Międzrnarodowe i polskie

Transkrypt

1 PRACA ZBIOROWA POD REDAKCJĄ NAUKOWĄ PROF. DR. HAB. MARIANA WALCZAKA Międzrnarodowe i polskie re~lac e rachun owości w praktyce Warszawa 2003 ldi"fin

2 Spis treści Wprowadzenie l Rozdział W kierunku globalnych standardów rachunkowości 15 Alicja Jaruga Wprowadzenie Presja procesów globalizacji Od międzynarodowych standardów w nazwie do globalnych standardów rachunkowości w drodze konwergencji Literatura Rozdział 2 Rachunkowość polska w perspektywie stosowania Międzynarodowych Standardów Rachunkowości w krajach Unii Europejskiej 29 Radosław Jgnatowski Wprowadzenie Wyzwania stawiane rachunkowości światowej przez globalizację Rola i znaczenie Rady Międzynarodowych Standardów Rachunkowości w procesie harmonizacji rachunkowości Co należy rozumieć pod pojęciem Międzynarodowych Standardów Rachunkowości? Rola i znaczenie Unii Europejskiej w harmonizacji rachunkowości Droga Unii Europejskiej do Międzynarodowych Standardów Rachunkowości Regulacja Unii Europejskiej w sprawie stosowania Międzynarodowych Standardów Rachunkowości - przegląd najważniejszych postanowień Wpływ Regulacji Unii Europejskiej na Księgowe Dyrektywy Unii. 55

3 6 Spis treści 2.8. Stosowanie Międzynarodowych oraz Krajowych Standardów Rachunkowości w Polsce na gruncie ustawy o rachunkowości oraz perspektywy 2005 roku Literatura Rozdział 3 Rola i znaczenie podatku dochodowego odroczonego w kształtowaniu rentowności oraz sytuacji finansowej przedsiębiorstw - regulacje i praktyka polska Ewa Walińska Marcin Michalak Wprowadzenie Podatek dochodowy odroczony w świetle regulacj i polskiego prawa bilansowego Podatek dochodowy odroczony jako koszt Podatek dochodowy odroczony jako przychód w systemie rachunkowości Źródła powstawania podatku dochodowego odroczonego Podatek dochodowy odroczony a aktywa i zobowiązania jednostki Podejście bilansowe w rozliczaniu podatku dochodowego Zakres wykorzystania i istotność podatków odroczonych w polskiej praktyce - badanie spółek publicznych Załącznik nr l 92 Literatura Rozdzial 4 Wartość firmy oraz ujemna wartość firmy - rozwiązania polskie na tle standardów amerykańskich i międzynarodowych 95 Ewa Wanda Maruszewska Wprowadzenie Definicje wartości firmy i ujemnej wartości firmy Wartość firmy i ujemna wartość firmy w księgach rachunkowych Korekty wartości godziwych przejętych aktywów i zobowiązań Korekty ceny przejęcia na skutek zaistnienia określonych zdarzeń Ujawnianie informacji o wartości firmy i ujemnej wartości firmy Literatura

4 Spis treści 7 Rozdział 5 Aktywa pieniężne jako specyficzna kategoria inwestycji 117 Ewa Śnieżek Marcin Michalak Wprowadzenie Zmiana podejścia do inwestycji i aktywów pieniężnych w znowelizowanej ustawie o rachunkowości Aktywa pieniężne jako kategoria inwestycji Odsetki od aktywów finansowych: efekt czy przedmiot inwestycji? Pieniężne instrumenty finansowe jako kategoria inwestycji długoterminowej Środki pieniężne i ich ekwiwalenty w rachunku przepływów pieniężnych Krajowy Standard Rachunkowości "Rachunek przepływów pieniężnych" 125 Zakończenie 130 Literatura Rozdział 6 Instrumenty finansowe w świetle znowelizowanej ustawy o rachunkowości i Międzynarodowych Standardów Rachunkowości 32 i Izabela Bajda Urszula Wójcikowska Wprowadzenie Instrumenty finansowe - podstawowe definicje i podział Segmenty rynku finansowego Elementy wyceny instrumentów finansowych Przykład Zakończenie Literatura Rozdział 7 Skorygowana cena nabycia - nowy parametr wyceny bilansowej Przemysław Czajor Wprowadzenie Skorygowana cena nabycia " 149

5 8 Spis treści 7.2. Kalkulacja efektywnej stopy procentowej Wycena i ewidencja Podsumowanie Literatura Rozdział 8 Wartość godziwa w rachunkowości sektora finansów publicznych - regulacje międzynarodowe i polskie Wojciech Andrzej Nowak Wprowadzenie Istota podejścia wartości godziwej (fair value) Wartość godziwa (fair value) a orientacja pomiarowa Wartość godziwa (fair value) w Międzynarodowych Standardach Rachunkowości Sektora Publicznego Wartość godziwa (fair value) w polskich regulacjach rachunkowości sektora finansów publicznych Wartość godziwa (fair value) w ustawie o rachunkowości Wartość godziwa (fair value) w rozporządzeniu Ministra Finansów w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont Konkluzje Literatura Załącznik Rozdział 9 Wartość ekonomiczna jako wyznacznik utraty wartości aktywów 171 Marcin Michalak Wprowadzenie Parametry ujmowania i wyceny składników majątku Korekta wartości aktywów trwałych - amortyzacja a utrata wartości Trwała utrata wartości w kontekście ogólnej definicji aktywów Jak podejść do problematyki pomiaru utraty wartości? Utrata wartości aktywów według MSR 36 (1998) Rola rachunkowości zarządczej i controllingu w procesie szacowania stopnia utraty wartości aktywów trwałych 181

