Ministerstwo Skarbu Państwa INFORMACJA. o przekształceniach i prywatyzacji mienia komunalnego. za rok Warszawa 2012 r.

Transkrypt

1 Ministerstwo Skarbu Państwa INFORMACJA o przekształceniach i prywatyzacji mienia komunalnego za rok 2011 Warszawa 2012 r. 1

2 SPIS TREŚCI 1. Wprowadzenie Formy organizacyjno-prawne prowadzenia gospodarki komunalnej przez jednostki samorządu terytorialnego Jednostki organizacyjne sektora finansów publicznych Zakłady budżetowe Jednostki budżetowe Spółki kapitałowe Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością Spółki akcyjne Podsumowanie i wnioski OPRACOWANO W DEPARTAMENCIE ANALIZ MINISTERSTWA SKARBU PAŃSTWA 2

3 1. Wprowadzenie Informacja o przekształceniach i prywatyzacji mienia komunalnego za rok 2011 (dalej Informacja ) jest kolejnym piętnastym opracowaniem powstającym w związku z realizacją obowiązku sprawozdawczego jednostek samorządu terytorialnego (dalej JST ) wprowadzonego ustawą z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji (Dz. U. z 2002 r., Nr 171, poz. 1397, j.t. z późn. zm.). Dane zgromadzone i opracowane przez MSP w niniejszej Informacji stanowią materiał poznawczy, zwłaszcza dla organów wykonawczych JST, współodpowiedzialnych za prowadzenie właściwej terytorialnie polityki gospodarczej. Niniejszą Informację opracowano na podstawie 2476 formularzy przekazanych Ministrowi Skarbu Państwa przez JST do dnia 5 września 2012 r. oraz zbiorczych zestawień z 16 urzędów wojewódzkich. Obowiązek składania Ministrowi właściwemu do spraw Skarbu Państwa informacji dotyczących przekształceń i prywatyzacji mienia komunalnego nałożony został na wójtów, burmistrzów (prezydentów miast), starostów, marszałków województw oraz organy wykonawcze związków jednostek samorządu terytorialnego na mocy art. 69 ww. ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji. Na podstawie ust. 1a ww. artykułu 69 nadzór nad wykonaniem obowiązku sprawują właściwi wojewodowie, natomiast zakres i tryb składania informacji jest określony w Rozporządzeniu Ministra Skarbu Państwa z dnia 12 listopada 2003 r. w sprawie zakresu i trybu składania informacji dotyczących przekształceń i prywatyzacji mienia komunalnego (Dz. U. Nr 206, poz z późn. zm.). Zgromadzone przez Ministerstwo Skarbu Państwa dane umożliwiają prowadzenie monitoringu przekształceń organizacyjnych, strukturalnych i własnościowych, w tym szczególnie prywatyzacji w sektorze publicznym gospodarki narodowej. 3

4 2. Formy organizacyjno-prawne prowadzenia gospodarki komunalnej przez jednostki samorządu terytorialnego Gospodarka komunalna obejmuje w szczególności zadania o charakterze użyteczności publicznej, których celem jest bieżące i nieprzerwane zaspokajanie zbiorowych potrzeb ludności w drodze świadczenia usług powszechnie dostępnych (art. 2 ustawy o gospodarce komunalnej (Dz. U. z 2011 r., Nr 45, poz. 236 j.t.). W szczególności zadania własne obejmują sprawy m.in. ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej, gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego, lokalnego transportu zbiorowego, ochrony zdrowia, pomocy społecznej, wodociągów i zaopatrzenia w wodę, gminnego budownictwa mieszkaniowego, edukacji publicznej, kultury, porządku publicznego, ochrony przeciwpożarowej, działalności w zakresie telekomunikacji itp. JST mogą również powierzać wykonywanie zadań z zakresu gospodarki komunalnej osobom fizycznym, osobom prawnym lub jednostkom organizacyjnym nie posiadającym osobowości prawnej w drodze umowy na zasadach ogólnych, z zastosowaniem przepisów o zamówieniach publicznych. Ponadto, jeśli wykonywanie zadań publicznych przekracza możliwości pojedynczej gminy lub pojedynczego powiatu, możliwe jest współdziałanie między jednostkami samorządu terytorialnego. W myśl art. 6 ust. 1 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminy (Dz.U. z 2001 r., Nr 142, poz.1591), do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym nie zastrzeżone na rzecz innych podmiotów, przy czym gmina wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność (art. 2 ust. 1 ustawy o samorządzie gminy). Oznacza to, że gmina jako jednostka samorządu terytorialnego w wykonywaniu zadań publicznych na swoim terenie jest suwerenna, a jej uprawnienia w tym zakresie mogą być ograniczane tylko przepisami ustaw. Przekazanie gminie, w drodze ustawy, nowych zadań własnych wymaga zapewnienia koniecznych środków. Należy w tym miejscu nadmienić, że jakkolwiek obligatoryjnym celem gospodarki komunalnej pozostaje zaspokojenie zbiorowych potrzeb wspólnoty samorządowej w zakresie zadań własnych, to jednak nie ogranicza się ona tylko do sfery zadań użyteczności publicznej. Zgodnie z art. 9 ustawy o samorządzie gminnym, gmina oraz inna gminna osoba prawna może prowadzić działalność gospodarczą wykraczającą poza zadania o charakterze użyteczności publicznej w przypadkach wymienionych w art. 7 i 10 ustawy o gospodarce komunalnej. 4

