Jowisz i jego księżyce
|
|
- Henryk Baran
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Fizyka układów planetarnych Jowisz i jego księżyce Wykład 6
2 Jowisz Ziemia półoś wielka 5,2 j.a. 1,0 j.a. okres orbitalny 11,86 roku 1 rok mimośród 0,05 0,017 inklinacja (kąt nachylenia płaszczyzny orbity względem ekliptyki) 1,3 okres rotacji (doba gwiazdowa) 9 h 55 min 30 s 23 h 56 min 04 s promień równikowy (1 bar) biegunowy masa km (11,21 R Z ) km (10,52 R Z ) kg (318 M Z ) 6378 km 6357 km kg (1,0 M Z ) śr. gęstość 1,3 g cm - 3 5,5 g cm - 3 przysp. grawit. (na równiku) 24,8 m s - 2 9,8 m s - 2 albedo 0,52 0,367 I/(MR 2 ) 0,254 0,3308
3 Budowa wewnętrzna lodowo-skaliste jądro wodór staje się ciekły powyżej ciśnienia 10 5 bar powyżej 10 6 bar (głębokość km, temperatura 6000 K) zaczyna zachowywać się jak ciekły metal (przewodzi prąd, nieprzezroczysty dla VIS). Jest to mieszanina protonów i elektronów warstwa ta ma grubość 50 tys. km, u jej podstawy ciśnienie sięga MBar, a temperatura K jądro ma masę ok. 10 M Z, składa się z lodów (woda, metan, amoniak) i krzemianów. Może jest zestalone wskutek ogromnego ciśnienia planeta emituje 2 razy więcej energii niż dostaje od Słońca skutek powolnej kontrakcji. Ciepło transportowane jest poprzez konwekcję /SwRI
4 Budowa wewnętrzna Całkowita moc promieniowania planety L wynosi L = L v + L ir + L i, gdzie L v to odbite światło słoneczne (głównie zakres widzialny), L ir to światło słoneczne pochłonięte i ponownie wyemitowane przez planetę (głównie w podczerwieni), L i to emisja własna z akumulowanego ciepła (głównie podczerwień). Temperatura efektywna T e obliczana jest poprzez scałkowanie wyemitowanej energii w podczerwieni, czyli zależy od L ir i L i. Temperatura równowagowa T eq to temperatura, którą miałaby planeta w przypadku braku wewnętrznego źródła energii. Zatem na podstawie prawa Stefana-Boltzmanna L i = 4π R 2 σ T 4 4 ( e T eq ), gdzie R to promień planety. Tempo spadku średniej temperatury wewnątrz planety wynosi dt i dt = L i c V M, gdzie M to masa planety, c V to ciepło właściwe przy stałej objętości. Dla Jowisza L i jest zgodne z ilością zakumulowanego ciepła wynikającej z modelu procesu powstawania planety.
5 Budowa wewnętrzna Rozważmy prosty model budowy wewnętrznej planety składającej się jedynie z wodoru. Uproszczone równanie stanu, tj. relacja między ciśnieniem P i gęstością ρ, ma postać P = Kρ 1+1/n, gdzie K to stała politropowa, n to wykładnik politropy. Niech n = 1. Wówczas P = Kρ 2. Scałkowanie równania równowagi hydrostatycznej R P(r) = g(r')ρ(r')dr' lub dp r dr = g(r)ρ(r), gdzie g(r ) to przyspieszenie grawitacyjne w r, R to promień planety, daje przebieg zmian gęstości wewnątrz planety w postaci! sin( Cr) $ ρ = ρ c # &, gdzie C = 2πG " Cr % K, a ρ c to gęstość w centrum. Promień planety jest zdefiniowany w taki sposób, że ρ = 0, zatem sin(cr) = 0 CR = π R = π C. Otrzymujemy wartość R = km (niezależną od masy!). Wartość ta jest niewiele większa od wartości rzeczywistej km, co wskazuje wyraźnie, że Jowisz nie jest zbudowany wyłącznie z wodoru, choć nasze założenia są co do rzędu wielkości poprawne.
6 Budowa wewnętrzna Źródło: Marley & Fortney 2007 W bardziej realistycznych modelach bierze się pod uwagę multum efektów, m.in. bardziej skomplikowane równania stanu skład chemiczny rotacja pole magnetyczne kontrakcja i chłodzenie Występuje degeneracja rozwiązań.
7 Pole magnetyczne Źródło: SwRI w warstwie metalicznego wodoru działa dynamo magnetohydrodynamiczne źródło potężnego pola magnetycznego planety (magnetyczny moment dipolowy większy niż dla Ziemi) ogon magnetosfery ma 5 j.a. w kierunku dosłonecznym rozpościera się na 3 5 mln km oś dipola nachylona jest względem osi rotacji planety o 9,6 w odległości od 20 do 60 promieni planety naładowane cząstki tworzą torus prądu elektrycznego generującego dodatkowe pole magnetyczne widoczne jako zniekształcenie ( wyciągnięcie ) linii sił pola magnetycznego
8 Pole magnetyczne zorze widziane w ultrafiolecie wywoływane przez cząstki wiatru słonecznego oraz jony pochodzące z księżyców galileuszowych (głównie Io) Źródło: Lowell Observatory jony siarki i tlenu tworzą torus współrotujący z planetą (zaznaczono na czerwono) wskutek wzajemnego ruchu pojawia się napięcie rzędu V i prąd A płynący z Io do Jowisza (zaznaczony na zielono) podstawa znajduje się w jonosferze planety, 250 km powyżej warstwy chmur Źródło: HST
9 Struktura chmur układ pasów może się zmieniać w czasie (np. w latach zanikł południowy pas równikowy) powyżej 50 równoleżnika dominuje marmurkowy rozkład czerwono-brązowych chmur, często w postaci rotujących komórek prędkość wiatrów w strefie równikowej sięga 180 m/s
10 Struktura chmur układ pasów może się zmieniać w czasie (np. w latach zanikł południowy pas równikowy) powyżej 50 równoleżnika dominuje marmurkowy rozkład czerwono-brązowych chmur, często w postaci rotujących komórek prędkość wiatrów w strefie równikowej sięga 180 m/s Źródło: Vasada & Snowman 2005, Rep.Prog.Physics 68, 1935
11 Skład i budowa atmosfery Próbnik sondy Galileo zaobserwował strukturę nieco odstającą od przewidywań: chmury cieńsze, niejednorodne brak H 2 O Czym głębiej tym silniejsze wiatry! kryształki amoniaku kryształki wodorosiarczku amonu gazowe; wodór, hel, metan, amoniak, woda chmury lodu wodnego
12 Struktura chmur ciemne pasy i jasne strefy to efekt konwekcji w górnej części atmosfery pasy to obszary opadania chłodnej materii strefy to obszary cieplejszej materii wynoszonej przez konwekcję z wnętrza kolory są nadawane w zależności od warunków przez siarkę i fosforowodór
