Rynek energii elektrycznej w Polsce w 2006 roku - przełom czy stagnacja (próba autorskiego podsumowania wybranych zagadnień)

Transkrypt

1 Rynek energii elektrycznej w Polsce w 2006 roku - przełom czy stagnacja (próba autorskiego podsumowania wybranych zagadnień) Autor: Marek Kulesa, TOE, 1 grudnia 2006 r. ( Energetyka Cieplna i Zawodowa grudzień 2006) Rok 2006 w elektroenergetyce unijnej i polskiej, to z jednej strony okres podsumowań dotychczasowych działań na rzecz rozwoju konkurencyjnego rynku energii, z drugiej natomiast czas nadchodzących zmian zarówno w zakresie polityki energetycznej dla sektora, jak i pełnego otwarcia tego rynku. Na działania unijne (prowadzone i planowane) nakładają się planowane przez polski rząd działania zmierzające do szerszego uruchomienia mechanizmów rynkowych w energetyce, a także zmiany struktury funkcjonowania elektroenergetyki, proponowane zarówno w projekcie nowelizacji ustawy Prawo energetyczne [9], pracach nad nowym Prawem energetycznym [11], jak i w Programie dla elektroenergetyki [5]. Mijający 2006 rok miał być rokiem zmian przygotowujących polski sektor elektroenergetyczny i uczestników rynku energii elektrycznej do pełnego otwarcia tego rynku od 1 lipca 2007 r., kiedy to wszyscy odbiorcy uzyskają możliwość zakupu energii elektrycznej od dowolnego sprzedawcy. Od połowy 2007 roku, przynajmniej teoretycznie, wprowadzenie pełnej konkurencji w sektorze elektroenergetycznym powinno stać się faktem. Praktyka jednak już dziś, zarówno w Polsce jak i licznych krajach Unii Europejskiej wygląda znacznie gorzej. Na problemy z praktyczną implementacją zasady dostępu stron trzecich do sieci (TPA) nakładają się trudności z zapewnieniem bezpieczeństwa elektroenergetycznego, zarówno w Polsce w czerwcu i lipcu br. (patrz m.in. artykuł w sierpniowej Energetyce Cieplnej i Zawodowej [2]), jak i w listopadzie br. w znacznej już nawet części systemu UCTE (patrz raporty na [12]). Negatywnie należy ocenić przeciągające się w Polsce w 2006 roku prace nad nowelizację ustawy Prawo energetyczne (związaną głównie z implementacja tzw. dyrektywy kogeneracyjnej [1]) oraz wciąż otwarty problem przeniesienia akcyzy z wytwórców na sprzedawców energii elektrycznej. Z punktu widzenia trendów kształtowania się i zmian cen w 2007 roku z pewnością należy odnotować załamanie się w 2006 roku dotychczasowego systemu kształtowania taryf oraz konieczność dostosowania poziomu cen do kosztów wytwarzania. Dodatkowo na zmianę (wzrost) cen energii elektrycznej dla odbiorców w 2007 roku wpływ może mieć wprowadzona pod koniec 2006 roku nowelizacja rozporządzenia [8] - zmiana procentowego obowiązku związanego z promocją OZE, a także planowane na 2007 rok zmiany w zakresie obowiązków związanych z promowaniem kogeneracji. Do pozytywów z pewnością można zaliczyć likwidację kolejnych barier formalno prawnych w rozwoju rynku energii elektrycznej w Polsce, w tym m.in. opracowanie przez operatów sieciowych i zatwierdzenie przez Prezesa URE nowych Instrukcji Ruchu i Eksploatacji (Sieci Przesyłowej i Sieci Dystrybucyjnych), a w nich (IRiESD) umieszczenie procedury zmiany sprzedawcy i możliwości rozliczeń przy pomocy profili; opracowanie nowego projektu rozporządzenia systemowego, czy pełną (w 2006 roku roczną już) implementację przyjętego nowelizacją ustawy Prawo energetyczne [10] jeszcze w 2005 roku modelu wspierania OZE. Z punktu widzenia całej energetyki niezwykle ważne jest także, zdaniem autora, rozpoczęcie prac nad całkiem nową ustawą - Prawo energetyczne [11]. Mając na uwadze znaczenie powyższych elementów dla kształtowania się (wciąż niestety mało) konkurencyjnego rynku energii elektrycznej w Polsce poniżej dokonano syntetycznego opisu wybranych zmian w 2006 roku oraz możliwego ich wpływu na elektroenergetykę Polską w 2007 roku. -1-