5 2.1. Jednostki organizacyjne sektora finansów publicznych Jednostkami sektora finansów publicznych realizującymi zadania z zakresu gospodarki komunalnej są głównie jednostki budżetowe, samorządowe zakłady budżetowe oraz spółki prawa handlowego Zakłady budżetowe (samorządowe) odpłatnie wykonują zadania, pokrywając koszty swojej działalności m.in. z przychodów własnych, z tym, że mogą otrzymywać z budżetu jednostki samorządu terytorialnego dotacje przedmiotowe, dotacje celowe na zadania bieżące finansowane z udziałem środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej oraz dotacje celowe na finansowanie lub dofinansowanie kosztów realizacji inwestycji (Dz. U. Nr 157, poz. 1240, z późn. zm.). Na poniższym schemacie przedstawiono, w jaki sposób dokonywały się przekształcenia w zakładach budżetowych w 2011 r. Schemat 1. Zakres przekształceń samorządowych zakładów budżetowych ZAKŁADY BUDŻETOWE utworzono 33 nowe zakłady budżetowe, - zlikwidowano 5 zakładów budżetowych, - przekształcono w jednostki budżetowe 35 zakładów budżetowych, - przekształcono w spółki z ograniczoną odpowiedzialnością 38 zakładów budżetowych. Źródło: opracowanie własne na podstawie informacji nadesłanych przez JST w sprawozdaniach i przez 16 urzędów wojewódzkich w zbiorczych zestawieniach. Na koniec 2011 r. JST wykazały 795 zakładów budżetowych, w tym w 2011 r. utworzono w formie zakładu budżetowego 33 nowe podmioty, zlikwidowano 5 zakładów budżetowych, a ich majątek został sprzedany lub wrócił bezpośrednio pod zarząd właściwej JST. Ponadto 35 zakładów budżetowych przekształcono w jednostki budżetowe, 38 zlikwidowano w celu utworzenia spółki prawa handlowego, a majątek ich, zgodnie z ustawą o gospodarce komunalnej, wniesiono do utworzonej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. 5

