SZCZEGÓŁOWE WYMAGANIA NA POSZCZEGÓLNE OCENY Z HISTORII DLA KLASY VI OCENA ŚRÓDROCZNA

Transkrypt

1 SZCZEGÓŁOWE WYMAGANIA NA POSZCZEGÓLNE OCENY Z HISTORII DLA KLASY VI OCENA ŚRÓDROCZNA Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który: nie opanował podstawowych umiejętności i treści wynikających z programu nauczania. Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który : * ma poważne braki wiedzy określonej programem nauczania, opanował następujące treści: - określa datę odkrycia Ameryki (1492 rok) i potrafi zaznaczyć ją na taśmie - wymienia Włochy jako kolebkę renesansu - wymienia wybitnych przedstawicieli renesansu: Leonarda da Vinci, Michała Anioła, Mikołaja Kopernika - wymienia wyznania powstałe na skutek reformacji - charakteryzuje postaci: Zygmunta Starego, Zygmunta Augusta - wymienia wybitnych twórców renesansu polskiego (Mikołaja Kopernika, Mikołaja Reja, Jana Kochanowskiego) - korzystając z mapy wymienia państwa sąsiadujące z Rzeczypospolitą Obojga Narodów - wymienia najważniejszych urzędników królewskich - wymienia dwóch pierwszych królów elekcyjnych w Polsce: Henryka Walezego i Stefana Batorego - definiuje pojęcie: potop szwedzki - charakteryzuje postać Stefana Czarnieckiego - wymienia najważniejsze wydarzenia z czasów potopu, m.in. obronę Jasnej Góry - wskazuje na mapie Wiedeń - opowiada o sposobach spędzania czasu wolnego przez szlachtę na przełomie XVII i XVIII wieku - z ilustracji przedstawiających zabytki wybiera te, które zostały zbudowane w stylu barokowym - z ilustracji przedstawiających zabytki wybiera te, które zostały zbudowane w stylu klasycystycznym - wymienia zmiany, jakie zakładała Konstytucja 3 maja - charakteryzuje postać: Tadeusza Kościuszki - podaje przyczyny wybuchu powstania listopadowego - wymienia najważniejsze przyczyny wybuchu powstania styczniowego - wskazuje przyczyny antypolskiej polityki władz rosyjskich i pruskich - wymienia wynalazki, które wpłynęły na rozwój cywilizacji XIX wieku - potrafi zaznaczyć na taśmie wiek XIX - wymienia nowe źródła informacji w XIX wieku - na przykładach wskazuje możliwości spędzania czasu wolnego w XIX wieku - podaje przykłady nowości kulinarnych w XIX wieku *wykonuje najprostsze zadania pod kierunkiem nauczyciela *wykonuje zadania wymagające zastosowania podstawowych umiejętności przy pomocy nauczyciela 1

2 Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który : * posiada podstawową wiedzę wyznaczoną programem nauczania: - definiuje pojęcie: karawela - wymienia wynalazki w dziedzinie żeglugi, które umożliwiły podejmowanie dalekich wypraw - definiuje pojęcie: odrodzenie, renesans - wskazuje na mapie Włochy - określa czas trwania epoki renesansu (XVI wiek) i potrafi zaznaczyć go na taśmie - charakteryzuje postaci: Leonarda da Vinci, Michała Anioła - wymienia przykłady dzieł Leonarda da Vinci, Michała Anioła - na podstawie podanego materiału ilustracyjnego rozpoznaje zabytki sztuki renesansowej - wymienia wybitnych twórców włoskiego renesansu - definiuje pojęcia: reformacja, kontrreformacja - charakteryzuje postać Marcina Lutra - wskazuje Niemcy jako ojczyznę ruchu reformacyjnego - określa datę wystąpienia Lutra (1517 rok) i potrafi zaznaczyć ją na taśmie - definiuje pojęcia: hołd pruski, unia realna, Rzeczpospolita Obojga Narodów, arrasy - wskazuje na mapie: Kraków, Lublin, Prusy Książęce - określa daty: hołdu pruskiego (1525 rok), unii lubelskiej (1569 rok) i potrafi zaznaczyć je na taśmie - wymienia nazwy stanów w Polsce XVI-XVIII wieku - wskazuje herby szlacheckie jako symbole rodu - definiuje pojęcia: sejm walny, hetman, - definiuje pojęcie: wolna elekcja - wskazuje na mapie Inflanty - określa datę pierwszej wolnej elekcji (1573 rok) i potrafi zaznaczyć ją na taśmie - określa czas trwania: potopu szwedzkiego ( ) oraz datę pokoju w Oliwie (1660) i potrafi zaznaczyć je na taśmie - charakteryzuje postępowanie Szwedów wobec ludności polskiej - wskazuje na mapie: Częstochowę, Inflanty - definiuje pojęcia: islam, husarz - określa daty: bitwy pod Chocimiem (1673 rok), odsieczy wiedeńskiej (1683 rok) i potrafi zaznaczyć je na taśmie - wymienia wiek XVII jako czas wielu konfliktów wojennych prowadzonych przez Rzeczpospolitą - wskazuje na mapie państwa, z którymi Rzeczpospolita prowadziła wojny w XVII wieku - definiuje pojęcia: barok, kontrreformacja - określa czas trwania epoki baroku (XVII wiek) ) i potrafi zaznaczyć go na taśmie - wymienia cechy charakterystyczne stylu barokowego - definiuje pojęcia: oświecenie, klasycyzm - określa czas trwania epoki oświecenia (XVIII wiek) i potrafi zaznaczyć go na taśmie - charakteryzuje styl klasycystyczny - definiuje pojęcie: konstytucja 2

3 - określa datę uchwalenia Konstytucji 3 maja (1791 rok) oraz czas trwania Sejmu Wielkiego ( rok) i potrafi zaznaczyć je na taśmie - określa daty: II rozbioru Polski (1793 rok), insurekcji kościuszkowskiej (1794 rok), III rozbioru Polski (1795 rok) i potrafi zaznaczyć je na taśmie - wymienia przyczyny wybuchu powstania kościuszkowskiego w 1794 roku - wymienia przyczyny upadku powstania kościuszkowskiego - wymienia państwa, które dokonały II i III rozbioru Polski - definiuje pojęcie: emigracja - definiuje pojęcie: Królestwo Polskie - wskazuje na mapie Królestwo Polskie - określa datę wybuchu powstania listopadowego (1830 rok) i potrafi zaznaczyć ją na taśmie - definiuje pojęcie: emisariusz - określa datę wybuchu powstania styczniowego (1863 rok) i potrafi zaznaczyć ją na taśmie - definiuje pojęcia: rusyfikacja, germanizacja - wymienia przyczyny walki zaborców (rządu rosyjskiego i pruskiego) z Kościołem katolickim - definiuje pojęcie: tajne nauczanie - podaje przykłady zmian, jakie zaszły w życiu codziennym ludzi w XIX wieku - definiuje pojęcia: kapitalista, robotnik, strajk, związki zawodowe - opowiada o sposobach spędzania wolnego czasu przez ludzi w XIX wieku - wskazuje literaturę, prasę i sztukę jako źródła przekazu informacji o nowych stylach, wydarzeniach i ideach *wykonuje proste zadania pod kierunkiem nauczyciela *wykazuje się zadowalającą aktywnością podczas lekcji Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który : * opanował w stopniu zadowalającym materiał przewidziany programem nauczania: - wskazuje na mapie kierunki podróży znanych odkrywców - wymienia odkryte przez nich lądy lub nowe szlaki i wskazuje je na mapie - wymienia zmiany, jakie zaszły w życiu codziennym ludzi renesansu - wskazuje przykłady świadczące o geniuszu myśli Leonarda da Vinci - wskazuje wystąpienie Marcina Lutra jako początek jawnych działań reformacyjnych - wymienia kraje, w których narodziły się wyznania protestanckie - wskazuje na mapie państwa objęte ruchem reformacyjnym - wymienia główne postanowienia unii lubelskiej - definiuje pojęcia: stan społeczny, magnateria, szlachta - charakteryzuje zajęcia poszczególnych stanów społecznych - charakteryzuje skład sejmu walnego (również na podstawie schematu) - omawia zasady sprawowania władzy w Rzeczypospolitej w XVI-XVIII wieku - wymienia przyczyny wolnych elekcji 3

