ROLA IT W NOWEJ RZECZYWISTOŚCI RYNKOWEJ - ROZWÓJ RYNKU GAZU W POLSCE
|
|
- Jarosław Wasilewski
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 ROLA IT W NOWEJ RZECZYWISTOŚCI RYNKOWEJ - ROZWÓJ RYNKU GAZU W POLSCE Autorzy: Konrad Świrski, Robert Magier, Arkadiusz Piłat, Urszula Kwiatkowska ("Rynek Energii" - czerwiec 2015) Słowa kluczowe: informatyka w gazownictwie, regulacje, Instrukcja Ruchu i Eksploatacji Sieci Przesyłowej, systemy IT Streszczenie. Artykuł przedstawia zmiany, które muszą zajść na rynku gazu ziemnego w celu dostosowania go do nowych regulacji prawnych. W niniejszym artykule zostały poruszone zagadnienia, potrzeby i problemy techniczne jakie mogą pojawić się przy wdrożeniach i budowie takiego modelu rynku i wskazane zostały obszary gdzie kluczowa jest rola systemów informatycznych w procesie obsługi działalności na rynkach gazu. 1. WSTĘP Prowadzone obecnie konsekwentnie zmiany sektora gazowniczego zdają się przynosić pozytywne skutki. Okazało się, że wielki obszarowo, pozornie statyczny i wolnozmienny sektor może zacząć zachowywać się zgodnie z regułami wolnego rynku. Można oczywiście dyskutować czy w skali globalnej obecny model rynku jest właściwy i czy zapewnia odpowiedni poziom bezpieczeństwa poprzez odpowiednie kształtowanie cen dające możliwości inwestycji w nowe moce przesyłowe oraz przestrzenie magazynowe. Jednak zliberalizowany rynek gazu jest faktem i nie ma odwrotu od regulacji, które często wynikają z modelu stosowanego w całej Europie. Za sprawą nowego modelu rynek gazu staje się sektorem konkurencyjnym i przynoszącym oszczędności użytkownikom. 20 grudnia 2012 otwarty został rynek gazu na Towarowej Giełdzie Energii. Stopień skomplikowania procedur operacyjnych i stawianych wymagań wymusza konieczność zastosowania specjalistycznych narzędzi IT. Wszelkie zmiany, tak w korporacjach, jak również w przyszłości na rynku detalicznym nierozerwalnie związane są wykorzystaniem wysokowydajnych technologii informatycznych. Systemy informatyczne nie tylko wspomagają wszystkie procesy we współczesnych koncernach energetycznych, ale stają się podstawą sprawnego działania organizacji. Ostatnie kilkanaście lat to okres bardzo dynamicznych zmian w całym sektorze, a także czas bardzo gwałtownego rozwoju informatyki. Zmiany technologiczne i postępująca dojrzałość oprogramowania spowodowała, że systemy IT to świat zupełnie inny niż jeszcze dekadę wstecz. Standaryzacja systemów, centralizacja procesów, zagadnienia bezpieczeństwa informatycznego czy wreszcie duże centra danych to wszystko rezultat wielu inwestycji w tym obszarze. Warto zwrócić uwagę na podobieństwa w rozwoju rynków energii i gazu. O ile ten pierwszy osiągnął pewien stopień dojrzałości (zarówno regulacyjnej jak i technicznej, choć niewykluczone są kolejne zmiany) to rynek gazu został niedawno uruchomiony. Na dziś - wielkie oczekiwania, stosunkowo małe początkowe obroty oraz niewielka liczba uczestników, ale od połowy 2014 roku sukcesywnie padają kolejne rekordy. Obrót gazem ziemnym na rynku spot TGE w sierpniu 2014 r. wyniósł
2 MWh (po dacie dostawy) i oznacza przeszło 5-krotny (o 455 proc.) wzrost miesiąc do miesiąca ( MWh w lipcu) oraz 46-krotny wzrost rok do roku. W listopadzie 2014 roku obrót gazem na rynku spot wyniósł MWh. Oznacza to 22-krotny wzrost rok do roku. Rys. 1. Kształtowanie się średnioważonej ceny ze wszystkich operacji zawieranych na poszczególnych rynkach TGE, od momentu jej powstania [1] 2. ROZWÓJ RYNKU GAZU ZIEMNEGO Nowa rzeczywistość energetyczna, to efekt przekształceń zachodzących w polskim sektorze energetycznym od roku 2000, których celem było uruchomienie pełnych mechanizmów rynkowych odpowiadających za stworzenie konkurencyjnego rynku energii elektrycznej. Wskutek tych działań produkcja i obrót energią elektryczną straciły charakter monopolu, a wprowadzenie konkurencji pomiędzy przedsiębiorstwami energetycznymi pozwoliło na oferowanie racjonalnego, poziomu cen. Czy udało się to w pełni można polemizować, ale bezdyskusyjne jest stworzenie przejrzystego systemu określania ceny hurtowej energii elektrycznej poprzez dominujący obrót giełdowy (60-70 % wolumenu) oraz możliwość dostępu do transakcji zakupu/sprzedaży przez wielu konkurencyjnych uczestników rynku. Takie zmiany stoją obecnie również przed polskim sektorem gazowym. Według Ministerstwa Gospodarki głównym celem polityki energetycznej w obszarze gazu jest zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego kraju poprzez dywersyfikację źródeł i kierunków dostaw gazu ziemnego. [2] Biorąc pod uwagę zmiany, jakie zachodzą, bądź w najbliższej przyszłości zajdą na polskim rynku gazu ziemnego można znaleźć szereg zbieżności z przekształceniami, które zachodziły w sektorze energetycznym przez dziesięć ostatnich lat. Tak jak dzisiaj pierwsze kroki w celu uwolnienia rynku gazu, tak wówczas początki transformacji na rynku energii elektrycznej budziły wiele kontrowersji, sprzecznych poglądów i obaw. Jednak liberalizacja jest to proces,
3 który, ze względu na przynależność do Unii Europejskiej będzie dotykał Polski, bez względu na kwestie bezpieczeństwa energetycznego kraju. Pierwszą i zarazem najważniejszą kwestią dotyczącą zmian jest ich cel, jest nim przejście z modelu, w którym w ramach obszaru obrotu dominuje jedno przedsiębiorstwo a ceny gazu stanowią przedmiot taryfikacji do modelu rynku liberalnego, gdzie mechanizmy rynkowe i konkurencja w obszarze sprzedaży gazu ziemnego kreują jego cenę. Według założeń najnowszej Instrukcji Ruchu i Eksploatacji Sieci Przesyłowych (IRiESP) kolejne zmiany mają na celu ułatwienie nowym podmiotom wejście na rynek gazu, umożliwienie handlu gazem w oderwaniu od fizycznej lokalizacji w sieci, rozerwanie fizycznych punktów wejścia i wyjścia, czyli umożliwienie transportu gazu od fizycznych punktów wejścia do punktu wirtualnego i od punktu wirtualnego do fizycznych punktów wyjścia, a także uproszczenie zasad korzystania z systemu gazowego. Na uwagę zasługuje wprowadzone w tej instrukcji pojęcie punktu wirtualnego traktującego sieć przesyłową/dystrybucyjną jako pojedynczy zbiornik gazu z dowolnie kształtowaną ilością i konfiguracją zaworów poborowych/wejściowych o takich właściwościach, że pobory gazu (wtłoczenia) z dwóch dowolnych punktów są nierozróżnialne Produktem oferowanym w punkcie wirtualnym będzie paliwo gazowe gaz wysokometanowy grupy E, który nie będzie jednak produktem połączonym, składającym się z paliwa gazowego i deklarowanej przepustowości. Ważnym aspektem nowej Instrukcji są zmiany jakie wprowadzono w działaniu bilansowania systemu przesyłowego- którego uczestnikami są po jednej stronie użytkownicy, po drugiej zaś OSP. Według nowych założeń bilansowane są wszystkie punkty wejścia i punkty wyjścia danego ZUP, bilans ustalany jest dla każdej doby, po której odbywa się rozliczanie, a dobowy limit niezbilansowania wynosi 5% ilości w punktach wejścia. Celem stworzenia rynku usług bilansujących jest zapewnienie narzędzi pozwalających operatorowi na zachowanie integralności systemu oraz zapewnienie bezpieczeństwa przesyłu gazu z wykorzystaniem mechanizmów rynkowych. Mamy tu do czynienia z pewnym rodzajem analogii do rynku energii gdzie wszystkie transakcje bilansowane są poprzez centralny system informatyczny (SIRE komunikacja poprzez WIRE I SOWE) a rynek bilansujący zarządzany przez OSP zapewnia bezpieczeństwo dostaw. Kolejnym przykładem podobieństw między zmianami zachodzącymi na rynkach energii elektrycznej i gazu są nowe procedury zmiany sprzedawcy gazu, które nie odbiegają znacznie od procedur zmiany sprzedawcy energii elektrycznej. Mianowicie jej uczestnikami są Operator Systemu Dystrybucyjnego, obecny sprzedawca, nowy sprzedawca i końcowy odbiorca. Zmianę sprzedawcy na rynku gazu wyróżnia możliwość jego częściowej zmiany czyli zakupu gazu od kilku sprzedawców. Jest to znowu rodzaj rewolucji jaka pojawiła się na rynku detalicznym energii uwalniając transakcje w kierunku TPA, początkowo dla wielkich odbiorców aż do segmentu indywidualnych odbiorców od roku Na dziś trudno jeszcze myśleć o łatwej możliwości zmiany sprzedawcy gazu dla klienta indywidualnego rynek na początku będzie wyglądał jak rynek energii w dużych transakcjach dla wielkich odbiorców, ale finalnie może kiedyś nowi gracze łączący możliwości sprzedaży energii, gazu i wody będą standardem w ofertach w naszych skrzynkach pocztowych.
