Warszawa, październik 2015 r.

Transkrypt

1 Warszawa, październik 2015 r. Informacja o przekształceniach i prywatyzacji mienia komunalnego za rok 2014

2 Spis treści 1. Wprowadzenie 3 2. Formy organizacyjno-prawne prowadzenia gospodarki komunalnej przez jednostki samorządu terytorialnego 3 Zagadnienia ogólne 3 Jednostki organizacyjne sektora finansów publicznych 4 Zakłady budżetowe 4 Jednostki budżetowe 6 Instytucje kultury 7 Samodzielne publiczne zaklady opieki zdrowotnej 7 Spółki kapitałowe 8 Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością 8 Spółki akcyjne Podsumowanie i wnioski 12 2

3 1. Wprowadzenie Informacja o przekształceniach i prywatyzacji mienia komunalnego za rok 2014 (dalej Informacja") jest kolejnym osiemnastym opracowaniem powstającym w związku z realizacją obowiązku sprawozdawczego jednostek samorządu terytorialnego (dalej JST") wprowadzonego ustawą z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji (Dz. U. z 2015 r., poz. 747 j.t.). Dane zgromadzone i opracowane przez MSP w niniejszej Informacji stanowią materiał poznawczy, zwłaszcza dla organów wykonawczych JST, współodpowiedzialnych za prowadzenie właściwej terytorialnie polityki gospodarczej. Niniejszą Informację opracowano na podstawie zbiorczych zestawieo z 16 urzędów wojewódzkich i 2691 formularzy JST (tj. 95,8% ogółu JST) dotyczących przekształceo i prywatyzacji. Obowiązek składania Ministrowi właściwemu do spraw Skarbu Paostwa informacji dotyczących przekształceo i prywatyzacji nałożony został na wójtów, burmistrzów (prezydentów miast), starostów, marszałków województw oraz organy wykonawcze związków jednostek samorządu terytorialnego na mocy art. 69 ww. ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji. Na podstawie ww. art. 69 ust. 1a nadzór nad wykonaniem obowiązku sprawują właściwi wojewodowie, natomiast zakres i tryb składania informacji jest określony w rozporządzeniu Ministra Skarbu Paostwa z dnia 12 listopada 2003 r. w sprawie zakresu i trybu składania informacji dotyczących przekształceo i prywatyzacji (Dz. U. Nr 206, poz. 2004, ze zm.). Ww. rozporządzenie określiło termin realizacji przez JST obowiązku informacyjnego na dzieo 30 kwietnia roku następującego po roku objętym informacją. Podkreślid należy, że nie wszystkie JST wywiązują się terminowo z nałożonego obowiązku informacyjnego. Formularze dotyczące przekształceo i prywatyzacji, korekty i uzupełnienia za rok 2014 były przesyłane do MSP do dnia 17 września 2015 r. 2. Formy organizacyjno-prawne prowadzenia gospodarki komunalnej przez jednostki samorządu terytorialnego Zagadnienia ogólne Gospodarka komunalna obejmuje przede wszystkim zadania o charakterze użyteczności publicznej, których celem jest bieżące i nieprzerwane zaspokajanie zbiorowych potrzeb ludności w drodze świadczenia usług powszechnie dostępnych - art. 2 ustawy z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej (Dz. U. z 2011 r., Nr 45, poz. 236 j.t.) W szczególności zadania własne obejmują sprawy m.in. ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej, gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego, lokalnego transportu zbiorowego, ochrony zdrowia, pomocy społecznej, wodociągów i zaopatrzenia w wodę, gminnego budownictwa mieszkaniowego, edukacji publicznej, kultury, porządku publicznego, ochrony przeciwpożarowej, działalności w zakresie telekomunikacji itp. Gospodarka komunalna polega na realizowaniu przez JST zadao własnych, przy czym istotną częśd zadao z zakresu gospodarki komunalnej stanowią zadania o charakterze użyteczności publicznej, których celem jest bieżące i nieprzerwane zaspokajanie zbiorowych potrzeb ludności w drodze świadczenia usług powszechnie dostępnych. Możliwości wyboru formy organizacyjno-prawnej przez JST zależą na ogół od charakteru i rozmiarów prowadzonej działalności, od sytuacji gminy, powiatu, województwa i powiązao z otoczeniem, od szeroko rozumianych warunków lokalnych. Pomimo, że obligatoryjnym celem gospodarki komunalnej pozostaje zaspokojenie zbiorowych potrzeb wspólnoty samorządowej w zakresie zadao własnych, to jednak nie ogranicza się ona tylko 3

