczenie do obrotu przedstawione przez Europejską Agencję Leków
Aneks I Wnioski naukowe i podstawy zawieszenia pozwolenia na dopuszczenie do obrotu przedstawione przez Europejską Agencję Leków 1 Wnioski naukowe Ogólne podsumowanie oceny naukowej dotyczącej kwasu nikotynowego/laropiprantu
Interwencyjne Leczenie STEMI w Polsce w roku 2003 na Podstawie Bazy Danych Sekcji Kardiologii Inwazyjnej PTK Realizacja Programu Terapeutycznego NFZ
Interwencyjne Leczenie STEMI w Polsce w roku 2003 na Podstawie Bazy Danych Sekcji Kardiologii Inwazyjnej PTK Realizacja Programu Terapeutycznego NFZ Adam Witkowski, Instytut Kardiologii w Warszawie Paweł
Grzegorz Opolski. Doświadczenia polskie w leczeniu chorych z ostrymi zespołami wieńcowymi
Doświadczenia polskie w leczeniu chorych z ostrymi zespołami wieńcowymi Grzegorz Opolski I Katedra i Klinika Kardiologii Akademii Medycznej w Warszawie Docelowy model leczenia OZW zasady systemu system
Wyniki leczenia zawału serca z uniesieniem odcinka ST u chorych z wielonaczyniową chorobą wieńcową za pomocą wczesnej interwencji wieńcowej
PRACA ORYGINALNA Folia Cardiol. 2003, tom 10, nr 5, 595 601 Copyright 2003 Via Medica ISSN 1507 4145 Wyniki leczenia zawału serca z uniesieniem odcinka ST u chorych z wielonaczyniową chorobą wieńcową za
Żylna choroba zakrzepowo-zatorowa Niedoceniany problem?
Żylna choroba zakrzepowo-zatorowa Niedoceniany problem? Żylna Choroba Zakrzepowo-Zatorowa (ŻChZZ) stanowi ważny ny, interdyscyplinarny problem współczesnej medycyny Zakrzepica żył głębokich (ZŻG) (Deep
Materiały edukacyjne. Diagnostyka i leczenie nadciśnienia tętniczego
Materiały edukacyjne Diagnostyka i leczenie nadciśnienia tętniczego Klasyfikacja ciśnienia tętniczego (mmhg) (wg. ESH/ESC )
Organizacje pozarządowe w diabetologii: realne problemy pacjentów. problem z postrzeganiem cukrzycy typu 2 POLSKIE STOWARZYSZENIE DIABETYKÓW
POLSKIE STOWARZYSZENIE DIABETYKÓW Organizacje pozarządowe w diabetologii: realne problemy pacjentów problem z postrzeganiem cukrzycy typu 2 Małgorzata Marszałek POSTRZEGANIE CUKRZYCY TYPU 2 Łagodniejszy,
Lek. Ewelina Anna Dziedzic. Wpływ niedoboru witaminy D3 na stopień zaawansowania miażdżycy tętnic wieńcowych.
Lek. Ewelina Anna Dziedzic Wpływ niedoboru witaminy D3 na stopień zaawansowania miażdżycy tętnic wieńcowych. Rozprawa na stopień naukowy doktora nauk medycznych Promotor: Prof. dr hab. n. med. Marek Dąbrowski
Ocena rozprawy doktorskiej. Lek. Krzysztofa Myrdy. W przedstawionej mi do recenzji rozprawie doktorskiej lek. Krzysztof Myrdy próbuje
Dr hab. n. med. Jacek Legutko, prof. UJ Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum Instytut Kardiologii, II Klinika Kardiologii Ul. Kopernika 17,31-501 Kraków Tel.: 1242471 81, Fax: 124247184 E-mail: jacek.legutko@uj.edu.pl
Co możemy zaoferować chorym z rozpoznanym migotaniem przedsionków? Możliwości terapii przeciwkrzepliwej.
