SYTUACJA NA RYNKU PRACY W POWIECIE PRZASNYSKIM WG STANU NA DZIEŃ 30 CZERWCA 2003r.

Transkrypt

1 SYTUACJA NA RYNKU PRACY W POWIECIE PRZASNYSKIM WG STANU NA DZIEŃ 30 CZERWCA 2003r. Województwo mazowieckie charakteryzuje znaczne zróŝnicowanie lokalnych rynków pracy, zarówno pod względem wielkości zajmowanego obszaru, liczby ludności, rozwoju gospodarczego jak równieŝ pod względem liczby bezrobotnych, natęŝenia bezrobocia oraz jego struktury. Województwo plasuje się na pierwszej pozycji w kraju zarówno pod względem obszaru jak i liczby ludności. Zajmuje powierzchnię km kwadratowych. Powiat przasnyski zajmuje powierzchnię 1218 km kwadratowych, w skład którego wchodzą: miasto Przasnysz, miasto i gmina Chorzele, gmina: Czernice Borowe, JednoroŜec, Krasne, Krzynowłoga Mała, Przasnysz. Powiat przasnyski podzielony jest na 185 sołectw, do których naleŝą ogółem 292 wioski i zamieszkały jest przez osoby z czego osób mieszka w mieście Przasnyszu. Teren powiatu przasnyskiego jest terenem typowo rolniczym. Na terenie powiatu połoŝone jest zaledwie kilka większych zakładów produkcyjnych dlatego decydujący wpływ na sytuację na lokalnym rynku pracy ma kondycja ekonomiczna istniejących juŝ podmiotów gospodarczych oraz prowadzona polityka zmierzająca do utrzymania istniejących miejsc pracy a takŝe w miarę moŝliwości kreowanie polityki prowadzącej do przyciągnięcia na teren powiatu nowych podmiotów gospodarczych..

2 2 I. POZIOM I STOPA BEZROBOCIA Bezrobocie w powiecie przasnyskim podobnie jak w całym województwie mazowieckim w ciągu ostatnich 4 lat cały czas rośnie. Spowodowane jest to znacznym osłabieniem dynamiki gospodarczej, spadkiem popytu wewnętrznego, restrukturyzacją wielu gałęzi gospodarki narodowej i związanymi z tym zwolnieniami grupowymi. Czynniki te w znacznym stopniu wpłynęły na wzrost liczby bezrobotnych. Według stanu na dzień r. liczba bezrobotnych zarejestrowanych w PUP Przasnysz wyniosła 5084 osób i w porównaniu z okresem analogicznym roku ubiegłego zmalała o 274 osoby. Tabela Nr 1. Bezrobocie w latach w PUP w Przasnyszu. Wyszczególni enie I 1999 XII 1999 XII 2000 XII 2001 XII 2002 VI 2003 OGÓŁEM KOBIETY MĘśCZYZNI

3 3 WYKRES 1 Wykres nr 1. Bezrobotni w latach w powiecie przasnyszkim Liczba bezrobotnych I 99 XII 99 XII 00 XII 01 XII 02 VI 03 Lata Ogółem Kobiety MęŜczyźni Bezrobotni zarejestrowani w Powiatowym Urzędzie Pracy na koniec czerwca 2003 r. stanowili 19,2 % cywilnej ludności aktywnej zawodowo i w porównaniu z analogicznym okresem roku ubiegłego ( 19,9 %) stopa bezrobocia zmalała o 0,7%. Dla porównania stopa bezrobocia dla całego województwa mazowieckiego na koniec maja 2003 r. wynosiła 13,8 % przy średniej dla kraju 18,4 %. 3

4 4 WYKRES NR 2. S to p a b e zro b o cia w la ta c h ,5 18,7 19,9 10,5 12,9 23,4 13,9 19,2 13,8 XII 99 XII 0 0 XII 01 XII 02 V 03 w oj.. m az ow iec k ie pow iat prz as ny s k i Na Mazowszu utrzymuje się przestrzenne zróŝnicowanie stopy bezrobocia. Największą stopą bezrobocia na koniec maja 2003 r. odnotowano w powiatach: szydłowieckim 28,7 %, radomskim - 28,4 %, mławskim - 26,2 % oraz gostynińskim 23,6%. Na szczególną uwagę zasługuje fakt, Ŝe w ciągu ostatnich kilkunastu miesięcy, największy wzrost bezrobocia obserwuje się na obszarze warszawskim. RównieŜ wzrost liczby zarejestrowanych bezrobotnych w ciągu tego całego okresu nie był równomierny. Bezrobocie w powiecie, podobnie jak w latach ubiegłych cechowało zjawisko sezonowości. W 2002 r. podobnie jak w roku ubiegłym czerwiec był okresem spadku liczby zarejestrowanych bezrobotnych. Wynikało to między innymi z rozpoczęcia prac sezonowych w budownictwie i rolnictwie. Od początku lipca aŝ do końca roku liczba bezrobotnych systematycznie wzrastała. Wpływ na to miała zwiększona rejestracja osób nabywających status bezrobotnego po raz pierwszy, w tym absolwentów szkół ponadgimnazjalnych. Zwiększone rejestracje bezrobotnych przypadały takŝe w miesiącach rozpoczynających rok. 4