6 Spis treści Oszacowanie przyszłych przepływów pieniężnych z tytułu sprawowania kontroli nad składnikiem aktywów Składniki szacunków FCF Determinanty stopy procentowej Ośrodek wypracowujący środki pieniężne Przykład ilustrujący omawiane zagadnienia 186 Podsumowanie 188 Literatura Rozdział 10 Ujmowanie i wycena opcji pracowniczych 191 Maciej Frendzel Wprowadzenie Opcja jako instrument finansowy Podstawowy schemat funkcjonowania pracowniczych programów opc~nych Koncepcyjne przesłanki ujmowania opcji pracowniczych Ujmowanie opcji pracowniczych Cechy charakterystyczne opcji pracowniczych Rozwiązania dotyczące opcji pracowniczych przyjęte w regulacjach amerykańskich Metoda wartości wewnętrznej Rezygnacja z opcji Metoda wartości godziwej Programy nabywania akcji przez pracowników 211 Zakończenie 212 Literatura Rozdzia i11 Wybrane problemy rachunkowości zinformatyzowanej 215 Marian Walczak Wprowadzenie Obecny stan informatyzacj i rachunkowości Wymogi stawiane współczesnej rachunkowości informatycznej Literatura

7 10 Spis treści Rozuzial12 Rachunkowość umów leasingu na tle regulacji prawa podatkowego 255 Mikołaj Turzyński Wprowadzenie Klasyfikacja umów leasingu Umowy leasingu a podatek dochodowy Umowy leasingu a podatek od towarów i usług (VAT) Transakcje leasingowe w świetle uregulowań Międzynarodowych Standardów Rachunkowości Leasing w sprawozdaniach finansowych leasingobiorcy Leasing w sprawozdaniach finansowych leasingodawców Regulacje w zakresie leasingu zawarte w Międzynarodowym Standardzie Rachunkowości nr 40 "Nieruchomości inwestycyjne" Przykład ewidencji umów leasingu Równomierne rozliczenie kosztów i przychodów leasingu finansowego Degresywne rozliczenie spłat kapitałowych i kosztów finansowych Ewidencja księgowa umów leasingu finansowego kwalifikowanego dla celów podatkowych jako leasing operacyjny 247 Literatura Rozdział13 Zakres zastosowania controllingu w polskich przedsiębiorstwach 253 Dagmara Chachula Wprowadzenie Definicja controllingu Najczęściej popełniane błędy przy wdrażaniu controllingu Utożsamianie controllingu z kontrolą Ignorowanie wymagań warunkujących skuteczność controllingu Brak zaangażowania zarządu w proces wdrażania controllingu Utożsamianie controllingu z rachunkowościązarządczą Wiara w konsultanta 266

8 Spis treści Prymat analiz nad działaniem Prymat praktyki nad teorią Nieprawidłowości we wdrażaniu ośrodków odpowiedzialności Błędy w planowaniu Bariery technologiczne 273 Literatura Rozdzial14 Controlling W przedsiębiorstwie międzynarodowym - organizacja i efektywność w świetle teorii kosztów transakcyjnych Jan Michalak Wprowadzenie Przedsiębiorstwo międzynarodowe Controlling - definicje i zadania Organizacja controllingu w przedsiębiorstwie międzynarodowym Problemy controllingu w przedsiębiorstwie międzynarodowym Efektywność działania controllingu Teoria kosztów transakcyjnych 285 Podsumowanie 289 Literatura Rozdział 15 Rachunek kosztów i rachunkowość zarządcza w praktyce polskiej w latach Irena Sobańska Wprowadzenie Zmiany w prawnych regulacjach rachunkowości a system rachunku kosztów w praktyce Zmiany w strukturze kosztów i rachunku kosztów podmiotów w latach wyniki badań Rachunkowość zarządcza w praktyce polskiej w latach wyniki badań empirycznych Wnioski ogólne z badań empirycznych 309 Literatura

9 12 Spis treści Rozdział 16 Rachunek kosztów działań w praktyce wybranych krajów 311 Anna Szychta Wprowadzenie Pierwsze zastosowania rachunku kosztów typu Activity-Based Costing Rozwój zakresu przedmiotowego koncepcji ABC Przegląd ważniejszych badań ankietowych dotyczących stopnia wdrożenia ABC i ABM Międzynarodowe badania porównawcze nad zastosowaniem ABC 325 Podsumowanie 329 Literatura