4 do sfery zadao użyteczności publicznej. Zgodnie z art. 9 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2013 r., poz. 594, ze zm.), gmina oraz inna gminna osoba prawna może prowadzid działalnośd gospodarczą wykraczającą poza zadania o charakterze użyteczności publicznej, ale tylko w formie spółek prawa handlowego. Tworzenie spółek odbywad się może jednak w sytuacjach wymienionych w art. 10 ww. ustawy o gospodarce komunalnej, jeśli m.in. istnieją niezaspokojone potrzeby wspólnoty samorządowej na rynku lokalnym lub występujące w gminie bezrobocie w znacznym stopniu wpływa ujemnie na poziom życia wspólnoty samorządowej, a zastosowanie innych działao nie doprowadziło do aktywizacji gospodarczej. Województwo może tworzyd i przystępowad do spółek prawa handlowego, jeżeli działalnośd spółek polega na wykonywaniu czynności promocyjnych, edukacyjnych, wydawniczych oraz na wykonywaniu działalności w zakresie telekomunikacji służących rozwojowi województwa (art. 13 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (Dz. U. z 2013 r., poz. 596, ze zm.), natomiast powiat nie może prowadzid działalności gospodarczej wykraczającej poza zadania o charakterze użyteczności publicznej (art. 6 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz. U. z 2013 r., poz. 595, ze zm.). Zakłady budżetowe Zakłady budżetowe (samorządowe) odpłatnie wykonują zadania, pokrywając koszty swojej działalności z przychodów własnych, z tym, że mogą otrzymywad z budżetu jednostki samorządu terytorialnego: dotacje przedmiotowe, dotacje celowe na zadania bieżące finansowane z udziałem środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej oraz dotacje celowe na finansowanie lub dofinansowanie kosztów realizacji inwestycji (art. 15 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2013 r., poz. 885, ze zm.). Rada Ministrów w drodze rozporządzenia tworzy, łączy, dzieli i znosi gminy i powiaty oraz ustala ich granice. Nadzór nad działalnością gmin, powiatów i samorządów województw sprawuje Prezes Rady Ministrów i wojewoda, a w zakresie spraw finansowych - regionalna izba obrachunkowa. Jednostki organizacyjne sektora finansów publicznych Jednostkami sektora finansów publicznych realizującymi zadania z zakresu gospodarki komunalnej są głównie: samorządowe zakłady budżetowe oraz jednostki budżetowe. 4

5 W Zestawieniu nr 1 przedstawiono, w jaki sposób dokonywały się przekształcenia w samorządowych zakładach budżetowych w 2014 r. Zestawienie nr 1. Zakres przekształceo samorządowych zakładów budżetowych przekształcono 4 zakłady budzetowe w jednostki budżetowe ZAKŁADY BUDŻETOWE 2014 r. przekształcono 7 zakładów budżetowych w spółki z o.o. zlikwidowano 9 zakładów budżetowych Źródło: opracowanie własne na podstawie informacji nadesłanych przez JST w sprawozdaniach i przez 16 urzędów wojewódzkich w zbiorczych zestawieniach. Na koniec 2014 r. JST wykazały 774 zakłady budżetowe. Przekształcono 7 zakładów budżetowych w spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, w tym m.in. Wojewódzki Ośrodek Sportu i Rekreacji Szelment z siedzibą w Szelment (poczta Jeleniewo) przekształcono w Wojewódzki Ośrodek Sportu i Rekreacji Szelment Sp. z o. o. (woj. podlaskie), Zakład Gospodarki Komunalnej w Młynarach przekształcono w Zakład Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o., a Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Warpunach przekształcono w Zakład Gospodarki Komunalnej w Warpunach Sp. z o.o. (woj. warmiosko-mazurskie). W roku sprawozdawczym JST nie wykazały utworzenia zakładów budżetowych. Ponadto, przekształcono 4 zakłady budżetowe w jednostki budżetowe, w tym zakład budżetowy pn. Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Tuliszkowie w jednostkę budżetową pn. Zakład Gospodarki Komunalnej w Tuliszkowie (woj. wielkopolskie). Przekształcenie pozwoli na wygenerowanie dla jednostki samorządowej dodatkowych środków finansowych. Zlikwidowano 9 zakładów budżetowych, a ich majątek został sprzedany lub wrócił bezpośrednio pod zarząd właściwej JST lub majątek i zadania zostały przekazane jednostce budżetowej, jak np. w przypadku likwidacji zakładu budżetowego pn. Hala Sportowo-Widowiskowa w Gdyni, którego majątek i zadania zostały przekazane Gdyoskiemu Ośrodkowi Sportu i Rekreacji (woj. pomorskie). Natomiast w przypadku zakładu budżetowego pn. Zarząd Budynków Miejskich został on zlikwidowany w celu przekształcenia i podwyższenia kapitału zakładowego spółki Miejskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej Ciepło Sp. z o.o. w Skoczowie, która to spółka uchwałą Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników zmieniła nazwę na Skoczowskie Przedsiębiorstwo Komunalne Sp. z o.o. (woj. śląskie). Zostało to ujęte także jako podwyższenie kapitału zakładowego spółki Miejskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej Ciepło Sp. z o.o. w Skoczowie. Wykres nr 1. Zestawienie wybranych działao prowadzonych w 2013 r. i 2014 r. 0 ZAKŁADY BUDŻETOWE 4 przekształcono w jednostki budżetowe Źródło: opracowanie własne na podstawie informacji nadesłanych przez JST w sprawozdaniach i przez 16 urzędów wojewódzkich w zbiorczych zestawieniach przekształcono w spółki z o.o