5 5 Tabela Nr 2. Liczba bezrobotnych ( stan na koniec miesiąca ). Miesiąc Lata Styczeń Luty Marzec Kwiecień Maj Czerwiec Lipiec sierpień Wrzesień Październik Listopad Grudzień Na przestrzeni minionych czterech lat bezrobocie wzrastało we wszystkich gminach powiatu. Obrazuje to poniŝsza tabela. Na koniec czerwca 2003r. wśród zarejestrowanych bezrobotnych 33,5 % to mieszkańcy miasta Przasnysza, zaś najmniejszy udział mają mieszkańcy gminy Krzynowłoga Mała 5,2 %. 5

6 6 Liczba bezrobotnych w gminach powiatu przasnyskiego GMINA Miasto Przasnysz Miasto i Gmina Chorzele Gmina Czernice Borowe Gmina JednoroŜec Gmina Krasne Gmina Krzynowłoga Mała Gmina Przasnysz Razem WYKRES NR 3 Udział bezrobotnych wg gm in s tan na ( ) Miasto Przasnysz 14% 5% 7% 34% Miasto i Gmina Chorzele Gmina Czernice Borow e Gmina JednoroŜec 16% 6% 18% Gmina Krasne Gmina Krzynow łoga Mała 6

7 7 Bezrobocie na wsi. Grupą szczególnie zagroŝoną bezrobociem są mieszkańcy wsi, bowiem oprócz bezrobocia rejestrowanego występuje na tych obszarach bezrobocie utajone, które jest przede wszystkim wynikiem braku motywacji do rejestrowania się w celu uzyskania statusu bezrobotnego oraz wynika takŝe z faktu, Ŝe duŝa część ludności wiejskiej z racji posiadania gospodarstwa rolnego powyŝej 2 ha przeliczeniowych nie moŝe nabyć statusu osoby bezrobotnej. Na 30 czerwca 2003 r. zarejestrowanych było 3104 mieszkańców wsi powiatu przasnyskiego, w tym 156 osób posiadających gospodarstwo rolne. Mieszkańcy wsi stanowili 61,0 % ogółu bezrobotnych. Udział ten był większy o 18,9 punktów procentowych w porównaniu do średniej w województwie mazowieckim ( 42,1% ). WYKRES NR 4 Bezrobocie na wsi i w miastach w powiecie przasnyskim (stan na ) 39,00% 61,00% bezrobocie na wsi bezrobocie w mieście 7

8 8 Lata charakteryzowały się wzrostem bezrobocia na wsi. W porównaniu do r. bezrobocie na wsi zmalało o 281 osób. WYKRES NR 5 Bezrobocie na wsi i w miastach powiatu przasnyskiego w latach Liczba osób bezrobornych I 99 XII 99 XII 00 XII 01 XII 02 VI 03 wieś miasto Wśród bezrobotnych zamieszkałych na wsi dominowała młodzieŝ w wieku lata 1003 osób tj. 32,3 % ogółu bezrobotnych zamieszkałych na wsi (stan na ). Wśród bezrobotnych zamieszkałych na wsi dominowała młodzieŝ posiadająca wykształcenie podstawowe oraz zasadnicze zawodowe. Bezrobocie kobiet Wzrost bezrobocia odnotowany w latach w większości dotyczył męŝczyzn niŝ kobiet (podobna tendencja wystąpiła równieŝ w woj. mazowieckim). Mimo tego zarejestrowanych kobiet na dzień r wynosiła 2571 osób (tj. 50,6% zarejestrowanych bezrobotnych). 8

9 9 WYKRES NR 6 Bezrobocie kobiet i męŝczyzn w powiecie przasnyskim ( stan na ) 49,40% bezrobocie kobiet 50,60% bezrobocie męŝczyzn WYKRES NR.7 Bezrobotne kobiety wg czasu pozostawania bez pracy w miesiącach stan na Bezrobotne kobiety wg czasu pozostawaniabez pracy w miesiącach ( stan na ) ~3 3~6 6~12 pow do 1 m-ca 1-3 m-cy 3-6 m-cy 6-12 m-cy m-cy pow. 24mcy Spośród 2571 bezrobotnych kobiet prawie 30,6 % dysponuje wykształceniem zasadniczym zawodowym a przeszło 41,9 % kobiet nigdy nie pracowało. Osoby pobierające świadczenia Zasiłki dla bezrobotnych. Na r. prawo do zasiłku posiadało 775 osób tj.15,2% ogółu bezrobotnych (w tym 290 kobiet). W woj. mazowieckim zasiłek pobierało 14,5% ogółu bezrobotnych ( stan na ). 9

