INFORMACJA PODATKOWA NR 2

Transkrypt

1 MAZOWIECKA IZBA RZEMIOSŁA I PRZEDSIĘBIORCZOŚCI Warszawa, ul. Smocza 27 tel , Fax E- mail:mirip@pro.onet.pl. KSU INFORMACJA PODATKOWA NR 2 WARSZAWA, LUTY 2016r. 1

2 KARY DLA PRZEDSIĘBIORCÓW W 2016r. Regulacje dotyczące wielkości kar i wyszczególnienia istoty powszechności wykroczeń oraz przestępstw skarbowych ustawodawca wymienia w rozdziale 3 i 4 ustawy z 10 września 1999r. Kodeks karny skarbowy (tekst jedn. Dz.U. z 2013r., poz. 186, z późn. zm., dalej: k.k.s.). W związku z rozporządzeniem Rady Ministrów z 11 września 2015r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2016r. (Dz.U. poz. 1385) powyższe wzrosło do 1850zł brutto, skutkiem czego zmianie uległy kary grzywien związanych z wykroczeniami lub popełnieniem przestępstw skarbowych. Przestępstwa i wykroczenia skarbowe - w związku ze wzrostem minimalnego wynagrodzenia wzrosła kwota graniczna, co do której kodeks karny skarbowy wskazuje, że mamy do czynienia z wykroczeniem skarbowym. Aktualnie kwota ta dochodzi maksymalnie do 9250zł. Kary za wykroczenia skarbowe - zgodnie z art k.k.s. karą za wykroczenia skarbowe jest kara grzywny określona kwotowo. Natomiast art. 48 określa, że: kara grzywny może być wymierzona w granicach od jednej dziesiątej do dwudziestokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia, chyba że k.k.s. stanowi inaczej, czyli od 185 zł do zł, mandatem karnym można nałożyć karę grzywny w granicach nieprzekraczających podwójnej wysokości minimalnego wynagrodzenia, czyli maksymalnie do 3700zł, wyrokiem nakazowym można wymierzyć karę grzywny w granicach nieprzekraczających dziesięciokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia, czyli maksymalnie do zł. Kary za przestępstwa skarbowe - zgodnie z art k.k.s., wymierzając karę grzywny, sąd określa liczbę stawek oraz wysokość jednej stawki dziennej; jeżeli kodeks nie stanowi inaczej, najniższa liczba stawek wynosi 10, najwyższa 720, czyli od 616,70zł do zł. Wyrokiem nakazowym można wymierzyć karę grzywny w granicach nieprzekraczających wysokości dwustu stawek dziennych, chyba że k.k.s. przewiduje karę łagodniejszą, czyli od 616,70 zł do zł. Ustalając stawkę dzienną, sąd bierze pod uwagę dochody sprawcy, jego warunki osobiste, rodzinne, stosunki majątkowe i możliwości zarobkowe; stawka dzienna nie może być niższa od jednej trzydziestej części minimalnego wynagrodzenia ani też przekraczać jej czterystukrotności. Oznacza to, że wysokość stawki dziennej może być ustalana w granicach od 61,67 zł do zł. Przykłady kar za czyny zabronione: 1. Podatnik, który uchylając się od opodatkowania, nie ujawnia właściwemu organowi przedmiotu lub podstawy opodatkowania lub nie składa deklaracji, przez co naraża podatek na uszczuplenie, podlega karze grzywny od 616,70 zł do zł bądź karze pozbawienia wolności albo obu tym karom łącznie. W przypadku gdy kwota podatku narażonego na uszczuplenie jest małej wartości, sprawca podlega karze do zł. Jeżeli kwota podatku narażonego na uszczuplenie nie przekracza ustawowego progu, czyli kwoty 9250 zł, sprawca czynu podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe, czyli w granicach od 185 zł do zł. 2. Podatnik, który w celu zatajenia prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek bądź zatajenia rzeczywistych rozmiarów tej działalności posługuje się imieniem i nazwiskiem, nazwą lub firmą innego podmiotu i przez to naraża podatek na uszczuplenie, 2

