Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis
|
|
- Ksawery Brzeziński
- 3 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Folia 298 Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia ad Bibliothecarum Scientiam Pertinentia 17 (2019) ISSN DOI / Robert Statkiewicz Uniwersytet Warszawski Od totemów do etykiet internetowych... Antropologia i etnografia jako narzędzia badania architektury informacji Architektura informacji (AI) to stosunkowo młoda dziedzina naukowa. Sytuacja ta stwarza szansę do wymiany wiedzy praktycznej i teoretycznej między przedstawicielami i przedstawicielkami wielu dyscyplin. Chociaż za początki architektury informacji przyjęło się najczęściej wyznaczać okres lat 60./70. dwudziestego wieku (Resmini, Rossati, 2012), multidyscyplinarność dziedziny pozwala na poszukiwanie przedstawicielstwa AI znacznie wcześniej, badającego odmienne od obecnie popularnych systemów informacyjnych. Podobne zagadnienia bliskie są informatykom i bibliotekoznawcom, ale najpewniej także językoznawcom czy kulturoznawcom. Zbliżone przykłady podawali zarówno Peter Morville jak i Andrea Resmini w swoich wykładach gościnnych (odwołując się m.in. do architektury urbanistycznej) podczas konferencji AIDA, organizowanej przez Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie w czerwcu 2018 roku. Celem niniejszego artykułu jest próba zestawienia podejścia antropologicznego z architekturą informacji przedstawienie, jak wiedza antropologiczna i etnograficzna mogą być wykorzystane przez badaczy AI. Punktem wyjścia do rozważań będzie symboliczne zestawienie ze sobą elementu współczesnego fetyszu architektów informacji elementów stron internetowych z minionym fetyszem badań etnologów i antropologów totemizmem 1. Rozpocznę od przedstawienia zainteresowań antropologów dwudziestego wieku oraz namysłem nad tym, czy obszary badawcze tychże i architektów informacji są tak bardzo różne. Stworzy to również okazję do bardzo pobieżnego przedstawienia zwrotu ontologicznego, uwypuklającej wagę badań jakościowych, a teoria zostanie podparta przykładami z etnograficznych badań. Chociaż odwoływać będę się przede wszystkim do namacalnych wytworów, chciałbym zwrócić uwagę na rolę słów oraz pozostałych kulturowych aspektów stojących za i pomagających tworzyć architektury informacji. Wierzę, że AI powinna być jak najbardziej spójna z mentalną strukturą świata ludzi, dla których jest tworzona. 1 Powszechnie uznaje się, że totemizm to system religijno-społeczny, polegający na istnieniu związku między życiem społecznym a totemem. Ze względu na poruszane później kwestię, definicja ta może być kontrowersyjna, dlatego proponuję rozumieć totemizm po prostu jako system społeczny, w którym faktycznie występuje totem (a jakiejś funkcji).
2 Od totemów do etykiet internetowych... [347] Dlatego na zakończenie artykułu przybliżę metodę projektowania partycypacyjnego, której założenia mogą się okazać przydatne dla architektów informacji. Totem(y) i totemizm(y) W tej części postaram się przedstawić, że teoretycznych podstaw (a także nie-europocentrycznych) AI można doszukiwać się na początku dwudziestego wieku w badaniach etnologów. W tym celu przybliżę znaczenie wspomnianych w podtytule totemów (a raczej funkcji, jakie mają spełnić w niniejszym artykule). Niestety nie udzielę jednoznacznej odpowiedzi, czym jest totem. Starano się przez lata różne totemy, z różnych części świata objąć jedną kategorią i interpretować w ten sam sposób. Intuicyjnie, za najpowszechniejszy aspekt uznaje się ten magiczno-religijny, totem jako przedstawienie bóstwa (a i pogląd ten był obecny już u schyłku XIX w.; Levi-Strauss 1998). Jak wykazują jednak liczne badania, totemy mogły też pełnić inne funkcje. Uważano, że potrzebne były po to, aby: wewnętrznie organizować funkcjonowanie klanu; organizować relacje między poszczególnymi klanami; być emblematem lub drzewem genealogicznym danego klanu; być zbiorem zakazów, nakazów i praw danego klanu lub społeczności; czy przedstawiać kosmologię danej społeczności (Levi-Strauss 1998). Sprawę dobrze oddają słowa Gladys Reichard, cytowanej przez Levi-Straussa (1998): Za dużo pisano o totemizmie aby pozwolić sobie na zupełne pominięcie tego zagadnienia. Ale formy, w jakich totemizm się przejawia, są tak różne w różnych częściach świata, podobieństwa są tak powierzchowne, a przejawy mogą występować w tylu kontekstach bez związku z pokrewieństwem rzeczywistym lub domniemanym, że absolutnie nie można ich objąć jedną kategorią. Mimo różnorodnych znaczeń, wydaje się, że pomimo różnych znaczeń, można zgodzić się z jednym - totem jest pewnego rodzaju systemem czy zbiorem informacji.. Jest traktowany jako forma przekazu konkretnych treści (np. relacjami zachodzącymi między ludźmi a naturą, kodeksem moralnym) lub klasyfikacja elementów otaczającego świata (taksonomia). Już w 1899 roku Edward Burnett Tylor uważał totemizm za przejaw skłonności ludzkiego umysłu do do grupowania i porządkowania otoczenia (Levi-Strauss 1998). Totemy byłyby zatem materialną próbą odbicia tego, jak ludzie postrzegają świat lub jego wycinek i zachodzące w nim zależności (Durkheim, Mauss 1973). Myślenie takie jest zwłaszcza bliskie strukturalistom, do których można zaliczyć samego Levi-Straussa. Uważał on, że stosowanie strukturalizmu jako metody badawczej pozwoli dzięki odpowiedniemu układaniu faktów społecznych i kulturowych na obnażenie przyrównywalnych struktur, będących logicznymi systemami (za: Piaget 1972). Za struktury takie uważane były struktury myślowe, stojące za każdą ludzką aktywnością lub jej przejawem 2 (Piaget 1972; Durkheim, Mauss 2 W podobnym kierunku podążały badania antropologii kognitywnej (zwanej nową etnografią) i etnonauki, której przedstawiciele badali i analizowali systemy klasyfikacyjne i językowe różnych kultur, a samą kulturę uważali za zjawisko mentalne, racjonalne i podlegające procedurom formalno-logicznym lub formalno-językoznawczym, zaś ich rezultaty za
3 [348] Robert Statkiewicz 1973). Levi-Strauss wierzył w uniwersalność i odwieczność natury ludzkiej (Piaget 1972). Chociaż tak silnie uniwersalizujące podejście nie jest mi bliskie, wydaje się, że zaproponowana przez strukturalistów kategoria rozumienia przejawów aktywności ludzkiej jako odwzorowania struktury mentalnej jest interesująca. Różne totemy różne światy Totemy możemy traktować jako symboliczne przedstawienie wycinka doświadczanego i "okiełznanego" przez ludzi świata. Struktura ta jednocześnie oddaje mentalne struktury danej grupy społecznej. Innymi słowy, totem jest przedstawieniem lokalnej ontologii. Pojęcie to jest stosowane i rozumiane w filozofii jako teoria bytu, badanie charakteru i struktury rzeczywistości (Goczyła 2011). Pojęcie ontologii jest również stosowane w informatyce i definiowane przez Grubera jako formalna, jawna specyfikacja wspólnej konceptualizacji (za: Goczyła 2011). Interesująca jest zwłaszcza informatyczna definicja, wyróżniająca konieczność ontologii do bycia sformalizowaną (wyrażaną w przyjętym języku), jawną (zawierającą wszystkie możliwe elementy danego systemu, podzielone na klasy, związki itp.) i wspólną (czyli nie jest jednostkową ontologią, ale raczej odwołującą się do wspólnych wiedzy i doświadczenia) 3. W tym rozumieniu, podobnym do totemów przykładem odwzorowania struktury mentalnej może być konstrukcja stron internetowych, a szczególnie etykiet i zakładek (oraz tego, co będzie się w nich znajdować). Wydaje się, że podobnego zdania (odwzorowanie sposobu myślenia w sposobie etykietowania) są autorzy Architektury informacji w serwisach internetowych (Rosenfeld, Morville, 2003). Jednym ze sposobów badania tego, jak na stronie internetowej powinny być umieszczone etykiety jest technika sortowania kart, stosowana najczęściej podczas badań użyteczności strony internetowej (Mościchowska, Rogoś-Turek, 2015). Badanie ukazuje, jak grupa docelowa klasyfikuje informacje i jakie rozłożenie na stronie byłoby dla niej najoczywistsze. Wydaje się, że badania te powinny wychodzić nieco dalej nie powinno nas interesować jedynie, jak ludzie posegregowali przedstawione im etykiety ale również co przez nie rozumieją i dlaczego takie a nie inne relacje zachodzą między poszczególnymi elementami i zawierającymi się w nich znaczeniami. Dla przykładu przytoczę totemiczną klasyfikację bliźniąt u Nuerów, opisywaną przez Edwarda Evans-Pritcharda. Do określenia bliźniąt ludzie z plemienia podają terminy, które mogłyby wydawać się sprzeczne, gdyż bliźniaki są zarówno jedną osobą, jednak nie są zaliczane do grupy osób, a do grupy ptaków (Levi-Strauss 1998; Palacek, Risjord 2013). Klasyfikacja ta była niezrozumiała (czy uznana za błędną) dla większość anglosaskich uczonych. Evans-Pritchard chcąc zrozumieć nielogiczną klasyfikację, posłużył się interpretacją dlaczego oni myślą, że bliźnięta to ptaki?, wychodząc z założenia, że zarówno Nuerowie, jak i Europejczycy opisują porównywalne. Zainteresowanych kieruję do publikacji M. Buchowski, Amerykańska Antropologia Kognitywna. Poznanie, język, klasyfikacja i kultura. Warszawa Definicja ta jest zastosowana przede wszystkim w rozumieniu systemów informatycznych, jednak Goczyła w interesujący sposób zauważa jak rozumiem że poszczególne elementy tej definicji nie muszą odnosić się wyłącznie do systemu komputerowego, ale także do ludzkiej umysłowości (tamże, s ).