10 10 WYKRES NR 8 Osoby upraw nione do zasiłku dla bezrobotnych w latach VI 03 XII 01 XII 99 14,50% 15,20% 15,30% 17,53% 18,70% 19,20% 19,30% 21,40% 21,60% 23,20% pow. przasnyski w oj. Mazow ieckie 0,00% 5,00% 10,00 % 15,00 % 20,00 % 25,00 % Największy udział bezrobotnych z prawem do zasiłku wystąpił w powiecie przasnyskim w 1999r. podobnie jak w woj. mazowieckim. Istnieje znaczna dysproporcja pomiędzy odsetkiem bezrobotnych kobiet i męŝczyzn posiadających prawo do zasiłku. Wśród kobiet 11,3 % posiada prawo do zasiłku zaś wśród męŝczyzn 19,3 %. Podobna sytuacja jest równieŝ w woj. mazowieckim. Wynika to z faktu, Ŝe męŝczyznom znacznie łatwiej jest uzyskać pracę. WYKRES NR 9 Bezrobotne kobiety z prawem do zasiłku ( stan na ) 88,70% 11,30% z prawem do zasiłku bez prawa do zasiłku 10

11 11 Bezrobotni męŝczyzni z prawem do zasiłku ( stan na ) 80,70% 19,30% z prawem do zasiłku bez prawa do zasiłku NaleŜy równieŝ zwrócić uwagę na systematyczny spadek udziału bezrobotnych posiadających prawo do zasiłku w ogólnej liczbie bezrobotnych. W grudniu 1999 r. udział ten wynosił 21,6 %, w grudniu 2001 r. kształtował się na poziomie 21,4 % w końcu roku 2002 r. wynosił 17,5 % zaś w czerwcu 2003r. wynosił 15,2%. Zasiłki i świadczenia przedemerytalne. Na r. 183 osób uprawnionych było do zasiłku przedemerytalnego zaś 128 osób do świadczeń przedemerytalnych. Liczba osób uprawnionych do w/w świadczeń z roku na rok ulegała zwiększeniu. Jedynie od r. nie zwiększa się liczba osób uprawnionych do zasiłków przedemerytalnych z uwagi na zmianę przepisów prawnych (po tej dacie osoby nie nabywają prawa do zasiłków przedemerytalnych). 11

12 12 II. ZMIANY W POZIOMIE BEZROBOCIA Na przestrzeni ostatnich lat najwięcej osób rejestrujących się i tracących status bezrobotnego zanotowano w 2001 r. WYKRES NR Przepływ bezriobocia w latach napływ odpływ Wśród 1535 osób nowo rejestrujących się w 2003 r. 423 osób (tj. 27,5 %) nabyło status bezrobotnego po raz pierwszy. Z ewidencji bezrobotnych w 2003 r. wyłączono 2041 osób w tym z powodu podjęcia pracy 950 osób tj. 46,5 %. 12

13 13 WYKRES NR 12 Odpływ bezrodotnych w 2003 r. w powiecie przasnyskim 17% 46% 37% podjęcie pracy niepotwierdzenie gotowości inne Absolwenci Problemy związane z sytuacją absolwentów na rynku pracy naleŝą dziś do najbardziej istotnych. Powodem jest występowanie zjawiska bezrobocia wśród osób młodych a wysoki udział młodzieŝy w ogólnej liczbie bezrobotnych sprawia, Ŝe zjawisko to zajmuje pierwsze miejsce pod względem złoŝoności przyczyn oraz jego społecznych i ekonomicznych skutków w specyfice polskiego bezrobocia. Absolwenci szkół są grupą społeczno zawodową, która na samym początku Ŝycia zawodowego często na co wskazują statystyki natrafia na barierę w postaci braku pracy. Utrudnia to realizację zamierzeń i aspiracji Ŝyciowych oraz moŝliwości usamodzielnienia się. Jednocześnie doświadczenia z pierwszych kontaktów z rynkiem pracy mogą mieć znaczny wpływ na dalszą aktywność zawodową młodego człowieka. Brak moŝliwości przetestowania swoich kwalifikacji i umiejętności w praktyce sprawia, Ŝe szybko się one dezaktualizują. Pojawia się równieŝ niska motywacja do pracy, spowodowana często lękiem przed nie sprawdzeniem się w roli pracownika. 13