4 Polska dąży do standardów, jakie są w innych państwach europejskich, gdzie w większości rozwiązań, miejscem realizacji hurtowego obrotu gazem ziemnym są m.in. giełdy gazu czy też węzły wymiany handlowej tzw. huby (ang. hubs). Ich istnienie opierając się o zasady czysto rynkowe ma ogromne znaczenie dla funkcjonowania rynku. Polska aktualnie jest na tzw. wyizolowanym rynku gazu ziemnego poza wspólnym Systemem Unii Europejskiej, dlatego też trudno jest mówić o płynności rynku gazu w naszym kraju. Patrząc na rynek energii który (przynajmniej teoretycznie) zmierza w kierunku pełnej integracji w całej Europie można sobie tez wyobrazić w pełni zliberalizowany pan-europejski rynek gazu gdzieś pod koniec obecnej dekady. Dziś polski rynek gazu ziemnego jest w pełni nadzorowany przez Urząd Regulacji Energetyki, który na drodze decyzji administracyjnych w obrębie procesu zatwierdzania taryf ustala cenę tego paliwa. Niezbędne jest wprowadzenie nowych regulacji wynikających z obowiązku wdrożenia przez państwa unijne tzw. trzeciego pakietu energetycznego, w skład którego wchodzi m. in. dyrektywa 2009/73/WE z dnia 13 lipca 2009 r. dotycząca wspólnych zasad rynku wewnętrznego gazu, uchylająca dyrektywę 2003/55/WE [3]. Prace nad nowymi rozporządzeniami obejmującymi uchwalenie nowych ustaw: Prawo energetyczne, Prawo gazowe oraz Ustawa o odnawialnych źródłach energii rozpoczęły się od momentu wejścia w życie dyrektywy unijnej. W 2011 opracowano Mapę drogową uwolnienia cen gazu w Polsce, w której zawarto założenia między innymi: zniesienia taryf gazowych dla odbiorców przemysłowych od 2013 roku oraz doprowadzenia do publicznego obrotu gazem. Dodatkowo od 2015 roku mają być zniesione taryfy na gaz dla gospodarstw domowych. Jednak najistotniejszą kwestią reformy jest program uwolnienia gazu, w wyniku którego może dojść do wzrostu liczby przedsiębiorstw zajmujących się handlem gazem ziemnym, posiadających konkurencyjną ofertę dla odbiorców hurtowych, a w kolejnym kroku również dla odbiorców detalicznych. Do dziś projekty wyżej wymienionych ustaw nie zostały wniesione pod obrady Sejmu, a w celu uniknięcia kar z powodu opóźnień we wdrażaniu dyrektyw opracowany został jedynie projekt nowelizacji ustawy Prawo energetyczne. Dodatkowo uwolnienie rynku gazu ziemnego, będzie miało duży wpływ na zmniejszenie znaczenia węgla kamiennego[4], co uprości kształtowanie przez mechanizm rynkowy krajowej struktury źródeł energii a tym samym zwiększy konkurencyjność cenową gazu ziemnego, co nieodłącznie wiąże się z poprawą bezpieczeństwa energetycznego Polski. Z kolei czynnikiem niezwykle istotnym w kwestiach nie tylko zapewnienia bezpieczeństwa dostaw paliwa gazowego, ale również zwiększenia użycia tego surowca są Podziemne Magazyny Gazu. Umożliwiają one zrównoważenie sezonowych różnic pomiędzy popytem a podażą, zapewniają niezawodność i bezpieczeństwo dostaw gazu do odbiorców, pozwalają na racjonalne eksploatowanie złóż gazu oraz umożliwiają tworzenie gospodarczych i strategicznych rezerw tego surowca [5].
5 3. EFEKTYWNA REALIZACJA OBSŁUGI PROCESÓW ZWIĄZANYCH Z UCZESTNICTWEM W RYNKU GAZU W związku z tym, że obecnie zmiany zachodzące na rynku gazu są bardzo dynamiczne, aby zachodziły one sprawnie, konieczny jest niezbędny czynnik technologiczny wykorzystanie systemów informatycznych oraz innowacyjnych narzędzi IT usprawniających obsługę procesów biznesowych związanych z aktywnym, efektywnym i dochodowym uczestnictwem w tym rynku. Działania i zmiany legislacyjne mają bezpośredni wpływ na potrzeby zmian standardów systemów IT dla potrzeb magazynowania, przesyłu, handlu, zgłoszeń i rozliczeń kontraktów gazowych. Warunkują one ciągłe modyfikacje, aktualizacje i dostosowywanie oprogramowania narzędziowego, a także potrzeby utrzymania wysokich parametrów SLA w usługach stałej asysty serwisowej dla tego oprogramowania. Podstawowym wymaganiem z punktu widzenia aktywnego uczestnictwa w rynku gazu jest posiadanie narzędzi IT wspierających proces bilansowania handlowego i obsługi nominacji do OGP w jednolitym standardzie zapewniającym komunikację poszczególnych uczestników z Operatorem w formacie zgodnym z protokołem edig@s. Ten sam czynnik standaryzacji komunikacji wymusił w początkowej fazie funkcjonowania rynku energii potrzebę użytkowania specjalizowanego oprogramowania do dwukierunkowego przesyłania danych pomiędzy Operatorem Systemu Przesyłowego (OSP) a Uczestnikami Rynku UR zgłoszeń handlowych (WIRE) i technicznych (SOWE). Na europejskich rynkach gazu tego typu oprogramowanie do obsługi wysyłania i odbierania komunikatów gazowych zgodnych ze standardem protokołu edig@s jest już powszechnie stosowane przez poszczególnych uczestników tych rynków. Oczywiście w tej fazie rozwoju rynku również w Polsce można znaleźć przykłady takich produkcyjnie działających rozwiązań, np. wdrożony przez Transition Technologies S.A. System Zarządzania Podziemnymi Magazynami Gazu dla Operatora Systemu Magazynowania (OSM) PGNiG. Oprogramowanie składa się z wielu modułów funkcjonalnych ale procesy komunikacji przy wykorzystaniu protokołu edig@s samego OSM z Gaz Systemem i PGNiG realizowane są w Gas Communication Control (GCC), wygodnej, przeznaczonej do równoległej pracy wielu użytkowników, łatwej w obsłudze internetowej aplikacji, która pozwala na kontrolę, konwersję i zarządzanie wymianą wiadomości Edig@s. Aplikacja jest przeznaczona dla spedytorów gazu w Polsce, OSP, OSM, ZUP i innych partnerów rynku gazu. Wspiera procesy dopasowania, bilansowania, nominacji, itp. Pozwala na wysyłanie, odbieranie, przeglądanie i tworzenie wiadomości edig@s (automatyczne i ręczne), tworzenie i monitorowanie dowolnej liczby połączeń z innymi komunikatorami edig@s, integrację własnych systemów, które muszą wysyłać i odbierać wiadomości Edig@s. Umożliwia również przegląd historycznych działań na poszczególnych komunikatach, import nowych komunikatów i wiadomości np. z pliku i ręczne generowanie nowych. Wychodząc z założenia, że uwolnienie rynku gazu spowoduje pojawienie się na nim większej niż obecnie liczby nowych podmiotów, do grupy procesów biznesowych, które będą musiały być właściwie od zaraz, skutecznie i efektywnie wspierane przez dedykowane oprogramowanie i usługi IT zaliczyć należy: zarządzanie kontraktami gazowymi, bilansowanie handlowe,
6 pozyskiwanie danych pomiarowo rozliczeniowych i cały proces rozliczeniowy z tym związany. Kompleksowy system o takiej charakterystyce funkcjonalnej, został z powodzeniem wdrożony dla niemieckiego koncernu Trianel i Statoil, w obszarze wsparcia komercyjnej działalności magazynów gazu Storage Management System (SMS). Rys. 2. System GCC do obsługi komunikacji z wykorzystaniem protokołu edig@s Rys. 3. System zarządzania magazynami SMS Główne funkcje systemu obejmują zarządzanie pojemnością podziemnego magazynu gazu, zarządzanie kontraktami na magazynowanie gazu, zbieranie i przetwarzanie nominacji i renominacji na magazynowanie, alokację przepływów gazu, pobieranie danych z systemu automatyki, wspieranie procesu tworzenia nominacji i renominacji do Operatorów Systemu Przesyłowego w Niemczech, wymiana zasobów magazynowych między współwłaścicielami i użytkownikami na rynku wtórnym, przygotowywanie rozliczeń finansowych.