6 Analizując dane przesłane do Ministerstwa Skarbu Paostwa przez jednostki samorządu terytorialnego za 2014 r. można stwierdzid, że liczba przekształceo zakładów budżetowych w spółki z ograniczoną odpowiedzialnością zmniejszyła się z 33 w 2013 r. do 7 w 2014 r. Jednostki budżetowe Jednostka budżetowa to jednostka organizacyjna sektora finansów publicznych nieposiadająca osobowości prawnej, która pokrywa swoje wydatki bezpośrednio z budżetu, a uzyskane dochody odprowadza na rachunek odpowiednio dochodów budżetu paostwa albo budżetu JST. Jednostka budżetowa działa na podstawie statutu określającego w szczególności jej nazwę, siedzibę i przedmiot działalności. Podstawą gospodarki finansowej jednostki budżetowej jest plan dochodów i wydatków, zwany planem finansowym jednostki budżetowej. Należności i zobowiązania likwidowanej jednostki budżetowej przejmuje urząd odpowiedniej jednostki samorządu terytorialnego. W Zestawieniu nr 2 przedstawiono, w jakim kierunku przebiegały przekształcenia i zmiany w liczbie funkcjonujących jednostek budżetowych w roku W omawianym roku JST wykazały 1475 jednostek budżetowych. Utworzono 5 nowych jednostek budżetowych, w tym m.in. Centrum Edukacji Przyrodniczej w Lubinie (woj. dolnośląskie), Oczyszczalnię Ścieków w Komorach Dąbrownych, (woj. mazowieckie) i Zamek Królewski w Chęcinach (woj. świętokrzyskie), 1 jednostkę połączono z inną jednostką budżetową tj. Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji w Ozorkowie włączono do Miejskiej Krytej Pływalni Wodnik w Ozorkowie (woj. łódzkie), a 1 jednostkę budżetową przekształcono w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością tj. Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Międzyborzu przekształcono w Zakład Usług Komunalnych Sp. z o.o. (woj. dolnośląskie). Zlikwidowano 2 jednostki budżetowe. Liczba nowoutworzonych w 2014 r. jednostek budżetowych uległa zmniejszeniu w porównaniu do 2013 r. (w 2014 r. utworzono - 5, a w 2013 r. - 55), zmniejszyła się liczba zlikwidowanych jednostek budżetowych (w 2014 r. zlikwidowano - 2, w 2013 r. - 11). Zmniejszyła się także liczba przekształceo jednostek budżetowych w spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (z 12 w 2013 r. do 1 w 2014 r.). Zestawienie nr 2. Zakres przekształceo samorządowych jednostek budżetowych JEDNOSTKI BUDŻETOWE 2014 r. utworzono 5 nowych jednostek budżetowych utworzono 4 jednostki budżetowe z przekształcenia zakładów budżetowych przekształcono w spółkę z o.o. 1 jednostkę budżetową połączono z inną jednostką budżetową 1 jednostkę budżetową zlikwidowano 2 jednostki budżetowe Źródło: opracowanie własne na podstawie informacji nadesłanych przez JST w sprawozdaniach i przez 16 urzędów wojewódzkich w zbiorczych zestawieniach. 6

7 Wykres nr 2. Zestawienie wybranych działao prowadzonych w 2013 r. i 2014 r. 28 JEDNOSTKI BUDŻETOWE połączono z inną jednostką budżetową Źródło: opracowanie własne na podstawie informacji nadesłanych przez JST w sprawozdaniach i przez 16 urzędów wojewódzkich w zbiorczych zestawieniach. W 2014 r. oprócz działających na terenie gmin, powiatów i województw zakładów budżetowych czy jednostek budżetowych, do wykonywania zadao własnych, w celu zaspokojenia zbiorowych potrzeb wspólnoty samorządowej, JST wykorzystywały również inne formy działalności, wśród których zdecydowaną rolę odgrywały: spółki kapitałowe stanowiące własnośd samorządową lub własnośd mieszaną z przewagą własności samorządowej, instytucje kultury oraz samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej. Instytucje kultury JST organizują działalnośd kulturalną, tworząc samorządowe instytucje kultury, dla których prowadzenie takiej działalności jest podstawowym celem statutowym - art. 9 ustawy z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (Dz. U. z 2012 r. poz. 406 ze zm.). Ww. instytucje kultury mogą otrzymywad dotacje celowe na zadania objęte mecenatem paostwa, w tym dotacje celowe na finansowanie lub dofinansowanie kosztów realizacji inwestycji z budżetu paostwa z części, której dysponentem jest minister właściwy do spraw kultury i dziedzictwa narodowego. Instytucje kultury uzyskują osobowośd prawną przekształcono w spółkę z o.o z chwilą wpisu do rejestru prowadzonego przez podmiot tworzący instytucję kultury. Ze sprawozdao JST wynika, że w 2014 r. funkcjonowało 2510 samorządowych instytucji kultury, w tym utworzono 12 samorządowych instytucji kultury m.in. Kujawsko-Pomorski Teatr Muzyczny w Toruniu (woj. kujawsko-pomorskie), Miejską Publiczną Bibliotekę w Legionowie (woj. mazowieckie) czy Nowostawskie Centrum Kultury i Biblioteki w Nowym Stawie (woj. pomorskie). Połączono 18 instytucji kultury z inną instytucją kultury, m.in. Gminną Bibliotekę Publiczną i Gminny Ośrodek Kultury i Sportu połączono w jedną instytucję tj. Gminną Bibliotekę Publiczną w Mokrsku (woj. łódzkie) oraz Gminny Ośrodek Kultury, Sportu i Turystyki oraz Bibliotekę Publiczną połączono w jedną instytucję pn. Gminne Centrum Kultury i Biblioteka w Czarnej Dąbrówce (woj. pomorskie). Ponadto, zlikwidowano 2 instytucje kultury w jednym przypadku poprzez przekazanie nieodpłatne mienia innej jednostce kultury, w drugim przypadku majątek instytucji kultury przeszedł na własnośd gminy. Samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej Są one podmiotami leczniczymi w rozumieniu art. 4 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz. U. z 2015 r. poz. 618 ze zm.) i prowadzą gospodarkę finansową na zasadach określonych w ustawie. W przeciwieostwie do publicznych zakładów opieki zdrowotnej samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej koszty swojej działalności i zobowiązania pokrywają z posiadanych środków i uzyskiwanych przychodów. W roku objętym Informacją JST wykazały 693 samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej i przekształciły 13 samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej w spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (w 2013 r. dotyczyło to 29 samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej), w tym m.in. Miejsko-Gminną Przychodnię Zdrowia w Solcu Kujawskim przekształcono w Solmed Sp. z o.o. (woj. kujawsko-pomorskie), Szpital Kolejowy im. dr med. Włodzimierza Roeflera w Pruszkowie w Szpital Kolejowy im. dr med. Wło- 7