6 Analizując dane przesłane do Ministerstwa Skarbu Państwa przez organy wykonawcze jednostek samorządu terytorialnego za 2011 r. należy stwierdzić, że w roku tym powstało znacznie więcej zakładów budżetowych (33) w porównaniu do roku 2010 (25). Natomiast liczba przekształceń zakładów budżetowych w jednostki budżetowe i w spółki z ograniczoną odpowiedzialnością zmniejszyła się ze 116 w 2010 r. do 73 w 2011r Jednostki budżetowe to jednostki organizacyjne sektora finansów publicznych nieposiadające osobowości prawnej, które pokrywają swoje wydatki bezpośrednio z budżetu, a pobrane dochody odprowadzają na rachunek odpowiednio dochodów budżetu państwa albo budżetu JST. Jednostki budżetowe działają na podstawie statutu określającego w szczególności jej nazwę, siedzibę i przedmiot działalności. Podstawą ich gospodarki finansowej jest plan dochodów i wydatków, zwany planem finansowym jednostki budżetowej. Na poniższym schemacie przedstawiono, w jakim kierunku przebiegały przekształcenia i zmiany w liczbie funkcjonujących jednostek budżetowych w roku Schemat 2. Zakres przekształceń samorządowych jednostek budżetowych JEDNOSTKI BUDŻETOWE utworzono 37 nowych jednostek budżetowych, - utworzono 35 jednostek budżetowych w miejsce zlikwidowanych zakładów budżetowych, - zlikwidowano 14 jednostek budżetowych, - przekształcono w spółkę z ograniczoną odpowiedzialności 3 jednostki budżetowe, - przekształcono w instytucję kultury 3 jednostki budżetowe, - przekształcono w zakład budżetowy 2 jednostki budżetowe. Źródło: opracowanie własne na podstawie informacji nadesłanych przez JST w sprawozdaniach i przez 16 urzędów wojewódzkich w zbiorczych zestawieniach. Według stanu na koniec 2011 r. roku JST wykazały 1223 jednostek budżetowych. W tym, w 2011 r. utworzono 37 jednostek budżetowych oraz powstało 35 nowych jednostek budżetowych w wyniku przekształcenia wcześniej funkcjonujących zakładów budżetowych. Zlikwidowano 14 jednostek budżetowych, 3 jednostki budżetowe przekształcono w spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, 3 przekształcono w instytucje kultury, a 2 w zakłady budżetowe. 6

7 W porównaniu do roku 2010 zwiększyła się liczba jednostek budżetowych nowoutworzonych (w 2010 r jb, w 2011 r jb), jak i powstałych w miejsce zlikwidowanych zakładów budżetowych (w 2010 r. -16 jb, w 2011 r jb). Liczba przekształceń jednostek budżetowych w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością czy w instytucję kultury pozostała w latach na podobnym poziomie ok. 2-3 podmiotów. Zgodnie z art. 87 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. Przepisy wprowadzające ustawę o finansach publicznych, z dniem 31 grudnia 2010 r. zakończeniu miała ulec likwidacja m.in. gospodarstw pomocniczych gminnych, powiatowych i wojewódzkich jednostek budżetowych. W 2011 r. jeszcze 7 gospodarstw pomocniczych było likwidowanych poprzez przekształcenie w jednostkę budżetową, zakład budżetowy, połączenie z inną jednostką organizacyjną lub przejęcie mienia przez JST. W 2011 r. oprócz działających na terenie gmin, powiatów czy województw, zakładów budżetowych i jednostek budżetowych, do wykonywania zadań własnych, w celu zaspokojenia zbiorowych potrzeb wspólnoty samorządowej, JST wykorzystywały również inne formy działalności, wśród których zdecydowaną rolę odgrywały spółki kapitałowe stanowiące własność samorządową lub własność mieszaną z przewagą własności samorządowej, instytucje kultury oraz samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej. Jednostki organizacyjne realizują także tzw. usługi społeczne, tj. usługi z zakresu ochrony zdrowia czy szeroko rozumianej kultury. Samorządowe instytucje kultury, są to podmioty posiadające osobowość prawną działające na podstawie ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (Dz. U. z 2001 r. Nr 13, poz. 123, j. t. z późn. zm.), których podstawowym celem statutowym jest prowadzenie działalności kulturalnej, czyli działalności polegającej na tworzeniu, upowszechnianiu i ochronie kultury, która nie jest przy tym działalnością gospodarczą. Ze sprawozdań przesłanych do MSP wynika, że w 2011 r. funkcjonowało 1865 samorządowych instytucji kultury, w tym utworzono 43 nowe samorządowe instytucje kultury, a 4 jednostki budżetowe przekształcono w samorządowe instytucje kultury. Samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej (samorządowe) to podmioty posiadające osobowość prawną działające na podstawie ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (Dz. U. z 2007 r. Nr 14, poz. 89, j.t. z późn. zm.), które 7