Adam Sokal Śląskie Centrum Chorób Serca Zabrze Kardio-Med Silesia Co możemy zaoferować chorym z rozpoznanym migotaniem przedsionków? Możliwości terapii przeciwkrzepliwej. AF i udar U ok. 1 z 3 chorych
Kwasy tłuszczowe EPA i DHA omega-3 są niezbędne dla zdrowia serca i układu krążenia.
Kwasy tłuszczowe EPA i DHA omega-3 są niezbędne dla zdrowia serca i układu krążenia. Kwasy tłuszczowe omega-3 jak pokazują wyniki wielu światowych badań klinicznych i epidemiologicznych na ludziach, są
RECENZJA rozprawy na stopień doktora nauk medycznych lek. Jacka Wacławskiego. Przesłana do recenzji rozprawa na stopień doktora nauk medycznych
Prof. dr hab. n. med. Marianna Janion Kielce, 23. 11. 2015 r. II Klinika Kardiologii Świętokrzyskie Centrum Kardiologii WSzZ w Kielcach Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu Uniwersytet Jana Kochanowskiego
Rejestr codziennej praktyki lekarskiej dotyczący cy leczenia nadciśnienia nienia tętniczego t tniczego. czynnikami ryzyka sercowo- naczyniowego
Rejestr codziennej praktyki lekarskiej dotyczący cy leczenia nadciśnienia nienia tętniczego t tniczego współwyst występującego z innymi czynnikami ryzyka sercowo- naczyniowego Nr rejestru: HOE 498_9004
Cukrzyca typu 2 Novo Nordisk Pharma Sp. z o.o.
Cukrzyca typu 2 Cukrzyca typu 2 Jeśli otrzymałeś tę ulotkę, prawdopodobnie zmagasz się z problemem cukrzycy. Musisz więc odpowiedzieć sobie na pytania: czy wiesz, jak żyć z cukrzycą? Jak postępować w wyjątkowych
Migotanie przedsionków czynniki ograniczające dostępności do współczesnej terapii
Migotanie przedsionków czynniki ograniczające dostępności do współczesnej terapii Piotr Pruszczyk, Klinika Chorób Wewnętrznych i Kardiologii Warszawski Uniwersytet Medyczny Centrum Diagnostyki i Leczenia
5 Terapia. 5.1 Strategie terapeutyczne. 5 Terapia
5.1 Strategie terapeutyczne Standardy ESC obejmują najważniejsze zalecenia dotyczące NSTE-ACS w praktycznym stopniowanym schemacie. Podkreślają jednocześnie, że szczególne sytuacje wymagają odstępstw od
Losy pacjentów po wypisie z OIT Piotr Knapik
Losy pacjentów po wypisie z OIT Piotr Knapik Oddział Kliniczny Kardioanestezji i Intensywnej Terapii Śląskie Centrum Chorób Serca w Zabrzu Jaki sens ma to co robimy? Warto wiedzieć co się dzieje z naszymi
PRACA ORYGINALNA. Zakład Kardiologii Inwazyjnej Akademii Medycznej w Białymstoku. Klinika Kardiologii Akademii Medycznej w Białymstoku
PRACA ORYGINALNA Folia Cardiol. 2003, tom 10, nr 2, 135 141 Copyright 2003 Via Medica ISSN 1507 4145 Ocena wpływu czasu podawania heparyny chorym z ostrym zawałem serca przed zabiegiem pierwotnej angioplastyki
Wpływ tirofibanu na 6-miesięczne wyniki leczenia chorych z ostrymi zespołami wieńcowymi bez uniesienia odcinka ST, poddanych strategii inwazyjnej
PRACA ORYGINALNA Folia Cardiol. 2004, tom 11, nr 5, 347 353 Copyright 2004 Via Medica ISSN 1507 4145 Wpływ tirofibanu na 6-miesięczne wyniki leczenia chorych z ostrymi zespołami wieńcowymi bez uniesienia
Skale i wskaźniki jakości leczenia w OIT
Skale i wskaźniki jakości leczenia w OIT Katarzyna Rutkowska Szpital Kliniczny Nr 1 w Zabrzu Wyniki leczenia (clinical outcome) śmiertelność (survival) sprawność funkcjonowania (functional outcome) jakość
Autoreferat. 2. Posiadane dyplomy, stopnie naukowe / artystyczne z podaniem nazwy, miejsca i roku ich uzyskania oraz tytułu rozprawy doktorskiej.