14 14 Absolwenci zarejestrowani na roku w Powiatowym Urzędzie Pracy w Przasnyszu stanowią 2,2 % ogółu bezrobotnych. Analiza stanu bezrobotnych absolwentów wykazuje, Ŝe na 114 absolwentów najwięcej bo 46,5 % stanowią absolwenci szkół policealnych i średnich zawodowych. Zgodnie z obowiązującym prawem status absolwenta zarejestrowanego w Powiatowym Urzędzie Pracy trwa przez okres 12 miesięcy od daty ukończenia szkoły lub nauki, określony w dyplomie, świadectwie lub odpowiednim zaświadczeniu. Oznacza to, Ŝe po upływie roku osoby objęte tym statusem znajduje się juŝ poza kategorią absolwentów, zasilających szeregi ogółu bezrobotnych. Niekorzystnym zjawiskiem jest wzrost liczby zarejestrowanych bezrobotnych absolwentów, legitymujących się dyplomami wyŝszych uczelni oraz zwiększających się udział tej grupy w liczbie bezrobotnych absolwentów ogółem. O ile na koniec 1999 r. bezrobotni absolwenci szkół wyŝszych liczyli 14 osób ( 5,96 % ogółu bezrobotnych absolwentów) to na koniec czerwca 2003 liczba bezrobotnych absolwentów wyŝszych uczelni wynosiła 17 osób ( 14,9 % ogółu bezrobotnych absolwentów ). Jednocześnie zmniejsza się udział bezrobotnych absolwentów zasadniczych szkół zawodowych z 40,6 % ogółu bezrobotnych absolwentów na koniec 1999 r. do 13,1 % w czerwcu 2003 r. Jedną z przyczyn trudności w uzyskaniu zatrudnienia przez absolwentów poza trudną sytuacją na rynku pracy oraz wysokim oczekiwaniom pracodawcom, mogą być nierealistyczne oczekiwania co do warunków pracy i płacy. Większość młodych osób boi się rozpocząć własną działalność gospodarczą ze względu na sytuację ekonomiczną kraju, wysokie oprocentowanie kredytów i brak własnych środków którymi mogą dysponować. 14

15 15 WYKRES NR 13 Udział absolwentów w ogólnej liczbie bezrobotnych w latach ,00% 5,00% 0,00% 5,55% 5,73% 5,93% 4,30% 2,20% XII 99 XII 00 XII 01 XII 02 VI 03 Serie1 WYKRES NR 14 Absolwenci wg wykształcenia ( stan na ) w województwie mazowieckim wyŝsze 24% 13% 0% 17% 46% policealne i średnie zawodowe licealne ogólnokształcące zasadnicze zawodowe pozostałe 15

16 16 Ab s o lw e n c i w g w yk s zta łc e n ia ( s ta n n a ) w w o je w ó d ztw ie m a zo w ie c k im 2 4 % 1 3 % 1 % 2 1 % 4 1 % w yŝsze p o lic e a ln e i ś r e d n ie z a w o d o w e lic e a ln e o g ó ln o ks z ta łcą c e z a s a d n ic z e z a w o d o w e p o z o s ta łe Bezrobocie według wykształcenia 38,0 % to bezrobotni posiadający wykształcenie niepełne podstawowe i podstawowe a 32,5 % zasadnicze zawodowe. Trudności ze znalezieniem pracy mają przewaŝnie osoby o niskich kwalifikacjach zawodowych. WYKRES NR 15 Bezrobocie wg wykształcenia w powiecie przasnyskim stan na r. wyŝsze 37% 3% 20% 33% 7% policealne i średnie zawodowe średnie ogólnokształcące zasadnicze zawodowe gimnazjalne i poniŝej 16

17 17 Bezrobocie wg wyksztalcenia w woj. mazowieckim stan na ,20% 34,80% 4,60% 22,10% 6,30% wyŝsze policealne i średnie zawodowe średnie ogólnokształcące zasadnicze zawodowe gimnazjalne i poniŝej WYKRES NR 16 Bezrobocie wg wykształcenia w powiecie przasnyskim wyŝsze policealne i średnie zawodowe średnie ogólnokształcące zasadnicze zawodowe gimnazjalne i poniŝej