13 Struktura chmur Obszar między 10 a 50 N, mozaika obrazów wykonanych w podczerwieni jasnoniebieskie i białawe obszary to chmury wysokie czerwonawo-brązowe obszary to chmury nisko położone obszary purpurowo-fioletowe to prawdopodobnie zamglenia w górnej części atmosfery dwa wpływające na siebie owale mają średnicę ok km widoczne także jaśniejsze i ciemniejsze plamy
14 Wielka Czerwona Plama Układ wysokiego ciśnienia (antycyklon), obserwowany od 1664 r. (Robert Hook) Obecnie tys. km, 100 lat temu była 2 razy większa Położenie stabilne względem równika, dryf w długości zeograficznej Czerwonawy kolor (w VIS) pozostaje zagadką (fosfor i siarka?) Źródło: Caltech Mozaika obrazów wykonanych w podczerwieni wysokie i grube chmury są białe wysokie i cienkie chmury są różowe chmury niskie są niebieskie i brązowe Różnica w położeniu chmur sięga 30 km Cały obszar jest położony 8 km powyżej otoczenia Ciemny pierścień wokół plamy stanowi lokalną depresję
15 Wielka Czerwona Plama Źródło: HST
16 Łączenie się antycyklonów Źródło: HST Źródło: Youssef & Marcus 2003, Icarus 162, 74 jeden z antycyklonów obserwowany był od 90 lat proces łączenia się FA i BE trwał 3 tygodnie, powstały BA ma średnicę 12 tys. km mergingi prawdopodobnie doprowadziły do powstania Wielkiej Czerwonej Plamy
17 Mała Czerwona Plama Źródło: Univ. of Alaska Źródło: HST plama powstała w 2000 r. zmieniła kolor na czerwonawy 5 lat później w lipcu 2006 plama ta minęła wielką czerwoną plamę w bezpiecznej odległości
18 Wyładowania atmosferyczne 3-10 razy rzadsze lecz setki razy silniejsze niż na Ziemi
19 Pierścienie pierścienie ażurowe główny pierścień Źródło: Cornell Univ. własności optyczne wskazują, że składają się głównie z drobnego pyłu (kilka µm)
20 Io Europa Ganimedes Kallisto półoś wielka km (6,1 R J ) km (9,7 R J ) km (15,5 R J ) km (27,2 R J ) okres orbitalny 1,77 d 3,55 d 7,16 d 16,69 d mimośród 0,0041 0,0094 0,0011 0,0074 średnica 3640 km (1,05 D K ) 3120 km (0,90 D K ) 5260 km (1,51 D K ) 4820 km (1,39 D K ) masa 8, kg (1,21 M K ) 4, kg (0,65 M K ) 14, kg (2,0 M K ) 10, kg (1,5 M K ) śr. gęstość 3,5 g cm - 3 3,0 g cm - 3 1,9 g cm - 3 1,8 g cm - 3 albedo 0,63 0,67 0,43 0,22 I/(MR 2 ) 0,377 0,346 0,312 0,358
21 Budowa wewnętrzna Io: rozmiar jądra zależy od przyjętego w modelu składu chemicznego Europa, Kallisto: detekcja zaburzeń pola magnetycznego Jowisza wskazuje na podpowierzchniowy słony ocean Ganimedes: własne pole magnetyczne Kallisto: mieszanina skał i lodu wodnego Źródło: Planetary Sciences, Cambridge 2010
22 Io Pióropusze sięgają do 300 km ponad powierzchnię księżyca. Składają się głównie z SO 2. Siarka w zależności od temperatury przybiera kolor żółty, pomarańczowy, czerwony lub czarny. Np. czarne obszary są tworzone przez stopioną, a następnie zestaloną siarkę. Białawe obszary są tworzone przez szron lub śnieg SO 2. Praktycznie brak kraterów uderzeniowych młoda powierzchnia nieustannie odnawiana 1 cm grubości rocznie.
23 Io Obserwacje w podczerwieni dobitnie ujawniają gorące obszary skorupy bezpośrednio związane z największymi wulkanami (L-K Lei-Kung, L Loki, Pi Pillan, M Marduk, Pe Pele). Kolor niebieskawy to temperatura ok. 90 K ( 183 C), żółty powyżej 170 K ( 103 C). Małe obszary aktywności wulkanicznej (o rozmiarach poniżej zdolności rozdzielczej zdjęcia) przekraczają 1500 K (1227 C)
24 Io Zaobserwowano ok. 120 centrów aktywności wulkanicznej. Powyżej pojawienie się nowego wulkanu między 4 kwietnia a 19 września Pióropusz sięgał 120 km wysokości.
25 Io Obszar wypływu lawy o długości ok. 500 km i szerokości ok. 180 km. Ślady po wielu epizodach, najświeższy wypływ jest najciemniejszy, widocznych wiele źródeł w centrum i na północy.
26 Io Jak poprzednio, szersze pole wzbogacone o obraz w podczerwieni na 5 µm.
27 Io Wypływ lawy z kalder Łańcucha Tvashtar. Lewe zdjęcie wykonano 25 listopada 1999, fontanna lawy sięga 1,5 km, czarne obszary to świeże depozyty. Prawe zdjęcie z 22 lutego 2000, ślad po wcześniejszym wypływie przypomina L, żółto-pomarańczowy obszar to świeża, gorąca lawa, dwa jasne punkty znaczą koniec strumienia lawy.
28 Io Obszary górzyste (ok. 2% powierzchni) są świadectwem występowania ruchów pionowych fragmentów skorupy. Powyżej podłużne góry w pobliżu kaldery Hi iaka (ciemny obszar pośrodku). Wysokość płaskowyżu to ok. 3,5 km, maks. 11 km. Obie formacje do siebie pasują wskazując na ryft między nimi. Pochodzenie nie jest jasne: skutek naporu bąbli magmy efekt naprężeń powstałych w czasie tonięcia ciągle przyrastającej na grubość skorupy
29 Siły pływowe Rozważmy sferyczne ciało o promieniu R, położone w środku układu współrzędnych, które doświadcza oddziaływania grawitacyjnego od punktowej masy m położonej w r o, przy czym r 0 >> R. W dowolnym punkcie r zawierającym element masy ciała siła oddziaływania pływowego na jednostkę masy jest różnicą oddziaływania grawitacyjnego w r i w środku masy ciała F T ( r) = Gm r 0 r 3 ( r 0 r) + Gm r r Jeśli ograniczymy się do punktów leżących na linii łączącej środek rozważanego ciała i położenie m, to możemy pominąć notację wektorową F T ( x) = Gm ( x 0 x) + Gm 2 2 x 0 2x Gm x 0 3. Dla Io wielkość pływów od Jowisza, ale także innych księżyców wynosi 100 m. Źródło: Planetary Sciences, Cambridge 2010
30 Io Źródło:Lellouch et al Źródło:Pater et al Śladowa atmosfera składająca się z SO 2 i SO (efekt fotodysocjacji) oraz O, S, Na, K, Cl. Po lewej: emisja radiowa SO 2. Po prawej: emisja w bliskiej podczerwieni SO, model o wysokiej temperaturze najlepiej opisuje obserwacje, co świadczy o wulkanicznym pochodzeniu molekuły.