3 podlega karze grzywny od 616,70 zł do zł bądź karze pozbawienia wolności do lat 3 albo obu tym karom łącznie. W przypadku gdy kwota podatku narażonego na uszczuplenie jest małej wartości, sprawca podlega karze do zł. Jeżeli kwota podatku narażonego na uszczuplenie nie przekracza ustawowego progu, czyli kwoty 9250 zł, sprawca czynu podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe, czyli w granicach od 185 zł do zł. 3. Podatnik, który składając organowi podatkowemu, innemu uprawnionemu organowi bądź płatnikowi deklarację lub oświadczenie, podaje nieprawdę albo zataja prawdę lub też nie dopełnia obowiązku zawiadomienia o zmianie objętych nimi danych, przez co naraża podatek na uszczuplenie, podlega karze grzywny od 616,70 zł do zł bądź karze pozbawienia wolności albo obu tym karom łącznie. W przypadku gdy kwota podatku narażonego na uszczuplenie jest małej wartości, sprawca podlega karze do zł. W sytuacji gdy kwota podatku narażonego na uszczuplenie nie przekracza ustawowego progu, czyli kwoty 9250zł, sprawca czynu podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe, czyli w granicach od 185 zł do zł. Karze tej podlega sprawca, który mimo ujawnienia przedmiotu lub podstawy opodatkowania nie składa w terminie organowi podatkowemu bądź płatnikowi deklaracji lub oświadczenia. OBOWIĄZEK ZGŁOSZENIA URZĄDZEŃ CHŁODNICZYCH Do 14 marca br. m.in. przedsiębiorcy, rolnicy i farmaceuci muszą dokonać zgłoszeń swoich urządzeń chłodniczych. W przeciwnym razie grożą im wysokie kary. Niektórych urządzeń nie trzeba jednak zgłaszać. Nowy rejestr W dniu 16 stycznia br. utworzony został Centralny Rejestr Operatorów (CRO). Jego prowadzeniem zajmuje się Instytut Chemii Przemysłowej im. Ignacego Mościckiego w Warszawie. Do rejestru zgłosić należy dane dotyczące urządzeń chłodniczych, klimatyzacyjnych, przeciwpożarowych oraz pomp ciepła. Jednakże zgłoszeniu nie podlegają wszystkie wspomniane urządzenia. Obowiązek ten ma zastosowanie wyłącznie w odniesieniu do tych, które zawierają co najmniej 3 kg substancji kontrolowanych lub fluorowanych gazów cieplarnianych. Dotyczy on również urządzeń będących rozdzielnicami wysokiego napięcia zawierającymi fluorowane gazy cieplarniane w ilości co najmniej 3 kg oraz urządzeń zawierających rozpuszczalniki na bazie fluorowanych gazów cieplarnianych w ilości co najmniej 3 kg. Z powyższego wynika zatem, że wskazany obowiązek nie dotyczy urządzeń znajdujących się w domach czy biurach, bowiem zazwyczaj ich pojemność napełnienia nie przekracza 3 kg. Tym samym obowiązek rejestracji ma zastosowanie raczej w odniesieniu do urządzeń znajdujących się w sklepach, restauracjach, barach oraz fabrykach. Rejestracja konieczna jest również m.in. w przypadku firm farmaceutycznych, zakładów przetwórstwa owocowowarzywnego czy rolników, którzy w chłodniach przechowują zebrane plony. 3

4 W CRO gromadzone są, w postaci dokumentów elektronicznych, Karty Urządzeń, Karty Systemów Ochrony Przeciwpożarowej oraz dane zawarte w tych kartach. Obowiązek sporządzenia kart Do sporządzania i prowadzenia dokumentacji w formie Karty Urządzenia albo Karty Systemu Ochrony Przeciwpożarowej zobowiązani są operatorzy: urządzeń chłodniczych, klimatyzacyjnych i pomp ciepła oraz systemów ochrony przeciwpożarowej zawierających co najmniej 3 kg substancji kontrolowanych lub fluorowanych gazów cieplarnianych, urządzeń będących rozdzielnicami wysokiego napięcia zawierającymi fluorowane gazy cieplarniane w ilości co najmniej 3 kg, urządzeń zawierających rozpuszczalniki na bazie fluorowanych gazów cieplarnianych w ilości co najmniej 3 kg. Karty te sporządza się w Centralnym Rejestrze Operatorów Urządzeń i Systemów Ochrony Przeciwpożarowej, który dostępny jest w Internecie pod adresem: Wzory kart zostały określone w rozporządzeniu Ministra Środowiska w sprawie wzoru Karty Urządzenia i wzoru Karty Systemu Ochrony Przeciwpożarowej oraz sposobu ich sporządzania i prowadzenia (Dz. U. z 2016r. poz. 73). Kartę Urządzenia oraz Kartę Systemu Ochrony Przeciwpożarowej operator sporządza i prowadzi oddzielnie dla każdego urządzenia albo systemu ochrony przeciwpożarowej. Rejestracja Operatorzy wymienionych urządzeń, aby utworzyć dla nich karty, wcześniej muszą dokonać rejestracji w systemie. Wzór formularza rejestracji zawiera rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie Centralnego Rejestru Operatorów Urządzeń i Systemów Ochrony Przeciwpożarowej (Dz. U. z 2016r. poz. 56). Aby dokonać rejestracji, operator nie musi posiadać żadnych uprawnień czy certyfikatów. Jednak naprawy czy serwisowania zgłoszonych urządzeń dokonywać będzie mógł już tylko fachowiec posiadający specjalny certyfikat. Sankcje Brak dokonania rejestracji operatora i zgłoszenia Karty Urządzenia bądź Karty Systemu Ochrony Przeciwpożarowej zagrożony jest karą. Jej wysokość ustalona została od 600 zł do zł. Wysokość, w jakiej zostanie ona nałożona, uzależniona jest od wpływu na środowisko, dotychczasowej działalności podmiotu w zakresie objętym przepisami ustawy o substancjach zubożających warstwę ozonową, a także od skutków niedopełnienia obowiązków. Karta Urządzenia oraz Karta Systemu Ochrony Przeciwpożarowej zawierają: 4