Kraków, dnia 12.06.2012 r. Autoreferat 1. Imię i Nazwisko: Artur Dziewierz 2. Posiadane dyplomy, stopnie naukowe / artystyczne z podaniem nazwy, miejsca i roku ich uzyskania oraz tytułu rozprawy doktorskiej.
Leczenie przeciwzakrzepowe w ostrych zespołach wieńcowych historia i perspektywy
Leczenie przeciwzakrzepowe w ostrych zespołach wieńcowych historia i perspektywy Tomasz Pasierski Oddział Kardiologii i Chorób Wewnętrznych Międzyleski Szpital Specjalistyczny w Warszawie Rada Przejrzystości
Amy Ferris, Annie Price i Keith Harding Pressure ulcers in patients receiving palliative care: A systematic review Palliative Medicine 2019 Apr 24
Amy Ferris, Annie Price i Keith Harding Pressure ulcers in patients receiving palliative care: A systematic review Palliative Medicine 2019 Apr 24 Cel - przegląd ma na celu określenie częstości występowania
Should we perform percutaneous angioplasty in stable angina? Landscape after the COURAGE trial results
GERIATRIA OPARTA NA FAKTACH/EVIDENCE-BASED GERIATRICS Wpłynęło: 24.09.200 Poprawiono: 04.10.200 Zaakceptowano: 22.10.200 Czy stosować przezskórną angioplastykę wieńcową w stabilnej chorobie wieńcowej?
Rozpoznawanie i leczenie choroby niedokrwiennej serca u pacjentów z współistniejącą cukrzycą
PRACA POGLĄDOWA ISSN 1640 8497 Waldemar Banasiak Klinika Kardiologii Wojskowego Szpitala Klinicznego we Wrocławiu Rozpoznawanie i leczenie choroby niedokrwiennej serca u pacjentów z współistniejącą cukrzycą
PRACA ORYGINALNA. I Klinika i Katedra Kardiologii Akademii Medycznej im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
PRACA ORYGINALNA Folia Cardiol. 2004, tom 11, nr 11, 817 823 Copyright 2004 Via Medica ISSN 1507 4145 Różnice związane z płcią w przebiegu klinicznym i rokowaniu u pacjentów z ostrym zawałem serca z uniesieniem
Aneks III Zmiany w charakterystyce produktu leczniczego oraz w ulotce dla pacjenta
Aneks III Zmiany w charakterystyce produktu leczniczego oraz w ulotce dla pacjenta Uwaga: Niniejsze zmiany do streszczenia charakterystyki produktu leczniczego i ulotki dla pacjenta są wersją obowiązującą
PRACA ORYGINALNA. Klinika Kardiologii Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie
PRACA ORYGINALNA Folia Cardiologica Excerpta 2006, tom 1, nr 5, 262 269 Copyright 2006 Via Medica ISSN 1896 2475 Porównanie wyników leczenia chorych na cukrzycę i osób bez cukrzycy z zawałem serca z przetrwałym
Wyniki leczenia ostrego zawału serca u pacjentów transportowanych ze szpitali rejonowych na zabieg pierwotnej angioplastyki wieńcowej
PRACA ORYGINALNA Folia Cardiol. 2002, tom 9, nr 5, 435 441 Copyright 2002 Via Medica ISSN 1507 4145 Wyniki leczenia ostrego zawału serca u pacjentów transportowanych ze szpitali rejonowych na zabieg pierwotnej
Leczenie fibrynolityczne ostrych zespołów wieńcowych z przetrwałym uniesieniem odcinka ST w 2002 roku
PRACA ORYGINALNA Folia Cardiol. 2004, tom 11, nr 1, 9 17 Copyright 2004 Via Medica ISSN 1507 4145 Leczenie fibrynolityczne ostrych zespołów wieńcowych z przetrwałym uniesieniem odcinka ST w 2002 roku The
Przywrócenie rytmu zatokowego i jego utrzymanie
Przywrócenie rytmu zatokowego i jego utrzymanie Jak wspomniano we wcześniejszych artykułach cyklu, strategia postępowania w migotaniu przedsionków (AF) polega albo na kontroli częstości rytmu komór i zapobieganiu
Prewencja wtórna po zawale mięśnia serca w Małopolsce czy dobrze i skutecznie leczymy? Piotr Jankowski
Prewencja wtórna po zawale mięśnia serca w Małopolsce czy dobrze i skutecznie leczymy? Piotr Jankowski I Klinika Kardiologii i El. Int. oraz Nad. Tęt. IK CMUJ Kraków piotrjankowski@interia.pl Gdańsk, 24
II KATEDRA KARDIOLOGII CM UMK
II KATEDRA KARDIOLOGII CM UMK 2014 Zawał serca ból wieńcowy p30 min +CPK +Troponiny Zawał serca z p ST STEMI ( zamknięcie dużej tętnicy wieńcowej) Z wytworzeniem załamka Q Zawał serca bez pst NSTEMI Zamknięcie
Czy wiek wpływa na rokowanie pacjentów z ostrymi zespołami wieńcowymi?