4 - uzasadnia znaczenie bohaterskiej obrony Częstochowy dla prowadzenia dalszej walki z najeźdźcą - wyjaśnia, dlaczego najazd Szwedów nazwano potopem - charakteryzuje postać Jana III Sobieskiego - wymienia skutki wojen z Turcją - podaje przyczyny wyprawy Jana III Sobieskiego pod Wiedeń - wymienia skutki wojen w XVII wieku, np. zniszczenie kraju, straty terytorialne - charakteryzuje zajęcia szlachty - charakteryzuje szkolnictwo w Polsce na przełomie XVII i XVIII wieku - wymienia przykłady budowli klasycystycznych w Polsce i w Europie - wymienia najważniejsze dokonania naukowe i techniczne epoki oświecenia (np. piorunochron, maszyna parowa) - wymienia najważniejsze reformy Sejmu Czteroletniego - charakteryzuje postaci: Jana Henryka Dąbrowskiego, Józefa Wybickiego, - wymienia przyczyny tworzenia polskich oddziałów zbrojnych u boku Napoleona Bonaparte - wskazuje na mapce Reggio, Włochy, Francję, Księstwo Warszawskie - opowiada o wydarzeniach nocy listopadowej 29/30 XI 1830 roku - przedstawia skutki powstania listopadowego - przedstawia zadania emisariuszy - wymienia przyczyny upadku powstania styczniowego - omawia skutki powstania styczniowego - charakteryzuje postaci: Michała Drzymały, Hipolita Cegielskiego - wymienia najwybitniejszych twórców literatury doby romantyzmu (Adam Mickiewicz, Juliusz Słowacki) i pozytywizmu (Eliza Orzeszkowa, Bolesław Prus, Henryk Sienkiewicz) - wymienia kompozytorów i malarzy, którzy odegrali ważną rolę w kształtowaniu postaw patriotycznych Polaków (np. Fryderyk Chopin, Stanisław Moniuszko, Jan Matejko - charakteryzuje postać: Marii Skłodowskiej-Curie - wymienia nowe w XIX wieku grupy społeczne (właściciele fabryk i robotnicy) i przedstawia istniejące między nimi różnice - charakteryzuje sytuację robotników w XIX wieku (praca kobiet i dzieci, warunki mieszkaniowe, brak ubezpieczeń) *poprawnie posługuje się kategoriami historycznymi, wskazuje przyczyny i skutki faktów historycznych ( także przy pomocy nauczyciela) *jest aktywny podczas lekcji *chętnie pracuje w grupie rówieśniczej, właściwie komunikuje się z kolegami Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który : * posiada wiedzę określoną programem nauczania: - wymienia towary przywożone do Europy z Nowego Świata - wymienia przyczyny odkryć geograficznych - wymienia skutki odkryć geograficznych - definiuje pojęcia: humanizm, mecenat - przedstawia poglądy głoszone przez humanistów - potrafi opowiedzieć o sposobie drukowania książek 4

5 - definiuje pojęcie: fresk - wymienia cechy architektury renesansowej - przyporządkowuje twórcom ich dzieła przedstawione na ilustracjach - definiuje pojęcia: wyznania protestanckie luteranizm, protestantyzm, kalwinizm, anglikanizm; jezuici, Indeks Ksiąg Zakazanych - wymienia działania Kościoła katolickiego zmierzające do walki z reformacją - definiuje pojęcie: krużganki - charakteryzuje postać: Albrechta Hohenzollerna - wymienia postanowienia hołdu pruskiego - definiuje pojęcie: folwark, pańszczyzna - charakteryzuje sytuację mieszczan i chłopów - omawia okoliczności przekształcenia się rycerstwa w stan szlachecki - definiuje pojęcia: sejmiki ziemskie, marszałek, kanclerz, podskarbi - definiuje pojęcia: artykuły henrykowskie, piechota wybraniecka - wymienia skutki wolnych elekcji - wymienia zobowiązania kandydatów do tronu polskiego - wymienia zasługi Stefana Batorego dla państwa polskiego - opowiada o wojnach Polski z Rosją o Inflanty za panowania Stefana Batorego - definiuje pojęcie: wojna szarpana - wymienia przyczyny wojen Polski ze Szwecją - wymienia postanowienia pokoju w Oliwie - wymienia skutki najazdu szwedzkiego - definiuje pojęcia: janczar, haracz - określa daty: najazdu tureckiego i oblężenia Kamieńca Podolskiego (1672 rok) i potrafi zaznaczyć je na taśmie - omawia przyczyny wojen Rzeczypospolitej z Turcją w 2. połowie XVII wieku - wskazuje na mapie tereny, na których toczyła się wojna (Podole) oraz miejsca najważniejszych wydarzeń z nią związanych Kamieniec Podolski, Chocim - definiuje pojęcia: liberum veto, anarchia - wskazuje na mapie tereny utracone przez Rzeczpospolitą w wyniku wojen: Inflanty, Podole, Prusy Książęce, część Ukrainy - wymienia przyczyny uzależnienia Polski od państw ościennych - definiuje pojęcia: sarmatyzm, sarmata - wymienia wiek XVII i początek XVIII wieku jako czas trwania kultury sarmackiej - charakteryzuje ideologię sarmatyzmu - charakteryzuje postaci: Woltera, Monteskiusza - charakteryzuje ideologię oświecenia - charakteryzuje postać: Ignacego Krasickiego - porównuje postawy w społeczeństwie wobec rozbioru państwa na podstawie analizy obrazu Jana Matejki Rejtan - wymienia działania zmierzające do naprawy oświaty i gospodarki polskiej w 2. połowie XVIII wieku - charakteryzuje postać Stanisława Małachowskiego - charakteryzuje sytuację w Polsce po I rozbiorze - potrafi wskazać cel obrad Sejmu Wielkiego - charakteryzuje najważniejsze reformy Sejmu Czteroletniego - opowiada o okolicznościach uchwalenia Konstytucji 3 maja 1791 roku - definiuje pojęcia: konfederacja, insurekcja, kosynierzy - wymienia przyczyny wybuchu wojny polsko-rosyjskiej w 1792 roku - wskazuje na mapie tereny, które Polska utraciła w wyniku II i III rozbioru 5