8 zajmują się udzielaniem świadczeń zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych osobom ubezpieczonym oraz innym osobom, uprawnionym do tych świadczeń na podstawie odrębnych przepisów, nieodpłatnie, za częściową lub całkowitą odpłatnością. W przeciwieństwie do publicznych zakładów opieki zdrowotnej samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej koszty swojej działalności i zobowiązania pokrywają z posiadanych środków i uzyskiwanych przychodów. Na koniec 2011 r. JST posiadały 364 zakłady opieki zdrowotnej, przystąpiły do już istniejących, objęły nadzorem lub utworzyły 8 zakładów opieki zdrowotnej, 26 zlikwidowały poprzez sprzedaż wyposażenia i dzierżawę nieruchomości lub połączenie z innym zakładem opieki zdrowotnej. Ponadto, 5 samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej przekształcono w spółki z ograniczoną odpowiedzialnością Spółki kapitałowe JST w celu świadczenia usług mogą zawiązywać spółki kapitałowe: akcyjne i z ograniczoną odpowiedzialnością oraz przystępować do takich podmiotów. Są one równoprawnymi, w stosunku do prywatnych podmiotów, uczestnikami życia gospodarczego, a ich struktura organizacyjna sprzyja bardziej efektywnemu i racjonalnemu wykorzystywaniu komunalnego majątku. Biorąc pod uwagę typowo komercyjny charakter spółek kapitałowych, dywidendy z zysku stanowią potencjalne źródło dochodów JST Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością Forma organizacyjna właściwa dla spółki z ograniczoną odpowiedzialnością znajduje najszersze zastosowanie przy organizacji małych i średniej wielkości przedsięwzięć gospodarczych, co czyni tę formę szczególnie atrakcyjną dla działalności JST. Z zaprezentowanych danych wynika, iż JST nadal decydują się w większości przypadków na formę spółki kapitałowej z ograniczoną odpowiedzialnością. W 2011 r. JST wykazały udział w 2312 spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością. Ze sporządzonych przez JST informacji wynika, że w omawianym roku utworzono lub przystąpiono do istniejących już spółek z ograniczoną odpowiedzialnością w 132 przypadkach, w tym w 12 przypadkach były to spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z wyłącznym udziałem kapitałowym JST. Ponadto, w omawianym roku, w wyniku przekształceń podmiotów z sektora finansów publicznych przybyło 38 spółek z ograniczoną odpowiedzialnością z przekształcenia zakładów budżetowych, 3 spółki 8

9 z przekształcenia jednostek budżetowych oraz 5 spółek z przekształcenia zakładów opieki zdrowotnej. Schemat 3. Zakres przekształceń spółek z ograniczoną odpowiedzialnością SPÓŁKI Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ utworzono lub przystąpiono do 132 nowych spółek z ograniczoną odpowiedzialnością, - utworzono 38 spółek z ograniczoną odpowiedzialnością w miejsce zlikwidowanych zakładów budżetowych, - przekształcono 5 zakładów opieki zdrowotnej w spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, - przekształcono 3 jednostki budżetowe w spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, - zlikwidowano 26 spółek (likwidacja, upadłość), - zbyto udziały 6 spółek z ograniczoną odpowiedzialnością,, - dokonano połączenia 9 spółek z inną spółką z ograniczoną odpowiedzialnością, - przekształcono 3 spółki w spółki akcyjne. Źródło: opracowanie własne na podstawie informacji nadesłanych przez JST w sprawozdaniach i przez 16 urzędów wojewódzkich w zbiorczych zestawieniach. W analizowanym okresie z zasobu JST ubyły 44 spółki tego typu na skutek: zakończenia likwidacji lub upadłości (26 podmiotów), udostępnienia osobom trzecim poprzez sprzedaż udziałów w 6 spółkach z udziałem samorządu oraz połączenia 9 spółek z inną spółką z ograniczoną odpowiedzialnością, przekształcenia 3 spółek w spółki akcyjne. Dokonywano również zmian restrukturyzacyjnych w spółkach m.in. poprzez podwyższenie kapitału zakładowego w 116 spółkach (w 2010 r. w 122 spółkach), w tym poprzez wniesienie aportem majątku. W 2011 r. obniżenie kapitału nastąpiło natomiast w 6 przypadkach (w 2010 r. w 7 przypadkach). Analizując dane przesyłane do Ministerstwa Skarbu Państwa przez JST można zauważyć, że w 2011 r. podobnie, jak w 2010 r., wśród nowoutworzonych podmiotów dominują spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (132 spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wobec utworzonych 33 zakładów budżetowych, 37 jednostek budżetowych, 43 samorządowych instytucji kultury, 8 samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej i 30 spółek akcyjnych). Liczba zlikwidowanych spółek z ograniczoną odpowiedzialnością zwiększyła się z 16 w 2010 r. do 43 w 2011 r. 9