8 dzimierza Roeflera w Pruszkowie Sp. z o.o. (woj. mazowieckie), Wojewódzkie Centrum Onkologii w Gdaosku w Wojewódzkie Centrum Onkologii w Gdaosku Sp. z o.o. (woj. pomorskie), Śląski Szpital Reumatologiczno-Rehabilitacyjny im. gen. Jerzego Ziętka w Ustroniu w spółkę pn. Śląskie Centrum Reumatologii, Rehabilitacji i Zapobiegania Niepełnosprawności im. gen. Jerzego Ziętka w Ustroniu Sp. z o.o. Ponadto, JST zlikwidowały 9 samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej poprzez sprzedaż wyposażenia i dzierżawę nieruchomości, nie utworzyły nowych podmiotów, a 6 połączyły z innym tego rodzaju podmiotem. Spółki kapitałowe JST w celu świadczenia usług mogą zawiązywad spółki kapitałowe: akcyjne i z ograniczoną odpowiedzialnością oraz przystępowad do takich podmiotów. Są one równoprawnymi, w stosunku do prywatnych podmiotów, uczestnikami życia gospodarczego, a ich struktura organizacyjna sprzyja bardziej efektywnemu i racjonalnemu wykorzystywaniu komunalnego majątku. Biorąc pod uwagę typowo komercyjny charakter spółek kapitałowych, dywidendy z zysku stanowią potencjalne źródło dochodów JST. Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością Forma organizacyjna właściwa dla spółki z ograniczoną odpowiedzialnością znajduje najszersze zastosowanie przy organizacji małych i średniej wielkości przedsięwzięd gospodarczych, co czyni tę formę szczególnie atrakcyjną dla działalności JST. Z zaprezentowanych danych wynika, iż JST nadal decydują się w większości przypadków na formę spółki kapitałowej z ograniczoną odpowiedzialnością. W 2014 r. JST wykazały posiadanie udziałów w 2639 spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością. W Zestawieniu nr 3 przedstawiono, w jakim kierunku przebiegały przekształcenia i zmiany w liczbie funkcjonujących spółek z ograniczoną odpowiedzialnością w roku Zestawienie nr 3. Zakres przekształceo spółek z ograniczoną odpowiedzialnością SPÓŁKI Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ W 2014 r. utworzono lub przystąpiono do 22 nowych spółek z o.o. przekształcono 7 zakładów budżetowych w spółki z o.o. przekształcono 1 jednostkę budżetową w spółkę z o.o. przekształcono 13 samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej w spółki z o.o. przekształcono 2 spółki z o.o. w spółki akcyjne zbyto udziały w 11 spółkach z o.o. umorzono udziały w 5 spółkach z o.o. zlikwidowano 13 spólek z o.o. Źródło: opracowanie własne na podstawie informacji nadesłanych przez JST w sprawozdaniach i przez 16 urzędów wojewódzkich w zbiorczych zestawieniach. 8