4 Od totemów do etykiet internetowych... [349] inaczej ten sam świat, robiąc to logicznie. W dalszej części artykułu przedstawię kolejne przykłady obrazujące konieczność poznania świata osób, dla których chcemy tworzyć architektury informacji. Przywołując ontologie oraz konieczność poznania świata nie sposób pominąć zwrotu ontologicznego. Mówiąc bardzo ogólnie (a wręcz upraszczając) jest to teoria, według której różne ontologie odzwierciedlają fakt, że różne grupy ludzi doświadczają innych światów (Palacek, Risjord, 2012). Posługując się znanym już przykładem bliźniąt-ptaków u Nuerów, Evans-Pritchard starał się jedynie zinterpretować co tak naprawdę znaczy ta klasyfikacja. W swoim wytłumaczeniu odnosił się do tego, że bliźnięta są znakiem od bóstw, a mają w sobie nawet ten pierwiastek; zaś istotami, którym najbliżej do bóstw są ptaki (ponieważ unoszą się na niebie, a tam zamieszkują bogowie). Etnograf uznał zatem klasyfikację Nuerów za metaforę (bliźnięta są ptakami na niby ). Według przedstawicieli zwrotu ontologicznego, pytanie etnografa nie powinno brzmieć dlaczego oni myślą, że bliźnięta to ptaki? tylko (przynajmniej) jak powinniśmy myśleć o bliźniętach, ptakach (a także następstwach tychże: ludzkości, zwierzęcości itp.) aby to stwierdzenie przestało nas zadziwiać? (Palacek, Risjord, 2012) 4. Ugruntowane ontologie Przykładem obrazującym przedstawianą dotychczas teorię, są badania prowadzone na początku XXI w. wśród polskich górali przez prof. Annę Malewską-Szałygin. Etnolożkę interesowało jak na badanym obszarze funkcjonują wyrazy związane z polityką (Malewska-Szałygin 2005). Okazało się, że ogólnie uznane i używane w języku polskim (formalnym) wyrazy takie jak demokracja, mają zupełnie inne znaczenie wśród górali, i mają niewiele wspólnego ze sposobem zarządzania państwem. Stały za nią idee polityczne, jednak były to przede wszystkim sprawiedliwość i dobrobyt rozumiany jako równy status (głównie ekonomiczny) (Malewska-Szałygin, 2005). Jednocześnie uważano, że system wielopartyjny i zdecentralizowana władza, oparta na debacie i dialogu nie jest demokracją, a raczej paraliżującym sposobem rządzenia państwem (Malewska-Szałygin, 2005). Warto także wspomnieć, że gdy pytano badanych o politykę, ci zamieniali ją na termin władza (Malewska-Szałygin 2005). Kolejnym przykładem z badań Malewskiej-Szałygin była nazwa jednej z partii politycznych Platformy Obywatelskiej. Już przez sam swój wydźwięk dyskwalifikowała afiliujących pod nią polityków. Chociaż podobnie jak wyrazy demokracja czy polityka, człony składające się na nazwę partii pochodzą ze sformalizowanego języka polskiego, o tyle są one czymś innym w świecie górali (Malewska-Szałygin 2017). Tam Platforma Obywatelska jest odczytywana co najwyżej jako środek lokomocji (człon platforma) dla ludzi bogatych, stojących ponad wszystkimi innymi 4 Jak pisałem, jest to zaledwie doraźnie uproszczona próba wyjaśnienia zwrotu ontologicznego. Zainteresowanych odsyłam do pracy ukazującej podłoża rozważań w kognitywistyce i koncepcji umysłu rozszerzonego M. Palecek, M. Risjord, Relativism and the Ontological Turn within Anthropology, Philosophy of the Social Sciences" 2013, 43(1), s. 3 23; a także do: E. Viverios de Castro, Cosmological Perspectivism in Amazonia and Elsewhere, HAU Masterclass Series" 2012, 1, s oraz A. Henare, M. Holbraad, S. Wastell, Thinking through Things: Theorising Artefacts Ethnographically, London 2007.