2 Rynek TPA i odbiorcy końcowego W Polsce liczba odbiorców korzystających z zasady TPA w elektroenergetyce jest wciąż bardzo niewielka na początku 2006 roku na ponad 1,5 mln uprawnionych do korzystania z sieci odbiorców, liczba ta wyniosła jedynie 35. Liczne trudności i bariery praktyczne wejścia na rynek wciąż hamują liberalizację oraz rozwój zasady TPA (zagadnienie te były i są przedmiotem wielu artykułów, przedstawiono je np. kompleksowo w materiale [3] zamieszczonym na stronie [13]). W sektorze paliw gazowych jest jeszcze gorzej na 58 tys. podmiotów żaden z uprawnionych nie skorzystał z zasady TPA. Niestety wiedza przedsiębiorców odnośnie możliwości skorzystania z rynku energii jest także niewielka, co wykazały m.in. pierwsze większe badania ankietowe [6] przeprowadzone wśród grupy małych i średnich przedsiębiorców (MiŚP), sporządzone z inicjatywy Prezesa URE w połowie 2006 roku pod kierownictwem prof. Adama Nogi z Wyższej Szkoły Przedsiębiorczości i Zarządzania im. Koźmińskiego w Warszawie przy współudziale także autora artykułu. Ponad 65% badanych MiŚP nie wiedziało o możliwości zmiany sprzedawcy (patrz rysunek 1), co więcej dla prawie 45% badanych całkowicie niezrozumiałe są rozliczenia za energię elektryczną. Na 253 badane przedsiębiorstwa aż 239 (czyli 94 procent) deklaruje, że dokonałoby zmiany sprzedawcy jeśli konkurent zaoferuje niższą cenę. Niezbyt dobrze, patrz rysunek 2, wygląda także wykorzystanie działań racjonalizujących zużycie energii elektrycznej przez odbiorców. Prawie 60% badanych nie podejmowało żadnych działań zmierzających do racjonalizacji kosztów zużycia energii elektrycznej. Należy jednak podkreślić, że zainteresowanie ze strony odbiorców możliwością zakupu energii elektrycznej od innego niż dotychczasowy sprzedawca z roku na rok rośnie, a zbliżający się termin pełnego otwarcia rynku energii dla wszystkich odbiorców (1 lipca 2007 r.) potęguje to zainteresowanie. Czy jest Pani/Pan świadomy istnienia możliwości zmiany sprzedawcy energii elektrycznej? (Jeśli tak, prosimy podać źródło 1,2% 7,5% pozyskania takiej informacji) 2,0% 2,0% Nie 9,1% media internet przeds. energetyczne dotychczasowy sprzedawca 12,6% przeds. energetyczne nowy sprzedawca organizacje i stowarzyszenia 65,6% inne Badana grupa: 253 przedsiębiorców Data badania: czerwiec 2006 Rys. 1. Wyniki badań ankietowych w sektorze MiŚP. Świadomość możliwości zmiany sprzedawcy -2-

3 Czy dotychczas podejmowane były w Państwa firmie działania racjonalizujące koszty zużycia energii elektrycznej? (Jeżeli tak proszę podać jakie?) 0,6% 5,9% Nie 22,8% praca urządzeń w różnych godzinach doby wprowadzenie bardziej energooszczędnych urządzeń próba zmiany sprzedawcy 59,7% inne 10,9% Badana grupa: 253 przedsiębiorców Data badania: czerwiec 2006 Rys. 2. Wyniki badań ankietowych w sektorze MiŚP. Działania racjonalizujące koszty zużycia energii W tym obszarze optymizmem napawa długo oczekiwane przez wielu uczestników rynku rozpoczęcie prac nad nową ustawą Prawa energetyczne, ale i tu droga do wypracowania konkretnych zapisów jest bardzo długo. Pozytywnie można ocenić także wejście w życie głównych zapisów IRiESP PSE-Operatora SA (od połowy 2006 roku) oraz w ślad za tym IRiESD (od stycznia 2007 roku). Wśród wielu rozwiązań weszły w życie m.in. długo oczekiwane przez licznych odbiorców, a także spółki obrotu dwie zasadnicze zmiany. Pierwsza z nich dotyczy zmiany dokładności zgłoszeń umów z 1 MWh do 1 kwh oraz wprowadzenie (w IRiESD) tzw. profili obciążeń. Wcześniej mimo licznych prób zmiany tych kwestii zarówno przez odbiorców jak i spółki obrotu nie udało się w większości przypadków na lokalnych