6 - wymienia najważniejsze przyczyny upadku Rzeczypospolitej w XVIII wieku - charakteryzuje postać: Napoleona Bonaparte - określa daty: utworzenia Legionów Polskich we Włoszech (1797 rok), utworzenia Księstwa Warszawskiego (1807 rok) i potrafi zaznaczyć je na taśmie - wymienia przyczyny emigracji Polaków po III rozbiorze - wskazuje na mapie państwa, z którymi walczył Napoleon - wskazuje źródło rekrutacji żołnierzy do polskich oddziałów wojskowych - definiuje pojęcia: autonomia, opozycja, represje - charakteryzuje postać Piotra Wysockiego - wyjaśnia, jaki był charakter walk powstańczych - charakteryzuje sytuację gospodarczą w Królestwa Polskiego przed powstaniem listopadowym - definiuje pojęcia: branka uwłaszczenie chłopów, - wyjaśnia, jaki był charakter walk w powstaniu styczniowym - definiuje pojęcia: autonomia, Galicja, rugi pruskie - charakteryzuje postać Ottona von Bismarcka - charakteryzuje politykę zaborców wobec Polaków w 2. połowie XIX wieku - porównuje sytuację Polaków żyjących w poszczególnych zaborach - charakteryzuje rolę Kościoła katolickiego w walce o zachowanie polskości w okresie zaborów - definiuje pojęcia: praca organiczna, romantyzm, pozytywizm - określa czas trwania epoki romantyzmu (1. połowa XIX wieku) oraz czas trwania epoki pozytywizmu (2. połowa XIX wieku) i potrafi zaznaczyć je na taśmie - podaje przykłady zmian, jakie zaszły w życiu ludzi w XIX wieku w wyniku zastosowania wynalazków - wymienia przyczyny powstawania konfliktów społecznych w XIX wieku - porównuje warunki życia właścicieli fabryk i robotników - wymienia cechy architektury przełomu XIX i XX wieku * samodzielnie interpretuje fakty, potrafi uzasadnić swoje stanowisko * rozumie strukturę przedmiotu, wskazuje związki przyczynowo-skutkowe i podstawowe kategorie historyczne * wykazuje aktywną postawę podczas lekcji, *aktywnie pracuje w grupie rówieśniczej, właściwie komunikując się z rówieśnikami. * potrafi pracować samodzielnie Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który : - charakteryzuje wybitnych podróżników i odkrywców, np. Krzysztofa Kolumba - wymienia pozytywne i negatywne strony odkryć - charakteryzuje postawę człowieka renesansu - wymienia przyczyny zmian poglądów ludzi na otaczający ich świat - uzasadnia doniosłość znaczenia wynalezienia druku - podaje przykłady dzieł Donato Bramante, Filippo Brunelleschi - charakteryzuje sytuację w Kościele katolickim, która doprowadziła do narodzin ruchu reformacyjnego - przedstawia różnice między religią katolicką a religiami protestanckimi 6

7 wymienia zmiany, jakie nastąpiły w stosunkach Rzeczypospolitej z Prusami Książęcymi po hołdzie pruskim - wymienia zasługi Jagiellonów dla rozwoju kultury renesansowej w Polsce - posługując się mapą omawia zmiany terytorialne, jakie nastąpiły w wyniku unii lubelskiej - wymienia okoliczności zakończenia konfliktu polsko-krzyżackiego - podając argumenty wyjaśnia, na czym polegała uprzywilejowana pozycja szlachty - omawia zakres uprawnień sejmików ziemskich - omawia zakres władzy urzędników królewskich - wyjaśnia, w jaki sposób przywileje szlacheckie ograniczały władzę królewską - wyjaśnia, na czym polegała reforma wojskowa Stefana Batorego - wymienia przyczyny początkowych niepowodzeń Rzeczypospolitej w czasie potopu szwedzkiego - wskazuje różnice w postawach społeczeństwa polskiego w czasie najazdu szwedzkiego - wymienia przyczyny początkowych niepowodzeń wojsk polskich w walce z Turkami - wymienia postanowienia traktatu w Buczaczu - charakteryzuje funkcjonowanie aparatu władzy na przełomie XVII i XVIII wieku, wskazując na słabość władzy królewskiej, zrywanie sejmów i wzrost znaczenia magnaterii - podaje przyczyny i objawy kryzysu gospodarki kraju oraz wyjaśnia, w czym on się przejawiał (upadek miast, wzrost pańszczyzny) - wymienia skutki upadku szkolnictwa dla funkcjonowania państwa (brak tolerancji religijnej, niechęć do zmian ustrojowych) - definiuje pojęcia: putto, stiuk - wyjaśnia, na czym polega związek kultury barokowej z działalnością kontrreformacji - wyjaśnia, dlaczego barok został nazwany epoką kontrastów - wskazuje wpływ wzrostu pobożności na architekturę i sztukę epoki - wyjaśnia, na czym polegała zasada trójpodziału władzy według Monteskiusza - wskazuje wpływ dokonań naukowych i technicznych na zmiany w życiu ludzi - charakteryzuje postać: Bartosza Głowackiego, Jana Kilińskiego - ocenia postawę targowiczan - ocenia postawę społeczeństwa polskiego w sytuacji zagrożenia niepodległości państwa - omawia okoliczności utworzenia Legionów Polskich - podaje przyczyny utworzenia Księstwa Warszawskiego - wymienia przyczyny upadku Księstwa Warszawskiego - wymienia przyczyny powstania w 1. połowie XIX wieku w Królestwie Polskim opozycji legalnej i nielegalnej - wymienia cele działania opozycji legalnej i nielegalnej w Królestwie Polskim w 1. połowie XIX - przedstawia zakres autonomii Królestwa Polskiego - wyjaśnia, dlaczego chłopi nie byli zainteresowani walką o niepodległość - wymienia przyczyny i cel działalności spiskowej Polaków po upadku powstania listopadowego - opowiada o sytuacji politycznej w Królestwie Polskim w 2. połowie XIX wieku - wyjaśnia, na czym polegała rola polskiej kultury i sztuki w walce o zachowanie polskości - wymienia działania społeczeństwa polskiego zmierzające do zachowania polskości - wymienia najważniejsze dzieła literatury okresu romantyzmu, np. Pan Tadeusz, i pozytywizmu, np. Nad Niemnem czy Trylogia, oraz ich autorów - definiuje pojęcia: elektrokardiograf, bicykl - na przykładach przedstawia wpływ rozwoju cywilizacyjnego na poszczególne dziedziny życia (np. rozwój techniki a komunikacja i przemieszczanie się ludzi) 7