5 [350] Robert Statkiewicz (człon obywatelska). Jak zwraca uwagę etnolożka, wbrew przekonaniom klasyków Oświecenia, obywatel nie ma brzmienia egalitarnego, a wręcz przeciwnie jest utożsamiane z kimś wywyższającym się, kto przez lata drwił i wykorzystywał ludzi (utożsamiany najczęściej z figurą szlachcica lub pana) (Malewska-Szałygin 2017). Przykłady te miały za zadanie zobrazowanie faktu, że inne światy nie muszą wcale istnieć na końcu globu. Światy te mogą być też wytwarzane w wąskich, specjalistycznych lub nieformalnych grupach. Dobrze obrazują to przykłady przytaczane przez Maję Brankę (2016). Autorka przedstawia liczne przypadki kiedy nawyki językowe działaczy społecznych, animatorów a także organizacji, powodują nieczytelność komunikatów kierowanych do odbiorców swoich działań. Najczęściej dzieje się tak z wyrazami, które są powszechnie stosowane w systemie grantowym (projekt, model, podejście, ale także działanie), a z czasem przechodzącymi do tak zwanego mainstreamu zawodowego. W zgodzie z autorką i własnym doświadczeniem mogę stwierdzić, że jednym z tak funkcjonujących wyrazów jest popularna w ostatnim czasie partycypacja (do której jeszcze wrócę, jednak w pozytywnym wydźwięku). Wyraz ten w praktyce jest bardzo różnie definiowany, a stosuje się go w odniesieniu do osób, które i być może są rzecznikami tej idei, jednak nie mają o tym pojęcia, bo partycypacja jest im pojęciem obcym lub znaczącym coś zupełnie innego. Dobrze obrazującym to przykładem jest rozmowa architekta informacji z użytkownikiem strony poprzez źle dobrane nazwy etykiet (Rosenfeld, Morville 2003). Ciekawym przypadkiem, przedstawiającym relacje zachodzące w świecie, mogą być badania użyteczności, które prowadziłem w grudniu Polegały one w dużej mierze na sprawdzeniu czytelności komunikatów w aplikacji, służącej do pomiaru czystości powietrza. Twórcy aplikacji starali się przekazać te informacje za pomocą estetycznej szaty graficznej, przejrzystości i komplementarności przekazywanych danych. Mieli jednak przeczucie, że pomimo starań, kluczowe informacje w aplikacji nie są czytelne dla grupy, na której najbardziej im zależało. Aplikacja przedstawiała zawartość danej substancji w powietrzu odnosząc się do procentowego pomiaru normy. W zależności od stopnia odchylenia od danej wartości, pasek zmieniał kolor zielony, jeżeli stężenie było poniżej bądź mieściło się w normie, żółty jeżeli norma została przekroczona oraz czerwony jeżeli stężenie stanowczo przekroczyło normę. Prócz koloru, na końcu danego słupka pojawiała się również wyrażona w procentach informacja o stopniu natężenia. I tutaj właśnie według badań mógł tkwić problem. Jak powiedziała jedna z osób: procent musi się do czegoś odnosić" (wywiad 1, 2017). W obecnej formie, procent nie odnosił się do niczego. Dla przykładu, pasek, wskazujący 150% jakiejś substancji, podkreślony na żółto tracił natychmiast znaczenie dla osoby, która starała się odczytać tę informację. W kłopot wprowadzały również zielone wskaźniki, z podobną wartością procentową 5. Projektując wspólnie Nie chciałbym, aby powyższe opisy lub wizja różnych światów hamowały przed badaniami i tworzeniem ambitnych AI. Przytoczone teorie oraz badania miały na 5 Alarmujące wartości przekroczenia normy (również procentowe) są różne dla różnych substancji.
6 Od totemów do etykiet internetowych... [351] celu jedynie podkreślenie i wyjaśnienie wagi badań jakościowych w projektowaniu. Rzecz jasna i takie badania są obarczone ryzykiem błędu (jak każde inne). Wydaje się, że być może w niektórych, szczególnych przypadkach dobrą praktyką tworzenia AI byłoby częściowe oddanie tego procesu w dłonie osób, przez które ma być ona później wykorzystywana. Taką praktyką jest występująca w architekturze metoda projektowania partycypacyjnego (PP), coraz częściej stosowana w planowaniu i działaniach społecznych. Przez proces ten (łączący w sobie elementy badawcze i projektowe) przechodzą wspólnie projektant/badacz (pełniący funkcję facylitatora), osoba zarządzająca projektem oraz osoby, które będą użytkownikami danego produktu lub usługi 6. Podejście takie wyrosło i w dużej mierze bazuje na eksperymentach i doświadczeniu skandynawskich architektów lat 70., reprezentujących nurt cooperative design oraz action research (Barełkowski 2014). Kierunki te uznaje się za podstawy m.in. user-oriented design (Berełkowski 2014). W projektowaniu partycypacyjnym kluczową rolę pełnią użytkownicy. Od samego początku diagnozują napotkaną sytuację, częściowo odwołując się do swojego doświadczenia. W późniejszych etapach pogłębiają osobiste refleksje o zebrane od członków swojej grupy w procesie badawczym dane, doprecyzowując później problem, który ma rozwiązać zespół projektowy. Stają się także osobami odpowiedzialnymi za znalezienie możliwych rozwiązań a także stworzenie pierwszych prototypów. Bardzo dużymi zaletami PP jest pierwszoosobowa narracja o wyzwaniu, niemal ciągła ewaluacja oraz informacja zwrotna od użytkowników, a także: [ ] zapobiega marnotrawieniu środków publicznych i powstawaniu nieudanych lub zakończonych porażką projektów, w których głównym elementem jest wyimaginowane ego architekta, a niekoniecznie zrozumienie potrzeb użytkowników (Kaus, Rosiak, Wróblewska-Jachna 2018). Opis metody może sugerować, że umniejsza ona rolę badaczy i architektów, nie pozwalając im na interpretacje, rozwiązania i zastosowanie profesjonalnej wiedzy, czyniąc ich posłusznymi przekonaniom użytkowników (Berełkowski 2014). W rzeczywistości w procesie chodzi o obopólne zrozumienie zarówno potrzeb użytkowników, jak i możliwości oraz dostępności konkretnych rozwiązań. Jak pisze Berełkowski (2014): Społeczna partycypacja w projektowaniu jest więc formułą [ ] nie tyle zorientowaną na spełnienie oczekiwań lokalnej społeczności, lecz na zrozumienie jej potrzeb, odniesienie się do jej potrzeb tak kompleksowo, jak to tylko możliwe, [ ] zainicjowanie dialogu, który pozwoli odbiorcom architektury zrozumieć, które wnioski architekt mógł uwzględnić, a które był zmuszony odrzucić. Jeśli za punkt odniesienia traktować społeczną (i materialną) odpowiedzialność architekta, to jest to po prostu formuła realizacji zadań kształtowania przestrzeni w sposób bezpieczny, przy okazji będąc też bezpieczną dla użytkownika i gwarantując znacznie wyższy stopień wpływu i rozumienia koń- 6 Ważnym etapem PP jest wypracowanie wspólnego słownika pojęć oraz zasad, którymi będzie się posługiwać grupa projektowa.