rynkach spółek dystrybucyjnych wprowadzić ww. zmian. Drugą jeszcze bardziej przełomową i oczekiwaną ze strony licznych uczestników rynku energii elektrycznej w Polsce zmianą było umożliwienie tzw. bilansowania grupowego, m.in. poprzez tworzenie tzw. podmiotów odpowiedzialnych za bilansowanie, którzy mogliby agregować zakup energii przez kilku odbiorców znajdujących się na obszarach różnych spółek dystrybucyjnych. Niestety jednak przeciągający się aż do listopada 2006 roku proces zatwierdzania IRiESD uniemożliwił praktyczne wdrożenia i wykorzystanie w 2006 roku idei grup bilansujących. Zagrożenie bezpieczeństwa Krajowego Systemu Elektroenergetycznego jednak, które miały miejsca w połowie 2006 roku, wskazały na pilną konieczność weryfikacji podejścia do deklarowanych rezerw mocy wytwórczych, kształtowania ich cen, a nawet weryfikacji działań i procedur służb dyspozytorskich operatorów sieciowych (patrz szerzej w materiale [2] oraz Raporcie [7]), włącznie z podjęciem kolejnych prób formalnego włączenia odbiorców do świadczenia usług systemowych [11]. Realizacja przyjętego Programu dla elektroenergetyki Przyjęty przez Radę Ministrów 28 marca 2006 r. Program dla elektroenergetyki [5] wprowadza istotne zmiany w strukturze elektroenergetyki polskiej. Pozytywnie na pewno należy ocenić propozycje zmierzające do pełnego otwarcia rynku energii elektrycznej dla wszystkich odbiorców, wśród których można wymienić m.in. następujące zagadnienia: opracowanie całkowicie nowej ustawy - Prawo energetyczne z podziałem na poszczególne podsektory rynków energetycznych w Polsce (patrz niżej), -3-

4 nałożenie obowiązku ustawowego na operatorów systemów dystrybucyjnych do przekazywania informacji o możliwościach korzystania z zasady TPA, wdrożenia nowego systemu opłat przesyłowych w Polsce, propozycje likwidacji barier w rozwoju rynku TPA. Pozytywnym sygnałem w tych obszarach jest rozpoczęcie w połowie 2006 roku praktycznych działań implementacyjnych dot. ww zagadnień w ramach prac nad nowelizacją ustawy, nową ustawą i nowymi rozporządzeniami wykonawczymi. Problemem niezwykle złożonym jest szeroko dyskutowana i poddana często ostrej krytyce konsolidacja pionowa sektora. Konsolidacja ta ma oczywiście swoje zalety i wady, które były już wielokrotnie przytaczane przez zwolenników czy przeciwników konsolidacji pionowej (także na łamach Energetyki Cieplnej i Zawodowej). Wprowadzając jednak możliwość tego typu konsolidacji należy mieć na uwadze, że wprowadzanie jej w przeddzień otwarcia rynku energii dla wszystkich odbiorców może okazać się (dla rynku i odbiorców) procesem bardzo trudnym i złożonym. Z drugiej strony należy uwzględniać fakt, że przy grożącym nam obniżeniu możliwości wytwórczych, skonsolidowane spółki energetyczne będę miały większe możliwości inwestycyjne, a tym samym możliwości odbudowy mocy wytwórczych. Rozpatrując problem konsolidacji należy także cały czas mieć na uwadze fakt, że konsolidacja pionowa, realizowana w ramach Programu w obecnych uwarunkowaniach będzie musiała przebiegać równolegle z procesem zmian (rozdzielenia) działalności sieciowej (operatorów systemów dystrybucyjnych) od działalności obrotu. Prowadzenie równolegle tych dwóch procesów przy wyznaczonych w dyrektywach terminach wydzielenia tych dwóch działalności (1 lipiec 2007 r., a w Programie nawet 31 grudnia 2006 r.) będzie niezwykle trudne. Pojawiające się podczas prac i dyskusji nad implementacją praktyczną konsolidacji pionowej problemy i wątpliwości powodują kolejne opóźnienia we wdrażaniu zmian organizacyjnych polskiej elektroenergetyki, określonej w zapisach Programu, co negatywnie już wpływa na cały proces zmian i realizacji Programu. Nowelizacja ustawy Prawo energetyczne W dniu 