8 - wymienia nowe kierunki w malarstwie i wybiera z podanych przykładów dzieł właściwe dla danego kierunku - na wybranych przykładach omawia zmiany, jakie zaszły w modzie na przełomie epok * posiada wiedzę wykraczającą poza treści wskazane programem nauczania *stosuje zdobyte wiadomości i umiejętności w nowych sytuacjach. *samodzielnie interpretuje fakty i uzasadnia swoje stanowisko *stosuje język przedmiotu, rozumie jego strukturę ( związki przyczynowo- skutkowe) i podstawowe kategorie historyczne( czas, przestrzeń) *wykazuje aktywną postawę podczas lekcji *aktywnie pracuje w grupie rówieśniczej, właściwie komunikując się z rówieśnikami; bierze odpowiedzialność za efekty swojej pracy i kolegów *potrafi pracować samodzielnie 8

9 SZCZEGÓŁOWE WYMAGANIA NA POSZCZEGÓLNE OCENY Z HISTORII DLA KLASY VI OCENA KOŃCOWOROCZNA Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który: nie opanował podstawowych umiejętności i treści wynikających z programu nauczania. Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który : * ma poważne braki wiedzy określonej programem nauczania, opanował następujące treści: - określa datę odkrycia Ameryki (1492 rok) i potrafi zaznaczyć ją na taśmie - wymienia Włochy jako kolebkę renesansu - wymienia wybitnych przedstawicieli renesansu: Leonarda da Vinci, Michała Anioła, Mikołaja Kopernika - wymienia wyznania powstałe na skutek reformacji - charakteryzuje postaci: Zygmunta Starego, Zygmunta Augusta - wymienia wybitnych twórców renesansu polskiego (Mikołaja Kopernika, Mikołaja Reja, Jana Kochanowskiego) - korzystając z mapy wymienia państwa sąsiadujące z Rzeczypospolitą Obojga Narodów - wymienia najważniejszych urzędników królewskich - wymienia dwóch pierwszych królów elekcyjnych w Polsce: Henryka Walezego i Stefana Batorego - definiuje pojęcie: potop szwedzki - charakteryzuje postać Stefana Czarnieckiego - wymienia najważniejsze wydarzenia z czasów potopu, m.in. obronę Jasnej Góry - wskazuje na mapie Wiedeń - opowiada o sposobach spędzania czasu wolnego przez szlachtę na przełomie XVII i XVIII wieku - z ilustracji przedstawiających zabytki wybiera te, które zostały zbudowane w stylu barokowym - z ilustracji przedstawiających zabytki wybiera te, które zostały zbudowane w stylu klasycystycznym - wymienia zmiany, jakie zakładała Konstytucja 3 maja - charakteryzuje postać: Tadeusza Kościuszki - podaje przyczyny wybuchu powstania listopadowego - wymienia najważniejsze przyczyny wybuchu powstania styczniowego - wskazuje przyczyny antypolskiej polityki władz rosyjskich i pruskich - wymienia wynalazki, które wpłynęły na rozwój cywilizacji XIX wieku - potrafi zaznaczyć na taśmie wiek XIX - wymienia nowe źródła informacji w XIX wieku - na przykładach wskazuje możliwości spędzania czasu wolnego w XIX wieku - podaje przykłady nowości kulinarnych w XIX wieku - wymienia nowe rodzaje broni użyte na frontach I wojny światowej - wskazuje tragiczne konsekwencje konfliktów wojennych dla ludności cywilnej -określa datę odzyskania niepodległości przez Polskę (11 IX 1918 rok) i potrafi zaznaczyć ją na taśmie - podaje przykłady wynalazków i odkryć z okresu międzywojennego - potrafi zaznaczyć na taśmie okres 20-lecia międzywojennego 9

10 - wymienia przykłady bohaterów literatury dziecięcej z okresu międzywojennego - określa daty: wybuchu II wojny światowej (1 IX 1939) oraz zakończenia II wojny światowej w Europie (8 V 1945 rok) i potrafi zaznaczyć je na taśmie - określa daty: agresji Niemiec na Polskę (1 IX 1939 rok) oraz agresji ZSRR na Polskę (17 IX 1939 rok i potrafi zaznaczyć je na taśmie daty agresji niemieckiej i radzieckiej na Polskę - podaje przykłady bohaterskiej postawy żołnierzy polskich we wrześniu 1939 roku - opowiada o postawach Polaków w czasie okupacji - wymienia sposoby upamiętniania postaw bohaterskich żołnierzy (np. przez nadawanie ich imion ulicom, szkołom, drużynom harcerskim) - podaje przykłady trudności dnia codziennego w PRL - wskazuje na mapie obszar Polski po II wojnie światowej - wymienia państwa sąsiadujące z Polską - omawia zniszczenia wojenne kraju - charakteryzuje postaci: papieża Jana Pawła II, Lecha Wałęsy, gen. Wojciecha Jaruzelskiego - podaje przykłady wystąpień społeczeństwa polskiego przeciwko władzy komunistycznej - określa daty: utworzenia UE (1 I 1993 rok) oraz przyjęcia Polski do UE (1 V 2004 rok) i potrafi zaznaczyć na taśmie daty: utworzenia UE, przyjęcie Polski do UE - omawia symbolikę i walutę UE - wskazuje na mapie państwa członkowskie Unii Europejskiej *wykonuje najprostsze zadania pod kierunkiem nauczyciela *wykonuje zadania wymagające zastosowania podstawowych umiejętności przy pomocy nauczyciela Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który : * posiada podstawową wiedzę wyznaczoną programem nauczania: - definiuje pojęcie: karawela - wymienia wynalazki w dziedzinie żeglugi, które umożliwiły podejmowanie dalekich wypraw - definiuje pojęcie: odrodzenie, renesans - wskazuje na mapie Włochy - określa czas trwania epoki renesansu (XVI wiek) i potrafi zaznaczyć go na taśmie - charakteryzuje postaci: Leonarda da Vinci, Michała Anioła - wymienia przykłady dzieł Leonarda da Vinci, Michała Anioła - na podstawie podanego materiału ilustracyjnego rozpoznaje zabytki sztuki renesansowej - wymienia wybitnych twórców włoskiego renesansu - definiuje pojęcia: reformacja, kontrreformacja - charakteryzuje postać Marcina Lutra - wskazuje Niemcy jako ojczyznę ruchu reformacyjnego - określa datę wystąpienia Lutra (1517 rok) i potrafi zaznaczyć ją na taśmie - definiuje pojęcia: hołd pruski, unia realna, Rzeczpospolita Obojga Narodów, arrasy - wskazuje na mapie: Kraków, Lublin, Prusy Książęce - określa daty: hołdu pruskiego (1525 rok), unii lubelskiej (1569 rok) i potrafi zaznaczyć je na taśmie - wymienia nazwy stanów w Polsce XVI-XVIII wieku - wskazuje herby szlacheckie jako symbole rodu - definiuje pojęcia: sejm walny, hetman, 10