18 18 Bezrobotni według wieku Istotnym parametrem oceny sytuacji na rynku pracy jest analiza bezrobocia pod względem wieku. Niepokojącym zjawiskiem jest bezrobocie ludzi młodych. Bezrobotni w wieku do 34 lat stanowią 57,3% ogółu bezrobotnych. W odniesieniu do analogicznego okresu roku ubiegłego, liczba bezrobotnych wzrosła we wszystkich grupach wiekowych, w tym największy względny wzrost odnotowano w grupie bezrobotnych w wieku lat. WYKRES NR 17 Bezrobotni wg wieku w powiecie przasnyskim ( stan na r. ) 0,49% 18,72% 2,16% 21,34% 28,42% 28,85% do 24 lat lata lata lata lata lata Bezrobotni wg wieku w woj mazowieckim stan na r. 24,90% 23,90% 3,90% 1% 19,20% 27,10% do 24 lat lata lata lata lata lata Bezrobotni według czasu pozostawania bez pracy W powiecie przasnyskim podobnie jak w woj. mazowieckim znaczące dla oceny sytuacji na rynku pracy jest bezrobocie długotrwałe, 60,1 % osób bezrobotnych pozostaje w ewidencji powyŝej 12 miesięcy. W woj. mazowieckim osoby pozostające powyŝej 12 miesięcy w ewidencji stanowią na r. 55,0 % ogółu bezrobotnych. 18

19 19 WYKRES NR 18 Bezrobocie wg czasu pozostawania bez pracy ( stan na ) do 1 m - ca 1-3 m- cy 3-6 m-cy 6-12 m -cy m-cy pow. 24mcy kobiety męŝczyzni WYKRES NR 19 Bezrobotni wg czasu pozostawania bez pracy w powiecie przasnyskim( stan na r.) Bezrobocie wg czasu pozostawania bez pracy w woj. Mazowieckim ( stanna r.) 39% 6% 21% 6% 11% 17% do 1 m-ca 1-3 m-cy 3-6 m-cy 6-12 m-cy m-cy pow. 24mcy 5,10% 11,10% 34,00% 12,40% 21,00% 16,40% do1m-ca 1-3m-cy 3-6m-cy 6-12m-cy 12-24m-cy pow. 24mcy 19

20 20 III. AKTYWNE FORMY PRZECIWDZIAŁANIA BEZROBOCIU Pośrednictwo pracy Na terenie działania Powiatowego Urzędu Pracy w Przasnyszu na przełomie 4 ostatnich lat rok 1999 okazał się rokiem, w którym wpłynęła największa liczba ofert pracy (tj. 968). Najmniej ofert wpłynęło w roku Podobną sytuację moŝna zaobserwować na terenie woj. mazowieckiego. Taki spadek ofert pracy wiąŝe się z bardzo trudną sytuacją pracodawców działających na terenie powiatu przasnyskiego. WYKRES NR 20 Ilość ofert pracy w tym dla absolwentow w latach r XII 99 XII 00 XII 01 XII 02 VI 03 OGÓŁEM ABSOLWENCI Pracownicy Powiatowego Urzędu Pracy stosują dostępne instrumenty mające wpływ na aktywizację zawodową bezrobotnych, zachęcają ich do podnoszenia kwalifikacji zawodowych poprzez szkolenia i przekwalifikowania, uczestnictwa w zajęciach Klubu Pracy, korzystania z doradztwa zawodowego oraz do podejmowania działalności na własny rachunek. 20

21 21 Szkolenie i przekwalifikowanie W celu zwiększenia bezrobotnemu szansy na uzyskanie zatrudnienia, podwyŝszenia dotychczasowych kwalifikacji zawodowych lub zwiększenia aktywności zawodowej Powiatowy Urząd Pracy w Przasnyszu organizuje i finansuje szkolenia i przekwalifikowania zawodowe. Dają one szansę osobom bezrobotnym na uzyskanie zatrudnienia poprzez zdobycie nowych poszukiwanych na rynku pracy umiejętności lub teŝ podwyŝszenie swoich dotychczasowych kwalifikacji. Szkoleniom obejmowani są przede wszystkim bezrobotni którzy: - nie posiadają kwalifikacji zawodowych, - posiadają kwalifikacje na które nie ma zapotrzebowania na rynku pracy, - utracili zdolność do wykonywania pracy w dotychczasowym zawodzie. Przed skierowaniem na kurs badana jest predyspozycja bezrobotnego do wykonywania zawodu, który uzyska w wyniku szkolenia oraz moŝliwość zatrudnienia po ukończeniu nauki. W 2003 roku na szkolenia grupowe zostało skierowanych 18 osób. Zorganizowano równieŝ pod potrzeby pracodawców szkolenia indywidualne, na które zostało skierowanych 127 osób, w tym 24 kobiety. 21

22 22 WYKRES NR 21 Bezrobotni skierowani na szkolenia w latach Osoby Ogółem Kobiety Lata Poradnictwo zawodowe Proces rozwoju kariery zawodowej rozpoczyna się juŝ w okresie przedszkolnym, a bezpośrednie formy przybiera u dzieci i młodzieŝy będącej w wieku szkolnym. Dlatego szczególnie waŝna jest dla młodych ludzi moŝliwość korzystania z poradnictwa zawodowego, które dostarcza aktualnych informacji o zawodach i drogach kształcenia, a takŝe informacji na temat moŝliwości wykorzystania swojego potencjału intelektualnego i osobowościowego zgodnie z zainteresowaniami. Rola poradnictwa zawodowego nie kończy się oczywiście na etapie dokonania wyboru zawodu. W momencie wchodzenia młodego człowieka na rynek pracy najbardziej istotne pozostaje wspieranie go w rozwoju kariery zawodowej oraz w procesie poszukiwania zatrudnienia. 22