7 [352] Robert Statkiewicz cowego rezultatu przez odbiorców [ ] niezorientowanych w teoretycznych niuansach architektury. W końcowej fazie stworzone przez grupę projektową prototypy są oddane do oceny szerszemu gronu społeczności, które decyduje, który ma zostać urzeczywistniony po dokonaniu poprawek 7. Zakończenie W artykule przedstawiłem koncepcje i teorie antropologiczne, które mogą być przydatne dla badaczy AI. Przykłady ukazują również, jak w inny sposób można myśleć o dziedzinie i gdzie można doszukiwać się fenomenu informacji i inspiracji zarówno teoretycznych jak i metodologicznych. Przywołane przykłady z badań oraz propozycja badawczo-projektowa miały podkreślić wagę badań jakościowych w projektowaniu użytecznej i skutecznej formy AI. Oczywiście, zaproponowana metoda PP nie jest uniwersalna i jest raczej dobrym rozwiązaniem w bardzo specyficznej sytuacji takiej, w której AI jest tworzona dla bardzo skonkretyzowanej grupy odbiorców. Architektura informacji ma w sobie niezwykłą siłę, o której już wspominałem. Ma ona potencjał, aby stworzyć płaszczyznę do wymiany wiedzy, praktyki i doświadczeń reprezentantów i reprezentantek różnych dyscyplin czy wręcz różnych światów. Stwarza tym samym realną szansę na ugruntowanie komplementarnych działań o niespotykanej jakości. Bibliografia Barełkowski R., Problemy implementacji projektowania partycypacyjnego w Polsce, Przestrzeń i Forma" 2014, nr 22 (3), s Branka M., Jak po ludzku opowiadać co robią watchdog? Komunikacja i budowanie poparcia dla organizacji strażniczych, 2016, uploads/2016/06/co-robia-watchdogi_b5_sklad-pelen04.pdf [dostęp: ]. Durkheim E., Mauss M., O niektórych pierwotnych formach klasyfikacji, [w:] Socjologia i antropologia, red. M. Mauss, Warszawa 1973, s Goczyła K., Ontologie w systemach informatycznych. Warszawa 2011, s Kaus M., Rosiak Ł., Wróblewska-Jachna J., Postrzeganie bydgoskich przestrzeni publicznych przez lokalnych odbiorców jako wstęp do partycypacyjnego procesu projektowego, Przestrzeń i Forma" 2018, nr 33, s Lévi-Strauss C., Totemizm dzisiaj, przeł. A. Steinberg, Warszawa Interesującymi dla architektów informacji mogą być projekty Cooperativa Studio: partycypacyjne projektowanie systemu nawigacji na warszawskim Osiedlu Jazdów czy realizowany wraz z fundacją Pracownia Badań i Innowacji Społecznych STOCZNIA projekt Szanuj Zieleń, wypracowujący rozwiązania chroniące miejską zieleń ( 7). Warto wspomnieć także działania podejmowane przez fundację Civis Polonus, aktywizujące młodzież do współtworzenia przestrzeni placówek oświatowych lub broszur informacyjnych i przewodników po rodzinnych dzielnicach ( pl/projekt/) a także projekty realizowane w ramach autorskiego programu Bemowskiego Centrum Kultury Laboratorium Projektów (
8 Od totemów do etykiet internetowych... [353] Malewska-Szałygin A., Pojęcia badawcze i wyniki badań. Góralskie rozumienie pojęcia demokracja, [w:] Rozmowy z Góralami o polityce, red. A. Malewska-Szałygin, Warszawa 2005, s Malewska-Szałygin A., Wyobrażenia o narodzie we wsiach podhalańskich, Sprawy Narodowościowe. Seria nowa" 2017, nr 47, s Mościchowska I., Rogoś-Turek B., Badania jako podstawa projektowania user experience, Warszawa Palecek M., Risjord M., Relativism and the Ontological Turn within Anthropology, Philosophy of the Social Sciences" 2013, nr 43 (1), s Piaget J., Strukturalizm, przeł. J. Kępkiewicz, Warszawa 1972, s , Resmini A., Rosati L., A Brief History of Information Architecture, Journal of Information Architecture" 2012, nr 3, s Rosenfeld L., Morville P., Architektura informacji w serwisach internetowych, przeł. K. Masłowski i T. Jarzębowicz, Gliwice 2003, s From totems to web labels. Anthropology and ethnography as tools for studying information architecture Abstract The main aim of article is depict of anthropological theories and tools, that might be useful for information architecture researchers. AI will be treated as a mental structure representation and compared to the other material structures and systems. Examples from fieldworks and author s practice display anthropological theories. To sum up, practice of participant design will be presented. Keywords: ethnography, anthropology, information architecture, participatory design, ontological turn, totemism, structuralism, user experience
Ontologie, czyli o inteligentnych danych
1 Ontologie, czyli o inteligentnych danych Bożena Deka Andrzej Tolarczyk PLAN 2 1. Korzenie filozoficzne 2. Ontologia w informatyce Ontologie a bazy danych Sieć Semantyczna Inteligentne dane 3. Zastosowania
Two zen e przestrzen biur. socjologiczny projekt badawczy
Two zen e przestrzen biur socjologiczny projekt badawczy Wywiady pogłębione Storytelling OBSERWACJA UCZESTNICZĄCA Motto projektu Zadaniem etnografii, a w każdym razie jednym z zadań, jest dostarczanie,
Kierunek Zarządzanie I stopnia Szczegółowe efekty kształcenia i ich odniesienie do opisu efektów kształcenia dla obszaru nauk społecznych
Kierunek Zarządzanie I stopnia Szczegółowe efekty kształcenia i ich odniesienie do opisu efektów kształcenia dla obszaru nauk społecznych Objaśnienie oznaczeń: Z efekty kierunkowe W wiedza U umiejętności
I.2 Matryca efektów kształcenia: filolo drugiego stopnia WIEDZA. MODUŁ 21 Nau społeczne - przedmiot doo wyboru. MODUŁ 20 Seminarium magisterskie
I.2 Matryca efektów kształcenia: filolo drugiego stopnia Efekty kształcenia na kierunku Opis kierunkowych efektów kształcenia Odniesienie efektów do obszaru wiedzy MODUŁ 20 Seminarium magisterskie Seminarium
Kierunek Zarządzanie II stopnia Szczegółowe efekty kształcenia i ich odniesienie do opisu efektów kształcenia dla obszaru nauk społecznych
Kierunek Zarządzanie II stopnia Szczegółowe efekty kształcenia i ich odniesienie do opisu efektów kształcenia dla obszaru nauk społecznych Objaśnienie oznaczeń: Z efekty kierunkowe dla Zarządzania W wiedza
Symbol EKO S2A_W01 S2A_W02, S2A_W03, S2A_W03 S2A_W04 S2A_W05 S2A_W06 S2A_W07 S2A_W08, S2A_W09 S2A_W10
Załącznik do uchwały nr 73 Senatu Uniwersytetu Zielonogórskiego z dnia 30 stycznia 2013 r. Opis zakładanych efektów kształcenia Nazwa kierunku studiów: Administracja 1. Odniesień efektów kierunkowych do
WIEDZA. przywołuje pogłębioną wiedzę o różnych środowiskach społecznych kształtujących bezpieczeństwo, ich specyfice i procesach w nich zachodzących
Nazwa kierunku studiów: BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE Poziom kształcenia: studia II stopnia; Profil kształcenia: praktyczny; Obszar nauk społecznych; Dziedziny nauk: nauki społeczne, nauki ekonomiczne, nauki
Efekty kształcenia dla kierunku POLITYKA SPOŁECZNA
Efekty kształcenia dla kierunku POLITYKA SPOŁECZNA studia drugiego stopnia profil ogólnoakademicki Forma studiów: stacjonarne i niestacjonarne Wydział Ekonomii Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu Umiejscowienie
EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW BEZPIECZEŃSTWO WEWNĘTRZNE STUDIA II STOPNIA PROFIL PRAKTYCZNY
EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW BEZPIECZEŃSTWO WEWNĘTRZNE STUDIA II STOPNIA PROFIL PRAKTYCZNY Umiejscowienie kierunku w obszarze kształcenia Kierunek studiów bezpieczeństwo wewnętrzne należy do
BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE
Opis efektów kształcenia dla kierunku bezpieczeństwo narodowe I stopnia przyjętych uchwałą Rady Wydziału Nauk Politycznych w dniu 27 lutego 2012 r., zmodyfikowanych 24 września 2012 r. Efekty kształcenia
WIEDZA. Odniesien ie efektów do obszaru wiedzy. Efekty kształcenia na kierunku. Opis kierunkowych efektów kształcenia
I.2 Matryca efektów kształcen Efekty kształcenia na kierunku Opis kierunkowych efektów kształcenia Odniesien ie efektów do obszaru wiedzy Biblioteka jako instytucja kultury WIEDZA W Ć K L FP1_W01 FP1_W02
POLITOLOGIA Studia I stopnia. Profil ogólnoakademicki
Opis efektów kształcenia dla kierunku politologia I stopnia przyjętych uchwałą Rady Wydziału Nauk Politycznych w dniu 27 lutego 2012 r., zmodyfikowanych 24 września 2012 r. oraz 25 maja 2015 r. Efekty
Filozofia, Pedagogika, Wykład I - Miejsce filozofii wśród innych nauk
Filozofia, Pedagogika, Wykład I - Miejsce filozofii wśród innych nauk 10 października 2009 Plan wykładu Czym jest filozofia 1 Czym jest filozofia 2 Filozoficzna geneza nauk szczegółowych - przykłady Znaczenie