11 - definiuje pojęcie: wolna elekcja - wskazuje na mapie Inflanty - określa datę pierwszej wolnej elekcji (1573 rok) i potrafi zaznaczyć ją na taśmie - określa czas trwania: potopu szwedzkiego ( ) oraz datę pokoju w Oliwie (1660) i potrafi zaznaczyć je na taśmie - charakteryzuje postępowanie Szwedów wobec ludności polskiej - wskazuje na mapie: Częstochowę, Inflanty - definiuje pojęcia: islam, husarz - określa daty: bitwy pod Chocimiem (1673 rok), odsieczy wiedeńskiej (1683 rok) i potrafi zaznaczyć je na taśmie - wymienia wiek XVII jako czas wielu konfliktów wojennych prowadzonych przez Rzeczpospolitą - wskazuje na mapie państwa, z którymi Rzeczpospolita prowadziła wojny w XVII wieku - definiuje pojęcia: barok, kontrreformacja - określa czas trwania epoki baroku (XVII wiek) ) i potrafi zaznaczyć go na taśmie - wymienia cechy charakterystyczne stylu barokowego - definiuje pojęcia: oświecenie, klasycyzm - określa czas trwania epoki oświecenia (XVIII wiek) i potrafi zaznaczyć go na taśmie - charakteryzuje styl klasycystyczny - definiuje pojęcie: konstytucja - określa datę uchwalenia Konstytucji 3 maja (1791 rok) oraz czas trwania Sejmu Wielkiego ( rok) i potrafi zaznaczyć je na taśmie - określa daty: II rozbioru Polski (1793 rok), insurekcji kościuszkowskiej (1794 rok), III rozbioru Polski (1795 rok) i potrafi zaznaczyć je na taśmie - wymienia przyczyny wybuchu powstania kościuszkowskiego w 1794 roku - wymienia przyczyny upadku powstania kościuszkowskiego - wymienia państwa, które dokonały II i III rozbioru Polski - definiuje pojęcie: emigracja - definiuje pojęcie: Królestwo Polskie - wskazuje na mapie Królestwo Polskie - określa datę wybuchu powstania listopadowego (1830 rok) i potrafi zaznaczyć ją na taśmie - definiuje pojęcie: emisariusz - określa datę wybuchu powstania styczniowego (1863 rok) i potrafi zaznaczyć ją na taśmie - definiuje pojęcia: rusyfikacja, germanizacja - wymienia przyczyny walki zaborców (rządu rosyjskiego i pruskiego) z Kościołem katolickim - definiuje pojęcie: tajne nauczanie - podaje przykłady zmian, jakie zaszły w życiu codziennym ludzi w XIX wieku - definiuje pojęcia: kapitalista, robotnik, strajk, związki zawodowe - opowiada o sposobach spędzania wolnego czasu przez ludzi w XIX wieku - wskazuje literaturę, prasę i sztukę jako źródła przekazu informacji o nowych stylach, wydarzeniach i ideach - określa daty: wybuchu I wojny światowej (1914 rok) oraz podpisania zawieszenia broni (11 XI 1918 rok) i potrafi zaznaczyć je na taśmie - wymienia strony walczące w I wojnie światowej 11

12 - określa datę podpisania traktatu wersalskiego (1919 rok) i potrafi zaznaczyć ją na taśmie - wymienia państwa przegrane i zwycięskie w I wojnie światowej - charakteryzuje postać Józefa Piłsudskiego - definiuje pojęcie: II Rzeczpospolita - wskazuje na mapie obszar państwa polskiego po ostatecznym ustaleniu granic oraz sąsiadów II Rzeczypospolitej - charakteryzuje strukturę narodowościową społeczeństwa II Rzeczypospolitej - definiuje pojęcie: dyktatura - charakteryzuje postaci: Józefa Stalina, Adolfa Hitlera, Benito Mussoliniego - wskazuje na mapie państwa europejskie (Niemcy, Włochy, ZSRR), w których władzę sprawowano za pomocą dyktatury - wymienia strony walczące w II wojnie światowej - wskazuje na mapie członków koalicji antyhitlerowskiej - wskazuje na mapie miejsce zakończenia II wojny światowej w Europie - wskazuje na mapie kierunki niemieckich i radzieckich uderzeń na Polskę we wrześniu 1939 roku - wskazuje na mapie miejsca pamięci narodowej w swojej okolicy - określa datę wybuchu powstania warszawskiego (1 VIII 1944 rok) i potrafi zaznaczyć ją na taśmie - charakteryzuje postać: gen. Władysława Sikorskiego - wymienia państwa europejskie, które należały do bloku państw demokratycznych i socjalistycznych - wymienia ZSRR i Stany Zjednoczone jako państwa dążące do przejęcia wiodącej pozycji w polityce światowej - charakteryzuje postać prymasa Stefana Wyszyńskiego - definiuje pojęcie: stan wojenny - określa daty: strajków robotniczych oraz porozumień sierpniowych (1980 rok) oraz wprowadzenie stanu wojennego (13 XII 1981 rok) i potrafi zaznaczyć je na taśmie - definiuje pojęcie: III Rzeczpospolita - definiuje pojęcia: Unia Europejska (UE), traktat z Maastricht, euro - zna organizacje humanitarne: Czerwony Krzyż, Czerwony Półksiężyc - potrafi wyjaśnić konieczność niesienia pomocy potrzebującym, rozpoczynając działania od najbliższego środowiska *wykonuje proste zadania pod kierunkiem nauczyciela *wykazuje się zadowalającą aktywnością podczas lekcji Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który : * opanował w stopniu zadowalającym materiał przewidziany programem nauczania: - wskazuje na mapie kierunki podróży znanych odkrywców - wymienia odkryte przez nich lądy lub nowe szlaki i wskazuje je na mapie - wymienia zmiany, jakie zaszły w życiu codziennym ludzi renesansu - wskazuje przykłady świadczące o geniuszu myśli Leonarda da Vinci - wskazuje wystąpienie Marcina Lutra jako początek jawnych działań reformacyjnych - wymienia kraje, w których narodziły się wyznania protestanckie - wskazuje na mapie państwa objęte ruchem reformacyjnym 12