23 23 Dotyczy to zwłaszcza dostarczenia młodzieŝy informacji o potencjalnych pracodawcach, metodach poszukiwania zatrudnienia, jak równieŝ pomocy w redagowaniu dokumentów niezbędnych w poszukiwaniu pracy oraz udzielanie wskazówek dotyczących przygotowania się do rozmowy kwalifikacyjnej. NaleŜy równieŝ zwrócić uwagę, Ŝe obecny rynek pracy stawia przed przyszłymi pracownikami coraz to wyŝsze wymagania dotyczące kwalifikacji i umiejętności. Zdarza się często, Ŝe osoby poszukujące zatrudnienia muszą dokształcać się lub dokonywać zmiany swoich kwalifikacji. Poradnictwo zawodowe (w formie porad indywidualnych i grupowych) a takŝe informacja zawodowa (dla klientów indywidualnych i zorganizowanych grup) prowadzone są w Powiatowym Urzędzie Pracy w Przasnyszu przez doradcę zawodowego. Z tego rodzaju usług korzystają wszystkie osoby bezrobotne i poszukujące pracy ale najwięcej porad udzielanych jest młodzieŝy. To rosnące zapotrzebowanie, szczególnie wśród młodych ludzi na usługi doradcze w zakresie informacji zawodowej i planowania kariery zawodowej spowodowało konieczność nadania przez Powiatowy Urząd Pracy w Przasnyszu priorytetowego znaczenia usługom wspierającym rozwój sfery zawodowej człowieka poradnictwu zawodowemu. Jednym z warunków dobrego przygotowania młodzieŝy do startu zawodowego jest prowadzenie wspólnych działań doradcy zawodowego, resortu oświaty oraz innych instytucji zajmujących się informacją i poradnictwem zawodowym. Dlatego tez Powiatowy Urząd Pracy w Przasnyszu prowadzi stałą współpracę z poradnią psychologiczno pedagogiczną oraz ze szkołami ponadgimnazjalnymi. Współpraca ta obejmuje następujące obszary: 1) Inicjowanie oraz organizowanie spotkań z przedstawicielami poradni psychologiczno pedagogicznej oraz pedagogami szkolnymi w celu: - zapoznania z aktywnymi formami przeciwdziałania bezrobociu szczególnie młodzieŝ, 23

24 24 - zapoznania z materiałami informacyjnymi będącymi do dyspozycji Urzędu Pracy. 2) Prowadzenie spotkań informacyjno edukacyjnych z młodzieŝą szkół ponad gimnazjalnych mających na celu naukę umiejętności podejmowania decyzji zawodowych. 3) Prowadzenie porad indywidualnych dla osób mających trudność z podjęciem decyzji zawodowej. Poradnictwem zawodowym w II kw roku objęto 136 osób, z czego indywidualnym 47 osób, w tym 18 kobiet. Zorganizowano równieŝ 7 porad grupowych dla 89 osób. Z indywidualnej informacji zawodowej skorzystało łącznie do końca II kw r. 307 osób w tym 121 kobiet i z grupowej informacji zawodowej skorzystało 51 osób. Doradca zawodowy organizował w szkołach ponadgimnazjalnych spotkania z młodzieŝą uczącą się. Do r. udzielił informacji zawodowej dla 409 uczniów. W 2003r. w zajęciach Klubu Pracy uczestniczyło 34 osoby. Urząd Pracy prowadzi takŝe wśród pracodawców działania promujące zatrudnienie młodych ludzi w ramach zatrudnienia subsydiowanego. Zatrudnienie subsydiowane Na terenie Mazowsza jak i powiatu przasnyskiego w tworzeniu miejsc pracy subsydiowanej w okresie ostatnich 4 lat zauwaŝa się tendencję spadkową. Związane jest to z coraz mniejsza ilością środków przekazywanych na ten cel z Funduszu Pracy. 24

25 25 WYKRES NR 22 Liczba miejsc pracy subsydiowanej w poszczególnych latach na terenie powiatu przasnyskiego liczba miejsc XII 99 XII 00 XII 01 XII02 VI 03 lata Nieznaczny wzrost subsydiowanych miejsc pracy moŝna zauwaŝyć w 2002 r., czego powodem jest pozyskanie przez Powiatowy Urząd Pracy środków Funduszu Pracy na realizację programu aktywizującego absolwentów pod nazwą Pierwsza Praca. WYKRES NR 23 Udział bezrobotnych rozpoczynających poszczególne programy przeciwdziałania bezrobociu w roku 2003 na terenie powiatu przasnyskiego 22% 31% roboty publiczne 26% 4% 17% 0% umowy absolwenckie staŝe poŝyczki prace interwencyjne szkolenia 25