5 1) dane urządzenia albo systemu ochrony przeciwpożarowej; 2) nazwę operatora, jego adres i siedzibę oraz numer identyfikacji podatkowej, o ile został nadany, a w przypadku operatora będącego osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą - adres wykonywania działalności, a także imię i nazwisko, numer telefonu lub adres poczty elektronicznej osoby kontaktowej wyznaczonej przez operatora oraz imię i nazwisko osoby wypełniającej i dokonującej wpisów w karcie, datę sporządzenia oraz datę dokonania każdego kolejnego wpisu; 3) dane dotyczące ilości i rodzaju substancji kontrolowanej albo fluorowanego gazu cieplarnianego zawartego w urządzeniu albo systemie ochrony przeciwpożarowej w momencie sporządzenia karty, jak również wszelkich ilości tej substancji albo tego gazu dodanych i odzyskanych podczas wykonywania czynności określonych w pkt 4; 4) zestawienie wykonanych czynności dotyczących instalacji, konserwacji lub serwisowania, kontroli szczelności i przekazania do końcowego unieszkodliwiania albo końcowego unieszkodliwiania urządzenia albo systemu ochrony przeciwpożarowej oraz instalowania systemów wykrywania wycieków w tym urządzeniu albo systemie ochrony przeciwpożarowej i odzysku z nich substancji kontrolowanych albo fluorowanych gazów cieplarnianych, a także nazwę i siedzibę podmiotu, który wykonał te czynności, i dane, w tym imię, nazwisko, numer certyfikatu dla personelu wykonującego te czynności oraz datę rozpoczęcia i zakończenia ich wykonywania. Podstawa prawna Ustawa z dnia r. o substancjach zubożających warstwę ozonową oraz o niektórych fluorowanych gazach cieplarnianych (Dz. U. poz. 881) INTRASTAT PROGI STATYSTYCZNE I WAŻNE TERMINY System INTRASTAT to system informatyczny przeznaczony do przekazywania przez przedsiębiorców w kraju członkowskim Unii Europejskiej informacji o dokonanych przywozach albo wywozach towarów wspólnotowych, które nie są przedmiotem zgłoszenia celnego. Ponadto system INTRASTAT służy do gromadzenia tych danych przez upoważnione do tego organy państwowe, kontroli tych danych, ich przetwarzania oraz udostępniania innym uprawnionym podmiotom. Zebrane w ten sposób informacje są następnie porównywane z informacjami z deklaracji podatkowych dotyczących dostaw i nabyć wewnątrzwspólnotowych. W Polsce za gromadzenie, przetwarzanie, kontrolowanie i przekazywanie danych INTRASTAT odpowiedzialna jest Służba Celna. Okres sprawozdawczy - okresem sprawozdawczym jest miesiąc kalendarzowy, w trakcie którego dokonano wewnątrzwspólnotowej wymiany towarowej (wywozu lub przywozu towarów). Istnieje możliwość przekazywania informacji obejmującej okres krótszy niż miesiąc 5

6 w formie deklaracji częściowej, jednak te częściowe informacje muszą łącznie obejmować cały miesięczny okres sprawozdawczy. Zgłoszenie INTRASTAT za dany okres sprawozdawczy powinno być dokonane nie później niż do 10. dnia miesiąca następującego po okresie, którego dotyczy deklaracja INTRASTAT. Ostatnie zgłoszenie częściowe za dany okres sprawozdawczy musi być dokonanie nie później niż do 10. dnia miesiąca następującego po okresie, którego dotyczy deklaracja INTRASTAT. Kto musi składać informacje INTRASTAT - osobą zobowiązaną do przekazywania informacji w ramach systemu INTRASTAT jest osoba fizyczna lub osoba prawna, a także jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, która jest podatnikiem VAT i realizuje wymianę towarową z krajami Unii Europejskiej. Obowiązek