PRACA POGLĄDOWA Folia Cardiologica Excerpta 2008, tom 3, nr 4, 170 179 Copyright 2008 Via Medica ISSN 1896 2475 Czy wiek wpływa na rokowanie pacjentów z ostrymi zespołami wieńcowymi? Piotr Buchta 1, Mariusz
Leczenie pacjentów z chorobą wieńcową i cukrzycą Treatment of patients with coronary artery disease and diabetes mellitus
Choroby Serca i Naczyń 2010, tom 7, nr 3, 112 117 C H O R O B A W I E Ń C O W A Redaktor działu: prof. dr hab. n. med. Lech Poloński Leczenie pacjentów z chorobą wieńcową i cukrzycą Treatment of patients
Zespół Metaboliczny w praktyce chirurga naczyniowego
Zespół Metaboliczny w praktyce chirurga naczyniowego Wacław Karakuła Katedra i Klinika Chirurgii Naczyń i Angiologii U.M. w Lublinie Kierownik Kliniki prof. Tomasz Zubilewicz Lublin, 27.02.2016 Zespół
Inhibitory enzymu konwertazy angiotensyny u pacjentów z zawałem serca zmiana paradygmatu
Kardiologia Polska 2016; 74, supl. II: 13 18; DOI: 10.5603/KP.2016.0037 ISSN 0022 9032 ArtykuŁ poglądowy / Review article Inhibitory enzymu konwertazy angiotensyny u pacjentów z zawałem serca zmiana paradygmatu
Hipercholesterolemia najgorzej kontrolowany czynnik ryzyka w Polsce punkt widzenia lekarza rodzinnego
XVI Kongres Medycyny Rodzinnej Kielce, 2 5 czerwca 2016 Prof. UJ dr hab. med. Adam Windak Kierownik Zakładu Medycyny Rodzinnej CM UJ Wiceprezes Kolegium Lekarzy Rodzinnych w Polsce Hipercholesterolemia
OCENA. m.in. dlatego, że wiele czynników zwiększających ryzyko choroby wieńcowej (np.