7 Rys. 4. Rozmieszczenie podziemnych magazynów gazu ziemnego w Europie Konkurencyjność na zliberalizowanym rynku gazu w Europie oznacza też konieczność zapewnienia większej elastyczności dostaw w kontraktach, czyli zapewnienia sobie możliwości składowania i pobierania w miarę potrzeb paliwa gazowego z podziemnych magazynów (kawern) w procesach dynamicznie realizowanych operacji zatłaczania / wytłaczania gazu. Na rynku europejskim obserwujemy zwiększone wykorzystanie podziemnych kawern gazowych i w przyszłości dominującą pozycję rynkową będą mieli gracze łączący efektywne działania handlowe (wspomagane przez IT) z optymalnym wykorzystaniem możliwości jakie daje sprawne zarządzanie pojemnościami magazynowymi gazu w kawernach (oczywiście także wspomagane przez systemy IT przykładowe doświadczenia z wykorzystania tylko jednego z opracowanych modułów optymalizacji pracy kompresorów gazowych dla instalacji w Niemczech prowadziły do oszczędności 5-10 % kosztów). Rys. 5. Wykorzystanie magazynów gazu ziemnego w Polsce
8 W Polsce kluczową rolę animatorów obrotu gazem z punktu widzenia wielkości wolumenu transakcji i generowanego obrotu na TGE na rynkach RTTg i RDNg, są oczywiście podmioty z Grupy Kapitałowej PGNiG, w szczególności sam PGNiG S.A, PGNiG Obrót Detaliczny sp. z o.o. i duże koncerny energetyczne jak TAURON PE, ENEA, PGE czy PKP Energetyka. Istotną rolę odgrywają też Domy Maklerskie (DM) i Towarowe Domy Maklerskie (TDM). Wsparcie potrzeb DM związanych z efektywną i skuteczną obsługą zleceń własnych Klientów i to nie tylko na zakup/sprzedaż gazu, ale również pozostałych towarów giełdowych: energii elektrycznej, Praw Majątkowych czy też uprawnień do emisji CO 2, zaowocowało już na początku 2012 roku podjętą inicjatywą współpracy pomiędzy Transition Technologies S.A. i jednym z DM i realizacji wdrożenia dedykowanego, kompleksowego Systemu Informatycznego składającego się z szeregu modułów funkcjonalnych, m.in.: moduł zarządzania kontraktami pomiędzy uczestnikami rynku energii elektrycznej, gazu, praw majątkowych i emisji CO 2, wspomagający sprawną obsługę procesów ewidencji i zarządzania kontraktami oraz rozliczenia zawartych transakcji, zintegrowany z modułem zarządzanie kontraktami interfejs internetowy wspomagający handel bieżący na dostępnych rynkach TGE, umożliwiający komunikację bezpośrednią między kontrahentami (Klient DM). moduł optymalizacji długoterminowej portfela kontraktów wspierający procesy zarządzania portfelem kontraktów, wspomaga podejmowanie decyzji handlowych w różnych horyzontach czasowych, umożliwia optymalne wykorzystanie zawartych kontraktów oraz analizę wariantów zawierania nowych umów z uwzględnieniem: ograniczeń technicznych, cen rynkowych, prognoz i danych historycznych cen gazu, ropy, wskaźników giełdowych, bieżącego portfela, oraz finalnego przychodu. Zastosowane rozwiązanie daje dużo możliwości Klientom Domu Maklerskiego, m.in. obsługa zleceń, podgląd w czasie rzeczywistym aktualnych notowań dla wszystkich obsługiwanych rynków oraz pobieranie informacji o zawartych transakcjach, a także generowanie raportów z tych transakcji. Użytkownik może wysyłać zlecenia do Domu Maklerskiego oraz je wycofywać, na bieżąco posiada informacje o statusie swoich zleceń na TGE, ma dostęp do informacji o najlepszych ofertach zakupowych i sprzedażowych dla rynków: RDN, RDS, RDB oraz RTT, może przeglądać transakcje już zawarte, generować raporty zleceń, transakcji i tworzyć grafiki dobowo-godzinowe. Użytkownicy dzięki wbudowanemu komunikatorowi mogą kontaktować się bezpośrednio z obsługującym ich zlecenia Maklerem w Domu Maklerskim. Poszukując zbieżności w trendach rozwoju rynków gazu i energii, nie sposób nie zauważyć procesu otwarcia dla polskich graczy europejskich rynków energii, certyfikatów pochodzenia i uprawnień do emisji CO 2 z możliwością transferu energii w transakcjach wymiany międzysystemowej z wykorzystaniem aukcji na zdolności na CAO transgranicznych. Nowe możliwości handlu momentalnie wykreowały nowe pilne wymagania wobec systemów klasy ETRM/CTRM wspierających dotychczas działalność handlową, prognozowanie cenowe i
9 analizę ryzyka wyłącznie dla rynków w Polsce. Dobrym przykładem ewolucji takiego kompleksowego narzędzia IT wspierającego w kolejnych cyklach swojego rozwoju całość procesów uczestnictwa w polskim rynku najpierw samej EE, potem sukcesywnie rynków PM, CO 2 a obecnie gazu jest oprogramowanie Transition Technologies S.A o nazwie LUXtrade. Od 2011 roku jest ono sukcesywnie rozbudowywane o obsługę interfejsów dostępowych do kolejnych europejskich giełd i platform obrotu, z możliwością bieżącej analizy krzywych cenowych i miar ryzyk dla poszczególnych rynków. Obecnie implementowana jest w Systemie, analogicznie do pozostałych towarów, obsługa handlu gazem na rynkach europejskich, z wyprzedzeniem oczywistego wniosku - jak tylko pojawi się dla polskich Uczestników Rynku Gazu (URG) możliwość handlu paliwem gazowym na rynkach europejskich, natychmiast w ślad za tym pojawią się konkretne oczekiwania obsługi takiej funkcjonalności w oferowanych na rynku narzędziach informatycznych. Rys. 6. Schemat wymiany danych w kompleksowych Systemie klasy CTRM do wsparcia działalności na Rynku Gazu Liberalizacja rynku gazu w Polsce dotyczyć będzie również zmian w segmencie klientów detalicznych gazu z uproszczeniem procedury zmiany sprzedawcy paliwa gazowego włącznie, a naturalną konsekwencją tego procesu będzie potrzeba powstania rozwiązań IT analogicznych do tych funkcjonujących z powodzeniem na REE tzn.: systemy obsługi Klienta (e- BOK), systemy wsparcia procedury zmiany sprzedawcy i specjalizowane systemy bilingowe prawdopodobne w konwencji obsługi rozliczeń zarówno EE jak i gazu (dual fuel). Patrząc długoterminowo obecne zmiany rynków energii i gazu to nie tylko powierzchowne modyfikacje i nadrzędne regulacje prawne to też głęboka transformacja sektora prowadząca final-
10 nie do powstania zupełnie nowych graczy rynkowych być może koncernów skupionych na kompleksowej obsłudze klienta (multiutility) gdzie dostawy energii, gazu, a może także wody i innych mediów (Internet, telewizja, telefon) dają możliwość oferowania zupełnie nowych, dziś nawet niewyobrażalnych usług. Rozporządzenie o integralności i przejrzystości hurtowego rynku energii (rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady UE nr 1227/2011 z dnia 25 października 2011 ) nakłada na uczestników rynku gazu szereg obowiązków w zakresie informacyjno-sprawozdawczym. Uczestnicy zobowiązani są do przekazywania informacji o realizowanych transakcjach gazowych w celu zapobieżenia manipulacji rynkiem i ewentualnym nadużyciom. W tym przypadku również wykorzystywane są systemy IT, które umożliwiają automatyczne przekazywanie wybranego zestawu danych do wyznaczonych w ramach rozporządzenia podmiotów rynku. System Zarządzania Podziemnymi Magazynami Gazu wdrożony u Operatora Systemu Magazynowania umożliwia również przesyłanie ściśle zdefiniowanego zakresu danych określonych w ramach rozporządzenia REMIT do agencji ACER. Systemy IT mogą być również dodatkowo wykorzystywane w procesach produkcyjnych realizowanych na obiektach Operatora Sieci Przesyłowej lub Operatora Systemu Magazynowania. Aplikacja Compressor Energy Prognosis (CEP) umożliwia sprawne i oszczędne zarządzanie wykorzystaniem kompresorów wykorzystywanych do tłoczenia gazu. Automatyczne sterowanie procesem produkcyjnym pozwala osiągnąć znaczącą redukcję kosztów dzięki zastosowaniu technik optymalizacyjnych. Osiągnięcie oszczędności jest również możliwe dlatego, że wykorzystanie aplikacji informatycznych pozwala wyręczyć operatorów w skomplikowanych procedurach matematycznych, których wykonanie każdorazowo zabiera bardzo dużo czasu. Naturalną tendencją w takiej sytuacji jest to, że operatorzy urządzeń próbują korzystać z podobnych wcześniej zweryfikowanych rezultatów zamiast przeprowadzać czasochłonne obliczenia. W takim przypadku jednak aplikacja informatyczna nie opierałaby się na poprzednio sprawdzonym rozwiązaniu, ale każdorazowo realizowałaby całą wcześniej zdefiniowaną procedurę optymalizacyjną. 4. PODSUMOWANIE Obecnie obserwujemy pierwsze zmiany na rynku gazu, prowadzące do odejścia od praktyk monopolistycznych. Mimo, że zmiany w kierunku liberalizacji wdrażane są powoli to pewna jest ich intensyfikacja w przyszłości. Cały proces uwalniania rynku znamy z przykładu energetyki. Dziś jesteśmy w lepszej sytuacji - możemy nie popełnić błędów, które miały miejsce w przeszłości i mamy świadomość tego co nas czeka. Wiemy, że niezbędnym czynnikiem dla działania rynku są sprawne i funkcjonalne systemy informatyczne, ponieważ hipotetycznie jeden dzień bez systemów IT w energetyce zatrzymuje generowanie energii we wszystkich elektrowniach i powoduje większe zatrzymanie niż jakiekolwiek problemy systemowe i awarie urządzeń. W końcu wiemy, że rynek energii elektrycznej nie może istnieć bez systemów IT - to podobieństwo powtarza się również na rynku gazu.