przekazywania informacji dotyczy tych podmiotów, których wartość przywozu lub wywozu przekracza ustalone i ogłoszone przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego wartości tzw. progów statystycznych publikowanych corocznie w programie badań statystycznych statystyki publicznej wprowadzanym w formie rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów. Progi statyczne na rok 2016 Na 2016 rok ustalono następujące wartości progów statystycznych dla podmiotów realizujących obroty z krajami Unii Europejskiej: próg podstawowy: dla przywozu zł, dla wywozu zł, próg szczegółowy: dla przywozu zł, dla wywozu zł. Podmiot jest zobowiązany do wypełniania deklaracji INTRASTAT, jeśli: wartość dokonanych przez ten podmiot przywozów lub wywozów towarów w roku poprzedzającym rok sprawozdawczy przekroczyła wartość określoną odpowiednio dla ustalonego na aktualny rok sprawozdawczy progu podstawowego w przywozie lub w wywozie, wartość dokonanych przez ten podmiot przywozów lub wywozów towarów przekroczyła w danym roku sprawozdawczym wartość określoną dla ustalonego na dany rok sprawozdawczy progu podstawowego w przywozie lub w wywozie; w tym przypadku osoba zobowiązana dokonuje zgłoszeń INTRASTAT, poczynając od zgłoszenia INTRASTAT za okres sprawozdawczy, w którym wartość dokonanych przywozów albo wywozów towarów przekroczyła wartość określoną dla odpowiedniego statystycznego progu podstawowego. Warto zaznaczyć, że podmiot, którego wartość przywozów bądź wywozów przekroczyła próg szczegółowy, jest zobowiązany do wypełniania wszystkich pól na deklaracji INTRASTAT. Podmiot, którego wartość obrotów zawiera się pomiędzy wartością progu podstawowego a wartością progu szczegółowego, zwolniony jest z wypełniania następujących pól w deklaracji INTRASTAT: 7 - Łączna wartość statystyczna w PLN, 12 - Kod warunków dostawy, 15 - Kod rodzaju transportu, 20 - Wartość statystyczna w PLN. Kary za brak przekazanej informacji - w przypadku gdy podmiot zobowiązany nie dokona zgłoszenia INTRASTAT lub uczyni to w nieprawidłowy sposób, administracja celna ma prawo do trzykrotnego pisemnego upomnienia. Na osobę zobowiązaną, która mimo trzykrotnego 6

7 upomnienia nie dokona zgłoszenia INTRASTAT lub stosownej korekty zgłoszenia, którego upomnienie dotyczy, organ celny może nałożyć karę pieniężną w wysokości 3000 zł za 1 okres sprawozdawczy w odniesieniu do każdego rodzaju obrotu. Termin uiszczenia należności z tytułu wyżej wymienionej kary wynosi 10 dni od daty doręczenia decyzji o jej nałożeniu przez organ celny. PODWYŻSZENIE KWOTY ZASIŁKU MACIERZYŃSKIEGO DO WYSOKOŚCI ŚWIADCZENIA RODZICIELSKIEGO W DRUKACH ZUS - WYJAŚNIENIE ZUS Osoba pobierająca zasiłek macierzyński (np. pracownik) podlega z tego tytułu obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Składki na ubezpieczenia emerytalno-rentowe takiej osoby w całości finansuje budżet państwa. Nalicza je ten podmiot, który wypłaca zasiłek, tj. płatnik składek (np. pracodawca, zleceniodawca) lub ZUS (jeśli świadczenie to wypłaca ten organ). Podstawę wymiaru składek na te ubezpieczenia dla osób pobierających zasiłek macierzyński stanowi kwota tego zasiłku (art. 18 ust. 6 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych - Dz. U. z 2015r. poz. 121 ze zm.). Zwracamy jednocześnie uwagę, że począwszy od 1 stycznia 2016r., w przypadku gdy miesięczna kwota zasiłku macierzyńskiego pomniejszonego o zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych jest niższa niż kwota świadczenia rodzicielskiego (tj zł), to kwotę zasiłku macierzyńskiego pomniejszonego o zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych podwyższa się do wysokości świadczenia rodzicielskiego. Tak wynika z art. 31 ust. 3a ustawy z dnia 25 czerwca 1999r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2014r. poz. 159 ze zm.). Jeśli zasiłek macierzyński przysługuje za część miesiąca, jego podwyższenie ustala się proporcjonalnie do okresu, za który jest on wypłacany. Podwyższenie zasiłku macierzyńskiego do kwoty świadczenia