13 - wymienia główne postanowienia unii lubelskiej - definiuje pojęcia: stan społeczny, magnateria, szlachta - charakteryzuje zajęcia poszczególnych stanów społecznych - charakteryzuje skład sejmu walnego (również na podstawie schematu) - omawia zasady sprawowania władzy w Rzeczypospolitej w XVI-XVIII wieku - wymienia przyczyny wolnych elekcji - uzasadnia znaczenie bohaterskiej obrony Częstochowy dla prowadzenia dalszej walki z najeźdźcą - wyjaśnia, dlaczego najazd Szwedów nazwano potopem - charakteryzuje postać Jana III Sobieskiego - wymienia skutki wojen z Turcją - podaje przyczyny wyprawy Jana III Sobieskiego pod Wiedeń - wymienia skutki wojen w XVII wieku, np. zniszczenie kraju, straty terytorialne - charakteryzuje zajęcia szlachty - charakteryzuje szkolnictwo w Polsce na przełomie XVII i XVIII wieku - wymienia przykłady budowli klasycystycznych w Polsce i w Europie - wymienia najważniejsze dokonania naukowe i techniczne epoki oświecenia (np. piorunochron, maszyna parowa) - wymienia najważniejsze reformy Sejmu Czteroletniego - charakteryzuje postaci: Jana Henryka Dąbrowskiego, Józefa Wybickiego, - wymienia przyczyny tworzenia polskich oddziałów zbrojnych u boku Napoleona Bonaparte - wskazuje na mapce Reggio, Włochy, Francję, Księstwo Warszawskie - opowiada o wydarzeniach nocy listopadowej 29/30 XI 1830 roku - przedstawia skutki powstania listopadowego - przedstawia zadania emisariuszy - wymienia przyczyny upadku powstania styczniowego - omawia skutki powstania styczniowego - charakteryzuje postaci: Michała Drzymały, Hipolita Cegielskiego - wymienia najwybitniejszych twórców literatury doby romantyzmu (Adam Mickiewicz, Juliusz Słowacki) i pozytywizmu (Eliza Orzeszkowa, Bolesław Prus, Henryk Sienkiewicz) - wymienia kompozytorów i malarzy, którzy odegrali ważną rolę w kształtowaniu postaw patriotycznych Polaków (np. Fryderyk Chopin, Stanisław Moniuszko, Jan Matejko - charakteryzuje postać: Marii Skłodowskiej-Curie - wymienia nowe w XIX wieku grupy społeczne (właściciele fabryk i robotnicy) i przedstawia istniejące między nimi różnice - charakteryzuje sytuację robotników w XIX wieku (praca kobiet i dzieci, warunki mieszkaniowe, brak ubezpieczeń) - wskazuje na mapie państwa walczące w I wojnie światowej i tereny najważniejszych walk - wymienia skutki działań wojennych - podaje cel obrad konferencji pokojowej w Paryżu - definiuje pojęcia: powstanie wielkopolskie, powstania śląskie - wskazuje na mapie tereny Polski, o które toczyły się walki w latach wymienia osoby zasłużone dla odzyskania niepodległości - wyjaśnia genezę obchodów Święta Niepodległości 11 listopada - wymienia najważniejsze wydarzenia związane z kształtowania się granic II Rzeczypospolitej - podaje przykłady trudności, jakie wystąpiły w scalaniu II Rzeczypospolitej - wymienia metody, za pomocą których dyktatorzy utrzymywali posłuch społeczeństwa - wskazuje cel utworzenia koalicji antyhitlerowskiej - definiuje pojęcia: walka zbrojna, walka cywilna, Armia Krajowa 13

14 - wyjaśnia, dlaczego Polacy podejmowali różne formy walki z okupantem - podaje przykłady walki cywilnej i walki zbrojnej - wymienia najważniejsze bitwy, w których udział brały polskie jednostki - omawia na przykładach bohaterską postawę żołnierzy polskich - charakteryzuje sytuację w powojennym świecie jako zagrażającą pokojowi - określa daty: zniesienie stanu wojennego (1983 rok), obrady okrągłego stołu (1989 rok), wyborów do parlamentu (1989 rok) i potrafi zaznaczyć je na taśmie rok wskazuje na mapie państwa, w których dokonały się demokratyczne zmiany w 1989 roku - potrafi wskazać cele działania UNCEF - potrafi podać przykłady łamania praw człowieka we współczesnym świecie - potrafi wymienić organizacje zajmujące się walką o prawa człowieka *poprawnie posługuje się kategoriami historycznymi, wskazuje przyczyny i skutki faktów historycznych ( także przy pomocy nauczyciela) *jest aktywny podczas lekcji *chętnie pracuje w grupie rówieśniczej, właściwie komunikuje się z kolegami Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który : * posiada wiedzę określoną programem nauczania: - wymienia towary przywożone do Europy z Nowego Świata - wymienia przyczyny odkryć geograficznych - wymienia skutki odkryć geograficznych - definiuje pojęcia: humanizm, mecenat - przedstawia poglądy głoszone przez humanistów - potrafi opowiedzieć o sposobie drukowania książek - definiuje pojęcie: fresk - wymienia cechy architektury renesansowej - przyporządkowuje twórcom ich dzieła przedstawione na ilustracjach - definiuje pojęcia: wyznania protestanckie luteranizm, protestantyzm, kalwinizm, anglikanizm; jezuici, Indeks Ksiąg Zakazanych - wymienia działania Kościoła katolickiego zmierzające do walki z reformacją - definiuje pojęcie: krużganki - charakteryzuje postać: Albrechta Hohenzollerna - wymienia postanowienia hołdu pruskiego - definiuje pojęcie: folwark, pańszczyzna - charakteryzuje sytuację mieszczan i chłopów - omawia okoliczności przekształcenia się rycerstwa w stan szlachecki - definiuje pojęcia: sejmiki ziemskie, marszałek, kanclerz, podskarbi - definiuje pojęcia: artykuły henrykowskie, piechota wybraniecka - wymienia skutki wolnych elekcji - wymienia zobowiązania kandydatów do tronu polskiego - wymienia zasługi Stefana Batorego dla państwa polskiego - opowiada o wojnach Polski z Rosją o Inflanty za panowania Stefana Batorego - definiuje pojęcie: wojna szarpana - wymienia przyczyny wojen Polski ze Szwecją - wymienia postanowienia pokoju w Oliwie - wymienia skutki najazdu szwedzkiego - definiuje pojęcia: janczar, haracz 14