31 Europa
32 Europa Pęknięcia lodowe skorupy mają często charakter podwójnych grzbietów. Na zdjęciu powstała dolina na ok. 1,5 km szerokości. Grzbiety sięgają 300 m względem otoczenia. Jaśniejszy obszar to prawdopodobnie czysty lód wodny, ciemniejszy to lód domieszkowany krzemianami i solami. Pochodzenie nieznane zgniatanie skorupy lub pęknięcia i wypływ świeżego lodu Stosunkowo nowy krater uderzeniowy (26 km średnicy), biel wyrzuconego (na 1000 km) materiału sugeruję lód. Środkowa górka (niewidoczna na zdjęciu) ma 600 m wysokości
33 Europa Źródło: Pappalardo et al. 1998, Nature 391, 365 Struktury nazwane piegami (kopuły i depresje) wskazują na obszary silnej podpowierzchniowej konwekcji (diapiry) deformującej powierzchnię
34 Europa Struktura przypominająca pole zamarzniętych kier na oceanie. Widocznych także kilka kraterów uderzeniowych o średnicach ok 500 m. Tu grubość skorupy szacuje się na 4-6 km Mozaika zdjęć obszaru chaotycznego ( km)
35 Europa ciepły lód słony ocean konwekcja lokalne roztopy skalny płaszcz Płaszcz i jądro rotują nieco wolniej niż skorupa, która dokonuje jednego dodatkowego obrotu raz na lat Źródło: Exploring the Solar System, Willey-Blackwell 2010
36 Ganimedes 1/3 powierzchni pokryta przez ciemne obszary gęsto pokryte kraterami Obszary jasne wydają się w wielu przypadkach młodsze Uskoki o wysokości do kilkuset metrów są związane z naprężeniami skorupy Aktywność tektoniczna skończyła się ok. 3,5 mld lat temu
37 Ganimedes Pole widzenia km, struktura ciemnego obszaru to efekt wysycenia kraterami uderzeniowymi, jasne pasma są pochodzenia tektonicznego w połączeniu z lodowym wulkanizmem (lód zamiast lawy)
38 Ganimedes Struktura położona na skraju ciemnego obszaru, powstała wskutek ścinania, przesuwania i obracania się fragmentu skorupy - ruchów wymuszonych przez zachodzące w pobliżu procesy tektoniczne. Pole km
39 Ganimedes Kratery łańcuchowe na granicy ciemnego i jasnego obszaru efekt spadku komety, która rozpadła się tuż przed zderzeniem. Pole km
40 Kallisto Powierzchnia w nienaruszonej formie pierwotnej Nie wiadomo, czym jest ciemny materiał pokrywający glob Widoczna struktura uderzeniowa Valhalla jasny obszar o średnicy 600 km i koncentryczne pęknięcia do 1300 od centrum
41 Kallisto
42 Kallisto
43 Układ Jowisza Większość spośród 57 księżyców poza orbitą Kallisto skupia się w 5 grupach (1-2 duże obiekty do kilkudziesięciu km średnicy, reszta o rozmiarach 2 4 km) Ich łączna masa to 0,1% masy Europy Część obiega planetę w kierunku przeciwnym niż jej rotacja Są to pozostałości po przechwyconych, a następnie rozdrobnionych planetoidach sprzed 4,5 mld lat. Obecnie brak jest wydajnego mechanizmu przechwytywania
Fizyka układów planetarnych. Wenus. Wykład 3
Fizyka układów planetarnych Wenus Wykład 3 parametr wartość okres synodyczny 583 d (1 rok i 7 mies) rozm. kątowy 10 66 WENUS MERKURY HORYZONT Słońce pod horyzontem Źródło: NASA Źródło: NASA Źródło: Wordpress
Bardziej szczegółowoFizyka układów planetarnych II. Uran i Neptun. Wykład 1
Fizyka układów planetarnych II Uran i Neptun Wykład 1 Uran Neptun Ziemia półoś wielka 19,2 j.a. 30,1 j.a. 1,0 j.a. okres orbitalny 84,0 lata 164,8 roku 1 rok mimośród 0,046 0,011 0,017 inklinacja 0,77
Bardziej szczegółowoFizyka układów planetarnych. Merkury. Wykład 5
Fizyka układów planetarnych Merkury Wykład 5 101 10 6 km -1,4 mag, 14 55,8 10 6 km -2,9 mag, 25 parametr Merkury Ziemia półoś wielka 0,387 j.a. 1,0 j.a. okres orbitalny 0,24 roku 1 rok okres synodyczny
Bardziej szczegółowoRotacja. W układzie związanym z planetą: siła odśrodkowa i siła Coroilisa. Potencjał efektywny w najprostszym przypadku (przybliżenie Roche a):
Rotacja W układzie związanym z planetą: siła odśrodkowa i siła Coroilisa. Potencjał efektywny w najprostszym przypadku (przybliżenie Roche a): Φ = ω2 r 2 sin 2 (θ) 2 GM r Z porównania wartości potencjału
Bardziej szczegółowo1. Obserwacje nieba 2. Gwiazdozbiór na północnej strefie niebieskiej 3. Gwiazdozbiór na południowej strefie niebieskiej 4. Ruch gwiazd 5.
Budowa i ewolucja Wszechświata Autor: Weronika Gawrych Spis treści: 1. Obserwacje nieba 2. Gwiazdozbiór na północnej strefie niebieskiej 3. Gwiazdozbiór na południowej strefie niebieskiej 4. Ruch gwiazd
Bardziej szczegółowoUkład Słoneczny. Powstanie Układu Słonecznego. Dysk protoplanetarny
Układ Słoneczny Powstanie Układu Słonecznego Układ Słoneczny uformował się około 4,6 mld lat temu w wyniku zagęszczania się obłoku materii składającego się głównie z gazów oraz nielicznych atomów pierwiastków
Bardziej szczegółowoUkład słoneczny. Rozpocznij
Układ słoneczny Rozpocznij Planety układu słonecznego Mapa Merkury Wenus Ziemia Mars Jowisz Saturn Neptun Uran Sprawdź co wiesz Merkury najmniejsza i najbliższa Słońcu planeta Układu Słonecznego. Jako
Bardziej szczegółowoSaturn i jego pierścienie
Fizyka układów planetarnych Saturn i jego pierścienie Wykład 7 Saturn Ziemia półoś wielka 9,6 j.a. 1,0 j.a. okres orbitalny 29,4 roku 1 rok mimośród 0,057 0,017 inklinacja (kąt nachylenia płaszczyzny orbity
Bardziej szczegółowoFizyka układów planetarnych. Mars. Wykład 4