MIĘDZYNARODOWE STOSUNKI GOSPODARCZE
EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW MIĘDZYNARODOWE STOSUNKI GOSPODARCZE studia pierwszego stopnia profil ogólnoakademicki studia drugiego stopnia profil ogólnoakademicki Objaśnienie oznaczeń: S1A obszar
WYDZIAŁ ARCHITEKTURY WNĘTRZ I SCENOGRAFII KIERUNEK ARCHITEKTURA WNĘTRZ STUDIA II STOPNIA STACJONARNE ROK AKADEMICKI 2018/2019 PROGRAM PRACOWNI
WYDZIAŁ ARCHITEKTURY WNĘTRZ I SCENOGRAFII KIERUNEK ARCHITEKTURA WNĘTRZ STUDIA II STOPNIA STACJONARNE ROK AKADEMICKI 2018/2019 PROGRAM PRACOWNI 1. NAZWA PRACOWNI Pracownia Architektury Wnętrz II 2. KIEROWNIK
1. ŹRÓDŁA WIEDZY O ORGANIZACJI I ZARZĄDZANIU ORAZ JEJ DOTYCHCZASOWY ROZWÓJ
Władysław Kobyliński Podstawy współczesnego zarządzania Społeczna Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Zarządzania w Łodzi Łódź - Warszawa 2004 SPIS TREŚCI SŁOWO WSTĘPNE... 7 1. ŹRÓDŁA WIEDZY O ORGANIZACJI
Efekty kształcenia dla kierunku studiów ANIMACJA KULTURY studia drugiego stopnia profil praktyczny
Załącznik 1. Umiejscowienie kierunku w obszarach kształcenia Efekty kształcenia dla kierunku studiów ANIMACJA KULTURY studia drugiego stopnia profil praktyczny Kierunek studiów: animacja kultury należy
Proces badawczy schemat i zasady realizacji
Proces badawczy schemat i zasady realizacji Agata Górny Zaoczne Studia Doktoranckie z Ekonomii Warszawa, 23 października 2016 Metodologia i metoda naukowa 1 Metodologia Metodologia nauka o metodach nauki
KIERUNKOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA
WYDZIAŁ INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA Kierunek studiów: INFORMATYKA Stopień studiów: STUDIA II STOPNIA Obszar Wiedzy/Kształcenia: OBSZAR NAUK TECHNICZNYCH Obszar nauki: DZIEDZINA NAUK TECHNICZNYCH Dyscyplina
SPECYFIKA PRZYWÓDZTWA EDUKACYJNEGO I KOMPETENCJE POLSKICH DYREKTORÓW
Prezentacja przedstawiona podczas VIII Kongresu Zarządzania Oświatą, OSKKO, Warszawa 25-27.09.2013 www.oskko.edu.pl/kongres/ SPECYFIKA PRZYWÓDZTWA EDUKACYJNEGO I KOMPETENCJE POLSKICH DYREKTORÓW DR ROMAN
1. Nazwa kierunku: Ekonomia społeczna (studia I stopnia) 2. Obszar/y kształcenia: Obszar nauk społecznych 3. Wskazanie dziedziny nauki, do której
1. Nazwa kierunku: Ekonomia społeczna (studia I stopnia) 2. Obszar/y kształcenia: Obszar nauk społecznych 3. Wskazanie dziedziny nauki, do której odnoszą się kierunkowe efekty kształcenia: dziedzina nauk
Rola i zadania. eczeństwie wiedzy. w społecze. Instytut Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa Akademia Pedagogiczna w Krakowie skorka@ap.krakow.
Rola i zadania architekta informacji w społecze eczeństwie wiedzy dr Stanisław Skórka Instytut Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa Akademia Pedagogiczna w Krakowie skorka@ap.krakow.pl Architektura
posiada podstawową wiedzę o instytucjonalnych uwarunkowaniach polityki społecznej.
Efekty kształcenia dla kierunku POLITYKA SPOŁECZNA studia pierwszego stopnia profil ogólnoakademicki Forma studiów: stacjonarne i niestacjonarne Wydział Ekonomii Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu Umiejscowienie
Załącznik nr 1WZORCOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW PEDAGOGIKA STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA PROFIL OGÓLNOAKADEMICKI
Dz.U. z 2013 poz. 1273 Brzmienie od 31 października 2013 Załącznik nr 1WZORCOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW PEDAGOGIKA STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA PROFIL OGÓLNOAKADEMICKI Umiejscowienie kierunku
I. Szczegółowe efekty kształcenia Administracja I o
I. Szczegółowe efekty kształcenia Administracja I o Założenia ogólne 1. Nazwa kierunku studiów: Administracja 2. Nazwy specjalności kształcenia tworzonych w ramach kierunku: administracja publiczna i administracja
Efekty kształcenia dla kierunku studiów Etyka prowadzonego w Instytucie Filozofii UJ. Studia pierwszego stopnia profil ogólnoakademicki
Efekty kształcenia dla kierunku studiów Etyka prowadzonego w Instytucie Filozofii UJ Studia pierwszego stopnia profil ogólnoakademicki Lp. K_W01 K_W02 Nazwa Wydziału: Wydział Filozoficzny Nazwa kierunku
WYDZIAŁ ADMINISTRACJI I EKONOMII ADMINISTRACJA II STOPIEŃ OGÓLNOAKADEMICKI
Nazwa kierunku Poziom Profil Symbol efektów na kierunku WYDZIAŁ ADMINISTRACJI I EKONOMII ADMINISTRACJA II STOPIEŃ OGÓLNOAKADEMICKI Efekty - opis słowny. Po ukończeniu studiów drugiego stopnia na kierunku
określone Uchwałą Senatu Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego Nr 156/2012/2013
Załącznik Nr 2.9 do Uchwały Nr 156/2012/2013 Senatu UKW z dnia 25 września 2013 r. EFEKTY KSZTAŁCENIA określone Uchwałą Senatu Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego Nr 156/2012/2013 z dnia 25 września 2013
EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW: PRACA SOCJALNA
EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW: PRACA SOCJALNA Poziom kształcenia Profil kształcenia Tytuł zawodowy absolwenta Obszar wiedzy Dziedzina Dyscyplina studia I stopnia praktyczny licencjat obszar nauk
a) Szczegółowe efekty kształcenia i ich odniesienie do opisu efektów
1. PROGRAM KSZTAŁCENIA 1) OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA a) Szczegółowe efekty kształcenia i ich odniesienie do opisu efektów kształcenia dla obszaru nauk społecznych i technicznych Objaśnienie oznaczeń: I efekty
Odniesienie efektów kierunkowych kształcenia do efektów obszarowych
Załącznik do uchwały nr 540 Senatu Uniwersytetu Zielonogórskiego z dnia 27 stycznia 2016 r. Odniesienie efektów kierunkowych kształcenia do efektów obszarowych Tabela odniesień efektów kierunkowych do
Podstawowe zasady użyteczności i ich wpływ na biznes
Podstawowe zasady użyteczności i ich wpływ na biznes Agenda: 1. Kim są Użyteczni.pl i czym się zajmują? 2. Składowe User Experience 3. Architektura informacji 4. Czym jest użyteczność 5. Podstawowe zasady
Projektowanie: architektura informacji
2012 Projektowanie: architektura informacji Barbara Rogoś - Turek Wyzwania w projektowaniu i programowaniu e-usługi Poznań, 11 października 2012 PROJEKTOWANIE: ARCHITEKTURA INFORMACJI ARCHITEKTURA INFORMACJI
PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W KONINIE WYDZIAŁ SPOŁECZNO-HUMANISTYCZNY EFEKTY KSZTAŁCENIA. Kierunek studiów LOGISTYKA
PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W KONINIE WYDZIAŁ SPOŁECZNO-HUMANISTYCZNY EFEKTY KSZTAŁCENIA Kierunek studiów LOGISTYKA Poziom i profil kształcenia STUDIA I STOPNIA, PROFIL PRAKTYCZNY Forma studiów STUDIA
EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW NAUK O RODZINIE STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA - PROFIL OGÓLNOAKADEMICKI
EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW NAUK O RODZINIE STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA - PROFIL OGÓLNOAKADEMICKI Umiejscowienie kierunku w obszarach kształcenia Kierunek studiów nauki o rodzinie należy do obszarów
CHARAKTERYSTYKA DRUGIEGO STOPNIA POLSKIEJ RAMY KWALIFIKACJI DLA KIERUNKU: NAUKI O RODZINIE
CHARAKTERYSTYKA DRUGIEGO STOPNIA POLSKIEJ RAMY KWALIFIKACJI DLA KIERUNKU: NAUKI O RODZINIE STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA (POZIOM 6) PROFIL OGÓLNOAKADEMICKI Objaśnienie oznaczeń: P6S kod składnika opisu kwalifikacji
EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW PRAWO JEDNOLITE STUDIA MAGISTERSKIE PROFIL PRAKTYCZNY
EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW PRAWO JEDNOLITE STUDIA MAGISTERSKIE PROFIL PRAKTYCZNY Tabela odniesienia kierunkowych efektów kształcenia do charakterystyk drugiego stopnia Polskiej Ramy Kwalifikacji
Wzór na rozwój. Karty pracy. Kurs internetowy. Nauki ścisłe odpowiadają na wyzwania współczesności. Moduł 3. Data rozpoczęcia kursu
2 slajd Cele modułu 3 Kurs internetowy Wzór na rozwój Nauki ścisłe odpowiadają na wyzwania współczesności Poznasz przykładowy przebieg działań w projekcie edukacyjnym zrealizowanym w ramach projektu Wzór
Spis rzeczy. Przedmowa... 23
Spis rzeczy Repetytorium z człowieka (Joanna Tokarska-Bakir)... 5 Infotainment............ 9 Starzenie się doświadczenia i obłudna teodycea 12 Zagadnienie nawyków.......... 15 Klasyfikacje............