9 Ze sporządzonych przez JST informacji wynika, że w omawianym roku utworzono lub przystąpiono do istniejących już spółek z ograniczoną odpowiedzialnością w 22 przypadkach, w tym w 13 przypadkach były to spółki z wyłącznym udziałem kapitałowym JST, jak m.in. Zakład Usług Komunalnych w Jaworzynie Śląskiej Sp. z o. o, Wrocławski Komitet Organizacyjny - Światowe Igrzyska Sportowe 2017 Sp. z o.o. (woj. dolnośląskie), Inwestycje Medyczne Łódzkiego Sp. z o.o. (woj. łódzkie), Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej Sp. z o.o. w Dobrzeniu Wielkim (woj. opolskie), Poznaoskie Inwestycje Miejskie Sp. z o.o. (woj. wielkopolskie). Utworzono także m.in. Swarzędzkie Przedsiębiorstwo Komunalne Sp. z o.o. w Swarzędzu na bazie wyodrębnionej części zakładu budżetowego tj. Zakładu Gospodarki Komunalnej w Swarzędzu. W związku z przepisami ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz. U. z 2013 r., poz. 21, ze zm.) w celu dalszego funkcjonowania składowiska odpadów komunalnych niezbędne było wyodrębnienie części zakładu budżetowego tj. składowiska odpadów komunalnych znajdującego się w Rabowicach (powiat poznaoski). Zgodnie z art. 136 ww. ustawy jednostka sektora finansów publicznych nie może byd zarządzającym gminnym składowiskiem odpadów. Gmina może utworzyd podmiot niebędący taką jednostką w celu prowadzenia gminnego składowiska odpadów lub powierzyd wykonywanie praw i obowiązków zarządzającego gminnym składowiskiem odpadów podmiotowi niebędącemu jednostką sektora finansów publicznych na zasadach określonych w ustawie z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej (Dz. U. z 2011 r., Nr 45, poz. 236). W 2014 r. nastąpiło też m.in. połączenie spółki Ciepłowniczo-Energetycznej Jaworzno III Sp. z o.o. (spółka przejmująca) ze spółką ECOPEC Sp. z o.o. (spółka przejmowana) poprzez przeniesienie całego majątku spółki przejmowanej na spółkę przejmującą zgodnie z art pkt 1 ksh, podwyższono kapitał zakładowy spółki przejmującej a nowe udziały przeznaczono dla jednego ze wspólników spółki przejmowanej tj. Gminy Będzin i w Informacji jest to wykazane jako przystąpienie do Spółki SCE Jaworzno III Sp. z o.o. Gminy Będzin. Ponadto, w omawianym roku, przybyło 7 spółek z ograniczoną odpowiedzialnością powstałych z przekształcenia zakładów budżetowych (w tym m.in. przekształcono zakład budżetowy o nazwie Przedsiębiorstwo Komunikacji Miejskiej w Czechowicach-Dziedzicach w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością), 1 spółka powstała z przekształcenia jednostki budżetowej, 13 spółek z przekształcenia samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej. Wśród spółek, do których JST przystąpiły w 2014 r. znajdują się 2 spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, które przekazano JST, poprzez nieodpłatne zbycie przez Skarb Paostwa pakietów udziałów, na podstawie ustawy o komercjalizacji prywatyzacji. Łącznie w 2014 r. przybyło 45 spółek z ograniczoną odpowiedzialnością (w 2013 r. przybyło 220 spółek). Wykres nr 3. Zestawienie wybranych działao prowadzonych w 2013 r. i 2014 r. 11 SPÓŁKI Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ 6 połączono z inną spółką z o.o. Źródło: opracowanie własne na podstawie informacji nadesłanych przez JST w sprawozdaniach i przez 16 urzędów wojewódzkich w zbiorczych zestawieniach. W 2014 r. połączono 6 spółek z ograniczoną odpowiedzialnością z inną spółką z ograniczoną odpowiedzialnością - m.in. dwie spółki tj. Euro Poznao 2012 Sp. z o.o. i Infrastruktura Euro Poznao 2012 Sp. z o.o. (spółki przejmowane) z nowoutworzoną spółką Poznaoskie Inwestycje Miejskie Sp. z o.o. (spółką przejmującą) oraz Zakład Gospodarki zbyto udziały

10 Mieszkaniowej Sp. z o.o. (jako spółka przejmowana) połączono z Tczewskim Towarzystwem Budownictwa Społecznego Sp. z o.o. (jako spółką przejmującą). W analizowanym okresie z zasobu JST ubyło 28 spółek z ograniczoną odpowiedzialnością (mniej niż w ) na skutek: sprzedaży całości udziałów w 6 spółkach z udziałem samorządu, umorzenia udziałów w całości w 1 spółce, połączenia 6 spółek z inną spółką z ograniczoną odpowiedzialnością oraz przekształcenia 2 spółek z ograniczoną odpowiedzialnością w spółki akcyjne tj. Lubelskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej Sp. z o.o. przekształcono w spółkę akcyjną pn. Lubelskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej S.A. (woj. lubelskie) oraz Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej Szpital w Puszczykowie im. Prof. Stefana Tytusa Dąbrowskiego Sp. z o.o. w spółkę akcyjną pn. Szpital w Puszczykowie im. prof. S.T. Dąbrowskiego S.A. Zakooczono likwidację 13 podmiotów. Ponadto zbyto częściowo udziały w 5 spółkach i częściowo umorzono udziały w 4 spółkach. W 2014 r. zbyto udziały m.in. Miejskiego Zakładu Rehabilitacji Leczniczej Sp. z o.o., Krytej Pływalni Sportowo-Rekreacyjnej Sp. z o.o. obie w Bolesławcu, Wałbrzyskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej INVEST-PARK Sp. z o.o. w Wałbrzychu (woj. dolnośląskie), Grudziądzkiego Parku Przemysłowego Sp. z o.o. (woj. kujawsko-pomorskie), Przedsiębiorstwa Komunikacji Samochodowej w Gostyninie Sp. z o.o. (woj. mazowieckie) i Miejskiego Przedsiębiorstwa Energetyki Cieplnej Sp. z o.o. w Białymstoku (woj. podlaskie). Dokonywano również zmian restrukturyzacyjnych w spółkach (podjęte uchwały Zgromadzenia Wspólników w 2014 r. lub rejestracja w KRS w 2014 r.) m.in. poprzez podwyższenie kapitału zakładowego w 157 spółkach (w 2013 r. w 133 spółkach), w tym m.in. były to: Dolnośląski Fundusz Gospodarczy Pożyczki Sp. z o.o. (woj. dolnośląskie), Geotermia Grudziądz Sp. z o.o. (woj. kujawsko-pomorskie), Port Lotniczy Łódź im. Władysława Reymonta Sp. z o.o. (woj. łódzkie), Tyskie Towarzystwo Budownictwa Społecznego Sp. z o.o., Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej Sp. z o.o., Katowicka Infrastruktura Wodociągowo- Kanalizacyjna Sp. z o.o. (woj. śląskie), Pętla Żuławska Sp. z o.o. (woj. warmiosko-mazurskie), Miejski Zakład Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. (woj. wielkopolskie), Port Lotniczy Szczecin-Goleniów Sp. z o.o., Nieruchomości i Opłaty Lokalne Sp. z o.o. (woj zachodniopomorskie). W 2014 r. obniżenie kapitału nastąpiło natomiast w 10 przypadkach (w 2013 r. w 7 przypadkach) w tym w Bydgoskim Funduszu Poręczeo Kredytowych Sp. z o.o. (woj. kujawsko-pomorskie) dokonano obniżenia i podwyższenia kapitału zakładowego. Trwa likwidacja w 17 spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością, a w 3 spółkach postępowanie upadłościowe. Analizując dane przesyłane do Ministerstwa Skarbu Paostwa przez JST można zauważyd, że w 2014 r. podobnie, jak w 2013 r., wśród nowoutworzonych podmiotów dominują spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, natomiast liczba przekształcanych podmiotów (zakłady budżetowe, jednostki budżetowe, samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej) w spółki z ograniczoną odpowiedzialnością zmniejszyła się z 74 w 2013 r. do 21 w 2014 r. Spółki akcyjne Konstrukcja spółki akcyjnej najbardziej odpowiada działalności prowadzonej na dużą skalę, wymagających znacznych nakładów finansowych. Proces jej tworzenia jest nieco bardziej złożony niż spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. W 2014 r. JST wykazały udział w 431 spółek akcyjnych. W omawianym roku utworzono jedną spółkę akcyjną tj. Miejski Klub Sportowy Będzin S.A. (woj. śląskie). W porównaniu do roku poprzedniego zmniejszyła się liczba nowopowstałych spółek akcyjnych (w 2014 r. 1, w 2013 r. 22). 10