UNIWERSYTET MEDYCZNY W ŁODZI Katedra i Klinika Kardiologii \'.' j. Szpital im. Wł. Biegańskiego ~ 347 ŁÓDŹ, KNIAZIEWICZA 1/5 t~l./fax 653-99-09. centr. 251-60-11 Prof. dr hab. med. Małgorzata Kurpesa Katedra
PRACA ORYGINALNA. III Katedra i Oddział Kliniczny Kardiologii Śląskiej Akademii Medycznej, Śląskie Centrum Chorób Serca w Zabrzu
PRACA ORYGINALNA Folia Cardiol. 2003, tom 10, nr 4, 467 474 Copyright 2003 Via Medica ISSN 1507 4145 Wpływ wyjściowego przepływu w tętnicy odpowiedzialnej za zawał na wyniki leczenia chorych z ostrym zawałem
Zagrożenia po zawale serca - co lekarz, a co pacjent powinien prof. Jarosław Kaźmierczak
Zagrożenia po zawale serca - co lekarz, a co pacjent powinien prof. Jarosław Kaźmierczak Konsultant Krajowy w dziedzinie kardiologii Przyczyny zgonów w Polsce Choroby serca i udary, cukrzyca Nowotwory
Ostry zespół wieńcowy i zawał serca - wczoraj i dziś. Maciej Lesiak I Klinika Kardiologii, Uniwersytet Medyczny w Poznaniu
Ostry zespół wieńcowy i zawał serca - wczoraj i dziś Maciej Lesiak I Klinika Kardiologii, Uniwersytet Medyczny w Poznaniu Choroba Niedokrwienna Serca Choruje ok. 1 000 000 osób w Polsce Powszechne występowanie
Wartość subklinicznych uszkodzeń narządowych w ocenie ryzyka sercowonaczyniowego. ma znaczenie?
Wartość subklinicznych uszkodzeń narządowych w ocenie ryzyka sercowonaczyniowego czy płeć ma znaczenie? dr n. med. Lucyna Woźnicka-Leśkiewicz Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
Nowe terapie w cukrzycy typu 2. Janusz Gumprecht
Nowe terapie w cukrzycy typu 2 Janusz Gumprecht Dziś już nic nie jest takie jak było kiedyś 425 000 000 Ilość chorych na cukrzycę w roku 2017 629 000 000 Ilość chorych na cukrzycę w roku 2045 International
Ostry zawał serca u pacjentów powyżej 70 lat leczonych za pomocą pierwotnej angioplastyki wieńcowej
PRACA ORYGINALNA Folia Cardiol. 2002, tom 9, nr 5, 443 450 Copyright 2002 Via Medica ISSN 1507 4145 Ostry zawał serca u pacjentów powyżej 70 lat leczonych za pomocą pierwotnej angioplastyki wieńcowej Wacław
Co po zawale? Opieka skoordynowana
Co po zawale? Opieka skoordynowana Piotr Jankowski Komisja Promocji Zdrowia Polskie Towarzystwo Kardiologiczne piotrjankowski@interia.pl Warszawa, 25 X 2016 r. Częstość instruowania o postępowaniu w razie
Nadciśnienie tętnicze u chorych z cukrzycą - groźny duet. prof. Włodzimierz J. Musiał
Nadciśnienie tętnicze u chorych z cukrzycą - groźny duet. prof. Włodzimierz J. Musiał Plan wykładu Epidemiologia Jaki wpływ ma współwystępowanie nadciśnienia u chorych z cukrzycą Do jakich wartości obniżać
Efekty terapii inhibitorem konwertazy angiotensyny u pacjentów w podeszłym wieku z chorobą sercowo-naczyniową
BADANIA KLINICZNE. CO NOWEGO W HIPERTENSJOLOGII? Efekty terapii inhibitorem konwertazy angiotensyny u pacjentów w podeszłym wieku z chorobą sercowo-naczyniową Katarzyna Kolasińska-Malkowska 1, Marcin Cwynar
Aneks II. Niniejsza Charakterystyka Produktu Leczniczego oraz ulotka dla pacjenta stanowią wynik procedury arbitrażowej.
Aneks II Zmiany dotyczące odpowiednich punktów Charakterystyki Produktu Leczniczego oraz ulotki dla pacjenta przedstawione przez Europejską Agencję Leków (EMA) Niniejsza Charakterystyka Produktu Leczniczego
Zawał serca jak przeżyć? Jak powinno wyglądać leczenie?