Fizyka układów planetarnych Mars Wykład 4 parametr wartość jasność obserwowana od +1.6 do 2.9 mag rozm. kątowy 3,5 25,1 101 10 6 km -1,4 mag, 14 55,8 10 6 km -2,9 mag, 25 parametr Mars Ziemia półoś wielka
Bardziej szczegółowoUkład Słoneczny. Pokaz
Układ Słoneczny Pokaz Rozmiary planet i Słońca Orbity planet Planety typu ziemskiego Merkury Najmniejsza planeta U.S. Brak atmosfery Powierzchnia podobna do powierzchni Księżyca zryta kraterami część oświetlona
Bardziej szczegółowoENCELADUS KSIĘŻYC SATURNA. Wojciech Wróblewski Źródło: en.wikipedia.org
ENCELADUS KSIĘŻYC SATURNA Źródło: en.wikipedia.org Wojciech Wróblewski 2017 PODSTAWOWE DANE DOTYCZĄCE ENCELADUSA Odkryty w 1789 r. Przez Williama Herschela Odległość od Saturna (perycentrum): 237378 km
Bardziej szczegółowo( W.Ogłoza, Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie, Pracownia Astronomiczna)
TEMAT: Analiza zdjęć ciał niebieskich POJĘCIA: budowa i rozmiary składników Układu Słonecznego POMOCE: fotografie róŝnych ciał niebieskich, przybory kreślarskie, kalkulator ZADANIE: Wykorzystując załączone
Bardziej szczegółowoFizyka układów planetarnych. Ziemia, Księżyc. Wykład 2
Fizyka układów planetarnych Ziemia, Księżyc Wykład 2 Voyager 1, 1990 Źródło: NASA parametr śr. promień masa śr. gęstość śr. przyspiesz. graw. wartość 6370 km 6 10 24 kg 5,5 g cm - 3 9,8 m s - 2 albedo
Bardziej szczegółowoPola Magnetyczne w Układzie Słonecznym
Pola Magnetyczne w Układzie Słonecznym MAGNETOSFERA SŁOŃCA 2 Magnetosfera słońca Szybki wiatr (do 900 km/s) wypływa z niemal nieaktywnych rejonów biegunowych Powolny wiatr (od 200 km/s) z obszarów aktywniejszych,
Bardziej szczegółowoSaturn. Voyager 2, 21 lipiec1981
Saturn Voyager 2, 21 lipiec1981 Parametry i dane orbitalne Parametry Saturna Masa 568.46 10^24 kg 9 515 % MZ Gęstość 0.687 g/cm^3 12.5 % GZ Promień równikowy (1 bar) 60 268 km 945 % RZ Promień biegunowy
Bardziej szczegółowoPARAMETRY I DANE ORBITALNE
Jowisz PARAMETRY I DANE ORBITALNE Parametry Jowisza Masa 1 898.6 10^24 kg 31 783% MZ Gęstość 1 326 kg/m^3 24% GZ Promień równikowy (1 bar) 71 492 km 1 120% RZ Promień biegunowy 66 854 km 1 051% BZ g na
Bardziej szczegółowoKsiężyc to ciało niebieskie pochodzenia naturalnego.
2b. Nasz Księżyc Księżyc to ciało niebieskie pochodzenia naturalnego. Obiega on największe ciała układów planetarnych, tj. planeta, planeta karłowata czy planetoida. W niektórych przypadkach kiedy jest
Bardziej szczegółowoGrawitacja - powtórka
Grawitacja - powtórka 1. Oceń prawdziwość każdego zdania. Zaznacz, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub, jeśli jest A. Jednorodne pole grawitacyjne istniejące w obszarze sali lekcyjnej jest wycinkiem centralnego
Bardziej szczegółowoUkład słoneczny, jego planety, księżyce i planetoidy
Układ słoneczny, jego planety, księżyce i planetoidy Układ słoneczny składa się z ośmiu planet, ich księżyców, komet, planetoid i planet karłowatych. Ma on około 4,6 x10 9 lat. W Układzie słonecznym wszystkie
Bardziej szczegółowoUkład Słoneczny. Szkoła Podstawowa Klasy IV VI Doświadczenie konkursowe nr 2
Szkoła Podstawowa Klasy IV VI Doświadczenie konkursowe nr 2 Rok 2019 1. Wstęp teoretyczny Wszyscy ludzie zamieszkują wspólną planetę Ziemię. Nasza planeta, tak jak siedem pozostałych, obiega Słońce dookoła.
Bardziej szczegółowoEgzamin maturalny z fizyki i astronomii 5 Poziom podstawowy
Egzamin maturalny z fizyki i astronomii 5 Poziom podstawowy 14. Kule (3 pkt) Dwie małe jednorodne kule A i B o jednakowych masach umieszczono w odległości 10 cm od siebie. Kule te oddziaływały wówczas
Bardziej szczegółowoPROSZĘ UWAŻNIE SŁUCHAĆ NA KOŃCU PREZENTACJI BĘDZIE TEST SPRAWDZAJĄCY
PROSZĘ UWAŻNIE SŁUCHAĆ NA KOŃCU PREZENTACJI BĘDZIE TEST SPRAWDZAJĄCY RUCH OBROTOWY ZIEMI Ruch obrotowy to ruch Ziemi wokół własnej osi. Oś Ziemi jest teoretyczną linią prostą, która przechodzi przez Biegun
Bardziej szczegółowoSynteza jądrowa (fuzja) FIZYKA 3 MICHAŁ MARZANTOWICZ
Synteza jądrowa (fuzja) Cykl życia gwiazd Narodziny gwiazd: obłok molekularny Rozmiary obłoków (Giant Molecular Cloud) są rzędu setek lat świetlnych. Masa na ogół pomiędzy 10 5 a 10 7 mas Słońca. W obłoku
Bardziej szczegółowoTajemnice Srebrnego Globu
Tajemnice Srebrnego Globu Teorie powstania Księżyca Księżyc powstał w wyniku zderzenia pra Ziemi z ciałem niebieskim o rozmiarach zbliżonych do ziemskich Ziemia i Księżyc powstały równocześnie, na początku
Bardziej szczegółowoCiała drobne w Układzie Słonecznym
Ciała drobne w Układzie Słonecznym Planety karłowate Pojęcie wprowadzone w 2006 r. podczas sympozjum Międzynarodowej Unii Astronomicznej Planetą karłowatą jest obiekt, który: znajduje się na orbicie wokół
Bardziej szczegółowoELEMENTY GEOFIZYKI. Atmosfera W. D. ebski
ELEMENTY GEOFIZYKI Atmosfera W. D ebski debski@igf.edu.pl Plan wykładu z geofizyki - (Atmosfera) 1. Fizyka atmosfery: struktura atmosfery skład chemiczny atmosfery meteorologia - chmury atmosfera a kosmos
Bardziej szczegółowoW poszukiwaniu życia pozaziemskiego
W poszukiwaniu życia pozaziemskiego Czy istnieje życie we Wszechświecie? 1473 1543 r. TAK, bo: zasada kopernikaoska mówi, że Ziemia nie jest wyróżnionym miejscem we Wszechświecie Biblioteka Uniwersytetu
Bardziej szczegółowoETAP II. Astronomia to nauka. pochodzeniem i ewolucją. planet i gwiazd. na wydarzenia na Ziemi.