11 LITERATURA [1] Źródło: Opracowanie własne na podstawie raportów miesięcznych TGE. [2] Polityka Energetyczna Polski do 2030 r, Ministerstwo Gospodarki, Załącznik do uchwały nr 202/2009 Rady Ministrów z dnia 10 listopada 2009r [3] Dyrektywa 2009/73/EC Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 lipca 2009 r. dotycząca wspólnych zasad rynku wewnętrznego gazu ziemnego [4] Kamiński J.: The impact of liberalisation of the electricity market on the hard coal mining sector in Poland. Energy Policy no 37, 2009 [5] Kosowski P., Stopa J., Rychlicki S.: Podziemne magazyny gazu jako element systemu bezpieczeństwa energetycznego i rynku gazowego. Polityka Energetyczna, 2007, t. 10, z. 2. THE ROLE OF THE IT SECTOR IN THE NEW MARKET REALITY. DEVELOPMENT OF THE GAS MARKET IN POLAND Key words: information systems in gas sector, gas market transformation, IT systems Summary. The article presents the changes that need to occur on the gas market in order to adapt it to the new regulations. In this article we have discussed the issues, needs and technical problems that may arise in the implementation and construction of a model of the market and have been pointed out areas where the key is the role of information systems in the business process Konrad Świrski, prof. nzw. dr hab. inż., Kierownik Zakładu Maszyn i Urządzeń Energetycznych w Instytucie Techniki Cieplnej Politechniki Warszawskiej. k.swirski@itc.pw.edu.pl Robert Magier, mgr inż., Kierownik Zespołu ds. projektów rynku gazu w Transition Technologies S.A. r.magier@tt.com.pl Arkadiusz Piłat, mgr inż., Dyrektor ds. Projektów Strategicznych w Transition Technologies S.A. Absolwent Wydziału Elektrycznego Politechniki Warszawskiej. a.pilat@tt.com.pl Urszula Kwiatkowska, mgr, Koordynator Biura Zarządu Transition Technologies S.A. u.kwiatkowska@tt.com.pl
Rola IT w nowej rzeczywistości rynkowej- Analogie pomiędzy Rynkiem Energii Elektrycznej i Rynkiem Gazu
Rola IT w nowej rzeczywistości rynkowej- Analogie pomiędzy Rynkiem Energii Elektrycznej i Rynkiem Gazu Agenda Nowa rzeczywistość energetyczna- Pierwsze kroki w kierunku zliberalizowanego Rynku Gazu.. i
Bardziej szczegółowoZarządzanie kontraktami. Moduł służący do zarządzania kontraktami
LUXtrade HANDEL GAZEM W LUXTRADE LUXtrade Określone przez Prezesa URE w Programie Uwolnienia Gazu zmiany w kierunku liberalizacji rynku gazu, coraz większe możliwości niezależnego importu oraz organizacja
Bardziej szczegółowoJAK POPRAWIĆ KONKURENCYJNOŚĆ RYNKU ENERGII ELEKTRYCZNEJ W POLSCE
JAK POPRAWIĆ KONKURENCYJNOŚĆ RYNKU ENERGII ELEKTRYCZNEJ W POLSCE Grzegorz Onichimowski Prezes Zarządu NEUF 2007 Nowa Energia- User Friendly październik 2007, Warszawa Konkurencja na REE czy da się konkurować
Bardziej szczegółowoNarzędzia niezbędne do rozliczeń na otwartym rynku energii elektrycznej
Narzędzia niezbędne do rozliczeń na otwartym rynku energii elektrycznej 1 Wspomaganie informatyczne rozliczeń na otwartym rynku energii Narzędzia informatyczne wspomagające rozliczenia na otwartym rynku
Bardziej szczegółowoNowe zadania i nowe wyzwania w warunkach deficytu mocy i niedoboru uprawnień do emisji CO2 Jan Noworyta Doradca Zarządu
Rola giełdy na rynku energii elektrycznej. Nowe zadania i nowe wyzwania w warunkach deficytu mocy i niedoboru uprawnień do emisji CO2 Jan Noworyta Doradca Zarządu Warszawa, 25 kwietnia 2008 Międzynarodowa
Bardziej szczegółowoRYNEK ENERGII ELEKTRYCZNEJ W POLSCE - stan na 31 marca 2012 r. Raport TOE
RYNEK ENERGII ELEKTRYCZNEJ W POLSCE - stan na 31 marca 2012 r. Raport TOE Prezentacja TOE na posiedzenie Podkomisji ds. Energetyki Warszawa, 24.05.2012 r. ZAKRES RAPORTU TOE 2012. SPIS TREŚCI I. Wprowadzenie
Bardziej szczegółowoLiberalizacja rynku gazu w Polsce
Liberalizacja rynku gazu w Polsce stan obecny i perspektywy Warsztaty dla uczestników rynku gazu 16 października 2014 r. Warszawa, 2014 Stan obecny Rynek gazu w Polsce struktura rynku Odbiorcy końcowi:
Bardziej szczegółowoLIBERALIZACJA KRAJOWEGO RYNKU GAZU ZIEMNEGO - ZAGADNIENIA PODSTAWOWE
LIBERALIZACJA KRAJOWEGO RYNKU GAZU ZIEMNEGO - ZAGADNIENIA PODSTAWOWE Dr MARIUSZ SWORA KATEDRA PUBLICZNEGO PRAWA GOSPODARCZEGO WPIA UJ W KRAKOWIE WSPÓLNE SEMINARIUM CAEWSE, KJ, EBE KLUB JAGIELLOŃSKI 17.12.2012
Bardziej szczegółowoZmiany na rynku energii elektrycznej w Polsce 2013/2014
Zmiany na rynku energii elektrycznej w Polsce 2013/2014 Coroczne spotkanie przedstawicieli Towarzystwa Rozwoju Małych Elektrowni Wodnych Marek Kulesa dyrektor biura TOE Ślesin, 29 listopada 2013 r. Zakres
Bardziej szczegółowoNowy Model Rynku Gazu
Nowy Model Rynku Gazu Warszawa, 07 luty 2012r. 1 Założenia modelu 1. Umożliwienie nowym podmiotom wejścia na rynek gazu. 2. Umożliwienie handlu gazem w oderwaniu od fizycznej lokalizacji w sieci w węźle
Bardziej szczegółowoZasady funkcjonowania rynku gazu na TGE
Zasady funkcjonowania rynku gazu na TGE Leszek Prachniak Dyrektor Działu Notowań leszek.prachniak@tge.pl Warszawa 26.06.2013 Rynek giełdowy - rynkiem konkurencyjnym www.tge.pl Prezes Urzędu Regulacji Energetyki
Bardziej szczegółowoROLA IT W NOWEJ RZECZYWISTOŚCI RYNKOWEJ ANALOGIE RYNKÓW GAZU I ENERGII ELEKTRYCZNEJ
ROLA IT W NOWEJ RZECZYWISTOŚCI RYNKOWEJ ANALOGIE RYNKÓW GAZU I ENERGII ELEKTRYCZNEJ Autorzy: Konrad Świrski, Arkadiusz Piłat, Urszula Kwiatkowska ( Rynek Energii nr 3/2013) Słowa kluczowe: informatyka
Bardziej szczegółowoNowe otwarcie przedsiębiorstw sektora gazownictwa warunki funkcjonowania w jednolitym wewnętrznym rynku gazu ziemnego Unii Europejskiej
Nowe otwarcie przedsiębiorstw sektora gazownictwa warunki funkcjonowania w jednolitym wewnętrznym rynku gazu ziemnego Unii Europejskiej HES II Marek Foltynowicz Kluczowe czynniki kształtujące rynek Członkostwo
Bardziej szczegółowoUruchomienie rynku gazu na TGE
Uruchomienie rynku gazu na TGE Leszek Prachniak Dyrektor Działu Notowań leszek.prachniak@tge.pl Szczególna Rola Giełdy Towarowej na rynku gazu w warunkach obowiązywania taryfy www.tge.pl Najpierw konkurencja
Bardziej szczegółowoWnioski Prezesa URE z analizy uwag do Programu Uwalniania Gazu (wprowadzenie do dyskusji)