rodzicielskiego podlega finansowaniu z budżetu państwa w ramach dotacji do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Podwyższenia zasiłku macierzyńskiego zasadniczo dokonuje podmiot wypłacający to świadczenie, a więc odpowiednio: płatnik składek uprawniony do wypłaty zasiłków lub ZUS. W związku z powyższym powstały wątpliwości, od jakiej kwoty należy rozliczyć składki emerytalno-rentowe osobie (np. pracownicy), której płatnik składek (np. pracodawca) podwyższył kwotę zasiłku macierzyńskiego do wysokości świadczenia rodzicielskiego. Czy do podstawy ich wymiaru należy przyjąć kwotę zasiłku macierzyńskiego przed podwyższeniem, czy ująć w niej kwotę przedmiotowego zasiłku po jego podwyższeniu do wysokości świadczenia rodzicielskiego? ZUS w dniu 19 stycznia 2016r. wskazał, że: "W kwestii ustalania podstawy wymiaru składek osób pobierających zasiłek macierzyński nic się nie zmieniło. Nadal, zgodnie z art. 18 ust. 6 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (...), podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tych osób stanowi kwota zasiłku macierzyńskiego." W kolejnym wyjaśnieniu w dniu 27 stycznia 2016r. ZUS dodał, że pod pojęciem zasiłek macierzyński należy rozumieć również podwyższony zasiłek. 7

8 Wobec powyższego w przypadku, gdy pracodawca np. w styczniu br. i w lutym podwyższył pracownicy kwotę zasiłku macierzyńskiego do wysokości świadczenia rodzicielskiego, to wypłacone świadczenie (w łącznej kwocie, tj. wraz z podwyższeniem) wykazuje odpowiednio w sporządzonym za nią za ten miesiąc do ZUS imiennym raporcie ZUS RSA. Przy czym, wypłaconą kwotę podwyższonego zasiłku macierzyńskiego wykaże w nim z kodem świadczenia/przerwy właściwym dla dokonywanej wypłaty zasiłku, tj. odpowiednio: 311 (za okres ustalony jako okres urlopu macierzyńskiego lub urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego), 319 (za okres ustalony jako okres urlopu rodzicielskiego), 325 (za okres ustalony jako okres dodatkowego urlopu macierzyńskiego lub dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego). Zwracamy uwagę, że od 1 kwietnia 2016r. będzie obowiązywał nowy kod świadczenia/przerwy, a mianowicie 329 (podwyższenie zasiłku macierzyńskiego do kwoty świadczenia rodzicielskiego). Kod ten może być jednak wykazywany w dokumentach rozliczeniowych sporządzanych nie wcześniej, niż za marzec 2016r. (przekazanych do ZUS po 31 marca 2016r.). Wobec tego za marzec i kolejne miesiące 2016r. z takim kodem płatnik będzie wykazywał w druku ZUS RSA podwyższenie zasiłku macierzyńskiego do kwoty świadczenia rodzicielskiego. Ponadto, od 1 kwietnia 2016r. zacznie też obowiązywać zmieniony wzór deklaracji rozliczeniowej ZUS DRA. W bloku V. polu 04. płatnicy wypłacający zasiłki macierzyńskie i wyrównujący ich wysokość do kwoty świadczenia rodzicielskiego będą mogli wykazać kwotę dopłaty (podlegającą refundacji z budżetu państwa). PROWADZENIE POZAROLNICZEJ DZIAŁALNOŚCI OD STYCZNIA BEZ SKŁADKI ZDROWOTNEJ DLA POBIERAJĄCYCH ZASIŁEK MACIERZYŃSKI - WYJAŚNIENIE ZUS Od 1 stycznia 2016r. rozszerzył się krąg osób, którym przysługuje prawo do zwolnienia z opłaty składki zdrowotnej. Mianowicie z ulgi takiej może od tego dnia skorzystać osoba prowadząca pozarolniczą działalność, która pobiera zasiłek macierzyński w określonej wysokości. Jego kwota nie może bowiem przekroczyć miesięcznie wysokości świadczenia rodzicielskiego, tj zł. Tak wynika z art. 82 ust. 9a ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Preferencja ta dotyczy również osoby współpracującej z przedsiębiorcą pobierającej zasiłek macierzyński w takiej wysokości. ZUS na swojej stronie internetowej ( w zakładce Aktualności zamieścił informację, z której wynika m.in., iż zwolnienie, o którym wyżej mowa, przysługuje bez względu na to, z jakiego tytułu prawo do zasiłku macierzyńskiego zostało nabyte. Oznacza to, iż dotyczy ono zarówno osób, którym prawo do zasiłku macierzyńskiego przysługuje z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności lub współpracy przy jej prowadzeniu, jeśli prowadzą lub rozpoczynają prowadzenie pozarolniczej działalności lub współpracy przy niej, z tytułu której są objęte obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego. Odnosi się też do osób, które prawo do zasiłku macierzyńskiego nabyły z innego tytułu (np. z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy). Dodał w niej jednocześnie, że: "(...) W przypadku, gdy osoba prowadząca pozarolniczą działalność lub współpracująca przy jej prowadzeniu, nabywa prawo do zasiłku macierzyńskiego w trakcie miesiąca (bez względu 8