10 Spółki akcyjne Konstrukcja spółki akcyjnej najbardziej odpowiada działalności prowadzonej na większą skalę, wymagającej znacznych nakładów finansowych. Proces jej tworzenia jest bardziej złożony niż spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Z informacji otrzymanych z JST wynika, że w 2011 r. funkcjonowało 397 spółek akcyjnych z ich udziałem. W omawianym roku powstały lub przystąpiono do istniejących już spółek akcyjnych w 19 przypadkach, w tym 4 z wyłącznym udziałem kapitałowym JST; zakończono likwidację lub upadłość w 2 oraz sprzedano 2 spółki akcyjne. Schemat 4. Zakres przekształceń spółek akcyjnych z udziałem kapitału samorządowego SPÓŁKI AKCYJNE utworzono lub przystąpiono do 19 nowych spółek akcyjnych, - zlikwidowano 2 spółki akcyjne (likwidacja, upadłość), - udostępniono 2 spółki akcyjne osobom trzecim poprzez sprzedaż. Źródło: opracowanie własne na podstawie informacji nadesłanych przez JST w sprawozdaniach i przez 16 urzędów wojewódzkich w zbiorczych zestawieniach. W 2011 r. w porównaniu do roku poprzedniego zmniejszyła się liczba nowopowstałych spółek akcyjnych (w 2010 r. 30, w 2011 r. 19), a także zmniejszyła się liczba likwidowanych spółek akcyjnych (w 2009 r. 3, w 2011 r. 2). Ponadto w 30 spółkach akcyjnych podwyższono kapitał zakładowy. Wśród spółek, do których JST przystąpiły w 2011 r. znajduje się 7 spółek akcyjnych i 8 spółek z ograniczoną odpowiedzialnością, które przekazano JST, poprzez nieodpłatne zbycie na rzecz JST przez Skarb Państwa pakietów akcji i udziałów, na podstawie ustawy o samorządzie województwa i ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji. 3. Podsumowanie i wnioski Niniejsze opracowanie ukazuje na bazie zbiorowości generalnej JST przebieg przekształceń organizacyjnych i własnościowych w sektorze własności samorządowej. W 2012 r. Ministerstwo Skarbu Państwa pismem z dnia 23 lutego 2012 r. zwróciło się do wojewodów w sprawie przygotowania zbiorczego zestawienia dotyczącego przekształceń 10