26 26 Prace interwencyjne Powiatowy Urząd Pracy w Przasnyszu w razie braku propozycji odpowiedniego zatrudnienia inicjuje oraz finansuje prace interwencyjne, które polegają na refundacji przez Urząd Pracy części kosztów poniesionych na wynagrodzenie i składkę na ubezpieczenie społeczne zatrudnionych przez pracodawców bezrobotnych. Organizatorem takich prac moŝe być zakład pracy w którym, w ciągu ostatnich 6 miesięcy liczba zatrudnionych pracowników nie uległa zmniejszeniu o 10%, nie jest w stanie upadłości i likwidacji oraz nie zalega z płatnościami na rzecz Urzędu Skarbowego i ZUS-u. Po spełnieniu wyŝej wymienionych warunków pracodawca moŝe ubiegać się o organizację prac interwencyjnych składając wniosek zawierający dane dotyczące stanowisk pracy i wymagań kwalifikacyjnych kandydatów do zatrudnienia. Do wniosku naleŝy równieŝ dołączyć zaświadczenie z ZUS i Urzędu Skarbowego oraz dokument świadczący o prowadzonej działalności. Powiatowy Urząd Pracy w Przasnyszu podpisuje umowy o prace interwencyjne na okres do 6 miesięcy. W II kwartale 2003 roku na prace interwencyjne zostało skierowanych 64 bezrobotnych, w tym 29 kobiet. Prace interwencyjne zostały zorganizowane w 40 zakładach pracy dla 63 miejsc pracy. Efektywność zatrudnienia po pracach interwencyjnych na koniec VI 2003r. wyniosła 40,6% czyli po zakończeniu prac interwencyjnych 26 osób zostało zatrudnionych. Najwięcej osób na prace interwencyjne skierowanych zostało w 2000 r (208 osób). Związane jest to tak jak w przypadku innych form z wielkością przekazywanych środków Funduszu Pracy na ten cel. Roboty publiczne Organizacje samorządu terytorialnego administracji rządowej, instytucji uŝyteczności publicznej oraz organizacje zajmujące się statutowo: ochroną 26

27 27 środowiska, kulturą, oświatą, sportem oraz opieką zdrowotną i pomocą społeczną ubiegać się mogą o zatrudnienie bezrobotnych przy robotach publicznych w okresie do 12 miesięcy w ramach realizowanych na terenie gminy, powiatu inwestycji infrastrukturalnych oraz innych zadań inwestycyjnych, i finansowych. Powiatowy Urząd pracy po rozpatrzeniu wniosku zawiera z organizatorem robót publicznych stosowną umowę oraz kieruje odpowiednich kandydatów i refunduje organizatorowi robót publicznych zatrudniających bezrobotnych część kosztów poniesionych na wynagrodzenie i składkę na ubezpieczenie społeczne w wysokości uprzednio uzgodnionej. W II kwartale 2003 roku na roboty publiczne skierowano 104 osoby, w tym 23 kobiety. PoŜyczki dla bezrobotnych PoŜyczki dla bezrobotnych naleŝą do metod aktywnego przeciwdziałania bezrobociu. Jednym z komponentów poŝyczek jest element związany z samo zatrudnieniem a jednocześnie tworzeniem nowych miejsc pracy dla samej osoby bezrobotnej a w przyszłości dla innych. PoŜyczki dla bezrobotnych udzielane są ze środków Funduszu Pracy w formie umów cywilno-prawnych, w których zawarte są warunki udzielenia poŝyczek, np.: rodzaj prowadzenia działalności, okres na jaki zostaje udzielona poŝyczka oraz wysokość stopy procentowej. Kwota poŝyczki nie moŝe przekraczać 20 krotności przeciętnego wynagrodzenia. Okres całkowitej spłaty poŝyczki nie moŝe przekraczać 4 lat. Istnieje moŝliwość skorzystania z okresu karencji spłaty kapitału i odsetek. W II kwartale 2003 r. Powiatowy Urząd Pracy nie udzielił Ŝadnej poŝyczki. Do 30.VI.2003 r. w związku z prowadzeniem działalności gospodarczej przez okres co najmniej 24 miesięcy i spełnieniu warunków zawartych w umowie nie zostały umorzone Ŝadne poŝycki poŝyczkobiorcom. 27