9 z jakiego tytułu), zwolnienie z obowiązku opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne przysługuje począwszy od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstało prawo do zasiłku macierzyńskiego i wygasa z końcem ostatniego dnia miesiąca, za który w całości przysługiwało prawo do zasiłku macierzyńskiego. Jedynie w przypadku nabycia prawa do zasiłku od pierwszego dnia miesiąca, zwolnienie przysługuje już od tego miesiąca. Wynika to z tego, że zgodnie z art. 79 ust. 2 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, składka na ubezpieczenie zdrowotne jest miesięczna i niepodzielna, co oznacza, iż za część miesiąca poprzedzającą nabycie prawa do zasiłku macierzyńskiego, składka ta powinna być opłacona w pełnej wysokości. Natomiast w sytuacji, gdy pozarolnicza działalność lub współpraca jest podejmowana w okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego, do którego prawo zostało nabyte z innego tytułu (w miesięcznej wysokości nieprzekraczającej 1000zł), zwolnienie to przysługuje już od dnia, w którym nastąpiło objęcie obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu rozpoczęcia wykonywania pozarolniczej działalności lub współpracy. (...)" Przypominamy, że osoba prowadząca pozarolniczą działalność (lub osoba z nią współpracująca), której zasiłek macierzyński nie przekracza kwoty świadczenia rodzicielskiego, zgłasza się do ubezpieczeń (społecznych i zdrowotnego lub tylko do zdrowotnego) z innym kodem tytułu ubezpieczenia. Od 1 stycznia 2016r. właściwym dla takiej osoby jest kod: osoba prowadząca pozarolniczą działalność, której zasiłek macierzyński nie przekracza kwoty świadczenia rodzicielskiego, osoba współpracująca z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność, której zasiłek macierzyński nie przekracza kwoty świadczenia rodzicielskiego. Ponadto, ZUS w informacji swojej wyjaśnił też, że: "(...) Osoby obejmowane obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego w związku z podjęciem prowadzenia pozarolniczej działalności lub współpracy przy niej, w trakcie pobierania zasiłku macierzyńskiego nabytego z innego tytułu (w miesięcznej wysokości nieprzekraczającej 1000zł), powinny być zgłaszane do tego ubezpieczenia odpowiednio z jednym z wyżej wskazanych kodów tytułu ubezpieczenia od dnia powstania obowiązku tego ubezpieczenia. (...)" Zatem w sytuacji, gdy osoba prowadząca pozarolniczą działalność (lub osoba z nią współpracująca) ma prawo do zwolnienia w opłacie składki zdrowotnej, wówczas w przekazywanych do ZUS dokumentach rozliczeniowych za miesiąc, za który przedmiotowe zwolnienie przysługuje, powinna wykazać obowiązującą ją podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne, a w polu dotyczącym kwoty składki wpisać wartość "0". ZMIANA PRZEPISÓW 1. Ustawa z dnia 25 czerwca 2015r. o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z dnia r. poz. 1220). Zmienia: ustawę z dnia 26 czerwca 1974r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 2014r. poz i 1662 oraz z 2015r. poz. 1066), ustawę z dnia 25 czerwca 1999r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2014r. poz. 159 oraz z 2015r. poz i 1217) oraz ustawę z dnia 13 marca 2003r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz. U. z 2015r. poz. 192) 9