Akademia Dziennikarzy Medycznych KARDIOLOGIA 2017 Zawał serca jak przeżyć? Jak powinno wyglądać leczenie? Adam Witkowski Klinika Kardiologii i Angiologii Instytut Kardiologii w Warszawie 09.10.2017 Konflikt
Znaczenie wczesnego wykrywania cukrzycy oraz właściwej kontroli jej przebiegu. Krzysztof Strojek Śląskie Centrum Chorób Serca Zabrze
Znaczenie wczesnego wykrywania cukrzycy oraz właściwej kontroli jej przebiegu Krzysztof Strojek Śląskie Centrum Chorób Serca Zabrze Czynniki ryzyka rozwoju i powikłania cukrzycy Nadwaga i otyłość Retinopatia
W Polsce na chorobę niedokrwienną serca zapada rocznie od 80 do 100 tys. osób
W Polsce na chorobę niedokrwienną serca zapada rocznie od 80 do 100 tys. osób Choroba niedokrwienna serca jest przyczyną ponad 40% wszystkich zgonów zarówno wśród mężczyzn jak i kobiet Struktura zgonów
Wyniki leczenia ostrych zespołów wieńcowych u chorych w podeszłym wieku
PRACA POGLĄDOWA Wyniki leczenia ostrych zespołów wieńcowych u chorych w podeszłym wieku Piotr Buchta, Anna Maria Frycz-Kurek, Lech Poloński III Katedra i Oddział Kliniczny Kardiologii Śląskiego Uniwersytetu
Agnieszka Kołacz II Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii UM w Lublinie
Postępowanie okołooperacyjne u pacjentów ze stentami wieńcowymi Agnieszka Kołacz II Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii UM w Lublinie Implantacja stentu 5% pacjentów poddawanych jest operacji
Aneks II. Uzupełnienia odpowiednich punktów Charakterystyki Produktu Leczniczego i Ulotki dla pacjenta
Aneks II Uzupełnienia odpowiednich punktów Charakterystyki Produktu Leczniczego i Ulotki dla pacjenta 7 Dla produktów zawierających inhibitory enzymu konwertującego angiotensynę (inhibitory ACE) benazepryl,
WYNIKI. typu 2 są. Wpływ linagliptyny na ryzyko sercowo-naczyniowe i czynność nerek u pacjentów z cukrzycą typu 2 z ryzykiem
Wpływ linagliptyny na ryzyko sercowo-naczyniowe i czynność nerek u pacjentów z cukrzycą typu 2 z ryzykiem sercowo-naczyniowym (badanie CARMELINA, 1218.22) Osoby z cukrzycą typu 2 są narażone na 2 do 4-krotnie
Załącznik nr 1 do zarządzenia Nr 53/2006 Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia. Program profilaktyki chorób układu krążenia
Program profilaktyki chorób układu krążenia 1 I. UZASADNIENIE CELOWOŚCI WDROŻENIA PROGRAMU PROFILAKTYKI CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA, zwanego dalej Programem. 1. Opis problemu zdrowotnego. Choroby układu krążenia
Przegląd randomizowanych, kontrolowanych badań klinicznych w grupie osób w wieku podeszłym
167 GERIATRIA 2011; 5: 167172 Akademia Medycyny GERIATRIA OPARTA NA FAKTACH/EVIDENCEBASED GERIATRICS Otrzymano/Submitted: 15.06.2011 Zaakceptowano/Accepted: 26.2011 Przegląd randomizowanych, kontrolowanych
Urząd Miasta Bielsko-Biała - um.bielsko.pl Wygenerowano: /14:10: listopada - Światowym Dniem Walki z Cukrzycą
14 listopada - Światowym Dniem Walki z Cukrzycą Cukrzyca jest chorobą, która staje się obecnie jednym z najważniejszych problemów dotyczących zdrowia publicznego. Jest to przewlekły i postępujący proces
Nowe leki w terapii niewydolności serca.