11 i prywatyzacji mienia komunalnego w 2011 r. co znacznie ułatwiło weryfikację nadesłanych danych oraz częściowe uzupełnienie brakujących informacji przysyłanych przez JST. Ze względu na nieznaczny zakres zmian własnościowych nie ujęto samorządowych jednostek organizacyjnych realizujących zadania z zakresu edukacji publicznej, w tym zakładów zakwaterowania młodzieży, pomocy społecznej, polityki prorodzinnej, porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli, administracji publicznej czy ochrony przeciwpożarowej i przeciwpowodziowej Analizując dane przesłane do Ministerstwa Skarbu Państwa można zauważyć, że nadal wśród nowoutworzonych podmiotów dominuje forma prawna spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Ponadto skala przekształceń nie jest znacząca. Przekształcenia objęły łącznie 536 podmiotów (są to: samorządowe zakłady budżetowe, jednostki budżetowe, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki akcyjne, samorządowe instytucje kultury, samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej oraz gospodarstwa pomocnicze), co stanowiło ok. 7,7% wszystkich powyższych form mienia komunalnego, czyli znacznie mniej niż w 2010 r. (10,5%). Zmniejszenie liczby przekształceń w sektorze komunalnym w 2011 r. w porównaniu do 2010 r. może wynikać z zakończenia do 31 grudnia 2010 r. zmian w zakresie organizacji sektora finansów publicznych zgodnie z wejściem w dniu 1 stycznia 2010 r. przepisów ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1240, z późn. zm.) oraz ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. Przepisy wprowadzające ustawę o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1241, z późn. zm.) tj. m.in. z zakończenia funkcjonowania jednostek organizacyjnych w formie gospodarstw pomocniczych jednostek budżetowych oraz likwidacji gminnych, powiatowych i wojewódzkich zakładów budżetowych prowadzących działalność w zakresie innym niż określony w art. 14 ww. ustawy o finansach publicznych. Jednostki samorządu terytorialnego uczestniczą w przedsięwzięciach gospodarczych w różnych formach: jako bezpośredni kontrahenci podmiotów gospodarczych powiązani za pomocą umów, jako kreatorzy warunków prowadzenia gospodarki komunalnej, jak również jako zarządzający i właściciele podmiotow gospodarczych. Wybór najkorzystniejszej formy zależy od konkretnej, lokalnej sytuacji i stanowi ważny element polityki gospodarczej władz samorządowych. Wydaje się, że formy organizacyjno-prawne zapewniające podmiotom komunalnym samodzielność finansową i niezależność zarządzania są najlepszym rozwiązaniem organizacyjnym umożliwiającym efektywne wykorzystanie środków i minimalizację kosztów usług. Dotychczasowe doświadczenia pokazują, że przekształcenia podmiotów komunalnych 11

12 w spółki kapitałowe ułatwiają ich restrukturyzację, prowadzenie inwestycji oraz ewentualne pozyskiwanie inwestorów. W poniższej tabeli przedstawiono liczbę przekształceń w zakresie podstawowych form prowadzenia działalności w sektorze komunalnym. Tabela 1 Przekształcenia podstawowych form prowadzenia działalności w sektorze komunalnym w 2011 r. Lp. Forma prawna podmiotu Liczba podmiotów na koniec 2011 r. Liczba przekształconych i prywatyzowanych podmiotów 1 Zakłady budżetowe Jednostki budżetowe Spółki z o.o Spółki akcyjne Źródło: opracowanie własne na podstawie informacji nadesłanych przez JST w sprawozdaniach i przez 16 urzędów wojewódzkich w zbiorczych zestawieniach. W 2011 r. Minister Skarbu Państwa przekazał nieodpłatnie na rzecz JST pakiety akcji i udziałów 15 spółek. Były to: Wrocławskie Przedsiębiorstwo Hala Ludowa Sp. z o.o., Stawy Milickie S.A. (województwo dolnośląskie), Rejonowe Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji w Dąbrowie Tarnowskiej Sp. z o.o. (województwo małopolskie), Przedsiębiorstwo Komunikacji Samochodowej w Radomiu Sp. z o.o., Przedsiębiorstwo Komunikacji Samochodowej Sokołów w Sokołowie Podlaskim S.A. (województwo mazowieckie), Przedsiębiorstwo Komunikacji Samochodowej w Krośnie S.A. (województwo podkarpackie), Przedsiębiorstwo Komunikacji Samochodowej w Białymstoku S.A., Przedsiębiorstwo Komunikacji Samochodowej w Łomży Sp. z o.o. Przedsiębiorstwo Komunikacji Samochodowej w Siemiatyczach Sp. z o.o., Przedsiębiorstwo Komunikacji Samochodowej w Suwałkach S.A., (województwo podlaskie), Przedsiębiorstwo Połowów i Usług Rybackich SZKUNER Sp. z o.o. (województwo pomorskie), Przedsiębiorstwo Komunikacji Samochodowej w Koninie S.A. (województwo wielkopolskie), Żegluga Szczecińska Sp. z o.o. (województwo zachodniopomorskie). Realizując zadania publiczne władze JST są podmiotami mogącymi wpływać na rozwój przedsiębiorczości na swoim terenie. Dysponując własnym majątkiem oraz podmiotami gospodarczymi przekazanymi samorządowi terytorialnemu w procesie komunalizacji mienia Skarbu Państwa w celu umożliwienia realizacji nałożonych na nie zadań, JST są przedsiębiorcami uczestniczącymi w życiu gospodarczym kraju. 12

13 13