10 Komentarz: Głównym celem uchwalonej ustawy jest ograniczenie nieuzasadnionego i niezgodnego z ich przeznaczeniem - wykorzystywania umów o pracę na czas określony. Zgodnie z nowym brzmieniem art. 25 Kodeksu pracy, umowę o pracę na okres próbny, nieprzekraczający 3 miesięcy, zawierać się będzie w celu sprawdzenia kwalifikacji pracownika i możliwości jego zatrudnienia w celu wykonywania określonego rodzaju pracy. Ponowne zawarcie umowy o pracę na okres próbny z tym samym pracownikiem będzie możliwe: jeżeli pracownik ma być zatrudniony w celu wykonywania innego rodzaju pracy; po upływie co najmniej 3 lat od dnia rozwiązania lub wygaśnięcia poprzedniej umowy o pracę, jeżeli pracownik ma być zatrudniony w celu wykonywania tego samego rodzaju pracy; w tym przypadku dopuszczalne jest jednokrotne ponowne zawarcie umowy na okres próbny. W świetle nowego art Kodeksu pracy okres zatrudnienia na podstawie umowy o pracę na czas określony, a także łączny okres zatrudnienia na podstawie umów o pracę na czas określony zawieranych między tymi samymi stronami stosunku pracy, nie może przekraczać 33 miesięcy, a łączna liczba tych umów nie może przekraczać trzech. Jeżeli okres zatrudnienia na podstawie umowy o pracę na czas określony będzie dłuższy, lub jeżeli liczba zawartych umów będzie większa, przyjmować się będzie, że pracownik jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony. Opisana wyżej zasada nie znajdzie zastosowania do umów o pracę zawartych na czas określony: w celu zastępstwa pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy; w celu wykonywania pracy o charakterze dorywczym lub sezonowym; w celu wykonywania pracy przez okres kadencji; w przypadku gdy pracodawca wskaże obiektywne przyczyny leżące po jego stronie - jeżeli ich zawarcie w danym przypadku służyć będzie zaspokojeniu rzeczywistego okresowego zapotrzebowania i będzie niezbędne w tym zakresie w świetle wszystkich okoliczności zawarcia umowy. Na pracodawcy będzie spoczywał obowiązek zawiadomienia właściwego okręgowego inspektora pracy, w formie pisemnej lub elektronicznej, o zawarciu kolejnej umowy o pracę na czas określony, uzasadnionej obiektywnymi przyczynami leżącymi po jego stronie, wraz z ich wskazaniem, w terminie 5 dni roboczych od dnia zawarcia umowy. Na podstawie nowego art Kodeksu pracy, zarówno umowa o pracę na czas określony, jak i umowa o pracę na czas nieokreślony, będą mogły być wypowiedziane przez pracodawcę i przez pracownika z zachowaniem okresu wypowiedzenia, którego długość (zarówno dla umów zawartych na czas nieokreślony jak i zawartych na czas określony) będzie uzależniona od zakładowego stażu pracy i wyniesie: 2 tygodnie - w przypadku zatrudnienia u danego pracodawcy przez okres krótszy niż 6 miesięcy, 1 miesiąc - w przypadku zatrudnienia u danego pracodawcy przez okres co najmniej 6 miesięcy, 3 miesiące - w przypadku zatrudnienia u danego pracodawcy przez okres co najmniej 3 lat. 10

11 W związku z wypowiedzeniem umowy o pracę pracodawca będzie mógł zwolnić pracownika z obowiązku świadczenia pracy do upływu okresu wypowiedzenia. W okresie tego zwolnienia pracownik zachowa prawo do wynagrodzenia (nowododawany art Kodeksu pracy). 2. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 10 listopada 2015r. zmieniające rozporządzenie w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz. U. z dnia r. poz. 2000) Zmienia: Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 29 maja 1996r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz. U. Nr 62, poz. 289, z późn. zm.) Komentarz: Nowelizacja przepisów rozporządzenia z 29 maja 1996r. jest niezbędna ze względu na zmiany w Kodeksie pracy wprowadzone ustawą z 25 czerwca 2015r. o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1220). Zmiany te będą obowiązywały od 22 lutego 2016r. Zmiany mają na celu m.in. dostosowanie przepisów rozporządzenia do nowego rozwiązania prawnego w zakresie możliwości zwolnienia pracownika przez pracodawcę z obowiązku świadczenia pracy w okresie wypowiedzenia z zachowaniem prawa do wynagrodzenia. Dotychczas obowiązujące przepisy Kodeksu pracy nie przewidywały możliwości zwolnienia pracownika z obowiązku świadczenia pracy w okresie wypowiedzenia (z wyjątkiem art