KULTURA JAKO ZMIENNA WEWNĘTRZNA. związek efektywności i kultury organizacyjnej
KULTURA JAKO ZMIENNA NIEZALEŻNA - narodowe style zarządzania - podobieństwa i różnice w sposobie zarządzania w różnych krajach związek efektywności i kultury narodowej Oprac. na podst. Smircich (1983).
Opis zakładanych efektów kształcenia
Załącznik do uchwały nr 72 Senatu Uniwersytetu Zielonogórskiego z dnia 30 stycznia 2013 r. Opis zakładanych efektów kształcenia Nazwa kierunku studiów: Administracja Obszar kształcenia: obszar kształcenia
Religioznawstwo - studia I stopnia
Załącznik Nr 4 do Uchwały Nr 68/2015 Senatu UKSW z dnia 22 maja 2015 r. Religioznawstwo - studia I stopnia Dokumentacja dotyczaca opisu efektów kształcenia dla programu kształcenia na kierunku Religioznawstwo
EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU SOCJOLOGIA STUDIA DRUGIEGO STOPNIA PROFIL OGÓLNOAKADEMICKI
EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU SOCJOLOGIA STUDIA DRUGIEGO STOPNIA PROFIL OGÓLNOAKADEMICKI Symbol efektu kierunkowego K_W01 K_W02 K_W03 K_W04 K_W05 K_W06 K_W07 K_W08 K_W09 K_W10 Po ukończeniu studiów absolwent:
EFEKTY UCZENIA SIĘ: ! określają co student powinien wiedzieć, rozumieć oraz zrobić potrafić. ! m uszą być mierzalne, potwierdzone w i proc ud
mm EFEKTY UCZENIA SIĘ:! określają co student powinien wiedzieć, rozumieć oraz zrobić potrafić zakończeniu proces! m uszą być mierzalne, potwierdzone w i proc ud Efekty uczenia się mogą być przypisane do:
Karta przedmiotu: Etnologia
Kierunek Wydział Filozofii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II Filozofia rok akademicki 2012/2013 stopień drugi studia stacjonarne Karta przedmiotu: Etnologia Forma zajęć: wykład Wymiar
Kierunkowe efekty kształcenia Po ukończeniu studiów absolwent:
EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW FILOLOGIA POLSKA poziom kształcenia profil kształcenia tytuł zawodowy absolwenta studia pierwszego stopnia ogólnoakademicki licencjat I. Umiejscowienie kierunku
Ludzie z fabryki porcelany
Przydatne informacje Źródło Finansowania: Narodowy Program Rozwoju Humanistyki [1] Nr grantu: 2bH 15 0264 83 Nr umowy: 0264/NPRH4/H2b/83/2016 Kierownik grantu: dr Ewa Klekot Wysokość dofinansowania: 150
Uchwała Senatu Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego. Nr 117/2016/2017. z dnia 27 czerwca 2017 r.
Uchwała Senatu Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego Nr 117/2016/2017 z dnia 27 czerwca 2017 r. w sprawie określenia zmian w zakładanych efektach kształcenia dla studiów trzeciego stopnia w dziedzinie nauk
NAUKA DLA PRAKTYKI. Priorytety kształcenia studentów- aspekt teoretyczny i praktyczny ELŻBIETA MĘCINA-BEDNAREK
NAUKA DLA PRAKTYKI Priorytety kształcenia studentów- aspekt teoretyczny i praktyczny ELŻBIETA MĘCINA-BEDNAREK Podstawowe wyzwania i problemy polityki oświatowej wiążą się obecnie z modernizacją systemu
Modelowanie i Programowanie Obiektowe
Modelowanie i Programowanie Obiektowe Wykład I: Wstęp 20 październik 2012 Programowanie obiektowe Metodyka wytwarzania oprogramowania Metodyka Metodyka ustandaryzowane dla wybranego obszaru podejście do
Konsultacje społeczne od idei do wdrożenia
Konsultacje społeczne od idei do wdrożenia Oferta współpracy Fundacji Pracownia Badań i Innowacji Społecznych Stocznia Warszawa, 2016 Jak rozumiemy konsultacje społeczne i w czym możemy pomóc? Dlaczego
EFEKTY KSZTAŁCENIA ORAZ MACIERZE POKRYCIA KIERUNKU FINANSE MENEDŻERSKIE obowiązuje od roku akad. 2017/18
AD/ 13 RW w dniu 29.06.2017 r. EFEKTY KSZTAŁCENIA ORAZ MACIERZE POKRYCIA KIERUNKU FINANSE MENEDŻERSKIE obowiązuje od roku akad. 2017/18 STUDIA LICENCJACKIE -------------------------------------------------------------------------------------------------
Uchwała Senatu Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego. Nr 88/2017/2018. z dnia 24 kwietnia 2018 r.