11 Wykres nr 4. Zestawienie wybranych działao prowadzonych w 2013 r. i 2014 r. 1 1 połączono z inną spółką akcyjną SPÓŁKI AKCYJNE Źródło: opracowanie własne na podstawie informacji nadesłanych przez JST w sprawozdaniach i przez 16 urzędów wojewódzkich w zbiorczych zestawieniach. W 2014 r. z zasobu JST ubyło 5 spółek akcyjnych: Górnośląska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. w Katowicach (GARR S.A.) - połączenie przez przeniesienie całego majątku na rzecz Funduszu Górnośląskiego S.A. w Katowicach 1 ; Aquarena Zielona Góra S.A. w likwidacji (woj. lubuskie) - zakooczono likwidację; Bytomski Holding Produkcyjno-Usługowy S.A. w upadłości (woj. śląskie) - zakooczono postępowanie upadłościowe; Toruoski Klub Piłkarski Elana Sportowa S.A. w Toruniu (woj. kujawsko-pomorskie) - zbyto akcje w całości; Nordea Bank Polska S.A. w Gdyni (woj. pomorskie) - zbyto akcje w całości. Jednocześnie JST wykazały częściowe zbycie akcji w 2 spółkach: Wrocławski Klub Sportowy Śląsk Wrocław S.A. (woj. dolnośląskie) oraz Przedsiębiorstwo Komunikacji Samochodowej w Turku S.A. (woj. wielkopolskie). W przypadku Nordea Bank Polska S.A. w Gdyni S.A. nastąpiła sprzedaż wszystkich akcji posiadanych 5 4 zbyto akcje przez Gminę Gdynia oraz akcji posiadanych przez Nordea Bank Polska S.A. W wyniku zmiany - nastąpiło przejęcie Nordea Bank Polska S.A. przez PKO Bank Polski S.A. Sprzedaż akcji Gminy Gdynia nastąpiła na podstawie odpowiedzi Gminy na wezwanie PKO Bank Polski S.A. do zapisywania się na sprzedaż akcji na podstawie art. 74 ust. 1 ustawy o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych, tj. przekroczenie 66% ogólnej liczby głosów w spółce publicznej może nastąpid wyłącznie w wyniku ogłoszenia wezwania do zapisywania się na sprzedaż lub zamianę wszystkich pozostałych akcji tej spółki. W 37 spółkach podwyższono kapitał zakładowy, w tym m.in. kapitał Małopolskiej Agencji Rozwoju Regionalnego S.A. akcjami Przedsiębiorstwa Komunikacji Samochodowej w Nowym Sączu S.A. w likwidacji. Ponadto podwyższono kapitał zakładowy m.in. w spółkach: Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji S.A. we Wrocławiu (woj. dolnośląskie), Port Lotniczy Bydgoszcz S.A. (woj. kujawskopomorskie), Łódzka Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. (woj. łódzkie,) Tramwaje Śląskie S.A. w Chorzowie (woj. śląskie). Obniżenia kapitału zakładowego dokonano w 2 spółkach akcyjnych (w tym dokonano podwyższenia i obniżenia kapitału zakładowego w spółce Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji S.A. w Warszawie). W 1 spółce akcyjnej trwa postępowanie kompensacyjne (Stocznia Gdynia S.A.), a w 9 proces zmierzający do zakooczenia ich działalności, w tym 4 likwidacje oraz 5 postępowao upadłościowych. Na Zestawieniu nr 4 przedstawiono, w jakim kierunku przebiegały przekształcenia i zmiany w liczbie funkcjonujących spółek akcyjnych z udziałem JST w roku Zgodnie z art pkt. 1 ksh połączenia dokonano przez przeniesienie całego majątku spółki (przejmowanej) na inną spółkę (przejmującą) za akcje, które spółka przejmująca wydaje wspólnikom spółki przejmowanej (łączenie się przez przejęcie). 11