Kodeksu pracy, dotyczącego pracowników zatrudnionych na podstawie powołania). Mimo tego instytucja ta była stosowana w praktyce przez pracodawców, co zresztą znajdowało odzwierciedlenie w orzecznictwie sądowym. Ww. ustawa z 25 czerwca 2015r. przyznała pracodawcy możliwość jednostronnego zwolnienia pracownika z obowiązku świadczenia pracy w okresie wypowiedzenia umowy o pracę, niezależnie od jej rodzaju. Zwolnienie to będzie mogło dotyczyć całego okresu wypowiedzenia lub jego części, stosownie do potrzeb pracodawcy (w tym drugim przypadku zwolnienie mogłoby obejmować okres od dnia zwolnienia pracownika z obowiązku świadczenia pracy do upływu okresu wypowiedzenia). W okresie tego zwolnienia pracownik zachowa prawo do wynagrodzenia (nowy art Kodeksu pracy). W związku z tym konieczna jest zmiana rozporządzenia poprzez dodanie przepisu określającego sposób ustalania wynagrodzenia za okres zwolnienia pracownika z obowiązku świadczenia pracy w okresie wypowiedzenia. W tym wypadku będzie stosowało się zasady obowiązujące przy ustalaniu wynagrodzenia za urlop. Pozostałe zmiany, dotyczące wynagrodzenia za okres zwolnienia pracownicy w ciąży lub karmiącej dziecko piersią z obowiązku świadczenia pracy, wynikają z konieczności uzupełnienia przepisów rozporządzenia o wskazane regulacje, które zawarte są w przepisach Kodeksu pracy, a do tej pory nie zostały uregulowane w rozporządzeniu. 11

12 3. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 10 listopada 2015r. zmieniające rozporządzenie w sprawie zakresu prowadzenia przez pracodawców dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz sposobu prowadzenia akt osobowych pracownika (Dz. U. z dnia r. poz. 2005) Zmienia: Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 28 maja 1996r. w sprawie zakresu prowadzenia przez pracodawców dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz sposobu prowadzenia akt osobowych pracownika (Dz. U. Nr 62, poz. 286, z późn. zm.) Komentarz: Zmiany mają charakter porządkowy. Mają one na celu dostosowanie przepisów rozporządzenia do nowych rozwiązań prawnych w zakresie umów o pracę na czas określony oraz w zakresie płatnych urlopów przysługujących w związku z urodzeniem dziecka (dzieci), wprowadzonych do Kodeksu pracy. Po zmianach, rozporządzenie będzie zawierało wskazanie, że akta osobowe pracownika w części B powinny obejmować m.in. dokumenty związane z korzystaniem przez pracownika z urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego, urlopu ojcowskiego i urlopu wychowawczego. Jednocześnie zostanie usunięte z tego przepisu powołanie dodatkowego urlopu macierzyńskiego oraz dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, które to urlopy zostały usunięte z Kodeksu pracy na podstawie ustawy z dnia 24 lipca 2015r. o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw. Natomiast dokumenty związane z korzystaniem przez pracownika z urlopu bezpłatnego będą wykazywane w odrębnej jednostce redakcyjnej ze względu na odmienny charakter tego urlopu (niezwiązany z uprawnieniami rodzicielskimi). Ponadto zmodyfikowany zostanie wzór umowy o pracę, zawartego w załączniku nr 2 do rozporządzenia. Przepisy ustawy z dnia 25 czerwca 2015r. o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw usunęły z Kodeksu pracy umowy o pracę na czas wykonania określonej pracy - należy zatem usunąć powołanie tego rodzaju umowy we wzorze umowy o pracę. Ponadto w przypadku zawarcia umowy o pracę na czas określony w celu, o którym mowa w art pkt 1-3 Kodeksu pracy, lub w okolicznościach, o których mowa w art pkt 4 Kodeksu pracy, przepis art Kodeksu pracy będzie nakładał obowiązek określenia w umowie tego celu lub tych okoliczności, przez zamieszczenie informacji o przyczynach obiektywnie uzasadniających zawarcie takiej umowy. Zatem konieczne jest uwzględnienie tego postanowienia we wzorze umowy. Większość zmian weszła w życie 2 stycznia 2016r.; 22 lutego 2016r. wchodzą natomiast zmiany w zakresie modyfikacji brzmienia wzoru umowy o pracę. Opracowała: Maria Mołodzińska 12