Uchwała Senatu Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego Nr 88/2017/2018 z dnia 24 kwietnia 2018 r. w sprawie określenia zmian w zakładanych efektach kształcenia dla kierunku studiów politologia - studia pierwszego
PROGRAM STUDIÓW WYŻSZYCH ROZPOCZYNAJĄCYCH SIĘ W ROKU AKADEMICKIM 2014/2015 FILOZOFIA. data zatwierdzenia przez Radę Wydziału. kod programu studiów
PROGRAM STUDIÓW WYŻSZYCH ROZPOCZYNAJĄCYCH SIĘ W ROKU AKADEMICKIM 2014/2015 data zatwierdzenia przez Radę Wydziału kod programu studiów Wydział Humanistyczny pieczęć i podpis dziekana Studia wyższe na kierunku
EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW: PEDAGOGIKA. I. Umiejscowienie kierunku w obszarze kształcenia wraz z uzasadnieniem
EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW: PEDAGOGIKA Poziom kształcenia Profil kształcenia Tytuł zawodowy absolwenta studia I stopnia ogólnoakademicki licencjat I. Umiejscowienie kierunku w obszarze kształcenia
Uchwała o zmianach w programie studiów doktoranckich. 1. Plan roku I studiów doktoranckich obejmuje następujące przedmioty:
Uchwała o zmianach w programie studiów doktoranckich 1. Plan roku I studiów doktoranckich obejmuje następujące przedmioty: a) Konwersatorium I 30 godzin 3 ECTS b) Konwersatorium II 30 godzin 3 ECTS c)
ZAŁĄCZNIK NR 2 Uchwała Rady Wydziału Elektrotechniki i Informatyki Politechniki Lubelskiej z dnia 3 czerwca 2013 r
ZAŁĄCZNIK NR 2 Uchwała Rady Wydziału Elektrotechniki i Informatyki Politechniki Lubelskiej z dnia 3 czerwca 2013 r w sprawie przyjęcia Efektów kształcenia dla studiów III stopnia w dyscyplinie elektrotechnika
EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW BEZPIECZEŃSTWO WEWNĘTRZNE STUDIA I STOPNIA PROFIL PRAKTYCZNY
EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW BEZPIECZEŃSTWO WEWNĘTRZNE STUDIA I STOPNIA PROFIL PRAKTYCZNY Umiejscowienie kierunku w obszarze kształcenia Kierunek studiów bezpieczeństwo wewnętrzne należy do
Efekty kształcenia dla kierunku Administracja. Wydział Prawa i Administracji Uczelni Łazarskiego
Efekty kształcenia dla kierunku Administracja Wydział Prawa i Administracji Uczelni Łazarskiego II stopień Umiejscowienie kierunku w obszarach kształcenia Kierunek studiów Administracja należy do obszaru
Lista sprawdzająca edukacyjne dobre praktyki upodmiotawiania i partycypacji w nauczaniu ewaluacja ilościowa
A Lista sprawdzająca edukacyjne dobre praktyki upodmiotawiania i partycypacji w nauczaniu ewaluacja ilościowa Produkt musi wypełnić co najmniej połowę wskaźników, żeby móc przejść do ewaluacji jakościowej
SPIS TREŚCI. Wprowadzenie... 11
SPIS TREŚCI Wprowadzenie... 11 1. CHARAKTERYSTYCZNE CECHY NAUKI... 13 1.1. Pojęcie nauki...13 1.2. Zasady poznawania naukowego...15 1.3. Cele nauki...15 1.4. Funkcje nauki...16 1.5. Zadania nauki...17
Budowanie wizerunku współczesnego polityka. Opracowała: mgr Diana Mościcka Uniwersytetu Warmińsko Mazurskiego w Olsztynie
Budowanie wizerunku współczesnego polityka Opracowała: mgr Diana Mościcka Uniwersytetu Warmińsko Mazurskiego w Olsztynie Wizerunek wart jest więcej niż tysiąc słów Carlos Ruiz Zafón Współcześnie potencjał
I. Umiejscowienie kierunku w obszarze/obszarach kształcenia wraz z uzasadnieniem:
Załącznik nr 2 do uchwały nr 182/09/2013 Senatu UR z 26 września 2013 roku EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW FILOLOGIA POLSKA poziom kształcenia profil kształcenia tytuł zawodowy absolwenta studia
Filozofia, ISE, Wykład III - Klasyfikacja dyscyplin filozoficznych
Filozofia, ISE, Wykład III - Klasyfikacja dyscyplin filozoficznych 2011-10-01 Plan wykładu 1 Klasyczny podział dyscyplin filozoficznych 2 Podział dyscyplin filozoficznych Klasyczny podział dyscyplin filozoficznych:
Proces badawczy schemat i zasady realizacji
Proces badawczy schemat i zasady realizacji Agata Górny Zaoczne Studia Doktoranckie z Ekonomii Warszawa, 14 grudnia 2014 Metodologia i metoda badawcza Metodologia Zadania metodologii Metodologia nauka
Spis treści. Analiza i modelowanie_nowicki, Chomiak_Księga1.indb :03:08
Spis treści Wstęp.............................................................. 7 Część I Podstawy analizy i modelowania systemów 1. Charakterystyka systemów informacyjnych....................... 13 1.1.
EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW FILOZOFIA. I. Umiejscowienie kierunku w obszarze/obszarach kształcenia wraz z uzasadnieniem:
Załącznik nr 1 do uchwały nr 445/06/2012 Senatu UR z dnia 21 czerwca 2012 roku EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW FILOZOFIA poziom kształcenia profil kształcenia tytuł zawodowy absolwenta I stopień
Matryca efektów kształcenia. Logistyka zaopatrzenia i dystrybucji. Logistyka i systemy logistyczne. Infrastruktura logistyczna.
Logistyka i systemy logistyczne Logistyka zaopatrzenia i dystrybucji Logistyka gospodarki magazynowej i zarządzanie zapasami Ekologistyka Infrastruktura logistyczna Kompleksowe usługi logistyczne System
określone Uchwałą Senatu Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego Nr 156/2012/2013
Załącznik Nr 2.9 do Uchwały Nr 156/2012/2013 Senatu UKW z dnia 25 września 2013 r. EFEKTY KSZTAŁCENIA określone Uchwałą Senatu Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego Nr 156/2012/2013 z dnia 25 września 2013
WYMAGANIA EDUKACYJNE DLA UCZNIA KLASY 4 PLSP IM. W. GERSONA W WARSZAWIE
WYMAGANIA EDUKACYJNE DLA UCZNIA KLASY 4 PLSP IM. W. GERSONA W WARSZAWIE nauczyciel: mgr Zuzanna Muraszkiewicz rok szkolny 2019/2020 Krótka charakterystyka ucznia / zespołu klasowego: klasa: 4 cykl: 4 letni
Filozofia przyrody, Wykład V - Filozofia Arystotelesa
Filozofia przyrody, Wykład V - Filozofia Arystotelesa 2011-10-01 Tematyka wykładu 1 Arystoteles - filozof systematyczny 2 3 4 Różnice w metodzie uprawiania nauki Krytyka platońskiej teorii idei Podział
Efekty kształcenia dla kierunku studiów TECHNOLOGIE CYFROWE W ANIMACJI KULTYRY studia pierwszego stopnia profil ogólnoakademicki
Załącznik nr 1 Efekty kształcenia dla kierunku studiów TECHNOLOGIE CYFROWE W ANIMACJI KULTYRY studia pierwszego stopnia profil ogólnoakademicki Umiejscowienie kierunku w obszarze kształcenia Kierunek studiów
Mikroświaty społeczne wyzwaniem dla współczesnej edukacji
Mikroświaty społeczne wyzwaniem dla współczesnej edukacji Mikroświaty społeczne wyzwaniem dla współczesnej edukacji Pod redakcją naukową Martyny Pryszmont-Ciesielskiej Copyright by Uniwersytet Wrocławski
Elementy filozofii i metodologii INFORMATYKI
Elementy filozofii i metodologii INFORMATYKI Filozofia INFORMATYKA Metodologia Wykład 1. Wprowadzenie. Filozofia, metodologia, informatyka Czym jest FILOZOFIA? (objaśnienie ogólne) Filozofią nazywa się
NADZÓR PEDAGOGICZNY A NOWY SYSTEM DOSKONALENIA NAUCZYCIELI
NADZÓR PEDAGOGICZNY A NOWY SYSTEM DOSKONALENIA NAUCZYCIELI POTRZEBA I ROZUMIENIE ZMIAN Wyzwania cywilizacyjne, na które musi zareagować szkoła, m.in. rozwój społeczny, kształtowanie postaw, aktywność jednostki,
II. Informacje szczegółowe 1. Cel (cele) modułu kształcenia
OPISU MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS) I. Informacje ogólne 1. Nazwa modułu kształcenia Etnomuzykologia z elementami antropologii kulturowej 2. Kod modułu kształcenia 05-EAK-2muz 3. Rodzaj modułu kształcenia
OPTYMALIZACJA HARMONOGRAMOWANIA MONTAŻU SAMOCHODÓW Z ZASTOSOWANIEM PROGRAMOWANIA W LOGICE Z OGRANICZENIAMI
Autoreferat do rozprawy doktorskiej OPTYMALIZACJA HARMONOGRAMOWANIA MONTAŻU SAMOCHODÓW Z ZASTOSOWANIEM PROGRAMOWANIA W LOGICE Z OGRANICZENIAMI Michał Mazur Gliwice 2016 1 2 Montaż samochodów na linii w
ZARZĄDZANIE I INŻYNIERIA PRODUKCJI
ZARZĄDZANIE I INŻYNIERIA PRODUKCJI STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA PROFIL OGÓLNOAKADEMICKI Załącznik nr 2 Odniesienie efektów kierunkowych do efektów obszarowych i odwrotnie Załącznik nr 2a - Tabela odniesienia
Projektowanie architektury informacji katalogu biblioteki w oparciu o badania użytkowników Analiza przypadku
Projektowanie architektury informacji katalogu biblioteki w oparciu o badania użytkowników Analiza przypadku dr Stanisław Skórka Biblioteka Główna Instytut Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa Uniwersytet
KIERUNKOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA
Załącznik do Uchwały Senatu Politechniki Krakowskiej z dnia 28 czerwca 2017 r. nr 58/d/06/2017 Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki w Krakowie Nazwa wydziału Wydział Inżynierii Środowiska Dziedzina
Kierunek Stosunki Międzynarodowe. Studia I stopnia. Profil ogólnoakademicki. Efekty kształcenia:
Kierunek Stosunki Międzynarodowe Studia I stopnia Profil ogólnoakademicki Efekty kształcenia: Kierunek: Stosunki Międzynarodowe Poziom kształcenia: studia I stopnia Uczelnia: Uczelnia Łazarskiego w Warszawie
W yższa Szko ł a K u l t u r y F i z y c z n e j i T u r y s t y k i i m. H a l i n y K o n o p a c k i e j w P r u s z k o w i e
W yższa Szko ł a K u l t u r y F i z y c z n e j i T u r y s t y k i i m. H a l i n y K o n o p a c k i e j w P r u s z k o w i e E f e k t y k s z t a ł c e n i a dla programu kształcenia na k i e r u
EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW
EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW WYDZIAŁ KIERUNEK z obszaru nauk POZIOM KSZTAŁCENIA FORMA STUDIÓW PROFIL JĘZYK STUDIÓW Podstawowych Problemów Techniki Informatyka technicznych 6 poziom, studia inżynierskie
ROZWÓJ PRZEMYSŁU KULTUROWEGO SZANSĄ DLA MAŁOPOLSKI?