15 - określa daty: najazdu tureckiego i oblężenia Kamieńca Podolskiego (1672 rok) i potrafi zaznaczyć je na taśmie - omawia przyczyny wojen Rzeczypospolitej z Turcją w 2. połowie XVII wieku - wskazuje na mapie tereny, na których toczyła się wojna (Podole) oraz miejsca najważniejszych wydarzeń z nią związanych Kamieniec Podolski, Chocim - definiuje pojęcia: liberum veto, anarchia - wskazuje na mapie tereny utracone przez Rzeczpospolitą w wyniku wojen: Inflanty, Podole, Prusy Książęce, część Ukrainy - wymienia przyczyny uzależnienia Polski od państw ościennych - definiuje pojęcia: sarmatyzm, sarmata - wymienia wiek XVII i początek XVIII wieku jako czas trwania kultury sarmackiej - charakteryzuje ideologię sarmatyzmu - charakteryzuje postaci: Woltera, Monteskiusza - charakteryzuje ideologię oświecenia - charakteryzuje postać: Ignacego Krasickiego - porównuje postawy w społeczeństwie wobec rozbioru państwa na podstawie analizy obrazu Jana Matejki Rejtan - wymienia działania zmierzające do naprawy oświaty i gospodarki polskiej w 2. połowie XVIII wieku - charakteryzuje postać Stanisława Małachowskiego - charakteryzuje sytuację w Polsce po I rozbiorze - potrafi wskazać cel obrad Sejmu Wielkiego - charakteryzuje najważniejsze reformy Sejmu Czteroletniego - opowiada o okolicznościach uchwalenia Konstytucji 3 maja 1791 roku - definiuje pojęcia: konfederacja, insurekcja, kosynierzy - wymienia przyczyny wybuchu wojny polsko-rosyjskiej w 1792 roku - wskazuje na mapie tereny, które Polska utraciła w wyniku II i III rozbioru - wymienia najważniejsze przyczyny upadku Rzeczypospolitej w XVIII wieku - charakteryzuje postać: Napoleona Bonaparte - określa daty: utworzenia Legionów Polskich we Włoszech (1797 rok), utworzenia Księstwa Warszawskiego (1807 rok) i potrafi zaznaczyć je na taśmie - wymienia przyczyny emigracji Polaków po III rozbiorze - wskazuje na mapie państwa, z którymi walczył Napoleon - wskazuje źródło rekrutacji żołnierzy do polskich oddziałów wojskowych - definiuje pojęcia: autonomia, opozycja, represje - charakteryzuje postać Piotra Wysockiego - wyjaśnia, jaki był charakter walk powstańczych - charakteryzuje sytuację gospodarczą w Królestwa Polskiego przed powstaniem listopadowym - definiuje pojęcia: branka uwłaszczenie chłopów, - wyjaśnia, jaki był charakter walk w powstaniu styczniowym - definiuje pojęcia: autonomia, Galicja, rugi pruskie - charakteryzuje postać Ottona von Bismarcka - charakteryzuje politykę zaborców wobec Polaków w 2. połowie XIX wieku - porównuje sytuację Polaków żyjących w poszczególnych zaborach - charakteryzuje rolę Kościoła katolickiego w walce o zachowanie polskości w okresie zaborów - definiuje pojęcia: praca organiczna, romantyzm, pozytywizm - określa czas trwania epoki romantyzmu (1. połowa XIX wieku) oraz czas trwania epoki pozytywizmu (2. połowa XIX wieku) i potrafi zaznaczyć je na taśmie 15

16 - podaje przykłady zmian, jakie zaszły w życiu ludzi w XIX wieku w wyniku zastosowania wynalazków - wymienia przyczyny powstawania konfliktów społecznych w XIX wieku - porównuje warunki życia właścicieli fabryk i robotników - wymienia cechy architektury przełomu XIX i XX wieku - definiuje pojęcia: kolonie, wojna pozycyjna - określa daty: bitwa pod Verdun (1916 rok), przystąpienie Stanów Zjednoczonych do wojny (1917 rok) i potrafi zaznaczyć je na taśmie - wymienia przyczyny wybuchu I wojny światowej - potrafi podać bezpośrednią przyczynę wybuchu wojny - wymienia najważniejsze bitwy I wojny światowej - definiuje pojęcia: traktat wersalski, Liga Narodów - charakteryzuje postać: Ignacego Jana Paderewskiego, Romana Dmowskiego - wymienia najważniejsze postanowienia traktatu wersalskiego - wymienia przyczyny utworzenia Ligi Narodów - wskazuje na mapie nowo powstałe państwa po I wojnie światowej - definiuje pojęcia: cud nad Wisłą, orlęta lwowskie - definiuje pojęcia: Centralny Okręg Przemysłowy, mniejszości narodowe - omawia trudności w scalaniu nowego państwa (np. sieć kolejowa, administracja, oświata, mentalność) i wskazuje ich przyczyny - przedstawia pierwsze sukcesy gospodarcze młodego państwa (np. budowa portu w Gdyni, COP, reforma walutowa, wprowadzenie powszechnego obowiązku nauczania) - definiuje pojęcia: łagier, obóz koncentracyjny - wyjaśnia, na czym polega różnica między systemem demokratycznym a dyktaturą - wyjaśnia, na czym polegał dyktatorski sposób sprawowania władzy - definiuje pojęcie: wojna totalna - wskazuje na mapie Niemcy oraz państwa będące ich sojusznikami w czasie II wojny światowej - wskazuje na mapie państwa będące celem ataków Niemiec i ich sojuszników - definiuje pojęcia: eksterminacja, getto, okupacja - charakteryzuje sytuację Polski we wrześniu 1939 roku - wymienia formy prześladowania ludności polskiej przez okupantów - wyjaśnia, na czym polegała polityka okupanta hitlerowskiego wobec Żydów - definiuje pojęcie: kolportaż - wyjaśnia, na czym polegają różnice między toczoną przez Polaków walką zbrojna i walką cywilną - wymienia przyczyny wybuchu powstania warszawskiego - definiuje pojęcia: zimna wojna, NATO, Układ Warszawski, wyścig zbrojeń - wskazuje na mapie obszary Europy będące pod wpływem polityki ZSRR oraz te, którym udało się uchronić demokrację - wskazuje na mapie i nazwy państwa należące do NATO i Układu Warszawskiego - podaje przykłady zmian, które wprowadzili w Polsce komuniści - definiuje pojęcia: NSZZ Solidarność, porozumienia sierpniowe - wyjaśnia, na czym polegały uciążliwości stanu wojennego - podaje przykłady braku swobód demokratycznych w Polsce w okresie powojennym - wymienia przyczyny wystąpień i protestów społecznych w powojennej Polsce - wskazuje ekonomiczne i polityczne podłoże tych protestów - definiuje pojęcia: okrągły stół, mur berliński - wymienia cele działania UE 16