Wnioski Prezesa URE z analizy uwag do Programu Uwalniania Gazu (wprowadzenie do dyskusji) Warsztaty ws. Programu Uwalniania Gazu Warszawa, 28 maja 2012 r. Oczekiwania uczestników rynku gazu Stworzenie
Bardziej szczegółowoRynek energii. Podmioty rynku energii elektrycznej w Polsce
4 Rynek energii Podmioty rynku energii elektrycznej w Polsce Energia elektryczna jako towar Jak każdy inny towar, energia elektryczna jest wytwarzana przez jej wytwórców, kupowana przez pośredników, a
Bardziej szczegółowoAgenda. Rynek gazu w Polsce. 2 Prognozy rynkowe. Oferta gazowa Grupy TAURON - Multipakiet
Agenda 1 Rynek gazu w Polsce 2 Prognozy rynkowe 3 Dane rynkowe Źródło: Urząd Regulacji Energetyki Dane rynkowe Udział gazu ziemnego w strukturze zużycia energii pierwotnej w krajach europejskich Źródło:
Bardziej szczegółowoDOM MAKLERSKI W GIEŁDOWYM OBROCIE ENERGIĄ ELEKTRYCZNĄ
DOM MAKLERSKI W GIEŁDOWYM OBROCIE ENERGIĄ ELEKTRYCZNĄ. PODSTAWOWE REGULACJE DOTYCZĄCE WSPÓŁPRACY DOMU MAKLERSKIEGO I JEGO KLIENTÓW Ustawa z 29.07.2005 o obrocie instrumentami finansowymi Ustawa z 29.07.2005
Bardziej szczegółowoBariery rynku gazu i inicjatywy optymalizujące
Bariery rynku gazu i inicjatywy optymalizujące Spotkanie z uczestnikami hurtowego rynku gazu w URE Marek Kulesa Maciej Markowski Warszawa, 2 grudnia 2013 r. Agenda Zapasy obowiązkowe Dywersyfikacja Dostaw
Bardziej szczegółowoDEBATA: Klient na rynku energii forum odbiorców energii. M.Kulesa, TOE (www.toe.pl), Warszawa, 2006.02.06
WYBRANE ZAGADNIENIA PROBLEMOWE konkurencja w elektroenergetyce liberalny rynek energii elektrycznej w Polsce zasada TPA jak korzystać z możliwości wyboru dostawy? oczekiwania i problemy klientów spory
Bardziej szczegółowoLiberalizacja rynku gazu w Polsce Postulaty odbiorców przemysłowych. Warszawa, 29 październik 2014r.
Liberalizacja rynku gazu w Polsce Postulaty odbiorców przemysłowych. Warszawa, 29 październik 2014r. Polski rynek gazu - cechy. Jak dotąd większość polskiego rynku gazu objęta jest regulacją, prawie wszyscy
Bardziej szczegółowoPrezentacja grupy kapitałowej Towarowej Giełdy Energii. TGE S.A. Jacek A. Goszczyński - Wiceprezes Zarządu
Prezentacja grupy kapitałowej Towarowej Giełdy Energii TGE S.A. Jacek A. Goszczyński - Wiceprezes Zarządu IRGIT S.A. Ireneusz Łazor - Prezes Zarządu Warszawa 07.02.2012 RYNEK ENERGII W POLSCE KLUCZOWE
Bardziej szczegółowoNoble Securities S.A. na rynkach praw majątkowych, energii elektrycznej i gazu ziemnego Towarowej Giełdy Energii S.A.
Noble Securities S.A. na rynkach praw majątkowych, energii elektrycznej i gazu ziemnego Towarowej Giełdy Energii S.A. Noble Securities S.A. Jeden z pierwszych domów maklerskich, działający na polskim rynku
Bardziej szczegółowoWarsztaty dla Komisji Nadzoru Finansowego
Warsztaty dla Komisji Nadzoru Finansowego Mirosław Filip Dyrektor Departamentu Nowych Rynków Warszawa, 13.06.2012 r. AGENDA Uwarunkowania zewnętrzne Rola TGE na rynku gazu Rynek gazu w Polsce stan obecny
Bardziej szczegółowoPolityka energetyczna Polski do 2050 roku. Warszawa, sierpień 2014 r.
Polityka energetyczna Polski do 2050 roku Warszawa, sierpień 2014 r. 2 Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko Strategia BEiŚ: została przyjęta przez Radę Ministrów 15 kwietnia 2014 r. (rozpoczęcie prac
Bardziej szczegółowoPerspektywa rynków energii a unia energetyczna. DEBATA r.
Perspektywa rynków energii a unia energetyczna DEBATA 20.05.2015 r. Unia Energetyczna - dokumenty Dokumenty Komunikat Komisji Europejskiej: Strategia ramowa na rzecz stabilnej unii energetycznej opartej
Bardziej szczegółowoBezpieczeństwo dostaw gazu
HES II Bezpieczeństwo dostaw gazu Marek Foltynowicz Listopad 2006 1 Bezpieczeństwo energetyczne Bezpieczeństwo energetyczne stan gospodarki umożliwiający pokrycie bieżącego i perspektywicznego zapotrzebowania
Bardziej szczegółowoHub gazowy w Polsce dywersyfikacja źródeł i autonomia w kreowaniu ceny na rynku
Hub gazowy w Polsce dywersyfikacja źródeł i autonomia w kreowaniu ceny na rynku Dr Marcin Sienkiewicz Dyrektor TGE Hub Polska. IX FORUM OBROTU Janów Podlaski, 20-22 czerwca 2016 Strona Agenda Co to jest
Bardziej szczegółowoRynek Dnia Bieżącego. linia biznesowa energia elektryczna
Rynek Dnia Bieżącego linia biznesowa energia elektryczna TGE kim jesteśmy? Nowy rynek na TGE - Rynek Dnia Bieżącego I slide 2 Pełna liberalizacja rynku energii elektrycznej - przed którą nie ma w Polsce
Bardziej szczegółowoMETODY I ZAŁOŻENIA ANALIZY ZGODNOŚCI PLANOWANEGO DO WPROWADZENIA OBOWIĄZKU ŚRÓDDZIENNEGO Z ART. 26 UST. 2 BAL NC
METODY I ZAŁOŻENIA ANALIZY ZGODNOŚCI PLANOWANEGO DO WPROWADZENIA OBOWIĄZKU ŚRÓDDZIENNEGO Z ART. 26 UST. 2 BAL NC Na podstawie Rozporządzenia Komisji (UE) nr 312/2014 z dnia 26 marca 2014 r. ustanawiającego
Bardziej szczegółowoRynek energii. Charakterystyka rynku gazu w Polsce
5 Rynek energii Charakterystyka rynku gazu w Polsce Źródła gazu ziemnego w Polsce Dostawy gazu na rynek krajowy, 2010 r. 7% 30% 63% Import z Federacji Rosyjskiej Wydobycie krajowe Import z innych krajów
Bardziej szczegółowoZadania regulatora w obszarze utrzymania bezpieczeństwa dostaw energii
Zadania regulatora w obszarze utrzymania bezpieczeństwa dostaw energii Sławomir Siejko Konferencja Gospodarka jutra Energia Rozwój - Środowisko Wrocław 20 stycznia 2016 r. Prezes Rady Ministrów Regulator
Bardziej szczegółowoSystem ienergia -narzędzie wspomagające gospodarkę energetyczną przedsiębiorstw
System ienergia -narzędzie wspomagające gospodarkę energetyczną przedsiębiorstw Pracownia Informatyki Numeron Sp. z o.o. ul. Wały Dwernickiego 117/121 42-202 Częstochowa Pracownia Informatyki Numeron Sp.
Bardziej szczegółowoZarządzanie Zapasami System informatyczny do monitorowania i planowania zapasów. Dawid Doliński
Zarządzanie Zapasami System informatyczny do monitorowania i planowania zapasów Dawid Doliński Dlaczego MonZa? Korzyści z wdrożenia» zmniejszenie wartości zapasów o 40 %*» podniesienie poziomu obsługi
Bardziej szczegółowoKoncepcja European Energy Trading Platform (EETP) czy to jest możliwe?