ETAP II Konkurencja I Ach te definicje! (każda poprawnie ułożona definicja warta jest aż dwa punkty) Astronomia to nauka o ciałach niebieskich zajmująca się badaniem ich położenia, ruchów, odległości i
Bardziej szczegółowoPozorne orbity planet Z notatek prof. Antoniego Opolskiego. Tomasz Mrozek Instytut Astronomiczny UWr Zakład Fizyki Słońca CBK PAN
Pozorne orbity planet Z notatek prof. Antoniego Opolskiego Tomasz Mrozek Instytut Astronomiczny UWr Zakład Fizyki Słońca CBK PAN Początek Młody miłośnik astronomii patrzy w niebo Młody miłośnik astronomii
Bardziej szczegółowoKlimat na planetach. Szkoła Podstawowa Klasy VII-VIII Gimnazjum Klasa III Doświadczenie konkursowe 2
Szkoła Podstawowa Klasy VII-VIII Gimnazjum Klasa III Doświadczenie konkursowe Rok 019 1. Wstęp teoretyczny Podstawowym źródłem ciepła na powierzchni planet Układu Słonecznego, w tym Ziemi, jest dochodzące
Bardziej szczegółowoZiemia jako planeta w Układzie Słonecznym
Wykład udostępniam na licencji Creative Commons: Ziemia jako planeta w Układzie Słonecznym Data courtesy Marc Imhoff of NASA GSFC and Christopher Elvidge of NOAA NGDC. Image by Craig Mayhew and Robert
Bardziej szczegółowopobrano z serwisu Fizyka Dla Każdego - http://fizyka.dk - zadania fizyka, wzory fizyka, matura fizyka
4. Pole grawitacyjne. Praca. Moc.Energia zadania z arkusza I 4.8 4.1 4.9 4.2 4.10 4.3 4.4 4.11 4.12 4.5 4.13 4.14 4.6 4.15 4.7 4.16 4.17 4. Pole grawitacyjne. Praca. Moc.Energia - 1 - 4.18 4.27 4.19 4.20
Bardziej szczegółowoWykład 5 - całki ruchu zagadnienia n ciał i perturbacje ruchu keplerowskiego
Wykład 5 - całki ruchu zagadnienia n ciał i perturbacje ruchu keplerowskiego 20.03.2013 Układ n ciał przyciągających się siłami grawitacji Mamy n ciał przyciągających się siłami grawitacji. Masy ciał oznaczamy
Bardziej szczegółowoRuchy planet. Wykład 29 listopada 2005 roku
Ruchy planet planety wewnętrzne: Merkury, Wenus planety zewnętrzne: Mars, Jowisz, Saturn, Uran, Neptun, Pluton Ruch planet wewnętrznych zachodzi w cyklu: koniunkcja dolna, elongacja wschodnia, koniunkcja
Bardziej szczegółowo14 POLE GRAWITACYJNE. Włodzimierz Wolczyński. Wzór Newtona. G- stała grawitacji 6, Natężenie pola grawitacyjnego.
Włodzimierz Wolczyński 14 POLE GRAWITACYJNE Wzór Newtona M r m G- stała grawitacji Natężenie pola grawitacyjnego 6,67 10 jednostka [ N/kg] Przyspieszenie grawitacyjne jednostka [m/s 2 ] Praca w polu grawitacyjnym
Bardziej szczegółowoRys. 1 Przekrój Saturna
O UKŁADZIE SŁONECZNYM. Siedem planet krążących wokół Słońca obraca się w jedną stronę, a dwie w drugą stronę. Każda z nich nachylona jest pod innym kątem. Uran wręcz turla się po płaszczyźnie orbity. Pluton
Bardziej szczegółowoFIZYKA-egzamin opracowanie pozostałych pytań
FIZYKA-egzamin opracowanie pozostałych pytań Andrzej Przybyszewski Michał Witczak Marcin Talarek. Definicja pracy na odcinku A-B 2. Zdefiniować różnicę energii potencjalnych gdy ciało przenosimy z do B
Bardziej szczegółowoO aktywności słonecznej i zorzach polarnych część I
O aktywności słonecznej i zorzach polarnych część I dr Tomasz Mrozek Instytut Astronomiczny Uniwersytet Wrocławski Słooce Protuberancja Fotosfera Plama Chromosfera Włókno Dziura koronalna Proporzec koronalny
Bardziej szczegółowoUkład Słoneczny Układ Słoneczny
Fizyka i Chemia Ziemi Układ Słoneczny we Wszechświecie Układ Słoneczny cz. 1 T.J. Jopek jopek@amu.edu.pl IOA UAM 1 2 Układ Słoneczny Układ Słoneczny stanowią: Układ Planetarny Słońce, planety, Obłok Oorta
Bardziej szczegółowoAstronomia. Znając przyspieszenie grawitacyjne planety (ciała), obliczyć możemy ciężar ciała drugiego.
Astronomia M = masa ciała G = stała grawitacji (6,67 10-11 [N m 2 /kg 2 ]) R, r = odległość dwóch ciał/promień Fg = ciężar ciała g = przyspieszenie grawitacyjne ( 9,8 m/s²) V I = pierwsza prędkość kosmiczna
Bardziej szczegółowoPrezentacja. Układ Słoneczny
Prezentacja Układ Słoneczny Układ Słoneczny Układ Słoneczny układ planetarny składający się ze Słońca i powiązanych z nim grawitacyjnie ciał niebieskich. Ciała te to osiem planet, 166 znanych księżyców
Bardziej szczegółowoŻycie w Układzie Słonecznym I
Astrobiologia Życie w Układzie Słonecznym I Wykład 4 Wczesne Słońce Moc promieniowania Słońca rośnie wraz z wiekiem Wczesne Słońce Ilość energii, jaką otrzymuje Ziemia w jednostce czasu P in = π R 2 S(1
Bardziej szczegółowoSprawdzian 2. Fizyka Świat fizyki. Astronomia. Sprawdziany podsumowujące. sin = 0,0166 cos = 0,9999 tg = 0,01659 ctg = 60,3058
Imię i nazwisko Data Klasa Wersja A Sprawdzian.. Jedna jednostka astronomiczna to odległość jaką przebywa światło (biegnące z szybkością 300 000 km/h) w ciągu jednego roku. jaką przebywa światło (biegnące
Bardziej szczegółowoWykład 2 - zagadnienie dwóch ciał (od praw Keplera do prawa powszechnego ciążenia i z powrotem..)
Wykład 2 - zagadnienie dwóch ciał (od praw Keplera do prawa powszechnego ciążenia i z powrotem..) 24.02.2014 Prawa Keplera Na podstawie obserwacji zgromadzonych przez Tycho Brahe (głównie obserwacji Marsa)
Bardziej szczegółowoUogólniony model układu planetarnego
Uogólniony model układu planetarnego Michał Marek Seminarium Zakładu Geodezji Planetarnej 22.05.2009 PLAN PREZENTACJI 1. Wstęp, motywacja, cele 2. Teoria wykorzystana w modelu 3. Zastosowanie modelu na
Bardziej szczegółowoTeoria Wielkiego Wybuchu FIZYKA 3 MICHAŁ MARZANTOWICZ
Teoria Wielkiego Wybuchu Epoki rozwoju Wszechświata Wczesny Wszechświat Epoka Plancka (10-43 s): jedno podstawowe oddziaływanie Wielka Unifikacja (10-36 s): oddzielenie siły grawitacji od reszty oddziaływań
Bardziej szczegółowoWyznaczanie długości i szerokości geograficznej z obserwacji astronomicznych.
Wykład udostępniam na licencji Creative Commons: Wyznaczanie długości i szerokości geograficznej z obserwacji astronomicznych. Piotr A. Dybczyński Związek czasu słonecznego z gwiazdowym. Zadanie:
Bardziej szczegółowoSprawdzian Na rysunku przedstawiono siłę, którą kula o masie m przyciąga kulę o masie 2m.