Zarządzanie Publiczne, vol. 1(13), pp. 82-102 Kraków 2011 Published online February 9, 2012 ROZWÓJ PRZEMYSŁU KULTUROWEGO SZANSĄ DLA MAŁOPOLSKI? Summary Development of Culture Industry A Chance for Malopolska
Efekty kształcenia dla kierunku ZARZĄDZANIE
Efekty kształcenia dla kierunku ZARZĄDZANIE studia pierwszego stopnia profil ogólnoakademicki Forma studiów: stacjonarne i niestacjonarne Wydział Zarządzania Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu Umiejscowienie
INTUICJE. Zespół norm, wzorców, reguł postępowania, które zna każdy naukowiec zajmujący się daną nauką (Bobrowski 1998)
PARADYGMAT INTUICJE Zespół norm, wzorców, reguł postępowania, które zna każdy naukowiec zajmujący się daną nauką (Bobrowski 1998) PIERWSZE UŻYCIA językoznawstwo: Zespół form deklinacyjnych lub koniugacyjnych
Uniwersytet Śląski w Katowicach str. 1 Wydział Nauk Społecznych. Efekty kształcenia
Uniwersytet Śląski w Katowicach str. 1 Załącznik nr 74 do uchwały nr Senatu Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach z dnia 29 maja 2012 r. Efekty kształcenia dla: nazwa kierunku poziom kształcenia profil kształcenia
POLITOLOGIA Studia II stopnia. Profil ogólnoakademicki WIEDZA
Opis efektów kształcenia dla kierunku politologia II stopnia przyjętych uchwałą Rady Wydziału Nauk Politycznych w dniu 27 lutego 2012 r., zmodyfikowanych 24 września 2012 r. oraz 25 maja 2015 r. Efekty
Objaśnienie oznaczeń:
Efekty kształcenia na Wydziale Ekonomicznym Uniwersytetu Gdańskiego studia pierwszego stopnia profil ogólnoakademicki studia drugiego stopnia profil ogólnoakademicki Objaśnienie oznaczeń: S1A symbol efektów
Projektowanie Graficznych Interfejsów Użytkownika Robert Szmurło
Projektowanie Graficznych Interfejsów Użytkownika Robert Szmurło LATO 2007 Projektowanie Graficznych Interfejsów Użytkownika 1 UCD - User Centered Design 1) User Centered Design Projekt Skoncentrowany
Referat: Krytyczne czytanie w polonistycznej edukacji wczesnoszkolnej
Propozycje zintegrowanych programów edukacji zatwierdzone przez Ministra Edukacji Narodowej do użytku szkolnego odpowiadają założeniom uprzednio opracowanej przez MEN Podstawie programowej kształcenia
Historia ekonomii. Mgr Robert Mróz. Zajęcia wprowadzające
Historia ekonomii Mgr Robert Mróz Zajęcia wprowadzające 04.10.2016 Plan Organizacja zajęć Warunki zaliczenia Co to jest historia ekonomii i po co nam ona? Organizacja zajęć robertmrozecon.wordpress.com
Czy i jak możliwe jest rozstrzygnięcie sporu etycznego o IVF? Zbigniew Szawarski Komitet Bioetyki przy Prezydium PAN
Czy i jak możliwe jest rozstrzygnięcie sporu etycznego o IVF? Zbigniew Szawarski Komitet Bioetyki przy Prezydium PAN z.szawarski@uw.edu.pl 26.VI.2013 Dwa rodzaje sporów Spór teoretyczny Nauka Filozofia
Modułowe efekty kształcenia. BUDDYZM JAKO RELIGIA ŚWIATOWA 15 WY + 15 KW 3 ECTS Egzamin
Nazwa kierunku studiów: Filozofia Specjalność: Kultury azjatyckie Poziom kształcenia: studia pierwszego stopnia Profil kształcenia: ogólno akademicki Modułowe efekty kształcenia W wykazie uwzględniono
WIEDZA T1P_W06. K_W01 ma podstawową wiedzę o zarządzaniu jako nauce, jej miejscu w systemie nauk i relacjach do innych nauk;
SYMBOL Efekty kształcenia dla kierunku studiów: inżynieria zarządzania; Po ukończeniu studiów pierwszego stopnia na kierunku inżynieria zarządzania, absolwent: Odniesienie do obszarowych efektów kształcenia
Dokumentacja dotycząca opisu efektów kształcenia dla programu kształcenia dla kierunku Prawo dla jednolitych studiów magisterskich.
Załącznik Nr 3 do Uchwały Nr 69/2015 Senatu UKSW z dnia 22 maja 2015 r. Dokumentacja dotycząca opisu efektów kształcenia dla programu kształcenia dla kierunku Prawo dla jednolitych studiów magisterskich.
Logika dla socjologów Część 2: Przedmiot logiki
Logika dla socjologów Część 2: Przedmiot logiki Rafał Gruszczyński Katedra Logiki Uniwersytet Mikołaja Kopernika 2011/2012 Spis treści 1 Działy logiki 2 Własności semantyczne i syntaktyczne 3 Błędy logiczne
Wydział prowadzący kierunek studiów:
Wydział prowadzący kierunek studiów: Kierunek studiów: Poziom kształcenia: Profil kształcenia: Umiejscowienie kierunku w obszarze kształcenia: Wydział Politologii i Studiów Międzynarodowych Wydział Prawa
EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW GOSPODARKA PRZESTRZENNA
EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW GOSPODARKA PRZESTRZENNA poziom kształcenia profil kształcenia tytuł zawodowy uzyskiwany przez absolwenta studia pierwszego stopnia ogólnoakademicki licencjat 1.