29 listopada 2006 roku został poddany dyskusji w Komisjach Sejmowych (podczas połączonego posiedzenia Komisji Gospodarki oraz Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa), zmieniony po wcześniejszych pracach w Podkomisji Nadzwyczajnej, projekt nowelizacji ustawy o zmianie ustawy Prawo energetyczne [9]. Ustawa dokonuje (niestety ze znacznym poślizgiem terminowym, patrz dalej), w zakresie swojej regulacji, formalnej implementacji tzw. dyrektywy kogeneracyjnej [1]. W projekcie nowelizacji wprowadzono również korzystne dla odbiorców przepisy wprowadzające zmiany i doprecyzowujące niektóre obowiązujące przepisy wynikające z doświadczeń w ich wprowadzaniu i z funkcjonowania rynku energii elektrycznej w Polsce. Zgodnie z zapisami dyrektywy [1], jej implementacja powinna zostać wprowadzona najpóźniej w terminie do 21 lutego 2006 r. Zgodnie z uzasadnieniem do projektu ustawy [9] występujące opóźnienie wynika ze: skomplikowania regulowanej materii, przedłużenia się prac w Komisji Europejskiej nad wytycznymi do wdrażania dyrektywy, w tym określeniem szczegółowego sposobu obliczania ilości energii elektrycznej z wysokosprawnej kogeneracji oraz przedłużaniem się konsultacji wprowadzanych mechanizmów wsparcia. Projekt ustawy w ramach promocji energii elektrycznej wytwarzanej w kogeneracji z ciepłem zasadniczo zmienia sposób wywiązania się z obowiązku zakupu tej energii. Analogicznie jak w obowiązującej w ustawie [10] zapisy dotyczące promocji wytwarzania energii w tzw. odnawialnych źródłach energii (OZE) projekt zastępuje dotychczasowy obowiązek zakupu odpowiedniej ilości energii elektrycznej obowiązkiem uzyskania i umorzenia świadectw -4-

5 pochodzenia (tu) z kogeneracji wytwarzanej w wysokosprawnym skojarzeniu. Projekt przewiduje prowadzenie obrotu i kształtowanie się ceny praw majątkowych wynikających ze świadectw pochodzenia z kogeneracji jedynie na rynku giełdowym, ograniczonej wysokością tzw. jednostkowej opłaty zastępczej. Potwierdzeniem realizacji ma być uzyskanie i przedłożenie do umorzenia Prezesowi URE odpowiedniej ilości świadectw pochodzenia energii elektrycznej wytwarzanej w wysokosprawnej kogeneracji. Należy podkreślić, za uzasadnieniem do ustawy, że wprowadzenie obrotu prawami majątkowymi wynikającymi ze świadectw pochodzenia z kogeneracji oraz odejście od obowiązku zakupu energii elektrycznej z kogeneracji jest zgodne z rynkowymi zasadami funkcjonowania elektroenergetyki, które powinny zostać uwzględnione przez państwa członkowskie zgodnie z wdrażaną dyrektywą. Zasadniczą różnicą w porównaniu z OZE jest wprowadzenie dwóch kategorii świadectw, oddzielnie dla energii elektrycznej wytworzonej w wysokosprawnej kogeneracji w następujących jednostkach kogeneracji: 1) opalanej paliwami gazowymi lub o łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej źródła poniżej 1 MW, 2) innej niż wymieniona w pkt 1 powyżej. Z punktu widzenia zarówno promowania kogeneracji jak i wpływu tej promocji na zmianę cen szczególnie istotny jest przyjęty poziom tzw. jednostkowej opłaty zastępczej wynoszący od 15 % do 30% lub aż do 110 % (dla małych źródeł do 1 MW i zużywających paliwa gazowe) średniej ceny sprzedaży energii elektrycznej na rynku konkurencyjnym. Pozwoli to uzyskać jednostkom kogeneracyjnym dodatkowe przychody ze sprzedaży praw majątkowych. Nowelizacja przewiduje, iż uszczegółowienie zapisów znajdzie się w stosownym rozporządzeniu ministra właściwego do spraw gospodarki (dziś Ministra Gospodarki), który m.in. wprowadzi wartości referencyjne sprawności dla rozdzielonej produkcji energii elektrycznej i ciepła, wielkość i sposób obliczania udziału energii elektrycznej wytwarzanej w odnawialnych źródłach energii, wynikającej z obowiązku