Imię i nazwisko Data Klasa Wersja A Sprawdzian 1. 1. Orbita każdej planety jest elipsą, a Słońce znajduje się w jednym z jej ognisk. Treść tego prawa podał a) Kopernik. b) Newton. c) Galileusz. d) Kepler..
Bardziej szczegółowoNasza Galaktyka
13.1.1 Nasza Galaktyka Skupisko ok. 100 miliardów gwiazd oraz materii międzygwiazdowej składa się na naszą Galaktykę (w odróżnieniu od innych pisaną wielką literą). Większość gwiazd (podobnie zresztą jak
Bardziej szczegółowoWędrówki między układami współrzędnych
Wykład udostępniam na licencji Creative Commons: Wędrówki między układami współrzędnych Piotr A. Dybczyński Układ równikowy godzinny i układ horyzontalny zenit północny biegun świata Z punkt wschodu szerokość
Bardziej szczegółowoAnaliza spektralna widma gwiezdnego
Analiza spektralna widma gwiezdnego JG &WJ 13 kwietnia 2007 Wprowadzenie Wprowadzenie- światło- podstawowe źródło informacji Wprowadzenie- światło- podstawowe źródło informacji Wprowadzenie- światło- podstawowe
Bardziej szczegółowoAstronomiczny elementarz
Astronomiczny elementarz Pokaz dla uczniów klasy 5B Szkoły nr 175 Agnieszka Janiuk 25.06.2013 r. Astronomia najstarsza nauka przyrodnicza Stonehenge w Anglii budowla z okresu 3000 lat p.n.e. Starożytni
Bardziej szczegółowo41R POWTÓRKA FIKCYJNY EGZAMIN MATURALNY Z FIZYKI I ASTRONOMII. POZIOM ROZSZERZONY (od początku do końca)
Włodzimierz Wolczyński 41R POWTÓRKA FIKCYJNY EGZAMIN MATURALNY Z FIZYKI I ASTRONOMII POZIOM ROZSZERZONY (od początku do końca) Rozwiązanie zadań należy zapisać w wyznaczonych miejscach pod treścią zadania
Bardziej szczegółowoMałe ciała Układu Słonecznego
Fizyka układów planetarnych II Małe ciała Układu Słonecznego Wykład 2 Fizyka układów planetarnych II 2. Małe ciała Układu Słonecznego Planeta 1. ciało niebieskie okrążające gwiazdę (w różnych etapach ewolucji),
Bardziej szczegółowoOdp.: F e /F g = 1 2,
Segment B.IX Pole elektrostatyczne Przygotował: mgr Adam Urbanowicz Zad. 1 W atomie wodoru odległość między elektronem i protonem wynosi około r = 5,3 10 11 m. Obliczyć siłę przyciągania elektrostatycznego
Bardziej szczegółowoTeoria tektoniki płyt litosfery
Teoria tektoniki płyt litosfery Pytania i odpowiedzi 1. Podaj przyczynę przemieszczania się płyt litosferycznych Przyczyną przemieszczania się płyt litosfery jest najprawdopodobniej ruch materii (prądy
Bardziej szczegółowoSztuczny satelita Ziemi. Ruch w polu grawitacyjnym
Sztuczny satelita Ziemi Ruch w polu grawitacyjnym Sztuczny satelita Ziemi Jest to obiekt, któremu na pewnej wysokości nad powierzchnią Ziemi nadano prędkość wystarczającą do uzyskania przez niego ruchu
Bardziej szczegółowoObliczanie pozycji obiektu na podstawie znanych elementów orbity. Rysunek: Elementy orbity: rozmiar wielkiej półosi, mimośród, nachylenie
Obliczanie pozycji obiektu na podstawie znanych elementów orbity Rysunek: Elementy orbity: rozmiar wielkiej półosi, mimośród, nachylenie a - wielka półoś orbity e - mimośród orbity i - nachylenie orbity
Bardziej szczegółowoModelowanie rzek pozaziemskich dr hab. Leszek Czechowski
Modelowanie rzek pozaziemskich dr hab. Leszek Czechowski Uniwersytet Warszawski; Wydział Fizyki; Instytut Geofizyki; Zakład Fizyki Litosfery Animacja: strumień magmy (USGS). Badania nasze prowadzimy w
Bardziej szczegółowoWenus na tle Słońca. Sylwester Kołomański Tomasz Mrozek. Instytut Astronomiczny Uniwersytetu Wrocławskiego
Wenus na tle Słońca Sylwester Kołomański Tomasz Mrozek Instytut Astronomiczny Uniwersytetu Wrocławskiego Instytut Astronomiczny UWr Czym się zajmujemy? uczymy studentów, prowadzimy badania naukowe (astrofizyka
Bardziej szczegółowoEwolucja w układach podwójnych
Ewolucja w układach podwójnych Tylko światło Temperatura = barwa różnica dodatnia różnica równa 0 różnica ujemna Jasnośd absolutna m M 5 log R 10 pc Diagram H-R Powstawanie gwiazd Powstawanie gwiazd ciśnienie
Bardziej szczegółowoOd Wielkiego Wybuchu do Gór Izerskich. Tomasz Mrozek Instytut Astronomiczny UWr Zakład Fizyki Słońca CBK PAN
Od Wielkiego Wybuchu do Gór Izerskich Tomasz Mrozek Instytut Astronomiczny UWr Zakład Fizyki Słońca CBK PAN Góry Izerskie Góry Izerskie Góry Izerskie Góry Izerskie Góry Izerskie Góry Izerskie Góry Izerskie
Bardziej szczegółowoUkład Słoneczny (nie zachowano proporcji odległości i wielkości obiektów) Prawie cała masa US (99,87%) skupiona jest w centrum układu,tj. w Słońcu.
2a. Układ Słoneczny UKŁAD SŁONECZNY stanowi zespół ciał niebieskich złożony z gwiazdy (Słońce) i związanych z nią siłami grawitacji: planet, księżyców, planetoid, komet, meteoroidów oraz materii międzyplanetarnej.
Bardziej szczegółowoTektonika Płyt. Prowadzący: dr hab. Leszek Czechowski
1 Tektonika Płyt Wykład z ćwiczeniami dla 2 roku Geofizyki w Geologii w semestrze letnim: 30 godzin wykładu i 30 godzin ćwiczeń. Wykłady będą prowadzone przez Internet, ćwiczenia tradycyjnie w sali. ECTS
Bardziej szczegółowoWyznaczanie długości i szerokości geograficznej z obserwacji astronomicznych.
Wykład udostępniam na licencji Creative Commons: Wyznaczanie długości i szerokości geograficznej z obserwacji astronomicznych. Piotr A. Dybczyński Związek czasu słonecznego z gwiazdowym. Zadanie:
Bardziej szczegółowoEFEKT CIEPLARNIANY. Efekt cieplarniany występuje, gdy atmosfera zawiera gazy pochłaniające promieniowanie termiczne (podczerwone).
