Lekooporność pałeczek Salmonella wyizolowanych z żywności. Łukasz Mąka Zakład Bezpieczeństwa Żywności r.

Transkrypt

1 Lekooporność pałeczek Salmonella wyizolowanych z żywności Łukasz Mąka Zakład Bezpieczeństwa Żywności r.

2 Rodzaj: Salmonella Gatunek: Salmonella enterica subsp. enterica subsp. arizonae subsp. diarizonae subsp. houtenae subsp. indica subsp. salamae Gatunek: Salmonella bongori Ponad 2600 typów serologicznych (>1500 subsp. enterica)

3 Pałeczki Gram-ujemne Rosną w temp 8-45 C, optimum 37 C Wrażliwe na temperaturę >70 C Występują w przewodzie pokarmowym zwierząt hodowlanych i dzikich jako komensale lub wywołujące choroby. Wraz z odchodami mogą rozprzestrzeniać się do środowiska.

4 Casandra Hernandez-Reyes & Adam Schikora, 2013

5 Do zatruć dochodzi głównie po spożyciu zanieczyszczonej żywności np. mięso drobiowe, produkty mleczne, jaja a także owoce, warzywa.

6 Okres wylęgania wynosi przeciętnie 12-24(36)h Nieżyt żołądkowo-jelitowy (Salmoneloza)

7 EFSA Journal 2015; 13(1):3991 The European Union summary report on trends and sources of zoonoses, zoonotic agents and food-borne outbreaks in 2013

8 EFSA Journal 2015; 13(1):3991

9 ROK Salmonelozy ogółem LICZBA ZACHOROWAŃ HOSPITALIZACJA ,8% ,6% ,0% ,9% ,4% ,4% ,7%

10

11

12 Zapobieganie rozwoju choroby u innych zwierząt ze stada Promotory wzrostu (zakazane w UE od 2006r.)

13 USA: nieterapeutyczne stosowanie antybiotyków u zwierząt (90% produkcji rolnej) 16.1mln funtów (ok ton) (lata 80) 24.6mln funtów (ok ton) (lata 2000) (Mellon i wsp., 2001).

14 48% tetracykliny, 17% sulfonamidy-trimetoprim, 16% antybiotyki β-laktamowe Grave, K., Torren-Edo, J., & Mackay, D. (2010). Comparison of the sales of veterinary antibacterial agents between 10 European countries. The Journal of Antimicrobial Chemotherapy, 65(9),

15

16

17 Problem lekooporności pacjentów umiera (UE, Islandia, Norwegia) z powodu infekcji lekoopornymi bakteriami (2/3 Gramujemne) Roczne dodatkowe koszty leczenia, spadek produktywności: 15 mld EUR (ECDC/EMEA, 2009) USA (CDC, 2011): 365mln.$/rok bezpośrednie koszty medyczne związane z infekcjami Salmonella spp.

18

19 LEKOOPORNOŚĆ PAŁECZEK SALMONELLA IZOLOWANYCH Z ŻYWNOŚCI W POLSCE 337 izolatów Salmonella spp. z żywności badanej przez stacje sanitarno epidemiologiczne na terenie Polski w ramach urzędowej kontroli i monitoringu ( )

20

21 Źródło izolatów ( ) Jaja 9% (n=30) Inne 7%(n=23) Mięso drobiowe 42% (n=141) Wyroby cukiernicze 28% (n=94) Mięso mieszane 6%(n=21) Mięso wieprzowe 6% (n=20) Mięso wołowe 2% (n=8)

22 Mięso drobiowe: elementy drobiowe, indyk, kurczak, filet z kurczaka, mięso gulaszowe, mielonka, zestawy na grill Mięso wieprzowe: tuszka wieprzowa, kiełbasa surowa, mielonka, szynka Mięso wołowe: tatar, mięso mielone, zrazy Mięso mieszane : metka tatarska, mięso wołowo-wieprzowe, mięso mielone, wędliny

23 Wyroby ciastkarskie: ciasto, ciasto z kremem bez/z obróbki termicznej, ciastko napoleonka, ptysie z kremem, tort Jaja: skorupka jaja, treść jaja Inne: suszone owoce, przyprawy, surówki, ryby wędzone