uzyskania i przedstawienia do umorzenia świadectw pochodzenia, czy sposób uwzględniania w kalkulacji cen energii elektrycznej i ciepła ustalanych w taryfach przedsiębiorstw energetycznych. Zaproponowane w projekcie rozporządzania, którego wersja została przesłana wraz z projektem nowelizacji ustawy [9] wielkości obowiązku przedstawiono na poniższym rysunku nr 3. Z punktu widzenia kształtowania się przyszłej (2007 rok i lata następne) ceny na rynku końcowym (patrz także [4] na stronie [15]) istotna może okazać się także zmiana obowiązku OZE, wprowadzona nowelizacją rozporządzenia [8], patrz rysunek 4. 25,0% 20,0% 15,0% 19,0% 19,5% 16,5% 17,0% 17,5% 15,2% 15,6% 15,8% 16,0% 10,0% 5,0% 2,5% 2,6% 2,8% 3,0% 3,5% 0,0% źródła gazowe i gen. rozpr. pozostałe poprzedni obowiązek źródło: opracowanie własne na podstawie danych z [9] -5-

6 Rys. 3. Wymagany udział ilościowy umorzonych świadectw pochodzenia z kogeneracji lub uiszczonej opłaty zastępczej w sprzedaży energii elektrycznej odbiorcom końcowym 12,0% 10,0% 8,0% 6,0% 8,7% 9,0% 7,5% 7,0% 6,0% 5,1% 4,8% 10,4% 4,0% 3,6% 2,0% 0,0% Poprzedni obowiązek Nowy obowiązek (zmiana 2006) źródło: opracowanie własne na podstawie danych z [7] Rys. 4. Wymagany udział ilościowy umorzonych świadectw pochodzenia z OZE lub uiszczonej opłaty zastępczej w sprzedaży energii elektrycznej odbiorcom końcowym Prace nad nowym Prawem energetycznym Obowiązująca w Polsce ustawa - Prawo energetyczne w ocenia praktycznie wszystkich uczestników rynku z kolejnymi nowelizacjami stawała się coraz bardziej zawiła i niezrozumiała. Zamiast upraszczać, w kolejnych nowelizacjach tekst stawał się coraz mniej przejrzysty i jednoznaczny. Pilne rozpoczęcie prac nad nową ustawą stało się więc niezbędne oraz wręcz konieczne. W związku z powyższym zawartą w Programie dla elektroenergetyki propozycję podjęcia pilnych prac nad nową ustawą przedstawiciele wszystkich chyba podsektorów (w tym odbiorcy) przyjęli bardzo pozytywnie. W połowie maja 2006 roku rozpoczęły się prace nad nowym Prawem energetycznym. Pozytywnie należy ocenić także umożliwienie przedstawicielom poszczególnych podsektorów rynku energii i paliw włączenie się w prace dotyczące opracowania nowej ustawy Prawo energetyczne począwszy od pierwszych dyskusji nad kształtem ustawy. Powinno pozwolić to na wypracowanie nowoczesnych, prorynkowych i przejrzystych rozwiązań umożliwiających wdrożenia konkurencji w sektorach energetycznych, a także uwzględnienie (w maksymalny, możliwy sposób) zdań poszczególnych podsektorów rynku energii w Polsce (w tym odbiorców). W ramach pierwszego majowego spotkania oraz późniejszych ustaleń zaakceptowano zaproponowane ze strony Ministerstwa Gospodarki główne założenia, w tym rozdzielenie ustawy na część główną oraz cztery odrębne części obejmujące: rynek energii elektrycznej, gazu, ciepła i paliw płynnych, a także ustalono napięty harmonogram dalszych prac (niestety już w dużej mierze nieaktualny). W ramach kolejnego, listopadowego spotkania na podstawie otrzymanych materiałów od przedstawicieli sektora, uczestniczących w pracach oraz kolejnej wersji założeń [11] przedyskutowano szczegółowo kluczowe zagadnienia związane z: (1) procesem taryfowania (wstępnie zakłada się utrzymania formuły kształtowania taryf exante oraz możliwość rezygnacji z części taryf w sprzedaży energii do odbiorców końcowych), (2) funkcjonowaniem sprzedawcy z urzędu (proponuje się wstępnie modyfikację definicji i roli tzw. sprzedawcy z urzędu wraz z dodatkowym wprowadzeniem sprzedawcy awaryjnego - ostatniej szansy) oraz (3) funkcjonowaniem rynku bilansującego oraz świadczenia regulacyjnych usług systemowych (tu proponuje się w nowej ustawie wykorzystać rynkowe -6-