Efekt cieplarniany występuje, gdy atmosfera zawiera gazy pochłaniające promieniowanie termiczne (podczerwone). Promieniowanie termiczne emitowane z powierzchni planety nie może wydostać się bezpośrednio
Bardziej szczegółowoPodstawy fizyki wykład 5
Podstawy fizyki wykład 5 Dr Piotr Sitarek Instytut Fizyki, Politechnika Wrocławska Grawitacja Pole grawitacyjne Prawo powszechnego ciążenia Pole sił zachowawczych Prawa Keplera Prędkości kosmiczne Czarne
Bardziej szczegółowoTermodynamika. Część 12. Procesy transportu. Janusz Brzychczyk, Instytut Fizyki UJ
Termodynamika Część 12 Procesy transportu Janusz Brzychczyk, Instytut Fizyki UJ Zjawiska transportu Zjawiska transportu są typowymi procesami nieodwracalnymi zachodzącymi w przyrodzie. Zjawiska te polegają
Bardziej szczegółowoTemat: Elementy astronautyki (mechaniki lotów kosmicznych) asysta grawitacyjna
Temat: Elementy astronautyki (mechaniki lotów kosmicznych) asysta grawitacyjna Załóżmy, że sonda kosmiczna mając prędkość v1 leci w kierunku planety pod kątem do toru tej planety poruszającej się z prędkością
Bardziej szczegółowoFalowanie czyli pionowy ruch cząsteczek wody, wywołany rytmicznymi uderzeniami wiatru o powierzchnię wody. Fale wiatrowe dochodzą średnio do 2-6 m
Ruchy wód morskich Falowanie Falowanie czyli pionowy ruch cząsteczek wody, wywołany rytmicznymi uderzeniami wiatru o powierzchnię wody. Fale wiatrowe dochodzą średnio do 2-6 m wysokości i 50-100 m długości.
Bardziej szczegółowoJak możemy obliczyć odległość burzy od Nas? W jaki sposób możemy ocenić, widząc błyskawicę i słysząc grzmot jak daleko od Nas uderzył piorun? Licząc s
CIEKAWOSTKI Z FIZYKI Jak możemy obliczyć odległość burzy od Nas? W jaki sposób możemy ocenić, widząc błyskawicę i słysząc grzmot jak daleko od Nas uderzył piorun? Licząc sekundy między grzmotem, a błyskiem.
Bardziej szczegółowoTeoria ruchu Księżyca
Wykład 9 - Ruch Księżyca. Odkształcenia związane z rotacją, oddziaływanie przypływowe, efekty relatywistyczne, efekty związane z promieniowaniem Słońca. 14.04.2014 Miesiące księżycowe Miesiąc synodyczny
Bardziej szczegółowoBudowa i ewolucja gwiazd I. Skale czasowe Równania budowy wewnętrznej Modele Diagram H-R Ewolucja gwiazd
Budowa i ewolucja gwiazd I Skale czasowe Równania budowy wewnętrznej Modele Diagram H-R Ewolucja gwiazd Dynamiczna skala czasowa Dla Słońca: 3 h Twierdzenie o wiriale Temperatura wewnętrzna Cieplna skala
Bardziej szczegółowo14R2 POWTÓRKA FIKCYJNY EGZAMIN MATURALNYZ FIZYKI I ASTRONOMII - II POZIOM ROZSZERZONY
14R2 POWTÓRKA FIKCYJNY EGZAMIN MATURALNYZ FIZYKI I ASTRONOMII - II POZIOM ROZSZERZONY Ruch jednostajny po okręgu Dynamika bryły sztywnej Pole grawitacyjne Rozwiązanie zadań należy zapisać w wyznaczonych
Bardziej szczegółowoZorza polarna- zjawisko świetlne obserwowane w górnej atmosferze w pobliżu biegunów
Zorza polarna- zjawisko świetlne obserwowane w górnej atmosferze w pobliżu biegunów magnetycznych planty, która posiada silne pole magnetyczne o charakterze dipolowym (dwubiegunowym). Na Ziemie zorze występują
Bardziej szczegółowoWstęp do astrofizyki I
Wstęp do astrofizyki I Wykład 13 Tomasz Kwiatkowski Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Wydział Fizyki Instytut Obserwatorium Astronomiczne Tomasz Kwiatkowski, OA UAM Wstęp do astrofizyki I, Wykład
Bardziej szczegółowoPodziaŁ planet: Zewnętrzne: Wewnętrzne: Merkury. Jowisz. Wenus. Saturn. Ziemia. Uran. Mars. Neptun
UKŁAD SŁONECZNY PodziaŁ planet: Wewnętrzne: Merkury Wenus Ziemia Mars Zewnętrzne: Jowisz Saturn Uran Neptun słońce Słońce jest zwyczajną gwiazdą. Ma około 5 mld lat. Jego temperatura na powierzchni osiąga
Bardziej szczegółowoPlanety w układach podwójnych i wielokrotnych. Krzysztof Hełminiak
Planety w układach podwójnych i wielokrotnych. Krzysztof Hełminiak Plan wystąpienia Troszkę niedalekiej historii. Dlaczego wokół podwójnych? Pobieżna statystyka. Typy planet w układach podwójnych. Stabilność
Bardziej szczegółowoCząstki elementarne z głębin kosmosu
Cząstki elementarne z głębin kosmosu Grzegorz Brona Zakład Cząstek i Oddziaływań Fundamentalnych, Uniwersytet Warszawski 24.09.2005 IX Festiwal Nauki Co widzimy na niebie? - gwiazdy - planety - galaktyki
Bardziej szczegółowoPowstanie i ewolucja Układu Słonecznego I
Astrobiologia Powstanie i ewolucja Układu Słonecznego I Wykład 2 Chondryty węgliste Meteoryty te mają skład chemiczny najbardziej zbliżony do materii pierwotnej, z której powstał Układ Słoneczny. Zawierają:
Bardziej szczegółowoAktywne Słońce. Tomasz Mrozek. Instytut Astronomiczny. Uniwersytet Wrocławski
Aktywne Słońce Tomasz Mrozek Instytut Astronomiczny Uniwersytet Wrocławski Heliofizyka XXI w Źródło energii słonecznej 600 mln ton wodoru zamienia się w hel w każdej sekundzie 4 mln ton jest przekształcane
Bardziej szczegółowoEGZAMIN MATURALNY 2013 FIZYKA I ASTRONOMIA
Centralna Komisja Egzaminacyjna EGZAMIN MATURALNY 2013 FIZYKA I ASTRONOMIA POZIOM PODSTAWOWY Kryteria oceniania odpowiedzi MAJ 2013 2 Egzamin maturalny z fizyki i astronomii Zadanie 1. (0 1) Obszar standardów
Bardziej szczegółowoLXIII OLIMPIADA FIZYCZNA ZAWODY III STOPNIA
LXIII OLIMPIADA FIZYCZNA ZAWODY III STOPNIA CZEŚĆ TEORETYCZNA Za każde z trzech zadań można otrzymać maksymalnie 20 punktów. Zadanie 1. Zaobserwowano zbliżajac a się do Ziemi kulist a planetoidę o średnicy
Bardziej szczegółowoZderzenia. Fizyka I (B+C) Wykład XVI: Układ środka masy Oddziaływanie dwóch ciał Zderzenia Doświadczenie Rutherforda
Zderzenia Fizyka I (B+C) Wykład XVI: Układ środka masy Oddziaływanie dwóch ciał Zderzenia Doświadczenie Rutherforda Układ środka masy Układ izolowany Izolowany układ wielu ciał: m p m 4 CM m VCM p 4 3
Bardziej szczegółowo1. Dane : DANE OGÓLNE PROJEKTU. Poziom odniesienia: 0,00 m.