24 Oznaczanie typów serologicznych Oznaczanie typów serologicznych Zakład Bakteriologii NIZP-PZH

25 S. Virchow S. jednofazowe* (2,1%) (2,4%) pozostałe (27 typów serol.) (17,8%) S. Hadar (2,4%) S. Typhimurium (5.6%) S. Enteritidis (53,4%) S. Newport (6,8%) S. Infantis (9,5%) S. jednofazowe* - Salmonella enterica subsp. enterica jednofazowy: 1,4,[5],12:i:-

26 Produkty mięsne (28) Typ serologiczny % n S. Enteritidis 28,4 54 Typ serologiczny % n S. Tschiongwe 1,6 3 S. Infantis 14,7 28 S. Newport 10,0 19 S. Typhimurium 8,9 17 S. Hadar 4,2 8 Salmonella enterica subsp. enterica jednofazowy: 1,4,[5],12:i:- 3,7 7 S. Virchow 3,2 6 S. Derby 2,6 5 S. Agona 2,1 4 Pozostałe (16): S. Bredeney, S. Duisburg, S. Kentucky, S. Sandiego, S. Schwarzengrud, S. Indiana, S. Mbandaka, S. Muenchen, S. Anatum, S. Brandenburg, S. Eko, S. Glostrup, S. Heidelberg, S. Kottbus, S. Wippra, S. enterica subsp. Enterica 16,3 31 S. Chester 2,1 4 S. Saintpaul 2,1 4 RAZEM: 190

27 Produkty inne niż mięsne (13) Typ serologiczny % n S. Enteritidis 85,7 126 S. Infantis 2,7 4 S. Newport 2,7 4 S. Poona 2,0 3 S. Typhimurium 1,4 2 S. Bardo 0,7 1 S. Virchow 0,7 1 S. Schleissheim 0,7 1 S. Singapore 0,7 1 S. Tshiongwe 0,7 1 S. Welteweden 0,7 1 S. Rissen 0,7 1 Szczep jednofazowy S. enterica subsp. enterica 1,4,12:d:- 0,7 1 RAZEM 147

28 Metoda krążkowo-dyfuzyjna MIC E-Test (Biomerieux), metoda podwójnych rozcieńczeń (kw.nalidyksowy, ciprofloksacyna) KRYTERIA: EUCAST (European Committee on Antimicrobial Susceptibility Tesing) CLSI (Clinical and Laboratory Standards Institute)

29 GRUPA Nazwa leku Kryterium TETRACYKLINY Tetracyklina CLSI AMINOGLIKOZYDY Streptomycyna CLSI Antybiotyki β-laktamowe Gentamycyna EUCAST PENICYLINY Ampicylina EUCAST Amoksycylina/kw.klawulanowy (2:1) EUCAST CEFALOSPORYNY Cefepim (IV) EUCAST Cefotaksym (III) Ceftazydym (III) Ceftriakson (III) Cefoksytyna (II) EUCAST EUCAST EUCAST EUCAST KARBAPENEMY Imipenem EUCAST Ertapenem EUCAST MONOBAKTAMY Aztreonam EUCAST

30 GRUPA Nazwa leku Kryterium CHINOLONY Kw. Nalidyksowy CLSI Ciprofloksacyna EUCAST POZOSTAŁE Chloramfenikol EUCAST Sulfonamidy Trimetoprim Trimetoprim/Sulfametoksazol (1.25/23.75) CLSI EUCAST EUCAST

31 200/337 (59,3%) lekooporność wśród Salmonella 137/190 (72,1%) produkty mięsne 60/147 (40,8%) produkty inne niż mięso 49/140 (35,0%) produkty gotowe do spożycia

32 60 Oporność wśród szczepów izolowanych z produktów mięsnych NA/CIP TE AMP STR SUL AMC C CN Oporność wśród szczepów izolowanych z produktów innych niż mięsne NA/CIP SUL AMP AMC STR TE CN FOX

33 Produkty gotowe do spożycia Szczepy oporne na co najmniej 1 lek: 49/140 (35%) NA SUL TE AMP STR AMC

34 *: 23,9% : 59,3% * % % NA/CIP 19,5 (0,63CIP) 44,5 TE 8,2 20,8 AMP 7,6 20,8 SUL 8,2 19,9 STR 8,2 18,7 AMC 3,8 9,8 C 6,3 6,5 CN 1,9 5,9 *Mąka i wsp., 2010