Nowe leki w terapii niewydolności serca. Michał Ciurzyński Klinika Chorób Wewnętrznych i Kardiologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego z Centrum Diagnostyki i Leczenia Żylnej Choroby Zakrzepowo Zatorowej
Wyzwania stojące przed prewencją wtórną w kardiologii. Piotr Jankowski. I Klinika Kardiologii i El. Int. oraz Nadciśnienia Tętniczego IK CMUJ Kraków
Wyzwania stojące przed prewencją wtórną w kardiologii Piotr Jankowski I Klinika Kardiologii i El. Int. oraz Nadciśnienia Tętniczego IK CMUJ Kraków piotrjankowski@interia.pl Warszawa, 28 VI 2016 r. Ryzyko
Pierwotna angioplastyka wieńcowa w leczeniu ostrego zawału ściany przedniej serca
PRACA ORYGINALNA Folia Cardiol. 2002, tom 9, nr 6, 505 511 Copyright 2002 Via Medica ISSN 1507 4145 Pierwotna angioplastyka wieńcowa w leczeniu ostrego zawału ściany przedniej serca Analiza porównawcza
Zastosowanie techniki bezpośredniego stentowania tętnicy dozawałowej w ostrym zawale serca
ARTYKUŁ POGLĄDOWY Folia Cardiol. 2001, tom 8, nr 3, 197 204 Copyright 2001 Via Medica ISSN 1507 4145 Zastosowanie techniki bezpośredniego stentowania tętnicy dozawałowej w ostrym zawale serca doświadczenia
CUKRZYCA U OSOBY W WIEKU STARCZYM. Klinika Diabetologii i Chorób Wewnętrznych Dr med. Ewa Janeczko-Sosnowska
CUKRZYCA U OSOBY W WIEKU STARCZYM Klinika Diabetologii i Chorób Wewnętrznych Dr med. Ewa Janeczko-Sosnowska CHARAKTERYSTYKA PACJENTA Wiek 82 lata Cukrzyca typu 2 leczona insuliną Choroba wieńcowa, stan
Małgorzata Bujanowska, Joanna Żółtańska Wpływ czynników ryzyka na czas udrożnienia tętnicy wieńcowej u chorych z ostrymi zespołami wieńcowymi
Małgorzata Bujanowska, Joanna Żółtańska Wpływ czynników ryzyka na czas udrożnienia tętnicy wieńcowej u chorych z ostrymi zespołami wieńcowymi Zeszyty Naukowe Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Witelona
Kardiomiopatia tako - tsubo w przebiegu zatrucia tlenkiem węgla
Kardiomiopatia tako - tsubo w przebiegu zatrucia tlenkiem węgla Jarosław Szponar *, Anna Krajewska *, Magdalena Majewska *, Piotr Danielewicz *, Grzegorz Drelich *, Jakub Drozd **, Michał Tomaszewski **,
Press Release. Rozpoczęto realizację pierwszych dedykowanych badań dotyczących stosowania empagliflozyny u chorych na przewlekłą niewydolność serca
Rozpoczęto realizację pierwszych dedykowanych badań dotyczących stosowania empagliflozyny u chorych na przewlekłą niewydolność serca Program badań klinicznych EMPEROR HF przeprowadzony zostanie w celu
Aneks III. Zmiany w odpowiednich punktach skróconej charakterystyki produktu leczniczego i ulotce dla pacjenta.
Aneks III Zmiany w odpowiednich punktach skróconej charakterystyki produktu leczniczego i ulotce dla pacjenta. Uwaga: Niniejsze zmiany w odpowiednich punktach skróconej charakterystyki produktu leczniczego
STRESZCZENIE. Wstęp. Cele pracy
STRESZCZENIE Wstęp Hormon wzrostu (GH) jest jednym z najważniejszych hormonów anabolicznych promujących proces wzrastania człowieka. GH działa lipolitycznie, wpływa na metabolizm węglowodanów, białek i
Słowo wstępne. 0 Grupa odbiorcza 0 Dobór tematu 0 Bibliografia 0 Wytyczne ECS 0 Duży temat Take Home Messages
Słowo wstępne 0 Grupa odbiorcza 0 Dobór tematu 0 Bibliografia 0 Wytyczne ECS 0 Duży temat Take Home Messages Plan prezentacji Choroba niedokrwienna serca - definicja ChNS jest szerokim pojęciem, obejmującym
AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY. Cukrzyca co powinniśmy wiedzieć
AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY Cukrzyca co powinniśmy wiedzieć Cukrzyca jest chorobą metaboliczną, której głównym objawem jest podwyższone stężenie glukozy we krwi (hiperglikemia). Stan taki