Koncepcja European Energy Trading Platform (EETP) czy to jest możliwe? Grzegorz Onichimowski Prezes Zarządu Towarowa Giełda Energii S.A. POWER RING 2007 w stronę europejskiej energetycznej platformy handlowej
Bardziej szczegółowoBAROMETR RYNKU ENERGII RWE najbardziej przyjazne rynki energii w Europie
BAROMETR RYNKU ENERGII RWE najbardziej przyjazne rynki energii w Europie Janusz Moroz Członek Zarządu RWE Polska 17. listopada 2011 RWE company name 17.11.2011 PAGE 1 Barometr Rynku Energii RWE narzędzie
Bardziej szczegółowoRYNEK ENERGII ELEKTRYCZNEJ W POLSCE - stan na 31 marca 2012 r. Raport TOE
RYNEK ENERGII ELEKTRYCZNEJ W POLSCE - stan na 31 marca 2012 r. Raport TOE Prezentacja wprowadzająca. PANEL: Rynek energii w Polsce Marek Kulesa dyrektor biura TOE Katowice, 16.05.2012 r. ZAKRES RAPORTU
Bardziej szczegółowoPodsumowanie roku 2012 na Towarowej Giełdzie Energii
Warszawa, 22 stycznia 2013 r. Podsumowanie roku 2012 na Towarowej Giełdzie Energii Informacja prasowa Obrót na wszystkich rynkach, dedykowanych energii elektrycznej, na Towarowej Giełdzie Energii, wyniósł
Bardziej szczegółowoRynek mocy a nowa Polityka energetyczna Polski do 2050 roku. Konferencja Rynek Mocy - Rozwiązanie dla Polski?, 29 października 2014 r.
Rynek mocy a nowa Polityka energetyczna Polski do 2050 roku Konferencja Rynek Mocy - Rozwiązanie dla Polski?, 29 października 2014 r. 2 Cel główny Polityki energetycznej Polski do 2050 r. Tworzenie warunków
Bardziej szczegółowoRynek gazu w Polsce. Warszawa. 30 czerwca 2011
Rynek gazu w Polsce Warszawa 30 czerwca 2011 Agenda 1. Otoczenie regulacyjne w Polsce 2. Perspektywy rozwoju rynku gazu w Polsce Page 2 1. Otoczenie regulacyjne w Polsce ramy regulacyjne Rynek gazu ziemnego
Bardziej szczegółowoDEBATA: Konkurencyjność na rynku energii
DEBATA: Konkurencyjność na rynku energii 17 listopada 2011 r. Warszawa Marek Kulesa dyrektor biura TOE Wprowadzenie KRAJOWA PRODUKCJA I ZUŻYCIE ENERGII ELEKTRYCZNEJ W LATACH 1988-2010 ŚREDNIOROCZNE ZMIANY
Bardziej szczegółowoBudowa europejskiego rynku gazu ziemnego i rozwój infrastruktury przesyłowej gazu w UE
Dolnośląski Kongres Energetyczny Wrocław, 15 października 2015 Budowa europejskiego rynku gazu ziemnego i rozwój infrastruktury przesyłowej gazu w UE Rola i zadania ENTSOG Rafał Wittmann Członek Zarządu
Bardziej szczegółowoObrót energią elektryczną i gazem w Polsce - wybrane uwarunkowania, wpływ MiFID II na uczestników rynków
Obrót energią elektryczną i gazem w Polsce - wybrane uwarunkowania, wpływ MiFID II na uczestników rynków DEBATA TGE i TOE: Uwarunkowania dyrektywy MiFID II i jej wpływ na rynki towarowo-finansowe w Polsce
Bardziej szczegółowoPRAWNE WYDZIELENIE OPERATORA SYSTEMU DYSTRYBUCJI A ORGANIZACJA OBROTU GAZEM W PGNIG S.A. Warszawa 1 grudnia 2006
PRAWNE WYDZIELENIE OPERATORA SYSTEMU DYSTRYBUCJI A ORGANIZACJA OBROTU GAZEM W PGNIG S.A. Warszawa 1 grudnia 2006 1 PGNiG obsługuje ponad 6 400 000 odbiorców gazu 2 Sieci rozdzielcze -ok. 102 tys km* Dystrybucja
Bardziej szczegółowoRynek energii elektrycznej w Polsce w 2009 roku i latach następnych
Rynek energii elektrycznej w Polsce w 2009 roku i latach następnych VI Targi Energii Marek Kulesa dyrektor biura TOE Jachranka, 22.10.2009 r. 1. Wprowadzenie 2. Uwarunkowania handlu energią elektryczną
Bardziej szczegółowoMarek Kulesa dyrektor biura TOE. Warszawa, 18 października 2007 r.
REALIA RYNKU ENERGII ELEKTRYCZNEJ PO 1 LIPCA 2007 R. Nowe rozwiązania w ustawie, rozporządzeniach oraz instrukcjach ruchu i eksploatacji sieci - wpływ na realizację zasady TPA w roku 2008 Warszawa, 18
Bardziej szczegółowoRYNEK ENERGII ELEKTRYCZNEJ W POLSCE - stan na 31 marca 2013 r. Raport TOE
RYNEK ENERGII ELEKTRYCZNEJ W POLSCE - stan na 31 marca 2013 r. Raport TOE Marek Kulesa dyrektor biura TOE Warszawa 22 maj 2013 r. ZAKRES RAPORTU TOE 2013. SPIS TREŚCI I. Wprowadzenie (1 str.) II. III.
Bardziej szczegółowoSamorządy na parkiecie TGE Aspekty prawne
Samorządy na parkiecie TGE Aspekty prawne Małgorzata Słomko Radca prawny Spółki Towarowej Giełdy Energii S.A. Warszawa, 23 września 2014 r. Giełda regulacje Funkcjonowanie giełd towarowych reguluje ustawa
Bardziej szczegółowoRola Regulatora na konkurencyjnym rynku
Departament Promowania Konkurencji Rola Regulatora na konkurencyjnym rynku Warszawa, 18 października 2007 r. Adres: ul. Chłodna 64, 00-872 Warszawa e mail: dpk@ure.gov.pl tel. (+48 22) 661 62 33, fax (+48
Bardziej szczegółowoAUMS Digital. aums.asseco.com
AUMS Digital. aums.asseco.com AUMS Digital. AUMS Digital to platforma obsługi klienta nowej generacji z widokiem 360º. System podnosi jakość świadczonych usług i stanowi kluczowy element budowania przewagi
Bardziej szczegółowoNadzór nad rynkiem przeciwdziałanie manipulacji i podsumowanie zebranych doświadczeń
Nadzór nad rynkiem przeciwdziałanie manipulacji i podsumowanie zebranych doświadczeń Piotr Krawczak Dyrektor Biura Nadzoru Rynku XI FORUM OBROTU Olsztyn, 4-6 czerwca 2018 Otoczenie prawne wykonywanego
Bardziej szczegółowoModel otoczenia klienta na rynku energii
Model otoczenia klienta na rynku energii Autor: Grzegorz Stankiewicz ( Rynek Energii nr 2/2006) Słowa kluczowe: infrastruktura energetyczna, rynek energii, klient Streszczenie. W artykule przedstawiono
Bardziej szczegółowoRola i zadania Prezesa URE na konkurencyjnym rynku energii elektrycznej
Departament Promowania Konkurencji Rola i zadania Prezesa URE na konkurencyjnym rynku energii elektrycznej Warszawa, 18 października 2007 r. Adres: ul. Chłodna 64, 00-872 Warszawa e mail: dpk@ure.gov.pl
Bardziej szczegółowoODBIORCY KOŃCOWI NA RYNKU ENERGII ELEKTRYCZNEJ W POLSCE:
ODBIORCY KOŃCOWI NA RYNKU ENERGII ELEKTRYCZNEJ W POLSCE: 1997-2016-2030 TARGI ENERGII Panel: Rynek energii elektrycznej zadania odbiorców końcowych, operatorów systemu i przedsiębiorstw energetycznych:
Bardziej szczegółowoTGE SA w 2012. Grzegorz Onichimowski. Giżycko, 25 czerwca 2012
FORUM OBROTU 2012: TGE SA w 2012 Grzegorz Onichimowski Giżycko, 25 czerwca 2012 TGE SA ZMIENIŁA WŁAŚCICIELA, ALE NIE ZMIENIŁA FILOZOFII SWEGO DZIAŁANIA Podtrzymujemy nasz stały dialog z Członkami TGE (Rada
Bardziej szczegółowoto sprawdzone rozwiązania i otwartość na nowe potrzeby Sprawdzone rozwiązania i otwartość na nowe potrzeby
to sprawdzone rozwiązania i otwartość na nowe potrzeby Sprawdzone rozwiązania i otwartość na nowe potrzeby Nowe rozwiązania oparte o diagnozę potrzeb Koncepcja Wspieranie nowych technologii Modelowanie
Bardziej szczegółowoDEBATA: Konkurencyjność na rynku energii
DEBATA: Konkurencyjność na rynku energii 17 listopada 2011 r. Warszawa Marek Kulesa dyrektor biura TOE Wprowadzenie KRAJOWA PRODUKCJA I ZUŻYCIE ENERGII ELEKTRYCZNEJ W LATACH 1988-2010 ŚREDNIOROCZNE ZMIANY
Bardziej szczegółowoPraktyczne kroki do zmiany sprzedawcy. Przewodnik TPA Andrzej Wołosz PKP Energetyka spółka z o.o.