35 Izolaty oporne 5+ (16,5%) 4 (15%) 3 (7,5%) 2 (11,5%) 1 (49,5%) % opornych % 3+ Produkty mięsne ,1 52,1 Produkty inne niż mięso ,8 8,3

36 Wielolekooporne 8,2% 23,1% Wielolekooporne/ lekooporne 34,2% 39,0%

37 Lekooporność najczęściej występujących typów serologicznych Typ serologiczny Liczba izolatów Liczba opornych % opornych % opornych 3+ S. Enteritids ,2 1,7 (3,5) S. Infantis ,4 68,8 (81,5) S. Newport ,7 47,8 (50,0) S. Typhimurium ,5 57,9 (64,7) S. Hadar ,5 62,5 (71,4) S. Virchow ,4 14,3 (20.0)

38 Kraj Źródło Liczba izolatów % opornych Liczba opornych Autor Hiszapania kurczaki Álvarez-Fernández et al., 2012 Brazylia kurczaki Medeiros et al., 2011 Turcja kurczaki Yildirim et al., 2010 Indie jaja kurze Singh et al., 2010 Indie ryby, kiełki Kakatkar et al., 2010 Chiny mięso, owoce moża Yan et al., 2010 Algeria produkty mięsne Mezali et al., 2012 Iran kurczaki i wołowina Dallal et. al., 2010 Malezja mięso Thong et al., 2011 Brazylia kiełbasy wieprzowe Mürmann et al., 2009 Wietnam wieprzowina, kurczaki Thai et al., 2012b Senegal wołowina Stevens et al., 2006 Wlk. Brytania mięso Little et al., 2008 Kanada mięso drobiowe, wieprzowe Aslam et al.., 2012 Polska produkty mięsne Mąka i wsp., 2014 Austria mięso Mayrhofer, 2004 Polska produkty inne niż mięso Mąka i wsp., 2015 Etiopia żywność Zewdu et al., 2009 Maroko żywność Bouchrif et al., 2009 Tunezja surowe mięso Abbassi-Ghozzi et al., 2012 Razem:

39 Piśmiennictwo Hernandez-Reyes C & Schikora A. (2013). Salmonella, a cross-kingdom pathogen infecting humans and plants. European Food Safety Authority. The Community summary report on antimicrobial resistance in zoonotic agents from animals and food in the European Union in EFSA Journal, 2010, 8(4): ECDC/EMEA Joint Technical Report. The bacterial challange: time to react. A call to narrow the gap between multidrug-resistant bacteria in the EU and the development of new antibacterial agents. Stockholm, September Heuer H, Smalla K. Manure and sulfadiazine synergistically increased bacterial antibiotic resistance in soil over at least two months. Environ Microbiol 2007; 9:

40 Mąka Łukasz, Halina Ścieżyńska, Anna Grochowska, Kamila Pawłowska, Bożena Windyga, Kazimierz Karłowski. (2010). Wrażliwość pałeczek Salmonella wyizolowanych z żywności z terenu Polski na wybrane chemioterapeutyki. Bromat Chem Toksykol XLIII, 2010, 3, str Mąka Łukasz, Maćkiw Elżbieta, Ścieżyńska Halina, Pawłowska Kamila, Popowska Magdalena. (2014). Antimicrobial susceptibility of Salmonella strains isolated from retail meat products in Poland between 2008 and Food Control, 36, Mąka Łukasz, Elżbieta Maćkiw, Halina Ścieżyńska, Magdalena Popowska (2015).Occurence and Antimicrobial resistance of Salmonella spp. isolated in Poland from food other than meat. Annals of Agr and Environmental Medicine, 22 (3), Spellberg, B., Miller, L. G., Kuo, M. N., Bradley, J., Scheld, W. M. and Edwards, J. E. Jr. (2007). Societal costs versus savings from wild-card patentextension legislation to spur critically needed antibiotic development. Infection, 35:

41 Badania finansowane w ramach grantu Preludium DEC-2011/01/N/NZ9/

42 Dziękuję za uwagę