28 28 Aktywizacja absolwentów Aktywizacja zawodowa absolwentów stwarza szereg korzyści zarówno dla samych absolwentów, mogących w ten sposób zyskać potrzebną praktykę zawodową, jak i dla Pracodawców, którzy obserwując młodych, pełnych zapału ludzi na stanowisku pracy mają okazję dobrać sobie najlepiej zapowiadających się fachowców. Powiatowy Urząd Pracy w Przasnyszu dysponuje róŝnymi formami aktywizacji absolwentów. Absolwenci mogą korzystać ze szkoleń, poradnictwa zawodowego, poŝyczek na podjęcia działalności gospodarczej, prac interwencyjnych, robót publicznych, zatrudnienia absolwentów w ramach umów o pracę oraz staŝy. DuŜy nacisk kładziony jest na to by absolwent w moŝliwie najkrótszym czasie po ukończeniu szkoły podjął zatrudnienie. Jedną z form aktywizującą absolwentów są staŝe. Jest to forma przy pomocy której absolwent nabywa praktyczne umiejętności do wykonywania zadań w miejscu pracy przez absolwenta bez nawiązywania z pracodawcą stosunku pracy. StaŜysta przez cały okres trwania staŝu pozostaje osobą bezrobotną. Powiatowy Urząd Pracy kieruje absolwenta na staŝ za uprzednim wyraŝeniem jego zgody i przez cały okres odbywania staŝu wypłaca absolwentowi stypendium staŝowe oraz odprowadza składkę na ubezpieczenie społeczne. Na staŝ mogą zostać skierowani bezrobotni posiadający status absolwenta tzn. od ukończenia szkoły nie minęło 12 miesięcy. Czas trwania staŝu wynosi od 3 do 12 miesięcy. W II kwartale 2003 roku podpisano 26 umów na zorganizowanie staŝu dla 42 absolwentów, w tym 32 kobiet. Efektywność zatrudnienia po staŝu w 2003r. wyniosła 39%. Absolwenci odbywają staŝ m.in. w Starostwie Powiatowym, Policji, Prokuraturze, Urzędach Gmin, Powiatowym Urzędzie Pracy oraz w Ośrodkach Pomocy Społecznej. 28

29 29 Stosowanym instrumentom rynku pracy słuŝącym poprawie pozycji młodzieŝy na rynku pracy jest zatrudnianie absolwentów w ramach umów absolwenckich. Absolwent kierowany jest do pracodawcy, z którym zawierana jest umowa o pracę. Starosta moŝe dokonać z Funduszu Pracy zwrotu poniesionych przez pracodawcę z tytułu zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy skierowanych absolwentów części kosztów poniesionych na wynagrodzenie oraz składkę na ubezpieczenie społeczne w wysokości uprzednio uzgodnionej przez okres ustalony w umowie. W ramach umów absolwenckich podobnie jak przy staŝach mogą być zatrudnieni jedynie bezrobotni absolwenci, tzn. osoby dla których nie upłynął termin 12 miesięcy od dnia ukończenia szkoły. Do końca II kwartału 2003 roku. w 12 zakładach pracy zorganizowano miejsca pracy dla 20 absolwentów, w tym skierowano 16 kobiet. Struktura wydatków Funduszu Pracy Środki Funduszu Pracy wydatkowane są na formy pasywne i aktywne. Do form pasywnych zlicza się wypłaty zasiłków dla bezrobotnych, zasiłków i świadczeń przedemerytalnych. Do aktywnych form przeciwdziałania bezrobociu zalicza się: prace interwencyjne, roboty publiczne, szkolenia, aktywizację zawodową absolwentów oraz poŝyczki. W Powiatowym Urzędzie Pracy w Przasnyszu w 2003 r. z Funduszu Pracy wydatkowano kwotę ,76 zł Wydatki na formy pasywne wynosiły ,71 zł ( 87,4 %) na aktywne ,73 zł (11%). Wydatki na przygotowanie zawodowe młodocianych stanowiły kwotę ,32 zł. (1,6 %) ZbliŜona sytuacja wydatków w 2003 roku miała równieŝ miejsce na terenie Mazowsza. Porównując lata 1999, 2000, 2001, 2002 odnotowuje się zarówno na terenie działania Powiatowego Urzędu Pracy jak i 29

30 30 województwa mazowieckiego wzrost udziału wydatków na formy pasywne a spadek udziału wydatków na aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu. Wydatki na aktywne i pasywne formy przeciwdziałania bezrobociu w tys. zł. XII 1999 XII 2000 XII 2001 XII 2002 VI 2003 Ogółem Aktywa ,7 Pasywa ,5 Podsumowując materiał naleŝy pamiętać, Ŝe bezrobotni to liczniej męŝczyźni i częściej mieszkańcy wsi. Trzeba wiedzieć, Ŝe bezrobotna kobieta jest lepiej wykształcona niŝ męŝczyzna. Spadająca liczba ofert pracy wpływa m.in na wzrost bezrobocia. 30