17 - definiuje pojęcia: organizacja humanitarna, Powszechna Deklaracja Praw Człowieka, terroryzm - rozumie wagę i znaczenie istnienia Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka * samodzielnie interpretuje fakty, potrafi uzasadnić swoje stanowisko * rozumie strukturę przedmiotu, wskazuje związki przyczynowo-skutkowe i podstawowe kategorie historyczne * wykazuje aktywną postawę podczas lekcji, *aktywnie pracuje w grupie rówieśniczej, właściwie komunikując się z rówieśnikami. * potrafi pracować samodzielnie Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który : - charakteryzuje wybitnych podróżników i odkrywców, np. Krzysztofa Kolumba - wymienia pozytywne i negatywne strony odkryć - charakteryzuje postawę człowieka renesansu - wymienia przyczyny zmian poglądów ludzi na otaczający ich świat - uzasadnia doniosłość znaczenia wynalezienia druku - podaje przykłady dzieł Donato Bramante, Filippo Brunelleschi - charakteryzuje sytuację w Kościele katolickim, która doprowadziła do narodzin ruchu reformacyjnego - przedstawia różnice między religią katolicką a religiami protestanckimi wymienia zmiany, jakie nastąpiły w stosunkach Rzeczypospolitej z Prusami Książęcymi po hołdzie pruskim - wymienia zasługi Jagiellonów dla rozwoju kultury renesansowej w Polsce - posługując się mapą omawia zmiany terytorialne, jakie nastąpiły w wyniku unii lubelskiej - wymienia okoliczności zakończenia konfliktu polsko-krzyżackiego - podając argumenty wyjaśnia, na czym polegała uprzywilejowana pozycja szlachty - omawia zakres uprawnień sejmików ziemskich - omawia zakres władzy urzędników królewskich - wyjaśnia, w jaki sposób przywileje szlacheckie ograniczały władzę królewską - wyjaśnia, na czym polegała reforma wojskowa Stefana Batorego - wymienia przyczyny początkowych niepowodzeń Rzeczypospolitej w czasie potopu szwedzkiego - wskazuje różnice w postawach społeczeństwa polskiego w czasie najazdu szwedzkiego - wymienia przyczyny początkowych niepowodzeń wojsk polskich w walce z Turkami - wymienia postanowienia traktatu w Buczaczu - charakteryzuje funkcjonowanie aparatu władzy na przełomie XVII i XVIII wieku, wskazując na słabość władzy królewskiej, zrywanie sejmów i wzrost znaczenia magnaterii - podaje przyczyny i objawy kryzysu gospodarki kraju oraz wyjaśnia, w czym on się przejawiał (upadek miast, wzrost pańszczyzny) - wymienia skutki upadku szkolnictwa dla funkcjonowania państwa (brak tolerancji religijnej, niechęć do zmian ustrojowych) - definiuje pojęcia: putto, stiuk - wyjaśnia, na czym polega związek kultury barokowej z działalnością kontrreformacji - wyjaśnia, dlaczego barok został nazwany epoką kontrastów - wskazuje wpływ wzrostu pobożności na architekturę i sztukę epoki - wyjaśnia, na czym polegała zasada trójpodziału władzy według Monteskiusza 17

18 - wskazuje wpływ dokonań naukowych i technicznych na zmiany w życiu ludzi - charakteryzuje postać: Bartosza Głowackiego, Jana Kilińskiego - ocenia postawę targowiczan - ocenia postawę społeczeństwa polskiego w sytuacji zagrożenia niepodległości państwa - omawia okoliczności utworzenia Legionów Polskich - podaje przyczyny utworzenia Księstwa Warszawskiego - wymienia przyczyny upadku Księstwa Warszawskiego - wymienia przyczyny powstania w 1. połowie XIX wieku w Królestwie Polskim opozycji legalnej i nielegalnej - wymienia cele działania opozycji legalnej i nielegalnej w Królestwie Polskim w 1. połowie XIX - przedstawia zakres autonomii Królestwa Polskiego - wyjaśnia, dlaczego chłopi nie byli zainteresowani walką o niepodległość - wymienia przyczyny i cel działalności spiskowej Polaków po upadku powstania listopadowego - opowiada o sytuacji politycznej w Królestwie Polskim w 2. połowie XIX wieku - wyjaśnia, na czym polegała rola polskiej kultury i sztuki w walce o zachowanie polskości - wymienia działania społeczeństwa polskiego zmierzające do zachowania polskości - wymienia najważniejsze dzieła literatury okresu romantyzmu, np. Pan Tadeusz, i pozytywizmu, np. Nad Niemnem czy Trylogia, oraz ich autorów - definiuje pojęcia: elektrokardiograf, bicykl - na przykładach przedstawia wpływ rozwoju cywilizacyjnego na poszczególne dziedziny życia (np. rozwój techniki a komunikacja i przemieszczanie się ludzi) - wymienia nowe kierunki w malarstwie i wybiera z podanych przykładów dzieł właściwe dla danego kierunku - na wybranych przykładach omawia zmiany, jakie zaszły w modzie na przełomie epok - charakteryzuje postaci: Józefa Hallera, Ignacego Jana Paderewskiego, Romana Dmowski - wymienia przyczyny podjęcia przez Polaków walk zbrojnych o kształt granic państwa polskiego - wyjaśnia, dlaczego I wojna światowa była wydarzeniem sprzyjającym odzyskaniu niepodległości przez Polskę - wyjaśnia, dlaczego rok 1918 był czasem sprzyjającym odzyskaniu niepodległości - charakteryzuje postaci: Charliego Chaplina, Alberta Einsteina, Louisa Armstronga, Charlesa Lindbergha - opowiada o przemianach w życiu codziennym (na przykładach) - uzasadnia, że rozwój nauki i techniki przyczynił się do przemian w wielu dziedzinach życia - podaje przykłady zmian, jakie zaszły w pozycji społecznej kobiet w 20-leciu międzywojennym - charakteryzuje postaci: Janusz Kusociński, Władysław Reymont - przedstawia okoliczności, które sprzyjały przejęciu władzy przez dyktatorów - korzystając z mapy wyjaśnia, dlaczego system stalinowski i nazistowski stanowiły realne zagrożenie dla Polski - podaje przykłady wykorzystania najnowszej techniki w prowadzeniu działań wojennych - przedstawia okoliczności zakończenia wojny na Dalekim Wschodzie - charakteryzuje postaci: gen. Władysława Andersa, gen. Stanisława Maczka, gen. Stanisława Sosabowskiego - wymienia nazwy polskich formacji wojskowych utworzonych na wschodzie i na zachodzie - wskazuje na mapie miejsca słynnych bitew II wojny światowej, w których brali udział Polacy 18

19 - wyjaśnia, dlaczego podział świata na dwa bloki oraz wyścig zbrojeń stanowiły zagrożenie dla pokoju na świecie - wyjaśnia, że w wyniku rządów komunistów Polska przestała być krajem suwerennym - podaje przyczyny niezadowolenia społeczeństwa wynikające z problemów dnia codziennego - charakteryzuje sposób sprawowania władzy w Polsce - charakteryzuje postaci: Tadeusza Mazowieckiego, Vaclawa Havla, Michaiła Gorbaczowa - wymienia postanowienia okrągłego stołu - wymienia warunki, jakie muszą spełnić państwa ubiegające się o członkostwo w UE - wymienia korzyści płynące dla państw członkowskich z tytułu przynależności do Unii Europejskiej - potrafi zinterpretować na podstawie tekstu źródłowego Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka prawa człowieka zawarte w tym dokumencie - potrafi uzasadnić potrzebę wspólnych międzynarodowych działań będących wyrazem solidarności z cierpiącymi i potrzebującymi * posiada wiedzę wykraczającą poza treści wskazane programem nauczania *stosuje zdobyte wiadomości i umiejętności w nowych sytuacjach. *samodzielnie interpretuje fakty i uzasadnia swoje stanowisko *stosuje język przedmiotu, rozumie jego strukturę ( związki przyczynowo- skutkowe) i podstawowe kategorie historyczne( czas, przestrzeń) *wykazuje aktywną postawę podczas lekcji *aktywnie pracuje w grupie rówieśniczej, właściwie komunikując się z rówieśnikami; bierze odpowiedzialność za efekty swojej pracy i kolegów *potrafi pracować samodzielnie 19