12 Zestawienie nr 4. Zakres przekształceo spółek akcyjnych SPÓŁKI AKCYJNE W 2014 r. utworzono 1 spółkę akcyjną utworzono 2 spółki akcyjne z przekształcenia spółek z ograniczoną odpowiedzialnością połączono 1 spółkę akcyjną z inną spółką akcyjną zbyto akcje w 4 spółkach akcyjnych zlikwidowano 2 spółki akcyjne (likwidacja, upadłośd) Źródło: opracowanie własne na podstawie informacji nadesłanych przez JST w sprawozdaniach i przez 16 urzędów wojewódzkich w zbiorczych zestawieniach. 3. Podsumowanie i wnioski Niniejsze opracowanie ukazuje na bazie zbiorowości generalnej JST stan i przebieg przekształceo organizacyjnych i własnościowych w sektorze własności samorządowej. W opracowaniu przedstawiono następujące przekształcenia w podmiotach: utworzenie jednostek organizacyjnych, przekształcenie w jednostkę budżetową, przekształcenie w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością, przekształcenie w spółkę akcyjną, połączenie z jednostką budżetową, połączenie ze spółką z ograniczoną odpowiedzialnością, połączenie ze spółką akcyjną, połączenie z instytucją kultury, połączenie z samodzielnym publicznym zakładem opieki zdrowotnej, zbycie akcji/udziałów w spółkach kapitałowych, umorzenie udziałów w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością, likwidacje jednostek organizacyjnych, nieodpłatne przekazanie udziałów Skarbu Paostwa na rzecz jednostki samorządu terytorialnego, podwyższenie i obniżenie kapitału zakładowego, a także trwające likwidacje i upadłości w spółkach kapitałowych, oraz postępowanie kompensacyjne. Należy podkreślid, że liczba wykazanych podmiotów w danym roku, jak i wykazanych przekształceo, uzależniona jest od informacji przekazanych w formularzach sprawozdawczych przez jednostki samorządu terytorialnego. Nadal JST niejednokrotnie różnie interpretują zakres wykazywanych danych w formularzach np. częśd gmin i powiatów, które dotychczas w swoich formularzach sprawozdawczych nie wykazywały w ogóle jednostek organizacyjnych, w danym roku sprawozdawczym je wykazuje, pomimo braku informacji o ich utworzeniu lub przekształceniu. W związku z powyższym, Informacja o przekształceniach i prywatyzacji obrazuje ogólny kierunek zmian własnościowych zachodzących w samorządzie terytorialnym w danym roku sprawozdawczym, natomiast pokazane przekształcenia w niniejszej Informacji nie odzwierciedlają dokładnego matematycznego zmniejszenia lub zwiększenia liczby podmiotów samorządowych w skali całego kraju. JST wykazały w swoich informacjach 8522 podmioty i udziały w spółkach kapitałowych, w tym 774 zakłady budżetowe, 1475 jednostek budżetowych, 2639 udziałów w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością, 431 udziałów w spółkach akcyjnych, 2510 instytucji kultury oraz 693 samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej. Jednocześnie należy mied na względzie, że w niektórych spółkach kapitałowych udział posiada więcej niż jedna JST. 12