Praktyczne kroki do zmiany sprzedawcy. Przewodnik TPA Andrzej Wołosz PKP Energetyka spółka z o.o. a.wolosz@pkpenergetyka.pl 21 października 2006/ 1 Akty prawne wyznaczające kształt REE Prawo energetyczne
Bardziej szczegółowoZAKOŃCZENIE OKRESU PRZEJŚCIOWEGO DLA ŚRODKÓW TYMCZASOWYCH W KODEKSIE BILANSOWANIA. 7 listopada 2018
ZAKOŃCZENIE OKRESU PRZEJŚCIOWEGO DLA ŚRODKÓW TYMCZASOWYCH W KODEKSIE BILANSOWANIA 7 listopada 2018 ŚRODKI TYMCZASOWE - PODSTAWA PRAWNA Rozporządzenie Komisji (UE) nr 312/2014 z dnia 26 marca 2014r. ustanawiające
Bardziej szczegółowoKONWERGENCJA ELEKTROENERGETYKI I GAZOWNICTWA vs INTELIGENTNE SIECI ENERGETYCZNE WALDEMAR KAMRAT POLITECHNIKA GDAŃSKA
KONWERGENCJA ELEKTROENERGETYKI I GAZOWNICTWA vs INTELIGENTNE SIECI ENERGETYCZNE WALDEMAR KAMRAT POLITECHNIKA GDAŃSKA SYMPOZJUM NAUKOWO-TECHNICZNE Sulechów 2012 Kluczowe wyzwania rozwoju elektroenergetyki
Bardziej szczegółowoJak usprawnić funkcjonowanie hurtowego rynku energii? Marek Chodorowski Prezes Zarządu ELNORD S.A.
Jak usprawnić funkcjonowanie hurtowego rynku energii? Marek Chodorowski Prezes Zarządu ELNORD S.A. Jak poprawić funkcjonowanie hurtowego rynku energii? Rozwiązanie KDT Transparentność rynku Przejrzystość
Bardziej szczegółowoRynek energii elektrycznej w lutym 2013 r. kolejne rekordy na Towarowej Giełdzie Energii
Rynek energii elektrycznej w lutym 2013 r. kolejne rekordy na Towarowej Giełdzie Energii Informacja prasowa Łączny obrót energią elektryczną: 13,789 TWh wzrost o 257 proc. r/r Warszawa, 11 marca 2013 r.
Bardziej szczegółowoRelacje umowne OSD OSP Po 1 października 2015r.
Relacje umowne OSD OSP Po 1 października 2015r. Warszawa, 21 kwietnia 2015r. Międzyoperatorska Umowa Przesyłowa Relacje OSP OSD po 1 października 2015r. 2 Entry Entry OSP Exit do OSD 1 OSD 1 Exit Exit
Bardziej szczegółowoMichał Tryuk Wiceprezes Zarządu TGE S.A. Warszawa, 23 września 2014 r.
Michał Tryuk Wiceprezes Zarządu TGE S.A. Warszawa, 23 września 2014 r. Towarowa Giełda Energii TGE powstała pod koniec 1999 roku z inicjatywy Ministra Skarbu Państwa jako niezbędny element liberalizacji
Bardziej szczegółowoTGE kończy rok 2015 z najwyższymi w historii wolumenami na rynkach spot energii elektrycznej i gazu
Warszawa, 11.01.2016 r. TGE kończy rok 2015 z najwyższymi w historii wolumenami na rynkach spot energii elektrycznej i gazu Informacja prasowa Wolumen na rynku spot energii elektrycznej osiągnięty w 2015
Bardziej szczegółowoINFORMACJA O OBROCIE GAZEM ZIEMNYM I JEGO PRZESYLE za styczeń czerwiec 2013 r.
Warszawa, dn. 30 lipca 2013 r. INFORMACJA O OBROCIE GAZEM ZIEMNYM I JEGO PRZESYLE za styczeń czerwiec 2013 r. Wstęp Niniejsza informacja przedstawia ogólną sytuację na hurtowym rynku gazu ziemnego w miesiącach
Bardziej szczegółowoKonferencja Finansowanie kosztów osieroconych oraz finansowanie inwestycji w sektorze
Konferencja Finansowanie kosztów osieroconych oraz finansowanie inwestycji w sektorze Rozwiązanie KDT a rozwój konkurencji na rynku energii elektrycznej Halina Bownik - Trymucha Departament Promowania
Bardziej szczegółowo8 sposobów integracji OZE Joanna Maćkowiak Pandera Lewiatan,
8 sposobów integracji OZE Joanna Maćkowiak Pandera Lewiatan, 19.12.2017 O nas Forum Energii to think tank zajmujący się energetyką Wspieramy transformację energetyczną Naszą misją jest tworzenie fundamentów
Bardziej szczegółowoNowy instrument na rynku gazu dot. SGT
Nowy instrument na rynku gazu dot. SGT Sylwester Biało Dyrektor Działu Rynku Towarowego Komitet Rynku Energii Elektrycznej Warszawa, 27 października 2015 Rynek gazu planowane zmiany w Instrukcjach Operatora
Bardziej szczegółowoOdbiorcy z TPA na rynku energii elektrycznej
Odbiorcy z TPA na rynku energii elektrycznej Władysław Mielczarski Politechnika Łódzka, Instytut Badań Systemowych PAN Przedstawiany artykuł został zainspirowany dyskusjami w czasie konferencji Rynki Energii
Bardziej szczegółowo15 lat doświadczeń w budowie systemów zbierania i przetwarzania danych kontrolno-pomiarowych
O Firmie 15 lat doświadczeń w budowie systemów zbierania i przetwarzania danych kontrolno-pomiarowych Kilkaset systemów zbierania i przetwarzania danych kontrolno pomiarowych zrealizowanych na terenie
Bardziej szczegółowoRedukcja zapotrzebowania mocy na polecenie OSP Mechanizmy funkcjonowania procesu DSR r.
Redukcja zapotrzebowania mocy na polecenie OSP Mechanizmy funkcjonowania procesu DSR 20.04.2017 r. Rynek redukcji mocy - DSR Agenda: 1. Operatorskie środki zaradcze zapewnienie bezpieczeństwa systemu elektroenergetycznego
Bardziej szczegółowoW kierunku pełnej liberalizacji rynku energii elektrycznej dla odbiorców w gospodarstwach domowych. Warszawa, 2 lipca 2013 r.