1. Dane : DANE OGÓLNE PROJEKTU Poziom odniesienia: 0,00 m. 4 2 0-2 -4 0 2. Fundamenty Liczba fundamentów: 1 2.1. Fundament nr 1 Klasa fundamentu: ława, Typ konstrukcji: ściana, Położenie fundamentu względem
Bardziej szczegółowoautor: Włodzimierz Wolczyński rozwiązywał (a)... ARKUSIK 13 RUCH OBROTOWY BRYŁY SZTYWNEJ. CZĘŚĆ 3
autor: Włodzimierz Wolczyński rozwiązywał (a)... ARKUSIK 13 RUCH OBROTOWY BRYŁY SZTYWNEJ. CZĘŚĆ 3 Rozwiązanie zadań należy zapisać w wyznaczonych miejscach pod treścią zadania PYTANIA ZAMKNIĘTE Zadanie
Bardziej szczegółowoAktywność magnetosfery i zaburzenia w wietrze słonecznym.
Aktywność magnetosfery i zaburzenia w wietrze słonecznym. Piotr Koperski Obserwatorium Astronomiczne (Zakład Fizyki Wsokich Energii) Uniwersytet Jagielloński, Kraków 1 Zagadnienia Zródła i charakterystyka
Bardziej szczegółowo25 POWTÓRKA FIKCYJNY EGZAMIN MATURALNY Z FIZYKI I ASTRONOMII POZIOM PODSTAWOWY. (od początku do prądu elektrycznego) Zadania zamknięte
Włodzimierz Wolczyński 25 POWTÓRKA FIKCYJNY EGZAMIN MATURALNY Z FIZYKI I ASTRONOMII POZIOM PODSTAWOWY (od początku do prądu elektrycznego) Zadania zamknięte Zadanie 1 5 4 a[m/s 2 ] Wykres przedstawia zależność
Bardziej szczegółowoGrawitacja i astronomia, zakres podstawowy test wiedzy i kompetencji ZADANIA ZAMKNIĘTE
Grawitacja i astronomia, zakres podstawowy test wiedzy i kompetencji. Imię i nazwisko, klasa.. data Czas rozwiązywania testu: 40 minut. ZADANIA ZAMKNIĘTE W zadaniach od 1-4 wybierz i zapisz czytelnie jedną
Bardziej szczegółowoWstęp do Geofizyki. Hanna Pawłowska Instytut Geofizyki, Wydział Fizyki, Uniwersytet Warszawski
Wstęp do Geofizyki Hanna Pawłowska Instytut Geofizyki, Wydział Fizyki, Uniwersytet Warszawski Wykład 3 Wstęp do Geofizyki - Fizyka atmosfery 2 /43 Powietrze opisuje się równaniem stanu gazu doskonałego,
Bardziej szczegółowoPraca. Siły zachowawcze i niezachowawcze. Pole Grawitacyjne.
PRACA Praca. Siły zachowawcze i niezachowawcze. Pole Grawitacyjne. Rozważmy sytuację, gdy w krótkim czasie działająca siła spowodowała przemieszczenie ciała o bardzo małą wielkość Δs Wtedy praca wykonana
Bardziej szczegółowoWstęp do astrofizyki I
Wstęp do astrofizyki I Wykład 2 Tomasz Kwiatkowski 12 październik 2009 r. Tomasz Kwiatkowski, Wstęp do astrofizyki I, Wykład 2 1/21 Plan wykładu Promieniowanie ciała doskonale czarnego Związek temperatury
Bardziej szczegółowoKONKURS PRZEDMIOTOWY Z FIZYKI dla uczniów gimnazjów. Schemat punktowania zadań
KONKURS PRZEDMIOTOWY Z FIZYKI dla uczniów gimnazjów 7 stycznia 06 r. zawody II stopnia (rejonowe) Schemat punktowania zadań Maksymalna liczba punktów 60 Uwaga!. Za poprawne rozwiązanie zadania metodą,
Bardziej szczegółowoPole magnetyczne magnesu w kształcie kuli
napisał Michał Wierzbicki Pole magnetyczne magnesu w kształcie kuli Rozważmy kulę o promieniu R, wykonaną z materiału ferromagnetycznego o stałej magnetyzacji M = const, skierowanej wzdłuż osi z. Gęstość
Bardziej szczegółowoNazywamy Cię Merkury
Słońce Jesteś Słońce Nasza najbliższa gwiazda. Stanowisz centrum układu planetarnego, który na Twoją cześć nazywamy Układem Słonecznym. Wokół Ciebie, jak na wielkiej karuzeli, krążą planety ze swoimi księżycami.
Bardziej szczegółowo14-TYP-2015 POWTÓRKA PRÓBNY EGZAMIN MATURALNY Z FIZYKI I ASTRONOMII ROZSZERZONY
Włodzimierz Wolczyński 14-TYP-2015 POWTÓRKA PRÓBNY EGZAMIN MATURALNY Z FIZYKI I ASTRONOMII ROZSZERZONY Obejmuje działy u mnie wyszczególnione w konspektach jako 10 RUCH JEDNOSTAJNY PO OKRĘGU 11 POWTÓRKA
Bardziej szczegółowoWstęp do astrofizyki I
Wstęp do astrofizyki I Wykład 9 Tomasz Kwiatkowski 1 grudnia 2010 r. Tomasz Kwiatkowski, Wstęp do astrofizyki I, Wykład 9 1/1 Plan wykładu Tomasz Kwiatkowski, Wstęp do astrofizyki I, Wykład 9 2/1 Odkrycie
Bardziej szczegółowoARCHIWALNE OBSERWACJE NIEBA BARTEK PILARSKI
ARCHIWALNE OBSERWACJE NIEBA BARTEK PILARSKI 1997 2 kwietnia, ŚR (2258 0033) monolornetka 20x60 / 10 / 7 C M 68 (?), M 81, M 82, NGC 2403 (+), NGC 1502 ( gw.podwójna pośrodku tej gromady) IC 342 (-), M52,
Bardziej szczegółowowymiana energii ciepła
wymiana energii ciepła Karolina Kurtz-Orecka dr inż., arch. Wydział Budownictwa i Architektury Katedra Dróg, Mostów i Materiałów Budowlanych 1 rodzaje energii magnetyczna kinetyczna cieplna światło dźwięk
Bardziej szczegółowoPrawda/Fałsz. Klucz odpowiedzi. Uwaga: Akceptowane są wszystkie odpowiedzi merytorycznie poprawne i spełniające warunki zadania. Zad 1.
Klucz odpowiedzi Uwaga: Akceptowane są wszystkie odpowiedzi merytorycznie poprawne i spełniające warunki zadania. Zad 1.1 Poprawna odpowiedź: 2 pkt narysowane wszystkie siły, zachowane odpowiednie proporcje
Bardziej szczegółowo