13 Podobnie jak i w poprzednich latach, wśród nowoutworzonych podmiotów dominowała forma prawna spółek z ograniczoną odpowiedzialnością. W 2014 r. łącznie przeprowadzono 394 procesy, które obejmowały: podmiotowe efekty przekształceo w JST (138), kapitałowe efekty zmian w podmiotach JST (226) oraz nadal trwające postępowania w podmiotach JST (30). W 2014 r. przybyło 9 jednostek budżetowych, 45 spółek z ograniczoną odpowiedzialnością, 3 spółki akcyjne, 12 instytucji kultury. Nie utworzono nowych zakładów budżetowych ani samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej. W przygotowaniu są kolejne projekty komunalizacyjne, których procedowanie stało się możliwe dzięki ww. nowelizacji. Obejmują one głównie spółki z częściowym udziałem Skarbu Paostwa. W tej grupie występują podmioty, w których samorząd jest już udziałowcem/akcjonariuszem. W takich przypadkach zbycie akcji/udziałów należących do Skarbu Paostwa na rzecz samorządu daje dodatkowo możliwośd konsolidacji akcjonariatu i nadzoru nad spółką. Ubyło 20 zakładów budżetowych, 4 jednostki budżetowe, 28 spółek z ograniczoną odpowiedzialnością, 6 spółek akcyjnych, 20 instytucji kultury oraz 28 samodzielnych zakładów opieki zdrowotnej. Natomiast wzrost liczby podmiotów poza utworzonymi lub powstałymi w wyniku przekształceo np. w przypadku instytucji kultury (wzrost o 246 podmiotów w stosunku do 2013 r. przy wykazaniu utworzenia 12) wynika z wykazanej - w zestawieniach od urzędów wojewódzkich na podstawie formularzy sprawozdawczych JST - większej ich liczby. W dniu 29 maja 2014 r. weszła w życie nowelizacja ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji podjęta z inicjatywy Ministerstwa Skarbu Paostwa, która umożliwia dokonanie bezpłatnego przekazywania akcji i udziałów należących do Skarbu Paostwa w spółkach powstałych w innym trybie niż komercjalizacja na rzecz jednostek samorządu terytorialnego lub na rzecz związków jednostek samorządu terytorialnego. W wyniku ww. zmiany możliwa jest komunalizacja spółek Skarbu Paostwa bez względu na sposób ich utworzenia (przy zachowaniu pozostałych warunków ustawowych). W 2014 r. Minister Skarbu Paostwa przekazał nieodpłatnie na rzecz JST pakiety udziałów 2 spółek. Były to: Przedsiębiorstwo Wielobranżowe Transkom Sp. z o.o. (województwo wielkopolskie) oraz Uzdrowisko Horyniec Sp. z o.o. (województwo podkarpackie). Należy przy tym podkreślid, że w 2014 r. w przypadku procesów komunalizacji barierę stanowiły trudności organów jednostek samorządu terytorialnego w zakresie odpowiedniego uzasadnienia wniosków i wykazania spełnienia przesłanek do komunalizacji. Z tego powodu częśd procesów komunalizacji uległa wydłużeniu i zostanie sfinalizowana w latach następnych. Należy podkreślid, że od 2007 r. (od kiedy istnieje taka prawna możliwośd), przekazano samorządowi terytorialnemu akcje/udziały 90 spółek kapitałowych Skarbu Paostwa. Tym samym Minister Skarbu Paostwa przyczynia się w znaczący sposób do inicjowania przekształceo własnościowych mienia komunalnego w sektorze samorządowym. 13

14 Główny rodzaj przekształceo JST to przekształcenia jednostek organizacyjnych w spółki z o.o. Posiadanie osobowości prawnej ułatwia ich restrukturyzację, umożliwia samodzielne pozyskiwanie kapitału, ubieganie się o środki pomocowe, a prowadzenie działalności inwestycyjnej może prowadzid do rozszerzenia zakresu działalności poza teren gminy oraz poza sferę użyteczności publicznej. Z informacji, jakie zawierają sprawozdania JST wynika, że samorząd terytorialny stanowi obszar wielu istotnych przekształceo własnościowych i prywatyzacji. Widoczna jest także perspektywa dalszego rozwoju i zmian w tym obszarze - zwłaszcza w stosunku do sektora paostwowego, który stanowi obecnie niewielki procent w tworzeniu produktu krajowego brutto. 14

15 Załącznik 1. Przekształcenia przedstawionych form prowadzenia działalności w sektorze komunalnym w 2014 r. Przekształcenia podmiotów w sektorze komunalnym w 2014 r. Wyszczególnienie zakład budżetowy jednostka budżetowa instytucja kultury SP ZOZ* spółka z o.o. spółka akcyjna efekty przekształceo w podmiotach JST** Przekazano nieodpłatnie udziały spółek Skarbu Paostwa na rzecz JST 2 2 Utworzono Przekształcono w jednostkę budżetową Przekształcono w spółkę z o.o Przekształcono w S.A. 2 2 Połączenia jednostek budżetowych 1 1 Połączenia sp. z o.o. 6 6 Połączenia spółek akcyjnych Połączenia instytucji kultury Połączenia SP ZOZ 6 6 Zlikwidowano Suma 138 *SP ZOZ samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej **przy ustalaniu efektu przekształceo prezentowane są jedynie nowopowstałe podmioty JST 15

16 Zmiany kapitałowe w sektorze komunalnym w 2014 r. Wyszczególnienie zakład budżetowy jednostka budżetowa instytucja kultury SP ZOZ spółka z o.o. spółka akcyjna efekty zmian kapitałowych w podmiotach JST Zbyto wszystkie udziały w spółkach z o.o. Zbyto wszystkie akcje w spółkach akcyjnych Umorzono wszystkie udziały w spółkach z o.o. Częściowo zbyto udziały w spółkach z o.o. Częściowo zbyto akcje w spółkach akcyjnych Częściowo umorzono udziały w spółkach z o.o. Podwyższono kapitał zakładowy w spółkach z o.o. Obniżono kapitał zakładowy w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością Podwyższono kapitał zakładowy S.A. Obniżono kapitał zakładowy w S.A Suma

17 Trwające procesy likwidacji i upadłości w sektorze komunalnym w 2014 r. Wyszczególnienie zakład budżetowy jednostka budżetowa instytucja kultury SP ZOZ spółka z o.o. spółka akcyjna procesy trwające w podmiotach JST Trwa likwidacja spółek z o.o. Trwa postępowanie upadłościowe spółek z o.o Trwa likwidacja S.A. 4 4 Trwa postępowanie upadłościowe S.A. Trwa postępowanie kompensacyjne w S.A Suma 30 Liczba wykazanych przez JST podmiotów i udziałów w spółkach kapitałowych za 2014 r. zakład budżetowy jednostka budżetowa spółka z o.o. spółka akcyjna instytucja kultury SP ZOZ suma

18 , ul. Krucza 36/Wspólna 6, Warszawa