7 podejście do kształtowania cen tych usług wraz z umożliwieniem wykorzystania potencjalnych usług świadczonych przez odbiorców). Dalsze prace prowadzone są w trzech podgrupach w ramach ww. obszarów zagadnień. Podsumowanie Najbliższe lata pokażą znaczenie liberalizacji rynku energii elektrycznej i gazu w Polsce i Europie dla odbiorców końcowych. Wdrożenia zasady TPA umożliwi odbiorcom korzystanie z mających przecież zgodnie z unijnym dyrektywami charakter konkurencyjny dwóch ww. rynków. Liberalizacja rynków umożliwi także dalsze działanie i rozwój przedsiębiorstw energetycznych (w tym także spółek obrotu) w Polsce. Należy mieć nadzieję, że wpływ pozytywnych doświadczeń innych krajów Unii z wdrażania rynków energii (rozumianych jako rynek energii elektrycznej i gazu) pozytywnie wpłynie także na tempo zmian rynku energii elektrycznej i gazu w Polsce, a podejmowane przez odbiorców i przedsiębiorstwa obrotu inicjatywy zakończą się powodzeniem, powodując, że w 2007 roku skorzystanie z prawa wyboru sprzedawcy przez każdego odbiorcę nie będzie tylko teoretycznie ale też praktycznie możliwe i szerzej wykorzystywane. Należy mieć także nadzieję, że planowane, szczególnie ważne dla elektroenergetyki polskiej zmiany, takie jak realizacja Programu dla elektroenergetyki, nowelizacja ustawy Prawo energetyczne, czy opracowanie i przyjęcie całkiem nowego Prawa energetycznego przybliżą funkcjonowanie energetyki na w pełni rynkowych zasadach. Literatura [1] Dyrektywa 2004/8/WE z dnia 11 lutego 2004 r. w sprawie wspierania kogeneracji w oparciu o zapotrzebowanie na ciepło użytkowe na wewnętrznym rynku energii oraz zmieniająca dyrektywę 92/42/EWG (Dz. Urz. WE L 52 z ) [2] Kulesa M.: Czy jest szansa na wyciągnięcie wniosków? Energetyka Cieplna i Zawodowa 4/2006 (319), BMP Sp. z o.o. sierpień 2006 [3] Kulesa M.: Odbiorca na zliberalizowanym rynku energii i gazu w Europie. Referat przygotowany na XX Konferencję z cyklu Zagadnienia surowców energetycznych i energii w gospodarce krajowej. Rynek paliw i energii. PAN. Zakopane, 8 11 października 2006 r. [4] Kulesa M.: Wpływ kolorowej energii na rynek energii elektrycznej. Przeszłość, teraźniejszość i przyszłość zdaniem przedsiębiorstw energetycznych zobowiązanych do wywiązania się z kolorowych obowiązków. Materiał prezentacyjny przygotowany na konferencję Informedia. Warszawa, 8 grudnia 2006 r. [5] Program dla elektroenergetyki. Przyjęty przez rząd 28 marca 2006 r. [6] Praca zbiorowa: Zmiana sprzedawcy energii elektrycznej przez małych i średnich przedsiębiorców ekonomiczne i instytucjonalno-proceduralne warunki. URE, sierpień 2006 [7] Raport końcowy z prac Zespołu ds. Analizy Zakłóceń w Systemie Elektroenergetycznym w 2006 roku, Ministerstwo Gospodarki, Warszawa, 23 listopad 2006 r. [8] Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 9 grudnia 2005 r. w sprawie szczegółowego zakresu obowiązków uzyskania i przedstawienia do umorzenia świadectw pochodzenia, uiszczenia opłaty zastępczej oraz zakupu energii elektrycznej i ciepła wytworzonych w odnawialnych źródłach energii (Dz.U. nr 261 poz. 2187) (po -7-

8 uwzględnieniu zmian wprowadzonych rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 3 listopada 2006 r. zmieniającym przedmiotowe rozporządzenie) [9] Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo energetyczne, ustawy - Prawo ochrony środowiska oraz ustawy o systemie oceny zgodności Druk Sejmowy 1084 oraz 1153, wersja przyjęta przez Komisję Gospodarki w dniu 29 listopada 2006 r. [10] Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (Dz. U. z 2003 r. Nr 153, poz. 1504, z późn. zm.) [11] Założenia nowej ustawy Prawo energetyczne (elektroenergetyka). Ministerstwo Gospodarki, Warszawa, 6 październik 2006 r. [12] [13] [14] [15] -8-