W kierunku pełnej liberalizacji rynku energii elektrycznej dla odbiorców w gospodarstwach Warszawa, 2 lipca 2013 r. W kierunku liberalizacji rynku dla gospodarstw Wszyscy odbiorcy zyskują prawo do zmiany
Bardziej szczegółowoDane Klienta: Inter Szyk J. Kozikowski Sp.J. ul. Narwicka 11a. 80-557 Gdańsk. www.interszyk.pl
Dane Klienta: Inter Szyk J. Kozikowski Sp.J. ul. Narwicka 11a 80-557 Gdańsk www.interszyk.pl InterSzyk jest jedną z największych hurtowni odzieżowych działających na terenie całej Polski. Poza sprzedażą
Bardziej szczegółowoRynek Energii Kierunki Rozwoju
Rynek Energii Kierunki Rozwoju Grupa Bilansująca Bełchatów, 5-6 czerwca 2014 Rynek Energii Kierunki Rozwoju Andrzej Śmiechowicz PGE S.A. Harmonogram prezentacji Grupa bilansująca - historia Zasady działania
Bardziej szczegółowoRAPORT FOTOGRAFICZNY Z KONFERENCJI NOWY MODEL RYNKU GAZU
RAPORT FOTOGRAFICZNY Z KONFERENCJI NOWY MODEL RYNKU GAZU 5 czerwca 2012 Hotel Polonia Palace w Warszawie W dniu 5 czerwca 2012 roku w Hotelu Polonia Palace w Warszawie odbyła się konferencja Nowy model
Bardziej szczegółowoInwestycje w energetyce w sytuacji niepewności makroekonomicznej. Grzegorz Onichimowski TGE SA
Inwestycje w energetyce w sytuacji niepewności makroekonomicznej Grzegorz Onichimowski TGE SA Inwestycje w energetyce Power RING 2009, Dec 2009 2 Ostatnia lekcja z prywatyzacji. 1. Wejście PGE SA na Giełdę
Bardziej szczegółowoPRODUKCJA BY CTI. Opis programu
PRODUKCJA BY CTI Opis programu 1. Opis produktu. Moduł Produkcja by CTI jest programem w pełni zintegrowanym z systemem Comarch ERP Optima. Program ten daje pełną kontrolę nad produkcją, co pozwala zmniejszyć
Bardziej szczegółowoPolityka energetyczna Polski do 2030 roku. Henryk Majchrzak Dyrektor Departamentu Energetyki Ministerstwo Gospodarki
Polityka energetyczna Polski do 2030 roku Henryk Majchrzak Dyrektor Departamentu Energetyki Ministerstwo Gospodarki Uwarunkowania PEP do 2030 Polityka energetyczna Unii Europejskiej: Pakiet klimatyczny-
Bardziej szczegółowoProcedura postępowania w przypadku niewypłacalności Członka Giełdowej Izby Rozrachunkowej
Materiał do omówienia podczas posiedzenia KREE i KRG Procedura postępowania w przypadku niewypłacalności Członka Giełdowej Izby Rozrachunkowej Tomasz Wieczorek Dyrektor Działu Zarządzania Ryzykiem, IRGiT
Bardziej szczegółowoZmiany na rynku energii elektrycznej
Zmiany na rynku energii elektrycznej Autor: Przemysław Zaleski Trudne początki Rynek energii elektrycznej swoje początki wiąże z dostrzeżeniem konieczności liberalizacji rynku energii elektrycznej. Niewątpliwie
Bardziej szczegółowoRynek energii elektrycznej i gazu w Polsce. Jacek Brandt
Rynek energii elektrycznej i gazu w Polsce Jacek Brandt Debata Liberalizm czy leseferyzm prawne uwarunkowania rynku gazu i energii elektrycznej Muzeum Gazownictwa, 30 czerwca 20 I slide 2 Rynek energii
Bardziej szczegółowoProcedura obsługi niewypłacalności
Procedura obsługi niewypłacalności Autor prezentacji: Tomasz Wieczorek Dyrektor Dział Zarządzania Ryzykiem, IRGiT Kontakt: tel. 22 341 98 20, e-mail: tomasz.wieczorek@irgit.pl Izba Rozliczeniowa Giełd
Bardziej szczegółowoOprogramowanie systemu B2B zakup licencji na oprogramowanie umożliwiające zarządzanie informacjami o produktach:
ZAŁĄCZNIK NR 1 Dodatkowe informacje dotyczące systemu informatycznego B2B - zakres prac. Opracowanie systemu informatycznego (wykonanie, instalacja i konfiguracja / wdrożenie oraz usługi szkoleniowe) System
Bardziej szczegółowoDodatkowo, w przypadku modułu dotyczącego integracji z systemami partnerów, Wykonawca będzie przeprowadzał testy integracyjne.
Załącznik nr 1a do Zapytania ofertowego nr POIG.08.02-01/2014 dotyczącego budowy oprogramowania B2B oraz dostawcy sprzętu informatycznego do projektu pn. Budowa systemu B2B integrującego zarządzanie procesami
Bardziej szczegółowoINFORMACJA O OBROCIE GAZEM ZIEMNYM I JEGO PRZESYLE za I kwartał 2013 r.
Warszawa, dn. 29 kwietnia 2013 r. INFORMACJA O OBROCIE GAZEM ZIEMNYM I JEGO PRZESYLE za I kwartał 2013 r. Wstęp Niniejsza informacja przedstawia ogólną sytuację na hurtowym rynku gazu ziemnego w I kwartale
Bardziej szczegółowoMIFID II i MIFIR nowe regulacje zmieniające warunki obrotu energią, gazem, prawami majątkowymi, CO 2, ropą i produktami ropopochodnymi, węglem,
MIFID II i MIFIR nowe regulacje zmieniające warunki obrotu energią, gazem, prawami majątkowymi, CO 2, ropą i produktami ropopochodnymi, węglem, produktami rolnymi i metalami 1 MIFID II Dyrektywa Parlamentu
Bardziej szczegółowoWojciech Grządzielski, Adam Jaśkowski, Grzegorz Wielgus
SIEĆ DYSTRYBUCYJNA OGNIWEM STRATEGICZNEJ ROZBUDOWY SYSTEMU GAZOWEGO ZWIĘKSZAJĄCEGO BEZPIECZEŃSTWO DOSTAW GAZU ZIEMNEGO ORAZ STOPIEŃ DOSTĘPU SPOŁECZEŃSTWA DO SIECI Wojciech Grządzielski, Adam Jaśkowski,
Bardziej szczegółowoZmiany na Rynku Dnia Bieżącego gazu oraz uruchomienie notowań dla gazu zaazotowanego
Zmiany na Rynku Dnia Bieżącego gazu oraz uruchomienie notowań dla gazu zaazotowanego Leszek Prachniak Dyrektor Biura Operacji Giełdowych Warszawa 07.11.2018 Rynki gazu wysokometanowego klasy E prowadzone
Bardziej szczegółowoPolityka energetyczna Polski do 2050 roku rola sektora ciepłownictwa i kogeneracji
Polityka energetyczna Polski do 2050 roku rola sektora ciepłownictwa i kogeneracji Tomasz Dąbrowski Dyrektor Departamentu Energetyki Warszawa, 22 października 2015 r. 2 Polityka energetyczna Polski elementy
Bardziej szczegółowoSZANSE I ZAGROŻENIA DLA OPERATORA INFORMACJI POMIAROWYCH DOŚWIADCZENIA INNSOFT
Operator Informacji Pomiarowych pozycja na rynku (kluczowe problemy prawne i biznesowe) 26 marca 2013 r., Warszawa, Hotel Mercure Warszawa Centrum SZANSE I ZAGROŻENIA DLA OPERATORA INFORMACJI POMIAROWYCH
Bardziej szczegółowoRynek energii elektrycznej oraz rynek gazu na Towarowej Giełdzie Energii w maju 2013 r.
Warszawa, 7 czerwca 2013 r. Rynek energii elektrycznej oraz rynek gazu na Towarowej Giełdzie Energii w maju 2013 r. Informacja prasowa Łączny obrót energią elektryczną w maju br. wyniósł 11,592 TWh - wzrost
Bardziej szczegółowoOtwarcie rynku energii elektrycznej i procedura zmiany sprzedawcy. Zofia Janiszewska Departament Promowania Konkurencji
Otwarcie rynku energii elektrycznej i procedura zmiany sprzedawcy Zofia Janiszewska Departament Promowania Konkurencji Stalowa Wola, 23 kwietnia 2009 Program 1. Wprowadzenie 2. Co to jest i czemu służy
Bardziej szczegółowoRYNEK ENERGII. Jak optymalizować cenę energii elektrycznej?
RYNEK ENERGII. Jak optymalizować cenę energii elektrycznej? Marek Kulesa dyrektor biura TOE Bełchatów, 2.09.2009 r. Uwarunkowania handlu energią elektryczną Źródło: Platts, 2007 XI Sympozjum Naukowo -Techniczne,
Bardziej szczegółowoRola gazu w gospodarce niskoemisyjnej
Rola gazu w gospodarce niskoemisyjnej Andrzej Modzelewski RWE Polska SA 18 listopada 2010 r. RWE Polska 2010-11-17 STRONA 1 W odniesieniu do innych krajów UE w Polsce opłaca się najbardziej inwestować
Bardziej szczegółowoInvesting f or Growth
Investing for Growth Open Business Solution OB One - zintegrowane oprogramowanie modułowe wspomagające zarządzanie firmą w łatwy i przejrzysty sposób pozwala zaspokoić wszystkie potrzeby księgowe, administracyjne
Bardziej szczegółowoSystemy informatyczne orężem walki sprzedawcy energii w walce o klienta. Warszawa 06.06.2008
Systemy informatyczne orężem walki sprzedawcy energii w walce o klienta Warszawa 06.06.2008 Agenda wystąpienia Zachowania Sprzedawców Energii w obliczu deregulacji; Różne wizje postawy konkurencyjnej w
Bardziej szczegółowoLiberalizacja rynku energii w realiach 2007 roku i lat następnych
Liberalizacja rynku energii w realiach 2007 roku i lat następnych FORUM ENERGETYCZNO PALIWOWE Marek Kulesa dyrektor biura TOE Warszawa, 14-15.11.2007 r. ZAKRES PREZENTACJI 1 2 3 4 Wybrane zmiany rynku
Bardziej szczegółowoRYNEK BILANSUJĄCY - RYNEK CZY MECHANIZM?
RYNEK BILANSUJĄCY - RYNEK CZY MECHANIZM? KONFERENCJA: Wydzielenie OSD - praktyczne przykłady wdrożenia Dyrektywy 54 Marek Kulesa Marek Kulesa dyrektor biura TOE Warszawa, 21.11.2006 r. Zakres prezentacji
Bardziej szczegółowo